Wzrost gospodarczy
Długookresowy model wzrostu służy wytłumaczeniu
ogólnej tendencji zwyżkowej produkcji wraz z
upływem czasu (nie jest to równoznaczne z
krótkookresowymi modelami tłumaczącymi
odchylenia od ścieżki wzrostu). Koncentrujemy się
teraz na ścieżce produktu wyprowadzonej z modelu
(produkcie potencjalnym brutto)
Celem teorii wzrostu jest znalezienie determinant
współczynników wzrostu danego kraju i przyczyn w
różnicach współczynników wzrostu i dochodów na
mieszkańca pomiędzy krajami
1. Podstawowe pojęcia
Wzrost gospodarczy jest to zwiększenie się
realnej wartości produkcji w gospodarce. Mierzony
jest PKB.
– indeks wzrostu
1
−
=
t
t
t
Y
Y
g
Stopa wzrostu gospodarczego to tempo
wzrost, wyrażone w procentach stopy przyrostu
PKB w pewnym okresie.
- tempo wzrostu
1
1
1
1
−
=
−
=
∆
=
−
−
−
t
t
t
t
t
t
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
γ
czyli:
1
+
=
t
t
g
γ
Rozwój gospodarczy pojęcie szersze zawiera
zmiany ilościowe i jakościowe
2. Podstawowe modele wzrostu:
I. Jednoczynnikowy model wzrostu –
główna rolę odgrywa zatrudnienie (Z) i
wydajność pracy (w)
wZ
Y
=
t
t
t
t
t
t
t
t
t
b
a
g
Z
Z
b
w
w
a
=
=
=
−
−
1
1
Indeks wzrostu wydajności pracy
Indeks wzrostu zatrudnienia
t
t
t
β
α
γ
+
=
II. Model Solowa
A. Dekompozycja Solowa
- schemat umożliwiający określenie udziałów siły
roboczej, kapitału i zmian technologii we
wzroście gospodarczym
- stopa wzrostu produkcji równa się sumie stopy
wzrostu technologii oraz ważonych stóp wzrostu
nakładów pracy i kapitału (wagi oparte o
względny udział kapitału i pracy w dochodzie
narodowym)
L
L
K
K
A
A
Y
Y
g
∆
−
+
∆
+
∆
=
∆
=
)
1
(
α
α
B. Podstawowe założenia modelu:
1. L (zasób siły roboczej) i N (zasób osób pracujących)
są stałe. Jeśli N jest stałe, to jednym czynnikiem
wzrostu produkcji jest akumulacja kapitału.
2. Gospodarka jest zamknięta oraz brak jest ingerencji
ze strony rządu.
3. Nie jest rozpatrywany wzrost technologii.
4. Wiedząc, że
oraz, że
t
t
S
I
=
t
t
sY
S
=
można zapisać:
t
t
sY
I
=
5.Stopa deprecjacji kapitału jest stała:
K
D
Kapital
kapitalu
Zuzycie
=
=
δ
Neoklasyczna f.produkcji
Y = F (K,L)
1. Dodatnie malejące krańcowe produkty każdego z
nakładów: wzrostowi jednego z nakładów przy
założeniu stałości drugiego towarzyszy coraz
mniejszy wzrost produkcji
0
0
>
∂
∂
>
∂
∂
L
F
K
F
0
0
2
2
2
2
<
∂
∂
<
∂
∂
L
F
K
F
2. Jednorodność funkcji: stałe przychody
skali
(
)
(
)
L
K
F
L
K
F
,
,
α
α
α
=
C. Wnioski wynikające z modelu Solowa-Swana:
• w długim okresie gospodarka „samoczynnie”
osiąga stan wzrostu zrównoważonego,
• zrównoważona stopa wzrostu produkcji
globalnej zależy od stopy przyrostu ludności i
stopy postępu technicznego,
• na ścieżce wzrostu zrównoważonego, stopa
wzrostu produkcji per capita zależy wyłącznie
od stopy postępu technicznego,
• zwiększenie stopy oszczędności nie wpływa na
długookresowe tempo wzrostu gospodarczego,
ma charakter przejściowy,
•
Model S-S jest podstawą do sformułowania
hipotezy konwergencji
.
III. Postęp techniczny
a. postęp techniczny procesowy – postęp techniczny
polegający na pojawieniu się bardziej efektywnej
technologii (metod) produkcji
b. postęp techniczny produktowy – pojawienie się
nowych lepszych produktów
kapitałochłonność
Y
K
k
=
- postęp techniczny nieucieleśniony, postęp który
zasila istniejący aparat wytwórczy np. nowe
techniki organizacji
- postęp ucieleśniony – związany z nowymi
maszynami
1. neutralny postęp techniczny – zmiany
kapitałochłonności nie wpływają na tempo
wzrostu wydajności pracy
2. kapitałochłonny postęp techniczny – wzrost
kapitałochłonności powoduje wzrost tempa
wzrostu wydajności pracy
3. kapitałoszczędny postęp techniczny – wzrost
kapitałochłonności powoduje spadek tempa
wzrostu wydajności pracy
IV Modele wzrostu endogenicznego:
- Postęp techniczny ma charakter endogeniczny
- Przychody z czynników produkcji nie maleją, bo
mamy do czynienia z pozytywnymi efektami
zewnętrznymi związanymi z wykorzystaniem
wiedzy, postępu technicznego czy kapitału.
Swoiste współdziałanie tych inwestycji prowadzi
do takiego wzrostu produktywności, który jest
wyższy od generowanych przez nie prywatnych
korzyści.
- Kapitał rozumiany szeroko (kapitał fizyczny +
kapitał ludzki)
Korzyści skali
Tempo zmian PKB w Polsce ( w porównaniu do
analogicznego kwartału)
96
98
100
102
104
106
108
110
199
6
199
7
199
8
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
