HAŁAS

HAŁAS

•

Hałas oznacza dźwięki, które przeszkadzają lub
utrudniają wykonywanie pracy bądź w danym
miejscu i czasie są niepożądane i szkodliwe dla
zdrowia.

•

Największy związek z fizjologicznym i
psychologicznym działaniem hałasu na organizm
ludzki mają:

–

częstotliwość dźwięku, mierzona w hercach (Hz);

–

natężenie dźwięku, mierzone w decybelach (Db);

–

głośność dźwięku, wyrażona w fonach.

HAŁAS

•

Częstotliwość dźwięku określa liczbę drgań źródła
dźwięku na sekundę.

•

Człowiek słyszy dźwięki, których częstotliwość

•

Człowiek słyszy dźwięki, których częstotliwość
mieści się w granicach 16–20 000 Hz.

•

Dźwięki o częstotliwości poniżej 16 Hz to
infradźwięki, a powyżej 20 000 Hz należą do
ultradźwięków.

HAŁAS

•

Fala akustyczna jest rozchodzącym się w sposób
falowy zaburzeniem ośrodka sprężystego
(powietrze, woda, stal, drewno).

•

Zaburzenie to spowodowane jest lokalnymi
zmianami ciśnienia.

•

Wrażenie słuchowe zatem jest wytwarzane przez
periodyczną zmianę ciśnienia akustycznego w
stosunku do ciśnienia statycznego powietrza.

HAŁAS

•

Szeroki zakres ciśnień akustycznych spotykanych w
środowisku sprawił, że w praktyce posługujemy się
pojęciem poziomu i określamy poziom natężenia
dźwięku (intensywność wrażenia słuchowego).

•

Jednostką poziomu dźwięku jest decybel (dB).

HAŁAS

•

Zakres pełnej słyszalności organizmu człowieka
zawiera się pomiędzy progiem słyszalności, któremu
odpowiada natężenie dźwięku 0 Db, a progiem bólu
– 130 DB.

•

Intensywność wrażenia zmysłowego narządu słuchu
zależy nie tylko od natężenia, ale i od jego
częstotliwości.

HAŁAS

•

Opracowując skalę subiektywną tzw. fonową skalę
natężenia dźwięku, jako punkt odniesienia przyjęto
działanie dźwięku o określonej częstotliwości (1 000
Hz).

•

Skala subiektywna obejmuje pełen zakres
częstotliwości dźwięków słyszalnych.

HAŁAS

•

Skala ta opracowana jest na podstawie badań
doświadczalnych, w wyniku których stwierdzono, że
dwa różne dźwięki, o rozmaitych częstotliwościach,
ale jednakowym natężeniu, wywołują różne
wrażenia subiektywne, wyczuwalne przez narząd

wrażenia subiektywne, wyczuwalne przez narząd
słuchu człowieka.

HAŁAS

•

Ze względu na środowisko występowania hałas
można podzielić na:

–

przemysłowy, spowodowany technologicznymi
procesami;

–

komunalny, występujący w pomieszczeniach

–

komunalny, występujący w pomieszczeniach
mieszkalnych pochodzenia

zewnętrznego;

–

komunikacyjny, wywołany przez środki transportu.

HAŁAS

HAŁAS

•

Ogromne znaczenie w ocenie wpływu hałasu
przypada także na odczuwanie jego subiektywnej
dokuczliwości.

•

Musi być ono rozstrzygającym kryterium dla
rozwoju technicznych środków zaradczych i przy
ustalaniu środków administracyjnych wpływu
dokuczliwości.

HAŁAS

•

Istnieją duże różnice wrażliwości indywidualnej na
hałas i dlatego też w przemysłach zdecydowanie
hałaśliwych można spotkać robotników, którzy
nawet po wieloletnim przebywaniu w hałasie nie
wykazują ubytków słuchu.

wykazują ubytków słuchu.

HAŁAS

•

Choroby narządu słuchu są na pierwszym miejscu
pod względem liczby przypadków zachorowań
zawodowych na terenie Polski.

•

Zawodowe uszkodzenie słuchu (głuchota
zawodowa), czyli trwałe, nie dające się
zrehabilitować inwalidztwo, wnosi do krajowej
statystyki chorób zawodowych około 3 000 nowych
przypadków rocznie, co stanowi około 1/3
zarejestrowanych przypadków.

HAŁAS

•

Uszkodzenie słuchu jest kalectwem nieodwracalnym
i postępującym z upływem czasu w wyniku
nakładania się upośledzenia zawodowego z
ubytkami słuchu, spowodowanymi procesami
starzenia się.

starzenia się.

•

Naturalne ubytki słuchu spowodowane procesem
starzenia się przedstawiono w poniższej tabeli

HAŁAS

•

Wielkość ubytków słuchu, spowodowanych
hałasem zależy od warunków narażenia, które są
określone przez:

–

poziom natężenia hałasu;

–

skład widmowy hałasu;

–

przebieg czasowy hałasu (impulsowy, ciągły, przerywany);

–

czas trwania ekspozycji;

–

czas narażenia na hałas w latach.

HAŁAS

•

Wartości tych parametrów decydują o tym, czy dany
hałas jest bezpieczny dla zdrowia pracownika i czy
pozwala na realizację funkcji pracowniczych na
danym stanowisku pracy.

HAŁAS

•

Wpływ hałasu na człowieka można rozpatrywać w
aspekcie :

–

szkodliwego działania na organizm człowieka – wywołuje
określone skutki

zdrowotne;

–

dokuczliwego działania na organizm człowieka –
powoduje poczucie dyskomfortu.

HAŁAS

•

Szkodliwe działanie hałasu na organizm ludzki
koncentruje się wokół następujących narządów lub
układów:

układów:

HAŁAS

–

narządu słuchu: upośledzenie i uszkodzenie narządu
słuchu.

Skutki działania

hałasu na narząd słuchu kumulują

się w czasie. Zależą od dawki energii akustycznej,
która jest wprost proporcjonalna do natężenia i

która jest wprost proporcjonalna do natężenia i
czasu trwania hałasu.

Przebywanie przez dłuższy czas może prowadzić
do trwałego uszkodzenia narządu słuchu.

HAŁAS

Z tego powodu hałas ciągły jest bardziej

niebezpieczny i niepożądany niż hałas
przerywany.

Krótkotrwałe przebywanie w hałasie o wysokim

poziomie powoduje zmęczenie narządu słuchu,
które po pewnym czasie ustępuje.

HAŁAS

Hałas o poziomie natężenia przekraczającym 75 dB

może być szkodliwy, a hałas o poziomie natężenia
powyżej 115 dB istotnie zwiększa ryzyko utraty

powyżej 115 dB istotnie zwiększa ryzyko utraty
słuchu już przy pojedynczej, krótkotrwałej
ekspozycji.

HAŁAS

•

Hałas z przewagą częstotliwości średnich i wysokich
jest bardziej szkodliwy dla ucha niż hałas o widmie
zprzewagą częstotliwości niskich, gdyż czułość uszu
dla częstotliwości średnich jest wyższa niż dla
niskich;

niskich;

•

przy wysokich poziomach natężenia hałasu
zaobserwowano silne bóle i zawroty głowy,
dezorientację oraz oczopląs;

HAŁAS

•

układu krążenia: skurcze naczyń krwionośnych,
przyśpieszanie i nieregularność

•

akcji serca, zmiany we krwi;

•

układu pokarmowego: zmniejszenie czynności
gruczołów trawiennych,

•

zaburzenia w przemianie materii, spadek wagi ciała;

•

układu mięśniowego: wzrost napięcia wszystkich
mięśni z silniejszymi ich

HAŁAS

•

skurczami odzwierciedlające się nachyleniem
tułowia, mrużeniem powiek,

•

otwarciem ust, zgięciem kolan i ramion.

•

otwarciem ust, zgięciem kolan i ramion.

•

Dokuczliwy wpływ hałasu na organizm człowieka
wiąże się z oddziaływaniem hałasu na centralny
system nerwowy.

HAŁAS

•

Czynnik ten można zaliczyć do uciążliwych.
Powoduje on przed wszystkim:

–

uczucie niezadowolenia;

–

uczucie niezadowolenia;

–

podenerwowanie;

–

trudności z koncentracją;

–

wydłużony czas reakcji na bodźce świetlne i słuchowe.

HAŁAS

•

Zagadnienie zwalczania hałasu do niedawna
deprecjonowano, jako związane z
subiektywnym odczuciem komfortu w pracy.

•

Najnowsze badania ergonomiczne wykazały
jednak, że hałas powoduje ujemne skutki
ekonomiczne, ponieważ zwiększa
bezpośrednie koszty działalności zakładu
pracy.

HAŁAS

•

Analiza wykazała, że hałas powoduje
konieczność zwiększenia rezerw
magazynowych, zmniejszenie szybkości
rotacji środków finansowych, zwiększoną

rotacji środków finansowych, zwiększoną
absencję chorobową, niewykorzystanie
stanowiska roboczego, zwiększoną liczbę
godzin nadliczbowych oraz zwiększoną liczbę
błędów i braków.

HAŁAS

•

Działania mające na celu zredukowanie lub
zlikwidowanie zagrożenia związanego z
hałasem, dla zdrowia lub życia człowieka
koncentrują się na

38

:

koncentrują się na

38

:

–

informacjach o poziomie hałasu, wytwarzanego
przez maszyny, urządzenia i narzędzia przy ich
zakupie;

HAŁAS

–

zmianie procesów technologicznych np.:
prostowanie termiczne zamiast ręcznego;

–

fizycznym oddzieleniu, ekranowaniu lub

–

fizycznym oddzieleniu, ekranowaniu lub
osłonięciu źródeł głośnego hałasu;

–

pokrywaniu ścian i sufitów materiałem
pochłaniającym hałas;

HAŁAS

–

używaniu ochronników słuchu, np.: osłony na
uszy lub zatyczki do uszu;

–

redukcji czasu pracy i stosowanie przerw w pracy;

–

zaznaczeniu hałaśliwych stref pracy.

–

zaznaczeniu hałaśliwych stref pracy.