Grzegorz Wojciek Lubin, 28.04.2012
MIUG/LabD/3038

Pomiary hałasu na stanowisku pracy
sprawozdanie z ćwiczenia

1. Hałasem nazywamy wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne
   zmysły oraz elementy organizmu człowieka.
   
   W zależności od częstotliwości drgań wyróżnia się:

• hałas infradźwiękowy o częstotliwości drgań niższej od 20Hz, niesłyszalny przez człowieka, ale odczuwalny;

• hałas słyszalny o częstotliwości w przedziale 20-20000Hz;

• hałas ultradźwiękowy, również niesłyszalny, o częstotliwości ponad 20000Hz.

1. Rozchodząca się fala dźwiękowa powoduje rozrzedzanie i zagęszczanie cząstek powietrza.
   W miejscach zagęszczenia ciśnienie powietrza jest nieco wyższe, a w miejscach rozrzedzenia niższe niż ciśnienie atmosferyczne. Te niewielkie zmiany ciśnienie nazywamy ciśnieniem akustycznym oznaczanym symbolem "p". Jednostką miary ciśnienia akustycznego jest Pascal [Pa].

Schematycznie przedstawia to rysunek, zapożyczony z serwisu http://www.serwis.wypadek.pl/index.php?site=1013

1. Najcichszy dźwięk jaki jest w stanie usłyszeć człowiek o zdrowym słuchu wynosi około 0,00002Pa czyli 20µPa. Dźwięki powyżej 20Pa wywołują już ból uszu. Najcichszy i najgłośniejszy dźwięk różnią się od siebie milion razy, dlatego w praktyce stosowana jest skala logarytmiczna i operuje się pojęciem poziomu ciśnienia akustycznego, wyrażonego w decybelach [dB], jako wartości względnej odniesionej do 20Pa. Stąd 20µPa odpowiada 0dB, a 2Pa jest równoważne 100dB.

Poziom ciśnienia akustycznego dźwięku L o ciśnieniu p wyraża zależność:
gdzie p₀ jest ciśnieniem odniesienia (zwykle atmosferycznym).

Ponieważ mamy do czynienia ze skalą logarytmiczną, należy pamiętać, że wzrost ciśnienia akustycznego o około 3dB oznacza dwukrotny wzrost hałasu, przykładowo dwa umieszczone obok siebie źródła emitujące hałas o ciśnieniu akustycznym 85dB każde w wyniku zsumowania będą wytwarzać hałas ok. 88dB i będzie dwa razy głośniej.

1. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy oraz wymagania dotycząc pomiarów zostały ujęte w PN-N-01307, natomiast stosowane w pomiarach przyrządy w PN-79/T-06460.
   Norma wprowadza dwie zasadnicze metody pomiarów: bezpośrednią oraz pośrednią.

   • Metoda bezpośrednia – pomiarów dokonuje się dozymetrami hałasu lub całkującymi miernikami poziomu dźwięku

   • Metoda pośrednia – ekspozycja na hałas ustalony, ekspozycja na hałas nieustalony,

próbkowanie, rozkład statystyczny.

Wszystkie metody pośrednie polegają na przeprowadzaniu określonych pomiarów lub cykli pomiarów w czasie, a uzyskane wyniki interpretuje się za pomocą wzorów i tabel.

1. Ćwiczenie wykonane zostało przy użyciu cyfrowego analizatora dźwięku Sonopan DSA-50.
   Instrukcja przyrządu jest do pobrania na stronie producenta:
   http://www.sonopan.com.pl/pliki/pobierz/io_dsa50.pdf

2. Wyniki uzyskane w trakcie ćwiczenia:

Uzyskany wynik	Pomiar nr 1	Pomiar nr 2
LAeq [dB]	5,2	20,6
LASmx [dB]	13,9	49,0
LCMPk [dB]	51,2	69,1
Czas trwania pomiaru [min]	40	25

L_Aeq wartość równoważna poziomu dźwięku, korekcja A.

L_ASmx maksymalna wartość skuteczna z użyciem stałej czasowej SLOW, korekcja A.

L_CMPk maksymalna wartość szczytowa, korekcja C.

Ponieważ ucho ludzkie reaguje w różny sposób na dźwięki o różnych częstotliwościach, stosuje się odpowiednie krzywe korekcyjne (używany miernik pozwalał użyć korekcji A, C, Z).

1. Wnioski

   • Porównanie wyników pomiarów z normą pozwala stwierdzić, że w trakcie prowadzenia ćwiczenia normy hałasu nie zostały przekroczone, tym niemniej drugi pomiar dał znacznie wyższe wartości ( powodem takich wyników była ożywiona dyskusja nad wynikami pomiaru pierwszego w trakcie trwania pomiaru drugiego).

   • Zaawansowanie techniczne przyrządu połączone z nieskomplikowaną obsługą pozwala w łatwy sposób przeprowadzać pomiary hałasu, a co za tym idzie poprawiać warunki pracy.

   • Hałas ma negatywny wpływ na człowieka, przy czym oddziaływanie to odbywa się w niezwykle szerokim zakresie:

     • zmęczenie, apatia, rozdrażnienie, stany nerwicowe;

     • czasowe lub trwałe uszkodzenia słuchu;

     • utrudnienia w koncentracji, kojarzeniu, zapamiętywaniu;

     • zaburzenia metabolizmu;

     • stawiane są hipotezy o zwiększonym ryzyku takich chorób, jak np. choroby wrzodowe, choroby nowotworowe, choroby sercowo-naczyniowe.