1

Ergonomia i
Bezpieczeństwo Pracy

Wykład 5

MATERIALNE WARUNKI PRACY

2

Warunki środowiskowe



Wydatek energetyczny pracującego
człowieka dzieli się na



Niezbędną energię do wykonania pracy



energię zużywaną na utrzymanie
normalnych funkcji fizjologicznych

Obciążenia wynikające z warunków

środowiskowych występujących w

procesach pracy mogą wywoływać ujemne

skutki dla organizmu ludzkiego

3

Grupy czynników materialnych



rzeczowe warunki pracy



fizyczne czynniki



chemiczne czynniki



biologiczne czynniki

Ostatecznym celem badania materialnych warunków pracy jest
ustalenie pewnych norm i opracowanie środków zapewniających
możliwość ich przestrzegania

4

Mikroklimat



Mikroklimat to zespół elementów
meteorologicznych, typowych dla
określonego pomieszczenia lub
obszaru:



temperaturę powietrza;



wilgotność i ruch powietrza;



temperaturę otaczających płaszczyzn;



ciśnienie atmosferyczne w niektórych
przypadkach.

5

Komfort termiczny



Jeżeli przedstawione warunki środowiska
termicznego są oceniane jako stwarzające
komfort przez ponad 80% ludzi, uważa się
je za możliwe do przyjęcia.



Niezadowolenie ze środowiska termicznego
może powstać wskutek odczucia przez ciało
człowieka braku komfortu termicznego,
przejawiającego się w postaci:



dyskomfortu całkowitego



dyskomfortu lokalnego

6

Biologiczne skutki pracy w gorącym
mikroklimacie



udar cieplny



wyczerpanie cieplne, spowodowane
utratą wody i/lub soli



odwodnienie, spowodowane
niedostatecznym uzupełnieniem wody



bolesne skurcze



zmiany skórne

7

Wykaz środków zmniejszających obciążenie
cieplne



eliminację narażenia



poziom aktywności i reżim czasu
pracy oraz wypoczynku



Wymiana ciepła:



Promieniowanie



Konwekcja



Parowanie

8

Biologiczne skutki pracy w zimnym
mikroklimacie



zmiany podmrożeniowe i odmrożenia



hipotermia

Środowisko termiczne jest czynnikiem, który należy uwzględniać
przy ocenie kosztu energetycznego pracownika podczas
wykonywania obowiązków zawodowych. W ciepłym środowisku
termicznym ma miejsce niewielki wzrost wydatku energetycznego,
spowodowany wzrostem temperatury ciała. Bardziej wzrasta
wydatek energetyczny w zimnym środowisku termicznym, co
spowodowane jest pojawieniem się dreszczy, a także noszeniem
większej ilości odzieży.

9

Inne czynniki materialne



Pyły



Oświetlenie



Barwy



Hałas



Wibracje



Promieniowanie

10

Kształtowanie środowiska pracy



W ergonomicznej problematyce
kształtowania środowiska pracy zasadnicze
znaczenie w naszych warunkach
klimatycznych ma budynek jako miejsce
pracy człowieka.



Pomieszczenia w zakładach pracy mogą być
zlokalizowane w jednym obiekcie lub w
kilku w zależności od wielkości zakładu, a
także od procesu produkcyjnego i wymagań
organizacji produkcji.

11

Funkcje obiektu przemysłowego



Produkcyjne (przygotowawcze, główne, montażowe,

wykańczające, transportowe, magazynowe)



Pomocnicze (administracyjno-handlowe,

organizacyjne, projektowo-studialne, wdrożeniowe)



Zabezpieczenia ruchu (wytwarzanie i rozdział energii

oraz gazów technicznych, uzdatnianie wody,

przygotowanie narzędzi, prace remontowo-

konserwacyjne)



Socjalne (higieniczno-sanitarne, oświatowo-kulturalne,

szkoleniowe, opieka lekarska, żywienie zbiorowe,

ratownictwo, rekreacyjne)

12

Cechy antropometryczne – podstawa
projektowania przestrzeni pracy



Zdaniem znanego antropologa francuskiego

J. Papillauta celem antropometrii jest

przetłumaczenie rozmiarów i kształtów ciała

ludzkiego na liczby i określone stosunki

ilościowe



W praktyce projektowej parametry

właściwości maszyn są dobrze znane,

podczas gdy znajomość właściwości

człowieka w odniesieniu do

specjalistycznych potrzeb projektowania

jest znikoma.

13

Antropometria klasyczna



pomiary wysokości, które służą do określenia

odległości punktów antropometrycznych od

położenia, na którym stoi lub siedzi badany;



pomiary długości (poszczególnych części ciała);



pomiary szerokości i głębokości;



pomiary obwodów;



pomiary współrzędnych sklepienia stopy;



inne, jak średnica chwytu rękojeści, grubość

fałdów skórno-tłuszczowych różnych części

ciała.

14

Pomiary cech o charakterze
dynamicznym



kątów odchylenia kończyn górnych i

dolnych (całych i ich części): w dół, w

górę, w lewo i prawo;



kątów skrętu kończyn i ich części;



kątów odchylenia i skrętów głowy;



kątów odchylenia grzbietowego i

podeszwowego stopy;



kątów odchylenia ręki zaciśniętej na

uchwycie cylindrycznym.

15

Dziękuję