Co wpływa na wielkość zysku, który osiąga przedsiębiorstwo?
Czy zysk będzie duży, czy zaledwie wystarczający na przetrwanie

przedsiębiorstwa lub nie będzie go w ogóle?

Czy przedsiębiorstwo będzie produkować dużo czy mało?
Czy będzie produkować efektywnie?
Czy cena, którą zapłaci konsument, będzie wysoka czy niska?
Czy konsument odniesie korzyść z decyzji podejmowanych przez

przedsiębiorstwo?

Odpowiedzi na te pytania zależą od warunków

konkurencji jakie napotyka przedsiębiorstwo

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

MODELE RYNKU

KONKURENCJA DOSKONAŁA

KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA

OLIGOPOL

MONOPOL

P

OZ

IOM

K

ON

KU

R

E

N

C

J

I

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Kryteria istnienia modelu rynku „konkurencji doskonałej”

1. Na rynku występuje duża liczba kupujących i sprzedających.
2. Każdy z producentów wytwarza niewielką część łącznej produkcji

(w skali całego rynku).

3. Istnieje doskonała mobilność czynników produkcji.
4. Nie ma barier wejścia na rynek przez potencjalnych jego nowych

uczestników.

5. Oferowane do sprzedaży dobra mają jednakowe lub zbliżone

cechy użytkowe.

6. Kupujący i sprzedający mają doskonałą informację o ofercie

rynkowej.

np.: ogólnodostępne artykuły żywnościowe: owoce, warzywa

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Utarg całkowity, przeciętny i krańcowy w warunkach doskonałej konkurencji

[źródło: R.Milewski (red.): Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa 2003, str. 205]

P = AR = MR

TR

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Krótkookresowa równowaga przedsiębiorstwa w warunkach doskonałej konkurencji

[źródło: R.Milewski (red.):
Podstawy ekonomii, PWN,

Warszawa 2003, str. 206]

zysk max = max (TR-TC)

P=MC czyli MR=MC

P = AR = MR

AC

MC

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

[Zalega T.: Mikroekonomia, Wyd. UW, Warszawa 2008, str. 312.]

koniec zysku
przy
MC>MR

strefa zysku
przy
MC<MR

max zysku
przy
MC=MR=P=AR

MC

MR

gdy

TC

TR

MC

MR

gdy

TC

TR

=

=

−

=

=

=

−

=

:

min

:

max

π

π

oraz

Q

TR

MR

Q

TC

MC

∂

∂

=

∂

∂

=

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Kryteria istnienia modelu rynku „pełnego monopolu”

1. Na rynku działa jeden producent (sprzedający) i wielu

kupujących.

2. Istnieją bariery wejścia na rynek opanowany przez jednego

producenta np.: korzyści skali, zróżnicowanie produktu i
lojalność wobec marki, niskie koszty ustabilizowanego
przedsiębiorstwa, posiadanie lub kontrola kluczowych
czynników produkcji, posiadanie lub kontrola sieci
sprzedaży hurtowej lub detalicznej, ochrona prawna, fuzje
i przejęcia, taktyki agresywne, odstraszanie.

3. Kupujący i sprzedający mają doskonałą informację o ofercie i

sytuacji rynkowej.

np.: elektrociepłownie, dostawcy gazu ziemnego, przedsiębiorstwa

wodociągowe i kanalizacyjne

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Krzywe utargu w warunkach monopolu

[źródło: R.Milewski (red.): Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa 2003, str. 216]

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Krótkookresowa równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego

[źródło: R.Milewski (red.): Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa 2003, str. 217]

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Zalega T.: Mikroekonomia, Wyd. UW, Warszawa 2008, str. 335.

max zysku
przy
MC=MR

max TR
przy
MR=0

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Indeks Lernera –określa siłę rynkową monopolu

)

1

1

(

pd

L

E

P

MR

P

MC

P

I

−

×

=

−

=

to w punkcie równowagi MC=MR

pd

pd

L

E

P

E

P

P

P

MR

P

I

1

)

1

1

(

=

−

×

−

=

−

=

ponieważ

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Kryteria istnienia modelu rynku „konkurencji monopolistycznej”

1. Na rynku występuje wielu producentów i wielu nabywców.
2. Istnieje nieograniczona swoboda wejścia nowych firm na rynek

danej gałęzi.

3. Produkty wytwarzane przez różne firmy nie są jednorodne, są

zróżnicowane pod względem cech użytkowych oraz mają
bliskie substytuty.

4. Producenci i konsumenci mają doskonałe informacje o rynku.

np.: usługi architektów, dekoratorów, fryzjerów

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09

Kryteria istnienia modelu rynku „oligopolu”

1. Na rynku występuje niewielka liczba producentów (którzy

opanowali rynek danego produktu) oraz duża liczba
kupujących.

2. Swoboda wejścia na rynek jest ograniczona względami

technologicznymi, ekonomicznymi, prawnymi itp.

3. Produkty wytwarzane przez oligopol mogą być jednorodne lub

zróżnicowane.

4. Producenci i konsumenci mają doskonałe informacje o rynku.

np.: notariusze, lekarze, uczelnie wyższe

MA

TE

RIA

ŁY

DY

DA

KT

YC

ZN

E D

O P

RZ

ED

MI

OT

U

MI

KR

OE

KO

NO

MI

A-

ć

wic

zen

ia

ZIM

A 2

008

/20

09