1

Modele odpowiedzi do przyk∏adowego arkusza egzaminacyjnego

Historia

Poziom podstawowy

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

1.

a) ˚o∏nierz ci´˝kozbrojnej piechoty w staro˝ytnej
Grecji; b) Staro˝ytny szyk bojowy ci´˝kozbrojnej
piechoty polegajàcy na ustawieniu ˝o∏nierzy w kilku
liniach; c) Typ staro˝ytnego wios∏owego okr´tu wo-
jennego o trzech rz´dach wiose∏ w ka˝dej burcie.

Po 1 pkt za ka˝dà
poprawnà definicj´

3

2.

Kolumny reprezentujà styl koryncki. Âwiadczy o tym
przede wszystkim forma kapiteli (nale˝y uznaç tak˝e:
smuk∏y trzon, wàskie ˝∏obkowanie).

1 pkt za okreÊlenie
stylu i 1 pkt za
wskazanie cechy

2

3.

a) Arystoteles; b) Sokrates; c) Diogenes

Po 1 pkt za ka˝dego
poprawnie wpisanego
filozofa

3

4.

a) F; b) P; c) P; d) F

Po 1 pkt za ka˝dà
poprawnie wpisanà
liter´

4

5.

a) romanizacja; b) Rzymianie podejmowali opisane
dzia∏ania, aby zapewniç spokój w nowych prowin-
cjach; c) Wysuni´ta lub wg∏´biona cz´Êç budowli
otwarta przynajmniej z jednej strony rz´dem ko-
lumn lub filarów (nale˝y uznaç tak˝e: zewn´trzna
cz´Êç budowli z charakterystycznymi ciàgami kolum
lub filarów).

a) 1 pkt; b) 1 pkt;
c) 1 pkt

3

6.

a) A; d) B

Po 1 pkt za poprawne
wpisanie litery

2

7.

a) Kreta, Korsyka, Sycylia, Sardynia; b) VII w.; c)
Bitwa pod Poitiers, w której wojska Karola M∏ota
pokona∏y Arabów przyczyni∏a si´ do powstrzymania
ich ekspansji w Europie Zachodniej.

a) 1 pkt za podanie
trzech nazw, b) 1 pkt,
c) 1 pkt za podanie
wyjaÊnienia i imienia
wodza

3

8.

sunnityzm, symonia, hid˝ra, anachoretyzm

Po 1 pkt za ka˝de
poprawne
podkreÊlenie

4

9.

a) d˝uma (mo˝na uznaç te˝ czarna Êmierç); b)
Wed∏ug autora epidemia by∏a karà zes∏anà na ludzi
przez Boga za grzechy lub te˝ powsta∏a pod
wp∏ywem cia∏ niebieskich. Obecnie sàdzi si´, i˝
zarazki d˝umy by∏y roznoszone przez pch∏y
przemieszczajàce si´ po Europie wraz ze szczurami
(nale˝y uznaç tak˝e: Chrob´ wywo∏a∏y zarazki, zaÊ
do rozprzestrzenienia chroby przyczyni∏y si´ z∏e
warunki higieniczne); c) Sposobami przeciwko
chrobie mia∏y byç mod∏y, procesje, izolacja chorych,
uprzàtanie miast, bli˝ej nieokreÊlone dzia∏ania
medyczne; d) Wed∏ug autora, skutkiem epidemii
by∏o wyludnienie oraz szerzenie si´ bezprawia.

a) 1 pkt; b) 1 pkt
za zreferowanie
poglàdów autora
i 1 pkt za
przedstawienie
stanowiska nauki;
c) 1 pkt; d) 1 pkt

5

LHD10-arkusz-zp-odp:LHD-2009_probna_mat 6/30/09 11:52 AM Page 1

2

Historia. Poziom podstawowy

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

10.

a) Za kon Szpi ta la Naj Êwi´t szej Pan ny Ma rii Do mu
Nie miec kie go w Je ro zo li mie; b) Oce na ucznia mo ˝e
byç su biek tyw na, mu si jed nak uwzgl´d niaç fak ty
hi sto rycz ne i po win na byç uza sad nio na dwo ma
po praw ny mi me ry to rycz nie przy k∏a da mi z dzie jów
Pol ski.

a) 1 pkt; b) 1 pkt
za sfor mu ∏o wa nie
oce ny i po 1 pkt
za przy to cze nie w ar -
gu men ta cji ka˝ de go
po praw ne go przy k∏a -
du z dzie jów Pol ski
(mak sy mal nie 2 pkt)

4

11.

a) W∏a dy s∏aw Wy gna niec – Âlàsk i dziel ni ca se nio ral -
na, Bo le s∏aw K´ dzie rza wy – Ma zow sze, Miesz ko Sta -
ry – Wiel ko pol ska, na le ˝y uznaç tak ˝e Ka zi mierz
Spra wie dli wy – zie mia san do mier ska; b) Uczeƒ mo -
˝e wska zaç do wol ne go w∏ad c´, mu si jed nak sfor -
mu ∏o waç oce n´ i uza sad niç jà dwo ma po praw ny mi
me ry to rycz nie ar gu men ta mi od wo ∏u jà cy mi si´
do fak tów hi sto rycz nych.

a) Po 1 pkt za po -
praw ne wy mie nie nie
ka˝ de go z sy nów,
któ rzy otrzy ma li
dziel ni ce, i po da nie
na zwy dziel ni cy,
mak sy mal nie 4 pkt;
b) 1 pkt za sfor mu -
∏o wa nie oce ny
i po 1 pkt za ka˝ dy
po praw ny me ry to -
rycz nie ar gu ment od -
wo ∏u jà cy si´ do fak -
tów hi sto rycz nych,
mak sy mal nie 2 pkt

7

12.

ro ze ta, tym pa non, ma swerk; styl ar chi tek to nicz ny:
go tyk (lub styl go tyc ki)

Po 1 pkt za pod kre -
Êle nie ka˝ de go w∏a -
Êci we go okre Êle nia
(mak sy mal nie 3 pkt),
1 pkt za okre Êle nie
sty lu

4

13.

a) P; b) F; c) F; d) P

Po 1 pkt za ka˝ de po -
praw ne przy po rzàd -
ko wa nie

4

14.

Mi ko ∏aj Ko per nik, To masz Mo rus, Mi cha∏ Anio∏

Po 1 pkt za ka˝ de po -
praw ne pod kre Êle nie

3

15.

b) A; d) B

Po 1 pkt za po praw -
nie wpi sa nà li te r´

2

16.

a) hu ge no ci; b) Hen ryk IV Bur bon (wy star czy po daç
Hen ryk IV); c) Edykt obo wià zy wa∏ 87 lat.

a) 1 pkt, b) 1 pkt,
c) 1 pkt

3

17.

a) A, E; b) Wzo ro wa nie si´ na ar chi tek tu rze sta ro -
˝yt nej Gre cji i Rzy mu. Za sto so wa nie za czerp ni´ tych
wprost z ar chi tek tu ry an tycz nej wzo rów ko lumn
i tym pa no nów; c) C; d) B, F

a) po 1 pkt za ka˝ dà
po praw nie wpi sa nà li -
te r´; b) 1 pkt za po -
da nie tre Êci wy ró˝ -
nio nych i 1 pkt
za uzu pe∏ nie nie;
c) 1 pkt; d) po 1 pkt
za ka˝ dà po praw nie
wpi sa nà li te r´

7

18.

a) Jan Ja kub Ro us se au; b) Fran˜o is -Ma rie Aro uet
(na le ˝y uznaç te˝ – Wol ter); c) Ka rol Mon te skiusz

Po 1 pkt za ka˝ de po -
praw nie wpi sa ne
na zwi sko

3

LHD10-arkusz-zp-odp:LHD-2009_probna_mat 6/30/09 11:52 AM Page 2

3

Historia. Poziom podstawowy

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

19.

a) A. kar dy na∏ Ar mand Ri che lieu (na le ˝y uznaç te˝
pierw szy mi ni ster), B. król Lu dwik XIV; b) Ab so lu -
tyzm, ce chy: pe∏ nia w∏a dzy sku pio na w r´ ku kró la
rzà dzà ce go przy po mo cy ca∏ ko wi cie po s∏usz nej
ad mi ni stra cji, ogra ni cze nie ro li ary sto kra cji na rzecz
szlach ty urz´d ni czej, roz bu do wa ne i w pe∏ ni za le˝ -
ne od kró la ar mia i po li cja

a) po 1 pkt za pra wi -
d∏o we pod pi sa nie
ka˝ de go z por tre tów;
b) 1 pkt za po da nie
na zwy sys te mu
ustro jo we go, 1 pkt
za po da nie tre Êci wy -
ró˝ nio nej w je go cha -
rak te ry sty ce i 1 pkt
za uzu pe∏ nie nie

5

20.

a) Wet ty ni; b) Au gust II Moc ny, Au gust III Sas, Fry -
de ryk Au gust I Spra wie dl li wy (na le ˝y te˝ uznaç
– Fry de ryk Au gust III); c) Ksi´ stwo War szaw skie

a) 1 pkt; b) 2 pkt
za po da nie trzech
w∏ad ców, 1 pkt
za po da nie dwóch
w∏ad ców; c) 1 pkt

4

21.

a) hu sa ria; b) np.: Wie deƒ 1683 r., Kir cholm 1605 r.,
K∏u szyn 1610 r.; c) Si ∏a hu sa rii po le ga ∏a na ude rze niu
roz p´ dzo nej ci´˝ kiej jaz dy, któ ra szyb ko do pa da ∏a
sze re gów nie przy ja ciel skich i tra to wa ∏a prze ciw ni ka.

a) 1 pkt; b) 1 pkt
za ka˝ dà z bi tew
po da nà wraz z da tà,
mak sy mal nie 2 pkt;
c) 1 pkt

4

22.

a) 1812; b) 1814; c) 1813; d) 1815

Po 1 pkt za po praw ne
do pa so wa nie ka˝ dej
z dat

4

23.

So cja lizm uto pij ny to teo rie spo ∏ecz no -eko no micz -
ne g∏o szà ce, i˝ przy czy nà nie rów no Êci spo ∏ecz no -
-eko no micz nej jest ist nie nie pry wat nej w∏a sno Êci
Êrod ków pro duk cji (na le ˝y uznaç tak ˝e: ist nie nie
pie ni´ dzy). Spo so ba mi na li kwi daj cj´ nie rów no Êci
mia ∏o byç stwo rze nie spo ∏e czeƒ stwa ide al ne go,
w któ rym w∏a snoÊç by ∏a by wspól na. Re ali za cja te go
po stu la tu mia ∏a na stà piç na dro dze kszta∏ ce nia
warstw naj ubo˝ szych i ich ak ty wi za cji oraz po przez
prze ko na nie warstw za mo˝ nych do udo st´p nie nia
ma jàt ków dla re ali za cji idei so cja li zmu uto pij ne go.
Na le ˝y pod kre Êliç na zwi sko Joh na Loc ka.

1 pkt za po da nie tre -
Êci wy ró˝ nio nych lub
nie wy ró˝ nio nych
i 1 pkt za uzu pe∏ nie -
nie, 1 pkt za pod kre -
Êle nie w∏a Êci we go
na zwi ska

3

24.

Ro mu ald Trau gutt d); Ja kub Sze la a); Alek san der
Wie lo pol ski b); Piotr Wy soc ki f)

Po 1 pkt za ka˝ de po -
praw ne przy po rzàd -
ko wa nie

4

25.

b) A; a) B

Po 1 pkt za pra wi d∏o -
we wpi sa nie ka˝ dej
z li ter

2

26.

Np. Ir lan dia, Au stria, W´ gry, Li twa, ¸o twa, Es to nia,
Cze cho s∏o wa cja, Pol ska, Fin lan dia, Kró le stwo Ser -
bów, Chor wa tow i S∏o weƒ ców (SHS), (mo˝ na uznaç
te˝: Ro sja Ra dziec ka, ale nie Ro sja ani ZSRR)

2 pkt za po da nie
5 lub 6 nazw paƒstw,
1 pkt za po da nie
4 nazw

2

27.

Tendencja zatrudnienia w rolnictwie w okresie
II Rzeczpospolitej jest w niewielkim zakresie, lecz
jednak spadkowa. Przyczynà takiej tendencji jest
rozbudowa przemys∏u w Polsce i przechodzenie
cz´Êci ch∏opów do innych dzia∏ów gospodarki.

1 pkt za poprawne
okreÊlenie tendencji
zatrudnienia
w rolnictwie i 1 pkt
za wskazanie
przyczyny tego stanu

2

LHD10-arkusz-zp-odp:LHD-2009_probna_mat 6/30/09 11:52 AM Page 3

4

Historia. Poziom podstawowy

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

28.

Genra∏ Kutrzeba uwa˝a∏, ˝e mo˝liwoÊci obronne Pol-
ski sà bardzo niewielkie, a jedynà szansà na obro-
n´ kraju daje sojusz z silnym militarnie paƒstwem.
Ocena s∏usznoÊci poglàdów autora mo˝e byç subie -
ktywna, lecz musi zostaç uzasadniona poprawnymi
merytorycznie argumentami, np.: Autor, g∏oszàc te -
z´ o ograniczonych mo˝liwoÊciach obronnych II RP,
mia∏ wiele racji, czego dowodem by∏ przebieg kam -
panii wrzeÊniowej 1939 r. Myli∏ si´ jednak co do
tego, ˝e obronnoÊç naszego kraju znacznie si´ po -
prawi po wejÊciu w sojusz z silnym militarnie part -
nerem. Jak wykaza∏a bowiem historia w 1939 r. nie
pomóg∏ Polsce ani sojusz z Francjà, ani brytyjskie
gwarancje bezpieczeƒstwa.

1 pkt za przedstawie-
nie zdania genera∏a
Kutrzeby i 1 pkt za
ocen´ jego poglàdów
wraz z podaniem
uzasadnienia w∏asnej
opinii

2

29.

Przedstawienie losów politycznych Niemiec w dwu-
dziestoleciu powojennym powinno zawieraç u˝yte
we w∏aÊciwym znaczeniu oraz kontekÊcie rze-
czowym, a tak˝e w nast´pstwie chronologicznym,
nast´pujàce poj´cia: mur berliƒski, Trizonia, strefy
okupacyjne, most powietrzny, NRD, RFN.

2 pkt za sformu∏owa-
nie poprawnej wy-
powiedzi z u˝yciem
wszystkich terminów
lub 1 pkt za wypo-
wiedê z u˝yciem
4 lub 5 terminów

2

LHD10-arkusz-zp-odp:LHD-2009_probna_mat 6/30/09 11:52 AM Page 4