Akademia Techniczno–Humanistyczna w Bielsku-Białej

Wydział Budowy Maszyn

Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji

LABORATORIUM OBRABIAREK

INSTRUKCJA

Temat: Nacinanie gwintów na tokarce uniwersalnej

1. Cel ćwiczenia

W pierwszej cz

ęści ćwiczenia zostaną przedstawione metody obróbki gwintów. Natomiast

druga cz

ęść ćwiczenia zostanie poświęcona obróbce gwintów na tokarce uniwersalnej.

2. Wiadomości ogólne

Obróbka gwintów polega na wykonaniu na powierzchni wałka lub otworu wgł

ębień o zarysie

bruzdy gwintowej wzdłu

ż linii śrubowej.

Gwint mo

żna wykonywać metodami obróbki plastycznej lub skrawaniem. W przypadku

obróbki skrawaniem gwint wykonuje si

ę ręcznie lub maszynowo. Do nacinania ręcznego

wykorzystuje si

ę gwintowniki (gwint wewnętrzny) i narzynki (gwint zewnętrzny). Dzięki

zastosowaniu odpowiednich głowic i opraw, te same narz

ędzia mogą być wykorzystane

w obróbce maszynowej, ponad to gwint mo

żna toczyć, frezować i szlifować.

We wszystkich przypadkach obróbki gwintów skrawaniem narz

ędzie może obejmować zarys

całkowity lub cz

ęściowy bruzdy gwintu. Część obrabiana, na której nacina się gwint

i narz

ędzie poruszają się względem siebie tak, że jednemu obrotowi części odpowiada

przesuni

ęcie narzędzia w kierunku równoległym do osi części na odległość odpowiadającą

skokowi gwintu. Ruchy te uzyskuje si

ę przez odpowiednie powiązanie ruchów narzędzia

i cz

ęści obrabianej. W celu otrzymania bruzdy gwintowej trzeba usunąć pewną ilość

materiału, która najcz

ęściej nie może być usunięta za jednym przejściem narzędzia. W tym

celu zachodzi konieczno

ść podziału warstwy skrawanej (rys. 1).

Rys. 1. Sposoby podziału warstwy skrawanej

Podczas nacinania gwintów no

żem, gwintownikiem lub narzynką mamy doczynienia

z ci

ągłym skrawaniem materiału, natomiast podczas frezowania i szlifowania, skrawanie

odbywa si

ę w sposób przerywany.

3. Sposoby nacinania gwintów – obrabiarki

a) Gwintowniki
Narz

ędzia te są przeznaczone do obróbki gwintów wewnętrznych. Podczas nacinania

gwintów gwintownikami ruch posuwowy uzyskuje si

ę w wyniku ruchu obrotowego

(głównego) narz

ędzia, a kształt uzależniony jest od kształtu ostrzy skrawających.

Gwintowniki stosowane s

ą do ręcznego lub maszynowego nacinania (tokarki, wiertarki

i gwinciarki). Czasami zdarza si

ę że w obrabiarkach ruch posuwowy i obrotowy gwintownika

jest powi

ązany łańcuchem kinematycznym.

b) Narzynki i głowice gwinciarskie
Narz

ędzia te są przeznaczone do obróbki gwintów zewnętrznych. Podobnie jak w przypadku

gwintowników mog

ą służyć do obróbki ręcznej i maszynowej.

c) Frezowanie gwintów
Frezowanie gwintów jest procesem bardzo wydajnym. Podczas nacinania gwintów kształt
ostrza freza musi odpowiada

ć zarysowi bruzdy, a część obrabiana musi wykonywać co

najmniej, tyle obrotów, ile razy długo

ść gwintu jest większa od jego skoku. Frezarki można

podzieli

ć na dwie grupy: do gwintów krótkich oraz długich.

Na frezarkach do gwintów krótkich gwint wykonuje si

ę frezami wielokrotnymi. Można

wykona

ć na nich takie zabiegi jak: frezowanie zwykłe gwintów zewnętrznych

i wewn

ętrznych, stożkowych oraz frezowanie obiegowe gwintów zewnętrznych

i wewn

ętrznych.

Podczas zwykłego frezowania gwintów krótkich, frez obraca si

ę do okoła swojej osi

i przesuwa si

ę jednocześnie wzdłuż osi obrabianego przedmiotu. Skrawa on wręby śrubowe

od razu na całej długo

ści gwintu. Ruch posuwowy freza jest powiązany z ruchem obrotowym

przedmiotu w ten sposób,

że przesunięciu freza o długość równą skokowi S

n

obrabianego

gwintu odpowiada

ściśle jeden obrót przedmiotu.

Frezowanie obwiedniowe gwintów stosuje si

ę wtedy gdy poza gwintowaną częścią przedmiot

ma kształt uniemo

żliwiający zamocowanie go w wirującym uchwycie. Do frezowania tego

stosuje si

ę specjalne frezarki, w których frez oprócz ruchu obrotowego otrzymuje ruch

planetarny dookoła osi nacinanego gwintu.
Frezarki do gwintów długich maja du

ży zakres możliwości obróbkowych. Można na nich

poza gwintami obrabia

ć obwiedniowo wałki wielowpustowe, koła zębate o zębach śrubowych

i inne.
Gwinty o długo

ści do 5000 mm i średnicy

∅

200 mm frezuje si

ę pojedynczym frezem

kr

ążkowym. Zależnie od dokładności, gwint może być frezowany w jednym lub kilku

przej

ściach. W przypadku frezowania gwintów wielokrotnych do podziału używa się tarczy

podziałowej osadzanej z tyłu wrzeciona.

d) Szlifowanie gwintów
Stosowane w celu uzyskania gwintów o wi

ększej dokładności. Tą obróbkę przeprowadza się

na szlifierkach do gwintów, które mo

żna podzielić na następujące grupy:

−

Szlifierki do gwintów uniwersalne – mo

żliwość szlifowania gwintów zewnętrznych,

wewn

ętrznych a nawet stożkowych,

−

Szlifierki do gwintów specjalizowane – zało

żony z góry wąski zakres prac, bardzo

wydajne i dokładne. W szlifierkach tych cz

ęsto śruby pociągowe zastępowane są przez

wymienialne krzywki,

−

Szlifierki do gwintów bezkłowe – produkcja masowa, gwinty krótkie przelotowe. Stosuje
si

ę ściernice wielorowkowe ze zwojami pierścieniowymi.

e) Toczenie gwintów
Nacinanie gwintów jest odmian

ą toczenia, w którym narzędzie ma kształt bruzdy gwintowej,

a posuw główny jest równy skokowi gwintu. Ruch obrotowy główny musi by

ć powiązany

z ruchem posuwowym. Rozwi

ązanie to uzyskuje się dzięki śrubie pociągowej napędzającej

suport tokarki, oraz kołom zmianowym, dzi

ęki którym uzyskuje się odpowiednie przełożenie

mi

ędzy śrubą pociągową, a wrzecionem. Gwint można toczyć na tokarkach uniwersalnych

oraz specjalnych tokarkach do gwintów. Rozró

żniamy tokarki do gwintów: długich i krótkich.

Tokarki do gwintów długich dzieli si

ę na:

−

łuszczarki do gwintów (no

żami obiegowymi),

−

tokarki do wyka

ńczającej obróbki dokładnej śrub pociągowych.

Metoda nacinania gwintów no

żami obiegowymi jest podobna w zasadzie do frezowania.

No

że zamocowane są statycznie w wirującej głowicy. W przypadku użycia głowicy

czterono

żowej, trzy noże skrawają warstwy materiału, a czwarty nóż służy do załamania

kraw

ędzi gwintu.

Dokładno

ść skoku obrabianych śrub wynosi

±

0,03 mm na długo

ści 300 mm. W Polsce

stosowano łuszczarki do gwintów firmy Waldrich-Cobury (w przypadku typu GS70

średnica

gwintu nacinanego wynosi

∅

70 mm i długo

ści 4000 mm).

Na tokarkach do wyka

ńczającej obróbki dokładnej śrub pociągowych toczy się śruby

poci

ągowe już obrobione wstępnie. Największa długość obrabianych śrub wynosi od 2500 do

4500 mm. Tokarki te s

ą właściwie uproszczonymi tokarkami uniwersalnymi. Napęd

posuwów uzyskuje si

ę od bardzo dokładnej śruby pociągowej związanej z wrzecionem

przekładnia gitarow

ą i

g

. Do kompensacji bł

ędów roboczej śruby pociągowej służy narzędzie

koryguj

ące przedstawione na rysunku poniżej.

Rys. 2. Metoda kompensacji bł

ędów śruby roboczej

Tokarki do gwintów krótkich s

ą najczęściej używane w produkcji wielkoseryjnej i często są

zautomatyzowane. Odznaczaj

ą się dużą dokładnością i wydajnością obróbki niż przy obróbce

narz

ędziami gwintującymi wieloostrzowymi. Do niedawna popularnymi przedstawicielami tej

grupy były półautomaty firmy Cri-Dan, na których mo

żna toczyć gwinty krótkie o długości

70 – 165 mm. Obróbka gwintu z materiału pełnego odbywa si

ę za pomocą noży tokarskich

przy automatycznie przebiegaj

ącym, wielokrotnym cyklu ruchu narzędzia.

Podczas toczenia gwintów wielokrotnych do dokładnego podziału krotno

ści służą dodatkowe

narz

ędzia. Do urządzeń tych można zaliczyć tarcze podziałowe mocowane na wrzecionie WR

oraz urz

ądzenia mocowane na suporcie, współpracujące ze śrubą pociągową. W tokarkach

uniwersalnych do podziału mo

że służyć jedno z kół zębatych o liczbie zębów równej

całkowitej wielokrotno

ści gwintu.

f) Obróbka plastyczna gwintów
Ten rodzaj obróbki stosowany jest coraz powszechniej w produkcji seryjnej i masowej, co
spowodowało wyparcie obróbki wiórowej. Gwint w tej obróbce wykonywany jest przez
walcowanie na walcarkach, w których zarys kształtu walców odpowiada zarysowi gwintu.
Obróbka ta jest du

żo szybsza od wiórowej, lecz jest stosowana do gwintów o małej

dokładno

ści. Stosuje się też wyoblanie gwintów, które stosowane jest w produkcji oprawek

żarówek.

4. Nacinanie gwintów na tokarkach uniwersalnych

Uniwersalne tokarki poci

ągowe umożliwiają nacinanie gwintów metrycznych, calowych,

modułowych i DP.

W obrabiarkach tych ła

ńcuch kinematyczny skrzynki posuwów jest sprzężony i łączy ruch

obrotowy wrzeciona roboczego z ruchem prostoliniowym narz

ędzia.

Rys. 3. Uproszczony schemat tokarki uniwersalnej

Aby naci

ąć gwint na tokarkach uniwersalnych musimy znać: rodzaj gwintu, kierunek skrętu

zwoju, krotno

ść gwintu i skok śruby pociągowej. Podczas nacinania jednego gwintu nie

wolno posługiwa

ć się nawrotnicą do zmiany obrotów śruby pociągowej, po każdym przejściu

no

ża należy ustawić go w położeniu początkowym. Przy krótkich gwintach robi się to przez

wł

ączenie przeciwnego kierunku obrotów wrzeciona roboczego. Jeżeli długość gwintu jest

znaczna to nale

ży wyłączyć zamek i przesunąć suport do położenia wyjściowego. Następnie

nale

ży włączyć zamek w taki sposób by nóż trafił w tę samą bruzdę nacinanego gwintu.

Przy gwintach współmiernych (wynik dzielenia skok

śruby pociągowej przez skok gwintu

nacinanego uzyskiwany jest bez reszty) trafienie no

ża w tę samą bruzdę nie stwarza

problemu, wystarczy tylko zacisn

ąć nakrętkę na śrubie pociągowej, nóż zawsze trafi w tę

sam

ą bruzdę. Przy gwintach niewspółmiernych powtórne trafienie w tę sama bruzdę zajdzie

wtedy gdy wzajemne poło

żenie przedmiotu, śruby pociągowej i suportu będzie takie same,

jak przed rozpocz

ęciem gwintowania. Takie ustawienia w szybki sposób pozwalają

realizowa

ć zegary do gwintów, które współpracują ze śrubą pociągową (np. tokarka TUG-40

posiada taki zegar na wyposa

żeniu).

Przy nacinaniu gwintów wielozwojnych, na tokarkach poci

ągowych podziału krotności

gwintów dokonuje si

ę następującymi sposobami:

1) dzieli si

ę koło na wrzecienniku posiadające ilość zębów podzielną przez ilość zwojów. Po

naci

ęciu pierwszego zwoju odchylamy gitarę i pokręcamy kołem wrzeciennika tak aby

nast

ępny punkt znalazł się na przedłużeniu, kreski na kole gitary po powtórnym

zaz

ębieniu. Nacinamy następny zwój i postępujemy analogicznie do momentu nacięcia

wszystkich zwoi,

2) przez zastosowanie tarczy zabierakowej z podziałk

ą kątową,

3) przez przesuni

ęcie sani narzędziowych o wartość wynikającą z wyniku podziału skoku

gwintu przez zwojno

ść.

W tokarkach uniwersalnych konstrukcja skrzynek posuwów umo

żliwia nacinanie gwintów

odpowiadaj

ących ciągowi podstawowemu skoków gwintów. W przypadku wystąpienia

nietypowego skoku nale

ży dokonać wyliczenia kół zmianowych gitary. Wyliczenia

dokonujemy ze wzoru:

tabl

g

tabl

n

g

i

S

S

i

⋅

=

– gwint metryczny

tabl

g

wn

wt

g

i

Z

Z

i

⋅

=

– gwint calowy

gdzie:

S

n

– skok nacinany;

S

tabl

– skok najbli

ższy z tabliczki tokarki;

Z

wt

– ilo

ść zw/cal gwintu z tabliczki tokarki;

Z

wn

– ilo

ść zw/cal gwintu nacinanego;

i

g tabl

– przeło

żenie gitary z tokarki.

Przykład: Obliczy

ć przełożenie tokarki TUG-40 dla gwintu metrycznego o skoku 15 mm.

Gwint o takim skoku nie jest obj

ęty tabliczką gwintów i skoków, dlatego postępujemy w

nast

ępujący sposób:

1. Dobieramy z tabliczki najbli

ższy skok, w tym przypadku

S

tabl

= 14 mm,

2. Ustawiamy poszczególne d wignie w poło

żenia odpowiadające temu skokowi

3. Dokonujemy oblicze

ń zgodnie ze wzorem

tabl

g

tabl

n

g

i

S

S

i

⋅

=

Z tabliczki przyj

ęto skok

S

tabl

= 14 mm, dla którego

60

90

90

50

⋅

=

tabl

g

i

56

90

90

50

60

90

90

50

14

15

⋅

=

⋅

⋅

=

g

i

Tak wi

ęc dla nacinania gwintu metrycznego o skoku 15 mm, na gitarze mocujemy koła

56

90

90

50

⋅

, a pozostałe nastawy, jak dla gwintu metrycznego o skoku 14 mm wg tabliczki.

Koło o ilo

ści zębów 56 znajduje się w wyposażeniu normalnym tokarki TUG-40.

Tok post

Komentarz do tablicy przedstawiaj

ącej układ skoków gwintów wszystkich rodzajów

a)

−

Gwinty metryczne s

ą określone przez liczby z 1 ćwiartki tablicy i wyrażają

bezpo

średnio skoki

h

M

tych gwintów.

−

Druga

ćwiartka zawiera wartości modułów m lub ich wielokrotności

zm

, dla gwintów

modułowych.
Skok gwintu modułowego wynosi

h

M

=

zm

[mm].

Pomi

ędzy wartościami skoków gwintów metrycznych, a wielokrotnościami modułów

(

zm

) zachodzi zale

żność, słuszna tylko dla wartości o określonych tym samym

symbolem ci

ągu od A do H i mnożnikiem.

Tabela 1. Układ liczbowy skoków gwintów metrycznych, modułowych, calowych i diametral
pitch (DP)

Gwinty metryczne

Gwinty calowe

Skok w mm

h

M

[mm]

Li czba zwoj ów na dł . 1”

jc [zw/1”]

A

0,5

1

2

4

8

16

32

–

16

8

4

2

1

1

/

2

B

–

–

–

4,5

9

18

36

–

18

9

4

1

/

2

2

1

/

4

1

1

/

8

–

C

–

1,25

2,5

5

10

20

40

40

20

10

5

2

1

/

2

1

1

/

4

5

/

8

D

–

–

–

5,5

–

22

44

–

–

11

5

1

/

2

2

3

/

4

1

3

/

8

–

E

0,75

1,5

3

6

12

24

48

–

24

12

6

3

1

1

/

2

3

/

4

F

–

–

–

(6,5)

–

26

–

–

–

13

6

1

/

2

3

1

/

4

–

–

G

–

1,75

3,5

7

14

28

56

–

–

14

7

3

1

/

2

1

3

/

4

7

/

8

H

S

k

o

k

=

h

M

[m

m

]

–

–

–

(7,5)

30

60

S

k

o

k

h

c

=

1

”/

jc

–

–

–

7

1

/

2

–

–

–

Gwinty metryczne

Gwinty calowe

Moduły lub wielokrotno

modułów

zm [mm]

Liczba zwojów na dł.

Π

”

f

DP

[zw/

Π

”]

A

0,5

1

2

4

8

16

–

32

16

8

4

2

1

1

/

2

B

–

–

2,25

4,5

9

18

36

36

18

9

4

1

/

2

2

1

/

4

1

1

/

8

–

C

–

1,25

2,5

5

10

20

–

40

20

10

5

2

1

/

2

1

1

/

4

5

/

8

D

–

–

2,75

5,5

11

22

–

44

22

11

5

1

/

2

2

3

/

4

–

–

E

0,75

1,5

3

6

12

24

–

48

24

12

6

3

1

1

/

2

3

/

4

F

–

–

3,25

6,5

13

–

–

–

26

13

6

1

/

2

–

–

–

G

–

1,75

3,5

7

14

28

–

56

28

14

7

3

1

/

2

1

3

/

4

7

/

8

H

S

k

o

k

h

M

=

zm

[m

m

]

–

–

3,75

(7,5)

15

30

–

S

k

o

k

h

D

P

=

Π

”/

j

D

P

60

30

15

7

1

/

2

–

–

–

Mno



nik

w

8

1

x

4

1

x

2

1

x

x1

x2

x4

x8

8

1

x

4

1

x

2

1

x

x1

x2

x4

x8

b)

−

Gwinty calowe przedstawia układ liczbowy

jc

– 3

ćwiartki tablicy, zawierający

odwrotno

ści skoków (a nie skoki), mówiąc inaczej, liczbę zwojów gwintu calowego

na długo

ści jednego cala (

jc

/

zw

/

1”

).

−

W 4

ćwiartce tabeli znajduje się układ liczbowy określający ilość zwojów gwintu

calowego na długo

ści

Π

cali -

j

DP

.

Dla tych gwintów - (

j

DP

/

zw

/

Π

cali

).

Dla tych gwintów słuszne s

ą zależności wynikające z tabeli:

h

M

=

jc

zm

=

j

DP

Wida

ć z tego, że skoki gwintów calowego i DP wzrastają w kierunku przeciwnym niż skoki

gwintów metrycznego i modułowego. Z tego powodu gwinty calowe i DP okre

śla się jako

gwinty o skokach odwrotnych, a gwinty metryczne i modułowe, jako gwinty o skokach
wyra

żonych liczbami prostymi.

Wynika z tego wniosek wi

ążący układ liczbowy skoków gwintów i konstrukcją skrzynek

posuwów. Przy nacinaniu gwintów systemu calowego, kierunek przebiegu nap

ędu przez

przekładni

ę podstawową powinien być odwrotny niż przy nacinaniu gwintów systemu

metrycznego.
Uwidoczniony w tabeli ci

ąg podstawowy odpowiada konstrukcyjnie przekładni podstawowej

w skrzynce posuwów. Przekładnia ta zawiera tyle przeło

żeń, ile skoków znajduje się w ciągu

podstawowym. Ci

ągi zwielokrotniające uzyskuje się przez zastosowanie przekładni

zwielokrotniaj

ącej.

Wida

ć też, że poszczególne rodzaje gwintów zawierają w odpowiadających sobie okienkach

te same warto

ści liczbowe. Dlatego wszystkie skoki zarówno gwintów metrycznych i

calowych

mog

ą być zrealizowane przy użyciu jednej przekładni podstawowej i

zwielokrotniaj

ącej, pod warunkiem, że zostanie zastosowane przełożenie umożliwiające

przej

ście z jednego systemu na drugi.

5. Nacinanie gwintów na tokarce TUG-40

Widok ogólny tokarki TUG-40
A – d wignia przeło

żeń (od lewej) 1. 1:8,

2. 0 – wrzeciono odł

ączone,

3. 1:1.

B – d wignie wyboru pr

ędkości obrotowych.

C – d wignia posuwu 1. Prawy 4:1,

2. 0 – posuw wył

ączony,

3. Lewy 4:1,
4. Prawy 1:1,
5. Lewy 1:1.

D – d wignia przeło

żenia prędkości posuwów (główna lub zgrubna) dla toczenia wzdłużnego

i gwintowania.

E – 1. Gwinty metryczne i

Π

[mm],

2. Posuw [mm],
3. Gwinty calowe i DP.

F – d wignia przeło

żenia prędkości posuwu dokładnego.

Rys. 4. Widok ogólny tokarki TUG-40

5.1. Wiadomości ogólne

Tokarka TUG-40 mo

że być wykorzystana do wykonywania wszelkiego rodzaju lekkich i

średnich prac tokarskich w produkcji seryjnej oraz wydziałach remontowych i warsztatach
naprawczych. Tokarka ta pozwala równie

ż nacinać gwinty metryczne, calowe, modułowe i

DP (Diametral Pitch). Jej rozwi

ązanie konstrukcyjne i kinematyczne umożliwia nacinanie

w zale

żności od nastawienia tokarki 32 skoków gwintów metrycznych o zakresach 0,75 – 28

mm, 10 skoków gwintów metrycznych drobnozwojnych o zakresach 0,3 – 0,9 mm 35 skoków
gwintów calowych o zakresach skoków 28 – ¾ zw/cal, 19 skoków gwintów calowych

drobnozwojnych o zakresie skoków 70 – 7 ½ zw/cal, 28 skoków gwintu modułowego o
zakresie skoków 0,375 – 14

π

oraz 35 skoków gwintów DP o zakresach skoków 56 – 1 ½

zw/cal.
Schemat kinematyczny tokarki TUG-40 został zamieszczony na ko

ńcu instrukcji.

Zapis strukturalny ła

ńcuchów kinematycznych do toczenia gwintów:

1) metrycznych i modułowych

i

g metrycznych

60

90

90

50

⋅

=

i

g modułowych

60

90

77

56

⋅

=

2) calowych i DP

i

g calowych

60

90

90

50

⋅

=

i

g DP

60

90

77

56

⋅

=

5.2. Zegar do gwintów

W celu wyeliminowania na tokarce ci

ągłego przesterowania obrotów wrzeciona w trakcie

nacinania gwintów zastosowano zegar do gwintów. Zegar ten słu

ży do ustalania momentu

zamykania półnakr

ętki na śrubie pociągowej, by nóż trafił zawsze we właściwy zwój gwintu,

przy gwintach niewspółmiernych.
Zegar współpracuje ze

śrubą pociągową. Podczas obrotów wrzeciona i obrotów sprzężonej

kinematycznie z nim

śruby pociągowej przy rozłączonej półnakrętce, czyli w momencie kiedy

suport nie przesuwa si

ę obroty śruby pociągowej powodują obracanie się wskazówki zegara.

W momencie kiedy wskazówka pokrywa si

ę z nieruchomym przeciwwska nikiem, którym

jest dowolna działka odpowiednio dobranej skali wg tabliczki, nale

ży zamknąć półnakrętkę,

co daje gwarancj

ę, że nóż został ustawiony w prawidłowym położeniu i trafi w zwój

nacinanego gwintu.
Zestaw skoków, które mo

żna nacinać przy pomocy zegara, podaje tabliczka umieszczona pod

zegarem. Tabliczka te podaje tak

że co ile działek tarczy zegara dla danego skoku możemy

wł

ączyć półnakrętkę śruby pociągowej.

Zgodnie z t

ą tabliczką końcówkę wskazówki po zwolnieniu śruby zaciskowej należy ustawić

na skali tarczki o takim kolorze, na jakim kolorze na tabliczce umieszczony jest zapis danego
skoku gwintu.
Gwinty nie obj

ęte tabliczką nacinamy z przymusowym nawrotem suportu poprzez zmianę

kierunku obrotów wrzeciona przy zamkni

ętej pólnakrętce śruby pociągowej. Niestety tokarka

TUM-25B nie posiada takiego zegara, jest on na wyposa

żeniu tokarki TUG 40 znajdującej się

w laboratorium.

5.3. Przygotowanie tokarki do nacinania gwintów

Posługuj

ąc się tabliczką zalecanych szybkości skrawania należy ustalić odpowiednie obroty

wrzeciona. Skok gwintu ustawiamy wg tabliczki gwintów i posuwów. Przy nacinaniu
gwintów metrycznych zwykłych oraz calowych nie zachodzi konieczno

ść wymiany żadnych

kół zmianowych gitary. Nale

ży jedynie dzwignię E przełączyć z położenia – posuw na

pło

żenie – gwint metryczny i modułowy lub – gwint calowy i DP, w zależności od potrzeb.

Przy nacinaniu gwintów modułowych i DP nale

ży na gitarę założyć koła zmianowe podane w

tabliczce gwintów i posuwów. Nastawy dla uzyskania odpowiedniego rodzaju gwintów i
wielko

ści skoku podane są na tabliczce (Rys. 5). Nastawy dla nacinania gwintów

dodatkowych i drobnozwojnych podane s

ą na tabliczce (Rys. 6). Koła zmianowe gitary dla

tych gwintów znajduj

ą się w wyposażeniu specjalnym tokarki.

Rys. 5. Tabliczka doboru parametrów toczenia dla gwintów

Rys. 6. Tabliczka doboru parametrów dla gwintu drobnozwojnego

6. Przebieg wiczenia

6.1. Dobra

odpowiednie ustawienia dzwigni na tokarce w zale ności od nacinanego

gwintu

Typ nacinanego gwintu zostanie podany przez prowadz

ącego zajęci lub obsługującego

obrabiark

ę. Następnie należy dobrać parametry obróbki (dobrać odpowiednie położenie

dzwigni). Parametry te zostan

ą sprawdzone przez obsługującego obrabiarkę. Następnie gwint

zostanie naci

ęty na tokarce. Następnie powtórzyć całą procedurę postępowania dla tokarki

CU 401, która nie została opisana w instrukcji.
Nast

ępnie przypomnieć prowadzącemu zajęcia, aby podał cztery typy gwintów, których

nastawy zostan

ą podane w sprawozdaniu dla obu tokarek (TUG-40 i CU 401).

Przykład: Dobra

ć ustawienia dzwigni tokarki dla gwintu metrycznego o skoku 3

a – koła zmianowe gitary

60

90

90

50

⋅

=

g

i

;

b – d wignia D w poło

żenie ”2 : 1”

c – d wignia F w poło

żenie ”1”

d – d wignia E w poło

żenie ”gwint metryczny i modułowy”

6.2. Zalecenia dotycz ce sprawozdania.

1. Cel

ćwiczenia.

2. Charakterystyka metod obróbki gwintów i stosowanych maszyn.
3. Przebieg

ćwiczenia.

4. Poda

ć ustawienia d wigni dla gwintów nacinanych na tokarkach.

5. Poda

ć ustawienia d wigni dla gwintów podanych przez prowadzącego zajęcia.

6. Wnioski.