Wstęp

Ekonomia neo-klasyczna

Ogólna struktura modelu H-O

Funkcje produkcji

Minimalizacja kosztów

Wpływ zmian cen czynników produkcji

Stałe przychody skali

Wnioski

Model H-O : STRUKTURA PRODUKCJI

 Charles van Marrewijk & JJM

Explanations for trade

Classical
2. Opportunity costs
3. Comparative advantage

Neo-classical
4. Production structure
5. Factor prices
6. Production volume
7. Factor abundance

1. The world economy

New trade
9. Imperfect competition
10. Intra-industry trade

Policy

8. Trade policy

11. Strategic trade policy

12. Int. trade organizations
13. Economic integration

17. Applied trade policy
modeling

Economic

geography

New interactions
14. Geographical economics
15. Multinationals
16. New goods, growth, and
development

Industrial

organization

International

business
Growth theory

Pa

rt

I

Part

II

P

art

III

P

art

IV

18. Concluding remarks

Handel jest oparty o różnice w obfitości czynników produkcji

• Nie występowanie kosztów transportu i barier handlowych

• 2 dobra; Food and Manufactures (F and M)

• 2 czynniki produkcji; labor and capital (L and K)

• Stałe przychody skali; CRS
• Czynniki mobilne w kraju i nie mobilne między krajami

• Doskonała konkurencja
• Identyczne technologie produkcji dóbr w obu krajach

• Nie występowanie odwróconej czynniko-intensywności

• Identyczne (homotetyczne) funkcje użyteczności w krajach

Struktura modelu H-O: założenia

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

• 2 kraje; Austria i Bolivia (A and B) lub kraj i zagranica

• Uproszczenia: modelu 2x2x2

Tw. o wyrównywaniu się cen czynników produkcji (FPE)

Handel jest oparty o różnice we względnej obfitości czynników

Tw. Rybczynskiego (Ryb)

Twierdzenie Stolpera-Samuelsona (St-Sa)

Twierdzenie Heckschera-Ohlina (H-O)

Wzrost ceny jednego dobra prowadzi prowadzi do wzrostu
wynagrodzenia czynnika używanego intensywnie przy produkcji
tego dobra i spadku wynagrodzenia drugiego czynnika

Handel towarami (wyrównujący ceny dóbr) prowadzi do
wyrównania się cen czynników produkcji

Wzrost zasobów czynnika prod., przy stałych cenach dóbr finalnych,
prowadzi do wzrostu produkcji dobra, które zużywa intensywnie
czynnik obfity w danym kraju i spadku produkcji drugiego dobra

Kraj będzie eksportował te dobra, do wytworzenia których używa się
intensywnie czynnik względnie obfity w danym kraju

Neo-klasyczna teoria H-O

Struktura neoklasycznego

modelu H-O

( )

M

KM

LM

P

r

a

w

a

=

+

1

doskonała konkurencja

( )

F

KF

LF

P

r

a

w

a

=

+

2

(zerowe zyski)

( )

K

F

a

M

a

KF

KM

=

+

3

ogranicznie budżetowe

( )

L

F

a

M

a

LF

LM

=

+

4

(warunki pelnego zatrudnienia)

© Jan J. Michałek

Różnice w wyposażeniu w czynniki produkcji

 Charles van Marrewijk & JJM

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Switzerland

W. Germany

USA

Japan

India

UK

Zasób kapitału na jednego
zatrudnionego bardzo różni się
między krajami

NBER data for 1990

in 1985 $ (*1000)

Funkcje produkcji: przykład funkcji Cobba-Douglasa

 Charles van Marrewijk & JJM

{{

{{

1

,

0

;

;

1

1

<

<

=

=

−

−

f

m

input

labor

f

input

capital

f

input

labor

m

input

capital

m

f

f

m

m

L

K

F

L

K

M

α

α

α

α

α

α

Izokwanta =
Różne
kombinacje
efektywnych
nakładów dla
wyprodukowa-
nia danej ilości
dobra
finalnego.

labor

capital

0

Isoquant M = 1

C

B

A

Funkcje produkcji

 Charles van Marrewijk & JJM

Tablica: Możliwości substytucji (

5

.

0

=

m

α

)

m

L

m

K

Dod. kapitał

m

L

m

K

Dod. kapitał

1.0

1.000

-

0.5

2.828

0.677

0.9

1.171

0.171

0.4

3.953

1.124

0.8

1.398

0.226

0.3

6.086

2.133

0.7

1.707

0.310

0.2

11.180

5.095

0.6

2.152

0.444

0.1

31.623

20.442

Możliwości substytucji pomiędzy kapitałem i siłą roboczą maja
kluczowe znaczenie w modelu neoklasycznym (por. izokwanta).

Funkcje produkcji
Możliwości substytucji pomiędzy kapitałem i siła roboczą dla funkcji
produkcji Cobba-Douglasa przy równych wartościach a

m

Isoquant =1; am=0,8

0

0,5

1

1,5

2

2,5

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

Labor

capi

tal

Serie1

Isoquant=1; am=0,2

0

20

40

60

80

100

120

140

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

Labor

Capi

ta

l

Serie1

© Jan J. Michałek

Funkcje producji

 Charles van Marrewijk & JJM

0

1

2

3

0

1

2

3

labor

capi

tal

4

.

0

=

m

α

4

.

0

=

m

α

6

.

0

=

m

α

6

.

0

=

m

α

Parametr
kapitało-
intensywno
ści a

m

wpływa na
substytucję

2 sektory gospodarki o różnych

czynniko-intensywnościach

K

1

K

0

L

1

L

0

M

1

F

1

O

(K/L)

M

(K/L)

F

L

K

Iizokwanta dobra F

I zokwanta
dobra M

Nachylenie =–w/r

© Jan J. Michałek

Minimalizacja kosztów

 Charles van Marrewijk & JJM

L

K

)

,

( r

w

K

m

)

,

( r

w

L

m

r

w

L

K

m

m

m

m

α

α

−

=

1

0

M = 1

M = 1

Izokoszt

0

r

w

−

C

B

A

Izokoszt

1

m

m

L

K

Minimalizacja kosztów

 Charles van Marrewijk & JJM

Parametry

mają duże znaczenie.

Odzwierciedlają kapitało-intensywność

procesu produkcji:

r

w

L

K

r

w

L

K

f

f

f

f

m

m

m

m

α

α

α

α

−

=

−

=

1

;

1

f

m

α

α

,

Zakładamy, że produkcja dobra M jest bardziej kapitało-
intensywna niż produkcja dobra F, tzn.:

f

m

α

α

>

}

43

42

1

cost

total

m

m

capital

of

cost

m

m

wL

rK

rK

+

=

α

m

m

wL

rK

costs

total

+

=

Zauważmy, że:

A więc alfa reprezentuje udział
kapitału w całkowitym koszcie

Wpływ na równowagę zmian względnych cen czynników prod.

 Charles van Marrewijk & JJM

L

K

)

,

(

0

r

w

K

m

)

,

(

0

r

w

L

m

0

M = 1

M = 1

C

E

)

,

(

1

r

w

K

m

)

,

(

1

r

w

L

m

D

Wpływ obniżki
względnej płac na
warunek
minimalizacji
kosztów

(substytucja kapitału
przez pracę)

Wyposażenie w czynniki prod. Î względne

ceny czynników i dóbr (Twierdzenie H-O)

Założenie: w autarkii:
Kraj obfity w kapitał a nie w siłę roboczą w porównaniu do zagranicy (*) to:

(L/K)<(L

*

/K

*

) Î

(w/r)>(w

*

/r

*

)

kraj ma poziom płac względnie wyższy niż wynagrodzenie kapitału w porównaniu
do zagranicy Æ względne ceny:

*

*

)

(

/

F

M

TOT

F

M

F

M

P

P

P

P

P

P

<

<

Otwarcie handlu:
Kraj eksportuje dobro M (kapitało-intensywne) a importuje dobra F (praco-
intensywne) Î
W kraju rośnie cena względna dobra M a obniża się cena dobra F

© Jan J. Michałek

Funkcje produkcji a nakłady

czynników produkcji

Wykres. Ilustracja funkcji produkcji dobra F, wymagającego nakładów siły (L

F

) I

kapitału (K

F

)

(a)

(b)

Q’

F

= f(L

F

, K

F

’)

Q

F

L

F

0

Q

F

= f(L

F

,K

F

0

)

Q”

F

= f(L

F

’, K

F

)

Q

F

K

F

0

Q

F

= f(L

F

0

,K

F

)

Część a:
Q

F

= f(L

F

, T

F

0

): f. produkcji F przy danym zasobie kapitału (K

F

0

);

Q’

F

= f(L

F

,T

F

’): f. produkcji F przy większym zasobie kapitału (K

F

’>K

F

0

);

© Jan J. Michałek

Krzywa możliwości produkcyjnych

a zasoby czynników produkcji

Zmiany w krzywej możliwości prod. (PPF) wynikające ze zmian zasobów czynników produkcji
(K’>K

0

) & (L’>L

0

).

Początkowa
PPF: QQ(L

0

,K

0

)

Q

M

Q

0

Q

0

Q

F

Q

M

Q

F

F

M

0

PPF ukierunkowana
w stronę dobra M:
QQ(L

0

,K

1

)

PPF ukierunkowana w stronę
dobra F: QQ(L

1

,K

0

)

© Jan J. Michałek

Równowaga w autarkii:

kraj obfity w kapitał

Q

Q

U

N

U

A

U

0

A

Q

M

=K

M

Q

F

=K

F

F

M

0

Slope: -(P

M

/P

F

)

QQ: PPF
U

A

: krzywa obojętności w autarkii

P

M

/P

F

: ceny względne w autarkii

© Jan J. Michałek

Równowaga ogólna

korzyści z handlu

D

U

f

U

A

A

Q

A

A

K

K

M

Q

M

Q

F

K

F

F

M

0

Nachylenie: -(P

M

/P

F

)

Tot: -(P

T

M

/P

T

F

)=P

TOT

Wartość produkcji w cenach światowych= wartość konsumpcji w cenach światowych.

F

T

F

M

T

M

F

T

F

M

T

M

K

P

K

P

Q

P

Q

P

+

=

+

© Jan J. Michałek

Korzyści z handlu dwa kraje

a) Kraj

D

A

Q

A

A

K

Q

M0

Q

M1

Q

F0

Q

F1

F

M

0

Nachylenie: -(P

M

/P

F

)

Tot:
-(P

T

M

/P

T

F

)

b) Zagranica

Q

*

M0

A

*

K

D*

A

*

Q

A

*

Q

*

M1

Q

*

F1

Q

*

F0

F

M

0

Nachylenie: -(P

*

M

/P

*

F

)

Tot: -(P

T

M

/P

T

F

)

Oznaczenia:
P

M

/P

F

:

względne ceny w autarkii;

P

T

M

/P

T

F

=P

TOT

: W zględne ceny w gospod. świat (terms of trade);

A: konsumpcja i produkcja w autarkii
A

Q

: równowaga prod. w otwartej gospodarce;

A

K

: równowaga konsumpcyjna w otwartej gospodarce

DA

Q

A

K

trójkąt handlowy w kraju (DA

Q

export dobra M, a DA

K

import dobra F)

*: dla zagranicy

© Jan J. Michałek

Korzyści z handlu:

podstawowe zależności

(

)

*

*

F

M

T

F

T

M

F

M

P

P

P

P

P

P

<

<

(war. konieczny by handel był możliwy)

a stąd:

F

T

F

M

T

M

F

T

F

M

T

M

K

P

K

P

Q

P

Q

P

+

=

+

wart. produkcji w cenach świat.= wart. prod.

w cenach światowychÎ

(

)

(

)

F

F

T

F

M

M

T

M

Q

K

P

K

Q

P

−

=

−

(równowaga bilansu handlowego)

(

) (

)

F

F

M

M

T

F

T

M

Q

K

K

Q

P

P

−

=

−

)

/

(

(trójkąt handlowy)

© Jan J. Michałek

Wnioski

 Charles van Marrewijk & JJM

Model neoklasyczny handlu

• 2

×2×2 (dobra, czynniki, kraje)

• doskonała konkurencja, CRS

• 4 główne efekty (FPE, St-Sa, Ryb, HOS)

• ustalona czynniko-intensywność

• różnice względne w wyposażeniu w czynniki produkcji

UNCTAD/WTO International Trade Center (ITC) website

http://www.intracen.org

są dane empiryczne