Katalogi systemu Linux

/bin – katalog zawierający polecenia, które są używane przez superużytkownika (roota) i zwykłych
użytkowników. Polecenia te zazwyczaj mają krytyczne znaczenie dla systemu i obejmują operacje
t.j.: kopiowanie, przenoszenie i usuwanie plików, logowanie się ,tworzenie i otwieranie archiwów,
identyfikowanie nazwy systemu oraz oglądanie zawartości plików tekstowych. Rzadko się zmienia
zawartość katalogu /bin (a jeśli trzeba, to czyni się to jako “root”).

/boot – zawiera większość plików wymaganych podczas rozruchu systemu. Inne pliki używane
podczas uruchamiania komputera są przechowywane w katalogach /etc i /sbin. Zmian w tym
katalogu można dokonać tylko jako “root”.

/dev – katalog ten zawiera pliki urządzeń i inne pliki specjalne. Przykłady urządzeń:

Nazwa urządzenia

Typ urządzenia

/dev/ide

Cały nadrzędny dysk twardy IDE

/dev/hdb1

Pierwsza partycja na podrzędnym dysku twardym IDE

/dev/fd0

Pierwsza stacja dyskietek, automatycznie wykrywana

/dev/lp0

Pierwsza drukarka podłączona do portu równoległego

/dev/mid00

Pierwszy port MIDI

/dev/null

Nicość (aby pozbyć się czegoś na zawsze, należy to wysłać do tego katalogu)

/dev/psaux

Port klawiatury PS2

/dev/ramdisk

RAM-dysk

/dev/scd0

Pierwszy napęd CD-ROM-u SCSI

/dev/sda

Pierwszy cały dysk twardy SCSI

/dev/st0

Pierwszy napęd pamięci taśmowej SCSI

/dev/tty1

Pierwsza konsola wirtualna

/etc - zawiera pliki konfiguracyjne, które są niezbędne zarówno do uruchomienia systemu Linux,
jak i zapewnienia jego poprawnej pracy. Wiele z tych plików można edytować (powinno się to
robić) - automatycznie, używając narzędzia konfiguracyjnego lub posługując się edytorem tekstów.
Większość dystrybucji Linuksa oferuje pewną pomoc przy konfigurowaniu plików w katalogu /etc;
niektóre odpowiedzi udzielone przez nas podczas procesu instalacyjnego służą do automatycznego
wypełnienia tego katalogu /etc.

/home - w katalogu tym zazwyczaj występują katalogi podrzędne przeznaczone dla poszczególnych
użytkowników korzystających z systemu. Na przykład, jeśli mama, tata, Krzysiek i Asia są
jedynymi użytkownikami systemu, to katalog /home zawierałby 4 katalogi użytkowników:

/home

/asia
/krzysiek
/mama
/tata

Istnieją jeszcze inne sposoby porządkowania katalogów użytkowników; weźmy chociażby taki: jeśli
w systemie występuje duża liczba użytkowników, mogą oni zostać zgrupowani w podkatalogi
odpowiadające na przykład działom. W niektórych systemach katalog /home nie jest w ogóle
używany i katalogi domowe użytkowników są umieszczane w innych miejscach - jest to jednak
rozwiązanie mniej rozpowszechnione.

/lib - zawiera pliki bibliotek wymaganych dla programów przechowywanych w katalogach /bin i /
sbin. Biblioteka jest to plik zawierający kod programu, który może być używany przez kilka
różnych programów; umieszczając współużytkowany kod w bibliotece, programiści mogą uzyskać
mniejszy rozmiar aplikacji z niego korzystających. Jest to ogólnie uznawane za dobrą praktykę. Od
czasu do czasu może wyniknąć potrzeba uaktualnienia biblioteki zawartej w tym katalogu, lecz w
zasadzie jest to jedynie działanie - w katalogu tym nie ma niczego do oglądania.

/mnt - katalog ten jest używany do tymczasowego montowania systemów plików. Na przykład,
montujemy w nim: stację dyskietek

/mnt/floppy , CD-ROM /mnt/cdrom i inne urządzenia.

/opt - może być, ale nie musi, używany w konkretnej dystrybucji Linuksa. Jest przewidziany jako
miejsce na aplikacje innych firm, lecz w praktyce większość tych aplikacji albo instaluje się w
katalogu /usr/local, albo - jeżeli są zarządzane jako pakiety -w jakimś innym miejscu. Mimo to
może okazać się, że aplikacja, z której będziemy chcieli korzystać, utworzy lub wypełni katalog
/opt i jego podkatalogi.

/proc - Katalog /proc jest używany do przesyłania danych do jądra Linuksa. W katalogu tym
występuje kilka plików tekstowych, które można przeglądać w celu uzyskania informacji o
systemie, takich jak wersja jądra, czas pracy systemu, a także dane o procesorze i pamięci.

/root - zazwyczaj wykorzystywany jako katalog domowy superużytkownika. Jak sama nazwa
wskazuje, użytkownik ten nie jest zwykłym użytkownikiem - konto „root" powinno być używane
tylko do prac związanych z administrowaniem systemu - a zatem katalog ten nie powinien być
zbytnio zapełniony.

/sbin - W katalogu tym rezydują kluczowe polecenia służące do administrowania systemem, są one
stosowane wyłącznie przez użytkownika „root". Jeśli do uruchomienia systemu jest wymagane
jakieś polecenie, którego używa tylko superużytkownik, to na pewno znajduje się ono w tym
katalogu. Można tu znaleźć polecenia stosowane do sprawdzania systemu plików, zamykania
systemu i niektóre spośród tych, które są związane z pracą w sieci.

/tmp - w katalogu tym jest udostępnione miejsce dla systemu na przechowywanie plików
tymczasowych. Nie trzeba tego planować - programy uczynią to same.

/usr - katalog /usr zawiera pliki i programy używane przez wszystkie osoby pracujące w systemie.
Znajduje się tu większość programów i narzędzi instalowanych dystrybucją Linuksa, które są
dostępne do użytku ze zwykłych kont (nie tylko z konta „root"). W strukturze systemu plików
katalog ten ma nadany atrybut „tylko do odczytu"; innymi słowy, nie należy zmieniać zawartości
katalogu /usr.

/usr/local - podkatalog /usr/local stanowi wyjątek od zasady, że nie dokonuje się zmian w katalogu
/usr. Należy pamiętać, że w Linuksie system plików może być montowany pod dowolną nazwą
katalogu. W rzeczywistości niektóre osoby przypisują podkatalog /usr/local do partycji innej niż
używana przez katalog /usr. Wynika to z faktu, że w wielu instalacjach Linuksa w podkatalogu
/usr/local jest instalowana większość aplikacji innych firm.

Oznacza to, że podkatalog /usr/local może na początku być pusty - lub niemal pusty, a my
wypełnimy go programami ściągniętymi z Internetu, kupionymi lub otrzymanymi od znajomych.
Oznacza to także, że chcąc sporządzić kopię zapasową swoich unikatowych plików występujących
w systemie, należy oprócz zawartości katalogów /etc, /home i /opt skopiować także podkatalog /
usr/local.

/usr/src - w podkatalogu tym jest zawarty kod źródłowy Linuksa. Jest to ważne aby móc
samodzielnie kompilować jądro systemu. Podczas instalowania dystrybucji Linuksa w komputerze
podkatalog /usr/src powinien zostać wypełniony plikami źródłowymi jądra i nagłówkami. Chcąc
ponownie skompilować to jądro, można to uczynić, posługując się tymi właśnie plikami. Jeśli zaś
uzyskamy i zechcemy skompilować nowsze jądro, to zalecane jest robienie tego w kontrolowanym
przez siebie katalogu, takim jak określone miejsce w swoim katalogu domowym. Dzięki temu
programy oczekujące w katalogu /usr/src plików nagłówków znajdą je tam.

/var - to repozytorium (składnia) Linuksa przeznaczone na dane zmienne. Do danych tych należą
pliki blokad, dzienników systemowych, poczta elektroniczna oraz dane buforowane. W katalogu
tym można znaleźć interesujące dane, lecz większość z nich jest umieszczana tam przez programy.

Paweł Miduch