Programowana śmierć komórki w

aspekcie posprzętnej trwałości

kwiatów

Śmierć komórki

 Jest naturalnym procesem fizjologicznym, zachodzącym w każdym żywym

organizmie.

Jest częścią programu rozwojowego każdego żywego

organizmu.

 Jest to proces niezbędny podczas występujących etapów ontogenezy

(Następuje w trakcie określonego etapu ontogenezy w ściśle

zdefiniowanym miejscu- jest kontrolowana genetycznie)

 Jest procesem pasywnym bądź zachodzi w wyniku biochemicznej

aktywności komórek.

 Definiowana jest jako całkowite zaprzestanie czynności biochemicznych,

które zachodzą w komórce, a w konsekwencji prowadzą do jej

unicestwienia

 Selektywna śmierć komórki jest często niezbędna do prawidłowego

rozwoju rośliny (usuwanie komórek zainfekowanych przez mikroorganizmy

patogenne, powstawanie aerenchymy w reakcji roślin na hipoksję,

eliminacja komórek pręcików w jednopłciowych kwiatach żeńskich)

Etapy śmierci komórki

• sygnalizacyjny, w którym następuje odbieranie

i przekształcanie sygnałów ze środowiska

• wykonawczy (egzekutorowy), gdzie reakcje

biochemiczne przyczyniają się do uśmiercenia
danej komórki

• oczyszczający, podczas którego usuwane są

pozostałości komórki

Apoptoza- indukowane samobójstwo

• Proces fizjologiczny, prowadzący do eliminacji

zużytych lub uszkodzonych komórek z
organizmu, niezbędny przy zachowaniu
odpowiedniej homeostazy tkankowej.

• Wymaga dostarczenia energii w postaci ATP

1800…

• Liczne obserwacje śmierci komórki
• Pierwsze obserwacje umierających komórek

bezkręgowców i kręgowców pojawiły się w XIX
wieku

1908…

Ilya Mechnikov otrzymał Nagrodę Nobla za

odkrycie zjawiska fagocytozy

Badania przeprowadzone na:
 słodkowodnym skorupiaku z rodzaju Daphnia
 rozgwiezdzie (Asteroidea)

1930-1940

• Fell i Canti zaobserwowali zamieranie

chondrocytów w tkance chrzęstnej

1948-49

J.W. Saunders zaobserwował śmierć komórek w

kończynach kurcząt

1955…

• Deduve zapoczątkował badanie lizosomów…

1964-66

J.R.F. Kerr nawiązując do badań

J.W. Saundersa (1948-49)

zaobserwował kurczenie się

białka TATA

(odpowiedzialnego za

inicjacje transkrypcji) wraz z

wiekiem kurcząt. Badania

powtórzył w 1969 i 1971.

J.W. Saunders opisał zjawisko

programowanej śmierci

komórki. Twierdził, że śmierć

jest niezbędna do

eliminowania organów i

tkanek podczas wczesnego

rozwoju embrionalnego

1972…

 Kerr, Wyllie i Currie zdefiniowali fenotypowe

kryteria apoptozy. Wydawało sie, że zostały
stworzone solidne podstawy do badań ściśle
określonego procesu.

Późniejsze analizy szczegółowe oraz badania śmierci

komórek organizmów z innych grup
systematycznych, takich jak grzyby i rośliny,
wykazały jednak, że komórki mogą umierać na
wiele różnych sposobów

1977…

Odkryto geny kodujące białka indukujące apoptozę oraz białka

antyapoptotyczne ced-9 z grupy kaspaz

Kaspazy – enzymy z grupy proteaz, kontrolujące apoptozę

Zostało to zbadane u nicienia

Caenorhabditis elegans

1980-82

• Po raz pierwszy przeprowadzono

drabinkowanie DNA i zidetyfikowano białko
ced-3 z grupy kaspaz u nicienia C.elegans
(Robert Horvitz)

1989-1991

• Zostały zidentyfikowane geny bcl-2, fas/apo1 i

p53

• Zsekwencjonowano gen ced-3

1992-2000

Badania nad procesem programowanej śmierci

komórki

Dawniej uważano, że śmierć komórki roślinnej jest

procesem identycznym jak apoptoza komórek
zwierzęcych. Jednak obecne badania pozwoliły
stwierdzić, iż śmierć komórki roślinnej można
opisać jako autofagię

Przyczyną tego może być obecność ściany

komórkowej

2002

• Nagroda Nobla za wyjaśnienie genetycznej

regulacji PCD H. Robert Horvitz (US) and John
E. Sulston (UK)

2009

Odkrycie

mechanizmów

działania

telomerów

oraz

odpowiedzialnej

za

ich

syntezę

telomerazy

(Elizabeth

Blackburn,

Carol

Greider

oraz

Jack

Szostak).

http://www.youtube.com/watch?v=rs1Je-
8Y3Po

Dwie drogi śmierci komórek

• Nekroza – śmierć wywołana czynnikami

uszkadzającymi

• Apoptoza – indukowane samobójstwo

Etapy nekrozy

• Uszkodzenie mechaniczne
• Wystawienie na działanie czynników

toksycznych

– Pęcznienie na skutek zaburzenia zdolności błon

komórkowych do kontrolowania jonów i wody

– Wyciek elektrolitów

http://www.youtube.com/watch?feature=play
er_detailpage&v=7WRkY8q_F3k

Czym jest proces programowanej

śmierci komórki?

• Apoptoza – występująca u zwierząt

– Fragmentacja jądra komórkowego
– Powstawanie ciał apoptycznych
– Degradacja całej komórki

• Programowana śmierć komórki (PCD –

Programmed Cell Death) – występująca w
organizmach roślinnych i prowadząca do
śmierci komórki

Przyczyny powstawania procesu PCD

podczas wzrostu i rozwoju roślin

• Degeneracja niektórych elementów ksylemu i floemu
• Somatyczna embriogeneza
• Rizogeneza
• Determinacja płci
• Powstawanie mikrospor i makrospor
• Zapylenie
• Wzrost łagiewek pyłkowych na znamieniu słupka
• Zanikanie warstwy aleuronowej w trakcie wzrostu i

rozwoju jednoliściennych

• Starzenie roślin

Starzenie a PCD

• Starzenie roślin jest złożonym procesem

genetycznym, którego częścią jest proces
programowanej śmierci komórki prowadzący w
konsekwencji do starzenia oraz do jej śmierci

Czynniki środowiskowe indukujące PCD

w kwiatach

• Stresy biotyczne i abiotyczne
• Zapylenie prowadzące do starzenia się płatków
• Nadmierna produkcja etylenu przez rośliny pod

wpływem zapylenia (Eustoma, Phalaenopsis,
Petunia)

• Zranienie
• Reakcja nadwrażliwości (hypersensetitive

response)

Czynniki środowiskowe indukujące PCD

w kwiatach ciętych

• Utrata wody wynikająca najczęściej z

powstawania w naczyniach blokad pochodzenia
mechanicznego, fizjologicznego lub
mikrobiologicznego

• Zranienie

Różnorodność przebiegu PCD

• Autofagia – powstawanie wakuol litycznych
• Apoptoza

Autofagia

• Najważniejszą rolę w procesie autofagii pełni

organellum, które zawiera enzymy trawiące
komponenty zlokalizowane w komórce -
wakuola lityczna

• kumulacja autofagosomów
• wakuolizacja cytoplazmy
• wyeliminowanie całych skupisk komórek

Modelowe organy kwiatowe ulegające

PCD

• Płatki
• Tapetum pylnikowe

Modelowe rośliny służące do badania PCD oraz

rośliny w których badano przebieg PCD

• Hemerocallis hybrida (cykl życiowy 1 kwiatu zamyka się w 24

godzinach)

• Mirabilis yalapa (cykl życiowy 1 kwiatu zamyka się w 24 godzinach)
• Iris sp. (krótki cykl życiowy kwiatu)
• Dianthus caryophyllus (kwiaty wrażliwe na etylen)
• Phalaenopsis sp.
• Petunia hybrida – roślina modelowa, przykład uruchomienia

mechanizmu PCD po zapyleniu

• Ipomea purpurea
• Anthurium sp.
• Anthirrinum maius
• Ageratum houstonianum

Objawy PCD na poziomie

morfologicznym

• Zmniejszenie i zmiana kształtu komórek
• Kondensacja chromatyny

• Utrata rozpoznawalnych mikroskopowo struktur jądrowych

• Kondensacja cytoplazmy
• Tworzenie ciał autofagosomalnych i ich

fagocytoza

Objawy PCD na poziomie molekularnym

i biochemicznym

• Wzrost wewnątrzkomórkowego stężenia wolnych jonów

wapnia (Ca2+)

• Zmiany mitochondrialne

– Spadek potencjału mitochondrialnego
– Rozpad cytochromu C
– Stres oksydacyjny (tworzenie wolnych rodników)

• Rozpad błon komórkowych
• Aktywacja proteaz serynowych
• Aktywacja kaspaz
• Endonukleotyczna degradacja DNA
• Rozpad cukrów

Etapy degradacji organelli

komórkowych w płatkach

• Powstawanie autofagosomalnych wodniczek

pochłaniających i fragmentujących cytoplazmę

prowadząc do powstawania przestrzeni

międzykomórkowych i degradując błony oraz

ściany komórkowe.

• Brak półprzepuszczalności membran związany z

nadmiernym utlenianiem i prowadzący do wycieku

elektrolitów

• Rozpad fosfolipidów na ciała lipidowe rozlewające

się w cytozolu

• Obniżenie syntezy białek

wielkocząsteczkowych, wzrost syntezy białek
niskocząsteczkowych

• Wzrost poziomu wolnych jonów Ca2+, co w

konsekwencji prowadzi do zwiększenia
wrażliwości kwiatów na etylen

Kaspazy – głowne białka apoptozy

•

Kaspazy –wewnątrzkomorkowe

•

enzymy proteolityczne. Działają

•

na zasadzie reakcji

•

łańcuchowej: aktywowanie

•

jednej cząsteczki prowadzi do

•

uruchomienia innych i

•

skierowanie komorki na drogę

•

apoptozy. Do tej pory

•

zidentyfikowano ponad 10

•

ludzkich białek należących do

•

rodziny kaspaz.

•

• Aktywacja kaspaz zachodzi w

•

obecności tzw. czynnikow

•

aktywujących apoptozę: Apaf-1,

•

cytochrom C (Apaf-2).

Drogi aktywacji kaspaz

•

Białko p53. Uszkodzenie DNA prowadzi do nagromadzenia w komorce aktywnych

•

cząsteczek p53 i zatrzymanie cyklu komorkowego oraz proby naprawy zniszczeń. Jeśli

•

naprawa nie jest możliwa to białko p53 zmusza komorkę do produkcji cząsteczek białka

•

Bax. Białko to we wspołpracy z innymi białkami otwiera mitochondria i wypuszcza z nich

•

cząsteczki cytochromu C. Po przedostaniu się do cytoplazmy cytochrom C łączy się z

•

białkiem Apaf-1 i proenzymem kaspazy 9. Utworzenie tego kompleksu prowadzi do

•

aktywacji kaspazy 9, uruchomienia kaskady kaspaz i apoptozy.

•

Białka BcL. W wyniku zwiększenia przepuszczalności błon otaczających mitochondrium.

•

W regulację tego procesu zaangażowane są białka należące do rodziny Bcl. Niektore z nich

•

np. Bcl-2 zwiększają szansę przeżycia komorki a inne np. Bak i Bax zmuszają komorkę do

•

apoptozy. Białka Bak i Bax we wspołpracy z białkami VDAC ( voltage-dependent anion

•

channel) tworzą kanały błonowe, przez ktore z mitochondrium uwalniany jest cyt. C.

•

Receptory Fas i TNF. Czynnikiem aktywującym receptory Fas jest ligand białko FasL; a

•

receptorow TNF są TNF-α i TNF-β (czynnik martwicy nowotworow). Powstanie kompleksu

•

Fas-FasL lub TNF-TNF- α (TNF-β) aktywuje kaspazę 8, ktora uruchamia szlak kaspaz w

•

atakowanej komorce i apoptozę

•

Perforyny i granzymy. Perforyny to białka, ktore w błonie niszczonej komorki tworzą

•

kanały błonowe umożliwiające wnikanie do komorki innych białek tzw. granzymow.

•

Granzymy to białka z rodziny proteaz przecinające takie same białka jak kaspazy i

•

podobnie jak one mogą inicjować apoptozę.

Czynnik indukujący apoptozę

(AIF- apoptosis-inducing factor)

• Niektore komorki np. neurony wykorzystują inną drogę

samodestrukcji

• niż ta związana z aktywacją kaspaz.
• • Czynnik indukujący apoptozę jest białkiem

zlokalizowanym w

• przestrzeni międzybłonowej mitochondrium. Kiedy

komorka otrzyma

• sygnał, że powinna umrzeć mitochondrium uwalnia AIF

ktory

• migruje do jądra komorkowego, wiąze się z DNA i

rozpoczyna jego

• degradację i w efekcie śmierć komorki

Rola mitochondrium w przebiegu PCD

•

http://www.youtube.com/watch?v=kbXYL6IDv
-U&feature=player_detailpage

Rola wakuol w przebiegu PCD

Two different ways of vacuole-mediated cell death: a destructive way triggered by vacuolar
membrane collapse and a non-destructive way involving no vacuolar membrane collapse. The
non-destructive way involves fusion between the vacuolar membrane and the plasma
membrane leading to discharge of vacuolar hydrolytic enzymes outside of the cell, resulting in
indirect cell death (upper). The destructive way is caused by vacuolar membrane collapse
followed by the release of vacuolar hydrolytic enzymes into the cytosol, resulting in rapid and
direct cell death (lower). V, vacuole; cw, cell wall; pm, plasma membrane

1a

1b

1c

1d

1e

1f



V



v

v

v



v

Przebieg PCD w płatkach powojnika

Przebieg PCD w płatkach lilaka

Najważniejsze geny związane z PCD

• Alstroemeria defender against death-1 (ALSDAD-1)

– największy poziom ekspresji podczas rozwoju
pąka kwiatowego i spadek ekspresji od momentu
wytworzenia dojrzałego kwiatu

• Geny związane z syntezą etylenu: ERS-1, ERS-2,

ETR-1 – największy poziom ekspresji w płatkach w
stadium pąka i kwiatu

• Geny aktywujące enzymy biorące udział w

rozpadzie cukrów, białek, fosfolipidów itp. (SAGs)

Najważniejsze enzymy biorące udział w

PCD

• GTPazy
• Fosfolipazy
• Proteinazy
• Oksydazy
• Syntazy
• Enzymy związane z przepływem wolnych jonów

wapnia Ca2+

• Hydrolazy
• Dnazy
• RNazy

Enzymy ‚naprawcze’ biorące udział w

PCD

• Peroksydaza askorbinowa (APX) utlenia

toksyczny kwas askorbinowy do kwasu
dwuaskorbinowego

• Katalaza (CAT) redukuje H2O2 na wodę i tlen
• Dysmutaza ponadtlenkowa (SOD)
• Transferaza S – glutationowa (GST) – chroni

lipidy przed utlenieniem

• Poliaminy

Metody pozwalające badać zjawisko

programowanej śmierci komórki

• Obserwacje degradacji komórek na poziomie

cytologicznym

• TUNEL
• Mikromacierze cDNA
• Analiza ekspresji genów związanych z PCD w różnych

stadiach rozwoju pąka kwiatowego, kwiatu oraz starzenia

• Izolacja i klonowanie genów związanych z PCD w

roślinach jeszcze nie badanych

• Analiza degradacji DNA poprzez drabinkowanie (DNA

laddering)

Drabinkowanie DNA (DNA laddering)

• Fragmentacja DNA przez endogenne nukleazy

(Dnazy) na fragmenty o wielkości
kilkudziesięciu tysięcy par zasad do 100 – 150
par zasad podczas procesu programowanej
śmierci komórki.

Agarose gel analysis of total DNA isolated from the petals of Antirrhinum majus,
Argyranthemum frutescens, and Petunia hybrida. A 3 lg
aliquot of total DNA was extracted from the petals, then electrophoresed in a 3% agarose gel
and stained with SYBR Gold nucleic acid gel stain. Lanes
S1–S4 refer to DNA isolated from petals at stages S1–S4. Stage S1, full flower opening; S2, onset
of petal wilting; S3, full petal wilting; S4, petals
desiccated.

Zależność pomiędzy degradacją DNA a wzrostem

aktywności Dnazy w płatkach kwiatów

Zależność pomiędzy degradacją DNA a

wzrostem aktywności Dnazy i oksydazy

cytochromu C w płatkach kwiatów ciętych

Analizy mikroskopowe

• Mikroskop świetlny, fluorescencyjny
• Transmisyjny mikroskop elektronowy

Obserwacje fragmentacji jadra komórkowego

podczas PCD przy użyciu DAPI

Degradacja organelli komórkowych

podczas PCD

Obserwacja zjawiska PCD przy użyciu

metody TUNEL

Obserwacja zjawiska PCD przy użyciu

metody TUNEL

… i hybrydyzacji in situ

Analiza ekspresji genów biorących udział w

PCD przy użyciu mikromacierzy

Analiza ekspresji genów przy użyciu

real time PCR

Przyczyny PCD w kwiatach ciętych

• Blokady pędów
• Wrażliwość na etylen
• Brak źródła energii (cukry)

Rodzaje blokad w pędach

• Embolizm

• Blokada mikrobiologiczna

Identyfikacja blokad w pędach róży

Test na czerwień lateksową

Pęd kontrolny pobrany zaraz po ścięciu

Pędy z pierwszymi objawami więdnięcia kwiatów przetrzymywane w pożywce
oraz wodzie destylowanej

Blokada fizjologiczna

• Wcistki
• Balonikowate twory przeciskające się do

naczyń przez ich perforacje. Jest to protoplast
komórek miękiszowych sąsiadujących z
naczyniami, zawierający jądro komórkowe
oraz wszystkie organella komórkowe

Wcistki u powojnika

Wcistki u lilaka pospolitego

Przyczyny powstawania wcistek

• Zranienie
• Obrona przed atakiem patogenów
• Wyrównanie ciśnień u wysokich drzew

Zapobieganie zjawisku PCD w

kwiatach ciętych

• 8HQC and AVG – zapobiegające syntezie

etylenu

• Nanosrebro – działające silnie

antybakteryjnie, blokujące syntezę oksydazy
ACC

Związek chemiczny

Stężenie

Roślina

Rodzaj działania

Ca(NO

3

)

2

0,1 %

Rośliny cebulowe

Zapobieganie wiotczeniu

pędów

Al

2

(SO4)

3

50-100 mg/l

Róże, mieczyki,

tulipany, irysy

Stabilizacja barwy

antocyjanów w wyniku

obniżenia pH soku

komórkowego, poprawa

bilansu wodnego przez

zamykanie aparatów

szparkowych, działanie

bakteriobójcze

Bor

Borax

H

3

BO

4

100-160 mg/l

Goździki,

groszek

pachnący, lilak,

konwalia

Działanie bakteriobójcze,

poprawa transportu

węglowodanów

AgNO

3

Ag- octan

25-2000 mg/l

Wiele kwiatów

Działanie bakteriobójcze

i grzybobójcze

Tiosiarczan srebra

(STS)

25-2000 mg/l

Goździki, lilie,

lwia paszcza,

wiele innych

Hamowanie syntezy i

działania etylenu, hamowanie

oddychania

NiCl

2

1500 mg/l

Phalaenopsis

Hamowanie syntezy etylenu,

poprawa bilansu wodnego

NiCl

2

1500 mg/l

Phalaenopsis

Hamowanie syntezy etylenu,

poprawa bilansu wodnego

8-hydroksychinolina

8HQS

8HQC

200-6000

mg/l

Bardzo dużo

różnych

gatunków

kwiatów

Działanie bakteriobójcze

i grzybobójcze, poprawa

bilansu wodnego przez

zamykanie aparatów

szparkowych, redukcję

blokady naczyń, hamowanie

produkcji etylenu, obniżenie

pH soku komórkowego

Kwas cytrynowy

50-800 mg/l

Róże, goździki,

złocienie,

mieczyki,

strelicja i wiele

innych

Poprawa bilansu wodnego

przez hamowanie blokady

naczyń, stabilizacja barwy

kwiatów w wyniku obniżenia

pH soku komórkowego

• Cycloheksimid – substancja blokująca

aktywność proteinaz, kluczowych enzymów
biorących udział w rozpadzie białek.

Zależność pomiędzy preparatem

przedłużającym trwałość, a blokadą naczyń

November

January March Mean for treatment

Distilled water

60.0 e

35.0 d 12.0 b

35.6 c

Chrysal Professional

5.0 a

5.0 a

11.0 b

7.0 a

200mg .dm-3 8HQC

+ 2% sucrose

40.0 d

28.0 c 40.0 d

29.3 b

November

January March Mean for treatment

Distilled water

60.0 f

28.0 d 8.0 b

25.3 b

Chrysal Professional 2

0.1 a

0.1 a

0.1 a

0.1 a

200mg .dm-3 8HQC

+ 2% sucrose

40.0 e

13.0 c 40.0 e 31.0c

Frequency of vessel blockage (%) at the basal stem part in cut lilacs depending on a
harvest date and a vase solution

Frequency of vessel blockage (%) at the height of 8 cm in cut lilac stems depending
on a harvest date and a vase solution

November

January March Mean for treatment

Distilled water

40.0 e

28.0 d 8.0 b

5.3 b

Chrysal Professional 2

0.1 a

0.1 a

0.1 a

0.1 a

200mg .dm-38HQC

+ 2% sucrose

0.1 a

13.0 c 9.0 b

7.3 c

Frequency of vessel blockage (%) at the height of 20 cm in cut lilac stems depending
on a harvest date and a vase solution

Drogi syntezy etylenu

Nanosrebro – jako substancja obniżająca

aktywność ACC oksydazy

Nanosrebro jako substancja działająca

silnie antybakteryjnie

Figure 4. The cross section of the vessel blockage in the stem end of the
cut rose flowers under SEM. The blockage in vessels of Control on day 5
(A); the blockage in vessels of Treatment 2 on day 5 (B) (white arrows
showing the blockage in vessels).

Rola proteinaz w uwalnianiu cytochromu C

Cykloheksimid – jako substancja blokująca

aktywność proteinaz

Dynamika procesu starzenia w

zależności od warunków uprawy

Kwitnienie

Pędzenie (stres

abiotyczny)

Temperatury na

poziomie szoku

termicznego

Przerwanie

spoczynku

bezwzględnego

Warunki naturalne

Szkodniki?

Anormalne

warunki

pogodowe?

Longevity of cut lilacs ‘MmeFlorentStepman’ as affected by blooming date
and preservative.

Treatment/Month

November

May

Intact

17.0 d*

22.0 d

Cut – distilled water

2.4 a(100%)

5.1 b(100%)

Cut - Chrysal
Professional 2

5.8 b(242%)**

11.6 c(227%)**

Cut - 200mg .dm-3 8HQC+2%
sucrose

6.8 b(283%)**

10.0 c(196%)**

*Means followed by the same letter do not differ significantly at ά = 0.05
** Percentage of the respective control

Porównanie degradacji organelli komórkowych u

lilaka pospolitego w zależności od terminu

kwitnienia

Pełnia kwitnienia

Maj

Listopad

Porównanie degradacji organelli komórkowych

u lilaka pospolitego w zależności od pożywki

8HQC + 200mg sacharozy

Chrysal Professional 2

Starzenie się płatków w zależności od odmiany

Odmiana trwała

Odmiana nietrwała

Stadium pełni kwitnienia

Odmiana trwała

Odmiana nietrwała

Figure 2. Soluble protein content in flower buds and flowers of common lilac due to flowering date

Zawartość białek rozpuszczalnych w kwiatach lilaka w zależności

od fazy rozwojowej oraz terminu kwitnienia

Figure 4. Activity of cysteine proteinase in flower buds and flowers of common lilac due to
flowering date

Aktywność proteolityczna w kwiatach lilaka w zależności

od fazy fenologicznej i terminu kwitnienia

Figure 8. Relative expression of cysteine proteinase in flower buds and flowers of common lilac due to
flowering date

Ekspresja proteinazy cysteinowej w kwiatach lilaka pospolitego

w zależności od fazy fenologicznej i terminu kwitnienia

Fig. 9. In situ RT-PCR analysis in
flower buds and flowers of common
lilac blooming under natural conditions
a-c/

Inflorescence

bud

swelling/inflorescence elongation; a –
transcript expression in sepals, petals
and vascular bundles (); b – transcript
expression in pollen mother cells(),
transcript expression not detected in
tapetum (); c – transcript expression
in

ovary

epidermis(),

transcript

expression in sepals ()
d/

Flower

bud

whitening/swelling;

transcript expression in anther wall(),
stigma(), and exine of young pollen
grain ()
e-f/

Open

flower;

e

– transcript

expression

in

petal

epidermis(),

transcript expression in petal vascular
bundle; f – transcript expression not
detected in anther wall (), transcript
expression in exine of mature pollen
grain()

Fig. 10. In situ RT-PCR analysis in
flower buds and flowers of common
lilac

blooming

under

November

standard forcing
a-b/

Inflorescence

bud

swelling;

transcript expression in petals ();
transcript

expression

in

carpel

meristem

(),



-

transcript

expression in tapetum,  - transcript
expression in pollen mother cells
c-e/ Inflorescence elongation; c –
transcript

expression

in

petal

mesophyl and vascular bundle(), d –
transcript expression in carpel style
(), and ovule () e – transcript
expression in exine of young pollen
grain(),

transcript

expression

in

tapetum ();
f-g/ Flower bud whitening/swelling; f
– transcript expression in petals(); g
– transcript expression in exine of
young pollen grain ();
h-j/ Open flower; h – transcript
expression in petal mesophyl and
vascular bundle (), i – transcript
expression not detected in ovary and
ovule () , j – transcript expression
not detected in mature pollen grain()

Fig. 11. In situ RT-PCR analysis in flower
buds

and

flowers

of

common

lilac

blooming under November alternative
forcing
a/ Inflorescence bud swelling; transcript
detection in petal(); transcript epression
in anther wall(), transcript expression in
sporogenous tissue()
b – c/ Inflorescence elongation; b –
transcript expression in tapetum (),
transcript expression in anther wall (); c
– transcript expression not detected in
ovary
d-g/ Flower bud whitening/swelling; d-f –
transcript expression in petal epidermis
and vascular bundles (,), e – transcript
expression in anther wall () transcript
expression in young pollen grain()
h-i/ Open flower stage; h – transcript
expression in petal mesophyl and vascular
bundle (); i – transcript expression not
detected in mature pollen grains