Konferencja jakie tematy są poruszane

II Ogólnopolska Konferencja Naukowa

„Uwarunkowania środowiskowe

i profilaktyka chorób wieku rozwojowego”

Program i streszczenia

Kazimierz Dolny, 9-10 października 2008

www.pediatria-lublin.paiz.com.pl

ORGANIZATORZY KONFERENCJI

Zakład Propedeutyki Pediatrii

oraz

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii

I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego

KOMITET ORGANIZACYJNY

Przewodniczące:

dr hab. n. med. prof. nadzw. UM

prof. dr hab. n. med.

Beata

Kulik-Rechberger Wanda

Furmaga-Jabłońska

Sekretarz:

dr hab. n.med. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. UM

Członkowie:

dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska
dr n.przyr. Maria Kozłowska
dr n.med. Grażyna Polkowska
dr n.med. Barbara Połecka
dr n.med. Maria Zatorska-Karpuś
dr n.med. Elżbieta Szponar
dr n.med. Artur Kościesza
dr n.med. Aleksandra Billewicz-Kraczkowska
dr n.med. Maria Kątska
lek. med. Agata Tarkowska
dr n.med. Elżbieta Wójcik-Skierucha
dr n.med. Anna Kudlicka
dr n.med. Elżbieta Sadurska
dr n.med. Beata Sarnicka-Wysokińska
dr n.med. Ewa Stążka-Gregosiewicz
dr n.med. Barbara Wilczyńska
mgr Romana Jabłońska
dr n.med. Renata Jawniak
lek. med. Maria Wołyniec-Migielska

Druk: WSCHÓD Agencja Usługowa www.wschod.lublin.pl

KOMITET HONOROWY

Prof. dr hab. Andrzej Książek

JM Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Prof. dr hab. Anna Dobrzańska

Konsultant Krajowy w Dziedzinie Pediatrii

Prof. dr hab. Leszek Szewczyk

Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Pediatrii

Prof. dr hab. Irena Modzelewska

Kierownik Zakładu Propedeutyki Pediatrii AM w Lublinie

w latach 1970-1976

Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch

Kierownik Zakładu Propedeutyki Pediatrii AM w Lublinie

w latach 1976-1997

SEKRETARIAT NAUKOWY KONFERENCJI

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii

Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Dziecięcy Szpital Kliniczny

20-093 Lublin, ul. Chodźki 2

tel. (081) 7185371, 7430100

e-mail: kpnn@dsk.lublin.pl

Komitet Naukowy Konferencji

Prof. dr hab. Jerzy Bodalski
Dr hab. Andrzej Borzęcki, prof. nadzw. UM
Prof. dr hab. Joachim Cieślik
Prof. dr hab. Krystyna Cieślik
Prof. dr hab. Alicja Chybicka
Prof. dr hab. Danuta Chlebna-Sokół
Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch
Prof. dr hab. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska
Prof. dr hab. Anna Dobrzańska
Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska
Prof. dr hab. Urszula Godula-Stuglik
Prof. dr hab. Janusz Jerzemowski
Prof. dr hab. Maria Kaczmarek
Prof. dr hab. Maciej Kaczmarski
Dr hab. Janusz Kocki
Prof. dr hab. Danuta Kornafel

Prof. dr hab. Maria Korzon
Prof. dr hab. Jerzy Kowalczyk
Prof. dr hab. Marian Krawczyński
Dr hab. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. UM
Prof. dr hab. Andrzej Milanowski
Dr hab. Anna Obuchowicz
Dr hab. Alfred Owoc, prof. nadzw. UM
Dr hab. Elżbieta Pac-Kożuchowska
Prof. dr hab. Janina Danuta Piotrowska-Jastrzębska
Dr hab. Violetta Skrzypulec, prof. nadzw. SUM
Dr hab. Piotr Socha
Prof. dr hab. Irena Szajner-Milart
Prof. dr hab. Leszek Szewczyk
Prof. dr hab. Ewa Tuszkiewicz-Misztal
Prof. dr hab. Mieczysław Walczak
Prof. dr hab. Teresa Woźniakowska-Gęsicka
Prof. dr hab. Krystyna Wąsowska-Królikowska
Prof. dr hab. Anna Siniarska-Wolańska
Prof. dr hab. Napoleon Wolański

Prof. dr hab. Halina Woś

Prof. dr hab. Małgorzata Zajączkowska

PROGRAM KONFERENCJI

9 października 2008 – CZWARTEK

13.00 – 15.00

SESJA I

Sala A

VARIA 1

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Janina Danuta Piotrowska-Jastrzębska (Białystok)
Dr hab. Anna Obuchowicz (Bytom)
Prof. dr hab. Janusz Jerzemowski (Gdańsk)

Wystąpienia ustne (po 5 min.)

1. Banasiak B., Smolewska E., Biernacka-Zielińska M., Zygmunt A., Lipińska J., Stańczyk

RADZENIE SOBIE ZE STRESEM PRZEZ RODZICÓW DZIECI Z AKTUALNIE
ROZPOZNANĄ CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ

2. Baran S. DYSTRES PSYCHICZNY A INFEKCJE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

WŚRÓD POLSKIEJ MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ

3. Emich-Widera E., Kopyta I., Roman P., Pamuła M., Kałużna M., Banak A., Piszko J., Kwiecień

E., Zwonik E. ŚWIADOMOŚĆ WYBRANYCH GRUP SPOŁECZNYCH NA TEMAT
ZESPOŁU DZIECKA MALTRETOWANEGO

4. Jerzemowski J. ZNACZENIE CZYNNIKÓW ROZWOJU WCZESNODZIECIĘCEGO

NA PÓŹNY ROZWÓJ WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA

5. Krzych-Falta E., Lusawa A., Samoliński B., Raciborski F., Samel–Kowalik P., Tomaszewska

A., Borowicz J., Jakubik N., Marszałkowska J., Gutowska J., Walkowicz A. OCENA
WPŁYWU WYBRANYCH NAWYKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA ROZWÓJ
CAŁOROCZNEGO ALERGICZNEGO NIEŻYTU NOSA U DZIECI

6. Piasecka B., Sokorska I., Gerc K. PROBLEMATYKA DIAGNOZY RODZINY

W TERAPII SYSTEMOWEJ - OPIS PRZYPADKU W OPARCIU O SYSTEMOWY
MODEL RODZINY S. FLECKA

7. Pietrzak J., Obuchowicz A., Żaczek M., Wengerska A., Chwałek E., Ślemp A. STOSOWANIE

PRZEZ RODZICÓW LEKÓW POZARECEPTUROWYCH U DZIECI MIESZKAJĄCYCH
W ŚRODOWISKU MIEJSKIM NA GÓRNYM ŚLĄSKU

8. Wojciechowska M. POZIOM WIEDZY UCZNIÓW KLAS INTEGRACYJNYCH NA

TEMAT PADACZKI

9. Zwierko T. CZAS REAKCJI PROSTEJ NA BODŹCE DŹWIĘKOWE U DZIECI

NIEWIDOMYCH I WIDZĄCYCH

10. Kroll

P., Jankowski A., Antczak A., Zachwieja

J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak M.

ENDOSKOPOWE POWIĘKSZANIE POJEMNOŚCI PĘCHERZA NEUROGENNEGO
TOKSYNĄ BOTULINOWĄ

11. Kroll P., Jankowski A., Zachwieja J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak M.

PORÓWNAWCZA OCENA SKUTECZNOŚCI STOSOWANIA SELEKTYWNYCH

ALFA-BLOKERÓW I TERAPII BEHAWIORALNEJ W LECZENIU NIEPRAWIDŁOWEJ
KOORDYNACJI WYPIERACZOWO-ZWIERACZOWEJ

12. Kroll P., Jankowski A., Zachwieja J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak M.

ZASTOSOWANIE URZĄDZENIA ALARMUJĄCEGO W LECZENIU DZIECI

Z JEDNOOBJAWOWYM MOCZENIEM NOCNYM

13. Kopyta I., Emich-Widera E., Gołba A. WYNIKI BADANIA PRZEPŁYWÓW

NACZYNIOWYCH MÓZGU U DZIECI - WERYFIKACJA WSKAZAŃ

14. Gawlikowska A., Tudaj W., Czerwiński F. RZADKI PRZYPADEK RODZINY

Z POLIDAKTYLIĄ I SYNDAKTYLIĄ

15. Wielgus

K., Cieślik K., Waszak M., Słomski R., Szalata M., Kempiak J., Bręborowicz G.

PRZYPADKI RÓŻNIC GENETYCZNYCH U BLIŹNIĄT JEDNOZYGOTYCZNYCH

16. Wielgus

K., Waszak M., Cieślik K., Słomski R., Szalata M., Kempiak J., Bręborowicz G.,

Gadzinowski J. DIAGNOSTYKA ZYGOTYCZNOŚCI W BADANIACH BLIŹNIĄT

17. Jerzemowski J. CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU

POKARMOWEGO (GOPP) U MŁODYCH MĘŻCZYZN

18. Boch-Kmieciak J., Cieślik K., Waszak M. OCENA WPŁYWU CIĄŻY NA STAN CECH

SOMATYCZNYCH I KRZYWIZN KRĘGOSŁUPA U KOBIET

13.00 – 15.00

SESJA II

Sala B

VARIA 2

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Teresa Woźniakowska-Gęsicka (Łódź)
Dr hab. Andrzej Borzęcki, prof. nadzw. (Lublin)
Dr hab. Elżbieta Pac-Kożuchowska (Lublin)

Wystąpienia ustne (po 5 min.)

1. Czkwianianc

E., Kolasa

M., Stawerska

R., Smyczyńska

J., Hilczer

M., Kałużyński

A., Pisarek

H., Lewiński A. OCENA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY WYSTĘPOWANIEM
SKĄPOOBJAWOWYCH CHORÓB PRZEWODU POKARMOWEGO A WYDZIELANIEM
GRELINY, HORMONU WZROSTU I IGF-I U DZIECI Z NIEDOBOREM WZROSTU –
DONIESIENIE WSTĘPNE

2. Daniluk T., Ściepuk

M., Zaremba M.L., Fiedoruk K., Rożkiewicz D., Ołdak E. CZĘSTOŚĆ

WYSTĘPOWANIA PATOGENÓW ALARMOWYCH WŚRÓD SZCZEPÓW
ENTEROBACTERIACEAE IZOLOWANYCH OD DZIECI LECZONYCH W
UNIWERSYTECKIM SZPITALU DZIECIĘCYM

3. Czkwianianc

E., Dyńska

E., Ryngajło A., Bąk-Romaniszyn

L., Płaneta-Małecka

I, Małecka-

Panas E. CZY ZARAŻENIE ASCARIS SPECIES STANOWI NADAL AKTUALNY
PROBLEM W KLINICE CHORÓB WIEKU ROZWOJOWEGO? ANALIZA
MATERIAŁU WŁASNEGO

4. Fortak B., Trojanowska-Lipczyk J., Dyńska E., Kolasa M., Małecka-Panas E. ZASIEDLENIE

GRZYBAMI DROŻDŻOPODOBNYMI PRZEWODU POKARMOWEGO U DZIECI
W MATERIALE WŁASNYM

5. Niedworok

M., Sordyl B., Makosiej

R., Borecka

A., Gawor

J., Płaneta-Małecka

I., Małecka-

Panas

E. STĘŻENIE ECP I WSKAŹNIK ECP/EO W TOKSOKAROZIE U DZIECI

6. Ryngajłło A., Bąk-Romaniszyn L., Łudzik M., Mielczarek J., Małecka-Panas E. OCENA

CZYNNIKÓW RYZYKA ZARAŻENIA ASCARIS SPECIES U DZIECI W
MATERIALE WŁASNYM

7. Lubkowska A, Sobieraj W. ZAWARTOŚĆ MAGNEZU, WAPNIA, ŻELAZA, SELENU,

CYNKU I MIEDZI U DZIECI AUTYSTYCZNYCH NA PODSTAWIE ANALIZY
WŁOSÓW

8. Marek M, Obuchowicz A, Pietrzak J, Wielkoszyński T, Tiszler-Cieślik E, Kniażewska M.

STĘŻENIE SELENU I AKTYWNOŚĆ PEROKSYDAZY GLUTATIONU U DZIECI
CHORYCH NA ASTMĘ OSKRZELOWĄ LUB INFEKCYJNE CHOROBY UKŁADU
ODDECHOWEGO

9. Olesińska

E. Majcher

A., Misztal

M., Postępski

J., Furmaga-Jabłońska

W. STĘŻENIE

OSTEOPROTEGERYNY I RECEPTORA OSTEOPROTEGERYNY (RANKL) W
SUROWICY KRWI U DZIECI Z MŁODZIEŃCZYM IDIOPATYCZNYM ZAPALENIEM
STAWÓW (MIZS)

10. Nowak A., Czerwionka-Szaflarska M., Mierzwa G., Kuczyńska R., Pufal E., Śliwka K.,

Landowski P., Kamińska B. KOTYNINA W MOCZU JAKO WSKAŹNIK EKSPOZYCJI
NA DYM TYTONIOWY W OCENIE PRZEBIEGU KLINICZNEGO NIESWOISTYCH
ZAPALEŃ JELIT U DZIECI I MŁODZIEŻY

11. Beń-Skowronek I., Szewczyk L. KOMÓRKI PREZENTUJĄCE ANTYGEN W

CHOROBIE GRAVES -BASEDOWA U DZIECI

12. Korzekwa G, Obuchowicz A. WIEDZA RODZICÓW DZIECI CHORYCH NA ASTMĘ

OSKRZELOWĄ NA TEMAT CHOROBY I POSTĘPOWANIA

13. Marć M., Binkowska-Bury M., Szczurek E., Januszewicz P., Ryżko J. NIEPOŻĄDANE

ODCZYNY POSZCZEPIENNE (NOP) U DZIECI DO 7 ROKU ŻYCIA PO
SZCZEPIENIACH OBOWIĄZKOWYCH

14. Mędrela-Kuder E. ZARODNIKI GRZYBÓW – ISTOTNE ALERGENY W ŚRODOWISKU

ZEWNĘTRZNYM I WEWNETRZNYM

15. Stojewska M., Behrendt J., Karpe J., Mazur B. SUBPOPULACJA CD45RA+

LIMFOCYTÓW T CD4+ I CD8+ U DZIECI SZKOLNYCH URODZONYCH
PRZEDWCZEŚNIE

16. Szczepanowska E. TENDENCJE ZMIAN W ZAPISIE EEG W ZALEŻNOŚCI OD

WIEKU ROZWOJOWEGO

17. Szczepańska M., Sędek

Ł., Szprynger K., Mazur

A., Niwińska–Faryna B., Mazur

B.,

Szczepański

T.EKSPRESJA ANTYGENÓW POWIERZCHNIOWYCH LIMFOCYTÓW

KRWI OBWODOWEJ U DZIECI Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK

18. Markowska R., Szkiełkowska A., Ratyńska J., Skarżyński H. PORÓWNANIE WIELKOŚCI

MIGDAŁKA GARDŁOWEGO U DZIECI W BADANIACH ENDOSKOPOWYCH
I RADIOLOGICZNYCH

13.00 – 15.00

SESJA III

Sala C

Problemy zdrowotne okresu noworodkowego i niemowlęcego

Przewodniczący: Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska (Lublin)

Prof. dr hab. Urszula Godula-Stuglik (Zabrze)
Prof. dr hab. Krystyna Cieślik (Poznań)

Wystąpienia ustne (po 8 min.)

1. Behrendt J., Stojewska M., Karpe J., Godula-Stuglik U. CZYNNIKI ZŁEGO ROKOWANIA

W ZAPALENIU OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH U NOWORODKÓW -
OBSERWACJE PIĘCIOLETNIE

2. Czerwionka-Szaflarska M., Brazowski J., Romańczuk B. ANALIZA STĘŻENIA

KOTYNINY W MOCZU NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI Z ZAPALENIEM
DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH W KORELACJI Z WYBRANYMI
CZYNNIKAMI DEMOGRAFICZNYMI

3. Godula-Stuglik U., Stojewska M., Tomaszek I., Balicz J., Behrendt J., Karpe J.

DYNAMICZNE ZMIANY STĘŻEŃ GASTRYNY W SUROWICY U WCZEŚNIAKÓW
Z CIĘŻKĄ INFEKCJĄ

4. Gulczyńska E. WPŁYW STĘŻENIA MAGNEZU WE KRWI PĘPOWINOWEJ NA

POWIKŁANIA NEUROLOGICZNE U NOWORODKÓW URODZONYCH W 30-34
TYGODNIU CIĄŻY

5. Kaczmarski

M., Iwan

M., Sienkiewicz-Szłapka

E., Kawnik

K., Kostyra

NADWRAŻLIWOŚĆ POKARMOWA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ
Z UWZGLĘDNIENIEM ZAWARTOŚCI BETA-KAZOMORFIN 5 i 7 W POKARMIE
KOBIECYM

6. Michałus I., Sabanty W., Chlebna-Sokół D. PRZEBIEG KLINICZNY KRWAWIEŃ DO

OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO U DZIECI URODZONYCH
PRZEDWCZEŚNIE – OBSERWACJE WŁASNE

7. Niewiadomska-Jarosik K., Zamojska J., Kierzkowska B., Stańczyk J. OCENA WPŁYWU

INFEKCJI WEWNĄTRZMACICZNEJ NA UKŁAD KRĄŻENIA NOWORODKA

8. Szponar E., Kościesza A. Kulik-Rechberger B. ROZPUSZCZALNY RECEPTOR

TRANSFERYNY U DONOSZONYCH NOWORODKÓW Z NIEDOKRWISTOŚCIĄ

9. Tarkowska A., Furmaga-Jabłońska W., Pac-Kożuchowska E., Pietroń-Morawska K., Kudlicka

A. PÓŹNA POSTAĆ KRWAWIENIA ZWIĄZANEGO Z NIEDOBOREM WITAMINY
K U NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT

Wystąpienia ustne (po 3 min.)

1. Bolach E., Bolach B., Prystupa T. WPŁYW METODY VOJTY NA ROZWÓJ

MOTORYCZNY DZIECI Z ZABURZENIAMI OŚRODKOWEJ KOORDYNACJI
NERWOWEJ

2. Kaczmarski

M., Kawnik

K. Kostyra

E., Iwan

M., Sienkiewicz-Szłapka

E. STAN

IMMUNOLOGICZNY I KLINICZNY NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ
Z OBJAWAMI NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWEJ

3. Kasprzak E., Sobolewska-Nowakowska B., Maroszyńska I. CZYNNIKI RYZYKA

WRODZONEJ TORBIELOWATOŚCI GRUCZOLAKOWATEJ PŁUC
U NOWORODKÓW

4. Królak-Olejnik B., Behrendt J., Olejnik I., Mazur B., Stojewska M., Kaźmierczak W. CZY

β-CHEMOKINA RANTES I SUBPOPULACJE LIMFOCYTÓW T (CD45RA, CD45RO)
MAJĄ WARTOŚĆ PREDYKCYJNĄ WE WCZESNYCH ZAKAŻENIACH
U NOWORODKÓW?

5. Kudlicka A., Furmaga-Jabłońska W., Polkowska G., Tarkowska A., Molga-Wilczyńska B.

PORÓWNANIE ODSETKA CZASU WYSTĘPOWANIA WARTOŚCI PH<4

W BADANIU PH-METRYCZNYM W RÓŻNYCH GRUPACH NIEMOWLĄT
Z PODEJRZENIEM REFLUKSU ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWEGO

6. Michałus I., Chlebna-Sokół D. OCENA UWARUNKOWAŃ CIĄŻ WIELOPŁODOWYCH

I STANU BLIŹNIĄT URODZONYCH W REGIONIE ŁÓDZKIM

7. Mora-Janiszewska O., Kulik-Rechberger

B. UDZIAŁ REZYSTYNY I GRELINY

W ROZWOJU PŁODU I NOWORODKA MATKI ZDROWEJ I MATKI Z CUKRZYCĄ
CIĄŻOWĄ

8. Ostachowska-Gąsior A. ZMIENNOŚĆ W PODAŻY BIAŁKA W DIECIE KOBIET

CIĘŻARNYCH A URODZENIOWA MASA CIAŁA NOWORODKÓW

9. Pac-Kożuchowska E., Kościesza A., Furmaga-Jabłońska W. CIĘŻKIE ZATRUCIE

AMFETAMINĄ U 5-MIESIĘCZNEGO NIEMOWLĘCIA

10. Rosset I. ZMIANA STRUKTURY WIEKU MATEK A URODZENIOWA MASA CIAŁA
11. Wilczyńska B., Furmaga-Jabłońska W., Kątska M., Kudlicka A., Sarnicka-Wysokińska B.,

Błażewicz A. POZIOM WYBRANYCH BIOPIERWIASTKÓW W OSOCZU DZIECI
Z DYSPLAZJĄ OSKRZELOWO-PŁUCNĄ /BPD/

12. Wójcik-Skierucha E., Furmaga-Jabłońska W. ZACHOWANIE WYBRANYCH

BIOCHEMICZNYCH WSKAŹNIKÓW METABOLIZMU KOSTNEGO W ZALEŻNOŚCI
OD STĘŻENIA WAPNIA WE KRWI U MAŁYCH DZIECI Z ZABURZENIAMI
GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

15.30-

16.15

Sala

UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI

Obchodzimy czterdziestolecie Zakładu Propedeutyki Pediatrii (15min.)

16.15 – 16.30

przerwa na kawę

16.30

–

19.30

Sala

Sesja Plenarna (wykłady po 25 min.)

Przewodniczenie Sesji:

Prof. dr hab. Anna Dobrzańska (Warszawa)

Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch (Lublin)

Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska (Lublin)

Dr hab. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. (Lublin)

1. Prof. dr hab. Anna Dobrzańska (Warszawa)

ROLA PROFILAKTYKI W NOWOCZESNEJ PEDIATRII

2. Dr hab. Piotr Socha (Warszawa)

PROBIOTYKI W PROFILAKTYCE CHORÓB U DZIECI

3. Prof. dr hab. Janina Danuta Piotrowska-Jastrzębska (Białystok)

METABOLIZM ŻELAZA I JEGO ZNACZENIE W ROZWOJU DZIECKA

4. Prof. Carlos Lifshitz (Houston, TX, USA)

THE EVOLUTION OF INFANT FEEDING

5. Prof. dr hab. Napoleon Wolański (Warszawa)

CZY MOŻNA OPRACOWAĆ UNIWERSALNE, REFERENCYJNE NORMY
ROZWOJU?

Prezentacja Firmy BIOMED-LUBLIN

20.00

Uroczysta kolacja i dyskoteka

--------------------------------------------------

10 października 2008 – PIĄTEK

8.30 – 10.30

Sala A

Sesja Plenarna (wykłady po 25 min.)

Prowadzenie Sesji:

Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch (Lublin)

Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska (Lublin)

1. Prof. dr hab. Krystyna Wąsowska-Królikowska (Łódź)

CO NOWEGO W DIAGNOSTYCE I TERAPII CHORÓB WIEKU DZIECIĘCEGO

2. Prof. dr hab. Teresa Woźniakowska-Gęsicka (Łódź)

PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ RSV U NIEMOWLĄT

3. Prof. dr hab. Maciej Kaczmarski (Białystok)

CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE A ALERGIE

4. Dr hab. Elżbieta Pac-Kożuchowska (Lublin)
ŻYWIENIE A CHOROBY CYWILIZACYJNE
5. Prezentacja Firmy Nutricia Polska

10.30-10.45

przerwa

kawę

10.45 – 12.15

Sala

Sesja Plenarna (wykłady po 25 min.)

Prowadzenie Sesji:

Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch (Lublin)

Dr hab. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. (Lublin)

1. Prof. dr hab. Danuta Chlebna-Sokół (Łódź)
UWARUNKOWANIA ZŁAMAŃ KOŚCI W WIEKU ROZWOJOWYM
2. Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska (Lublin)
NIEMOWLĘ Z DYSTROFIĄ
3. Dr hab. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. (Lublin)

AKCELERACJA POKWITANIA – IMPLIKACJE SPOŁECZNE
4. Prezentacja Firmy Nestle-Polska

12.15 – 13.30

przerwa na obiad

13.30 – 16.00

SESJA

Sala

Żywienie w zdrowiu i w chorobie

Przewodniczący: Dr hab. Elżbieta Pac-Kożuchowska (Lublin)

Prof. dr hab. Krystyna Wąsowska-Królikowska (Łódź)

Prof. dr hab. Piotr Socha (Warszawa)

Wystąpienia ustne (po 8 min.)

1. Weker H., Dyląg H., Barańska M, Riahi A., Orlicka-Belka M. ANALIZA PRZYCZYN

NADMIARU MASY CIAŁA U DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM

2. Białokoz-Kalinowska I., Zapolska J., Piotrowska-Jastrzębska J. UWARUNKOWANIA

ŚRODOWISKOWE NADWAGI/OTYŁOŚCI WŚRÓD DZIECI 7-10 LAT Z
WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

3. Suliga E. CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE WYSTĘPOWANIU NADWAGI I OTYŁOŚCI

WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY

4. Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L. ZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA OBWÓD PASA

DO WYSOKOŚCI CIAŁA W OCENIE NADWAGI I OTYŁOŚCI U DZIECI

I MŁODZIEŻY

5. Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K. WCZESNE WYKRYWANIE ZESPOŁU

METABOLICZNEGO U DZIECI ŁÓDZKICH Z NADMIAREM MASY CIAŁA

6. Beń-Skowronek I., Banecka B., Jaklińska T. INSULINOOPORNOŚĆ W ZESPOLE

METABOLICZNYM U DZIECI.

7. Zatorska-Karpuś M., Pac-Kożuchowska E., Kozłowska M. PARAMETRY PRZEMIANY

LIPIDOWEJ U DZIECI W ZALEŻNOŚCI OD TYPU OTYŁOŚCI

8. Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk J., Rutkowski

M., Świątkowska

E. OCENA STATUSU ANTYOKSYDACYJNEGO U MŁODZIEŻY

Z RÓŻNYMI WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

9. Jarosz M., Rychlik E. WYSTĘPOWANIE NIEDOBORU MASY CIAŁA U DZIECI

I MŁODZIEŻY W POLSCE W LATACH 1983-2004

10. Rożnowski J., Cymek L., Kopecký M. DWA KRAJE, DWA ŚRODOWISKA ŻYCIA –

JEDEN PROBLEM: WYSTĘPOWANIE ZABURZEŃ ODŻYWIANIA WŚRÓD DZIECI
I MŁODZIEŻY W WIEKU 7 – 15 LAT.

Wystąpienia ustne (po 3 min.)

1. Bielaszka A., Muc-Wierzgoń M., Kardas M., Szczepańska E., Niedworok E., Całyniuk B., Dul

L. ANALIZA SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
ZAMIESZKUJĄCYCH ŚRODOWISKO MIEJSKIE I ŚRODOWISKO WIEJSKIE

2. Czerniak U., Demuth A., Krzykała M. OCENA STANU ODŻYWIENIA I SPRAWNOŚCI

FIZYCZNEJ DZIECI WIELKOMIEJSKICH W WIEKU 3 – 6 LAT

3. Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M., Jagielski P. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA

ZACHOWAŃ ŻYWIENIOWYCH GIMNAZJALISTÓW Z MAŁOPOLSKI

4. Krawiec P., Miedzwiecka M. OCENA WYBRANYCH CZYNNIKÓW RYZYKA

MIAŻDŻYCY U DZIECI LUBELSKICH W WIEKU 10-12 LAT

5. Curyło M., Chrzanowska M., Gacek M. POZIOM OTŁUSZCZENIA A SPOSÓB

ŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 16-19 LAT

6. Szyguła Z., Kazimierczak K., Schlegel-Zawadzka M. NAWYKI ŻYWIENIOWE

U MŁODYCH TRIATLONISTÓW JAKO WYNIK PROEKOLOGICZNEGO STYLU
ŻYCIA

7. Gorczyca D., Basiewicz-Worsztynowicz B., Karnas-Kalemba W., Jankowski A. OCENA

WPŁYWU DIETY WEGETARIAŃSKIEJ NA ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI

W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSCE

8. Ambroszkiewicz J., Klemarczyk W., Gajewska J., Chełchowska M., Glinicki P., Weke H.,

Laskowska-Klita T. WPŁYW DIETY WEGAŃSKIEJ NA STĘŻENIE WYBRANYCH
AMINOKWASÓW, FOLIANÓW I WITAMINY B12.

9. Ligenza I., Jakubowska- Pietkiewicz E., Łupińska A., Jastrzębska A., Chlebna-Sokół D.

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT
HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE PROPEDEUTYKI PEDIATRII I CHORÓB
METABOLICZNYCH KOŚCI ORAZ ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH
NA WYBÓR SPOSOBU KARMIENIA DZIECI

10. Marć M., Ryżko J., Januszewicz P., Słomka D. ZRÓŻNICOWANIE WIEDZY

W ZAKRESIE ŻYWIENIA UZUPEŁNIAJACEGO WŚRÓD MATEK NIEMOWLĄT
ZAMIESZKUJĄCYCH MIASTO I WIEŚ

11. Marć M., Binkowska-Bury M., Wała D., Ryżko J., Januszewicz P. SŁODYCZE

W ODŻYWIANIU SIĘ MŁODZIEŻY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W
WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

12. Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk

J., Żytkowski

A. OCENA PROFILU LIPIDOWEGO I PEROKSYDACJI LIPIDÓW U MŁODZIEŻY
Z RÓŻNYMI WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

13.30 – 16.00

SESJA V

Sala B

Problemy zdrowotne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Maciej Kaczmarski (Białystok)
Prof. dr hab. Danuta Chlebna-Sokół (Łódź)

Prof. dr hab. Maria Korzon (Gdańsk)

Wystąpienia ustne (po 7 min.)

1. Jakubowska-Pietkiewicz E., Szczepaniak-Kubat A., Chlebna-Sokół D. OCENA GĘSTOŚCI

MINERALNEJ KOŚCI I SKŁADU CIAŁA U DZIECI PONIŻEJ 5 ROKU ŻYCIA –
BADANIA PILOTAŻOWE

2. Rusińska A., Chlebna-Sokół D., Michałus I., Prochowska A. UWARUNKOWANIA

ŚRODOWISKOWE WIELOKROTNYCH ZŁAMAŃ KOŚCI U DZIECI

3. Gazurek D., Lis G. PRZYDATNOŚĆ TESTU WYSIŁKOWEGO DLA OCENY

NADREAKTYWNOŚCI OSKRZELI U DZIECI SZKOLNYCH

4. Kolasa

M., Kiciński P., Czkwianianc E., Trojanowska-Lipczyk J., Małecka-Panas E.

ZAPALENIA PŁUC O ETIOLOGII CHLAMYDOPHILA PNEUMONIAE U DZIECI
HOSPITALIZOWANYCH - ANALIZA MATERIAŁU WŁASNEGO

5. Nowak A., Kopyta I., Chowaniec Cz., Kobek M., Emich-Widera E., Marszał E. ATYPOWE

ZAPALENIE PŁUC U POLSKICH DZIECI PONIŻEJ PIĄTEGO ROKU ŻYCIA. CZY
ISTNIEJE POTRZEBA NOWYCH ZALECEŃ DIAGNOSTYCZNYCH?

6. Rożkiewicz D., Daniluk T., Fiedoruk K., Ściepuk M., Zaremba M.L., Sulik A., Ołdak E.

NOSICIELSTWO STAPHYLOCOCCUS AUREUS I GRONKOWCÓW KOAGULAZO-
UJEMNYCH W NOSIE I GARDLE DZIECI HOSPITALIZOWANYCH

7. Stencel-Gabriel K., Lukas A., Gabriel I. PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI

MONOTERAPII BUDESONIDEM DONOSOWO I MONTELUKASTEM A TERAPIĄ
SKOJARZONĄ NA JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z PYŁKOWICĄ

8. Zelent A., Bręborowicz A., Puch E.A., Krenz-Niedbała M.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

CHORÓB ALERGICZNYCH U DZIECI SZKOLNYCH Z POZNANIA. OCENA
WEDŁUG KWESTIONARIUSZA ISAAC.

9. Bąk-Romaniszyn L., Mękarska-Paradowska I.,

Płaneta-Małecka I. OCENA ZALEŻNOŚCI

MIĘDZY WYSTĘPOWANIEM ZAKAŻENIA HELICOBACTER PYLORI U DZIECI A
CZYNNIKAMI SOCJOEKONOMICZNYMI I ŚRODOWISKOWYMI

10. Bąk-Romaniszyn

L., Mękarska-Paradowska I., Płaneta-Małecka

I. ANTYBIOTYKOTERAPIA

A ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI

11. Bąk-Romaniszyn L., Trojanowska-Lipczyk J., Mękarska-Paradowska I., Dzierżanowska D.,

Płaneta-Małecka I., Małecka–Panas E. ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI

U DZIECI I MŁODZIEŻY Z MAKROREGIONU ŁÓDZKIEGO

12. Gęsicki T., Zakrzewska A., Woźniakowska-Gęsicka T. WPŁYW REFLUKSU

PRZEŁYKOWEGO NA STAN GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH U DZIECI

13. Makosiej R, Sordyl B, Niedworok M, Czkwianianc E, Małecka-Panas E. CHOROBA

REFLUKSOWA PRZEŁYKU U DZIECI Z PRZEWLEKŁYM ZAPARCIEM STOLCA.

14. Stencel-Gabriel K., Kaczmarek A., Paul M. REFLUKS ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWY

I ASTMA U DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM.

15. Grzybowska-Chlebowczyk U., Woś H., Więcek S., Sobol G., Kajor M. OBRAZ KLINICZNY

NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT U DZIECI

16. Mroczkowska-Juchkiewicz A. , Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K. UWIĘŹNIĘCIE

POKARMU W PRZEŁYKU, JAKO GŁÓWNY OBJAW EOZYNOFILOWEGO
ZAPALENIA PRZEŁYKU U 6-LETNIEJ DZIEWCZYNKI – PREZENTACJA
PRZYPADKU

17. Rowicka G. NIETOLERANCJA LAKTOZY U DZIECI Z ZESPOŁEM JELITA

NADWRAŻLIWEGO OBJĘTYCH OPIEKĄ PORADNI GASTROENTEROLOGICZNEJ

18. Rożkiewicz D., Ołdak E., Sulik A., Daniluk T., Zaremba M.L. SALMONELLOZA

U DZIECI: 5 – LETNIE OBSERWACJE

19. Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Dyńska E., Małecka-Panas E. OCENA

MIKROFLORY BAKTERYJNEJ JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO U DZIECI
Z ZASIEDLENIEM PRZEWODU POKARMOWEGO GRZYBAMI Z RODZAJU
CANDIDA

20. Więcek S., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Radziewicz-Winnicki I., Błach-Legawiec I.

AKTYWNOŚĆ LAKTAZY W BIOPTATACH BŁONY ŚLUZOWEJ JELITA
CIENKIEGO W WYBRANYCH SCHORZENIACH PRZEWODU POKARMOWEGO
U DZIECI

13.30 – 16.00

SESJA VI

Sala C

Fizjologia i patologia okresu dojrzewania

Przewodniczący:

Dr hab. Beata Kulik-Rechberger, prof. nadzw. (Lublin)

Dr hab. Violetta Skrzypulec, prof. nadzw. (Katowice)

Prof. dr hab. Maria Kaczmarek (Poznań)

Wystąpienia ustne (po 8 min.)

1.

Szewczyk L., Bury A., Piekarski R., Witkowski D. AKTYWNOŚĆ KATECHOLAMINERGICZNA
A REAKCJE EMOCJONALNE U DZIECI W WARUNKACH PRZEWLEKŁEGO STRESU

2. Emich-Widera E., Tomasik-Krótki J., Kopyta I., Skorupka J., Remiszak J., Marszał E.

ZABURZENIA KONWERSYJNE I SOMATOFORMICZNE U DZIECI I MŁODZIEŻY

3. Radziewicz-Winnicki I., Wolańczyk T., Więcek S., Woś H. ASPEKTY

PSYCHOSPOŁECZNE I BEHAWIORALNE W DYSPEPSJI CZYNNOŚCIOWEJ
U DZIECI I MŁODZIEŻY

4. Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P., Chilarski A. AGRESJA

RÓWIEŚNICZA JAKO PRZYCZYNA URAZÓW U DZIECI

5. Baran S., Teul I. POLSKA MŁODZIEŻ A STERYDY ANABOLICZNO-ANDROGENNE
6. Kaczmarek M., Durda M., Krzyżaniak A. CZY PŁEĆ MA DECYDUJĄCY WPŁYW NA

WYOBRAŻENIE WŁASNEGO CIAŁA WŚRÓD MŁODZIEŻY?

7. Kryst Ł. WYBRANE WSKAŹNIKI STANU ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY

KRAKOWSKIEJ – CHARAKTERYSTYKA ORAZ ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNO-
EKONOMICZNE

8. Chlebna-Sokół D., Karalus J. BADANIA NAD WPŁYWEM CZYNNIKÓW

ŚRODOWISKOWYCH NA STĘŻENIA METABOLITÓW WITAMINY D

W SUROWICY U DZIECI Z NISKĄ MASĄ KOSTNĄ

9. Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kościesza A., Kozłowska M. STĘŻENIE LEPTYNY

I VISFATYNY JAKO WSKAŹNIK ZASOBÓW TKANKI TŁUSZCZOWEJ
U DZIEWCZĄT

Wystąpienia ustne (po 3 min.)

1. Burdukiewicz A., Andrzejewska J., Pietraszewska J. POSTAWA CIAŁA CHŁOPCÓW

I DZIEWCZĄT W OKRESIE POKWITANIA NA TLE SKŁADU TKANKOWEGO
CIAŁA

2. Czerniak U., Demuth A., Wieliński D. ROLA KOMPONENTÓW CIAŁA W DOBORZE

DO WYBRANYCH DYSCYPLIN SPORTOWYCH. DETERMINANTA CZY
MODYFIKATOR

3. Chromik K., Burdukiewicz A., Sliwa W. SOMATYCZNE UWARUNKOWANIA

POSTAWY CIAŁA DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW W OKRESIE POKWITANIA

4. Kordecki H, Gworys B. HEURYSTYCZNA METODA PORÓWNANIA CECH

WIELOPARAMETRYCZNYCH

5. Kosińska M., Szwed A. STAN OKOŁOURODZENIOWY A WIEK MENARCHE
6. Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K. PERFORACJA

WRZODU DWUNASTNICY U INTENSYWNIE ODCHUDZAJĄCEGO SIĘ 17-
LETNIEGO CHŁOPCA – PREZENTACJA PRZYPADKU

7. Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J. PRZEKONANIA MŁODZIEŻY

NA TEMAT CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ZDROWIE

8. Owoc A., Sygit K., Bojar I., Włoch K. Z BADAŃ NAD ZACHOWANIAMI

ZDROWOTNYMI MŁODZIEŻY SZKOLNEJ.

9. Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. OCENA FUNKCJONOWANIA

PSYCHORUCHOWEGO DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Z NADWAGĄ ORAZ
WADĄ POSTAWY

10. Rogowska E. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A POZIOM DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ

DZIEWCZĄT

11. Rogowska E. WPŁYW NIEKTÓRYCH CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA RODZINNEGO

NA POZIOM DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ DZIEWCZĄT

12. Baran S., Ignyś A., Ignyś I. PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY

Z ZESPOŁEM MARFANA

13. Wronka I., Haduch E., Pawlińska-Chmara R. ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY STATUSEM

SPOŁECZNO-EKONOMICZNYM, WIEKIEM MENARCHE ORAZ CZĘSTOŚCIĄ
WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI

16.00 – 16.15

przerwa na kawę

16.15 – 18.30

SESJA VII

Sala A

Rozwój fizyczny jako miernik zdrowia

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Leszek Szewczyk (Lublin)
Prof. dr hab. Joachim Cieślik (Poznań)
Prof. dr hab. Danuta Kornafel (Wrocław)

Wystąpienia ustne (po 8 min.)

1. Pierzak J., Rudnicki J., Łoniewska B. WYBRANE CECHY SOMATOMETRYCZNE JAKO

WSKAŹNIKI ZAAWANSOWANIA WIEKU MORFOLOGICZNEGO NOWORODKA

2. Wójtowicz E. DZIECI URODZONE Z MASĄ CIAŁA PONIŻEJ 2500g –PODSTAWOWE

CECHY SOMATYCZNE W WIEKU 0, 12, 24 MIESIĘCY ORAZ NA PRZEŁOMIE
WIEKU MŁODZIEŃCZEGO I DOROSŁEGO

3. Puch E.A., Krenz-Niedbała M., Zelent A., Bręborowicz A. STAN ROZWOJU

FIZYCZNEGO DZIECI Z SYMPTOMAMI CHORÓB ALERGICZNYCH

4. Czapla Z., Niedziela M., Cieślik

J. OCENA WZRASTANIA CECH ROZWOJU

FIZYCZNEGO DZIECI Z WRODZONYM PRZEROSTEM KORY NADNERCZY
(WPN)

5. Hanć T., Cieślik J. ZMIANY ROZWOJOWE MASY CIAŁA ORAZ CZĘSTOŚĆ

WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U CHŁOPCÓW Z NADPOBUDLIWOŚCIĄ
PSYCHORUCHOWĄ Z DEFICYTEM UWAGI (ADHD)

6. Kornafel D. STAN ZDROWIA DZIECI 7 – 8 LETNICH W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU

MATKI W CHWILI PORODU

7. Andrzejewska J., Burdukiewicz A., Pietraszewska J. TYP BUDOWY CIAŁA

A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CHŁOPCÓW W ŚWIETLE ANALIZY SKUPIEŃ

Wystąpienia ustne (po 3 min.)

1. Roślak M. ZMIANY

SEKULARNE

WYBRANYCH

CECH

BUDOWY

FIZYCZNEJ

DZIEWCZĄT

CHŁOPCÓW

ŁÓDZKICH

MIĘDZY

1978

–

2004

2. Pietraszewska J., Burdukiewicz A., Andrzejewska J. ZMIENNOŚĆ SKŁADU

TKANKOWEGO CIAŁA DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM

3. Felińczak A., Szymańska-Pomorska G., Misiak K., Fal A. M., Machaj Z. OCENA

OTŁUSZCZENIA W WIEKU ROZWOJOWYM – POPULACJA DZIECI SZKOLNYCH
WE WROCŁAWIU

4. Kornafel D. WIEK MATEK JAKO WSKAŹNIK INWESTYCJI W ROZWÓJ DZIECKA
5. Żychowicz P. POZIOM ROZWOJU SOMATYCZNEGO CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT

NIEPEŁNOSPRAWNYCH WZROKOWO O ZRÓŻNICOWANYM POZIOMIE
DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ NA TLE PEŁNOSPRAWNYCH RÓWIEŚNIKÓW

6. Lewandowski J., Marecki T. WPŁYW TRENINGU SPECJALISTYCZNEGO

STOSOWANEGO U MŁODYCH ZAWODNIKÓW (15 – 17 LAT) W
KANADYJKARSTWIE NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ KRZYWIZN I RUCHOMOŚCI
ODCINKOWEJ KRĘGOSŁUPA

7. Szot W. ROLA WYSIŁKU FIZYCZNEGO W PRAWIDŁOWYM ROZWOJU

MŁODEGO ORGANIZMU W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU
ODDECHOWEGO I KRĄŻENIA

8. Żychowicz P. CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD POSTAWY CIAŁA

U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NIEWIDOMYCH I SŁABO WIDZĄCYCH NA TLE
KRAKOWSKICH RÓWIEŚNIKÓW W ZALEŻNOŚCI OD ZAAWANSOWANIA

W DOJRZEWANIU PŁCIOWYM

9. Bac A., Woźniacka

R., Szaporów T. OCENA ILOŚCI I RODZAJU WAD STÓP

W STOSUNKU DO STÓP PRAWIDŁOWO WYSKLEPIONYCH U DZIECI W WIEKU
PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM

10. Żurowska A. OCENA WPŁYWU ĆWICZEŃ KOREKCYJNYCH I ZASTOSOWANIA

WKŁADEK ORTOPEDYCZNO-PROFILAKTYCZNO-REHABILITACYJNYCH
W USPRAWNIANIU STÓP PŁASKICH U DZIECI

11. Sobera M. WPŁYW WIELKOŚCI STÓP I WYMIARÓW CIAŁA NA RÓWNOWAGĘ

U DZIECI W WIEKU 2–7 LAT

12. Pasek M, Jerzemowski J. WYBRANE WSKAŹNIKI SOMATYCZNE U MŁODZIEŻY

SZKÓŁ PODSTAWOWYCH MIASTA I WSI NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA
POMORSKIEGO

13. Szczepanowska E. PROGRAMOWANIE TERENOWYCH FORM ZAJĘĆ SZKOLNYCH

NA OBSZARZE GMINY IŃSKO (ZACHODNIOPOMORSKIE) JAKO SPOSÓB
PROMOCJI ZDROWIA W POLSKIEJ SZKOLE

14. Nowosielska–Swadźba D., Jethon Z., Samołyk A., Swadźba M., Wiercińska J. WPŁYW

TRENINGU SPORTOWEGO NA SPOCZYNKOWĄ AKTYWNOŚĆ
AUTONOMICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO DZIECI W OKRESIE ROZWOJOWYM

15. Orkwiszewska A. ZRÓŻNICOWANIE BUDOWY SOMATYCZNEJ ZAWODNIKÓW

WYBRANYCH DYSCYPLIN SPORTOWYCH

16. Orkwiszewska A. ZMIANY WYBRANYCH PARAMETRÓW FIZJOLOGICZNYCH

LEKKOATLETÓW

16.15 – 18.30

SESJA VIII

Sala B

Problemy zdrowotne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Irena Szajner-Milart (Lublin)

Prof. dr hab. Wanda Furmaga-Jabłońska (Lublin)

Prof. dr hab. Anna Siniarska-Wolańska (Warszawa)

Wystąpienia ustne (po 7 min.)

1. Szpanowska-Wohn A., Ostachowska–Gąsior A., Helbin J. NAJCZĘSTSZE PROBLEMY

ZDROWOTNE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM OCENIANE NA PODSTAWIE
BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W DWÓCH SZKOŁACH PODSTAWOWYCH
KRAKOWA

2. Bednarek A. PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ

POWIATU ŁĘCZYŃSKIEGO

3. Woś H., Błach-Legawiec I., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Wojtynek G., Basek D.,

Byrka-Owczarek K., Bohosiewicz J. MIEJSCE URAZÓW JAMY BRZUSZNEJ WŚRÓD
CZYNNIKÓW ETIOLOGICZNYCH OSTRYCH ZAPALEŃ TRZUSTKI U DZIECI

4. Grochulska A., Hildebrandt M. ZACHOWANIA ZDROWOTNE SZEŚCIOLATKÓW
5. Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P., Chilarski A. URAZY

U DZIECI A ZESPÓŁ MALTRETOWANEGO DZIECKA – DOŚWIADCZENIA
WŁASNE

6. Gerc K., Sikorska I., Piasecka B. ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHOMOTORYCZNEGO

DZIECKA A ZANIECZYSZCZENIE EKOLOGICZNE TERENU ZAMIESZKANIA

7. Kierzkowska B., Kłobusińska J., Jarosik K., Stańczyk-Tomecka D., Kędziora P., Stańczyk J.

CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB SERCOWO-NACZYNIOWYCH U DZIECI

I MŁODZIEŻY Z PIERWOTNYM NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM
HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE KARDIOLOGII

8. Ostrowska-Nawarycz L., Nawarycz T. CIŚNIENIE TĘTNA W WIEKU ROZWOJOWYM –

DOŚWIADCZENIA ŁÓDZKIE

9. Prościński

T., Siwiec-Prościńska J., Szczepanowska E.

ZNACZENIE BADAŃ

PRZESIEWOWYCH W DIAGNOSTYCE CHORÓB NARZĄDU WZROKU U DZIECI
I MŁODZIEŻY WRAZ Z PREZENTACJĄ WYBRANYCH PRZYPADKÓW

10. Matuszewski

T., Kłos K., Rutkowski

M., Rapacka

E., Kędziora

J. OCENA STĘŻENIA

WYBRANYCH WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH W SUROWICY DZIECI
ZDROWYCH W WIEKU 7–16 LAT PRZED I PO 30 DNIOWEJ SUPLEMENTACJI

11. Zwolińska-Karafioł B., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Krzemień A.

ZABURZENIA METABOLIZMU WITAMINY D U DZIECI Z NIESWOISTYMI
ZAPALENIAMI JELIT - PRZYCZYNA CZY SKUTEK CHOROBY

12. Mitura-Lesiuk M., Kowalczyk J.R. POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE

I TERAPUTYCZNE U DZIECI Z LIMFADENOPATIĄ OBWODOWĄ

13. Nowalska M., Pac-Kożuchowska E. ULTRASONOGRAFICZNA OCENA GRUCZOŁU

TARCZOWEGO U DZIECI W WIEKU 13–16 LAT W POPULACJI DZIECI

Z WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

14. Żytkowski A., Rapacka E., Sołek B.

ZESPÓŁ MARFANA – OPIS PRZYPADKU

15. Borowska-Strugińska B., Gwardys T. ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI I MŁODZIEŻY

Z CHOROBAMI ALERGICZNYMI (WYNIKI WSTĘPNE)

16. Umławska W. ZABURZENIA WZRASTANIA U DZIECI I MŁODZIEŻY

Z MŁODZIEŃCZYM IDIOPATYCZNYM ZAPALENIEM STAWÓW (MIZS)

17. Bolach E., Bolach B., Prystupa T. OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DZIECI

Z ZABURZENIAMI SŁUCHU

18. Bolach E., Bolach B., Prystupa T. OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ WSZECHSTRONNEJ

DZIECI GIMNAZJALNYCH Z ZESPOŁEM NADPOBUDLIWOŚCI
PSYCHORUCHOWEJ Z DEFICYTEM UWAGI (ADHD)

19. Bolach E., Prystupa T., Bolach B., Żurowska A. OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

WSZECHSTRONNEJ DZIECI Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU
LEKKIM I UMIARKOWANYM

20. Prystupa T., Bolach E., Bolach B. PORÓWNANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

WSZECHSTRONNEJ CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT W MŁODSZYM WIEKU
SZKOLNYM Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM

21. Florkiewicz B. OCENA POZIOMU ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNYCH DZIECI

UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM

22. Teul I., Baran S., Lorkowski J., Zbisławski W. OCENA SPRAWNOŚCI

FUNKCJONOWANIA CHORYCH DZIECI I MŁODZIEŻY ZE SCHORZENIAMI
ZATOK PRZYNOSOWYCH

16.15 – 18.30

SESJA

Sala

Rozwój dzieci w zdrowiu i chorobie

Przewodniczący: Prof. dr hab. Hanna Chrząstek-Spruch (Lublin)

Dr hab. Janusz Kocki (Lublin)

Prof dr hab. Alfred Owoc (Lublin)

Wystąpienia ustne (po 7 min.)

1. Waksmańska

W., Woś H. STAN ODŻYWIENIA 4- LETNICH DZIECI Z ZABRZA

2. Płonka M., Tabor

A., Piórecka B., Kowal M., Suder A., Żwirska J., Schlegel-Zawadzka M.

OCENA SYLWETEK CIAŁA PRZEZ DZIEWCZĘTA W WIEKU 8–16 LAT Z MIASTA
I REGIONU KRAKOWA W ZALEŻNOŚCI OD ICH POZIOMU AKTYWNOŚCI
RUCHOWEJ

3. Gałuszka G., Gałuszka R., Naszydłowska E. OTYŁOŚĆ DZIECKA JAKO PROBLEM

PSYCHOSPOŁECZNY

4. Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. PODWYŻSZONA MASA CIAŁA I JEJ

WPŁYW NA NARZĄD RUCHU JAKO PROBLEM ZDROWOTNY DZIECKA

W WIEKU SZKOLNYM

5. Woźniacka

R., Bac

A., Matusik

S. WADY STÓP A POZIOM OTŁUSZCZENIA

I WSKAŹNIK BMI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

I WCZESNOSZKOLNYM

6. Chełchowska M., Ambroszkiewicz J., Sands D., Gajewska J., Laskowska-Klita T., Milanowski

A. JAK STOSOWANIE DIETY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ZAWIERAJĄCEJ
WITAMINY A i E WPŁYWA NA CAŁKOWITĄ AKTYWNOŚĆ
PRZECIWUTLENIAJĄCĄ U DZIECI Z MUKOWISCYDOZĄ?

7. Gałuszka G., Gałuszka R., Naszydłowska E. WAŻNE DOBRA OSOBISTE I WARTOŚCI

U DZIECI Z BOCZNYM SKRZYWIENIEM KRĘGOSŁUPA

8. Dyńska E., Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Małecka-Panas E. OCENA STANU

ODŻYWIANIA DZIECI Z ZARAŻENIEM ASCARIS SPECIES W MATERIALE
WŁASNYM

9. Emich-Widera E., Szwed-Białożyt B., Kopyta I., Kazek B., Skorupka J., Kostorz A., Marszał E.

ZABURZENIA SOMATYZACYJNE POD POSTACIĄ BÓLÓW GŁOWY U DZIECI
I MŁODZIEŻY

10. Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J. POGLĄDY MŁODZIEŻY NA

TEMAT ZDROWIA

11. Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J., Garbas G. ZDROWIE JAKO

WARTOŚĆ W OCENACH MŁODZIEŻY

12. Owoc A., Bojar I., Książek P., Warchoł-Sławińska E. ZACHOWANIA ZDROWOTNE

DZIECI WIEJSKICH.

13. Owoc A., Bojar, I., Sygit K., Włoch K. ZACHOWANIA ZDROWOTNE MŁODZIEŻY

MIESZKAJĄCEJ NA WSI.

14. Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. OTYŁOŚĆ A WADY POSTAWY U DZIECI

W WIEKU SZKOLNYM

15. Sikorska I., Piasecka B., Gerc K. KRYZYS ADOLESCENCYJNY A POSTAWA WOBEC

WARTOŚCI

16. Żelazek K., Kulik-Rechberger B. OKREŚLENIE POTRZEB EDUKACJI ZDROWOTNEJ
MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ Z LUBLINA
17. Stepańczak B., Schmager J., Kołodziejski L. OCENA EFEKTYWNOŚCI BARIERY

ŁOŻYSKOWEJ PRZY POMOCY TESTU MIKROJĄDROWEGO

18. Kopyta I., Emich-Widera E., Banak A., Kwiecień E., Piszko J., Zwonik E., Pamuła M., Roman

P., Kałużna M., Marszał E. OCENA WIEDZY STUDENTÓW NA TEMAT
PROFILAKTYKI I CZYNNIKÓW RYZYKA ZESPOŁU NAGŁEJ ŚMIERCI
NIEMOWLĘCIA

19. Gworys B., Kordecki H.

WPŁYW WIEKU MATKI NA STAN ROZWOJU

NOWORODKA

20. Gworys B., Kordecki H., Porwolik K., Bożiłow W., Jeka S., Knapik-Kordecka M., Kurlej W.

OCENA DOBROSTANU NOWORODKÓW W DRUGIEJ POŁOWIE XX WIEKU
BADANA POPRZEZ ILOŚCIOWE ZRÓŻNICOWANIE KOMPONENTÓW CIAŁA

21. Arasimowicz E., Siniarska-Wolańska A., Perek-Polnik M., Mikołajczyk K., Perek D.

ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI PO OPERACJI GUZA MÓZGU A ŚRODOWISKO
RODZINNE

18.45

UROCZYSTE ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI

SPIS TREŚCI

Problemy zdrowotne okresu noworodkowego i niemowlęcego

ehrendt J., Stojewska M., Karpe J., Godula-Stuglik U. CZYNNIKI ZŁEGO

ROKOWANIA W ZAPALENIU OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
U NOWORODKÓW - OBSERWACJE PIĘCIOLETNIE

2 Bolach E., Bolach B., Prystupa T. WPŁYW METODY VOJTY NA ROZWÓJ

MOTORYCZNY DZIECI Z ZABURZENIAMI OŚRODKOWEJ KOORDYNACJI
NERWOWEJ

3 Czerwionka-Szaflarska M., Brazowski J., Romańczuk B. ANALIZA STĘŻENIA

KOTYNINY W MOCZU NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI Z ZAPALENIEM
DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH W KORELACJI Z WYBRANYMI
CZYNNIKAMI DEMOGRAFICZNYMI

4 Godula-Stuglik U., Stojewska M., Tomaszek I., Balicz J., Behrendt J., Karpe J.

DYNAMICZNE ZMIANY STĘŻEŃ GASTRYNY W SUROWICY
U WCZEŚNIAKÓW Z CIĘŻKĄ INFEKCJĄ

5 Gulczyńska E. WPŁYW STĘŻENIA MAGNEZU WE KRWI PĘPOWINOWEJ

NA POWIKŁANIA NEUROLOGICZNE U NOWORODKÓW URODZONYCH
W 30-34 TYGODNIU CIĄŻY

6 Kaczmarski

M., Iwan

M, Sienkiewicz-Szłapka E., Kawnik K., Kostyra

NADWRAŻLIWOŚĆ POKARMOWA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ
Z UWZGLĘDNIENIEM ZAWARTOŚCI BETA-KAZOMORFIN 5 i 7
W POKARMIE KOBIECYM

7 Kaczmarski

M., Kawnik

K. Kostyra E., Iwan M., Sienkiewicz-Szłapka

E. STAN

IMMUNOLOGICZNY I KLINICZNY NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ
Z OBJAWAMI NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWEJ

8 Kasprzak E., Sobolewska-Nowakowska B., Maroszyńska I. CZYNNIKI RYZYKA

WRODZONEJ TORBIELOWATOŚCI GRUCZOLAKOWATEJ PŁUC
U NOWORODKÓW

9 Królak-Olejnik B., Behrendt J., Olejnik I., Mazur B., Stojewska M., Kaźmierczak W.

CZY β-CHEMOKINA RANTES I SUBPOPULACJE LIMFOCYTÓW T
(CD45RA, CD45RO) MAJĄ WARTOŚĆ PREDYKCYJNĄ WE WCZESNYCH
ZAKAŻENIACH U NOWORODKÓW?

10 Kudlicka A., Furmaga-Jabłońska W., Polkowska G., Tarkowska A., Molga-Wilczyńska

B. PORÓWNANIE ODSETKA CZASU WYSTĘPOWANIA WARTOŚCI PH<4
W BADANIU PH-METRYCZNYM W RÓŻNYCH GRUPACH NIEMOWLĄT
Z PODEJRZENIEM REFLUKSU ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWEGO

11 Michałus I., Chlebna-Sokół D. OCENA UWARUNKOWAŃ CIĄŻ

WIELOPŁODOWYCH I STANU BLIŹNIĄT URODZONYCH W REGIONIE
ŁÓDZKIM

12 Michałus I., Sabanty W., Chlebna-Sokół D. PRZEBIEG KLINICZNY KRWAWIEŃ

DO OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO U DZIECI URODZONYCH
PRZEDWCZEŚNIE – OBSERWACJE WŁASNE

13 Mora-Janiszewska O., Kulik-Rechberger B. UDZIAŁ REZYSTYNY I GRELINY

W ROZWOJU PŁODU I NOWORODKA MATKI ZDROWEJ I MATKI
Z CUKRZYCĄ CIĄŻOWĄ

14 Niewiadomska-Jarosik K., Zamojska J., Kierzkowska B., Stańczyk J. OCENA

WPŁYWU INFEKCJI WEWNĄTRZMACICZNEJ NA UKŁAD KRĄŻENIA
NOWORODKA

15 Ostachowska-Gąsior A. ZMIENNOŚĆ W PODAŻY BIAŁKA W DIECIE KOBIET

CIĘŻARNYCH A URODZENIOWA MASA CIAŁA NOWORODKÓW

16 Pac-Kożuchowska E., Kościesza A., Furmaga-Jabłońska W. CIĘŻKIE ZATRUCIE

AMFETAMINĄ U 5-MIESIĘCZNEGO NIEMOWLĘCIA

17 Rosset

ZMIANA STRUKTURY WIEKU MATEK A URODZENIOWA MASA

CIAŁA

18 Szponar E., Kościesza A. Kulik-Rechberger B. ROZPUSZCZALNY RECEPTOR

TRANSFERYNY U DONOSZONYCH NOWORODKÓW Z NIEDOKRWISTOŚCIĄ

19 Tarkowska A., Furmaga-Jabłońska W., Pac-Kożuchowska E., Pietroń-Morawska

K.,Kudlicka A. PÓŹNA POSTAĆ KRWAWIENIA ZWIĄZANEGO
Z NIEDOBOREM WITAMINY K U NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT

20 Wilczyńska B., Furmaga-Jabłońska W., Kątska M., Kudlicka A., Sarnicka-Wysokińska

B., Błażewicz A. POZIOM WYBRANYCH BIOPIERWIASTKÓW W OSOCZU
DZIECI Z DYSPLAZJĄ OSKRZELOWO-PŁUCNĄ /BPD/

21 Wójcik-Skierucha E., Furmaga-Jabłońska W. ZACHOWANIE WYBRANYCH

BIOCHEMICZNYCH WSKAŹNIKÓW METABOLIZMU KOSTNEGO
W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA WAPNIA WE KRWI U MAŁYCH DZIECI
Z ZABURZENIAMI GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

Problemy zdrowotne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym

1 Bąk-Romaniszyn

L., Mękarska-Paradowska I., Płaneta-Małecka

ANTYBIOTYKOTERAPIA A ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI

2 Bąk-Romaniszyn L., Mękarska-Paradowska I., Płaneta-Małecka I. OCENA

ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYSTĘPOWANIEM ZAKAŻENIA HELICOBACTER
PYLORI U DZIECI A CZYNNIKAMI SOCJOEKONOMICZNYMI
I ŚRODOWISKOWYMI

3 Bąk-Romaniszyn L., Trojanowska-Lipczyk J., Mękarska-Paradowska I., Dzierżanowska

D., Płaneta-Małecka I., Małecka–Panas E. ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI
U DZIECI I MŁODZIEŻY Z MAKROREGIONU ŁÓDZKIEGO

4 Bednarek

PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ

POWIATU ŁĘCZYŃSKIEGO

5 Bolach E., Bolach B., Prystupa T. OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DZIECI

Z ZABURZENIAMI SŁUCHU

6 Bolach E., Bolach B., Prystupa T. OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

WSZECHSTRONNEJ DZIECI GIMNAZJALNYCH Z ZESPOŁEM
NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ Z DEFICYTEM UWAGI (ADHD)

7 Bolach E., Prystupa T., Bolach B., Żurowska A. OCENA SPRAWNOŚCI

FIZYCZNEJ WSZECHSTRONNEJ DZIECI Z UPOŚLEDZENIEM
UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM I UMIARKOWANYM

8 Borowska-Strugińska B., Gwardys T. ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI

I MŁODZIEŻY Z CHOROBAMI ALERGICZNYMI (WYNIKI WSTĘPNE)

9 Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P., Chilarski A. URAZY

U DZIECI A ZESPÓŁ MALTRETOWANEGO DZIECKA – DOŚWIADCZENIA
WŁASNE

10 Florkiewicz B. OCENA POZIOMU ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNYCH

DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM

11 Gazurek D., Lis G. PRZYDATNOŚĆ TESTU WYSIŁKOWEGO DLA OCENY

NADREAKTYWNOŚCI OSKRZELI U DZIECI SZKOLNYCH

12 Gerc K., Sikorska I., Piasecka B.

ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHOMOTORYCZNEGO

DZIECKA A ZANIECZYSZCZENIE EKOLOGICZNE TERENU ZAMIESZKANIA

13 Gęsicki T., Zakrzewska A., Woźniakowska-Gęsicka T. WPŁYW REFLUKSU

PRZEŁYKOWEGO NA STAN GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH
U DZIECI

14 Grochulska A., Hildebrandt M. ZACHOWANIA ZDROWOTNE SZEŚCIOLATKÓW

15 Grzybowska-Chlebowczyk U., Woś H., Więcek S., Sobol G., Kajor M. OBRAZ

KLINICZNY NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT U DZIECI

16 Jakubowska-Pietkiewicz E., Szczepaniak-Kubat A., Chlebna-Sokół D. OCENA

GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI I SKŁADU CIAŁA U DZIECI PONIŻEJ
5 ROKU ŻYCIA – BADANIA PILOTAŻOWE

17 Kierzkowska B., Kłobusińska J., Jarosik K., Stańczyk-Tomecka D., Kędziora P.,

Stańczyk J. CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB SERCOWO- NACZYNIOWYCH
U DZIECI I MŁODZIEŻY Z PIERWOTNYM NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM
HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE KARDIOLOGII

18 Kolasa

M., Kiciński P., Czkwianianc E., Trojanowska-Lipczyk J., Małecka-Panas E.

ZAPALENIA PŁUC O ETIOLOGII CHLAMYDOPHILA PNEUMONIAE
U DZIECI HOSPITALIZOWANYCH - ANALIZA MATERIAŁU WŁASNEGO

19 Makosiej R, Sordyl B, Niedworok M, Czkwianianc E, Małecka-Panas E. CHOROBA

REFLUKSOWA PRZEŁYKU U DZIECI Z PRZEWLEKŁYM ZAPARCIEM
STOLCA.

20 Matuszewski

T., Kłos K., Rutkowski M., Rapacka E., Kędziora J. OCENA STĘŻENIA

WYBRANYCH WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH W SUROWICY DZIECI
ZDROWYCH W WIEKU 7–16 LAT PRZED I PO 30 DNIOWEJ SUPLEMENTACJI

21 Mitura-Lesiuk M., Kowalczyk J.R. POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE

I TERAPUTYCZNE U DZIECI Z LIMFADENOPATIĄ OBWODOWĄ

22 Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

UWIĘŹNIĘCIE POKARMU W PRZEŁYKU, JAKO GŁÓWNY OBJAW
EOZYNOFILOWEGO ZAPALENIA PRZEŁYKU U 6-LETNIEJ
DZIEWCZYNKI- PREZENTACJA PRZYPADKU

23 Nowak A., Kopyta I., Chowaniec Cz., Kobek M., Emich-Widera E., Marszał E.

ATYPOWE ZAPALENIE PŁUC U POLSKICH DZIECI PONIŻEJ PIĄTEGO
ROKU ŻYCIA. CZY ISTNIEJE POTRZEBA NOWYCH ZALECEŃ
DIAGNOSTYCZNYCH?

24 Nowalska M., Pac-Kożuchowska E. ULTRASONOGRAFICZNA OCENA

GRUCZOŁU TARCZOWEGO U DZIECI W WIEKU 13-16 LAT
W POPULACJI DZIECI Z WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

25 Ostrowska-Nawarycz L., Nawarycz T. CIŚNIENIE TĘTNA W WIEKU

ROZWOJOWYM–DOŚWIADCZENIA ŁÓDZKIE

26 Prościński

T., Siwiec-Prościńska J., Szczepanowska E. ZNACZENIE BADAŃ

PRZESIEWOWYCH W DIAGNOSTYCE CHORÓB NARZĄDU WZROKU
U DZIECI I MŁODZIEŻY WRAZ Z PREZENTACJĄ WYBRANYCH
PRZYPADKÓW

27 Prystupa T., Bolach E., Bolach B. PORÓWNANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

WSZECHSTRONNEJ CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT W MŁODSZYM WIEKU
SZKOLNYM Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM

28 Rowicka G. NIETOLERANCJA LAKTOZY U DZIECI Z ZESPOŁEM JELITA

NADWRAŻLIWEGO OBJĘTYCH OPIEKĄ PORADNI GASTRO-
ENTEROLOGICZNEJ

29 Rożkiewicz D., Daniluk T., Fiedoruk K., Ściepuk M., Zaremba M.L., Sulik A., Ołdak E.

NOSICIELSTWO STAPHYLOCOCCUS AUREUS I GRONKOWCÓW KOAGULAZO
- UJEMNYCH W NOSIE I GARDLE DZIECI HOSPITALIZOWANYCH

30 Rożkiewicz D., Ołdak E., Sulik A., Daniluk T., Zaremba M.L. SALMONELLOZA

U DZIECI: 5 – LETNIE OBSERWACJE

31 Rusińska A., Chlebna-Sokół D., Michałus I., Prochowska A. UWARUNKOWANIA

ŚRODOWISKOWE WIELOKROTNYCH ZŁAMAŃ KOŚCI U DZIECI

32 Stencel-Gabriel K., Kaczmarek A., Paul M. REFLUKS ŻOŁĄDKOWO-

PRZEŁYKOWY I ASTMA U DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM

33 Stencel-Gabriel K., Lukas A., Gabriel I. PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI

MONOTERAPII BUDESONIDEM DONOSOWO I MONTELUKASTEM
A TERAPIĄ SKOJARZONĄ NA JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z PYŁKOWICĄ

34 Szpanowska-Wohn A., Ostachowska–Gąsior A., Helbin J. NAJCZĘSTSZE

PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM OCENIANE NA
PODSTAWIE BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W DWÓCH SZKOŁACH
PODSTAWOWYCH KRAKOWA

35 Teul I., Baran S., Lorkowski J., Zbisławski W. OCENA SPRAWNOŚCI

FUNKCJONOWANIA CHORYCH DZIECI I MŁODZIEŻY ZE
SCHORZENIAMI ZATOK PRZYNOSOWYCH

36 Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Dyńska E., Małecka-Panas E. OCENA

MIKROFLORY BAKTERYJNEJ JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO U DZIECI Z
ZASIEDLENIEM PRZEWODU POKARMOWEGO GRZYBAMI Z RODZAJU
CANDIDA

37 Umławska W. ZABURZENIA WZRASTANIA U DZIECI I MŁODZIEŻY

Z MŁODZIEŃCZYM IDIOPATYCZNYM ZAPALENIEM STAWÓW (MIZS)

38 Więcek S., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Radziewicz-Winnicki I., Błach-

Legawiec I. AKTYWNOŚĆ LAKTAZY W BIOPTATACH BŁONY ŚLUZOWEJ
JELITA CIENKIEGO W WYBRANYCH SCHORZENIACH PRZEWODU
POKARMOWEGO U DZIECI

39 Woś H., Błach-Legawiec I., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Wojtynek G.,

Basek D., Byrka-Owczarek K., Bohosiewicz J. MIEJSCE URAZÓW JAMY
BRZUSZNEJ WŚRÓD CZYNNIKÓW ETIOLOGICZNYCH OSTRYCH
ZAPALEŃ TRZUSTKI U DZIECI

40 Zelent A., Bręborowicz A., Puch E.A., Krenz-Niedbała M.

CZĘSTOŚĆ

WYSTĘPOWANIA CHORÓB ALERGICZNYCH U DZIECI SZKOLNYCH
Z POZNANIA. OCENA WEDŁUG KWESTIONARIUSZA ISAAC

41 Zwolińska-Karafioł B., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Krzemień A.

ZABURZENIA METABOLIZMU WITAMINY D U DZIECI Z NIESWOISTYMI
ZAPALENIAMI JELIT - PRZYCZYNA CZY SKUTEK CHOROBY

42 Żytkowski A., Rapacka E., Sołek B. ZESPÓŁ MARFANA-OPIS PRZYPADKU

Fizjologia i patologia okresu dojrzewania

1 Baran S., Ignyś A., Ignyś I.

PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI

I MŁODZIEŻY Z ZESPOŁEM MARFANA

101

2 Baran S., Teul I. POLSKA MŁODZIEŻ A STERYDY ANABOLICZNO-

ANDROGENNE

102

3 Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P., Chilarski A. AGRESJA

RÓWIEŚNICZA JAKO PRZYCZYNA URAZÓW U DZIECI

103

4 Burdukiewicz A., Andrzejewska J., Pietraszewska J. POSTAWA CIAŁA

CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT W OKRESIE POKWITANIA NA TLE SKŁADU
TKANKOWEGO CIAŁA

104

5 Chlebna-Sokół D., Karalus J. BADANIA NAD WPŁYWEM CZYNNIKÓW

ŚRODOWISKOWYCH NA STĘŻENIA METABOLITÓW WITAMINY D
W SUROWICY U DZIECI Z NISKĄ MASĄ KOSTNĄ

105

6 Chromik K., Burdukiewicz A., Sliwa W. SOMATYCZNE UWARUNKOWANIA

POSTAWY CIAŁA DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW W OKRESIE POKWITANIA

106

7 Czerniak U., Demuth A., Wieliński D. ROLA KOMPONENTÓW CIAŁA

W DOBORZE DO WYBRANYCH DYSCYPLIN SPORTOWYCH. DETERMINANTA
CZY MODYFIKATOR

107

8 Emich-Widera E., Tomasik-Krótki J., Kopyta I., Skorupka J., Remiszak J., Marszał E.

ZABURZENIA KONWERSYJNE I SOMATOFORMICZNE U DZIECI
I MŁODZIEŻY

108

9 Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. OCENA FUNKCJONOWANIA

PSYCHORUCHOWEGO DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Z NADWAGĄ ORAZ
WADĄ POSTAWY

109

10 Kaczmarek M., Durda M., Krzyżaniak A. CZY PŁEĆ MA DECYDUJĄCY WPŁYW

NA WYOBRAŻENIE WŁASNEGO CIAŁA WŚRÓD MŁODZIEŻY?

110

11 Kordecki H, Gworys B. HEURYSTYCZNA METODA PORÓWNANIA CECH

WIELOPARAMETRYCZNYCH

111

12 Kosińska M., Szwed A. STAN OKOŁOURODZENIOWY A WIEK MENARCHE

112

13 Kryst Ł. WYBRANE WSKAŹNIKI STANU ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY

KRAKOWSKIEJ – CHARAKTERYSTYKA ORAZ ZRÓŻNICOWANIE
SPOŁECZNO-EKONOMICZNE

113

14 Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kościesza A., Kozłowska M. STĘŻENIE LEPTYNY

i VISFATYNY JAKO WSKAŹNIK ZASOBÓW TKANKI TŁUSZCZOWEJ
U DZIEWCZĄT

114

15 Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

PERFORACJA WRZODU DWUNASTNICY U INTENSYWNIE
ODCHUDZAJĄCEGO SIĘ 17-LETNIEGO CHŁOPCA - PREZENTACJA
PRZYPADKU

115

16 Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J. PRZEKONANIA

MŁODZIEŻY NA TEMAT CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ZDROWIE

116

17 Owoc A., Sygit K., Bojar I., Włoch K. Z BADAŃ NAD ZACHOWANIAMI

ZDROWOTNYMI MŁODZIEŻY SZKOLNEJ

117

Radziewicz-Winnicki I., Wolańczyk T., Więcek S., Woś H. ASPEKTY
PSYCHOSPOŁECZNE I BEHAWIORALNE W DYSPEPSJI CZYNNOŚCIOWEJ
U DZIECI I MŁODZIEŻY

118

Rogowska E. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A POZIOM DOJRZAŁOŚCI
BIOLOGICZNEJ DZIEWCZĄT

119

Rogowska E. WPŁYW NIEKTÓRYCH CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA
RODZINNEGO NA POZIOM DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ DZIEWCZĄT

120

Szewczyk L., Bury A., Piekarski R., Witkowski D. AKTYWNOŚĆ
KATECHOLAMINERGICZNA A REAKCJE EMOCJONALNE U DZIECI
W WARUNKACH PRZEWLEKŁEGO STRESU

121

Wronka I., Haduch E., Pawlińska-Chmara R. ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY
STATUSEM SPOŁECZNO-EKONOMICZNYM, WIEKIEM MENARCHE ORAZ
CZĘSTOŚCIĄ WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI

122

Żywienie w zdrowiu i w chorobie

1 Ambroszkiewicz J., Klemarczyk W., Gajewska J., Chełchowska M., Glinicki P., Weke

H., Laskowska-Klita T. WPŁYW DIETY WEGAŃSKIEJ NA STĘŻENIE
WYBRANYCH AMINOKWASÓW, FOLIANÓW I WITAMINY B12.

125

2 Beń-Skowronek I., Banecka B., Jaklinska T. INSULINOOPORNOŚĆ W ZESPOLE

METABOLICZNYM U DZIECI

126

3 Białokoz-Kalinowska I., Zapolska J., Piotrowska-Jastrzębska J. UWARUNKOWANIA

ŚRODOWISKOWE NADWAGI/OTYŁOŚCI WŚRÓD DZIECI W WIEKU 7-10
LAT Z WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

127

4 Bielaszka A., Muc-Wierzgoń M., Kardas M., Szczepańska E., Niedworok E., Całyniuk

B., Dul L. ANALIZA SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU
PRZEDSZKOLNYM ZAMIESZKUJĄCYCH

ŚRODOWISKO MIEJSKIE

I ŚRODOWISKO WIEJSKIE

128

5 Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K. WCZESNE WYKRYWANIE ZESPOŁU

METABOLICZNEGO U DZIECI ŁÓDZKICH Z NADMIAREM MASY CIAŁA

129

6 Curyło M., Chrzanowska M., Gacek M. POZIOM OTŁUSZCZENIA

A SPOSÓB ŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 16-19 LAT

130

7 Czerniak U., Demuth A., Krzykała M. OCENA STANU ODŻYWIENIA

I SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DZIECI WIELKOMIEJSKICH W WIEKU
3 – 6 LAT

131

8 Gorczyca D., Basiewicz-Worsztynowicz B., Karnas-Kalemba W., Jankowski A.

OCENA WPŁYWU DIETY WEGETARIAŃSKIEJ NA ROZWÓJ FIZYCZNY
DZIECI W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSCE

132

9 Jarosz M., Rychlik E. WYSTĘPOWANIE NIEDOBORU MASY CIAŁA U DZIECI

I MŁODZIEŻY W POLSCE W LATACH 1983-2004

133

10 Krawiec P., Miedzwiecka M. OCENA WYBRANYCH CZYNNIKÓW RYZYKA

MIAŻDŻYCY U DZIECI LUBELSKICH W WIEKU 10-12 LAT

134

11 Ligenza I., Jakubowska- Pietkiewicz E., Łupińska A., Jastrzębska A., Chlebna-Sokół D.

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT
HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE PROPEDEUTYKI PEDIATRII
I CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI ORAZ ANALIZA CZYNNIKÓW
WPŁYWAJĄCYCH NA WYBÓR SPOSOBU KARMIENIA DZIECI

135

12 Marć M., Binkowska-Bury M., Wała D., Ryżko J., Januszewicz P. SŁODYCZE

W ODŻYWIANIU SIĘ MŁODZIEŻY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

136

13 Marć M., Ryżko J., Januszewicz P., Słomka D. ZRÓŻNICOWANIE WIEDZY

W ZAKRESIE ŻYWIENIA UZUPEŁNIAJACEGO WŚRÓD MATEK
NIEMOWLĄT ZAMIESZKUJĄCYCH MIASTO I WIEŚ

137

14 Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L. ZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA OBWÓD

PASA DO WYSOKOŚCI CIAŁA W OCENIE NADWAGI I OTYŁOŚCI
U DZIECI I MŁODZIEŻY

138

15 Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M., Jagielski P. ŚRODOWISKOWE

UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ ŻYWIENIOWYCH GIMNAZJALISTÓW
Z MAŁOPOLSKI

139

16 Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek H., Fijałkowski P., Lewiński A., Błaszczyk J.,

Rutkowski

M., Świątkowska

E.: OCENA STATUSU ANTYOKSYDACYJNEGO

U MŁODZIEŻY Z RÓŻNYMI WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

140

17 Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek H., Fijałkowski P., Lewiński A., Błaszczyk J.,

Żytkowski A. OCENA PROFILU LIPIDOWEGO I PEROKSYDACJI LIPIDÓW
U MŁODZIEŻY Z RÓŻNYMI WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

141

18 Rożnowski J., Cymek L., Kopecký M. DWA KRAJE, DWA ŚRODOWISKA ŻYCIA

– JEDEN PROBLEM: WYSTĘPOWANIE ZABURZEŃ ODŻYWIANIA WŚRÓD
DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU 7 – 15 LAT.

142

19 Suliga E. CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE WYSTĘPOWANIU NADWAGI

I OTYŁOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY

143

20 Szyguła Z., Kazimierczak K., Schlegel-Zawadzka M. NAWYKI ŻYWIENIOWE U

MŁODYCH TRIATLONISTÓW JAKO WYNIK PROEKOLOGICZNEGO STYLU
ŻYCIA

144

21 Weker

H.,

Dyląg H., Barańska M, Riahi A., Orlicka-Belka M. ANALIZA PRZYCZYN

NADMIARU MASY CIAŁA U DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM

145

22 Zatorska-Karpuś M., Pac-Kożuchowska E., Kozłowska M. PARAMETRY

PRZEMIANY LIPIDOWEJ U DZIECI W ZALEŻNOŚCI OD TYPU OTYŁOŚCI

146

Rozwój fizyczny jako miernik zdrowia

1 Andrzejewska J., Burdukiewicz A., Pietraszewska J. TYP BUDOWY CIAŁA

A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CHŁOPCÓW W ŚWIETLE ANALIZY SKUPIEŃ

149

2 Bac A., Woźniacka R., Szaporów T. OCENA ILOŚCI I RODZAJU WAD STÓP

W STOSUNKU DO STÓP PRAWIDŁOWO WYSKLEPIONYCH U DZIECI
W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM

150

3 Czapla Z., Niedziela M., Cieślik J. OCENA WZRASTANIA CECH ROZWOJU

FIZYCZNEGO DZIECI Z WRODZONYM PRZEROSTEM KORY
NADNERCZY (WPN)

151

4 Felińczak A., Szymańska-Pomorska G., Misiak K., Fal A. M., Machaj Z. OCENA

OTŁUSZCZENIA W WIEKU ROZWOJOWYM – POPULACJA DZIECI
SZKOLNYCH WE WROCŁAWIU

152

5 Hanć T., Cieślik J. ZMIANY ROZWOJOWE MASY CIAŁA ORAZ CZĘSTOŚĆ

WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U CHŁOPCÓW Z
NADPOBUDLIWOŚCIĄ PSYCHORUCHOWĄ Z DEFICYTEM UWAGI (ADHD)

153

6 Kornafel

STAN ZDROWIA DZIECI 7-8 LETNICH W ZALEŻNOŚCI OD

WIEKU MATKI W CHWILI PORODU

154

7 Kornafel

D. WIEK MATEK JAKO WSKAŹNIK INWESTYCJI W ROZWÓJ

DZIECKA

155

8 Lewandowski J., Marecki T. WPŁYW TRENINGU SPECJALISTYCZNEGO

STOSOWANEGO U MŁODYCH ZAWODNIKÓW (15 - 17 LAT) W
KANADYJKARSTWIE NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ KRZYWIZN I RUCHOMOŚCI
ODCINKOWEJ KRĘGOSŁUPA

156

9 Nowosielska–Swadźba D., Jethon Z., Samołyk A., Swadźba M., Wiercińska J.:

WPŁYW TRENINGU SPORTOWEGO NA SPOCZYNKOWĄ AKTYWNOŚĆ
AUTONOMICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO DZIECI W OKRESIE
ROZWOJOWYM

157

10 Orkwiszewska

ZRÓŻNICOWANIE BUDOWY SOMATYCZNEJ ZAWODNIKÓW

WYBRANYCH DYSCYPLIN SPORTOWYCH

158

11 Orkwiszewska A.

ZMIANY WYBRANYCH PARAMETRÓW FIZJOLOGICZNYCH

LEKKOATLETÓW

159

12 Pasek M, Jerzemowski J.: WYBRANE WSKAŹNIKI SOMATYCZNE U

MŁODZIEŻY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH MIASTA I WSI NA PRZYKŁADZIE
WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

160

13 Pierzak J., Rudnicki J., Łoniewska B. WYBRANE CECHY SOMATOMETRYCZNE

JAKO WSKAŹNIKI ZAAWANSOWANIA WIEKU MORFOLOGICZNEGO
NOWORODKA

161

14 Pietraszewska J., Burdukiewicz A., Andrzejewska J. ZMIENNOŚĆ SKŁADU

TKANKOWEGO CIAŁA DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM

162

15 Puch E.A., Krenz-Niedbała M., Zelent A., Bręborowicz A. STAN ROZWOJU

FIZYCZNEGO DZIECI Z SYMPTOMAMI CHORÓB ALERGICZNYCH

163

16 Roślak M. ZMIANY

SEKULARNE

WYBRANYCH

CECH

BUDOWY

FIZYCZNEJ

DZIEWCZĄT

CHŁOPCÓW

ŁÓDZKICH

MIĘDZY

1978

2004

164

17 Sobera M. WPŁYW WIELKOŚCI STÓP I WYMIARÓW CIAŁA NA

RÓWNOWAGĘ U DZIECI W WIEKU 2–7 LAT

165

18 Szczepanowska E.: PROGRAMOWANIE TERENOWYCH FORM ZAJĘĆ

SZKOLNYCH NA OBSZARZE GMINY IŃSKO (ZACHODNIOPOMORSKIE)
JAKO SPOSÓB PROMOCJI ZDROWIA W POLSKIEJ SZKOLE

166

19 Szot W. ROLA WYSIŁKU FIZYCZNEGO W PRAWIDŁOWYM ROZWOJU

MŁODEGO ORGANIZMU W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB
UKŁADU ODDECHOWEGO I KRĄŻENIA

167

20 Wolański N. CZY MOŻNA OPRACOWAĆ UNIWERSALNE, REFERENCYJNE

NORMY ROZWOJOWE?

168

21 Wójtowicz E. DZIECI URODZONE Z MASĄ CIAŁA PONIŻEJ 2500G –

PODSTAWOWE CECHY SOMATYCZNE W WIEKU 0, 12, 24 MIESIĘCY
ORAZ NA PRZEŁOMIE WIEKU MŁODZIEŃCZEGO I DOROSŁEGO

169

22 Żurowska A. OCENA WPŁYWU

ĆWICZEŃ KOREKCYJNYCH

I ZASTOSOWANIA WKŁADEK ORTOPEDYCZNO-PROFILAKTYCZNO-
REHABILITACYJNYCH W USPRAWNIANIU STÓP PŁASKICH U DZIECI

170

23 Żychowicz P. CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD POSTAWY CIAŁA U

DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NIEWIDOMYCH I SŁABO WIDZĄCYCH NA
TLE KRAKOWSKICH RÓWIEŚNIKÓW W ZALEŻNOŚCI OD
ZAAWANSOWANIA W DOJRZEWANIU PŁCIOWYM

171

24 Żychowicz P. POZIOM ROZWOJU SOMATYCZNEGO CHŁOPCÓW

I DZIEWCZĄT NIEPEŁNOSPRAWNYCH WZROKOWO O ZRÓŻNICOWANYM
POZIOMIE DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ NA TLE PEŁNOSPRAWNYCH
RÓWIEŚNIKÓW

172

Rozwój dzieci w zdrowiu i chorobie

1 Arasimowicz E., Siniarska-Wolańska A., Perek-Polnik M., Mikołajczyk K., Perek D.

ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI PO OPERACJI GUZA MÓZGU
A ŚRODOWISKO RODZINNE

175

2 Chełchowska M., Ambroszkiewicz J., Sands D., Gajewska J., Laskowska-Klita T.,

Milanowski A. STOSOWANIE DIETY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA
ZAWIERAJĄCEJ WITAMINY A i E WPŁYWA NA CAŁKOWITĄ
AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCĄ U DZIECI Z MUKOWISCYDOZĄ

176

3 Dyńska E., Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Małecka-Panas E. OCENA

STANU ODŻYWIANIA DZIECI Z ZARAŻENIEM ASCARIS SPECIES
W MATERIALE WŁASNYM

177

4 Emich-Widera E., Szwed-Białożyt B., Kopyta I., Kazek B., Skorupka J., Kostorz A.,

Marszał E. ZABURZENIA SOMATYZACYJNE POD POSTACIĄ BÓLÓW
GŁOWY U DZIECI I MŁODZIEŻY

178

5 Gałuszka G., Gałuszka R., Naszydłowska E. OTYŁOŚĆ DZIECKA JAKO

PROBLEM PSYCHOSPOŁECZNY

179

6 Gałuszka G., Gałuszka R., Naszydłowska E. WAŻNE DOBRA OSOBISTE

I WARTOŚCI U DZIECI Z BOCZNYM SKRZYWIENIEM KRĘGOSŁUPA

180

7 Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. OTYŁOŚĆ A WADY POSTAWY

U DZIECI W WIEKU SZKOLNYM

181

8 Gałuszka R., Gałuszka G., Naszydłowska E. PODWYŻSZONA MASA CIAŁA

I JEJ WPŁYW NA NARZĄD RUCHU JAKO PROBLEM ZDROWOTNY
DZIECKA W WIEKU SZKOLNYM

182

9 Gworys B., Kordecki H.

WPŁYW WIEKU MATKI NA STAN ROZWOJU

NOWORODKA

183

10 Gworys B., Kordecki H., Porwolik K., Bożiłow W., Jeka S., Knapik-Kordecka M.,

Kurlej W. OCENA DOBROSTANU NOWORODKÓW W DRUGIEJ POŁOWIE
XX WIEKU BADANA POPRZEZ ILOŚCIOWE ZRÓŻNICOWANIE
KOMPONENTÓW CIAŁA

184

11 Kopyta I., Emich-Widera E., Banak A., Kwiecień E., Piszko J., Zwonik E., Pamuła M.,

Roman P., Kałużna M., Marszał E. OCENA WIEDZY STUDENTÓW NA TEMAT
PROFILAKTYKI I CZYNNIKÓW RYZYKA ZESPOŁU NAGŁEJ ŚMIERCI
NIEMOWLĘCIA

185

12 Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J. POGLĄDY MŁODZIEŻY

NA TEMAT ZDROWIA

186

13 Naszydłowska E., Gałuszka R., Gałuszka G., Raczkowski J., Garbas G. ZDROWIE

JAKO WARTOŚĆ W OCENACH MŁODZIEŻY

187

14 Owoc A., Bojar I., Książek P., Warchoł-Sławińska E. ZACHOWANIA

ZDROWOTNE DZIECI WIEJSKICH

188

15 Owoc A., Bojar, I., Sygit K., Włoch K. ZACHOWANIA ZDROWOTNE

MŁODZIEŻY MIESZKAJĄCEJ NA WSI

189

16 Płonka M., Tabor

A., Piórecka B., Kowal M., Suder A., Żwirska J., Schlegel-Zawadzka

M. OCENA SYLWETEK CIAŁA PRZEZ DZIEWCZĘTA W WIEKU 8-16 LAT
Z MIASTA I REGIONU KRAKOWA W ZALEŻNOŚCI OD ICH POZIOMU
AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

190

17 Sikorska I., Piasecka B., Gerc K. KRYZYS ADOLESCENCYJNY A POSTAWA

WOBEC WARTOŚCI

191

18 Stepańczak B., Schmager J., Kołodziejski L. OCENA EFEKTYWNOŚCI BARIERY

ŁOŻYSKOWEJ PRZY POMOCY TESTU MIKROJĄDROWEGO

192

19 Waksmańska

W., Woś H. STAN ODŻYWIENIA 4- LETNICH DZIECI

Z ZABRZA

193

20 Woźniacka

R., Bac A., Matusik

S. WADY STÓP A POZIOM OTŁUSZCZENIA

I WSKAŹNIK BMI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
I WCZESNOSZKOLNYM

194

21 Żelazek K., Kulik-Rechberger B. OKREŚLENIE POTRZEB EDUKACJI

ZDROWOTNEJ MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ LUBLINA

195

VARIA

1 Banasiak B., Smolewska E., Biernacka-Zielińska M., Zygmunt A., Lipińska J.,

Stańczyk

J. RADZENIE SOBIE ZE STRESEM PRZEZ RODZICÓW DZIECI

Z AKTUALNIE ROZPOZNANĄ CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ

199

2 Baran S. DYSTRES PSYCHICZNY A INFEKCJE GÓRNYCH DRÓG

ODDECHOWYCH WŚRÓD POLSKIEJ MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ

200

3 Beń-Skowronek I., Szewczyk L.: KOMÓRKI PREZENTUJĄCE ANTYGEN

W CHOROBIE GRAVES -BASEDOWA U DZIECI

201

4 Boch-Kmieciak J., Cieślik K., Waszak M. OCENA WPŁYWU CIĄŻY NA STAN

CECH SOMATYCZNYCH I KRZYWIZN KRĘGOSŁUPA U KOBIET

202

5 Czkwianianc

E., Dyńska

E., Ryngajło A., Bąk-Romaniszyn L., Płaneta-Małecka I,

Małecka-Panas E. CZY ZARAŻENIE ASCARIS SPECIES STANOWI NADAL
AKTUALNY PROBLEM W KLINICE CHORÓB WIEKU ROZWOJOWEGO?
ANALIZA MATERIAŁU WŁASNEGO

203

6 Czkwianianc

E., Kolasa

M., Stawerska R., Smyczyńska J., Hilczer M., Kałużyński

A.,

Pisarek

H., Lewiński A. OCENA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY

WYSTĘPOWANIEM SKĄPOOBJAWOWYCH CHORÓB PRZEWODU
POKARMOWEGO A WYDZIELANIEM GRELINY, HORMONU WZROSTU
I IGF-I U DZIECI Z NIEDOBOREM WZROSTU – DONIESIENIE WSTĘPNE

204

7 Daniluk

T.,

Ściepuk

M., Zaremba M.L., Fiedoruk K., Rożkiewicz D., Ołdak E.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA PATOGENÓW ALARMOWYCH WŚRÓD
SZCZEPÓW ENTEROBACTERIACEAE IZOLOWANYCH OD DZIECI
LECZONYCH W UNIWERSYTECKIM SZPITALU DZIECIĘCYM

205

Emich-Widera E., Kopyta I., Roman P., Pamuła M., Kałużna M., Banak A., Piszko J.,
Kwiecień E., Zwonik E. ŚWIADOMOŚĆ WYBRANYCH GRUP SPOŁECZNYCH
NA TEMAT ZESPOŁU DZIECKA MALTRETOWANEGO

206

9 Fortak B., Trojanowska-Lipczyk J., Dyńska E., Kolasa M., Małecka-Panas E.

ZASIEDLENIE GRZYBAMI DROŻDŻOPODOBNYMI PRZEWODU
POKARMOWEGO U DZIECI W MATERIALE WŁASNYM

207

10 Gawlikowska A., Tudaj W., Czerwiński F. RZADKI PRZYPADEK RODZINY

Z POLIDAKTYLIĄ I SYNDAKTYLIĄ

208

11 Jerzemowski J. CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB GÓRNEGO ODCINKA

PRZEWODU POKARMOWEGO (GOPP) U MŁODYCH MĘŻCZYZN

209

12 Jerzemowski J. ZNACZENIE CZYNNIKÓW ROZWOJU WCZESNO-

DZIECIĘCEGO NA PÓŹNY ROZWÓJ WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU
KRĄŻENIA

210

13 Kopyta I., Emich-Widera E., Gołba A. WYNIKI BADANIA PRZEPŁYWÓW

NACZYNIOWYCH MÓZGU U DZIECI - WERYFIKACJA WSKAZAŃ

211

14 Korzekwa G, Obuchowicz A. WIEDZA RODZICÓW DZIECI CHORYCH NA

ASTMĘ OSKRZELOWĄ NA TEMAT CHOROBY I POSTĘPOWANIA

212

15 Kroll

P., Jankowski A., Antczak A., Zachwieja J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak

ENDOSKOPOWE POWIĘKSZANIE POJEMNOŚCI PĘCHERZA

NEUROGENNEGO TOKSYNĄ BOTULINOWĄ

213

16 Kroll P., Jankowski A., Zachwieja J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak M.

PORÓWNAWCZA OCENA SKUTECZNOŚCI STOSOWANIA SELEKTYWNYCH
ALFA-BLOKERÓW I TERAPII BEHAWIORALNEJ W LECZENIU
NIEPRAWIDŁOWEJ KOORDYNACJI WYPIERACZOWO-ZWIERACZOWEJ

214

17 Kroll P., Jankowski A., Zachwieja J., Zaniew M., Murias M., Skrzypczak M.

ZASTOSOWANIE URZĄDZENIA ALARMUJĄCEGO W LECZENIU DZIECI
Z JEDNOOBJAWOWYM MOCZENIEM NOCNYM

215

18 Krzych-Falta E., Lusawa A., Samoliński B., Raciborski F., Samel–Kowalik P.,

Tomaszewska A., Borowicz J., Jakubik N., Marszałkowska J., Gutowska J., Walkowicz
A. OCENA WPŁYWU WYBRANYCH NAWYKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA
ROZWÓJ CAŁOROCZNEGO ALERGICZNEGO NIEŻYTU NOSA U DZIECI

216

19 Lubkowska A, Sobieraj W. ZAWARTOŚĆ MAGNEZU, WAPNIA, ŻELAZA,

SELENU, CYNKU I MIEDZI U DZIECI AUTYSTYCZNYCH NA PODSTAWIE
ANALIZY WŁOSÓW

217

20 Marć M., Binkowska-Bury M., Szczurek E., Januszewicz P., Ryżko J.

NIEPOŻĄDANE ODCZYNY POSZCZEPIENNE (NOP) U DZIECI DO 7 ROKU
ŻYCIA PO SZCZEPIENIACH OBOWIĄZKOWYCH

218

21 Marek M, Obuchowicz A, Pietrzak J, Wielkoszyński T, Tiszler-Cieślik E, Kniażewska

M. STĘŻENIE SELENU I AKTYWNOŚĆ PEROKSYDAZY GLUTATIONU
U DZIECI CHORYCH NA ASTMĘ OSKRZELOWĄ LUB INFEKCYJNE
CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO

219

22 Markowska R., Szkiełkowska A., Ratyńska J., Skarżyński H. PORÓWNANIE

WIELKOŚCI MIGDAŁKA GARDŁOWEGO U DZIECI W BADANIACH
ENDOSKOPOWYCH I RADIOLOGICZNYCH

220

23 Mędrela-Kuder E. ZARODNIKI GRZYBÓW – ISTOTNE ALERGENY

W ŚRODOWISKU ZEWNĘTRZNYM I WEWNETRZNYM

221

24 Niedworok

M., Sordyl B., Makosiej R., Borecka A., Gawor J., Płaneta-Małecka I.,

Małecka-Panas

E. STĘŻENIE ECP I WSKAŹNIK ECP/EO W TOKSOKAROZIE

U DZIECI

222

25 Nowak A., Czerwionka-Szaflarska M., Mierzwa G., Kuczyńska R., Pufal E., Śliwka K.,

Landowski P., Kamińska B. KOTYNINA W MOCZU JAKO WSKAŹNIK
EKSPOZYCJI NA DYM TYTONIOWY W OCENIE PRZEBIEGU
KLINICZNEGO NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT U DZIECI I MŁODZIEŻY

223

26 Olesińska

E. Majcher

A., Misztal M., Postępski J., Furmaga-Jabłońska

W. STĘŻENIE

OSTEOPROTEGERYNY I RECEPTORA OSTEOPROTEGERYNY (RANKL)
W SUROWICY KRWI U DZIECI Z MŁODZIEŃCZYM IDIOPATYCZNYM
ZAPALENIEM STAWÓW (MIZS)

224

27 Piasecka B., Sokorska I., Gerc K. PROBLEMATYKA DIAGNOZY RODZINY

W TERAPII SYSTEMOWEJ OPIS PRZYPADKU W OPARCIU
O SYSTEMOWY MODEL RODZINY S. FLECKA

225

28 Pietrzak J., Obuchowicz A., Żaczek M., Wengerska A., Chwałek E., Ślemp A.

STOSOWANIE PRZEZ RODZICÓW LEKÓW POZARECEPTUROWYCH
U DZIECI MIESZKAJĄCYCH W ŚRODOWISKU MIEJSKIM NA GÓRNYM
ŚLĄSKU

226

29 Ryngajłło A., Bąk-Romaniszyn L., Łudzik M., Mielczarek J., Małecka-Panas E.

OCENA CZYNNIKÓW RYZYKA ZARAŻENIA ASCARIS SPECIES
U DZIECI W MATERIALE WŁASNYM

227

30 Stojewska M., Behrendt J., Karpe J., Mazur B. SUBPOPULACJA CD45RA+

LIMFOCYTÓW T CD4+ I CD8+ U DZIECI SZKOLNYCH URODZONYCH
PRZEDWCZEŚNIE

228

31 Szczepanowska

TENDENCJE ZMIAN W ZAPISIE EEG W ZALEŻNOŚCI OD

WIEKU ROZWOJOWEGO

229

32 Szczepańska M., Sędek

Ł., Szprynger K., Mazur A., Niwińska–Faryna B., Mazur

B.,

Szczepański

EKSPRESJA ANTYGENÓW POWIERZCHNIOWYCH

LIMFOCYTÓW KRWI OBWODOWEJ U DZIECI Z PRZEWLEKŁĄ
CHOROBĄ NEREK

230

33 Wielgus

K., Cieślik K., Waszak M., Słomski R., Szalata M., Kempiak J., Bręborowicz

PRZYPADKI RÓŻNIC GENETYCZNYCH U BLIŹNIĄT

JEDNOZYGOTYCZNYCH

231

34 Wielgus

K., Waszak M., Cieślik K., Słomski R., Szalata M., Kempiak J., Bręborowicz G.,

Gadzinowski J. DIAGNOSTYKA ZYGOTYCZNOŚCI W BADANIACH
BLIŹNIĄT

232

35 Wojciechowska

POZIOM WIEDZY UCZNIÓW KLAS INTEGRACYJNYCH NA

TEMAT PADACZKI

233

36 Zwierko T. CZAS REAKCJI PROSTEJ NA BODŹCE DŹWIĘKOWE

U DZIECI NIEWIDOMYCH I WIDZĄCYCH

234

STRESZCZENIA

Problemy zdrowotne okresu noworodkowego i niemowlęcego

Behrendt J., Stojewska M., Karpe J., Godula-Stuglik U.

CZYNNIKI ZŁEGO ROKOWANIA W ZAPALENIU OPON MÓZGOWO-
RDZENIOWYCH U NOWORODKÓW - OBSERWACJE PIĘCIOLETNIE

THE FACTORS OF BAD PROGNOSIS IN NEONATAL MENINGITIS: A FIVE YEARS

SURVEILLANCE STUDY

Klinika Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka
Department of Pediatrics, Zabrze, Silesian Medical University in Katowice

The origin of meningitis, especially hospital aquired (ha) is complicated, with lower mortality

rate than sepsis, but with potentially severe devastating sequelae, such as hydrocephalus, deafness,
blindness and cerebral palsy.

Aim: to determine morbility rate of purulent meningitis among the neonates admitted to the

NICU, etiology, perinatal risk factors, clinical signs and outcome. Within 5 years (2001-5) 850
neonates, who showed symptoms of infection were admitted to the NICU (59% of all hospitalized
neonates), among them 105 with purulent meningitis: 27 (8 preterm, 19 full-term) with ealy-onset
and 78 (59 preterm, 19 full-term) with late-onset meningitis. In full term neonates etiology was
determined in 32% of early-onset meningitis and more frequently in late-onset – 37%. In 75% of
meningitis in preterm and in 23% in full-term was manifestation of sepsis. Cured 29 (76%) full-
term neonates, among them 15 with early-onset and 14 with late-onset meningitis. Died one full-
term baby with ealy-onset meningitis in the course of sepsis, in 8 (21% of all full-term) babies with
perinatal risk factors serious cerebral injuries as hydrocephalus (4) and PVL (4) were noted. Twenty
six (39%) prematures recovered, including 5 with ealy-onset and 21 with late-onset meningitis.
Such complications as hydrocephalus in 15, slight ventricular dilatation or asymetry of brain
ventricules in 11 and PVL in 10 cases. Five prematures with GA 25,26 (2) and 29 (2) weeks died,
all diagnosed with sepsis, including 4 with birth asphyxia and IVH. ELBW, low GA and gram-
negative sepsis were significantly connected with bad prognosis in late-onset neonatal meningitis.
Perinatal risk factors, ELBW, IVH and sepsis decrease the chances for recovery in neonates with
meningitis.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

WPŁYW METODY VOJTY NA ROZWÓJ MOTORYCZNY DZIECI Z ZABURZENIAMI

OŚRODKOWEJ KOORDYNACJI NERWOWEJ

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Celem pracy była ocena wpływu terapii metodą odruchowej lokomocji według Vojty na rozwój

motoryczny dzieci z zaburzeniami ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN).

Badaniami objęto grupę 17 niemowląt w wieku od 5-10 miesiąca życia. Wszystkie niemowlęta

były poddane terapii według Vojty. Uogólniony czas obserwacji niemowlęcia wynosił 2 miesiące.
Każde dziecko badano dwukrotnie testem diagnostycznym według Vojty.

Na podstawie wyników badań stwierdzono pozytywny wpływ terapii metodą Vojty na stan

motoryczny dzieci. Jest to możliwe dzięki sterowaniu kompensacją by tworzyły się wzorce zbliżone
do prawidłowych, aby doznania sensoryczne służyły właściwej integracji sensomotorycznej.
Znaczącą rolę odgrywa tutaj powszechność i wczesność rehabilitacji dzieci z ZOKN, a także
dostosowanie terapii do jego indywidualnych potrzeb.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

THE INFLUENCE OF THE VOJTA METHOD ON THE MOTORIC DEVELOPMENT

IN CHILDREN WITH CENTRAL NERVOUS SYSTEM COORDINATION DISORDERS

Wroclaw, University School of Physical Education

The aim of this research was to assess the influence of the reflexive locomotion method therapy

on the motoric development in children with central nervous system coordination disorders. The
research included 17 infants aged between 5-10 months. All infants were subjected to Vojta method
therapy. Average observation time was established at two months. Each baby was tested twice with
the use of Vojta diagnostic test. The results showed positive effect of Vojta method therapy on the
motor activity of the infants. This is possible due to compensation steering to create patterns close
to the normal ones, and to facilitate normal sensomotoric integration through sensor experiences.
Frequent and early use of rehabilitation in case of children with central nervous system coordination
disorders is of great importance, as well as adjusting the therapy to patients’ individual needs.

Czerwionka-Szaflarska M., Brazowski J., Romańczuk B.

ANALIZA STĘŻENIA KOTYNINY W MOCZU NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

Z ZAPALENIEM DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH W KORELACJI

Z WYBRANYMI CZYNNIKAMI DEMOGRAFICZNYMI

Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastronetrologii CM UMK

Kotynina stanowi czuły i specyficzny wskaźnik narażenia na bierne palenie tytoniu (BPT). Jednym

z czynników wpływających na występowanie zapaleń dolnych dróg oddechowych (DDO) jest BPT. Cele:
określenie zmiennych demograficznych wpływających na narażenie na BPT, określenie użyteczności
kotyniny w ocenie narażenia na BPT oraz uzupełnienia danych z badań ankietowych.

Materiał i metodyka: Do badania zakwalifikowano 198 pacjentów do ukończenia 2 r.ż. z zapaleniami

DDO. Od badanych dzieci pobierano próbki moczu. Oznaczanie kotyniny polegało na ekstrakcji z moczu,
a następnie oznaczaniu techniką wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Po zakończeniu hospitalizacji
analizowano dokumentację medyczną. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej.

Wyniki: U dzieci rodziców, którzy nie palili rzadziej wykrywano kotyninę. Stężenie kotyniny u dzieci

rodziców niepalących było znamiennie niższe niż stężenie kotyniny u dzieci, których jedno z rodziców
paliło. Równocześnie stężenie kotyniny u dzieci, których jedno z rodziców paliło było istotnie niższe niż
stężenie kotyniny u dzieci, które były narażone na palenie BPT przez dwie lub więcej osób. Stężenie
kotyniny w moczu u dzieci pochodzących z rodzin składających się z 5 lub więcej osób było najwyższe (IS).
Najwyższe stężenia kotyniny stwierdzano u dzieci, których ojcowie mieli wykształcenie zawodowe, a matki
wykształcenie podstawowe.

Wnioski: 1. stężenie kotyniny w moczu jest obiektywnym i czułym markerem narażenia na BPT,

2. oznaczanie stężenia kotyniny w moczu jest cenną metodą oceny narażenia na BPT, 3. zagęszczenie
w miejscu zamieszkania jest jednym z czynników nasilających ekspozycję na dym tytoniowy, 4. wyższe
wykształcenie rodziców jest czynnikiem zmniejszającym ryzyko narażenia dziecka na BPT.

Czerwionka-Szaflarska M., Brazowski J., Romańczuk B.

ANALYSIS OF COTININE CONCENTRATION IN THE URINE OF INFANTS

AND SMALL CHILDREN WITH LOWER RESPIRATORY TRACT INFLAMMATION

IN CORRELATION WITH SELECTED DEMOGRAPHIC FACTORS

Chair and Clinic of Pediatrics, Allergology and Gastroenterology CM UMK

Cotinine is a nicotine metabolite and constitutes sensitive and specific marker of passive smoking (PS).

One of environmental factors influencing the incidence of lower respiratory tract inflammations is PS.

Aims definition concerning demographic variables that influence on exposure to PS assessment of

cotinine utility concerning evaluation of PS and data complement from questionnaire analyses.

Material and methods: One hundred ninety eight patients with lower respiratory tract inflammations

between 0 and 2 years of age were included into the study. From all children specimens of urine were
collected. Cotinine measurement contained its extraction from the urine and estimation by high performance
liquid chromatography. Analysis of medical records was performed after hospitalization. Obtained data were
statistically analyzed.

Results: Among children of parents who were non-smokers cotinine was detected rarely. Cotinine

concentration in children of non-smoking parents was lower than cotinine concentration in children with one
smoking parent. Cotinine concentration in children with one smoking parent was lower than cotinine
concentration in children of two smoking parents. The highest cotinine concentrations were observed in
chidren from families concerned from more than 5 members. The highest cotinine concentrations were
observed in children of fathers with vocational education and mothers with elementary education.

Conclusions: 1. cotinine concentration is an objective and sensitive marker of PS, 2. measurement of

urine cotinine is a valuable method of PS exposure assessment, 3. concentration at home is one of factors
increasing exposure to tobacco smoke, 4. university education of parents is a decreasing factor of tobacco
smoke exposure.

Godula-Stuglik U., Stojewska M., Tomaszek I., Balicz J., Behrendt J., Karpe J.

DYNAMIC CHANGES OF SERUM GASTRIN CONCENTRATIONS IN SEVERE

INFECTED PRETERM NEONATES

Klinika Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka, Zabrze

To evaluate s.g.c. in preterm neonates with early-onset infections.
Methods: The study population consisted of 32 preterm neonates, among them 20 infected and

12 healthy. Their babies were eligible for the inclusion in the study if they were of appropriate for
gestational age. The diagnosis of sepsis was proven by clinical symptoms and positive blood
cultures. Gastrin concentration was measured two times (in 1st and in 3rd week of age) with
radioimmunoassay Gastrin Antibody RIA Kit. The results have been quoted in pg/ml.

Results: In infected prematures mean s.g.c. in first examination (19,2±9) did not differ

significantly from the value in healthy babies (19,6±5). In the 3rd week of life all values of gastrin
were higher than in the 1st week of life and the mean value in infected babies (120,03±32) was
significantly higher than in healthy (61,7±23,5). Mean s.g.c. in prematures with gastrointestinal
disorders was significantly higher than in infected babies without these signs. Significantly lower
mean value of s.g.c.in 5 prematures with NEC (17,5±2,8) than in babies without this disease
(24,1±20,2) was noted in first week of age. Mean s.g.c. in enterally fed prematures was 12,1±0,7 in
first and 146,6±20,6 in third week of life, but in 5 babies parenterally fed – 18,6±2,8 and
101,3±21,7.

Conclusion: 1) Early-onset infection independently of its kind and of sex of sick preterm

neonates influence significantly on dynamic changes of serum gastrin concentration in first month
of life. 2) Gastrointestinal disorders, including NEC, in severe infected preterm neonates may
intensify changes of gastrin concentration. 3) Kind of feeding in first three week of life in severe
infected preterm neonates seems to have any importance influence of serum gastrin concentration.

Gulczyńska E.

WPŁYW STĘŻENIA MAGNEZU WE KRWI PĘPOWINOWEJ NA POWIKŁANIA

NEUROLOGICZNE U NOWORODKÓW URODZONYCH W 30-34 TYGODNIU CIĄŻY

Centrum Zdrowia Matki Polki, Klinika Neonatologii, Łódź

Niedobory magnezu, będące znanym czynnikiem ryzyka licznych chorób cywilizacyjnych

mogą również odgrywać rolę w niektórych stanach chorobowych okresu noworodkowego. Istnieją
także dowody, iż przedurodzeniowa ekspozycja na Mg może mieć znaczenie neuroprotekcyjne
u noworodków VLBW. Cel Poszukiwanie korelacji pomiędzy stężeniem Mg we krwi pępowinowej
noworodków a ich wynikami neurologicznymi, a także porównanie wyników leczenia w tej grupie
z wynikami dzieci poddanych przedurodzeniowej ekspozycji MgSO4.

Materiał W zależności od stężenia Mg we krwi pepowinowej analizowano częstość

występowania ciężkich krwawień śródczaszkowych i leukomalacji okołokomorowej u noworodków
o dojrzałości 30-34 t.c. oraz masie ciała <1500g. Noworodki podzielono na 3 grupy: grupa I (n=19)
z poziomami Mg <0,75mmol/dl), grupa II z prawidłowymi poziomami Mg (n=28) i grupa III
(n=35) poddana przedurodzeniowej ekspozycji na MgSO4. Grupy były porównywalne w zakresie
masy ciała, dojrzałości płodowej, oceny wg Apgar oraz pH pępowiny. Wyniki: Kolejno w grupach
I, II, III wykazano stopniową redukcję występowania leukomalacji okołokomorowej (p<0.05).
W podgrupie I również częstość połączonego wskaźnika (IVH/PVL) była wyższa w porównaniu
z pozostałymi noworodkami(NS). Wnioski: Prezentowana analiza potwierdza, iż stężenie Mg we
krwi pępowinowej VLBWN może mieć wpływ na wyniki neurologiczne w tej grupie dzieci.
Jakkolwiek trudno obecnie rekomendować przedurodzeniową podaż MgSO4 celem poprawy
wyników leczenia, to prezentowane dane powinny skłonić przynajmniej do monitorowania stężenia
Mg w czasie ciąży i wyrównywania jego niedoborów.

Gulczyńska E.

EFFECT OF UMBILICAL MAGNESIUM CONCENTRATION ON NEUROLOGICAL

OUTCOME IN GROUP OF NEONATES AT 30-34 GESTATIONAL AGE

Centrum Zdrowia Matki Polki, Klinika Neonatologii, Łódź

Magnesium deficiency which belongs to risk factors of numerous civilization-related human

diseases could also play a role in some pathological conditions in neonatal perio d. There are also
some evidence that antenatal Mg treatment could result in neuroprotection in VLBW neonates. Aim
of study To find correlation between the umbilical serum Mg concentration and the neurological
outcome in a group of premature newborn as well as to compare the neonatal outcome with babies
exposed to maternal MgSO4 treatment.

Material; The incidence of severe IVH, PVL as well as persistent periventricular echodencities

in group of 82 newborn (30-34 GA; birth body weight <1500g) according umbilical serum
magnesium concentration were analyzed.Three groups of neonates were set apart: I group (n=19)
with low magnesium concentration (<0,75mmol/dl), II group with normal magnesium level (n=28),
and III group consist 35 newborn antenatally exposed to MgSO4. These groups were similar
according to birth body weight, gestational age, Apgar score and umbilical blood pH.

Results: Gradual decrease in Mg concentration in relation to increase of GA was revealed. In

groups: I, II, III gradual reduction of periventricular leucomalation (p<0.05) were observed
respectively. Likewise rate of combined serious neurological complication (IVH/PVL) in group I
was higher in comparison to group II and III(without statistical significances).

Conclusion: Our results confirm that umbilical cord Mg concentration in VLBW neonates have

influence on neonatal outcome. Although it’s premature to recommend maternal MgSO4 treatment
to order to improve neonatal outcome, in our opinion our data should at least induce Mg
concentration monitoring in pregnant woman and Mg deficiency correction.

Kaczmarski

M., Iwan

M, Sienkiewicz-Szłapka

E., Kawnik

K., Kostyra

NADWRAŻLIWOŚĆ POKARMOWA NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ

Z UWZGLĘDNIENIEM ZAWARTOŚCI BETA-KAZOMORFIN 5 I 7 W POKARMIE

KOBIECYM

III Klinika Chorób Dzieci, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Wydział Biologii, Katedra Biochemii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Pokarm kobiecy zawiera biologicznie aktywne opioidy – beta-kazomorfiny, które m. in. biorą

udział w indukcji reakcji alergicznych i pseudoalergicznych.

Cel: Poszukiwanie zależności między występowaniem objawów klinicznych u dzieci

z nadwrażliwością pokarmową a zawartością beta-kazomorfin 5 i 7 w surowicy dzieci i w pokarmie
kobiecym.

Materiał i metodyka: Badania przeprowadzono wśród 14 niemowląt w wieku od 1 do 5 m.ż. (śr.

wieku 2,6 m-ca), karmionych piersią, u których obserwowano objawy nadwrażliwości pokarmowej.
Wykonano oznaczenia: stężenia IgE całkowitej i swoistych (przeciwko białkom mleka krowiego
i białku jaja kurzego), stężenia β-kazomorfiny 5 i 7 i aktywności enzymu dipeptydylopeptydazy IV
(enzym trawiący beta-kazomorfiny do nieaktywnych biologicznie dipeptydów) w surowicy
pacjentów oraz stężenia β-kazomorfiny 5 i 7 w próbkach pokarmu kobiecego uzyskanych od matek
badanych pacjentów.

Wyniki: Wśród badanych dzieci było 8 chłopców (57%) i 6 dziewczynek (43%). Dodatni

wywiad alergiczny potwierdzono w 11 rodzinach pacjentów (79%). Wszystkie niemowlęta miały
alergiczne zmiany skórne oraz objawy ze strony układu pokarmowego; 43% z nich miało objawy
z układu oddechowego. Pierwsze objawy stwierdzono między 2 a 4 t.ż.- 50%; w 1 t.ż.- 29%; po
4 t.ż.- 21%. Intensywność zmian skórnych wg skali SCORAD: mierna- 36%, średnia- 50% i bardzo
nasilona- 14%. U 21% badanych dzieci stężenie IgEc było podwyższone; 14% miało dodatnie
miano IgEs. Średnia zawartość beta-kazomorfin 5 i 7 w pokarmie kobiecym wynosiła odpowiednio:
26,4 ng/ml (przedział 0,0 - 160,4) i 15,5 ng/ml (0,0 – 146,8), a w surowicy krwi niemowląt
odpowiednio: 127,9 ng/ml (2,3 – 519,7) i 13,8 ng/ml (5,4 -32,2). Aktywność dipeptydylopeptydazy
IV w surowicy wahała się w granicach 53-82 U/l (śr. 54,6).

Wnioski: Zawartość beta-kazomorfiny 5 w surowicy krwi dzieci karmionych piersią

z nadwrażliwością pokarmową jest 5-krotnie większa niż w pokarmie kobiecym. Rozważa się
patogenetyczną rolę tych endogennych opioidów w rozwoju alergicznych i pseudoalergicznych
objawów chorobowych u badanych dzieci.

Kaczmarski

M., Kawnik

K., Kostyra

E., Iwan

M., Sienkiewicz-Szłapka

STAN IMMUNOLOGICZNY I KLINICZNY NIEMOWLĄT KARMIONYCH PIERSIĄ

Z OBJAWAMI NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWEJ

III Klinika Chorób Dzieci, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku,

Wydział Biologii, Katedra Biochemii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

W ostatnich latach obserwuje się znaczący wzrost zachorowań na choroby alergiczne. Proces

ten jest zauważalny już w okresie niemowlęcym i wśród dzieci karmionych piersią.

Cel: Ocena objawów klinicznych i stanu immunologicznego niemowląt karmionych piersią

z nadwrażliwością pokarmową.

Materiał i metodyka: Badaniami objęto 27 niemowląt karmionych piersią, z objawami

nadwrażliwości pokarmowej pod postacią alergicznych zmian skórnych. Wiek badanych: 3 t.ż.- 6
m.ż. (śr. wieku 2,8 m-ca). W grupie badanych było 17 chłopców (63%) i 10 dziewczynek (37%)
hospitalizowanych w III Klinice Chorób Dzieci albo objętych opieką Poradni Alergii Pokarmowej
i Poradni Laktacyjnej w DSK w Białymstoku. Poza badaniem podmiotowym i przedmiotowym,
dzieciom tym oznaczono stężenie całkowitej IgE i przeciwciał swoistych (przeciwko białkom
mleka krowiego i białku jaja kurzego).

Wyniki: U wszystkich występowały alergiczne zmiany skórne; 81% demonstrowało objawy ze

strony układu pokarmowego, 33% - układu oddechowego. Manifestacja skórna nadwrażliwości to:
wyprysk alergiczny (56%), atopowe zapalenie skóry (44%) oraz nasilone zmiany łojotokowe
(22%). W zakresie układu pokarmowego dominowały: śluz w stolcu (59%), ulewania i wymioty
(41%), kolki (23%), zaburzenia przyrostów masy ciała (23%) i obecność krwi w stolcu (9%).
Z układu oddechowego obserwowano najczęściej: sapkę i nieżyt nosa (66%), obturacyjne zapalenie
oskrzeli (33%), kaszel i/lub świsty (22%). U 44% pacjentów objawy obejmowały 2 lub więcej
układów. Pierwsze objawy stwierdzano najczęściej między 2 a 4 t.ż.- 44%; a w 1 t.ż.- u 26%
badanych.

W rodzinach 18 pacjentów (67%) występowały schorzenia alergiczne. U 22% dzieci

stwierdzono podwyższone stężenie IgEc i u 15% obecność swoistych IgE przeciwko białkom mleka
krowiego i jaja kurzego.

Wnioski:

1. Objawy alergiczne występują wśród dzieci karmionych piersią i są one przejawem
nadwrażliwości pokarmowej (sposób odżywiania się matki), przyjmują często wielonarządową
lokalizację.
2. U większości badanych pacjentów stwierdzono dodatni rodzinny wywiad alergiczny.

Kasprzak E., Sobolewska-Nowakowska B., Maroszyńska I.

CZYNNIKI RYZYKA WRODZONEJ TORBIELOWATOŚCI GRUCZOLAKOWATEJ

PŁUC U NOWORODKÓW

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Klinika Neonatologii, Łódź

Wrodzona torbielowatość gruczolakowata płuc (congenital cystic adenomatoid malformation CCAM)

jest nieczęstą wadą rozwojową układu oddechowego o nieustalonej etiologii. W literaturze wśród czynników
szkodliwych podkreśla się dziedziczenie, choroby matki oraz zakażenia wirusowe w czasie ciąży.

Cel pracy: Ustalenie czynników wysokiego i niskiego ryzyka w różnych typach CCAM.
Materiał i metody: Badaniem objęto 36 noworodków z trzema postaciami CCAM, które były

diagnozowane i/lub leczone w Klinice Neonatologii ICZMP w okresie od 01.1991-05.2008. W CCAM typ I
odnotowano 12 (33,3%), w CCAM typ II 14 (39%), w CCAM typ III 10 (27,7%) przypadków. Kryteria
diagnostyczne dla noworodków z ciąż niskiego (CNR) lub wysokiego ryzyka (CWR) ustalono w oparciu
o dane z wywiadu.

Wyniki: Jako CNR zdefiniowano: wiek matki 18-34 lat, bez obciążonego wywiadu, bez farmakoterapii

w ciąży, bez dolegliwości. Za CWR przyjęto: wiek matki >35 lat, <17 lat, złą przeszłość położniczą
(poronienia samoistne, obumarcia in utero, wady w ciążach poprzednich), choroby matki (cukrzyca,
padaczka, cholestaza, choroby układu krążenia, tarczycy), stan po zapłodnieniu in vitro, konflikt
serologiczny. W grupie 36 badanych przypadków z CCAM 20 noworodków pochodziło z CNR (55,5%),
a 16 z CWR (44,5%). W CCAM typ I (8/12-66,5%) i CCAM typ III (6/10–60%) dominowały CNR.
W CCAM typ II większość noworodków pochodziła z CWR (8/14-57,1%).

Wnioski: 1. Najwięcej CNR odnotowano w grupie noworodków z CCAM typ I (66,5%) 2. Nie

stwierdzono istotnych różnic statystycznych w występowaniu CNR i CWR między poszczególnymi typami
CCAM (test dokładny Fishera p>0,05). 3. Najczęstszym czynnikiem ryzyka w CCAM była choroba matki,
wiek powyżej 35 lat, wcześniejsze poronienia.

Kasprzak E., Sobolewska-Nowakowska B., Maroszyńska I.

RISK FACTORS OF CONGENITAL CYSTIC ADENOMATOID MALFORMATION

OF LUNGS (CCAM) IN NEONATES

Polish Mothers Memorial Hospital Research Institute (PMMHRI), Department of Neonatology, Łódź

Congenital cystic adenomatoid malformation of lungs (CCAM) is a rare congenital malformation of the

respiratory system with unclear ethiology. In literature genetic factors, mother's illnesses, uterus' illnesses,
pathology of placenta and viral infections during pregnancy are emphasized. The aim of the study was to
establish low (LRP) and high (HRP) risk pregnances in particular CCAM.

Material and methods: We assessed 36 cases with different types of CCAM who were diagnosed and/or

treated in Department of Neonatology of PMMHRI in 01.1991–05.2008. It has been noted 12 cases
of CCAM I (33,3%),14 cases of CCAM II (39%) and 10 cases of CCAM III (27,7%). Diagnostic criteria for
LRP and HRP were established based on the history. LRP were defined as a pregnances in young (18-34
years old), healthy women without any troubles during pregnancy. HRP were defined in women >35 and <17
years old, with loaded family history regarding congenital malformations, spontaneous abortion, intrauterine
death, congenital malformations in previous pregnancies mother's illnesses (diabetes, epilepsy, cholestasis,
circulatory system illnesses, thyroid gland problems), in vitro fertilization and serologic incompatibility.

Results: In group of 36 cases with CCAM 20 neonates were from LRP (55,5%) and 16 from HRP

(44,5%). Adequately the most cases of LRP were in CCAM I (8/12–66,5%) and CCAM III (6/10- 60%). In
group with CCAM II in 8 cases of 14 were HRP (57,1%).

Conclusions: 1. The most LRP were noted in group with CCAM I (66,5%). 2. There were no statistically

significant differences in LRP and HRP and types of CCAM (exact Fisher's test p>0,05) 3. The most often
risk factors were: mother's illness, mother's age >35 years and previous spontaneous abortions.

Królak-Olejnik B., Behrendt J., Olejnik I., Mazur B., Stojewska M., Kaźmierczak W.

CZY β-CHEMOKINA RANTES I SUBPOPULACJE LIMFOCYTÓW T (CD45RA,

CD45RO) MAJĄ WARTOŚĆ PREDYKCYJNĄ WE WCZESNYCH ZAKAŻENIACH

U NOWORODKÓW?

CAN β -CHEMOKINE (RANTES) AND T-LYMPHOCYTES SUBPOPULATIONS

(CD45RA, CD45RO) BE USED TO PREDICT EARLY-ONSET INFECTION

OF NEWBORN?

Klinika Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka, Katedra Perinatologii i Ginekologii,
Katedra Mikrobiologii i Immunologii. Śląski Uniwersytet Medyczny

NICU, Department of Perinatology and Gynecology, Department of Microbiology and Immunology,
Silesian Medical University

RANTES recruits CD45RO lymphocytes and the chemokine is the most potent chemo

attractant for CD8 lymphocytes. RANTES acts as an antigen - independent activator of T
lymphocytes, mediating a spectrum of cellular response.

Aim: to investigate whether β-chemokine - RANTES and memory helper and cytotoxic T

lymphocytes could be markers of an early-onset infection and explore the relationship between
RANTES concentration and percentage of CD45RA and CD45RO T cells in the umbilical cord
blood term and preterm newborns.

Study design: Prospective study Patients and methods: Depending on whether or not there was

an infection at birth, term and preterm newborns were divided into the further groups: I- healthy
term newborns, II- term ones with an early-onset infection, III- preterm ones without infection, IV-
preterm ones with an early-onset infection. RANTES concentration in umbilical cord blood was
determined by means of the commercially available immunoassay kit. The cord blood lymphocytes
were analysed using flow cytometry.

Results: Preterm newborns had lower RANTES concentration in the umbilical cord blood than

term ones and it seemed that during infection in neither term nor preterm newborns did RANTES
concentration increase. Similarly, the percentage of CD45RO/CD4 and CD45RO/CD8 were higher
in the umbilical cord blood of term newborns, but did not increase during infection, in either term or
preterm ones. Therefore RANTES and CD45RO could not be used as the indicators of an early-
onset infection in this population.

Kudlicka A., Furmaga-Jabłońska W., Polkowska G., Tarkowska A., Molga-Wilczyńska B.

PORÓWNANIE ODSETKA CZASU WYSTĘPOWANIA WARTOŚCI PH<4 W BADANIU

PH-METRYCZNYM W RÓŻNYCH GRUPACH NIEMOWLĄT Z PODEJRZENIEM

REFLUKSU ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWEGO

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Refluks żołądkowo-przełykowy (RŻP), polegający na cofaniu się treści żołądkowej do

przełyku, występuje u dorosłych i u dzieci. U tych ostatnich ustępuje zwykle samoistnie przed
końcem 1-go roku życia. W ostatnich latach spostrzeżono, że istnieje związek pomiędzy RŻP
u niemowląt i tą samą chorobą u dorosłych. Według danych z literatury istnieje wiele zachowań lub
ekspozycji na czynniki, które mogą zwiększać ryzyko lub wyzwalać rozwój choroby w wieku
młodzieńczym lub dorosłym. Z tego powodu podjęliśmy próbę oceny wpływu wybranych
czynników na wartość odsetka czasu występowania pH poniżej 4 w badaniu pH-metrycznym
u niemowląt z objawami RŻP.

Kudlicka A., Furmaga-Jabłońska W., Polkowska G., Tarkowska A., Molga-Wilczyńska B.

COMPARISON OF PERCENTAGES OF MONITORING TIME WITH PH<4 IN INFANTS

SUSPECTED OF GASTROESOPHAGEAL REFLUX

Department of Neonates’, Infants’ Pathology and Cardiology, Medical University of Lublin

Gastroesophageal reflux (GER), i.e. regurgitation of gastric contents into the oesophagus,

occurs in adults and children. In children, it usually resolves by one year of age. Recently, however,
the relation between GER in infants and in adults has been observed. According to literature data,
there are many factors, which may increase the risk or trigger the development of the disease
infants, adolescents or adults. Therefore, the aim of the present study was to assess the effect
of selected factors on percentage time of pH <4 in infants with GER symptoms.

Michałus I, Chlebna-Sokół D.

OCENA UWARUNKOWAŃ CIĄŻ WIELOPŁODOWYCH I STANU BLIŹNIĄT

URODZONYCH W REGIONIE ŁÓDZKIM

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi.

Ciąża wielopłodowa niesie za sobą ryzyko zaburzeń rozwoju noworodka oraz wielu powikłań

wynikających z porodu przedwczesnego dlatego zalicza się ją do grupy wysokiego ryzyka. Celem pracy była
analiza problemów okołoporodowych noworodków z ciąż bliźniaczych i ocena czynników matczynych
mających wpływ na jej występowanie.

Materiał i metodyka: Analizie retrospektywnej poddano historie chorób noworodków z ciąż

wielopłodowych urodzonych w szpitalach regionu łódzkiego w latach 1993-2002. Przeprowadzono badanie
ankietowe uwzględniając dane dotyczące rodziców, ciąży i stanu noworodków.

Wyniki: W wybranym dziesięcioleciu w regionie łódzkim urodziło się 5212 noworodków z ciąż

bliźniaczych. Analiza wykazała, że 70% matek było w wieku poniżej 30 r.ż. W 26 przypadkach dane
wskazywały na występowanie ciąż bliźniaczych w rodzinie. Najwięcej bliźniąt urodziło się z ciąży pierwszej
i drugiej (65,4% w szpitalach łódzkich i 76% regionu). Czas trwania ciąży mieścił się w zakresie 21 do
42 hbd, a odsetek noworodków urodzonych przedwcześnie wynosił powyżej 60%. Ponad 60% bliźniąt
urodziło się w dobrym stanie (Apgar 8-10 pkt). Najczęściej występującym problemem okresu
okołoporodowego były: żółtaczka fizjologiczna, zakażenia wrodzone i hipoglikemia. Wśród powikłań
wcześniactwa najczęściej stwierdzano zespół zaburzeń oddychania (6,8%) i krwawienia dokomorowe
(4,9%).

Wnioski: 1. Ciąża bliźniacza była zwykle pierwszą, a wiek matek najczęściej poniżej 30 r.ż. 2.

Wykazano wysoki odsetek bliźniąt urodzonych w dobrym stanie. 3. Najczęściej stwierdzanymi zaburzeniami
okresu okołoporodowego były żółtaczka fizjologiczna oraz hipoglikemia i zakażenia wrodzone. 4. Zespół
zaburzeń oddychania i krwawienia dokomorowe były najczęściej występującymi powikłaniami
wcześniactwa w ocenianej grupie.

Michałus I, Chlebna-Sokół D.

EVALUATION OF MULTIPLE PREGNANCIES’ CONDITIONINGS AND PERINATAL

CONDITION OF TWINS BORN IN LODZ AREA

Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Pediatrics,
Medical Universit of Lodz

Because of risk of newborn’s development disturbances and many complications consequential preterm

delivery, multiple pregnancies belong to the group of high perinatal risk. The aim of the study was to analyse
perinatal problems of newborns from twin pregnancies and to evaluate maternal factors influenced on it’s
occurrence.

Methods: The retrospective analysis of neonatal documentation of newborns from multiple pregnancies

born in Lodz and area in 1993-2002 was performed. Questionnaire studies included parental, pregnancy and
newborns’ health condition data. Results. In selected decade in hospitals of Lodz and area 5212 twins were
born. Analysis of obstetrical data showed that the mother’s age was below 30 years for 70% of twins. In 26
cases the occurrence of multiple pregnancies in family was found. The most of twins were born from the first
and second pregnancy (65,4% from Lodz and 76% from area). The pregnancy duration was between 21 to 42
hbd, and more than 60% of twin newborns were born prematurely. Over 60% twins were born in good
condition (Apgar score 8-10 points). The most frequently occurring complications of neonatal period were:
hyperbilirubinemia, congenital infections and hypoglycemia. Among complications of prematurity the most
frequent were: respiratory distress syndrome (6,8%) and intraventricular hemorrhages (4,9%).

Conclusions: 1. Multiple pregnancy was usually the first one and mother’s age was most often below 30

years. 2. High percentage of twins born in good condition was observed. 3. The most frequent complications
of neonatal period were hyperbilirubinemia, hypoglycemia and congenital infections 4. Respiratory distress
syndrome (6,8%) and intraventricular hemorrhages (4,9%) were the most frequent complications of
prematurity.

Michałus I., Sabanty W., Chlebna-Sokół D.

PRZEBIEG KLINICZNY KRWAWIEŃ DO OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

U DZIECI URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE – OBSERWACJE WŁASNE

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi

Niedojrzałość ośrodkowego układu nerwowego (OUN) wiąże się z niedojrzałością struktur mózgu i jego

unaczynienia. Najczęstszą tego konsekwencją są krwawienia. Są one następstwem niedotlenienia, spadku
przepływu mózgowego, nadciśnienia żylnego w krążeniu mózgowym, hiperkapnii. Krwawienie
dokomorowe (IVH) jest jedną z przyczyn śmiertelności u dzieci z bardzo małą masą urodzeniową. Celem
pracy była ocena przebiegu klinicznego i czynników ryzyka krwawień do OUN u dzieci leczonych
w Pododdziale Patologii Noworodka w latach 2000-2006.

Materiał i metody: Analizie poddano przebieg kliniczny krwawień do OUN u 50 dzieci. Oceniano dane

okołoporodowe, pomiary antropometryczne, płeć dziecka, stan kliniczny po urodzeniu, a także powikłania
wcześniactwa (RDS, ROP, zaburzenia kardiologiczne, zakażenia wrodzone).

Wyniki: Wśród badanych dzieci było 27 dziewczynek i 23 chłopców. U 31 z nich rozpoznano IVH I-IIo,

a u 29 III-IVo. Wszystkie urodziły się przedwcześnie; średni czas trwania ciąży wynosił 28 hbd, a średnia
masa urodzeniowa – 1103g. 18/50 dzieci urodziło się w zamartwicy. Najczęściej obserwowanymi
powikłaniami wcześniactwa towarzyszącymi IVH były: zespół zaburzeń oddychania (30/50), wrodzone
zapalenie płuc (36/50), posocznica (21/50) oraz retinopatia (30/50). U 10 dzieci rozwinęło się wodogłowie
pokrwotoczne, z czego 4 wymagały leczenia neurochirurgicznego – założenie zastawki Rickhama.

Wnioski: 1. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, iż łagodne i ciężkie postacie IVH

występowały wśród dzieci urodzonych przedwcześnie, ze zbliżoną częstością. 2. Nie stwierdzono istotnych
statystycznie zależności pomiędzy stopniem IVH a ocenianymi powikłaniami wcześniactwa. 3. U 10 dzieci
wystąpiło wodogłowie pokrwotoczne - czworo wymagało założenia zastawki Rickhama.

Michałus I., Sabanty W., Chlebna-Sokół D.

THE CONDUCT OF CLINICAL BLEEDING TO THE CNS IN CHILDREN BORN

PREMATURELY – OWN OBSERVATION

Department of Pediatric Propedeutics and Bone Metabolism Diseases, I Faculty of Pediatrics, Medical
University of Lodz

Immaturity of central nervous system (CNS) is linked to the immaturity of the structures of the brain and

its vascularization. The most likely consequence is bleeding. They are a corollary of hypoxia, decrease the
flow of cerebrospinal blood, vein hypertension in brain circulation and hipercapnia. Intraventricural
hemorrhage (IVH) is one of the major causes of mortality in children with a very small mass-born. The aim
of this work was to assess the conduct of clinical factors and risk bleeding to the CNS in children treated
in our Department in 2000-2006.

Methods: The study was the conduct of clinical bleeding to the CNS in 50 children. The study data were

perinatal anthropometric measurements, sex, child, clinical status at birth, as well as complications
of prematurity (RDS, ROP, cardiologic disorders, congenital infections).

Results: Among studied children there were 27 girls and 23 boys. In 31 of them diagnosed IVH I-IIo,

with a 29 III-IVo. All children were born prematurely; the average duration of pregnancy was 28 hbd, and
birth weight - 1103 g. 18/50 children were born in asphyxia. The most frequently complications of
prematurity accompanying IVH were: respiratory distress syndrome (30/50), congenital pneumonia (36/50),
sepsis (21/50) and retinopathy (30/50). In 10 children developed hydrocephalus after IVH, 4 of which
required neurosurgical treatment - the assumption of Rickham’s valve.

Conclusions: 1. On the basis of tests carried out showed that the mild and severe forms of IVH occurred

among children born prematurely, with similar frequency. 2. Nor was a statistically significant relationship
between the degree of IVH and evaluated complications of prematurity. 3. In 10 children took hydrocephalus
after IVH - 4 required assumption of Rickham’s valve.

Mora-Janiszewska

O., Kulik-Rechberger

UDZIAŁ REZYSTYNY I GRELINY W ROZWOJU PŁODU I NOWORODKA MATKI

ZDROWEJ I MATKI Z CUKRZYCĄ CIĄŻOWĄ

Oddział Ginekologii i Położnictwa Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie

Zakład Propedeutyki Pediatrii UM w Lublinie

Celem pracy była ocena stężeń greliny, rezystyny i insuliny u ciężarnych z cukrzycą ciążową

i zdrowych ciężarnych oraz ustalenie związku rezystyny i greliny z indukowanym ciążą przyrostem masy
ciała matek, ich insulinoopornością oraz rozwojem płodu i noworodka.

Materiał i Metodyka: Badaniami objęto 40 ciężarnych, wyodrębniając dwie grupy: badaną (20 kobiet

chorujących na cukrzycę ciążową skutecznie leczonych dietą) oraz kontrolną (20 zdrowych ciężarnych).
Ciężarne badane były dwukrotnie: między 24-32 tygodniem (średnio: dla ciężarnych z cukrzycą 26,6+/-2,5
tydz., dla zdrowych ciężarnych 24,3+/-0,8 tydz,) oraz między 35-37 tyg. trwania ciąży (dla obu grup
w podobnym czasie, średnio 36,0+/-0,6 tyg.). W surowicy ciężarnych oraz w surowicy pozyskanej z krwi
pępowinowej określano stężenia insuliny, greliny i rezystyny. W trakcie każdej wizyty ciężarne były ważone
(na podstawie wysokości i masy ciała określano BMI). Wielkość płodu oceniano na podstawie badania
ultrasonograficznego. Stopień rozwoju somatycznego noworodków określano mierząc długość i masę ciała
(na ich podstawie obliczono wskaźnik wagowo wzrostowy - Ponderal Index, PI) oraz obwody główki i klatki
piersiowej.

Wyniki: Stwierdzono, że stężenia rezystyny i greliny u ciężarnych zwiększają się wraz ze stopniem

zaawansowania ciąży, przyrostem masy ciała i narastaniem insulinooporności, co może przemawiać za ich
udziałem w indukowaniu insulinooporności. Grelina i rezystyna mogą mieć również pośredni wpływ na
wzrastanie płodu i stan metaboliczny noworodka tuż po urodzeniu. Nie stwierdzono różnic w wielkości
noworodków z obu grup ani bezpośrednich zależności miedzy parametrami antropometrycznymi
noworodków a stężeniami greliny i rezystyny w surowicy krwi pępowinowej oraz w surowicy matek
w końcowym okresie ciąży. Nie było również wzajemnych zależności między stężeniami greliny, rezystyny
i insuliny w krwi pępowinowej.

Mora-Janiszewska

O., Kulik-Rechberger

THE ROLE OF RESISTIN AND GHRELIN IN DEVELOPMENT OF FETUS AND

NEWBORN IN HEALTHY MOTHERS AND MOTHERS WITH GESTATIONAL

DIABETES

Oddział Ginekologii i Położnictwa Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie

Zakład Propedeutyki Pediatrii UM w Lublinie

The aim of the study was to evaluate ghrelin, resistin and insulin concentration in pregnant women with

and without gestational diabetes and the relationship between ghrelin/resistin and pregnancy induced weight
gain in mothers their insulin resistance and fetal and newborn development.

Materials and Methods: Forty pregnant women were enrolled in the study: 20 with gestational diabetes

that were successfully treated by diet and 20 healthy women (control group). All were examined twice: at
weeks 24-32 (26,6+/-2,5 for diabetic and 24,3+/-0,8 for healthy mothers) and 35-37 (36,0+/-0,6) for both
groups. Serum concentrations of ghrelin, resistin and insulin were determined (by using RIA methods) in
maternal blood and in cord blood samples. During each visit the weight of mothers was recorded and body
mass index (BMI). Ultrasound evaluation of fetal growth was performed. Body weight, length, head and
chest circumferences were collected at birth and the Ponderal Index was calculated.

Results: Maternal ghrelin and resistin levels augment concomitantly with advancing gestational age,

increasing maternal weight and insulin resistance Hence, it is assumed that ghrelin and resistin may
contribute to development of insulin resistance. These two cytokines could exert an indirect influence on
fetal growth and neonatal energy homeostasis, immediately after birth. No significant correlations were
observed between newborns anthropometric parameters and neither cord blood, nor maternal (in late
pregnancy) serum ghrelin and resistin concentrations. Furthermore, no reciprocal associations were found
between ghrelin, resistin and insulin concentrations in cord blood.

Niewiadomska-Jarosik K., Zamojska J., Kierzkowska B., Stańczyk J.

OCENA WPŁYWU INFEKCJI WEWNĄTRZMACICZNEJ NA UKŁAD KRĄŻENIA

NOWORODKA

Klinika Kardiologii Dziecięcej II Katedry Pediatrii UM w Łodzi

Od 1 do 5% ciąż powikłanych jest infekcją wewnątrzmaciczną. Jej wystąpienie w okresie

okołoporodowym może skutkować infekcją wrodzoną u noworodka. Celem pracy była ocena wpływu
infekcji wewnątrzmacicznej na układ krążenia noworodka.

Materiał i metodyka: Analizą retrospektywną objęto grupę 26 noworodków z rozpoznaną infekcją

wrodzoną. Analizowano przeprowadzone badanie fizykalne, badania biochemiczne, posiewy bakteriologiczne,
zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, zapis elektrokardiograficzny, badanie echokardiograficzne oraz 24-
godzinny zapis EKG metodą Holtera.

Wyniki: Dodatnie wyniki posiewów bakteriologicznych uzyskano u 23 pacjentów (88,5%). Wśród

patogenów przeważały gronkowce (34,7%). W wykonanym zapisie EKG u 13 noworodków (50%)
stwierdzono nieprawidłowości. Najczęściej obserwowano pojedyncze pobudzenia dodatkowe pochodzenia
nadkomorowego (26,9%). W 24-godzinnym zapisie EKG metodą Holtera arytmię zarejestrowano u 14
noworodków (53,9%). Dominowały również przedwczesne pobudzenia pochodzenia nadkomorowego
(34,6%). W badaniu echokardiograficznym najczęściej stwierdzano obecność niewielkiej ilości płynu
w worku osierdziowym (61,5%), niedomyklaność zastawki mitralnej (46,2%), niedomykalność zastawki
trójdzielnej (57,7%) oraz obniżoną kurczliwość mięśnia sercowego (23,1%).

Wnioski: U noworodków z infekcją wrodzoną najczęściej obserwowane nieprawidlowości w układzie

krążenia to: zaburzenia rytmu serca pod postacią przedwczesnych pobudzeń pochodzenia nadkomorowego,
niedomykalności zastawek przedsionkowo-komorowych oraz płyn w worku osierdziowym. Prawidłowe
leczenie infekcji powoduje stopniowe ustępowanie tych zaburzeń.

Niewiadomska-Jarosik K., Zamojska J., Kierzkowska B., Stańczyk J.

EVALUATION OF INFLUENCE OF THE INTRAUTERINE INFECTION

ON CARDIOVASCULAR SYSTEM OF NEONATE

Department of Pediatric Cardiology of the 2nd Chair of Pediatrics at the Medical University of Lodz

About 1 to 5 % of pregnancies are complicated by intrauterine infection. This infection in perinatal

period may result in congenital infection in the neonate. Aim of the study: The aim of the study was to
evaluate influence of the intrauterine infection on cardiovascular system of neonate.

Material and methods: The retrospective analysis comprised a sample of 26 newborn infants with

diagnosed congenital infection. Analysis included: performed physical examination, biochemical tests,
bacteriological cultures, chest X-ray, ECG, echocardiographic examination and 24-hour Holter ECG.

Results: Positive results of bacteriological cultures were obtained in 23 patients (88,5%). The most

common pathogen was staphylococcus (34,7%). In the ECG examination abnormalities were observed in 13
neonates (50%). The most frequent single supraventricular beats were found (26,9%). In 24-hour Holter
ECG arrhythmia was seen in 14 newborn infants (53,9%). Also premature supraventricular beats were
dominant (34,6%). In echocardiographic examination the most often slight pericardial effusion (61,5%),
mitral insufficiency (46,2%), tricuspid insufficiency (57,7%) and hypokinesis of myocardial muscle (23,1%)
were observed.

Conclusions: In neonates with congenital infection the most often observed abnormalities

in cardiovascular system are: arrhythmia, mainly as premature supraventricular beats, insufficiency of
atrioventricular valves and pericardial effusion. Correct treatment of the infection leads to gradual
subsidence of these abnormalities.

Ostachowska-Gąsior A.

ZMIENNOŚĆ W PODAŻY BIAŁKA W DIECIE KOBIET CIĘŻARNYCH

A URODZENIOWA MASA CIAŁA NOWORODKÓW

Zakład Higieny i Ekologii UJCM

W krajach w których niedożywienie nie jest problemem populacyjnym, zależność między

urodzeniową masą ciała noworodków, a poziomem spożycia przez kobiety ciężarne białka, tłuszczu
i węglowodanów nie we wszystkich badaniach znajduje potwierdzenie, co nie zmienia faktu, że
sposób żywienia kobiet w ciąży pozostaje jednym z istotniejszych czynników środowiska
zewnętrznego mającym wpływ na kształtowanie się poszczególnych narządów płodu, prawidłowy
przebieg ciąży i porodu.

Cel pracy: określenie czy nastepująca w trakcie ciąży zmiana podaży białka w diecie kobiet

ciężarnych różniących się stanem odżywienia przed ciążą wykazywała związek z urodzeniową
masą ciała noworodków.

Materiał i metodyka: W badaniach uczestniczyły 72 kobiety. Stan odżywienia kobiet określano

na podstawie wskaźnika BMI przed ciążą. W ocenie sposobu żywienia zastosowano metodę 24
godzinnego wywiadu żywieniowego. Porównanie spożycia białka w poszczególnych trymestrach
ciąży przeprowadzono analizą wariancji oraz testem t-studenta.

Wyniki: U żadnej z kobiet nie było niedoborów białka w diecie. Między kobietami

o prawidłowym oraz nieprawidłowym stanie odżywienia nie stwierdzono istotnych różnic
w średnim dla całego okresu ciąży spożyciu białka. Białko pochodzenia zwierzęcego, było tym,
którego spożycie wzrosło statystycznie znamiennie w każdej z grup kobiet, a najbogatszą w białko
zwierzęce była dieta kobiet z nadwagą. Średnia masa urodzeniowa noworodków matek z nadwagą
była najwyższa w porównaniu do masy ciała noworodków kobiet z pozostałych grup BMI.

Wniosek: Następujący wraz ze stopniem zaawansowania ciąży istotny wzrost spożycia białka

przez kobiety ciężarne może być rozpatrywany jako jeden z czynników sprzyjających
podwyższeniu urodzeniowej masy ciała noworodków.

Ostachowska-Gąsior A.

THE CHANGING LEVEL OF PROTEIN INTAKE DURING PREGNANCY AND WEIGHT

OF NEWBORNS

Department of Hygiene and Ecology UJCM, Krakow

The pre-pregnancy nutritional status of women and their nutrition during pregnancy are

considered to be very important conditions of proper course of pregnancy, delivery and health of
newborns. The aim of conducted examinations was to check if the change in level of protein intake
in diet in particular trimesters of pregnancy of women with different pre-pregnancy nutritional
status impacts the newborns body weight. The examinations were performed in 72 pregnant
women. The pre-pregnancy nutritional status of women (underweight, proper body mass,
overweight and obesity) was estimated on the basis of BMI value. The consumption of proteins was
estimated on the basis of data coming from the 24-hour nutritional recall. The statistical tests were
done to show the differences in protein intake in particular trimesters of pregnancy by women with
correct and incorrect pre-pregnancy nutritional status. In examined group there were no women
with too low protein intake in daily diet. The proteins which consumption significantly increased in
each group of women were animal proteins and the biggest increase was noticed in overweight
women. The body mass of newborns delivered by overweight women was the highest in
comparison to body mass of newborns of women from other groups of BMI. The results of
conducted investigations suggest, that the increase of proteins consumption during pregnancy can
be considered as a factor which influences the body mass of newborns.

Pac-Kożuchowska E., Kościesza A., Furmaga-Jabłońska W.

CIĘŻKIE ZATRUCIE AMFETAMINĄ U 5-MIESIĘCZNEGO NIEMOWLĘCIA

Zakład Propedeutyki Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Amfetamina (nazwa chemiczna α-metylofenyloetyloamina) jest pośrednim sympatomimetykiem.

Uwalnia neuroprzekaźniki z zakończeń nerwowych i blokuje ich wychwyt zwrotny. Krótkotrwałym
efektem przyjęcia amfetaminy jest zmniejszony apetyt, zwiększona wydolność fizyczna

i koncentracja uwagi, euforia, pobudzenie, łatwość nawiązywania kontaktów społecznych.
Amfetamina jest szeroko stosowana przez młodzież. W badaniach ogólnokrajowych dotyczących
spożywania alkoholu i używania substancji psychoaktywnych prowadzonych wśród studentów
stwierdzono, że w Polsce 7% przyznaje się do stosowania marihuany, a 1,5% do stosowania
amfetaminy. Doświadczenie w zwalczaniu skutków przedawkowania pochodzą z obserwacji zatruć
ludzi dorosłych. Bardzo ograniczone są opisy przypadków zatrucia amfetaminą u dzieci i młodzieży,
a szczególnie u niemowląt.

Prezentujemy przypadek 5-miesiecznego niemowlęcia, przyjętego do Kliniki Patologii

Noworodków, Niemowląt i Kardiologii z powodu niepokoju, gorączki, uogólnionych drgawek,
tachykardii, tachypnoe. Dziecko miało rozszerzone źrenice, słabo reagujące na światło.
W wykonanych badaniach diagnostycznych nie stwierdzono odchyleń od normy, a stan dziecka
nadal był niepokojący. Wykonano badanie moczu na zawartość narkotyków i stwierdzono obecność
amfetaminy. Stężenie amfetaminy w moczu wynosiło > 80000 ng/ml. W leczeniu zastosowano
dożylnie fenobarbital, wlew kroplowy glukozy i elektrolitów, leki przeciwgorączkowe. W drugiej
dobie leczenia stan dziecka poprawił się. W czwartej dobie hospitalizacji test oznaczający
amfetaminę w moczu stał się ujemny. Rodzice negowali możliwość podania oraz zatrucia
amfetaminą. Dziecko wypisano do domu w stanie dobrym. Okoliczności zatrucia pozostają
nieznane.

Pac-Kożuchowska E., Kościesza A., Furmaga-Jabłońska W.

SEVERE AMPHETAMINE POISONING IN A 5-MONTH OLD INFANT

Department of Pediatric Propedeutics, Medical University, Lublin

Departament of Neonates’, Infants’ Pathology and Cardiology Medical University of Lublin

Amphetamine (a chemical name: alpha-methylphenethylamine) is an indirect sympathomimetic and

principally act to release dopamine into the synaptic cleft and inhibits the re-uptake. Amphetamine also acts
in this way with norepinephrine (noradrenaline) and to a lesser extent serotonin. The short term physiological
and psychological effects of the drug are decreased appetite, enhanced physical endurance, euphoria,
increased concentration, rapid talking, increased confidence, and increased social responsiveness.
Amphetamine is widely used by young adults in clubs, its consumption is second only to cannabis. In
a country-wide research on alcohol and psychoactive substances use among Polish students 7% of studied
population reported use of marijuana and 1,5% of amphetamine. Experience in dealing with amphetamine
toxicity is mainly obtained from the research in adults. The limited data based on case reports of accidental
amphetamine ingestions in infants and toddlers suggests that there are important differences in children.

We report a 5-month old infant admitted to the Departament of Neonates’, Infants’ Pathology and

Cardiology, presented with fever, seizures, tachycardia, tachypnoe and mydriasis. Urine amphetamine level
was > 80000 ng/ml. He was treated with general support measures and phenobarbital intravenously. His
condition became stable on the second day. Urine amphetamine level returned to normal on day 4 of
hospitalisation. Parents denied use of amphetamine. He was discharged fully recovered. The circumstances
of poisoning remained unknown.

Rosset I.

ZMIANA STRUKTURY WIEKU MATEK A URODZENIOWA MASA CIAŁA

Katedra Antropologii Uniwersytetu Łódzkiego

Według danych demograficznych dla największych miast Polski, najwyższa płodność, która

jeszcze na początku lat 90-tych charakteryzowała kobiety w wieku <25 lat, stopniowo przesuwa się
do coraz starszych grup wieku. Interesujące wydaje się prześledzenie efektu wzrostu przeciętnego
wieku matek w odniesieniu do zmienności urodzeniowej wielkości noworodków.

Celem pracy jest zbadanie: 1) zróżnicowania masy ciała ze względu na wiek matki i kolejność

urodzenia noworodków w minionym 10-leciu; 2) jakie zmiany w strukturze wieku matek mogą
mieć wpływ na stan biologiczny noworodków. Materiał stanowią dane noworodków łódzkich z lat
1993-94 (n=2752) i z 2003 roku (n=1464). Rozkład liczebności i zróżnicowanie masy ciała
noworodków (ustandaryzowanej na dane z lat 1993-94) analizowano w 3 kategoriach wieku matki
z uwzględnieniem 3 grup kolejności porodu. W analizie zastosowano test chi-kwadrat Pearsona
i ANOVA.

Wyniki: Wśród rodzących obecnie przeważają kobiety w wieku >25 lat (66%) (p<0,0001).

Kobiety w grupie wieku >30 lat częściej rodzą po raz pierwszy niż trzeci i dalszy (p<0,004).
W poprzedniej dekadzie istotne zróżnicowanie standaryzowanej masy ciała wystąpiło tylko
u synów matek z młodszych grup wieku (<30 lat) (p<0,03) i z porodów III i dalszych (p<0,01).
Obecnie zaobserwowano istotne zróżnicowanie dzieci obu płci matek starszych (>30 lat) (p<0,002)
i urodzonych w porodach II (p<0,0001).

Wnioski: 1) Korzystny wpływ wieku matek (im starsze tym większe dzieci) obserwuje się w

porodach wcześniejszych w kolejności niż w poprzedniej dekadzie; 2) Na poprawę ogólnej
przeciętnej urodzeniowej masy ciała może mieć wpływ m.in. nie tyle zmiana struktury wieku
pierworódek, co kobiet rodzących w porodach II.

Rosset I.

CHANGES IN MATERNAL AGE DISTRIBUTION AND INFANT BIRTH WEIGHT

Chair of Anthropology University of Lodz

According to demographic data for the biggest Polish cities, the highest fertility rate, which was still

characteristic of women under 25 years of age at the beginning of the 1990s, has been gradually moving up
the age scale. It would be then interesting to examine the effect of the increase of average maternal age in
relationship to the variance of infant birth size.

The objective of this study is to examine: 1) the influence of maternal age and birth order on infant birth

weight in the past decade 2) what changes in maternal age distribution might influence the biological
condition of infants. This study is based on data on infants from Łódź from the years 1993-94 (n=2752) and
from 2003 (n=1464). The distribution of the number of infants and their birth weight (standardized for data
from 1993-94) was analyzed for 3 maternal age categories and 3 birth order groups. Pearson's chi-square test
and ANOVA were used for analysis. These days, it is women over 25 who prevail in the group of
childbearing women (66%). Women over 30 give birth to their first child more often than to their third or
higher (p<0.004). In the previous decade, a significant variance in the body weight was observed only in the
sons of younger mothers (<30) (p<0.03) as well as in third-born children or higher (p<0.01). Currently,
a significant variance was observed in both male and female children of older mothers (>30) (p<0.002) and
second-born children (p<0.0001). A positive influence of maternal age (the higher it is, the bigger children
are born) is observed earlier in the birth order than in the previous decade. Improvement in the general
average infant birth weight could be affected by the change in the age distribution of women giving second
birth rather than that of first-time mothers.

Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kościesza A.

ROZPUSZCZALNY RECEPTOR TRANSFERYNY U DONOSZONYCH NOWORODKÓW

Z NIEDOKRWISTOŚCIĄ

Zakład Propedeutyki Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Błonowy receptor transferyny umożliwia wprowadzanie żelaza do komórek i tym samym

bierze udział w krwiotworzeniu. Rozpuszczalny receptor transferyny (sTfR) to monomer
tkankowego receptora transferyny. O ile stężenie ferrytyny określa zasoby tkankowe żelaza, sTfR
uznawany jest za wskaźnik zapotrzebowania ustroju na żelazo. Stężenie sTfR wzrasta
proporcjonalnie do rzeczywistego zapotrzebowania tkanek na ten pierwiastek. Celem pracy była
ocena stężenia sTfR u noworodków donoszonych z łagodną niedokrwistością.

Materiał i Metody: Badaniami objęto 80 noworodków donoszonych, z których 19 miało

niedokrwistość zdefiniowaną jako stężenie hemoglobiny i hematokryt poniżej dwóch odchyleń
standardowych od wartości średnich dla wieku. Pozostałe dzieci, stanowiące grupę kontrolną, miały
prawidłowe parametry krwi. U dzieci określano stężenie sTfR, żelaza, ferrytyny i transferyny oraz
określano odsetek retikulocytów. Stężenie rozpuszczalnego receptora transferyny mierzono metodą
ELISA.

Wyniki: Stężenie sTfR u noworodków z niedokrwistością (9,78 ± 3,54 μg/ml) nie różniło się

istotnie od stężenia sTfR w grupie kontrolnej (8,98 ± 3,34 μg/ml). Wykazano dodatnią korelację
między stężeniami rozpuszczalnego receptora transferyny i odsetkiem retikulocytów (r = 0,27;
p<0,02) a także negatywną korelację między: stężeniami sTfR i stężeniem żelaza (r = -0,29;
p<0,01) oraz stężeniami sTfR i ferrytyny (r = -0,26; p<0,01) dla całej grupy.

Wnioski: Stężenie rozpuszczalnego receptora transferyny u donoszonych noworodków

wskazuje na wielkość zasobów żelaza w ustroju i może odzwierciedlać proces krwiotworzenia.

Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kosciesza A.

THE CONCENTRATION OF SOLUBLE SERUM TRANSFERRIN RECEPTOR IN TERM

NEWBORNS WITH ANEMIA

Department of Paediatric Propedeutics, Medical University of Lublin

The transferrin receptor is a membrane receptor that mediates iron uptake into the cell. Soluble

transferrin receptor (sTfR) in blood is a monomer of the tissue receptor. As far as concentration of ferritin
qualifies the tissue iron resources, the soluble transferrin receptor is recognized as a marker reflecting tissue
iron demands. The concentration of sTfR increases proportionally to real tissue iron deficiency.

The aim of the study was the evaluation of the concentration of sTfR in serum in term newborns with

anaemia.

Patients and Method: The study group included 80 newborns. Nineteen children had anaemia, defined

by a hemoglobin or hematocrit concentration greater than 2 standard deviations below the mean for
postanatal age. The rest of children (control group, n=61) had normal blood parameters. The serum
concentration of soluble transferrin receptor, iron, ferritin, transferrin and retikulocyte count were estimated.
The soluble transferrin receptor was evaluated using Transferin Receptor Human Elisa (DRG).

Results: No significant difference was found between the concentration of soluble transferrin receptor in

newborns with anaemia (9.78 ± 3.54 μg/ml) and newborns without anaemia (8,98 ± 3,34 μg/ml). It was
found the positive correlation between serum concentration of soluble transferrin receptor and retikulocytes
(r = 0,27; p<0,02) as well as the negative correlations between sTfR and iron concentration (r = -0,29;
p<0,01) and between sTfR and ferritin concentration (r = -0,26; p<0,01).

Conclusion: The concentration of soluble transferrin receptor in term newborns reflect the amount of

iron within the organism and process of erythropoesis.

Tarkowska

A., Furmaga-Jabłońska

W., Pac-Kożuchowska

E.,

Pietroń-Morawska

K., Kudlicka

PÓŹNA POSTAĆ KRWAWIENIA ZWIĄZANEGO Z NIEDOBOREM WITAMINY K

U NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Uniwersytetu Medycznego,

Zakład Propedeutyki

Pediatrii Uniwersytetu Medycznego,

Dziecięcy Szpital KlinicznyLublin

Krwawienie związane z niedoborem witaminy K (VKDB) stanowi istotną przyczynę chorobowości

i śmiertelności noworodków i niemowląt, prowadząc do zagrażających życiu powikłań takich jak krwotoki
do CUN.

Celem pracy było przedstawienie klinicznych manifestacji i następstw późnej postaci VKDB

u noworodków i niemowląt, które nie otrzymały profilaktycznie witaminy K po urodzeniu. Pacjenci: Ocenie
retrospektywnej poddano 20 pacjentów hospitalizowanych z powodu późnej choroby krwotocznej w Klinice
Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Akademii Medycznej w Lublinie w latach 2003 -2007.
Badaną grupę oceniano pod względem wieku, płci, sposobu karmienia, współistnienia innych chorób.
Analizowano objawy kliniczne i lokalizacje krwotoków. Najczęściej pierwszym objawem, który był
powodem zgłoszenia się dziecka do szpitala było krwawienie z przewodu pokarmowego (14 przypadków -
70%). U 3 pacjentów pojawiło się przedłużone krwawienie z miejsc po iniekcji (rutynowe szczepienie).
Rzadziej pierwszymi objawami były: krwawienie z pępka, przedłużone krwawienie z miejsca po zdrapaniu,
wybroczyny na skórze. Cztery noworodki zostały skierowane do szpitala z podejrzeniem posocznicy.
Czterech pacjentów zostało przyjętych do szpitala z objawami zagrażającymi życiu. Szczegółowej ocenie
poddano pacjentów z najcięższymi powikłaniami –krwawienia do CUN, ostra niedokrwistość. W 17
przypadkach (80%) stwierdzono czasowy związek miedzy wystąpieniem choroby krwotocznej a infekcją,
przy czym w 10 przypadkach (50%) infekcja poprzedzała objawy VKDB, a u 8 pacjentów (40%) –objawy
infekcji pojawiły się już w trakcie hospitalizacji.

Wnioski: 1. Brak profilaktycznej podaży witaminy K po urodzeniu noworodkom karmionym piersią

sprzyja wystąpieniu późnej postaci choroby krwotocznej. 2.Wylewy śródczaszkowe w przebiegu VKDB
stanowią zagrożenie życia i są przyczyną ciężkich powikłań. 3. U noworodków z VKDB obserwuje się
częste występowanie zakażeń bakteryjnych i wirusowych różnych układów i narządów.

Tarkowska

A., Furmaga-Jabłońska

W., Pac-Kożuchowska

E.,

Pietroń-Morawska

K., Kudlicka

LATE VITAMIN K DEFICIENCY BLEEDING IN NEWBORNS AND INFANTS

Department of Neonates’, Infants’ Pathology and Cardiology Medical University of Lublin,

Department of Paediatric Propedeutics. Medical University of Lublin,

University Children’s Hospital of Lublin

Vitamin K deficiency bleeding (VKDB) constitutes important reason of morbidity and mortality in newborns and

infants, leading to life threatening events like intracranial hemorrhages.

Aim of the study was to present clinical manifestations and consequences of late VKDB in newborns and infants,

who did not receive prophylactic vitamin K after birth. Patients: Twenty patients hospitalized with late hemorrhagic
disease in Newborns' and Infants' Pathology Department of Medical University of Lublin between years 2003-2007,
were evaluated respectively. Studied group was estimated according to age, sex, feeding, coexisting diseases. Clinical
symptoms and localization of bleedings were analyzed. The most frequent reason of reporting to hospital was bleeding
from gastrointestinal tract (14 cases -70%). In 3 patients prolonged bleedings after injections (routine vaccinations)
occurred. Rarely, the first signs were: umbilicus bleeding, prolonged bleeding after casual scratch, ecchymosis. Four
newborns were sent to hospital with suspicion of sepsis. Four neonates were admitted to hospital in very bad state, with
life threatening symptoms. Patients presenting the most severe complications (intracranial hemorrhages and acute
anemia) were featured in detail. In 17 cases (80%), there was temporal relationship between VKDB and infection,
however in 10 cases infection preceded VKDB symptoms and in 8 patients (40%) –signs of infection appeared during
hospitalization.

Conclusions: 1. Lack of prophylactic vitamin K administration after birth increases risk of late hemorrhagic

disease in breastfed newborns. 2. Intracranial hemorrhages in course of VKDB may cause serious complications
concerning central nervous system or lead to death. 3. High incidence of bacterial and viral infections in different
systems and organs is observed in newborns with VKDB.

Wilczyńska B., Furmaga-Jabłońska W., Kątska M., Kudlicka A., Sarnicka-Wysokińska B.,

*Błażewicz A.

POZIOM WYBRANYCH BIOPIERWIASTKÓW W OSOCZU DZIECI Z DYSPLAZJĄ

OSKRZELOWO-PŁUCNĄ /BPD/

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Zakład Chemii Analitycznej

Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Badaniem objęto 30 niemowląt z porodów przedwczesnych urodzonych między 23, a 31

tygodniem ciąży z bardzo małą i skrajnie małą urodzeniową masą ciała, których wiek korygowany
wynosił od 32 do 72 tyg. z rozpoznaną dysplazją oskrzelowo-płucną.

Wysoce czułą techniką analityczną opartą na chromatografii jonowej oznaczono poziom

następujących pierwiastków: Fe, Cu, Ni, Zn, Co, Cd, Mn, Pb, Na, K, Ca, Mg. Uzyskane wartości
porównano z poziomem tych biopierwiastków w grupie kontrolnej, którą stanowiły zdrowe
niemowlęta urodzone o czasie. Badanie wykazało, że stężenie większości ocenianych pierwiastków
nie różni się od analogicznego w grupie kontrolnej, jedynie poziom Fe był wyższy, a poziom K i Ca
niższy niż w grupie kontrolnej.

Wilczyńska B., Furmaga-Jabłońska W., Kątska M., Kudlicka A., Sarnicka-Wysokińska B.,

*Błażewicz A.

CONCENTRATION OF SELECTED BIOELEMENTS IN PRETERM INFANTS WITH

BRONCHOPULMONARY DYSPLASIA (BPD)

Department of Neonates’, Infants’ Pathology and Cardiology,
*Department of Analytical Chemistry, Medical University of Lublin

The study has covered 30 premature infants born between 23

and 31

gestational weeks with

broncho-pulmonary dysplasia, whose corrected age ranged from 32

to 72

weeks.

According to ionic chromatography the levels of following bioelements in studied infants have

been detected: Fe, Cu, Ni, Zn, Co, Cd, Mn, Pb, Na, K, Ca and Mg. Gathered values were compared
to levels of the same bioelements marked in control group e.g. healthy full-term infants. The
research has demonstrated that there was no statistical differences between the concentration of
majority of estimated microelements in studied groups except the level of Fe which was statistically
higher, and the levels of K and Ca which were statistically lower in preterms than those in the
control group.

Wójcik-Skierucha E., Furmaga-Jabłońska W.

ZACHOWANIE WYBRANYCH BIOCHEMICZNYCH WSKAŹNIKÓW METABOLIZMU

KOSTNEGO W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA WAPNIA WE KRWI U MAŁYCH DZIECI

Z ZABURZENIAMI GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Stężenie wapnia we krwi jest wypadkową złożonych procesów metabolicznych i hormonalnych, przy

czym

zapewnienie normokalcemii jest dla organizmu priorytetem i odbywa się nawet kosztem zmniejszenia

mineralizacji kości.

Celem niniejszej pracy było zbadanie zachowania wybranych biochemicznych

wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowej i metabolizmu kostnego w zależności od stężenia wapnia
w surowicy krwi u małych dzieci z różnymi zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej i chorobami
układu kostnego.Badania przeprowadzono u 62 dzieci w wieku od 3 tygodni do 20 miesięcy. Wśród
badanych byli pacjenci z achondroplazją, krzywicą niedoborową, nadwrażliwością na witaminę D,
z przedawkowaniem witaminy D, z osteopenią wcześniaków, oraz z samoistną hiperkalciurią. W surowicy
badanych dzieci oznaczano stężenie wapnia (Ca), metabolitów witaminy D: 25(OH)D i 1,25(OH)

parahormonu (PTH), osteoprotegeryny (OPG), RANKL, C-końcowego usieciowanego telopeptyd łańcucha
alfa kolagenu typu I (CrossLaps, CTX) i C-końcowego propeptydu prokolagenu typu I (CICP). Oznaczano
również wskaźnik wapniowo-kreatyninowy (Ca/kr) w drugiej porcji moczu.

Wnioski:

1. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w stężeniach 1,25(OH)

D, 25(OH)D, PTH w surowicy oraz

wskaźnika Ca/cr w moczu u badanych dzieci w zależności od stężenia wapnia w surowicy.
2. Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic stężeń OPG, RANKL, CTX i CICP w grupach badanych
dzieci w zależności od stężenia wapnia w surowicy.
3. W przeprowadzonych oznaczeniach stężenie wapnia we krwi nie odzwierciedlało jednoznacznie
charakteru zaburzeń metabolizmu kostnego u badanych dzieci.
4. Zachowanie parametrów metabolizmu kostnego w okresie rozwojowym wymaga dalszych badań
zmierzających między innymi do określenia norm u dzieci zdrowych, umożliwiających trafną interpretację
wyników uzyskiwanych u dzieci z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej i z chorobami układu
kostnego.

Wójcik-Skierucha E., Furmaga-Jabłońska W.

CONCENTRATION OF SELECTED BIOCHEMICAL MARKERS OF BONE TURNOVER

IN RELATION TO THE SERUM CALCIUM LEVEL IN SMALL CHILDREN WITH CALCIUM-

PHOSPHORUS METABOLISM DISORDERS

Department of Neonates’, Infants Pathology and Cardiology, Medical University of Lublin

Serum calcium concentration is the result of complex metabolic and hormone processes. Protection of normal

calcium serum level

is the priority for the organism and this takes place even at the expense of bones demineralization.

The aim of the study was to evaluate selected biochemical markers of calcium-phosphorus metabolism and bone
turnover in relation to serum calcium level in infants suffered from various calcium-phosphorus metabolism disorders
and bone system diseases. The tests were performed in 62 children aged from 3 weeks to 20 months. The examined

cases included patients with achondroplasia,

deficiency rickets, oversensitivity to vitamin D, osteopenia of premature

babes and idiopathic hypercalciuria. The following parameters were determined in serum of examined children:
concentration of calcium (Ca), vitamin D metabolites: 25(OH)D and 1.25(OH)

D, parathyroid hormone (PTH),

osteoprotegerin

(OPG), RANKL, C-terminal cross-linked telopeptide of type I collagen (CrossLaps, CTX) and C-

terminal propeptide of type I collagen (CICP). Also the urinary calcium-creatinine ratios (UCa/Cr)

in the sample of

urine were determined.

Conclusions:

1. Statistically significant differences were found in serum levels of 1.25(OH)

D, 25(OH)D, PTH and urine Ca/Cr ratio

in examined children as related to the serum calcium level.
2. There were no statistically significant concentration differences of OPG, RANKL, CTX and CICP in the groups of
examined children as related to the serum calcium level.
3. In performed tests, the serum calcium level did not reflect unambiguously the character of bone metabolism
disorders.
4. The state of bone metabolism parameters during the growth period requires further studies aimed generally at the
determination of norms in healthy children, that could enable accurate interpretation of examination results in children
with calcium-phosphorous disorders and bone system diseases.

Problemy zdrowotne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Mękarska-Paradowska

1,3

I., Płaneta-Małecka

ANTYBIOTYKOTERAPIA A ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki,

Uniwersytet Medyczny, Łódź

NZOZ Darmed, Piotrków Trybunalski

Zakażenie H. pylori jest bardzo rozpowszechnione. W Polsce zakażonych jest 31% dzieci i młodzieży.

W leczeniu zakażenia stosuje się tzw. terapię potrójną zawierającą inhibitor pompy protonowej i dwa
antybiotyki (amoksicilina/klarytromycyna/metronidazol/tetracyklina). Skuteczność terapii wynosi przeciętnie
80–90% i zależy m.in. od pierwotnej lekowrażliwości szczepów bakteryjnych występujących u dzieci.
Dzieci z powodu różnych infekcji poddawane są leczeniu, w tym antybiotykami które mają również
zastosowanie w eradykacji H. pylori.

Celem pracy była ocena wpływu stosowania leczenia przeciwbakteryjnego u dzieci na występowanie

zakażenia H. pylori. Badaniami objęto 34 dzieci w wieku 4-18 lat (śr.12,1) H. pylori seropozytywnych (we
krwi p-ciała anty-H. pylori). U wszystkich wykonano badanie gastroskopowe mające na celu ocenę co do
aktualnego zakażenia H. pylori. Przeprowadzono wywiad dotyczący stosowania w ciągu ostatnich dwóch lat
antybiotykoterapii. Aktualne zakażenie H.pylori rozpoznano u 67,6% dzieci, a wykluczono u 32,4%.
W analizowanym okresie wszystkie dzieci leczone były antybiotykami z powodu zakażeń górnych lub
dolnych dróg oddechowych oraz dodatkowo z powodu zakażeń w drogach moczowych -14,7% i innych
infekcji -26,5%(Hp+ vs Hp-,NS). Najczęściej stosowane antybiotyki: amoksycylina -94%, makrolidy -85%,
cefalosporyny -76% (Hp+ vs Hp-, NS) oraz chemioterapeutyki -70,6% (odpowiednio: 85% i 61%, p<0,05).
Klarytromycyną leczono 35% badanych (43,5%Hp+ vs 18,2% Hp-, p<0,05), metronidazolem, tetracykliną
12% (8,7% Hp+ i 18,2%Hp-, NS).

Wnioski: Stosowanie antybiotyków u dzieci z powodu różnych infekcji przyczynia się do eliminacji

bakterii H. pylori, a także może być przyczyną występowania pierwotnej lekooporności szczepów H. pylori
izolowanych od dzieci.

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Mękarska-Paradowska

1,3

I., Płaneta-Małecka

ANTIBIOTIC-THERAPY AND HELICOBACTER PYLORI INFECTION

1. Polish Mother`s Memorial Hospital Research Institute, Łódź,
2. Medical University of Łódź,
3. Darmed Medical Centre, Piotrków Trybunalski

H.pylori infection is widespread. In Poland 31% of children and adolescents are infected. The so called

triple therapy with protein pomp inhibitor and two antibiotics (amoxicillin/clarithromycin/
metronidazole/tetracycline)is applied in the infection. The effectiveness of the therapy is 80-90% and
depends, among others, on primary drug-sensitiveness of bacterial strains. Children are relatively frequently
subjected to antibiotic-therapy due to various infections, including drugs which are also administered in
H.pylori eradication. The aim of the study was to assess the effect of antibacterial therapy in children on the
prevalence of H.pylori infection. The study comprised 34 H.pylori–seropositive (in blood anti-H.pylori
antibodies) children, aged 4-18 years (mean 12,1). Gastroscopy for detection current H.pylori infection was
performed in all children. A history concerning the application of antibiotic therapy within the last two years
was collected. Current H.pylori infection was diagnosed in 67,6% and excluded in 32,4% children. In the
analysed period all children were treated with antibiotics due to upper or lower airways infection and
additionally due to urinary tracts infection-14,7% and for other infections-26,5%(Hp+ vs.Hp-,NS). The most
frequently used antibiotics were: amoxicillin-94%, macrolides-85%, cephalosporins-76% (Hp+vs.Hp-
,NS)and chemotherapeutics-70,6% (85%and61%,p<0,05). Clarithromycin was administered in 35% cases
(43,5%vs.18,2%,p<0,05), metronidazole, tetracycline -12% (8,7% and18%,NS).

Conclusions: Application of antibiotics in children due to various infections contributes to the

elimination of H.pylori bacteria and may be the cause of the occurrence of primary drug-resistance
of H.pylori strains isolated from children.

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Mękarska-Paradowska

1,3

I.,

Płaneta-Małecka

OCENA ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYSTĘPOWANIEM ZAKAŻENIA HELICOBACTER

PYLORI U DZIECI A CZYNNIKAMI SOCJOEKONOMICZNYMI

I ŚRODOWISKOWYMI

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki,

Uniwersytet Medyczny, Łódź,

NZOZ Darmed, Piotrków Trybunalski

Podkreśla się wpływ warunków socjoekonomicznych i higienicznych na częstość występowania

zakażenia H.pylori. Celem pracy była ocena warunków środowiskowych i nawyków higienicznych dzieci
z zakażeniem H.pylori. Materiał kliniczny: 302 dzieci w wieku 0,25-18 lat (śr.10,1)z Piotrkowa
Trybunalskiego.

Metody: Ankieta dotycząca warunków socjoekonomicznych rodziny dziecka, nawyków higienicznych,

zakażeń bakteryjnych i pasożytniczych. Badanie poziomu przeciwciał anty-H.pylori klasy IgG w surowicy
metodą ELISA. Wyniki: Na podstawie badań serologicznych u 37,1% dzieci rozpoznano zakażenie H.pylori
(Hp+), a u 62,9% je wykluczono (Hp-). Warunki mieszkaniowe i sanitarne w obu grupach były podobne;
54,6% dzieci mieszkało w blokach, 43,4%domkach, a 2% w kamienicy. W grupie dzieci Hp- metraż na
osobę był istotnie większy (p<0,01). W rodzinach dzieci H.pylori-seropozytywnych stwierdzono większą
liczbę domowników dorosłych, nawet do 8 osób (p<0,05). U 87,4% badanych warunki ekonomiczne
określono jako dobre, u 3,6% jako złe (Hp+ vs Hp-, NS), jednak w grupie Hp+ stwierdzono więcej rodzin,
którym brakuje pieniędzy na utrzymanie (opłata czynszu, leki czy ubrania). Dzieci zakażone istotnie rzadziej
niż dzieci nie zakażone myły ręce przed posiłkiem (57,7% vs 69,9%, p<0,05), jak również po przyjściu do
domu, skorzystaniu z toalety, kontakcie ze zwierzętami. Także dzieci Hp+ częściej jadły nie myte owoce
(28,6% vs 11,1%, p<0,001). Tylko w grupie Hp+ dzieci 2% używało cudzych szczoteczek do mycia zębów.
Wywiad rodzinny choroby wrzodowej dotyczył częściej dzieci serologicznie Hp+ niż Hp- (29% vs 15,8%,
p<0,05). Wnioski: W rodzinach dzieci z zakażeniem H.pylori występują gorsze warunki socjoekonomiczne
a dzieci mają złe nawyki higieniczne.

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Mękarska-Paradowska

1,3

I.,

Płaneta-Małecka

EVALUATION OF THE DEPENDENCE BETWEEN THE PREVALENCE

OF HELICOBACTER PYLORI INFECTION IN CHILDREN AND SOCIOECONOMIC

AND ENVIRONMENTAL FACTORS

Polish Mother`s Memorial Hospital Research Institute, Łódź

Medical University of Łódź

Darmed Medical Centre Piotrków Trybunalski

The influence of socioeconomic and hygienic conditions on the prevalence of H.pylori infection has

been emphasized. Aim: Evaluation of environmental conditions and hygienic habits of children with H.pylori
infection. Clinical material: 302 children, aged 0,25-18 years (mean 10,1)from Piotrków Trybunalski.
Methods: A questionnaire concerning the socioeconomic conditions of the child’s family, hygienic habits,
bacterial and parasitic infections. Serum level of anti-H.pylori antibodies IgG class was assessed with
ELISA. Results: H.pylori(Hp+)infection was diagnosed in 37,1%children. Living and sanitary conditions
were similar in both groups; 54,6%children lived in apartments, 43,4% in houses and 2% in a tenement
house. In the Hp-group the metric area per person was significantly larger (p<0,01). In the group of H.pylori-
seropositive children a greater number of adult household members was observed even, up to 8 persons
(p<0,05). In 87,4% investigated subjects, economic conditions were determined to be good, in 3,6% to be
bad (Hp+ vs.Hp-,NS), but in Hp+ group there were more families lacking money for covering the cost of
living (rent, drugs or clothes). Infected children significantly less frequently washed their hands before meals
than non-infected children (57,7%vs.69,9%,p<0,05)as well as after returning home, using toilet, contact with
animals. Furthermore, Hp+children more frequently ate unwashed fruit (28,6%vs.11,1%,p<0,001). In this
group 2%children used someone else’s toothbrushes. Family history of peptic ulcer disease was observed
more often in children Hp+ (29%vs.15,8%,p<0,05). Conclusions:In the families of children with H.pylori
infection worse socioeconomic conditions were observed and these children had bad hygienic habits.

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Trojanowska-Lipczyk

J., Mękarska-Paradowska

I., Dzierżanowska

D.,

Płaneta-Małecka

I., Małecka–Panas

ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI U DZIECI I MŁODZIEŻY

Z MAKROREGIONU ŁÓDZKIEGO

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki,

Uniwersytet Medyczny, Łódź,

NZOZ Darmed, Piotrków Trybunalski,

Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa

H. pylori jest czynnikiem etiologicznym przewlekłego zapalenia błony i odgrywa ogromna rolę

w etiopatogenezie choroby wrzodowej zarówno u dorosłych jak i dzieci. Częstość zakażenia H. pylori
narasta wraz z wiekiem, a rozpowszechnione zależy od regionu.

Cel pracy: Ocena częstości zakażenia H. pylori u dzieci i młodzieży makroregionu łódzkiego, oraz

lekowrażliwości izolowanych szczepów bakteryjnych. Materiał kliniczny: Badaniami objęto 685 dzieci
w wieku 1 –18 lat (śr. 10,3±2,3).

Metody: Badano poziom przeciwciał anty-H. pylori klasy IgG w surowicy met. ELISA. W grupie 96

dzieci H. pylori seropozytywnych wykonano badanie gastroskopowe z szybkim testem ureazowym,
badaniem histologicznym bioptatów w barwieniu Giemsy celem wykrycia aktualnego zakażenia. Ponadto
wykonano hodowlę z oceną wrażliwości wyhodowanych szczepów H. pylori na antybiotyki (amoksycylinę,
klarytromycynę i metronidazol, tetracyklinę (E-test, AB, Biodisk).

Wyniki: Obecność p-ciał anty-H.pylori stwierdzono u 36,8% dzieci i młodzieży. Aktualne czynne

zakażenie rozpoznano u 60,4% badanych. Wszystkie wyhodowane szczepy H. pylori izolowane od dzieci
były wrażliwe na amoksycylinę i tetracyklinę. Stwierdzono oporność szczepów H.pylori na klarytromycynę -
16%, metronidazol -18% i na klarytromycynę i metronidazol równocześnie -4%. Wykazano zróżnicowaną
wrażliwość szczepów H. pylori zależną od miejsca zamieszkania dziecka. Wnioski: 1. Prewalencja H. pylori
u dzieci i młodzieży makroregionu łódzkiego wynosi 37%. 2. U ok. 60% dzieci H. pylori seropozytywnych
stwierdzono aktualne zakażenie H. pylori. 3. W populacji dzieci zakażonych H. pylori występują oporności
na klarytromycynę i metronidazol wynoszące 16% i 18%.

Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Trojanowska-Lipczyk

J., Mękarska-Paradowska

I., Dzierżanowska

D.,

Płaneta-Małecka

I., Małecka–Panas

HELICOBACTER PYLORI INFECTION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS FROM

THE MACROREGION OF ŁÓDŹ IN POLAND

Polish Mother`s Memorial Hospital Research Institute, Łódź

Medical University of Łódź

Darmed Medical Centre Piotrków Trybunalski

Child Health Centre, Warsaw

H.pylori is widely assent to be the major etiologic agent of chronic gastritis and to play an important role

in the pathogenesis of ulcer peptic disease in adults and in children. The H.pylori infection incidence rise
with age. Epidemiological data on children vary dependently on the region. The aim of the study was to
establish the prevalence of Helicobacter pylori infection in children and adolescents from the region of Łódź,
and to assess drug sensitivity of the isolated H.pylori strains. The study comprised 685 children aged
between 1 and 18 years (mean. 10,3±2,3) living in Łódź macroregion. Serum levels of IgG anti–H.pylori
antibodies were determined with the ELISA method. Gastrofiberoscopy was performed in 96 children with
selected H.pylori antibodies. H.pylori in the gastric mucosa was determined by: the urea test, histological
examination of the mucosal biopsy specimens using Giemsa stain and in bacteriological cultures of the tissue
specimens. Drug sensitivity to amoxicillin, clarithromycin, metronidazole, tetracycline was assessed (E-test,
AB, Biodisk). The presence of serum anti–H.pylori antibodies was noted in 36.8% studied children. Current
H.pylori infection was found in 60,4%children. No resistance to amoxicillin or tetracycline was noted. We
found: resistance to metronidazole in 18%children, resistance to clarithromycin in 16%children and
resistance to amoxicillin and clarithromycin in 4% children. Conclusions: 1. The occurrence of H.pylori
infection in children and the youth in the region of Łódź reaches 37%. 2. Current H.pylori infection
concerned more than half H.pylori-seropositivite children. 3. Bacterial strains were resistant to
clarithromycin or metronidazole in 16% and 18%, respectively.

Bednarek A.

PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ POWIATU

ŁĘCZYŃSKIEGO

Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego Wydziału Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu
Medycznego w Lublinie

Narastanie niekorzystnych wpływów środowiskowych i przeobrażeń kulturowych, a także brak

odpowiedniego systemu medycyny szkolnej stanowi o istocie problemów zdrowotnych w grupie dzieci
i młodzieży.

Cel pracy: Identyfikacja problemów zdrowotnych społeczności szkolnej powiatu łęczyńskiego.
Materiał i metoda: Przeanalizowano karty profilaktycznego badania lekarskiego uczniów szkoły

podstawowej, gimnazjalnej i licealnej powiatu łęczyńskiego w zakresie występowania problemów
zdrowotnych. Badania przeprowadzono w roku 2007, w grupie 1450 uczniów.

Wyniki badań: W szkole podstawowej w klasach I-III dość często występują choroby alergiczne (6,0%),

otyłość (4,4%) i wady mowy (4,2%), zaś w klasach IV-VI dodatkowo nadwaga (4,9%) i niskorosłość (8,8%).
Gimnazjaliści, obok chorób układu kostno-stawowego (33,6%) i wzroku (24,4%) mają problemy
z niedoborem masy ciała (2,6%), niskorosłością (2,4%), otyłością (2,4%) oraz epilepsją (2,3%). Wśród
młodzieży licealnej dość często występuje otyłość (10,2%), nadwaga (7,9%), choroby alergiczne (4,5%) oraz
niskorosłość (3,4%) i epilepsja (2,4%).

Wnioski: 1. W grupie dzieci ze szkoły podstawowej, gimnazjalnej i licealnej występują różne problemy

zdrowotne, które w większości powtarzają się we wszystkich typach szkół. 2. Problemy zdrowotne
występujące w szkołach powiatu łęczyńskiego są spójne z problemami zdrowotnymi charakteryzującymi
całą populację dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce. 3. Płeć badanych dzieci różnicuje występowanie
problemów zdrowotnych. W szkole podstawowej częściej występują one u chłopców, natomiast
w gimnazjum i liceum u dziewcząt. 4. Wiedza na temat sytuacji zdrowotnej uczniów umożliwia określenie
piorytetów w zakresie promocji zdrowia w populacji dzieci szkolnych.

Bednarek A.

HEALTH PROBLEMS OF CHILDREN AND ADOLESCENTS FROM THE ŁĘCZNA

ADMINISTRATIVIE DISTRICT

Chair and Departament of Paediatric Nursing, Faculty of Nursing and Heath Science, Medical University
of Lublin

The increasing influence of unfavourable environmental factors and cultural transformations as well as

the scarcity of adequate system of school medicine constitute the reasons of health problems in the group of
children and adolescents. Objective Identification of health problems of the school society of the Łęczna
administrative district. Material and methods The prophylactic examination cards of primary school,
secondary school and high school pupils of the Łęczna administrative district with regard to the health
problems. The examinations were carried out in 2007 among 1450 pupils.

Results In primary schools in classes I-III the following problems occur frequently: allergic diseases

(6,0%), obesity (4,4%), articulation defects (4,2%). In classes IV- VI additionally overweight (4,9%) and low
height (8,8%) occur. The secondary school pupils, besides osteoarticular system diseases (33,6%) and vision
problems (24,4%) and epilepsy (2,3%) have problems with low body mass (2,6%), low height (2,4%) ,
obesity (2,4%) and epilepsy (2,3%).

Conclusions: 1.In the group of primary, secondary and high school children various health problems

occur and they are repeated in majority of all types of schools. 2.Health problems occurring in schools of the
Łęczna administrative district are coherent with health problems characterizing the whole population of
children and adolescents in Poland. 3.The sex of the studied subjects differentiates the health problems
occurrence. In primary schools the problems occur more often in boys and in secondary schools and high
schools – in girls. 4.Knowledge about health situation of pupils facilitates defining of priorities with regard
to health promotion in population of healthy pupils.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DZIECI Z ZABURZENIAMI SŁUCHU

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

W pracy badano ocenę sprawności fizycznej ogólnej dzieci z zaburzeniem narządu słuchu

biorąc pod uwagę jego stopień upośledzenia.

Badania zostały przeprowadzone u 32 dzieci będących z upośledzeniem narządu słuchu

w różnym stopniu, w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Dzieci Niesłyszących im. Marii
Grzegorzewskiej we Wrocławiu przy ulicy Dworskiej 8 w terminie od 1 do 24 lutego 2006 roku, do
której uczęszczały przebadane dzieci. W badaniu posłużono się Europejskim Testem Sprawności
Fizycznej „ Eurofit".

Wyniki badań wykazały, iż uszkodzenie słuchu nie należy do czynników różnicujących

w sposób statystycznie istotny predyspozycje do tolerowania zakłóceń równowagi ciała. Ponadto
stwierdzono, że stopień upośledzenia słuchu miał śladowy wpływ na sprawność fizyczną dzieci,
a co najważniejsze sprawność fizyczna dzieci z zaburzeniem słuchu kształtowała się na poziomie
średniej sprawności dzieci słyszących.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

ASSESSMENT OF PHYSICAL EFFICIENCY IN CHILDREN WITH HEARING

DISORDERS

Wroclaw, University School of Physical Education

The aim of this research was to investigate the effect of physical fitness of poor hearing and

deaf children. The research was carried out in Ośrodek Szkolno Wychowawczy Dzieci
Niesłyszących im. Marii Grzegorzewskiej in Wrocław at Dworska Street 8, with the datę of 1 st to
24 th february 2006.

The research concerns 32 children with various degree of handicap organ of hearing. The

European Test of Physical Fitness called " Eurofit" was used in this research. Examination results
show that the damage of hearing doesn't belong to the factor which differentiate the predisposition
to tolerate disturbance of bady balance. Besides it was perf of that the degree of handicap of hearing
has only tracę influence over physical fitness of children and what morę the phisical fitness has
been shaping on the same level as the good hearing children.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ WSZECHSTRONNEJ DZIECI GIMNAZJALNYCH

Z ZESPOŁEM NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ Z DEFICYTEM UWAGI

(ADHD)

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytami Uwagi – Attention Deficit

Hyperactivity Disorder (ADHD) jest najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym okresu
dzieciństwa. Badaniem objęto 64 dzieci zdrowych intelektualnie i 64 dzieci z ADHD.

Celem pracy było porównanie sprawności fizycznej wszechstronnej, badanych testem

„Eurofit”, dzieci z Zespołem Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi (ADHD),
w wieku gimnazjalnym (13-15 lat) z dziećmi bez takiego zaburzenia, funkcjonujących prawidłowo
w środowisku szkolnym.

Metodą, którą się posłużono był Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej „Eurofit”. W 1

i 2 próbie dzieci z ADHD uzyskały gorsze wyniki w porównaniu do dzieci zdrowych intelektualnie.
W 7 i 8 próbie szybkość i wytrzymałość siłowa wypadły zdecydowanie gorzej u dzieci zdrowych.
W 5 próbie dzieci zdrowe uzyskały lepsze wyniki, lecz tylko w przypadku chłopców wynik okazał
się statystycznie istotny. Podczas próby 3 i 4 dziewczęta z ADHD wypadły lepiej, a w grupie
chłopców zdrowi intelektualnie uzyskali lepszy wynik. Zaobserwowana różnica średnich 3 i 4
próby, była zbyt mała, by można ją było uznać za statystycznie istotną. Podczas próby 6 wyniki
dziewcząt zdrowych były lepsze niż u dziewcząt z ADHD, natomiast w grupie chłopców sytuacja
była odwrotna. W ocenie cech somatycznych, tj. BMI dziewcząt zdrowych intelektualnie miało
istotnie statystycznie większą średnią wartość niż u dziewcząt z ADHD, nie zaobserwowano tego
w grupie chłopców.

W przypadku pomiarów fałdów skórno- tłuszczowych, można było zauważyć, że średnia ich

grubość była istotnie statystycznie mniejsza w grupie dzieci z ADHD.

Bolach E., Bolach B., Prystupa T.

OVERALL PHYSICAL FITNESS ASSESSMENT OF THE GYMNASIAL CHILDREN

WITH ATTENTION DEFICIT HYPERACTIVITY DISORDER

Wroclaw, University School of Physical Education

Attention Deficit Hyperactivity Disorder is one of the most frequent mental disturbance of

childhood. The researches involved 64 mentally healthy children (test group) and 64 children with
ADHD (experimental group). The aim of the work was to compare the comprehensive physical
fitness of the children with ADHD at the school age (13-15) and the children without that disorder.
The Eurofit test was used to evaluate physical fitness, t-Student test to asses somatic features and
the Mann-Whitney test to introduce the results of measurement of skin folds. Five trials appeared
statistically significant. In 1st and 2nd children with ADHD had worse results. In the 7th and 8th
trial speed and strength resistance of healthy children came out definitely worse. In the 5th trial
children achieved better results, but only in the case of boys the result occurred significant. During
the 3rd and the 4th the girls with ADHD were better, but in the group of boys the healthy mentally
subjects achieved better result. Likewise during the 6th trial better results of the healthy mentally
girls occurred insignificant and in the boys group the ones with ADHD achieved better results.
Assessing the somatic features (body weight and height) there was not a significant difference
between the healthy children and children with ADHD, but BMI of the healthy girls had essential
statistically bigger value that the BMI of the girls with ADHD. Similar differences were not
observed in the boys group. The average skin folds thickness was significantly smaller in children
with ADHD.

Bolach E., Prystupa T., Bolach B., Żurowska A.

OCENA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ WSZECHSTRONNEJ DZIECI

Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM I UMIARKOWANYM

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

W literaturze przedmiotu zostały przedstawione badania, które udowodniły, że iloraz

inteligencji korelował z poziomem sprawności fizycznej wszechstronnej.

Celem pracy było porównanie sprawności fizycznej wszechstronnej dzieci w wieku od 12 do 14

lat z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i umiarkowanym.

W badaniach brało udział 120 dzieci ze szkół specjalnych. Grupę kontrolną stanowiło po 30

chłopców i dziewcząt z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, a grupę eksperymentalną
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym. Do porównania sprawności fizycznej
wszechstronnej obu grup posłużono się testem „Eurofit Specjalny”.

Badania wykazały, że wystąpiła zależność pomiędzy poziomem sprawności fizycznej,

a stopniem upośledzenia umysłowego w 4 próbach.

Bolach E., Prystupa T., Bolach B., Żurowska A.

OVERALL PHYSICAL FITNESS ESTIMATION IN LIGHT AND MODERATELY

HANDICAPPED CHILDREN

University School of Physical Education

There are many studies that prooved correlation between IQ and overall phisical fitness.
The aim of this study was to estimate the overall phisical fitness in light and moderate

handicapped children at the age of 12 to 14. 120 children from special shools were examined.
Control group consisted od 30 light handicapped boys and girls, the experimental group were
moderately handicapped children. To estimate the overall phisical fitness in both groups the
„Eurofit special” test was used. The study showed in all four trials correlation between the level of
phisical fitness and the degree of handicap.

Borowska-Strugińska B., Gwardys T.

ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI I MŁODZIEŻY Z CHOROBAMI ALERGICZNYMI

(WYNIKI WSTĘPNE)

Katedra Antropologii Wydział BiOŚ Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Medyczny,
Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Astmy i Alergii Katedry Immunologii, Łódź

Celem badań antropologicznych była ocena stanu rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży z chorobami

alergicznymi w wieku 7 - 18 lat. Badania zostały przeprowadzone w latach 2006/08 w Ośrodku Diagnostyki
i Leczenia Astmy i Alergii UM w Łodzi. Wykonano pomiary antropometryczne określono cechy
pigmentacyjne, przeprowadzono wywiad lekarski i społeczno-środowiskowy.

Ogółem zebrany materiał liczy 166 osobników. Badania są cały czas kontynuowane. Obecnie

prowadzone są również analizy dotyczące danych pochodzących z ankiety lekarskiej (m.in. występowanie
alergii u członków rodziny, charakter uczuleń, leczenie).

Wyniki Wśród chłopców najliczniej reprezentowane były młodsze klasy wiekowe (49%). U dziewcząt

zaś najliczniejsza jest kategoria 9 lat (31%). Chłopców podzielono na dwie grupy wiekowe tj, od 7-12 lat
i powyżej 12. Normogramy pomiarów głowy wykazały, że u chłopców w wieku prepuberalnym wszystkie
cechy są istotnie mniejsze na tle grupy porównawczej. Tendencji tej nie zaobserwowano jednak u chłopców
starszych. Natomiast w cechach somatycznych nie ma kierunkowych różnic na tle grupy kontrolnej. Analiza
warunków społeczno-środowiskowych wskazuje, że w przypadku cech kefalometrycznych tylko kategoria
dotycząca subiektywnej oceny stanu zdrowia dzieci wykazuje istotne statystycznie różnice. Obserwujemy
mniejszy dystans badanych cech dzieci zdrowych i przeciętnie zdrowych w stosunku do grupy kontrolnej,
podczas gdy dzieci o gorszym stanie zdrowia różnią się od niej w sposób znacznie wyraźniejszy.

Wnioski. Lepsza sytuacja socjalno-ekonomiczna sprzyja lepszemu rozwojowi cech kefalometrycznych

i zmniejszaniu dystansu grupy badanej do porównawczej. Dzieci z alergią charakteryzują się częstszym
występowaniem włosów jasnych niż ich rówieśnicy z grupy porównawczej.

Borowska-Strugińska B., Gwardys T.

PHYSICAL DEVELOPMENT OF CHILDREN AND ADOLESCENTS WITH ALLERGIC

DISORDERS (PRELIMINARY RESULTS)

Katedra Antropologii Wydział BiOŚ Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Medyczny, Ośrodek Diagnostyki
i Leczenia Astmy i Alergii Katedry Immunologii, Łódź

This anthropological study was aimed to evaluate the state of physical development of children and

adolescents with allergies aged 7 - 18. The study was conducted in the years 2006/08 at the Asthma
Diagnostics and Treatment Centre of the MU of Łódź. The study involved anthropometric measurements,
pigmentary traits, medical history and social background. The overall examined population was 166
individuals. The study is being continued; currently, data from a medical questionnaire are being analysed
(among others, allergy incidence in family members, type of allergy, treatment).

Results: Younger age groups were the most numerous among boys (49%). Among girls, the most

numerous age category was 9-year-olds (31%). Boys were divided into two age groups: 7-12 and over 12.
Nomograms of head measurements revealed that all characteristics were significantly smaller in boys
at prepubertal age than in controls. However, this tendency was not observed in older boys. On the other
hand, in terms of somatic characteristics, there are no clear differences in comparison to controls. Analysis
of social background shows that in terms of cephalometric characteristics the only category revealing
statistically significant differences is the subjective evaluation of children's health. The divergence of the
examined characteristics of healthy and quite healthy children from the control group is quite small, whereas
unhealthy children more clearly diverge from controls.

Conclusions: A better socio-economic situation is conducive to a better development of cephalometric

characteristics and decreasing the distance between the examined and control groups. Allergic children are
characterized by a higher frequency of fair hair than their peers from the control group.

Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P.*, Chilarski A.

URAZY U DZIECI A ZESPÓŁ MALTRETOWANEGO DZIECKA – DOŚWIADCZENIA

WŁASNE

Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki,
*student Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem pracy była ocena rodzaju obrażeń oraz częstości hospitalizacji dzieci z powodu zespołu

maltretowania dziecka (child abuse). Materiał i metody: W Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej
Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w latach 2001-2007 z powodu obrażeń ciała powstałych na
skutek przemocy w rodzinie hospitalizowano 28 dzieci (12 dziewczynek, 16 chłopców) w wieku od
2 miesięcy do 17 lat. Analizie poddano dokumentację medyczną ofiar przemocy w rodzinie.
Oceniano: wiek, rodzaj obrażeń ciała leczonych dzieci oraz sprawcę przemocy.

Wyniki: Od roku 2004 liczba ofiar przemocy spadła, chociaż niepokojący jest fakt dużej liczby

małych dzieci do 7 roku życia (13/28). Najczęstszymi urazami były: potłuczenia ogólne i urazy
głowy. Aż troje dzieci było molestowanych seksualnie.

Wnioski: 1) Bardzo duża liczba ofiar maltretowania w rodzinie to dzieci małe, poniżej 7 roku

życia. 2) Bardzo niepokojący jest fakt molestowania seksualnego małych dzieci.

Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P.*, Chilarski A.

TRAUMA IN CHILDREN AND CHILD ABUSE – OWN EXPERIENCE

Department of Paediatric Surgery and Urology, Polish Mother’s Health Institute,
*student of Medical University of Lodz

The aim of study was evaluation of types of trauma and frequency of hospitalization among

children due to child abuse.

Material and methods: In the Department of Paediatric Surgery and Urology, Polish Mother’s

Health Institute, between 2001-2007 28 children (12 girls and 16 boys) aged from 2 months to 17
years were hospitalised due to traumatic lesions resulting from abuse in the family. Medical records
of victims were analysed. We evaluated the age of children, types of traumatic lesions in our
patients and who was the child abuser.

Results: Since 2004 the number of maltreated children has decreased, however large number of

very small children (below 7 years of age) in this group (13/28) is distressing. The most common
types of trauma were: generalised trauma and head trauma. Three children were sexually abused.

Conclusions: 1) Among children abused in the family, a large number are very small children,

below 7 years of age. 2) Sexual abuse of small children is an alarming fact.

Florkiewicz B.

OCENA POZIOMU ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNYCH DZIECI UPOŚLEDZONYCH

W STOPNIU LEKKIM

Uniwersytet Szczeciński Instytut Kultury Fizycznej

Dzieci upośledzone w stopniu lekkim różnią się pod względem możliwości w zakresie rozwoju

procesów poznawczych, percepcyjnych i emocjonalnych. Znacznie częściej występują u nich różne
wady wzroku i słuchu, upośledzenie narządów ruchu, zaburzenia mowy. Upośledzenie ogranicza
myślenie abstrakcyjne, oraz zdolności koncentrowania uwagi na jednym przedmiocie przez dłuższy
czas co w znacznym stopniu utrudnia realizacje zadań psychoruchowych.

Celem pracy było określenie zdolności koordynacyjnych dziewcząt i chłopców

z upośledzeniem w stopniu lekkim oraz ustalenie różnic w zdolnościach koordynacyjnych między
dziewczętami a chłopcami. Badania przeprowadzono w grupie 10 dzieci w wieku 13 lat do 14 lat,
w tym pięć dziewcząt i pięciu chłopców z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.

Metodę badawczą stanowiły komputerowe próby wybranych koordynacyjnych zdolności

motorycznych (Klocek i wsp. 2002). W badaniach własnych stwierdzono, iż ogólny poziom
zdolności koordynacyjnych u dzieci upośledzonych w stopniu lekkim był poniżej przeciętnej
w odniesieniu do norm przyjętych dla dzieci zdrowych., natomiast w poszczególnych próbach był
zróżnicowany. Różnice pomiędzy badaną grupą dziewcząt i chłopców zaznaczyła się w teście na
podzielność uwagi (p<0,01).

Florkiewicz B.

THE ESTIMATION OF THE COORDINATION ABILITIES OF MENTALLY SLIGHTLY

DISABLED CHILDREN

University of Szczecin Physical Education Department

Mentally slightly disabled children usually have impaired cognitive, perception and emotional

processes. More frequently than in normally developed children, the disabled children suffer from
various sight and hearing defects, impairment of motoric system, and speech problems. The
disability concerns also the abstract thinking and concentration span, which in effect makes
it difficult for them to perform psychomotoric tasks.

The aim of this study was to determine the coordination abilities of girls and boys with the

slight mental disability and determined the differences in the coordination abilities between girls
and boys. The study was conducted on the group of 10 children aged from 13 to 14 years, slightly
mentally disabled five girls and five boys. The research method was the computer tests of the
selected coordination abilities (Klocek et. al 2002). In our own studies we observed that the general
level of coordination abilities in the examined slightly disabled children was below the average,
compared with norms for healthy children. In the individual tests, the results differed from one
another. We found a significant difference between the examined girls and boys with regard to
divisibility of attention (p<0.01).

Gazurek

D. Lis

PRZYDATNOŚĆ TESTU WYSIŁKOWEGO DLA OCENY NADREAKTYWNOŚCI

OSKRZELI U DZIECI SZKOLNYCH

Katedra Rehabilitacji Klinicznej AWF Kraków,

I Klinika Chorób Dzieci CM UJ Kraków

Testy prowokacji oskrzeli coraz częściej znajdują zastosowanie w diagnostyce astmy oskrzelowej.
Cel pracy: Ocena nadreaktywności oskrzeli (NO) w odpowiedzi na wysiłek z uwzględnieniem

wcześniejszego rozpoznania astmy w badaniu kwestionariuszowym.

Materiał i metody badań: Przebadano 1347 uczniów szkół podstawowych w Krakowie. Dla oceny NO

zastosowano test biegowy oraz wyliczano ∆%PEF.

Wyniki: Średnie ∆% PEF były większe u dzieci z objawami astmatycznymi kiedykolwiek w wywiadzie

w porównaniu do dzieci bez objawów (p=0,0003). U dzieci z objawami w ostatnim roku średnie wartości
∆%PEF były większe niż u tych bez objawów (p=0,003). Dzieci z rozpoznaną astmą miały znamiennie
większe wartości ∆%PEF, niż dzieci bez astmy w wywiadzie (p=0,03). Średnie ∆ PEF% były zależne od
częstości zaostrzeń astmy w ciągu roku (p=0,0085). Zaobserwowano niższe ∆% PEF u dzieci, które nie
miały zaostrzeń astmy w ostatnim roku w porównaniu do dzieci z 4-12 zaostrzeniami astmy (p=0,006) i 12
zaostrzeniami astmy w ostatnim roku (p=0,03). ∆% PEF były także zależne od częstości występowania
nocnych objawów astmatycznych w ostatnim roku i zwiększały się wraz z ich nasileniem (p=0,013).
Wykazano, że ∆%PEF były wyższe u dzieci z nocnymi objawami, niż u dzieci bez objawów astmatycznych
w przeszłości (p=0,02). U dzieci z powysiłkowymi objawami astmy stwierdzano większe ∆%PEF, niż
u dzieci bez objawów w wywiadzie (p=0,004).

Wnioski: NO jest zależna od osobniczego wywiadu astmatycznego. Wskaźniki trafności testu

wysiłkowego wykazały, że przeprowadzony test jest przydatny dla potwierdzenia braku występowania NO
u zdrowych dzieci ale mniej przydatny w celu wykrycia objawów NO u dzieci z objawami astmatycznymi.

Gazurek

D., Lis

EXERCISE CHALLENGE TEST IN DETECTION OF BRONCHIAL

HYPERREACTIVITY IN SCHOOLCHILDREN

Katedra Rehabilitacji Klinicznej AWF Kraków,

I Klinika Chorób Dzieci CM UJ Kraków

Bronchial provocation test are very useful in asthma diagnosis.
Aim of work: To reveal the occurrence of bronchial hyperreactivity (BH) in response to physical

exercise in schoolchildren, with previous history of asthma.

Material and methods: 1347 pupils from primary schools in Kraków was investigated. 6 minutes test

was applied to disclose BH.

Results: Post-exercise PEF were higher in children with asthma in the past than in those without

symptoms (p=0.0003). In children with asthma symptoms noted within one year before the study changes in
∆PEF% were higher than in those who did not suffer from asthma (p=0,003). Children with asthma had
higher changes in post-exercise PEF, than children without asthma in history (p=0,03). Changes in ∆PEF%
depended on the frequency of asthma symptoms during the year (p=0,0085). There was difference in the
change of the post-exercise PEF in children, who never suffered from asthma attacks as compared to those
who had 4-12 asthma attacks (p=0,006) and more than 12 attacks within a year (p=0,03). Changes in ∆PEF%
depended also on the frequency of nocturnal attacks per week within a year and increased together with
exacerbation of symptoms (p=0,013) Difference in ∆PEF% occurred between the group of children never
suffering from asthma and that, in which nocturnal asthma attacks occurred less than once a week within
a year (p=0,02). In children that had post-exercise dyspnea identified in the questionnaire ∆PEF% was higher
than in those without symptoms of dyspnea in their medical history (p=0,0040).

Conclusion: It was shown that changes in ∆PEF% depend on personal asthma history. Applied test is

useful in confirming the lack of BH occurrence in healthy but not much useful for the confirmation of BH in
afflicted children.

Gerc K., Sikorska I., Piasecka B.

ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHOMOTORYCZNEGO DZIECKA

A ZANIECZYSZCZENIE EKOLOGICZNE TERENU ZAMIESZKANIA

Zakład Psychologii Wychowawczej i Rehabilitacyjnej, Instytut Psychologii Stosowanej Uniwersytetu
Jagiellońskiego

Publikacja podejmuje problem diagnozy zaburzeń rozwoju psychomotorycznego dziecka na

terenach, zaliczanych do tzw. obszarów zagrożonych ekologicznie.

Badaniami objęto grupę 379 dzieci.
Uzyskane wyniki potwierdzają poważne zagrożenie odległymi skutkami skażenia środowiska.

Stwierdzono, iż 73 % populacji dzieci objętych projektem uzyskało wyniki niepokojące. U wielu
dzieci wykryto więcej niż jedną nieprawidłowość rozwojową. Wysoki procent dzieci skierowano do
dalszego, specjalistycznego leczenia rehabilitacyjnego, potwierdzono wysoki wskaźnik progresji
zaburzeń rozwojowych na terenie objętym projektem badawczym. Potwierdziła się również ogólna,
obserwowana tendencja większego zagrożenia komplikacjami wynikającymi z uszkodzenia CSN na
terenach zanieczyszczonych ekologicznie. Zwraca uwagę szczególnie wysoka częstotliwość
występowania ADHD, zespołów neurologicznych oraz wad w budowie kośćca. Według informacji
zbieranych z wywiadów, przeprowadzonych podczas badania, dzieci te w większości nie
uczestniczyły wcześniej w żadnych, kompleksowych zajęciach terapeutycznych.

Referat podejmuje problem diagnozy dziecka zagrożonego niepełnosprawnością w konwencji

uwzględniającej: - aktualny etap rozwoju psychomotorycznego; - etap ewolucji uszkodzenia; -
ryzyko zakłócenia kierunku i efektywności realizowanego cyklu terapeutycznego. słowa kluczowe:
niepełnosprawność, rozwój psychomotoryczny, skażenie ekologiczne.

Gerc K., Sikorska I., Piasecka B.

CHILD’S PSYCHOMOTOR DEVELOPMENT DISTURBANCES AND ENVIROMENTAL

POLLUTION OF RESIDENTIAL AREA

The Department of Psychology of Education and Rehabilitation, Institute of Aplied Psychology
of Jagiellonian University

This publication raises the problem of diagnosis of child’s psychomotor development

disturbances in areas rated among so called ecologically endangered. Group of 379 children were
included in the study. The findings support serious risk of remote effects of environmental
contamination. 73% of children’s population included in the project had disconcerting results. In
many children more than one developmental abnormality has been found. High percentage of
children has been referred to further specialist rehabilitation therapy. High rate of development
disturbances progress has been supported in the area included in the study project. The general
tendency to higher risk of complications resulting from CNS injury in ecologically polluted areas
has been proved. Particularly high incidence of ADHD, neurological syndromes and bone defects is
noticable. According to the data gathered from interviews during the study the majority of children
have not participated in any comprehensive therapeutic activities before. This paper raises the
problem of diagnosis of the child at risk of disability taking into consideration the following: - the
current stage of psychomotor development; - the stage of evolution of the injury; - the risk of
disturbance to effectiveness and direction of the started therapeutic cycle. Key words: disability,
psychomotor development, environmental contamination.

Gęsicki T., Zakrzewska A., Woźniakowska-Gęsicka T.

WPŁYW REFLUKSU PRZEŁYKOWEGO NA STAN GÓRNYCH DRÓG

ODDECHOWYCH U DZIECI

Klinika Otolaryngologii, Audiologii i Foniatrii Dziecięcej I.P. w Łodzi;
III Klinika Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

Celem pracy była ocena stanu górnych dróg oddechowych u dzieci z refluksem żołądkowo-

przełykowym i określenie charakteru obserwowanych zmian.

Materiał i metody: Badaniami objęto 80 dzieci w wieku od 3 do 16 roku życia, u których

w oparciu o wywiady oraz 24 godzinne badanie pH-metryczne rozpoznano refluks żołądkowo-
przełykowy. U wszystkich dzieci zebrano szczegółowe wywiady dotyczące dolegliwości ze strony
układu oddechowego, przeprowadzono rutynowe badanie pediatryczne i otolaryngologiczne.

Wyniki: U 60% dzieci występowały objawy ze strony górnych dróg oddechowych: nawracające

zapalenia krtani u 23,8%, objawy obturacji górnych dróg oddechowych połączone z przerostem
pierścienia Waldeyera u18,8%, przewlekły kaszel- 13,8%, chrypka- 11,3%, zaburzenia połykania-
5% i niedosłuch- 7,5%. Nawracające zapalenia krtani oraz cechy obturacji istotnie częściej
obserwowano w grupie najmłodszych, natomiast przewlekły kaszel w grupie najstarszych dzieci.
Objawy ze strony górnych dróg oddechowych występowały istotnie częściej u dzieci z długim
wywiadem refluksowym i znacznym stopniem jego nasilenia. Badaniem otolaryngologicznym
u ponad 52% dzieci stwierdzono zmiany o typie laryngitis posterior u 18,8% laryngitis acuta
recidivans u 16,7%, obraz odpowiadający pharyngitis chronica u 12,5%, tracheitis u ponad 31%,
przerost migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego oraz u 16,7% otitis media secretoria.

Wnioski: 1. Refluks żołądkowo-przełykowy stanowi istotny czynnik zwiększonego ryzyka

chorób górnych dróg oddechowych. U 60% dzieci z GER stwierdzono patologiczne zmiany
w obrębie górnych dróg oddechowych. 2. Najczęstszym objawem ze strony górnych dróg
oddechowych u małych dzieci były nawracające zapalenia krtani, u starszych chrypka i przewlekły
kaszel.

Grochulska A., Hildebrandt M.

ZACHOWANIA ZDROWOTNE SZEŚCIOLATKÓW

Akademia Pomorska w Słupsku Katedra Nauk o Zdrowiu

Postępująca cywilizacja, przynosząca wiele wygód i swobody życiowej w głównej mierze

przyczynia się do wszechobecnie występujących zaburzeń rozwojowych. W materiale badawczym
oceniano aktywność fizyczną, nawyki żywieniowe, profilaktykę wad postawy oraz sądy badanych
na temat ogólnego stanu własnego zdrowia.

Celem poznawczym pracy było ukazanie niewłaściwych zachowań zdrowotnych dziecka

sześcioletniego, na które wpływ mają przede wszystkim rodzice i otoczenie.

Materiał badawczy stanowiły odpowiedzi udzielone przez 110 dzieci w wieku 6 lat, które

uczęszczały na przełomie roku 2006/2007 do wybranych przedszkoli i klas zerowych w gminie
Puck. Przy zbieraniu materiału empirycznego posłużono się metodą wywiadu. Narzędzie badawcze
stanowił autorski kwestionariusz wywiadu, przygotowany specjalnie do weryfikacji postawionych
pytań badawczych. W narzędziu badawczym uwzględniono między innymi pytania na temat:
wybranych zachowań zdrowotnych sześciolatka charakteryzujących styl ich życia, jak również
dokonano pomiaru wzrostu i masy ciała dzieci. Analizując grupę badawczą pod względem
demograficznym, zwrócono uwagę przede wszystkim na miejsce zamieszkania, płeć, wykształcenie
opiekunów. Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę dyrektorów szkół, przedszkoli oraz
prawnych opiekunów dzieci. Przeprowadzone badania wykazały, iż styl życia dzieci w wieku
przedszkolnym przybiera raczej negatywny wymiar. Zbyt duża grupa badanych posiada
nieprawidłową masę ciała i dotyczy to częściej chłopców. Dzieci prowadzą raczej sedenteryjny tryb
życia oraz istnieje związek pomiędzy wykształceniem rodziców a ich dbałością o prawidłową
postawę dzieci. Potrzebne są więc programy edukacyjne i profilaktyczne, na wzór zapobiegania
próchnicy zębów w kolejnym okresie życia.

Grochulska A., Hildebrandt M.

PRO-HEALTH BEHAVIOR OF THE SIX-YEAR OLD CHILDREN

Pomeranian University in Słupsk, Department Scince of Health

Progressing civilization that offers a great number of facilities and convenience mainly

contributes to commonly recorded development disorders. The present paper is an attempt to
evaluate physical activity, nutritional patterns, posture defects prevention and opinions about
general health condition of the researched children. A cognitive aim of the paper was to present the
improper health behavior of the six-year old children influenced by both parents and environment.
In 2006 and 2007 the authors of the present paper collected the answers of 110 six-year old children
attending selected kindergartens and preschool centers located in the community of Puck. In order
to collect an empiric data the authors used a method of an inquiry. An inquiry questionnaire
verifying the research questions remained the basic research tool. The research tool included
questions concerning selected health behavior of the six-year olds characterizing their style of life.
The authors also performed the measurements of children’s height and weight. Analyzing the
researched group in a demographic respect, the authors took into consideration the place
of residence, sex and education of the guardians. The principals and the guardians of the children
gave their consent to conduct the research. The conducted research indicated that a style of life
of the six-year olds takes quite negative character. Too great number of children is characterized
by improper weight. This conclusion concerns the boys mosty. The children lead quite sedentary
style of life. The level of parents’ education influences taking proper care of children’s posture.

Grzybowska-Chlebowczyk U., Woś H., Więcek S., Sobol G., Kajor M.

OBRAZ KLINICZNY NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT U DZIECI

Klinika Pediatrii, Śląski Uniwersytet Medyczny

Celem pracy była analiza objawów klinicznych, wykładników stanu zapalnego oraz aktywności

choroby u dzieci z nieswoistymi zapaleniami jelit. Pacjenci i metodyka. Badaniami objęto 78 dzieci
w wieku 2-18 lat (m.13,25) - 38 dzieci z chorobą Crohna w wieku 5-18 lat (m.14), 40 dzieci
z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego w wieku 6-18 lat (m.14). W ocenie klinicznej badanych
dzieci uwględniono: wiek rozpoznania choroby, płeć, wskaźnik Cole’a, ocenę aktywności choroby,
lokalizację choroby, objawy pozajelitowe, wywiad rodzinny, wykładniki stanu zapalnego, badania
immunologiczne.

Wyniki: Analizując objawy kliniczne w badanych grupach, wśród dzieci z ch. C. najczęstszym

objawem był spadek lub brak przyrostu masy ciała – występował u 81% dzieci, następnie bóle
brzucha 78,9%, biegunki u 65,5%, jednakże typową triadę objawów stwierdzono u 39,4%. Wśród
dzieci z w.z.j.g. najczęstsze było krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 82,5%,
następnie biegunka 62,5% oraz bóle brzucha 60%. Spadek masy ciała obserwowano u 55% dzieci,
a stany gorączkowe jedynie u 25%. Typową triadę objawów (krwawienie, ból brzucha, biegunka)
stwierdzono u 60% dzieci. Niedokrwistość oraz nadpłytkowość stwierdzono znamiennie częściej
zarówno u pacjentów z w.z.j.g. jak i ch. C. w porównaniu z grupą kontrolą. Białko CRP było
dwukrotnie częściej podwyższone u dzieci z ch. C. w porównaniu do dzieci z w.z.j.g. (63,2% vs
32,5%). Wśród pacjentów z ch. C. stwierdzono znamiennie częściej podwyższone stężenie IgA,
IgG w porównaniu z grupą kontrolną.

Wnioski: 1.Szczegółowa analiza objawów klinicznych oraz badań laboratoryjnych pozwala

w wielu przypadkach na wcześniejsze postawienie rozpoznania nieswoistych zapaleń jelit u dzieci.

Grzybowska-Chlebowczyk U., Woś H., Więcek S., Sobol G., Kajor M.

CLINICAL PICTURE OF INFLAMMATORY BOWEL DISEASE IN CHILDREN

Department of Paediatrics, Silesian Medical University, Katowice, Poland

Aim of the study was to analyze clinical symptoms, markers of the inflammatory process and

disease activity in children with Inflammatory Bowel Disease. Patients and methods. The study
involved 78 children at the ages of 2 to18 years (m.13.25) - 38 children with Crohn’s disease aged
5-18 years (m.14), 40 children with ulcerative colitis aged 6-18 years (m.14).

The clinical assessment included: age at disease diagnosis, sex, Cole’s index, evaluation of

disease activity, disease location, extraintestinal symptoms, family history, markers of inflammatory
process, immunological examinations.

Results: While analyzing clinical symptoms in the examined groups, among the children with

Crohn’s disease the most common symptom was decrease or lack of weight gain – in 81% of
children, abdominal pain- 78.9%, diarrhoea - 65.5%, however, the typical triad of symptoms was
found in 39.4%. Among children with ulcerative colitis the most frequent symptoms involved
bleeding from the lower intestinal tract- 82.5%, diarrhea- 62.5% and abdominal pain- 60%.
Decrease in body mass was observed in 55% of children, and fever- in only 25%. Typical triad of
symptoms (bleeding, abdominal pain and diarrhoea) was present in 60% children. Statistically,
anaemia and thrombocytemia were significantly more frequent in both patients with ulcerative
colitis and Crohn’s disease in comparison with the control group. Increased CRP was twice as
frequent in Crohn’s disease as in children with ulcerative colitis (63.2% vs. 32.5%, respectively).
Among the patients with Crohn’s disease increased IgA and IgG concentrations were significantly
more frequent than in the control group.

Conclusion: 1. Detailed investigations of clinical symptoms and laboratory tests in many cases

facilitate earlier diagnosis of Inflammatory Bowel Disease in children.

Jakubowska-Pietkiewicz E., Szczepaniak-Kubat A., Chlebna-Sokół D.

OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI I SKŁADU CIAŁA U DZIECI PONIŻEJ

5 ROKU ŻYCIA – BADANIA PILOTAŻOWE

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, Łódź

Ocena rozwoju somatycznego z uwzględnieniem tkanki kostnej i beztłuszczowej masy ciała ma

istotne znaczenie we wczesnym rozpoznawaniu niektórych problemów zdrowotnych małych dzieci.
Celem pracy była ocena gęstości mineralnej kości oraz składu ciała u dzieci w wieku 2- 5 lat
z czynnikami ryzyka niskiej masy kostnej.

Metody: Badaniami objęto 14 dzieci w wieku od 2,2 do 4,7 lat (średnia wieku: 3,63±0,85 lat),

które zgłosiły się do poradni specjalistycznej z powodu nieprawidłowości w układzie kostnym. U 6
były to: co najmniej 2 złamania kości długich, u 3 zniekształcenia kostne, u 3 dzieci - podejrzenie
krzywicy a u pozostałych 2 – bóle kostne w przebiegu choroby nowotworowej. U wszystkich dzieci
wykonano pomiary masy i wysokości ciała oraz badanie densytometryczne metodą DXA
w programie Infant Total Body. Oceniono gęstość mineralną całego szkieletu (BMD), masę tkanki
kostnej (BMC) oraz masę tkanki mięśniowej (LBM).

Wyniki: Średnie wartości parametrów badania densytometrycznego wynosiły odpowiednio:

BMD-0,59±0,08, BMC-326,4±143,1, LBM-11268±3171,6. Wykazano istotną statystycznie,
dodatnią korelację pomiędzy następującymi parametrami: masą ciała a BMD (r=0,53, p=0,05),
BMC (r=0,717, p=0,004) oraz LBM (r=0,91, p=0). Wysokość ciała badanych dzieci dodatnio
korelowała z BMC (r=0,664, p=0,01) oraz LBM (r=0,815, p=0). Podobną zależność odnotowano
pomiędzy LBM a wiekiem badanych (r=0,655, p=0,011) oraz BMC (r=0,815, p=0).

Podsumowanie: W badanej grupie dzieci z czynnikami ryzyka niskiej masy kostnej zachowane

są fizjologiczne zależności pomiędzy parametrami antropometrycznymi i densytometrycznymi oraz
zależność między masą tkanki mięśniowej a masą tkanki kostnej.
Praca finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2009 jako projekt badawczy Nr N406 050
31/1860

Jakubowska-Pietkiewicz E., Szczepaniak-Kubat A., Chlebna-Sokół D.

EVALUATION OF BONE MINERAL DENSITY AND BODY COMPOSITION

IN CHILDREN UNDER 5 YEARS - PILOT STUDY

Department of Propedeutic Paediatrics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Paediatrics MU in Lodz

Evaluation of somatic growth including bone status and lean body mass plays an important role

in an early diagnosing a number of childrens’ diseases. The aim of the study was to determine bone
mineral density and body composition in children aged 2-5 years who were at the risk of low bone
mass. Patients and methods. The study population comprised 14 children (4 girls, 10 boys) aged 2,2
to 4,7 yr. who visited outpatient department due to the bone problems like fractures (2), deformities
(3), suspection of rickets (3), bone pain accompaning neoplasmatic process. In all children body
weight and body height were measured. Densitometric examination (DXA) was performed using
Infant Total Body program with an assessment of bone mineral density (BMD), bone mineral
content (BMC), lean body mass (LBM).

Results: Average values of DXA parameters were as follows: BMD-0,59±0,08, BMC-

326,4±143,1, LBM-11268±3171,6. The significant correlation between body weight and BMD
(r=0,53, p=0,05), BMC (r=0,717, p=0,004), LBM (r=0,91, p=0) was found. Body height correlated
with BMC (r=0,664, p=0,01) and LBM (r=0,815, p=0). LBM was strongly related to the age of
subjects (r=0,655, p=0,011) and BMC (r=0,815, p=0).

The study proved the occurrence of physiological relationship between anthropometric and

densitometric parameters as well as relation between lean body mass and bone mass in patients with
the risk of low bone mass.

Kierzkowska B., Kłobusińska J., Jarosik K., Stańczyk-Tomecka D., Kędziora P., Stańczyk J.

CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB SERCOWO- NACZYNIOWYCH U DZIECI

I MŁODZIEŻY Z PIERWOTNYM NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM

HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE KARDIOLOGII

Klinika Kardiologii Dziecięcej UM w Łodzi

Pierwotne nadciśnienie tętnicze (NT) u dzieci i młodzieży rozpoznaje się coraz częściej, a granica wieku

jego występowania ulega obniżeniu. Celem pracy była analiza wywiadu rodzinnego i występowania
czynników ryzyka, a także ocena przyczyn i powikłań narządowych NT wśród pacjentów hospitalizowanych
w naszej klinice.

Materiał i metody: Analizą objęto 32 pacjentów z rozpoznanym po raz pierwszy NT. U wszystkich

wykonywano wielokrotne pomiary oraz całodobową ocenę ciśnienia tętniczego. W wywiadzie rodzinnym
uwzględniono występowanie NT i innych chorób układu sercowo-naczyniowego (ChSN).U wszystkich
dzieci obliczano wskaźnik masy ciała (BMI). Oceniano też wskaźnik masy lewej komory (LVMi) w badaniu
echokardiograficznym oraz zmiany naczyniowe na dnie oka. Badano zależności między występowaniem
czynników ryzyka ChSN, a LVMi.

Wyniki: W badanej grupie było 11 (34%) dziewcząt i 21 (66 %) chłopców, w wieku 6-18 lat (średnia

wieku 15,2 ± 2,2 lat). Dodatni wywiad rodzinny dotyczący występowania ChSN miało 23 (72%) pacjentów
(w tym NT u rodziców u 14 (44%). Aż 15 (47 %) narażonych było na bierne wdychanie dymu tytoniowego.
U 19 (59%) chorych występował nadmiar masy ciała, a u 13 (41%) zaburzenia lipidowe. U 7 (22%)
pacjentów wystąpiły zmiany naczyniowe na dnie oka. Ponad połowa dzieci miała przerost LV. Wykazano
istotnie statystycznie korelacje między LVMi, a BMI oraz wiekiem pacjentów. U 12 (38%) chorych
zastosowano leczenie farmakologiczne.

Wnioski: 1. Pierwotne NT staje się problemem również w wieku rozwojowym 2. U chorych dzieci

występują czynniki ryzyka ChSN: dodatni wywiad rodzinny, nadmiar masy ciała, zaburzenia lipidowe
i bierne palenie tytoniu 3. Niepokojącym zjawiskiem u badanych jest przerost lewej komory-kolejny czynnik
ryzyka ChSN.

Kierzkowska B., Kłobusińska J., Jarosik K., Stańczyk-Tomecka D., Kędziora P.r, Stańczyk J.

CARDIOVASCULAR RISK FACTORS AMONG CHILDREN AND ADOLESCENTS

WITH PRIMARY HYPERTENSION HOSPOTALIZED IN CARDIOLOY CLINIC

Department of Children's Cardiology, Medical University of Łódź

Primary hypertension (HA) has been frequently diagnosed in pediatric population and the borderline age

of the diagnosis is decreasing. Aim of the study: To evaluate family history, cardiovascular risk factors,
underlying conditions of HA and organ damage among patients of our clinic. Material and methods: Data of
32 patients with newly diagnosed primary hypertension were analyzed. All of them had multiple
measurements of blood pressure and 24-hour blood pressure monitoring. Family history covered occurrence
of HA and other cardiovascular diseases (CVD). Body Mass Index (BMI) was calculated, Left Ventricular
Mass Index (LVMi) and abnormalities in fundoscopic examination were assessed. Correlations between
cardiovascular risk factors and LVMi were estimated.

Results: Our group consisted of 11 (34%) girls and 21 (66%) boys aged 6-18 years (mean age 15,2±2,2

years). Family history was positive in 23 (72%) patients, including parental HA in 14 (44%). 15 (47%) of
children were passive smokers. Excessive body mass was found among 19 (59%) patients, 13 (41%) had
abnormal lipidogram parameters. In 7 (22%) cases fundoscopic examination revealed vascular lesions. Left
ventricular hypertrophy occurred in over half of the group. Statistically significant correlations were
observed among LVMi and BMI as well as the age of the patients. Pharmacological treatment was
administered in 12 (38%) children.

Conclusions: 1. Primary hypertension becomes a case of concern in pediatric population. 2. Among

pediatric hypertensive patients CVD risk factors (positive family history, excessive body mass, lipidogram
abnormalities and passive smoking) are found. 3. Left ventricular hypertrophy – another CVD risk factor is
common among our group.

Kolasa

M., Kiciński

P., Czkwianianc

1,3

E., Trojanowska-Lipczyk

J., Małecka-Panas

1,3

ZAPALENIA PŁUC O ETIOLOGII CHLAMYDOPHILA PNEUMONIAE U DZIECI

HOSPITALIZOWANYCH - ANALIZA MATERIAŁU WŁASNEGO

Klinika Gastroenterologii, Instytut „Centrum Zdrowia Matki Polki” w Łodzi.

III Klinika Pediatrii, Instytut

„Centrum Zdrowia Matki Polki” w Łodzi.

Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego Uniwersytecki Szpital

Kliniczny Nr 1 im. N. Barlickiego w Łodzi

Chlamydophila pneumoniae jest powszechnie występującym patogenem wywołującym pozaszpitalne

zapalenie płuc.

Celem pracy jest analiza obrazu klinicznego oraz częstości występowania zapaleń płuc o etiologii

Chlamydophila pneumoniae u dzieci.

Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 93 dzieci hospitalizowanych w Klinice Gastroenterologii

z Pododdziałem Pediatrii ICZMP w latach 2003-2007, u których rozpoznano zapalenie płuc o etiologii
Chlamydophila pneumoniae.

Wyniki: W Klinice, w analizowanym przedziale czasowym hospitalizowano 1202 dzieci z powodu

zapalenia płuc, wśród których, u 93 (7,7%) w wieku 2-17 lat rozpoznano zapalenie płuc o etiologii
Chlamydophila pneumoniae. U badanych dzieci najczęściej obserwowano: suchy, męczący kaszel 80,6%,
zaczerwienienie gardła 60,2%, podwyższoną temperaturę ciała 55,9%, powiększenie węzłów chłonnych
41,9%, nieżyt nosa 32,3% oraz duszność 17,2%. Fizykalnie poza ogólną bladością, apatią, objawami
nieżytowymi nosa i gardła oraz kaszlem, nie stwierdzano charakterystycznych dla zapalenia płuc objawów
osłuchowych. W badaniach laboratoryjnych rzadko obserwowano niewielki wzrost wartości wskaźników
ostrej fazy, najczęściej (u ponad 63%) nieprawidłowości dotyczyły odczynu opadania krwinek czerwonych.
W badaniu RTG klatki piersiowej obserwowano zmiany zapalne śródmiąższowe u 88,2% oraz cechy
obwodowego rozdęcia u 34,4% dzieci. Zwracała uwagę niespójność między objawami fizykalnymi,
a zmianami radiologicznymi płuc.

Wnioski: Zakażenie Chlamydophila pneumoniae stanowi ważny czynnik wywołujący zapalenie płuc,

które może być przyczyną hospitalizacji z powodu trudności diagnostycznych, leczniczych i niekiedy
ciężkiego przebiegu. Zakażenie tym patogenem winno być uwzględniane w etiologii zapaleń płuc również
u dzieci poniżej 5 roku życia.

Kolasa

M., Kiciński

P., Czkwianianc

1,3

E., Trojanowska-Lipczyk

J., Małecka-Panas

1,3

PNEUMONIA CAUSED BY CHLAMYDOPHILA PNEUMONIAE IN HOSPITALIZED

CHILDREN. A CLINICAL MATERIAL STUDY

Department of Gastroenterology, Polish Mother’s Memorial Hospital–Research Institute, Lodz

3rd Department of Paediatric, Polish Mother’s Memorial Hospital – Research Institute, Lodz,

Department of Digestive Tract Diseases, Medical University, Lodz

Chlamydophila pneumoniae is a common pathogen causing pneumonia.
The aim of this study was to analyze the clinical course and prevalence of pneumonia caused by Chlamydophila

pneumoniae in children.

Materials and methods: The study involved 93 children hospitalized in the Department of Gastroenterology with

Pediatric Subunit of Polish Mother’s Memorial Hospital in Lodz, in the years 2003–2007, with diagnosed pneumonia
caused by Chlamydophila pneumoniae. Results: In analyzed period, 1202 children were hospitalized due to pneumonia,
and 93 (7.7%) children at the age of 2-17 years had pneumonia with diagnosed Chlamydophila pneumoniae etiology. In
analyzed children the following features were observed: dry and tiresome cough (80.6%), reddening of the throat
(60.2%), increased body temperature (55.9%), enlarged lymph nodes (41.9%), rhinitis (32.3%), and shortness of breath
(17.2%). In physical examination, apart from general paleness, apathy, signs of rhinitis, pharyngitis and cough, no
auscultatory signs typical for pneumonia were observed. In laboratory analyses, rarely an increase in levels of acute
phase markers was noted, most often (63%) abnormalities were seen in erythrocyte sedimentation rate. Chest x-rays
most often revealed interstitial inflammatory lesions (88.2%) and signs of distension in distal lung areas (34.4%) of
children. Incoherence between physical signs and radiological findings was notable.

Conclusions: In children, infection with Chlamydophila pneumoniae can be an important factor causing

pneumonia that may further need hospitalization due to difficulties in diagnosis, treatment, and sometimes serious
course of the ailment. Infection with this pathogen should be taken into consideration in etiology of pneumonia also in
children below 5 years of age.

Makosiej

R., Sordyl

B., Niedworok

M., Czkwianianc

1,2

E., Małecka-Panas

1,2

CHOROBA REFLUKSOWA PRZEŁYKU U DZIECI Z PRZEWLEKŁYM ZAPARCIEM

STOLCA

Klinika Gastroenterologii ICZMP, Łódź

Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego UM, Łódź

Choroba refluksowa przełyku, ze względu na dokuczliwość objawów klinicznych, w sposób skuteczny

może maskować występowanie zaburzeń pasażu dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Celem pracy
była ocena wpływu przewlekłego zaparcia stolca na występowanie objawów refluksu żołądkowo-
przełykowego u dzieci.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono u 25 dzieci w wieku 3-18 lat z klinicznymi objawami

refluksu żoładkowo-przełykowego i przewlekłym zaparciem stolca. U wszystkich dzieci wykonano badanie
endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, pH-metrię przełyku, usg jamy brzusznej z oceną
przestrzeni zapęcherzowej z uwzględnieniem wielkości bańki odbytnicy, badanie defekograficzne, test
Hintona i badanie manometryczne dolnego odcinka jelita grubego.

Wyniki: W grupie badanych dzieci, u 30% z nich, stwierdzono miernie nasilone objawy refluksu

żołądkowo-przełykowego. W tej grupie dzieci, w badaniu endoskopowym oraz histologicznym pobranych
w czasie badań wycinków błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy, stwierdzono obecność zmian
o charakterze zapalnym. U pozostałych dzieci, pomimo zgłaszanych dolegliwości nie wykazano,
w badaniach górnego odcinka przewodu pokarmowego, odchyleń od stanu prawidłowego. U wszystkich
badanych dzieci, w badaniu usg jamy brzusznej, wykazano poszerzenie bańki odbytnicy, w teście Hintona
wydłużenie pasażu jelitowego oraz zaburzenia funkcji zwieraczy odbytu w badaniu manometrycznym
i defekografii.

Wnioski: Przewlekłe zaparcie stolca w istotny sposób wpływa na występowanie klinicznych cech

refluksu żołądkowo-przełykowego. Ewakuacja zalegających mas kałowych i uregulowanie wypróżnień
w istotny sposób wpływa na ustępowanie lub łagodzenie dolegliwości refluksowych u dzieci z zaparciem.

Makosiej

R., Sordyl

B., Niedworok

M., Czkwianianc

1,2

E., Małecka-Panas

1,2

OESOPHAGEAL REFLUX DISEASE IN CHILDREN WITH CHRONIC CONSTIPATION

Department of Gastroenterology Polish Mother,s Memorial Hospital Research Institute, Lodz

Department of Digestive Tract Diseases, Medical University, Lodz

Oesophageal reflux disease, because of disturbing clinical symptoms, may can mask the occurrence

of lower alimentary tract passage segment disorders. The aim of the study was the estimation
of gastroesophageal reflux in children with chronic constipations.

Material and methods: The examinations were conducted in 25 children aged 3 – 18 years with clinical

symptoms of gastroesophageal reflux and chronic constipation. In all children endoscopic examination of
upper segment of alimentary tract was performed, pH-metry of esophageal, ultrasonographical examination
of abdominal cavity with evaluation of retrovesical space with consideration of size of rectal ampulla,
defecographical examination, Hinton test and manometrical examination of lower segment of large intestine.

Results: In the group of examined children in 30% slightly intensified symptoms of gastroesophagal

reflux were confirmed. In this children endoscopic and histological examinations taken during examinations
of biopsy specimen of esophageal, stomach and duodenal mucosa, changes of inflammatory character were
confirmed. In other children, despite of reported ailments, in examinations of upper segment of alimentary
tract, deviations from correct state were not revealed. In all examined children revealed, in usg examination
of abdominal cavity, dilatation of rectal ampulla, in Hinton test elongation of intestinal passage and disorders
of anal sphincter functions in manometrical examination and defecography.

Conclusions: Chronic constipation in a vital way influences occurances of clinical feature of

gastroesophageal reflux. Evacuation of retenting fecal masses and regulation of defecations in a vital way
influences regression or alleviation of reflux ailments in children with constipation.

Matuszewski

T., Kłos

K., Rutkowski

M., Rapacka

E., Kędziora

OCENA STĘŻENIA WYBRANYCH WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH

W SUROWICY DZIECI ZDROWYCH W WIEKU 7– 16 LAT PRZED I PO 30 DNIOWEJ

SUPLEMENTACJI

Klinika Chorób Infekcyjnych i Alergologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie;

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej,

Zakład Fizjologii Człowieka Katedry Nauk Podstawowych i Przedklinicznych- Uniwersytet Medyczny

w Łodzi

Celem pracy była ocena wpływu 30 dniowej suplementacji dzieci w wieku 7-16 lat witaminami

A, E i C na ich stężenia w surowicy krwi.

Do badań zakwalifikowano 22 losowo wybrane zdrowe dzieci. Oznaczenia stężeń witamin

w surowicy krwi metodą spektrofotometryczną wykonano dwukrotnie, przed i po 30 dniach
suplementacji. Do suplementacji stosowano 3 razy dziennie doustne roztwory zawierające: 2000
j.m. witaminy A, 50 mg E oraz 100 mg C.

W grupie badanych dzieci u 4,5% stwierdzono niedobór witaminy A, u 27,2% witaminy E

i u 36,3% witaminy C.

Zastosowana 30-to dniowa suplementacja pozwoliła zwiększyć poziom badanych witamin

w surowicy krwi o 50-60%.

Matuszewski T.

, Kłos K.

, Rutkowski M.

, Rapacka E.

, Kędziora J.

ESTIMATION OF SELECTED ANTIOXIDATIVE VITAMINS CONCENTRATION

IN THE BLOOD SERUM OF HEALTHY CHILDREN AGED 7– 16, BEFORE AND AFTER

30 DAYS OF ADDITIONAL SUPPLEMENTATION

Department of Infectious Diseases and Allergology, Military Institute of Medicine in Warsaw, Poland

Chair of Clinical Chemistry and Biochemistry,

Department of Human Physiology, Chair of Preclinical and Basic Sciences, Medical University in Lodz,

Poland

The aim of the work was to estimate the influence of vitamins A, E and C supplementation for

30 days on the vitamins concentration in the blond serum.

22 healthy children aged 7-16 years randomly chosen were enrolled to the study. Determination

of the vitamins concentration in the blood serum was done before and after 30 days of the
supplementation. Solutions containing: 2000 j.m. of vitamin A, 50 mg - vitamin E and 100 mg -
vitamin C were orally administered to children 3 times a day. The vitamins content in the blood
serum was determined by spectrophotomery typical for each one.

The shortage of vitamin A among 4,5%, vitamin E among 27,2% and vitamin C among 36,3%

of examined children were affirmed before additional supplementation.

The supplementation for 30 days allowed increase of examined vitamins level in the blood

serum by 50-60%.

Mitura-Lesiuk M., Kowalczyk J.R.

POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE I TERAPUTYCZNE U DZIECI Z LIMFA-

DENOPATIĄ OBWODOWĄ

Dziecięcy Szpital Kliniczny Klinika Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Lublinie

Powiększenie węzłów chłonnych jest wyrazem przemijającej odpowiedzi ustroju. Do

najczęstszych przyczyn limfadenopatii należą: przyczyny infekcyjne (wirusowe, bakteryjne,
pierwotniakowe, grzybicze i robaczyce), jatrogenne (poszczepienne), w przebiegu chorób
układowych (autoimmunologiczne, spichrzeniowe, metaboliczne), potencjalnie nowotworowe
i nowotworowe. Około 25 - 30 % dzieci zdrowych ma macalne węzły chłonne, których
powiększenie nie jest wynikiem toczącego się procesu chorobowego.

Celem pracy była ocena symptomatologii klinicznej, postępowania diagnostycznego

i leczniczego u dzieci z limfadenopatią, leczonych w Klinice Hematologii i Onkologii Dziecięcej
w Lublinie w latach 2001-2007. Analizie poddano dokumentację medyczną 508 pacjentów. Grupę
badaną stanowiło 270 chłopców i 238 dziewczynek w wieku od 9 miesięcy do 18 lat (średnia wieku
10 lat i 8 miesięcy).

W badaniu fizykalnym u wszystkich pacjentów stwierdzono obecność powiększonych węzłów

chłonnych zlokalizowanych w okolicy podżuchwowej i szyjnej. Węzły chłonne szyjne górne
powiększone były u 291 pacjentów, u 135 pacjentów - węzły zlokalizowane wzdłuż przebiegu
mięśnia MOS, u 27 nadobojczykowe. U 31 pacjentów, limfadenopatii obwodowej towarzyszyło
powiększenie węzłów w śródpiersiu, u 38 stwierdzono obecność powiększonych węzłów w jamie
brzusznej. U 23 pacjentów stwierdzono hepatomegalię zaś u 14 splenomegalię. W analizowanej
grupie pacjentów u 371 pacjentów przyczyną limfadenopatii była infekcja górnych dróg
oddechowych, u 54 - rozpoznano ostrą białaczkę, u 35 – ziarnicę złośliwą, u 27 - chłoniaka
nieziarniczego. Zakażenie EBV stwierdzono u 48, u 17 - zakażenie CMV, u 12 rozpoznano CSD.
U wszystkich pacjentów przeprowadzono leczenie przyczynowe (p/nowotworowe, p/wirusowe,
p/bakteryjne).

Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

UWIĘŹNIĘCIE POKARMU W PRZEŁYKU, JAKO GŁÓWNY OBJAW

EOZYNOFILOWEGO ZAPALENIA PRZEŁYKU U 6-LETNIEJ DZIEWCZYNKI-

PREZENTACJA PRZYPADKU

Dziecięcy Szpital Kliniczny w Lublinie, Klinika Pediatrii i Gastroenterologii

Eozynofilowe zapalenie przełyku dość rzadko rozpoznawane jest u dzieci. Częściej występuje

u płci męskiej (około 80% przypadków).

Do najczęstszych objawów u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym należą: trudności

w połykaniu (27%), wymioty (26%), bóle brzucha (26%), uwięźnięcie pokarmu w przełyku
(ok. 7%). Przedstawiamy przypadek 6-letniej dziewczynki z eozynofilią obwodową,
podwyższonym IgE całkowitym, okresowo występującymi epizodami uwięźnięcia pokarmu
w przełyku, u której na podstawie obrazu endoskopowego i badania histopatologicznego
rozpoznano eozynofilowe zapalenie przełyku.

Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

RETENTION OF INGESTED FOOD IN THE ESOPHAGUS AS A MAIN SIGN

OF EOSINOPHILIC ESOPHAGITIS IN A 6 YEARS OLD GIRL

Children Hospital in Lublin

Eosinophilic esophagitis is quite rarely diagnosed in children. More frequently observed in

male (about 80% cases).

Among frequent symptoms in preschool and school children include dysphagia (27%),

vomiting (26%), abdominal pain (26%), food retention in the esophagus (about 7%). Case
presentation of 6 years old girl with peripheral eosinophilia, elevated IgE total, intermittent episode
of food retention in the esophagus in whom the diagnosis of eosinophilic esophagitis was reached
basing on the endoscopic and histopathologic findings.

Nowak¹ A., Kopyta² I., Chowaniec¹Cz., Kobek¹ M., Emich-Widera² E., Marszał² E.

ATYPOWE ZAPALENIE PŁUC U POLSKICH DZIECI PONIŻEJ PIĄTEGO ROKU

ŻYCIA. CZY ISTNIEJE POTRZEBA NOWYCH ZALECEŃ DIAGNOSTYCZNYCH?

¹Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
²Katedra i Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
w Katowicach

Zapalenie płuc pozostaje wciąż jedną z wiodących przyczyn zgonów u dzieci, szczególnie

w grupie wiekowej poniżej 5-tego roku życia. Największym problemem diagnostycznym dla
lekarza klinicysty jest wciąż atypowe zapalenie płuc, w związku z czym uzasadniona wydaje się
propozycja wprowadzenia nowych zaleceń w tej grupie wiekowej.

Cel pracy: Analiza czynników ryzyka i objawów klinicznych poprzedzających zgony dzieci,

u których w badaniach pośmiertnych rozpoznano atypowe zapalenie płuc. Analiza miała na celu
próbę ustalenia procedur diagnostycznych w tego typu przypadkach.

Materiał, metoda, rezultat: Analizie poddano 165 sekcji zwłok dzieci poniżej 5-tego roku życia

wykonanych w Zakładzie Medycyny Sądowej w latach 2003-2007. W grupie tej wyodrębniono 50
przypadków, co stanowi 30,3%, w których na podstawie obrazu sekcyjnego i badań dodatkowych –
immunohistochemicznych - rozpoznano atypowe zapalenie płuc. W większości przypadków
u dzieci tych istniały dodatkowe czynniki ryzyka takie jak np. wcześniactwo, wrodzone wady serca,
opóźnienie psychoruchowe itp.

Wnioski: U dzieci do 1 roku życia, u których występują dodatkowe czynniki ryzyka,

w przypadku nawet drobnej infekcji dróg oddechowych należy rozważyć wykonanie badania RTG
klatki piersiowej w celu wykluczenia zapalenia płuc. Tylko wczesne rozpoznanie choroby
i wdrożone w związku z tym adekwatne leczenie pozwoli na zmniejszenie śmiertelności w tej
grupie wiekowej.

Słowa kluczowe: atypowe zapalenie płuc, dziecko, śmiertelność, zalecenia.

Nowak¹ A., Kopyta² I., Chowaniec¹Cz., Kobek¹ M., Emich-Widera² E., Marszał² E.

ATYPICAL PNEUMONIA IN POLISH CHILDREN UNDER THE 5TH YEAR OF LIFE.

IS THERE A NEED FOR SPECIAL GUIDELINES?

¹Department of Forensic Medicine, Medical University of Silesia, Katowice,
²Department of Neuropediatrics, Medical University of Silesia, Katowice

Introduction: Pneumonia is one of the leading death causes in children especially under the fifth year

of life. There is still the problem of the clinical recognition, so there is a need for diagnostic and therapeutical
guidelines.

Aim of the study: To analyze risk factors and symptoms which appeared before children death in cases

where atypical pneumonia was finally recognized on autopsy, in order to establish diagnostic guidelines for
such cases.

Material, methods, results: We analyzed 165 autopsies performed in Department of Forensic Medicine

in years 2003-2007 in the group of children under 5th year of life. In 50 cases (30,3%) atypical pneumonia
was proven – basing on autopsy and immunohistochemic results – to be the cause of death. Most of them had
other health problems like congenital heart defects, prematurity, psychomotor retardation.

Conclusions: In the children under first year of life with other health problems (congenital heart defects,

prematurity, psychomotor retardation) it is necessary to consider the chest X-ray examination in cases
of fever and/ or caught of undetermined origin. Early recognition and treatment may prevent death of these
children. Key words: atypical pneumonia, children, mortality, guidelines.

Nowalska M., Pac-Kożuchowska E*.

ULTRASONOGRAFICZNA OCENA GRUCZOŁU TARCZOWEGO U DZIECI W WIEKU

13-16 LAT W POPULACJI DZIECI Z WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

NZOZ „PULS” Masłów, woj Świętokrzyskie
*Zakład Propedeutyki Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Choroby gruczołu tarczowego stanowią dużą część patologii w endokrynologii wieku rozwojowego.

Szczególnie w okresie dojrzewania, który jest okresem intensywnych przemian hormonalnych, może dojść
do ujawnienia nieprawidłowości w funkcjonowaniu i budowie tarczycy. Podstawową metodą obrazową
służącą do oceny stanu morfologicznego tarczycy jest badanie ultrasonograficzne. W wielu przypadkach
zmiany morfologiczne tarczycy widoczne w USG poprzedzają wystąpienie objawów klinicznych i zaburzeń
hormonalnych. Cel badań. Celem badań była ultrasonograficzna ocena morfologii miąższu tarczycy u dzieci
w wieku 13-16 lat. Materiał i metody badań. Badania przeprowadzono u 2040 dzieci (1056 dziewcząt i 984
chłopców) w wieku 13-16 lat uczęszczających do gimnazjów w województwie świętokrzyskim. Badania
wykonano pomiędzy wrześniem 2004 roku a kwietniem 2006 roku. Badania zostały wykonane zgodnie ze
standardami dla badań usg tarczycy Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. Badania wykonano
ultrasonografami: Medison Sonoace Pico, Esaote Caris Plus, Fukuda 4400 F.

Wyniki badań: W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono 116 nieprawidłowych

ultrasonograficznie obrazów tarczycy. W 90 przypadkach patologie wykryto u dziewcząt, w 26 u chłopców.
Wśród wykrytych patologii stwierdzono: wole proste u 78 dzieci (58 dziewcząt i 20 chłopców), pojedyncze
zmiany ogniskowe u 9 dzieci (6 dziewcząt i 3 chłopców), mnogie zmiany ogniskowe u 4 dzieci (3
u dziewcząt i 1 u chłopca), wole guzkowe u 1 dziewczynki, podejrzenie zapalenia tarczycy u 23 dzieci (21
dziewcząt i 2 chłopców), agenezję płata tarczycy u 1 dziewczynki.

Wnioski: Przeprowadzone badania wykazały przydatność masowych badań usg w ocenie stanu

morfologicznego tarczycy. Pozwoliły one na wykrycie w 116 przypadkach (5.68% z całej przebadanej
populacji) nieprawidłowych zmian morfologicznych w tarczycy, które stwierdzone zostały z 3-krotnie
większą częstotliwością u dziewcząt niż u chłopców.

Nowalska M., Pac-Kożuchowska E.

ULTRASONOGRAPHIC ESTIMATE OF THE THYROID GLAND AT CHILDREN’S AGE

BETWEEN 13 AND 16 IN ŚWIĘTOKRZYSKI REGION POPULATION

NZOZ „PULS” Masłów woj Świętokrzyskie
* Department of Pediatric Propedeutics, Medical University, Lublin

The diseases of the thyroid gland are the big part of pathologies at the developmental age. Especially at

the adolescence time which is the period of intensive hormonal changes the pathologies of the function and
the structure can be revealed. The basic ultrasonographic imaging method to estimate the morphological
status of the thyroid is the ultrasonographic examination. In many cases morphological changes of the
thyroid which are seen in the ultrasonographic scan precede the presence of clinical symptoms and hormonal
disorders. The purpose of the examinations: The purpose of the examinations was the ultrasonographic
estimate of the thyroid flesh at children at the age of 13-16.The material and the methods: The examinations
were done at 2040 school children (1056 boys and 984 girls) at the age 13-16 to do to the junior high schools
in Swietokrzyski region. The examinations were done between September 2004 and April 2006. They were
done according to the standards for thyroid examinations of Polish Ultrasonographic Society. The
examinations were done with ultrasonographic apparatuses: Medison Sonoace Pico, Esaote Caris Plus,
Fukuda 4400F. The results: In the view of the undertaken examinations 116 abnormal ultrasonographic
imaging of the thyroid were detected. In 90 cases they were detected among girls and in 26 cases among
boys. They were: struma at 78 of children (58 girls and 20 boys), single focal changes at 9 of children (6 girls
and 3 boys), plural focal changes at 4 of children (3 girls and 1 boy), nodular goitre at the one girl, suspicion
of the thyroid inflammation at 23 of the people (21 girls and 2 boys), agenesis of the thyroid lobe in one case
at the one girl. Conclusions: These examinations showed the usefulness of the mass ultrasonographic
examinations in the estimation of the morphological status of the thyroid.

They gave a chance to detect in 116 cases abnormal morphological changes in the thyroid gland which

are 3 times more popular at girls than at boys.

Ostrowska - Nawarycz L., Nawarycz T.

CIŚNIENIE TĘTNA W WIEKU ROZWOJOWYM – DOŚWIADCZENIA ŁÓDZKIE

Zakład Biofizyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Wprowadzenie: Wysokie ciśnienie tętna (PP) u osób dorosłych uważa się za niezależny marker

ryzyka chorób sercowo – naczyniowych. Kształtowanie się PP w wieku rozwojowym i jego
potencjalne znaczenie diagnostyczne stanowią przedmiot rosnącego zainteresowania.

Cel pracy: Charakterystyka PP w wieku rozwojowym oraz analiza związków PP z wybranymi

wskaźnikami antropometrycznymi i poziomem ciśnienia.

Materiał i metodyka: Badaniami objęto 26542 dzieci (13358 dziewcząt, 13184 chłopców)

w wieku 7 – 19 lat – uczniów szkół łódzkich. Przeprowadzono podstawowe pomiary
antropometryczne (wysokość i masa ciała, obwody pasa i bioder) oraz 3 – krotne niezależne
pomiary ciśnienia wg protokołu zgodnego z IV Raportem. Korzystając z metody LMS sporządzono
rozkłady centylowe PP względem wieku oraz płci. Analizowano korelacje pomiędzy PP
a standaryzowanymi parametrami antropometrycznymi (BMI, WHtR, wysokość ciała) oraz
ciśnieniem skurczowym (SBP) i rozkurczowym (DBP).

Wyniki: PP zwiększa się wraz z wiekiem zarówno u chłopców jak i u dziewcząt przy czym

istotna dominacja chłopców zaznacza się w okresie popokwitaniowym. U 18 letnich chłopców PP
jest średnio o 5 mmHg wyższe w porównaniu do dziewcząt. Zarówno w grupie dziewcząt jak
i chłopców PP wykazuje istotną korelację z: SBP (chłopcy: r=0,650; p<0,001; dziewczęta: r=0,636;
p<0,001), BMI (chłopcy: r=0,260; p<0,001; dziewczęta: r=0,158; p<0,001). Pozostałe parametry
(wysokość ciała, WHR) wykazywały znacznie słabsze związki z PP bądź też np. dla DBP
u dziewcząt korelację ujemną (r = -0,196; p<0,001).

Wnioski: PP w wieku rozwojowym powinno być brane pod uwagę szczególnie u dzieci

(głównie chłopców) z podwyższonymi wartościami SBP oraz otyłych.

Ostrowska - Nawarycz L., Nawarycz T.

PULSE PRESSURE IN THE DEVELOPMENTAL AGE – EXPERIENCE FROM

THE CITY OF LODZ

Department of Biophysics, Medical University in Lodz

Introduction: Increased pulse pressure (PP) in adults is regarded as an independent marker

of the cardiovascular risk. The formation of PP in the developmental age and its diagnostic importance are
a subject of increasing interest.

Aim: To characterize PP in children and adults and its correlation with the level of blood pressure and

some anthropometric indexes.

Material and Methods: A total of 26,542 school children and youth from the city of Lodz (13,358 girls

and 13,184 boys) aged 7–19 years were examined. The basic anthropometric measurements (body mass and
height, waist and hip circumferences) and three independent measurements of blood pressure were evaluated.
The PP percentile curves using the LMS method were developed. Correlations between PP and some
standardized anthropometric parameters (BMI, WHtR, body height) as well as systolic (SBP) and diastolic
(DBP) blood pressure were analyzed.

Results: Both in boys and girls, PP increased with age, but this was more distinct in postpubertal boys.

For 18-year-old boys, the mean value of PP was higher by about 5 mmHg as compared to girls. For
examined boys and girls, the significant correlations between PP and SBP (boys: r=0.650; p<0.001; girls
r=0.636; p<0.001), and BMI (boys: r=0.260; p<0.001; girls: r=0.158; p<0.001) were observed. Other
parameters not significant or negative (DBP in girls: r = -0.196; p<0.001) correlated with PP.

Conclusion: PP in the developmental age should be considered in children with higher values of SBP

as well as in children with overweight or obesity.

Prościński

1,2

T., Siwiec-Prościńska

J., Szczepanowska E.

ZNACZENIE BADAŃ PRZESIEWOWYCH W DIAGNOSTYCE CHORÓB NARZĄDU

WZROKU U DZIECI I MŁODZIEŻY WRAZ Z PREZENTACJĄ WYBRANYCH

PRZYPADKÓW

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej,

Wielkopolska Wyższa Szkoła Turystyki i Zarządzania w Poznaniu,

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Katedra i Klinika Okulistyki

Okres szkolny jest ważnym etapem życia człowieka, ze względu na rolę edukacyjną i dynamiczny rozwój

psychofizyczny. W okresie tym istnieje możliwość instytucjonalnej identyfikacji jednostek z patologią narządu wzroku.
Wczesne wychwycenie tych patologii jest istotne, gdyż zmniejszają one dobrostan psychofizyczny i obciążają system
opieki zdrowotnej.

Celem pracy było przedstawienie przydatności i metodyki wykonywania testów przesiewowych dla wykrywania

zaburzeń narządu wzroku u dzieci oraz prezentacja wyników badań okulistycznych u osób z nieprawidłowymi
wynikami badań przesiewowych. W okresie od stycznia do marca 2008 w Poradni Dziecięcej przy Klinice Okulistyki,
przebadano 1100 dzieci. Ponad 15% (173 osoby) przebadano z powodu nieprawidłowych wyników badań
przesiewowych. Najczęściej (133 przypadki) rozpoznano wadę refrakcji.

U 23 osób wynik badania był prawidłowy. Dalsze rozpoznania to: zapalenie błony naczyniowej (5 przypadków),

wrodzone anomalie tarczy nerwu wzrokowego (3 przypadki), zaćma (2 przypadki), odwarstwienie siatkówki
(1 przypadek), inne (6 przypadków). W większości przypadków korekcja okularowa pozwoli na poprawę widzenia,
choć u dzieci starszych proces może być ograniczony przez niedowidzenie. Wybrane przypadki zostaną
zaprezentowane. Mimo istnienia wyników fałszywie dodatnich i ujemnych, potwierdzono przydatność zastosowania
testów przesiewowych zaburzeń narządu wzroku ze względu na szybkość ich wykonania oraz możliwość wytypowania
osób do dalszej diagnostyki i zapobiegania nieodwracalnym powikłaniom. Wykrycie wad wrodzonych nastąpiło
u dzieci starszych, co dowodzi nieprawidłowego wykonywania wcześniejszych badań. Dążenie do jak największej
efektywności badań oznacza, że powinny one być sprawnie wykonywane przez odpowiednio wyszkolonych
pracowników.

Prościński

1,2

T., Siwiec-Prościńska

J., Szczepanowska E.

THE MEANING OF SCREENING EXAMINATIONS IN DIAGNOSTICS OF EYE

DISEASES IN CHILDREN AND YOUTH WITH PRESENTATION OF SELECTED CASES

Karol Marcinkowski's University of Medical Sciences, Chair and Department of Family Medicine, Poznań,

The Wielkopolska Higher School of Tourism and Management, Poznan,

Karol Marcinkowski's University of Medical Sciences, Ophthalmology Clinic, Poznan

The school period is an important stage of human life in regard to an educational role and dynamic psychophysical

development. In this period there is a possibility of institutional identification of individuals suffer from eye pathology.
The early disclosure of this pathology is significant because it diminishes a psychophysical status and burdens a social
health care system.

The aim of work is to introduce usefulness and methodology of screening tests for the detection of eye disorders in

children and to present results of ophthalmology examinations in persons with incorrect screening examination results.
During the period from January to March 2008 in the Outpatient Clinic for Children at the Ophthalmology Department,
1100 of children are examined. Above 15% of children (173 persons) were examined because of incorrect results
of screening examinations. The most often (133 cases) the refractive error is recognized. In 23 persons the result
of examination is normal. Further recognitions are: uveitis (5 cases), inborn optic nerve abnormalities (3 cases), cataract
(2 cases), retinal detachment (1 case), others (6 cases). In majority of cases prescribing glasses improves vision, though
in older children the process can be limited by amblyopia. Selected cases will be presented. Despite of false positive and
negative results, the usefulness of screening tests in eye disorders is confirmed in regard to their quick execution and
possibility of typing of persons to further diagnostics and prophylaxis of irreparable complications. A detection
of congenital diseases is done in older children. It proves abnormal execution of earlier examinations. An aspiration
after the greatest effectiveness of examinations means they should be done efficiently by adequate educated employees.

Prystupa T., Bolach E., Bolach B.

PORÓWNANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ WSZECHSTRONNEJ CHŁOPCÓW

I DZIEWCZĄT W MŁODSZYM WIEKU SZKOLNYM Z UPOŚLEDZENIEM

UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

W pracy przedstawiono problem upośledzenia umysłowego (epidemiologia, klasyfikacja),

a także zagadnienie sprawności fizycznej wszechstronnej.

Celem pracy była ocena sprawności fizycznej ogólnej u dzieci z upośledzeniem umysłowym

w stopniu lekkim testem „Eurofit Special", oraz porównanie sprawności fizycznej ogólnej i jej
składowych w grupach chłopców i dziewcząt w aspekcie dymorfizmu płciowego, (wskaźnikiem
smukłości Rohrera).

Wyniki badań potwierdziły że występują różnice w budowie somatycznej ciała chłopców

i dziewcząt, nie zaobserwowano jednak istotnego statystycznie zróżnicowania wyników prób
„Eurofitu Special" w zależności od płci badanych, czy związku cech budowy somatycznej
z osiąganymi wynikami testu.

Prystupa T., Bolach E., Bolach B.

COMPARISON OF EXTENSIVE PHYSICAL CONDITION OF YOUNGER BOYS

AND GIRLS WITH MODERATE MENTAL DISABILITY

Wroclaw, University School of Physical Education

The aim of this work was to present the level of somatic and motorical development of mentally

retarded children and to compare the physical activity of girls to physical activity of boys and show
if somatic condition cause any changes in tesfs results. The group consisted of 52 pupils was
examined by physical efficiency test for mentally retarded people - Eurofit special test. The somatic
state has been described by checking the hight, the weight of the pupils bodies and the Roher's
index of slendery. The analyse of researcłfs results did not show that the somatic condition of girls
and boys bodies had caused different results in Eurofit tests. But the resulsts showed essential
differences between boys and girls somatic condition, especially expressed by Roher's index. The
tests showed that it is very important to examine handicapped children because a good knowledge
of movement possibilities of mentally retarded people can considerably facilitate creating a proper
rehabilitation programs.

Rowicka G.

NIETOLERANCJA LAKTOZY U DZIECI Z ZESPOŁEM JELITA NADWRAŻLIWEGO

OBJĘTYCH OPIEKĄ PORADNI GASTROENTEROLOGICZNEJ

Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

Etiologia czynnościowego zaburzenia przewodu pokarmowego, jakim jest zespół jelita

nadwrażliwego pozostaje nieznana. Choroba nie stanowi zagrożenia dla życia, jednak jej objawy
bywają bardzo uciążliwe, niejednokrotnie uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Leczenie jest
trudne a jego skuteczność ograniczona. Według niektórych autorów u części osób z zespołem jelita
nadwrażliwego występuje nietolerancja laktozy. Standardem w jej rozpoznawaniu jest wodorowy
test oddechowy po obciążeniu tym cukrem. Rozpoznanie nietolerancji laktozy jest wskazaniem do
zastosowania diety z jej ograniczeniem.

Cel: Ocena częstości występowania nietolerancji laktozy u dzieci z zespołem jelita

nadwrażliwego.

Materiał i metody: Badaniami objęto 32 dzieci w wieku od 12,4 do 17,9 lat (21 dziewcząt oraz

11 chłopców) z zespołem jelita nadwrażliwego rozpoznanym w oparciu o Kryteria Rzymskie III.
U wszystkich dzieci przeprowadzono wodorowy test oddechowy po obciążeniu laktozą, zgodnie
z ogólnie przyjętymi standardami, aparatem EC60 Gastrolyzer 2 firmy Bedfont.

Wyniki: Nietolerancję laktozy rozpoznano u 28% dzieci (6 dziewcząt oraz 3 chłopców).
Wniosek: • Stwierdzona częstość występowania nietolerancji laktozy u dzieci z zespołem jelita

nadwrażliwego uzasadnia przeprowadzanie diagnostyki w kierunki jej występowania.
• Zastosowanie odpowiedniego postępowania żywieniowego przy rozpoznaniu nietolerancji laktozy
u dzieci z zespołem jelita nadwrażliwego może wpłynąć na poprawę jakości ich życia.

Rowicka G.

THE LACTOSE INTOLERANCE IN CHILDREN WITH IRRITABLE BOWEL

SYNDROME IN CARE OF GASTROENTEROLOGY OUT-PATIENT CLINIC

Institute of Mother and Child, Warsaw

The etiology of irritable bowel syndrome (IBS), the functional disorder of gastrointestinal tract,

remains unknown. Although this disease is not for life threat its symptoms are sometimes very
burdensome and they make normal functioning impossible. Therapeutic management is difficult
and remains unsatisfactory. According to some authors a number of patients with IBS have the
lactose intolerance. The H2 lactose breath test is the standard in recognizing this sugar milk
intolerance. The recognition of this intolerance is the indication for the diet with lactose limitation.
Aim: The aim of the study was to estimate the frequency of occurrence of lactose intolerance in
children with irritable bowel syndrome.

Material and method: The sample comprised 32 children aged from 12,4 to 17,9 years (21 girls

and 11 boys) with IBS recognized according to internationally agreed symptom-based criteria
(Roma III Criteria). Hydrogen breath test after lactose challenge was performed in all children. H2
lactose breath test had been carried out according to generally accepted standards.

Results: The lactose intolerance was recognized in 28% of children (6 girls and 3 boys)

Conclusion: The frequency of the incidence of lactose intolerance in

• children with the irritable

bowel syndrome authorizes the diagnoses of its occurrence. Suitable nutritional management in the
case of recognition of

• lactose intolerance in children with the irritable bowel syndrome can

contribute to the improvement of the quality of their life.

Rożkiewicz

D., Daniluk

T., Fiedoruk

K., Ściepuk

M., Zaremba

M.L., Sulik

A., Ołdak

NOSICIELSTWO STAPHYLOCOCCUS AUREUS I GRONKOWCÓW KOAGULAZO-

UJEMNYCH W NOSIE I GARDLE DZIECI HOSPITALIZOWANYCH

Klinika Obserwacyjno-Zakaźna Dzieci,

Zakład Mikrobiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Staphylococcus aureus i gronkowce koagulazo-ujemne (CoNS) są najczęściej izolowanymi patogenami

od chorych dzieci w regionie wschodnim Polski. Bakterie te są często wielooporne na antybiotyki, łącznie
z opornością na metycylinę (MRSA lub MRCoNS).

Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w okresie od stycznia do grudnia 2007 roku u 216 dzieci

hospitalizowanych (średnia wieku 4.96 lat), od których wyhodowano 123 szczepy gronkowców z gardła i 93
z nosa. Do izolacji i identyfikacji bakterii stosowano standardowe rutynowe procedury. Wrażliwość na
antybiotyki oceniano metodami dyfuzyjnymi wg CLSI.

Wyniki: Wykazano, że 11/79 (13.9%) S.aureus i 85/137 (62%) CoNS izolatów było opornych na

metycylinę. Nie obserwowano różnicy w częstości izolacji S.aureus i MRSA z gardła i nosa. Takie różnice
wykazano dla szczepów CoNS i MRCoNS; te szczepy były statystycznie częściej izolowane z nosa
(odpowiednio 37% i 24.1%) niż z gardła (odpowiednio 26.4% i 15.3%) (p<0.05). S.aureus i CoNS włączając
MRSA i MRCoNS istotnie statystycznie częściej były izolowane od dzieci poniżej 1 roku życia
(odpowiednio 22/52; 42.3% i 52/97; 53.6%). Nosicielstwo gronkowców w nosie i/lub gardle było najwyższe
wśród dzieci leczonych w oddziale intensywnej terapii (81/122; 66.4%: S.aureus 25/52; 48.1% i CoNS
56/97; 57.8%).

Wnioski: Wykazano, że w szpitalu skolonizowane/zakażone dzieci stanowią podstawowy rezerwuar

gronkowców opornych na metycylinę, głównie niemowlęta leczone w oddziale intensywnej terapii, które
mogą być czynnikiem ryzyka dla rozwoju zakażenia endogennego lub transmisji do zdrowych pracowników
służby zdrowia i/lub pacjentów. Nosicielstwa gronkowców nie wykazano tylko u 31% dzieci
hospitalizowanych.

Rożkiewicz

D., Daniluk

T., Fiedoruk

K., Ściepuk

M., Zaremba

M.L., Sulik

A., Ołdak

STAPHYLOCOCCUS AUREUS AND COAGULASE-NEGATIVE STAPHYLOCOCCI

NASAL/PHARYNGEAL CARRIAGE IN HOSPITALIZED CHILDREN

Department of Paediatric Infectious Disease,

Department of Microbiology, Medical University of Białystok

Staphylococcus aureus and coagulase-negative staphylococci (CoNS) are the most prevalent pathogens

isolated from diseased children in east region of Poland. They are often multiresistant to antibiotics including
the methicillin resistance (MRSA or MRCoNS).

Material and Methods: The study was conducted between January and December 2007 on 216

hospitalized children (mean age 4.96 yrs), yielding 123 strains of staphylococci from pharyngeal and 93 from
nasal cultures. Bacteria were isolated and identified as per the standard routine procedures. Susceptibility
was measured by the diffusion methods according to CLSI.

Results: It was shown that 11/79 (13.9%) of S.aureus and 85/137 (62%) CoNS isolates were resistant to

methicillin. No difference was observed in the frequency of S.aureus and MRSA between the pharynx and
nasal isolates. This difference for CoNS and MRCoNS was found; these strains significant more often from
nasal (37% and 24.1%, respectively) than pharyngeal (26.4% and 15.3%, respectively) specimens were
isolated (p<0.05). S.aureus and CoNS including MRSA and MRCoNS significantly more often were isolated
from children younger than 1 year (22/52; 42.3% and 52/97; 53.6%, respectively). Detection of
nasal/pharyngeal carriage staphylococci was the highest among children treated in intensive care unit
(81/122; 66.4%: S.aureus 25/52; 48.1% and CoNS 56/97; 57.8%).

Conclusions: It was shown that the major reservoir of methicillin resistant staphylococci in hospital are

colonized/infected children, mainly infants hospitalized in intensive care unit, with carriers at risk for
developing endogenous infection or transmitting infection to health care workers and/or patients. Only 31%
hospitalized children were no carriers of staphylococci.

Rożkiewicz

D., Ołdak

E., Sulik

A., Daniluk

T., Zaremba

M.L.

SALMONELLOZA U DZIECI: 5-LETNIE OBSERWACJE

Klinika Obserwacyjno-Zakaźna Dzieci

Zakład Mikrobiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy jest najczęstszą kliniczną postacią zakażenia pałeczkami

Salmonella u dzieci.

Celem naszych badań była analiza klinicznych i laboratoryjnych wykładników salmonellozy

(nontyphoidal salmonellosis – NTS) u dzieci hospitalizowanych w Klinice Obserwacyjno-Zakaźnej
Dzieci od stycznia 2003 do grudnia 2007 roku. Retrospektywna analiza dotyczyła 157 dzieci
w wieku od 1 miesiąca do 18 lat (średnia wieku 5.72 lat). Salmonellozę obserwowano we
wszystkich grupach wiekowych, najczęściej (58%) u dzieci poniżej 5 r.ż. (p=0.0048). Niemowlęta
stanowiły 18% (28/157). Różnice istotne statystycznie wykazano pomiędzy płcią (męska – 56.1%,
żeńska – 43.9%) oraz miejscem zamieszkania (miasto - 69.4%; wieś - 30.6%) (p<0.05). U 25/28
(89.3%) dzieci poniżej 12 m.ż. stwierdzano obecność krwi lub śluzu w stolcach. Gorączka (≥39oC)
i wymioty występowały u ponad połowy dzieci.

Wyniki badań laboratoryjnych wykazały wzrost poziomu CRP (średnia 7.1 mg/L),

hyponatremię (29.3%), hypopotasemię (u 18.5%) oraz kwasicę metaboliczną u 25% pacjentów;
istotnie statystycznie częściej u dzieci powyżej 2 r.ż. Salmonella Enteritidis był najczęściej
izolowanym serotypem (89.9% - 141/157). Aż 80% dzieci z NTS wymagało antybiotykoterapii,
niezależnie od leczenia objawowego. Podsumowując, wykazano znaczące różnice w obrazie
klinicznym oraz badaniach laboratoryjnych u dzieci w różnych grupach wiekowych hospitalizowanych
z powodu salmonellozy.

Rożkiewicz

D., Ołdak

E., Sulik

A., Daniluk

T., Zaremba

M.L.

SALMONELLA GASTROENTERITIS IN CHILDREN: 5-YEAR STUDY

Department of Paediatric Infectious Disease

Department of Microbiology, Medical University of Białystok

Acute gastroenteritis is the most common clinical manifestation of Salmonella infection in

children. The aim of our study was to analyse the clinical and laboratory features of Salmonella
gastroenteritis (nontyphoidal salmonellosis – NTS) in children with hospitalized in the Department
of Paediatric Infectious Disease between January 2003 and December 2007. This retrospective
study was made on 157 children aged 1 m.o. to 18 years (mean age 5.72 yrs). NTS occurred in all
age groups of patients but the most common (58%) were in children under 5 years old (p=0.0048).
Eighteen percent (28/157) were infants below one year of age. Between genders (male – 56.1%,
female – 43.9%) and between place of living (urban - 69.4%; rural - 30.6%) significant differences
were found (p<0.05). 25 of 28 (89.3%) children under 12 months old showed blood or mucus
in stools. Fever (≥39

C) and vomiting were seen in more than a half of children.

Laboratory findings showed increase in CRP levels (mean 7.1 mg/L), decrease in serum sodium

(29.3% of children), serum potassium (18.5% of children) levels and metabolic acidosis in 25% of
patients, statistically significant more frequently in children older than 2 years. Salmonella
Enteritidis was the most common serotype (89.9% - 141/157). In our study as much as 80%
children required antibiotic therapy independent with symptomatic treatment. In conclusion,
significant differences were found in clinical manifestation and laboratory finding in various groups
of age in children with Salmonella gastroenteritis.

Rusińska A., Chlebna-Sokół D., Michałus I., Prochowska A.

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE WIELOKROTNYCH ZŁAMAŃ KOŚCI

U DZIECI

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii UM w Łodzi

Celem pracy jest analiza związku wybranych czynników środowiskowych z występowaniem złamań

u dzieci.

Metodyka: Badaniami objęto 112 dzieci w wieku 5-17 lat, w tym 81 pacjentów z wielokrotnymi

złamaniami kości w wywiadzie oraz 31 dzieci uznanych za zdrowe, stanowiących grupę porównawczą.
U każdego dziecka przeprowadzono badanie densytometryczne gęstości mineralnej kośćca metodą DXA

w projekcji total body i spine oraz badanie ankietowe uwzględniające czynniki środowiskowe mogące

mieć związek z występowaniem złamań.

Wyniki: W grupie badanej więcej dzieci aniżeli w grupie odniesienia było mieszkańcami miast (90 v.

78%, p<0,05). Wśród pacjentów narażonych na dym tytoniowy w środowisku domowym średnia liczba
złamań była większa aniżeli u nienarażonych (5,3 v. 3,3, p<0,05). Nie obserwowano związku pomiędzy
średnim czasem przebywania na słońcu, liczbą dzieci w rodzinie a występowaniem złamań. U dzieci ze
złamaniami ojcowie posiadali najczęściej wykształcenie zawodowe (47%), w grupie odniesienia
dominowało wykształcenie średnie techniczne (35%, p=0,05); stwierdzono ujemną korelację pomiędzy
wykształceniem ojca a liczbą złamań (R=-0,29, p<0,05). Obserwowano istotną statystycznie dodatnią
zależność pomiędzy liczbą godzin WF w szkole a wskaźnikiem Z-score gęstości mineralnej, zarówno
w projekcji Spine, jak i Total body (R=0,27 i 0,22, p<0,05). Ponadto wykazano ujemną korelację pomiędzy
czasem aktywności ruchowej w domu a liczbą złamań (R=-0,26, p<0,05).

Wnioski: •Wielokrotne złamania kości u dzieci mogą być również uwarunkowane czynnikami

środowiskowymi. •Narażenie na dym tytoniowy, obniżona aktywność ruchowa w domu oraz wykształcenie
ojca wydają się mieć związek z powtarzającymi się złamaniami w wieku rozwojowym.

Praca częściowo finansowana w ramach grantu N407 063 32/2713.

Rusińska A., Chlebna-Sokół D., Michałus I., Prochowska A.

ENVIRONMENTAL DETERMINATIONS OF MULTIPLE BONE FRACTURES

IN CHILDREN

Department of Propedeutic Paediatrics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Paediatrics MU in Lodz

The aim of the study was analysis of relationships between selected environmental factors and bone

fractures in children.

Patients and methods.
The study comprised 112 children aged 5-17 years, 81 patients with history multiple bone fractures and

31 healthy patients in control group. In all children densitomeric examination of the skeleton with DXA
method at total body and spine were taken. Moreover questionnaire examination taking into consideration
environmental factors which are probably connected with bone fractures was carried out.

Results: In examined group more children than in controls were inhabitants (90 v. 78%, p<0,05). The

mean fracture number was higher in patients subjected to tobacco smoking (5,3 v. 3,3, p<0,05). There was
not observed relationship between mean time of sunlight exposure or number of children in family and
fractures. Fathers of children with fractures predominantly have a vocational education (47%), in control
group the most often was mean technical education (35%); there was negative correlation between father’s
education and number of fracture (R=-0,29, p<0,05). There was observed significant relationship between
the time of children school physical education and bone mineral density (R=0,27 i 0,22, p<0,05). Moreover
was negative correlation between the time of physical home activity and fracture number (R=-0,26, p<0,05).

Conclusions: • Multiple bone fracture in children may be also determinated by environmental factors.

• Exposure to tobacco smoking, decreased physical activity and father’s education seems to be connected
with consecutive fractures in the developmental period.

The study was partly financed as a grant No. N407 063 32/2713.

Stencel-Gabriel K., Kaczmarek A., Paul M.

REFLUKS ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWY I ASTMA U DZIECI W WIEKU

WCZESNOSZKOLNYM

Katedra i Oddział Kliniczny Pediatrii SUM

Epizody krztuszenia się i kaszlu, niepokój i/lub rozdrażnienie, czynnościowa dyspepsja to

najczęstsze zgłaszane dolegliwości i objawy chorobowe u dzieci z refluksem żołądkowo-
przełykowym (GER). Występowanie GER u małego dziecka może być niekorzystnym czynnikiem
w czasie nabywania tolerancji przez układ immunologiczny wobec powszechnie występujących
alergenów, szczególnie pokarmowych. Przewlekły kaszel może być także wynikiem
nadreaktywności śluzówki tchawicy i oskrzeli lub rozwoju astmy oskrzelowej.

Celem pracy jest określenie współwystępowania chorób alergicznych i astmy oskrzelowej

u dzieci z GER i wskazaniami do 24 godzinnej pH-metrii przełyku. Grupę badaną stanowiło 30
dzieci (20 dziewczynek), w wieku 5- 12 lat, u których przeprowadzono postępowanie
diagnostyczne: kwestionariusz alergologiczny, oznaczono całkowite stężenie IgE ogólne, wykonano
testy PRICK na alergeny inhalacyjne i pokarmowe (jabłko, orzech ziemny, mleko, białko jaja, mąka
pszenna, pomidor) oraz spirometrię. U 3 dzieci rozpoznano astmę wysiłkową potwierdzoną
spirometrią z testem wysiłkowym, u 2 dzieci- astmę atopową, u 1- astmę infekcyjną. Dzieci z astmą
wysiłkową miały refluks w zapisie dziennym, i pojedyncze incydenty refluksu nocą. Dzieci z astmą
atopową miały refluks głównie nocą.

Wnioski: Dzieci z astmą wysiłkową mają najprawdopodobniej refluks na tle czynnościowym,

natomiast w naszym badaniu nie stwierdzono związku pomiędzy astmą atopową i GER.

Stencel-Gabriel K., Kaczmarek A., Paul M.

GASTROOESOPHAGEAL REFLUX AND ASTHMA IN SCHOOLAGE CHILDREN

3rd Clinic of Pediatrics, Bytom, Medical University of Silesia

Choking, cough, anxiety, irritation and functional dyspepsia are the most frequently found

symptoms in the gastrooesophageal reflux (GER). The persistent GER in child might be the cause
of inappropriate immune tolerance for allergens, especially food allergens. On the other side,
persistent cough might induce hyperreactivity of mucous membrane in trachea and bronchi leading
to the development of asthma.

The aim of the study was to determine if there is the co- existence of allergic disease/asthma

and GER in children with indication for 24 pH-metry. 30 children (20 girls), aged 5-12 years old,
were examined. We did SPT test, spirometry and the questionnaire was filled out. 3 children had
exercise asthma, 2 children had allergic asthma and 1 child had asthma with infectious background.
Children with the exercise asthma had reflux during daytime and several incidents at night. On the
contrary, children with allergic asthma had reflux at nighttime.

In conclusion, children with the exercise asthma have functional GER and the allergic asthma

was not related to GER symptoms in our children.

Stencel-Gabriel K., Lukas A., Gabriel I.

PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI MONOTERAPII BUDESONIDEM DONOSOWO

I MONTELUKASTEM A TERAPIĄ SKOJARZONĄ NA JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI

Z PYŁKOWICĄ

Katedra i Oddział Kliniczny Pediatrii SUM

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) to często występująca choroba alergiczna u małych dzieci.

W badaniu oceniano nasilenie objawów klinicznych wg skali DSS i wyników badań
spirometrycznych wraz z oceną jakości życia w oparciu o kwestionariusz jakości życia RQLQ.
Grupę badaną stanowiło 60 dzieci w wieku 5-12 lat z objawami ANN występującymi minimum od
2 kolejnych sezonów pylenia traw i/lub zbóż. W grupie znalazło się 35 chłopców i 25 dziewczynek.
Dodatni wywiad atopowy miało 22 dzieci.

Wykonano testy PRICK na alergeny inhalacyjne (olchę, leszczynę, brzozę, trawy, zboża, żyto,

babkę, bylice. grzyby: Alternaria Aspergillus, Cladosporium, DPI, DPII) oraz pokarmowe (jabłko,
mąka pszenna, pomidor), bad. spirometryczne i oznaczono stężenie IgE ogólnego. Opiekunowie
prawni odpowiedzieli na pytania kwestionariusza jakości życia RQLQ. Dzieci zakwalifikowano do
jednej z trzech form terapii na okres 6 tygodni: Montelukast w dawce 5 mg/dobe (1), montelukast +
budesonid w dawkach odpowiednich 5mg/dobę i 200 ug donosowo/dawkę (2) lub budesonid 200 ug
donosowo/ dawkę (3). W grupie terapii skojarzonej tylko u 1 badanego zaobserwowano
pogorszenie obj. ogólnych tj wzmożone pragnienie i brak poprawy higieny snu, ogólnego
zmęczenia i bólu głowy. W grupie montelukast kichanie nasiliło się u 6/20 dzieci, blokada,
cieknący nos i podrażnienie nosa stwierdzono u 3/20 dzieci, a pogorszenie objawów ocznych
u 1/20. Dzieci otrzymujące wyłącznie budesonid miały zaostrzenia objawów ocznych (5/20)
i nosowych tj. cieknący nos, kichanie i podrażnienie nosa u 15/20.

Wnioski: Terapia łączona montelukast+budesonid wydaje się przynosić najlepszą poprawę

kliniczna i poprawę jakości życia dzieci z pyłkowicą.

Stencel-Gabriel K., Lukas A., Gabriel I.

A COMPARISON OF THE EFFICACY OF BUDESONID AND MONTELUKAST

ONLY TREATMENT AND THE COMBINED THERAPY FOR THE QUALITY

OF LIFE IN CHILDREN WITH ALLERGIC RHINITIS

3rd Clinic of Pediatrics, Bytom, Medical University of Silesia

Allergic rhinitis (AR) is a frequent allergic disease in children. In our study, we evaluated the

severity of rhinitic symptoms according to DSS scale, achieved values in spirometry and the ROLQ
quality life questionnaire. The examined group consisted of 60 children (35 boys, 25 girls) aged 5-
12 with allergic rhinitis since 2 following pollen seasons. Positive family atopy history was found in
22 children.

Examination protocol included: SPT test (inhalant and food allergens), spirometry and total IgE

measurement. Parents filled out the RQLQ questionnaire. Children were randomized into one of 3
groups: 5 mg daily montelukast (1), 5 mg daily montelukast and 200 ug intranasal budesonid (2) or
200 ug intranasal budesonid (3). Our results: in group 2 only 1 child presented worsening of general
symptoms like increased thirstiness, no improvement in sleeping problems, general exhaustion and
headaches. In the first group we found increased sneezing in 6 children, blockage or itching nose in
3 and worsened eye symptoms in 1 child. In group 5 children had increased eye symptoms and 15
increased nasal symptoms.

Conclusion: Combined therapy- montelukast- budesonid is more beneficial for children with

AR compared to the monotherapy.

Szpanowska-Wohn A., Ostachowska–Gąsior A. Helbin J.

NAJCZĘSTSZE PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM

OCENIANE NA PODSTAWIE BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W DWÓCH

SZKOŁACH PODSTAWOWYCH KRAKOWA

Zakład Higieny i Ekologii UJCM

Okres szkolny to czas dynamicznego rozwoju dzieci, w tym wieku wymagają one zapewnienia

profilaktycznej opieki zdrowotnej. Przeprowadzone badania wpisują się w taka praktykę.

Celem pracy było badanie stanu zdrowia dzieci w 2 szkołach podstawowych Krakowa. Badanie

obejmowało: badanie pediatryczne oraz ankietę dla Rodziców dotyczącą stanu zdrowia dziecka.
Lekarskie badanie przeprowadzono u 206 dzieci (112 dziewczynek oraz 94 chłopców) w wieku 11-
14 lat. Wadę zgryzu stwierdzono u 68 (33,01%) dzieci, 34 (16,5%) dzieci podawało, że nosi aparat
ortodontyczny; 29 (14,08%) ruchomy i 5 (2,48%) stały. U 24 (11,65%) dzieci stwierdzono
pojedyncze (1-3) i u 14 (6,0%) liczne (> 3) zęby z próchnicą. Wady postawy: u 45 (21,84%) dzieci
rozpoznano płaskostopie, u 34 (16,5%) skoliozę kręgosłupa piersiowego, u 21 (10,19%) kifozę
kręgosłupa piersiowego i u 8 (3,88%) koślawość kolan. U 5 (2,43%) dzieci zmierzona wartość
ciśnienia tętniczego była zbyt wysoka. Zaobserwowano znaczne rozpowszechnienie wad postawy
wśród dzieci, natomiast tylko nieznaczny procent dzieci leczonych było w poradni ortopedycznej.
Zdecydowana większość dzieci z wadami zgryzu leczona była w poradniach ortodontycznych.
Rodzice dzieci często podawali występowanie objawów sugerujących schorzenie o tle alergicznym,
przy czym najczęściej stwierdzane „ kichanie, katar, uczucie zatkania nosa” mogą mieć również tło
infekcyjne, błędnie interpretowane jako alergia.

Szpanowska-Wohn A., Ostachowska–Gąsior A., Helbin J.

THE MOST OFTEN MEET HEALTH PROBLEMS OF SCHOOL AGED CHILDREN –

ON THE BASIS OF EXAMINATION PERFORMED IN TWO PRIMARY SCHOOLS

IN KRAKOW

Department of Hygiene end Ecology, CMUJ, Krakow

The school time is a time of rapid development of children, thus they might demand

prophylactic healthcare.Performed research confirms this practice. The aim of the study was to
evaluate the health condition in the two primary schools in Krakow. The test was performed by:
pediatric examination and child health status questionnaire for parents. The medical examination
was performed on 206 children (112 girls and 94 boys) aged 11-14 years. The malocclusion was
diagnosed in 68 (33,01%) children, 34 (16,5%) children has reported to use orthodontic apparatus;
29 (14,08%) removable and 5 (2,48%) permanent. In case of 24 (11,65%) children 1-3, and in case
of 14 (6,0%) numerous (> 3) teeth with caries were diagnosed.

Faulty postures: 45 (21,84%) children had platypodia, 34 (16,5%) scoliosis of thoracic spine,

21 (10,19%) kyphosis and 8 (3,88%) valgity of knees. In case of 5 (2,43%) children measured value
of arterial pressure was too high. Faulty postures were widely observed among children, however
only small percentage of them were under specialist orthopedic supervision. The majority
of children with malocclusion were cured in orthodontic outpatient clinics. Parents often reported
symptoms which could suggest the allergy, never the less it is still worth to point out that the most
often reported „sneezing, rhinitis” may be symptoms of infection as well, interpreted as
a misconception with allergy.

Teul I., Baran S., Lorkowski J., Zbisławski W.

OCENA SPRAWNOŚCI FUNKCJONOWANIA CHORYCH DZIECI I MŁODZIEŻY

ZE SCHORZENIAMI ZATOK PRZYNOSOWYCH

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej i Klinicznej

Układ oddechowy rozwijającego się młodego organizmu jest stale narażany na oddziaływanie

przeróżnych czynników środowiska zewnętrznego. Strumień wdychanego powietrza dostarcza do jam nosa
kurz, pył, bakterie, wirusy i alergeny. Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zakażenia zatok przynosowych
są: czynniki środowiskowe, drażniące czynniki znajdujące się we wdychanym powietrzu, palenie tytoniu
i zmiany strukturalne związane z odchyleniami anatomicznymi. Coraz częściej w zapaleniu zatok podkreśla
się rolę komórek nabłonkowych w rozwoju zapalenia alergicznego. Zapalenie zatok przynosowych jest jedną
z częstszych chorób i dotyczy 12% współczesnej populacji. Konsekwencją tego jest obniżenie sprawności
funkcjonowania chorych zarówno w sferze fizycznej, psychicznej, socjalnej, jak i emocjonalnej, w efekcie
wpływając na ogólne samopoczucie.

Celem pracy była ocena jakości życia dzieci i młodzieży (pacjentów) ze stwierdzonymi schorzeniami

zatok przynosowych jak ostre i przewlekłe zapalenie zatok przynosowych. Wykorzystano do tego
kwestionariusz SF-36 sprawdzający samoocenę funkcjonowania chorych w 8 sferach życia. 134
ankietowanych chorych wskazało znaczne obniżenie jakości we wszystkich sferach życia oraz swoim
funkcjonowanie na poziomie 65% prawidłowego stanu zdrowia. U 57% ankietowanych wystąpiły
zaburzenia snu. Uzyskane wyniki badań przedstawiają, że ostre stany zapalne wiążą się przede wszystkim
z ograniczeniami spowodowanymi przez dolegliwości bólowe i ogólne złe samopoczucie. Stwierdzono, iż
przewlekłe zapalenie zatok w większym stopniu niż stany ostre wpływają na sprawność fizyczną,
funkcjonowanie socjalne, koncentrację w szkole i uczestniczenie w zajęciach polekcyjnych oraz
wykonywanie codziennych obowiązków i obniżają przez to jakość życia chorych.

Teul I., Baran S., Lorkowski J., Zbisławski W.

QUALITY OF LIFE ESTIMATION AMONG CHILDREN AND YOUNG PEOPLE WITH

VARIOUS DISEASES OF SINUSES

1Chair and Departament of Anatomy, Pomeranian Medical University, Szczecin, Poland, 2Chair of Physical
Education, Zielona Góra University, Zielona Góra, Poland, 3”Health” Re-hab Centre, Cracow, Poland

Our respiratory system is constantly exposed to various external influences. Inhaled air brings

with itself dust, bacteria, viruses and allergens to nasal cavities. Factors which favour infections
of upper airways include irritants in inhaled air, structural changes associated, tobacco smoking and
with anatomical abnormalities. The role of epithelial cells in development of allergic sinusitis has
recently been underlined. Sinusitis is one of most frequent ailments and affects around 12%
of population. The main reason for development of sinusitis is attributed to patency loss within
orifice-ductal complex of the sinuses. This leads to drainage and ventilation aberrations. Decrease
in physical, psychological, sociological and emotional efficiency as well as self-esteem come
as a consequence. Untreated sinusitis leads to various complications. Quality of life estimation
among patients with various diseases of sinuses, such as chronic and acute sinusitis, treated in ENT
was the aim of the study. SF-36 questionnaire including self-estimation in 8 different areas of life
was used to examine the subjects. 134 patients indicated significant decrease of life quality in all 8
areas, on the level of 65% of normal health state. Sleeping disorders due to sinusitis were reported
by 57% of subjects. Our results indicate that acute diseases are associated with limitations caused
by pain and bad overall disposition. Physical activity, social functioning, mental state and everyday
activities are affected more rather by chronic than acute sinusitis, which leads to decrease of life’s
quality of patients.

Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Dyńska E., Małecka-Panas E.

OCENA MIKROFLORY BAKTERYJNEJ JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO U DZIECI

Z ZASIEDLENIEM PRZEWODU POKARMOWEGO GRZYBAMI Z RODZAJU

CANDIDA

Klinika Gastroenterologii ICZMP w Łodzi, Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego UM, Łódź

Niekontrolowany rozrost zarówno grzybów jak i przerost bakteryjny jelita cienkiego i grubego

może doprowadzić do zaburzeń śluzówkowych, trawiennych oraz motorycznych jelit, co wyraża się
klinicznie bólami brzucha oraz zaburzeniami dyspeptycznymi.

Celem pracy była ocena mikroflory bakteryjnej jelita cienkiego i grubego u dzieci

z przewlekłymi bólami brzucha, u których stwierdzono nadmierne zasiedlenie ontocenoz przewodu
pokarmowego grzybami z rodzaju Candida.

Materiał i metody: Badaniami objęto 57 dzieci w wieku od 5 do 18 lat z przewlekłymi bólami

brzucha i dodatnimi posiewami mikologicznymi z ontocenoz przewodu pokarmowego. Wszystkim
dzieciom wykonano wodorowy test oddechowy po doustnym podaniu 10 gramów laktulozy.
Analizę powietrza wydychanego przeprowadzono używając gastrolizer marki Bedfont.

Wyniki: U 1/3 badanych dzieci nie stwierdzono przerostu bakteryjnego w jelicie, u 1/5 dzieci

stwierdzono jednocześnie przerost bakteryjny w jelicie cienkim i jelicie grubym, zaś u 1/3 badanych
dzieci zaobserwowano przerost flory bakteryjnej w jelicie grubym.

Wnioski: Zasiedleniu grzybami z rodzaju Candida przewodu pokarmowego u dzieci często

towarzyszy jelitowy przerost bakteryjny w przewodzie pokarmowym, najczęściej jelita grubego.
W diagnostyce i leczeniu zakażeń przewodu pokarmowego grzybami drożdżopodobnymi należy
uwzględnić złożony charakter mikroflory jelitowej.

Trojanowskka-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Dyńska E., Małecka-Panas E.

EVALUATION OF SMALL- AND LARGE-INTESTINAL BACTERIAL MICROFLORA

IN CHILDREN WITH GASTROINTESTINAL TRACT INHABITED BY CANDIDA

Clinical Department of Gastroenterology, Polish Mother Memorial Hospital of Lodz,
Clinical Department of Digestive Tract Disorders, Medical University of Lodz

Any uncontrolled fungal or bacterial overgrowth in the small and large intestine can lead to

mucosal, digestive or motor intestinal disorders, manifested by abdominal pain or indigestion.

The aim of the study was to analyze small- and large-intestinal bacterial microflora in children

with chronic abdominal pain, with diagnosed gastrointestinal Candida overgrowth.

Materials and methods: The study involved 57 children at the age of 5 to 18 years with chronic

abdominal pain and positive fungal cultures of samples taken from the digestive tract. All children
had undergone breath hydrogen test after oral intake of lactulose (10 g). Analysis of exhalation air
was made by Bedfont gastrolyser.

Results: In 1/3 of the children, no intestinal bacterial overgrowth was observed, in 1/5 of the

children there was simultaneous small- and large-intestinal bacterial overgrowth, and in 1/3 of the
children large-intestinal bacterial overgrowth was observed.

Conclusions: Homing of gastrointestinal tract by Candida in children is often accompanied by

intestinal bacterial overgrowth in digestive tract, most frequently in colon. In diagnosis and
treatment of digestive tract yeast-like fungi infestations, the complex character of intestinal
microflora should be taken into consideration.

Umławska W.

ZABURZENIA WZRASTANIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z MŁODZIEŃCZYM

IDIOPATYCZNYM ZAPALENIEM STAWÓW (MIZS)

Uniwersytet Wrocławski

Wprowadzenie: Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (mizs) jest najczęstszą artropatią

wieku rozwojowego.

Cel pracy: Celem pracy była ocena poziomu rozwoju fizycznego dzieci z mizs będących

w stadium nieznacznej aktywności choroby bądź też w stadium remisji choroby, w zależności od
klinicznej postaci choroby, czasu trwania procesu chorobowego oraz rodzaju stosowanej terapii
leczniczej.

Materiał i metodyka: Materiał do pracy zebrano we Wrocławiu w 2006 roku w Poradni

Reumatologicznej Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjnego dla Dzieci – Promyk Słońca
Badaniami antropometrycznymi objęto 82 dzieci (54 dziewczęta i 28 chłopców) z mizs w wieku od
4 do 18 lat. Wiek pierwszej miesiączki dziewcząt ustalono metodą status quo. Ze względu na
zróżnicowany wiek badanych, indywidualne dane pomiarowe standaryzowano na średnią
arytmetyczną i odchylenie standardowe odpowiedniej klasy wieku oraz płci układu odniesienia.

Wyniki: W badanej grupie u 5% dzieci rozpoznano systemowy typ początku choroby, u 45%

wielostawowy zaś u 50% nielicznostawowy. U badanych zaobserwowano niewielkie zmiany
patologiczne w stawach, sklasyfikowane jako I bądź II okres choroby. Dzieci z mizs jako grupa
tylko nieznacznie ustępowały wysokością i masą ciała swoim zdrowym rówieśnikom. Poważne
zaburzenia wzrastania odnotowano u 5 badanych (6,1%). Średni wiek pierwszej miesiączki
dziewcząt wyniósł 12,79±1,89 lat. Znaczne niedobory wysokości i masy ciała obserwowano
u dzieci stosujących przewlekłą, wieloletnią steroidoterapię.

Wnioski: Przyczyny obniżonego potencjału wzrostowego u tych dzieci należy upatrywać

w długotrwałym procesie zapalnym oraz stosowanej terapii; oba te czynniki zapewne działały
synergistycznie.

Umławska W.

GROWTH DISORDERS IN CHILDREN AND ADO;ESCENTS IN JUVENILE

IDIOPATHIC ARTHRITIS (JIA)

University of Wrocław

Introduction: Juvenile chronic arthritis (JIA) is the most common form of childhood arthritis.
Aim: We evaluated the influence of disease treatment pattern, JIA subtype and disease time duration on

growthin children and adolescents suffering from JIA.

Material and methods: The studied sample consisted of 82 children (54 girls and 28 boys) aged 4-18

years. Data were collected from the medical histories of children diagnosed and treated in Diagnostic Centre
“Promyk Słońca” in Wrocław in 2006. Anthropometric parameters (body height and weight) were measured
by trained staff during follow-up visits. The disease of the subjects examined was during remission or
showed reduced activity. Using the status quo method age at menarche was estimated. Anthropometric
parameters were expressed in terms of standard deviations away from age-specific and sex-specific reference
means for the population of Poland.

Results: Among the subjects in 5% systemic-onset was diagnosed, in 45% children polyarticular subtype

of JIA and in 50 – pauciarticular. In the subjects in this study, height and weight were insignificantly lower
than in their healthy peers. Short stature was observed in 5 subjects (6%). Median age at menarche was
12,79±1,89 years. Growth retardation was observed in children treated by steroids.

Conclusion: Growth disorders in JIA strictly depend on the severity of the disease and long-term steroid

therapy.

Więcek S., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Radziewicz-Winnicki I., Błach-Legawiec I.

AKTYWNOŚĆ LAKTAZY W BIOPTATACH BŁONY ŚLUZOWEJ JELITA CIENKIEGO

W WYBRANYCH SCHORZENIACH PRZEWODU POKARMOWEGO U DZIECI

Klinika Pediatrii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

Nietolerancja laktozy jest to zespół objawów klinicznych, które występują po spożyciu laktozy

lub po obciążeniu tym dwucukrem.

Celem pracy była: ocena częstości występowania obniżonej aktywności laktazy oraz przebieg

kliniczny nietolerancji laktozy u dzieci z różnymi schorzeniami przewodu pokarmowego.

Pacjenci i metodyka: Grupę badaną stanowiło 56 dzieci, w wieku 8 miesięcy do 16 lat.

Podgrupę 1 stanowiło 40 dzieci z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego,
natomiast podgrupę 2 - 16 dzieci z enteropatiami. U wszystkich pacjentów oznaczono aktywność
laktazy w bioptatach jelita cienkiego metodą Dahlquista. Wyniki. Obniżoną aktywność laktazy
obserwowano u 13/56 dzieci (23,2%). W grupie pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi
przewodu pokarmowego niedobór laktazy występował u 8/40- 20%- co odpowiada częstości
populacyjnej występowania nietolerancji laktozy w Polsce. W podgrupie z enteropatiami
hypolaktazję stwierdzono u 5/16 dzieci - 31,25%. Średnie wartości aktywności laktazy w grupie
dzieci bez cech zaniku kosmków były statystycznie znamiennie wyższe niż u dzieci z enteropatiami
i wynosiły odpowiednio 8,64 U/1g vs1,88 U/1g tkanki. W podgrupie 1 znamiennie statystycznie
częściej obserwowano obniżoną aktywność laktazy u dzieci powyżej 3 roku życia (p<0,05), nie
obserwowano takiego związku u dzieci z zespołami złego wchłaniania.Nie znaleźliśmy korelacji
pomiędzy aktywnością laktazy a płcią oraz stopniem odżywienia.

Wnioski: 1. Obniżona aktywność laktazy w bioptatach błony śluzowej jelita cienkiego

występowała u około 20% badanych przez nas dzieci co jest zgodne z częstością populacyjną
nietolerancji tego dwucukru. 2. Obniżona aktywność laktazy występowała częściej u dzieci
z zanikiem kosmków jelita cienkiego.

Więcek S., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Radziewicz-Winnicki I., Błach-Legawiec I.

LACTASE ACTIVITY IN BIOPSY SPECIMENS FROM THE SMALL INTESTINE

MUCOSA IN SELECTED ALIMENTARY TRACT DISEASES IN CHILDREN

Department of Paediatrics, Silesian Medical University, Katowice

Lactose intolerance involves a group of clinical symptoms, which follow lactose intake or lactose load

test.

Aim of the study was: evaluation of decreased lactase activity incidence and the clinical course of

lactose intolerance in children with various diseases of the alimentary tract.

Patients and methods: The study group involved 56 children aged 8 months to 16 years. Subgroup1

included 40 children with functional disorders of the alimentary tract, whereas subgroup 2 - 16 children with
enteropathy. In all the patients lactase activity was determined in intestinal villi, using Dahlquist method.

Results: Decreased lactase activity was observed in 13/56 children (23.2%). In the group of patients with

functional disorders of the alimentary tract lactase deficiency was found in 8/40- 20%- which corresponds to
the population incidence of lactose intolerance in Poland. In subgroup with enteropathy, hypolactasis was
observed in 5/16 children – 31.25%. Mean values of lactase activity in the group of children without the
atrophy of villi were statistically significant higher than in children with enteropathy, and they were
8.64 U/1g vs.1.88 U/1g of tissue. In subgroup 1, decreased lactase activity was statistically significant in
children over 3 years of life (p<0.05). This relation wasn`t observed in children with malabsorption
syndromes. We did not find any relation of lactase activity to sex and state of nutrition.

Conclusions: 1. Decreased lactase activity in small intestine bioptates was observed in approximately

20% of the examined children, which corresponds to population incidence of lactose intolerance.
2. Decreased lactase activity was more frequent in children with intestinal villi atrophy.

Woś H.

, Błach-Legawiec I.

, Grzybowska-Chlebowczyk U.

, Więcek S.

, Wojtynek G.

Basek D.

, Byrka-Owczarek K.

, Bohosiewicz J.

MIEJSCE URAZÓW JAMY BRZUSZNEJ WŚRÓD CZYNNIKÓW ETIOLOGICZNYCH

OSTRYCH ZAPALEŃ TRZUSTKI U DZIECI

Klinika Pediatrii SUM GCZDz

Katedra i Klinika Chirurgii Dzieci SUM GCZDz w Katowicach

Przyczyny OZT różnią się w zależności od wieku wystąpienia choroby. U dzieci jedną z najczęstszych

przyczyn stanowią urazy jamy brzusznej,a w następnej kolejności zakażenia wirusowe oraz coraz częściej
występujące żółciopochodne zapalenia trzustki.

Cel pracy: Celem pracy była analiza przyczyn i przebiegu klinicznego ostrych zapaleń trzustki u dzieci.
Materiał i metoda: Analizą objęto 45 dzieci w wieku 6/12 do 17 roku życia (śr. wieku 10,1) leczonych

z powodu ostrego zapalenia trzustki w Oddziale Gastroenterologicznym Kliniki Pediatrii oraz w Klinice
Chirurgii Dziecięcej SUM w Katowicach. Wśród kryteriów diagnostycznych uwzględnialiśmy: objawy
kliniczne, nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Ponadto analizowaliśmy badania
immunologiczne w kierunku zakażeń wirusowych oraz u części pacjentów wykonywaliśmy badania
genetyczne.

Wyniki: Uraz brzucha był najczęstszym czynnikiem etiologicznym OZT w badanej grupie i stanowił

28,8 %. W następnej kolejności wśród przyczyn występowało żółciopochodne zapalenie trzustki pod
postacią kamicy pęcherzyka żółciowego u 15,5%. Kamica pęcherzyka żółciowego częściej występowała
u dziewcząt (11,1%) niż u chłopców (4,44%). Ostre zapalenie trzustki w przebiegu mukowiscydozy (6,6%)
stwierdziliśmy tylko u dziewcząt. U prawie 25% badanych rozpoznaliśmy idiopatyczne zapalenie trzustki.

Wnioski: 1.Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia trzustki w grupie pacjentów pediatrycznych są

urazy jamy brzusznej (prawie 29%), a w następnej kolejności występuje zapalenie żółciopochodne.
2.Zastosowanie szerokiego panelu badań, w tym badań immunologicznych, genetycznych oraz obrazowych
(obejmujących cholangio-MR oraz ERCP) pozwala ustalić czynnik etiologiczny prawie 75 % ostrych
zapaleń trzustki u dzieci.

Woś H.

, Błach-Legawiec I.

, Grzybowska-Chlebowczyk U.

, Więcek S.

, Wojtynek G.

Basek D.

, Byrka-Owczarek K.

, Bohosiewicz J.

ABDOMINAL TRAUMA AS ONE OF ETIOLOGICAL FACTORS OF ACUTE

PANCREATITIS IN CHILDREN

Department of Pediatric

Department of Children Surgery Silesian Medical Uniwersity Katowice

Depending to the age of appearance of acute pancreatitis causes are different. One of the most often

cause in children is abdominal injury, subsequent are viral infections and more frequently described as
associated with biliary stones (until now this factor was described only in adults). Pancreatic trauma are
usually connected with abdominal injury. Objective: The aim of study was to make analysis of etiological
factors and clinical course of acute pancreatitis in children. Materials and Methods This study includes 45
children aged of 6 months to 17 years (median age 10,1 year) with acute pancreatitis treated at
Gastroenterology Unit in Pediatric Department and Surgery Department of Silesian Medical University in
Katowice. Criteria for diagnosis included clinical symptoms, abnormality of laboratory tests and imaging
studies. In addition we have analyzed immunological data of viral infection and some patients were tested for
SPINK 1, PRSS1 and CFTR mutations.

Results. The most often etiological factor of acute pancreatitis in analyzed group was abdominal trauma

in 13 cases (28,8%). The next factor identified was biliary tract disease associated with acute pancreatitis.
Cholelithiasis was found more often in the group of girls (11,1%) than in the group of boys (4,44%). In
almost 25% of cases no etiological factors was found and classified as idiopathic.

Conclusions: 1.In the pediatric patients group the most often cause of acute pancreatitis is abdominal

trauma (29%) and the following one is biliary tract diseases. 2.Usage of wide range of diagnostic
investigation including immunological, genetic and imaging examination (with MRCP and ERCP) allows to
found etiological factor for almost 75% of cases of acute pancreatitis.

Zelent

A., Bręborowicz

A., Puch

E.A., Krenz-Niedbała

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CHORÓB ALERGICZNYCH U DZIECI SZKOLNYCH

Z POZNANIA. OCENA WEDŁUG KWESTIONARIUSZA ISAAC

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Częstość występowania chorób alergicznych w Polsce jest niższa w porównaniu z krajami

wysoko rozwiniętymi. Jednak w ostatnich latach wraz ze zmianą warunków i stylu życia w naszym
kraju obserwuje się w tym zakresie wyraźną tendencję wzrostową. Wynika stąd potrzeba
monitorowania sytuacji epidemiologicznej za pomocą badań przesiewowych. Celem pracy była
wstępna ocena częstości występowania objawów sugerujących astmę i alergiczny nieżyt nosa
u dzieci poznańskich badanych w 2007 r. w odniesieniu do danych z lat 2001-2002. W pracy
wykorzystano dane dla 342 dzieci szkolnych w wieku 7-8 lat z losowo wybranych szkół
podstawowych w Poznaniu. Oceny częstości występowania chorób alergicznych dokonywano na
podstawie badań ankietowych według standardowego kwestionariusza ISAAC w styczniu 2007
roku. Analiza zebranego materiału wykazała, że objawy sugerujące astmę wystąpiły: (1) świszczący
oddech kiedykolwiek u 101 dzieci, co stanowiło 31,2% badanych (2) świszczący oddech w ciągu
ostatnich 12 miesięcy u 43 dzieci, co stanowiło 13,3% badanych. Rozpoznanie astmy miało
ustalone 26 dzieci (8,0%). Natomiast objawy alergicznego nieżytu nosa kiedykolwiek i w ciągu
ostatnich 12 miesięcy wystąpiły odpowiednio u 109 (33,6%) i 81 dzieci (25,0%). Schorzenie to
było zdiagnozowane w 78 przypadkach (24,0%). W porównaniu z wynikami badań dzieci
poznańskich w wieku 6-7 lat w roku 2001/2002 stwierdzono nieznaczny wzrost częstości objawów
astmy, a częstość występowania alergicznego nieżytu nosa nie uległa zmianie. Wstępne wyniki
sugerują utrzymującą się tendencję wzrostową występowania objawów astmy i alergicznego
nieżytu nosa oraz wzrost liczby dzieci z ustalonym rozpoznaniem tych schorzeń.

Zelent

A., Bręborowicz

A., Puch

E.A., Krenz-Niedbała

THE PREVALENCE OF ATOPIC/ ALLERGIC DISEASES IN SCHOOL CHILDREN

FROM POZNAŃ. EVALUATION WITH THE ISAAC QUESTIONNAIRE

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego Poznań,

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

The prevalence of allergic diseases in Poland has been significantly lower as compared to

developed countries. However, in last years changes in the life style and general living conditions
led to an increase of allergy evidenced by previous Polish epidemiological studies. Therefore there
is a need for epidemiological monitoring by screening method. The aim of the study was to
preliminary evaluate the prevalence of symptoms suggesting allergic diseases in schoolchildren
from Poznań examined in the year 2007 with reference to the study of 2001-2002. In the study data
for 342 children aged 7-8 years from randomly chosen schools were used. The examined
individuals derive from a larger data collection gathered within a research project on seasonal
conditions of child development. The occurrence of allergic diseases was assessed in January 2007
with a standard ISSAC questionnaire. The analysis showed that wheezing ever occurred in 101
children (31.2%) and wheezing in the last 12 months in 43 children (13.3%). The number of
children with established asthma was 26 (8.0%). Allergic rhinitis symptoms ever and in the last 12
months occurred in 109 children (33.6%) and 81 children (25.0%) respectively. There were 78
children (24.0%) with established allergic rhinitis. In comparison to the results from the study 2001-
2002 the present analysis revealed that the prevalence of asthma slightly increased and the
occurrence of allergic rhinitis has remained at a comparable level. These preliminary results suggest
an increasing tendency in the prevalence of asthma and allergic rhinitis symptoms and growing
number of children with established diagnosis.

Zwolińska-Karafioł B., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Krzemień A.

ZABURZENIA METABOLIZMU WITAMINY D U DZIECI Z NIESWOISTYMI

ZAPALENIAMI JELIT - PRZYCZYNA CZY SKUTEK CHOROBY

Klinika Pediatrii SUM w Katowicach, SPSK nr 6, GCZDz

W nieswoistych zapaleniach jelit (nzj)dochodzi do zaburzenia mikrokrążenia jelitowego, zespołu złego

wchłaniania,obniżenia wchłaniania tłuszczów i witamin. Niedobór Witaminy D odgrywa rolę w patogenezie
cukrzycy t I, chorób sercowo-naczyniowych, chorób nowotworowych oraz chorób nerek.

Cel pracy: Ocena parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej z uwzględnieniem stężenia witaminy

25OHD u dzieci z nzj.

Materiał i metoda: Grupę badaną stanowi 38 dzieci z chorobą Leśniowskiego-Crohna (Ch L-C)i colitis

ulcerosa (CU) w wieku od 6rż- 18 rż. (śr. wieku 13,9) z łagodnym rzutem choroby lub brakiem jej
aktywności. U dzieci oceniono stężenie wapnia całkowitego, wapnia zjonizowanego, fosforu, poziom
witaminy 25OH D3 oraz parathormon w surowicy krwi a w dobowych zbiórkach moczu oznaczono
wydalanie wapnia, fosforu oraz kreatyniny.

Wyniki: Średnie stężenie wapnia całkowitego (2.48mmol/l), fosforu (1.48mmol/l) w surowicy krwi oraz

wydalanie wapnia, fosforu w moczu nie odbiegają od przyjętych norm, jednakże poziomy wapnia
zjonizowanego mieszczą się poniżej dolnej granicy normy (0.98mmol/l). Średnie stężenie witaminy 25OHD
w obu grupach badanych wynosi 25.5ng/ml (w CH L-C –23.8ng/ml, wzjg-27.2ng/ml). U dzieci z CH L-C
poziom parathormonu nieznacznie przekracza zalecaną normę i wynosi 56.7pg/ml w porównaniu do grupy
dzieci z wzjg wartość parathormonu kształtuję się w granicach 29.97pg/ml. Wg zalecanych norm
wynoszących > 30ng/ml poziom witaminy D w surowicy krwi u dzieci z nzj odpowiada obniżonym zapasom
ustrojowym tej witaminy.

Wnioski: 1.W przewlekłych zapaleniach jelit u dzieci występuje duże zagrożenie niedoborem Witaminy

D 2.Dzieci chorujące na nzj stanowią grupę ryzyka niedoboru witaminy D co wymaga jej suplementacji pod
kontrolą poziomu 25OHD w surowicy krwi.

Zwolińska-Karafioł B., Woś H., Grzybowska-Chlebowczyk U., Więcek S., Krzemień A.

DISTURBANCES OF VITAMIN D METABOLISM IN CHILDREN WITH NON-SPECIFIC

COLITIS- REASON OR RESULT OF THIS DISEASE

Klinika Pediatrii SUM w Katowicach, SPSK nr 6, GCZDz

Non-specific colitis are associated with disorders of malabsorption which lead to decreased absorption

of fats and vitamins. Vitamin D deficiency contributes to the pathogenesis of type1diabetes, cardio-vascular
diseases, neoplasms and renal dysfunctions.

Aim of the study: The evaluation of Ca-P balance parameters, including vitamin 25OHD concentration

in children with non-specific colitis.

Material and method: The study involved 38 children diagnosed as L-C disease and CU aged from 6 to

18 years (mean age 13.9) with a mild disease attack or lack of disease activity. Total calcium concentration,
ionized calcium and phosphorus levels with the evaluation of vitamin 25OH D and parathormone in blood
serum were determined in the examined children; calcium, phosphorus and creatinine excretion was
determined in 24-hour urine collection.

Results: Laboratory tests showed that the mean values of total calcium (2.48mmol/l) and phosphorus

(1.48mmol/l) in blood serum as well as calcium and phosphorus excretion in urine did not exceed the
norm,but ionized calcium levels were below the limit (0.98mmol/l). Mean concentration of vitamin 25OHD3
in both groups was 25.5ng/ml (in L-C disease 23.8ng/ml, UC 27.2ng/ml). In children with L-C disease,
parathormone concentration slightly exceeded the norm 56.7pg/ml, in comparison with the group of children
with CU 29.9pg/ml.According to the serum norm vitamin D > 30ng/ml, in children with non-specific colitis
indicate depleted systemic reserves of vitamin D.

Conclusions: 1. A high risk of vitamin D deficiency is observed in children with chronic colitis.

2. Children suffering from non-specific colitis are at risk of D deficiency, which requires vitamin
supplementation with a concomitant monitoring of serum 25OHD levels.

Żytkowski A.

, Rapacka E.

, Sołek B.

ZESPÓŁ MARFANA- OPIS PRZYPADKU

Oddział Rehabilitacji Pourazowej Kliniki Ortopedii, Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 2 im. WAM,

Zakład Fizjologii Człowieka Katedry Nauk Podstawowych i Przedklinicznych UM w Łodzi,

Oddział Dziecięcy Samodzielnego Publicznego ZOZ w Poddębicach

Zespół Marfana jest uwarunkowanym genetycznie, ogólnoustrojowym schorzeniem tkanki

łącznej. Manifestuje się zaburzeniem wzrostu i rozwoju organizmu oraz bradytroficzną tkanką
łączną, która pogarsza się dodatkowo wraz z wiekiem pacjenta. U chorych stwierdza się defekt
w zakresie jednego z dwóch białek strukturalnych: fibryliny 1, w następstwie którego dochodzi do
nieprawidłowej syntezy włókien elastycznych - typ I zespołu Marfana, albo fibryliny 2 - typ II
zespołu Marfana, którego najbardziej charakterystycznym objawem jest arachnodaktylia.

W przypadku zaburzeń syntezy fibryliny 1 (kodowanej na chromosomie 15), w obrazie

klinicznym na pierwszy plan wysuwają się objawy w zakresie wielu narządów i układów: wzroku,
skóry, oddechowego, sercowo - naczyniowego, a także układu ruchu. Dlatego do rozpoznania
I typu zespołu Marfana upoważnia stwierdzenie wszystkich znamiennych nieprawidłowości:
ocznych, krążeniowych i szkieletowych.

Natomiast w przypadku defektu dotyczącego fibryliny 2 (kodowanej przez gen zlokalizowany

na chromosomie 5), u pacjentów nie stwierdza się zmian patologicznych w układzie sercowo-
naczyniowym, ani nieprawidłowości w zakresie narządu wzroku. Zaburzenia w strukturze tego
białka są przyczyną wrodzonych wad rozwojowych układu kostnego określanych niekiedy jako
wrodzona przykurczowa arachnodaktylia.

W pracy przedstawiono 17- letniego pacjenta o charakterystycznym fenotypie z deformacją

klatki piersiowej (badanie radiologiczne wykazało: bardzo mały wymiar przednio- tylny, płuca
z zagęszczeniami okołooskrzelowymi i śródmiąższowymi, wysoka czaszka z grubymi kośćmi
pokrywy i powiększonymi zatokami szczękowymi oraz stosunki długości paliczków do długości
kości śródręcza znamienne dla zespołu Marfana). U badanego chłopca nie stwierdzono obecności
objawów ocznych i zaburzeń sercowo- naczyniowych. Ze względu na nasilająca się duszność,
pacjent został zakwalifikowany do chirurgicznej korekcji klatki piersiowej.

Celem pracy jest przypomnienie, iż nie tylko w przypadku pacjentów z zaburzeniami układu

krążenia, np. tych, u których istnieje ryzyko pęknięcia tętniaka aorty, konieczne jest wykonanie
zabiegu operacyjnego. Niekiedy u chorych, u których zaburzenia dotyczą wyłącznie układu
szkieletowego, także należy rozważać potrzebę leczenia chirurgicznego.

Fizjologia i patologia okresu dojrzewania

101

Baran S., Ignyś A., Ignyś I.

PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z ZESPOŁEM MARFANA

Uniwersytet Zielonogórski

Zespół Marfana (ZM) jest genetycznie uwarunkowaną chorobą tkanki łącznej, dziedziczoną

w sposób autosomalny dominujący. Objawy charakterystyczne dla ZM występują we wszystkich
tkankach, w których obecna jest fibrylina- 1 i 2, główny składnik macierzy zewnątrzkomórkowej.
Badaniami objęto 50 chorych z ZM, zdiagnozowanych na podstawie kryterium Genta. Przy pomocy
ankiet oraz bezpośredniego wywiadu lekarskiego zebrano informacje na temat problemów
zdrowotnych chorych z ZM oraz kolejności pojawiania się ich w przebiegu progresywnej fazy
ontogenezy.

Badania potwierdziły, iż nieprawidłowości dotyczą przede wszystkim układu kostno-

mięśniowego, sercowo-naczyniowego i narządu wzroku. Ze względu na różnorodną ekspresję
patologicznego genu objawy pojawiają się w różnym wieku i z różnym stopniem nasilenia.
Stwierdzono, iż rozpoznanie ZM ustalane jest zbyt późno. Kliniczna diagnoza nie jest łatwa a tylko
wczesna diagnoza może zapewnić dłuższe życie chorym z ZM i poprawić jego jakość.

Baran S., Ignyś A., Ignyś I.

MARFAN SYNDROME (MS) IS A GENETICALLY DETERMINED CONNECTIVE

TISSUE DISORDER, INHERITED IN AN AUTOSOMAL DOMINANT MANNER

University of Zielona Góra

Symptoms characteristic of MS occur in all tissues in which fibrillin1 and/or fibrillin 2 are

present as a main component of the extracellular matrix. The study encompassed 50 patients with
MS diagnosed according to Ghent criteria. Based on clinical examination, patients’ medical history
and the questionnaire provided to MS patients, data on health problems and the sequence of their
appearance during the progressive phase of ontogenesis were collected.

The study confirmed that the pathological findings are mainly related to skeletal, circulatory

syndrome and the organ of vision. Due to the heterogeneous expression of the pathological gene
MS symptoms can occur at any age and with differing degrees of intensity. It was stated that the
diagnosis of MS is often made too late. The clinical diagnosis is not easy to establish in some
undefined cases but only an early diagnosis could provide a longer life span and improved quality
of life

102

Baran S., Teul I.

POLSKA MŁODZIEŻ A STERYDY ANABOLICZNO-ANDROGENNE

Uniwersytet Zielonogórski Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu

Istnieje wiele czynników wpływających na występowanie patologii społecznej wśród

młodzieży. Wspólną cechą zjawisk patologicznych jest ich coraz bardziej masowy,
epidemiologiczny charakter. Do współczesnych zjawisk społecznych dołączył kult ciała, którego
rodowód sięga czasów starożytnej Grecji. Idealna sylwetka – szczupła kobieta i mocno umięśniony
mężczyzna, kreowane przez media, to synonimy szczęścia i sukcesu. Zainteresowanie wyglądem
nasila się w okresie dojrzewania, kiedy kształtują się zachowania prozdrowotne. Niestety coraz
częściej młodzież ulegając wpływom kultury masowej, przyjmuje kult ciała do swojego systemu
wartości w sposób patologiczny, sięgając po zachowania destrukcyjne. Obok diety, suplementów
pojawiają się steroidy anaboliczne, których nadużywanie niesie ze sobą poważne konsekwencje
zdrowotne. Celem teoretycznym pracy były sterydy i ich rola na podstawie piśmiennictwa
polskiego i światowego, natomiast celem praktycznym- świadomość młodzieży polskiej

w znajomości i szkodliwości anabolików oraz skala problemu społecznego w Polsce. Badania miały
charakter pilotażowy i objęły 550 osób: młodzież gimnazjalną, szkół średnich oraz studentów.
Metodą badawczą były kwestionariusze autorskie. Zaobserwowano, iż zainteresowanie anabolikami
wciąż rośnie i dotyczy głównie płci męskiej. Zjawisko nie tylko się nasila ale obniża się również
wiek inicjacji sterydowej. Niestety wiedza na temat anabolików i świadomość większości
ankietowanych co do skutków zdrowotnych stosowania sterydów jest znikoma, uzależniona od
wieku, płci i środowiska. Stosowanie anabolików w Polsce dotyczy niewielkiej części młodzieży.
Obejmuje ono jednak coraz szerszą grupę nastolatków i dlatego problem ten powinien znaleźć się
w programach profilaktycznych.

Baran S., Teul I.

POLISH YOUTH AND ANABOLIC-ANDROGENIC STEROIDS

1Institute of Pedagogy, Sociology, and Health Sciences,
University of Zielona Góra 2Department of Normal and Clinical Anatomy, Academy of Medicine, Szczecin

There are many factors that have influence on the existence of social pathology among young

people. A common feature of pathological phenomena is their increasingly mass and
epidemiological character. The body cult, the beginnings of which date back to Ancient Greece.
The ideal figure – a slim woman and a muscular man – propagated by the media, are synonyms
of happiness and success. The interest in appearance is bigger in the period of adolescence, when
behaviours of pro-health people are formed. Unfortunately, young people more often give in to the
influence of mass culture. They allow the body cult to become a part of their value system in
a pathological way. Besides using diet and supplements young people take anabolical steroids. The
theoretical aim of the article was to review Polish and world literature on steroids and their role. On
the other hand, the practical purpose was to investigate whether and what Polish youth knows about
anabolics, and whether it is aware of their harmful effects, as well as to study the scale of this social
problem in Poland. The research involved 550 people: gymnasium and secondary school pupils and
students. The research method used for the purposes of the article were author questionnaires. It has
been noticed that the interest in anabolics is growing, mostly among males. Also, the age
of initiation of steroid use drops. Unfortunately, among the questioned people, the knowledge about
steroids as well as awareness of health consequences of using steroids is small, and it depends on
age, gender, and environment. In Poland using of steroids concerns still quite a small group
of young people.However, since it concerns ever bigger group of teenagers, it should become a part
of prevention programmes.

103

Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P.

, Chilarski A.

AGRESJA RÓWIEŚNICZA JAKO PRZYCZYNA URAZÓW U DZIECI

Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki,

student Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Celem pracy była ocena częstości występowania i rodzaju obrażeń u dzieci i młodzieży

powstałych wskutek agresji rówieśniczej.

Materiał i metody: Analizie poddano dokumentację medyczną pacjentów hospitalizowanych

z powodu pobicia w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej ICZMP w latach 2001-2007.

Wyniki: W ciągu 7 lat w Klinice hospitalizowano z powodu pobicia 124 pacjentów (19

dziewcząt, 105 chłopców). W 74 przypadkach sprawca był nieznany, w 49 – byli to koledzy, w 1 –
policja. Największą liczbę pacjentów leczono w latach: 2003 (29) i 2002 (26), a do pobić
najczęściej dochodziło w czerwcu i maju. Najliczniejszą grupą pobitych byli 16 i 17-latkowie,
niezależnie od płci. Analiza rodzaju obrażeń wykazała, że najczęściej dochodziło do potłuczenia
ogólnego (91) i urazów głowy (83), dość często z objawami wstrząśnienia mózgu (25). Czas
hospitalizacji wynosił od kilku do kilkunastu dni.

Wnioski: Liczba pacjentów hospitalizowanych z powodu pobicia utrzymuje się na stałym

poziomie. Niepokojący jest fakt coraz większej brutalizacji napadów i narastania agresji wśród
młodzieży.

Bułhak-Guz H., Klimanek-Sygnet M., Taczalska A., Szymor P.

, Chilarski A.

AGGRESSION AMONG PEERS AS A CAUSE OF TRAUMA IN CHILDREN

Department of Paediatric Surgery and Urology, Polish Mother’s Health Institute,

student of Medical University of Lodz

The aim of study was analysis of the frequency and types of trauma in children and adolescents

resulting form aggression among peers.

Material and methods: We analyzed medical records of patients hospitalized in the Department

of Paediatric Surgery and Urology, Polish Mother’s Health Institute, between 2001-2007, due to
assault and battery.

Results: Within the analyzed time span (7 years) 124 children (19 girls and 105 boys) were

hospitalized in the Department of Paediatric Surgery and Urology, Polish Mother’s Health Institute,
because of battery. In 74 cases the perpetrator was unknown, in 49 cases – schoolmates, in 1 case
the police. The largest number of patients were treated in years 2002 (29) and 2002 (26), and events
of battery were most common in the months June and May. The largest group within our patients
constituted adolescents aged 16 and 17 years, both sexes. The analysis of types of trauma showed
that general trauma (91 cases) and head trauma (83 cases) were most common, quite frequently with
commotio cerebri. The time of hospital stay ranged from several days to less than 20 days.

Conclusions: The number if patients hospitalized for assault and battery remains at the same

level. Rising level of aggression among adolescents and increasing brutality of attacks are alarming.

104

Burdukiewicz A., Andrzejewska J., Pietraszewska J.

POSTAWA CIAŁA CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT W OKRESIE POKWITANIA NA TLE

SKŁADU TKANKOWEGO CIAŁA

Zakład Antropologii Akademia Wychowania Fizycznego, Wrocław

Pokwitanie jest szczególnym okresem rozwoju człowieka, w którym następują intensywne

i szybkie przekształcenia budowy i struktury morfologicznej, wymagające rzetelnej i wnikliwej analizy.
Kształtowanie postawy ciała zależy od fizjologicznego rytmu rozwojowego i praw statyki oraz dynamiki,
warunkujących utrzymanie ciała w równowadze. Dysharmonia w rozwoju somatycznym, charakterystyczna
dla dojrzewania, powoduje niekiedy zaburzenia w procesie posturogenezy.

Cel pracy: Ocena zmian zachodzących w postawie na tle rozwoju komponentów składu ciała.
Materiał i metodyka: Wykorzystano badania longitudinalne składu i postawy ciała 91 dziewcząt i 89

chłopców wieku 13−15 lat. Skład ciała zbadano analizatorem BIA 101 S (Akern), a postawę ciała − za
pomocą Posturometru S. Analizę uwarunkowań cech postawy na tle składu ciała przeprowadzono
korzystając z wykresów trójliniowych.

Wyniki: Dziewczęta cechuje nieznacznie większa masywność sylwetki oceniana wskaźnikiem BMI.

W kolejnych klasach wieku, u obu płci, odnotowano tendencję do zmniejszenia udziału odsetkowego masy
pozakomórkowej. Udział masy komórkowej ulega powiększeniu u płci męskiej. U dziewcząt podobny
kierunek zmian stwierdzono w wieku 13-14 lat. Dziewczęta i chłopcy cechujący się wyższym poziomem
rozwoju masy pozakomórkowej i tłuszczu wykazują tendencję w kierunku występowania sylwetek
kifotycznych. Punkty indywidualne badanych prezentujących postawę równoważną są przesunięte
w kierunku większych wartości odsetkowych masy komórkowej. Postawa lordotyczna wiąże się z wyższym
udziałem tłuszczu.

Wnioski: Nierównomierne tempo rozwoju komponentów składu tkankowego przyczynia się do

występowania ukierunkowanych zmian w postawie ciała, pomimo występowania niewielkich zmian
w proporcjach wagowo-wzrostowych.

Burdukiewicz A., Andrzejewska J., Pietraszewska J.

THE BODY POSTURE OF PUBESCENT GIRLS AND BOYS AGAINST

A BACKGROUND OF BODY COMPOSITION

Department of Anthropology University School of Physical Education, Wrocław

The pubescence is a special stage of human ontogenesis. The changes in body build and

in morphological structure are really intensive, so they need to be analysed in detail. The developing of body
posture depends both on physiological rhythm and the laws of statics and dynamics, which condition the
body balance. Any disharmony in somatic development causes disorders of posturogenesis.

The aim of the paper. An analysis and evaluation of changes in body posture against a background of

body composition development.

Material and methodology: There were used the results of longitudinal examinations of body posture

and composition of 91 girls and 89 boys aged 13 to 15. The body composition was estimated by use of BIA
101 S Akern and body posture by Posturometr S. The analysis of relation between posture and body
composition was made on trilinear plots.

Results: Girls were slightly more massive according to BMI. In the successive classes of age, there was

a tendency to decreasing of extracellular mass. The amount of cellular mass increased in boys and in 13−14-
year-old girls. In children of both sexes with higher level of extracellular mass and body fat, there was
a tendency to kyphotic posture. The individual points of the children with balanced posture showed higher
proportional values of cellular mass. Lordotic posture is connected with higher amount of fat.

Conclusions: The unsteady rate of development of the tissue components causes the specially oriented

changes in body posture, in spite of only slight changes in height-mass ratio.

105

Chlebna-Sokół D., Karalus J.

BADANIA NAD WPŁYWEM CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA STĘŻENIA

METABOLITÓW WITAMINY D W SUROWICY U DZIECI Z NISKĄ MASĄ KOSTNĄ

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii UM w Łodzi

Celem pracy była ocena wpływu różnych czynników środowiskowych, takich jak dieta, aktywność

ruchowa czy nasłonecznienie na stężenia 25-hydroksycholekacyferolu i 1,25-dihydroksycholekalcyferolu
u dzieci z samoistną niską masą kostną.

Materiał: Badaniami objęto 57 dzieci, u których rozpoznano samoistne obniżenie gęstości mineralnej

kości. U wszystkich pacjentów oznaczono stężenia obu metabolitów witaminy D w surowicy oraz stężenie
jonów gospodarki wapniowo-fosforanowej. Przeprowadzono także analizę spożycia składników
pokarmowych przy użyciu programu DIETA2, oceniając średnie spożycie wybranych składników oraz
procent pokrycia w stosunku do zapotrzebowania dla wieku i płci.

Wyniki: Średnie spożycie wapnia i witaminy D znajdowało się poniżej wartości prawidłowych,

natomiast spożycie fosforu, sodu i białka było nadmierne. Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności
pomiędzy stężeniami metabolitów witaminy D a ilością spożywanych składników pokarmowych. Wykazano
jednak zależności między ilością spożywanego cholekalcyferolu a stężeniem 1,25(OH)2D w surowicy
u chłopców oraz pomiędzy stężeniem 25OHD a wiekiem, masą ciała i BMI; podobnych zależności nie
stwierdzono u dziewczynek. Analizując porę roku, w której badane były dzieci zaobserwowano tendencje do
zależności pomiędzy stężeniem 25OHD a nasłonecznieniem w miesiącach letnich i zimowych oraz
pomiędzy stężeniami 25OHD i PTH.

Wnioski: Na podstawie przeprowadzonych dotychczas badań nie stwierdzono znaczących, istotnie

statystycznie zależności pomiędzy stężeniem metabolitów witaminy D a analizowanymi czynnikami
środowiskowymi. Wykazano jedynie tendencje do wpływu na te stężenia niektórych składników
pokarmowych i czasu nasłonecznienia.

Praca finansowana w ramach grantu N406 04331/1352

Chlebna-Sokół D., Karalus J.

STUDY ON THE INFLUENCE OF ENVIRONMENTAL FACTORS ON SERUM VITAMIN

D METABOLITES CONCENTRATIONS IN CHILDREN WITH LOW BONE MASS

Department of Propedeutics Pediatrics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Pediatrics in Lodz

The aim of the study was the evaluation of influence of environmental factors, including diet, physical

activity or sun exposure on serum concentrations od 25-hydroxycholecalciferol and 1,25-
dihydroxycholecalciferol in children with primary low bone mass.

Material: 57 children with primary bone mineral density decrease were included in the study. In all

patients serum concentrations of vitamin D metabolites and ions of calcium-phosphorus balance were
determined. The analysis of selected nutrients were performed by DIETA2 programme, with evaluation of
mean nutrients intake and percent of nutrients’requirement coverage regarding age and gender.

Results: Mean calcium and vitamin D intake was below normal, whereas the intake of phosphorus,

sodium and protein was excessive. No statistically significant correlation between metabolites of vitamin D
and nutrients’ intake was revealed. The correlation between cholecalciferol intake and serum 1,25(OH)2D
and between 25OHD concentrations and age, body weight and BMI in boys were observed; no similar
correlations were revealed in girls. The analysis of the season of the year show stronger tendency to
correlation between 25OHD concetrations and sun exposure in summer and winter time and negative
correlation between 25OHD and parathormone in serum.

Conclusions: Untill now on the basis of the study no statistically significant correlations between

vitamin D metabolites concentrations and selected environmental factors were revealed. Only tendency to
influence of some nutrients and sun exposure on this concentrations were indicate.

The study was partly financed by Ministry of Education and Science as a grant N406 04331/1352

106

Chromik K., Burdukiewicz A., Sliwa W.

SOMATYCZNE UWARUNKOWANIA POSTAWY CIAŁA DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW

W OKRESIE POKWITANIA

Posmed sp.zo.o., Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska

Postawa ciała przyjmowana przez dziecko zależy m. in. od wieku, somatotypu, płci, stanu odżywienia,

trybu życia, obciążeń fizycznych, stanów psychicznych. Czynniki zewnętrzne odgrywają znaczącą rolę
bodźcową na rosnący organizm i wpływają zarówno na rozwój somatyczny jak i na zaburzenia dynamiczne
układu kostnego i mięśniowo-więzadłowego nabyte w ciągu życia osobniczego.

Celem pracy jest zbadanie uwarunkowań morfologicznych cech postawy ciała dzieci w wieku 12-14 lat.
Materiał i metodyka: Materiał badawczy stanowią wyniki pomiarów 2739 dziewcząt i 3114 chłopców

w wieku 12–14 lat. Badania postawy ciała przeprowadzono w latach 1997–2001, korzystając z Posturometru
S, nieinwazyjnego urządzenia elektronicznego. Dane pomiarowe i obliczone wskaźniki opracowane zostały
za pomocą metod statystycznych. Do uporządkowania macierzy korelacji cech morfologicznych

i posturalnych zastosowano aglomeracyjną metodę skupień.

Wyniki: U obu płci w okresie pokwitania zwiększeniu uległy kąty nachylenia poszczególnych odcinków

kręgosłupa. Ponadto zaobserwowano występowanie silniejszych powiązań między kątami α i β. Do
wspomnianych cech nawiązuje kolejny zespół utworzony przez wskaźniki asymetrii barków i łopatek.
Odrębne skupienie stanowią kąt kifozy i kąt lordozy oraz cechy somatyczne.

Wnioski: Znaczący wpływ na ukształtowanie kręgosłupa wykazuje ustawienie miednicy. Kąty

nachylenia piersiowo-lędźwiowego i lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa wykazują silne wzajemne
uwarunkowania. Ukształtowanie odcinka górnego kręgosłupa jest słabiej powiązane z wymienionymi wyżej
cechami kątowymi.

Chromik K., Burdukiewicz A., Sliwa W.

THE SOMATIC CONDITIONINGS OF THE GIRLS AND BOYS JUVENESCENT BODY

POSTURE

Posmed sp. z o.o., Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska

The body attitude taken by the child depends among other things: the age, somatic type, the sex,

nourishing state, the regimen, physical loads, states of mind, external factors plays the significant impulse
part on the growing organism and influences both on the somatic development as and on dynamic
disturbances of the skeleton and muscular – copula system acquired in the course lives. T The aim of this
study is examining of morphological posture features conditionings of children aged 12-14 years.

Material and the method: Searching material is determine by results of measurement 2739 girls and

3114 boys aged 12-14 years. The body posture research one passed in years 1997-2001, to take advantage of
S Posturometr, the non-invasive electronic device. Measuring data and calculated indexes became elaborated
by means statistical methods. To compose of the matrix of the correlation of morphological features and
postural one used agglomeration method of concentrations.

Results: At both sex in juvenescent are enlargement submissive depression angles of each sections

backbone. Besides one observed appeared of more strong connections between alfa and beta angles, with
which unites the gamma angle and in the further order indicator of the asymmetry of hips. to mentioned
features links the following set formed by indicators of the asymmetry of shoulders and shoulder-blades.The
individual concentration determine the kyphosis and lordosis angle and somatic guilds.

Conclusions: The significant influence on the backbone form shows the arrangement of the basin.

Depression angles pectorally - lumbar and lumbarly - sacral section backbone show strong intermutual
conditionings.The upper section backbone is more weakly related with mentioned higher angular features.

107

Czerniak U., Demuth A., Wieliński D.

ROLA KOMPONENTÓW CIAŁA W DOBORZE DO WYBRANYCH DYSCYPLIN

SPORTOWYCH. DETERMINANTA CZY MODYFIKATOR

Katedra Antropologii i Biometrii Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Odpowiednie podłoże morfologiczne stanowi bazę organizmu, pozwalającą na rozwinięcie

i wykorzystanie jego potencjału sprawnościowego. Duże znaczenie w tym względzie mają
proporcje między poszczególnymi komponentami ciała, szczególnie poziom masy beztłuszczowej.
Celem pracy jest określenie, w jakim stopniu poziom komponentów ciała młodego człowieka może
mieć udział w decyzji o podjęciu wysiłku fizycznego o charakterze ukierunkowanym. Badaniom
poddano 5 cech somatycznych, zmierzonych u 100 chłopców w wieku 15 - 19 lat,
rozpoczynających uprawianie 8 dyscyplin sportowych na etapie ukierunkowanym (piłki ręcznej,
siatkowej i koszykowej, akrobatyki sportowej, zapasów, boksu, szermierki i podnoszenia ciężarów).
Badane dyscypliny sportu możemy podzielić na takie, w których wysoki poziom masy
beztłuszczowej i wody jest elementem podkreślającym znaczenie masy aktywnej w ich uprawianiu
oraz takie, w których znaczenie jej jest mniejsze. Świadczą o tym współczynniki korelacji prostych
Pearson’a. Do grupy dyscyplin o preferowanym wysokim poziomie komponentów fizjologicznie
aktywnych należą: gry zespołowe, akrobatyka sportowa oraz boks. Na drugim biegunie znajdują
się: podnoszenie ciężarów, zapasy i szermierka. Wymagania pod przedmiotowym kątem są
zróżnicowane w grach zespołowych, jak również w grupie sportów siłowych (analiza skupień
metodą k-średnich). Na podstawie analizy materiału wysunięto wnioski: 1. Komponenty ciała
pełnią - w doborze do określonych dyscyplin sportowych - równorzędną rolę z podstawowymi
parametrami morfologicznymi, takimi jak wysokość i masa ciała. 2. W szczególnych dyscyplinach
sportu poziom masy aktywnej można traktować jako determinantę doboru, w innych zaś jako
modyfikator - wspomagający determinanty, szczególnie zaś wysokość ciała.

Czerniak U., Demuth A., Wieliński D.

BODY COMPONENTS ROLE IN SELECTION FOR CHOSEN SPORT DISCIPLINES.

DETERMINANT OR MODIFIER

Departament of Anthropology and Biometry, University School of Physical Education, Poznan

Adequate morphologic background states the base of an organism, allowing to develop and use

it’s fitness potential. In this matter great importance lies in proportions between specific body
components, especially fat free mass – which is, the main center of metabolism processes of human
organism. Aim of this work is determining, in what degree young men’s’ body components level
may participate in the decision of undertaking directed physical loads. Under research were 5
somatic features, measured among 100 boys at the age 15 up to 19 years old, who were at the
beginning of 8 sport discipline training at the directed stage (handball, volleyball, basketball, sport
acrobatics, wrestling, boxing, fencing and weight lifting). Researched sport disciplines may be
divided into such ones, among which high level of fat free mass and water in the outlining element
of active mass importance in training, as well as those which its’ importance is lower. This is
determined by Pearsons’ simple correlation indexes. In the group of disciplines preferring high level
of physiologically active components we may find: team sports, sport acrobatics and boxing. On the
other pole we may find: weight lifting, wrestling and fencing. Expectations under a directed angle
are differenced in team sports, as well as in strength sports group (k-average agglomeration analyze
method). On the basis of material analyze the following conclusions were introduced: 1. Body
components – in selection to specific sport disciplines – play equal role with basic morphologic
parameters, such as body height and mass. 2. In specific sport disciplines the level of active mass
may be treated as selection determinant, in others as a modifier – supporting determinants,
especially body height.

108

Emich-Widera

E., Tomasik-Krótki

J., Kopyta

I., Skorupka

J., Remiszak

J., Marszał

ZABURZENIA KONWERSYJNE I SOMATOFORMICZNE U DZIECI I MŁODZIEŻY

Katedra i Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w Katowicach,

Poradnia Zdrowia

Psychicznego Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach

Ocena częstości występowania oraz kliniczna i społeczna charakterystyka zaburzeń

konwersyjnych i somatoformicznych wśród pacjentów diagnozowanych w Katedrze i Klinice
Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego. Analiza retrospektywa obejmowała 72 dzieci (średni
wiek 14+/- 3 lata; 76 % dziewcząt) z rozpoznaniem konwersji i/lub zaburzeń somatoformicznych
zgodnie z klasyfikacją ICD-10. Pacjentów podzielono na trzy grupy: zaburzenia konwersyjne (K;
49 osób), zaburzenia somatoformiczne (S;13 osób) oraz grupa, w której współistniały zaburzenia
konwersyjne i somatoformiczne (K+S; 10 pacjentów).

Wyniki: Zaburzenia konwersyjne występowały u większości pacjentów ze znaczącą przewagą

u dziewcząt (p=0,000004). Najczęstszą manifestacją kliniczną tych zaburzeń były napady
rzekomopadaczkowe (p=0,0001) w grupie K i bóle głowy w grupie S (p=0,002), a wynik ten
korespondował z przewagą bólów głowy (p<0,00001) i omdleń (p=0004) w grupie K+S. Aż 46%
pacjentów przeżywało stres związany z trudną sytuacją rodzinną.

Wnioski: Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie daje możliwość pełnego powrotu do

zdrowia. Niezależnie od wieku pacjentów objawy takie jak napady rzekomopadaczkowe, omdlenia,
bóle głowy zwłaszcza wśród dziewczynek powinny być dokładnie badane z uwzględnieniem
zaburzeń konwersyjnych i/lub somatoformicznych. Częste jest współwystępowanie zaburzeń
somatycznych oraz trudnej sytuacji w rodzinie pacjenta.

Emich-Widera

E., Tomasik-Krótki

J., Kopyta

I., Skorupka

J., Remiszak

J., Marszał

CONVERSION AND SOMATOFORM DISORDERS IN CHILDREN AND ADOLESCENTS

Department of Neuropediatrics,

Silesian School of Medicine, Katowice, Psychiatric Outpatient Clinic,

Upper Silesian Child Health Center, Katowice

The assessment of the prevalence, clinical and social characteristics of both conversion and

somatoform disorders among the neurologically diagnosed pediatric patients.

Method: We retrospectively studied the medical history of 72 patients (mean age: 14+/- 3 years;

76% of girls) with ICD-10 defined conversion and/or somatoform disorders. They were classified
into three groups: conversion disorders (K; 49 patients); somatoform disorders(S; 13 patients) and
coexisting conversion and somatoform disorders (K+S; 10 patients).

Results: Conversion disorders accounted for the majority of cases with the significant female

predominance (p=0,000004). As for the most common clinical manifestation these were
pseudoseizures (p<0,0001) in group K and headaches in group S (p=0,002) which corresponds to
the predominance of headaches (p<0,00001) and syncope (p=0,0004) in the K+S group. Over 46%
suffered form recent family stress.

Conclusions: The children suspected of conversion or somatization should be immediately

examined by the psychiatrist to ensure full and prompt recovery. Irrespective of age, the
manifestation of pseudoseizures, syncope or seizures especially among girls should be scrupulously
investigated towards conversion and/ or somatoform disorders. The somatic co morbidity and direct
relation to severe family stress often underline the somatoform disorder’s history.

109

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

OCENA FUNKCJONOWANIA PSYCHORUCHOWEGO DZIECI W WIEKU SZKOLNYM

Z NADWAGĄ ORAZ WADĄ POSTAWY

Akademia Świętokrzyska w Kielcach,

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach

Przez wadę postawy rozumiemy odchylenia od ogólnie przyjętych cech prawidłowej postawy.

Postawa, czyli zarys ciała, jest wyrazem stanu fizycznego i psychicznego, jest obrazem zdrowia.
Prawidłowa postawa daje ładny zarys ciała, który swoim układem, budową i działaniem wyzwala
odczucie piękna i harmonii. Dobre samopoczucie, radość, chęć dobrej prezencji sprzyja
przybieraniu lepszej postawy.

Cel badań: Celem badań było stwierdzenie jak oceniają jakość swojego funkcjonowania,

psychicznego, fizycznego i społecznego dzieci z podwyższonym indeksem masy ciała.

Materiał i metody: Badaniem została objęta grupa 120 dzieci w wieku 11-13 lat, posiadających

podwyższoną masę ciała oraz boczne skrzywienie kręgosłupa. Grupę kontrolną stanowiła grupa 120
dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa, ale bez nadwagi. Jako narzędzia badawcze
zastosowano: siatkę centylową, skalę TAB, kwestionariusz własnej konstrukcji celem pozyskania
dodatkowych informacji niezbędnych przy ocenie funkcjonowania psychoruchowego.

Wyniki: W grupie dzieci z nadwagą i bocznym skrzywieniem kręgosłupa w porównaniu

z grupą dzieci bez nadwagi częściej występowały również inne nieprawidłowości w obrębie
narządu ruchu, dzieci te z większym trudem realizowały program usprawniania zarówno pod
względem fizycznym jak również pod względem sensu ćwiczeń, niższa była ich samoocena oraz
wiara w poprawę ich sytuacji pod wpływem terapii, codziennie funkcjonowanie ruchowe było
znacznie obniżone.

Wnioski: Nadwaga jest czynnikiem, który może utrudnić i wydłużyć proces usprawniania.

Nadwaga wpływa na występowanie wielu wad w obrębie narządu ruchu. Funkcjonowanie
psychoruchowe dzieci z nadwagą jest gorsze niż dzieci bez nadwagi.

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

ASSESSMENT OF PSYCHOMOTOR FUNCTIONING OF OVERWEIGHT SCHOOL-

AGED CHILDREN WITH FAULTY POSTURE

Saint Cross Academy in Kielce,

Wszechnica Saint Cross in Kielce

The posture, or the outline of the body, expresses the physical and metal status, so it is reflection of the

health. The correct posture produces a nice shape of the body, whose composition, proportion and action
release the feeling of beauty and harmony. Good state of mind, joy, a desire of good appearance are
beneficial to assuming a better posture. Object of the research. The object of the research was to state how
children with higher body weight index assess the quality of their physical, mental and social functioning.

Material and methods: The research included a group of 120 overweight children aged 11-13 with lateral

curvature of the spine. The reference group was 120 children with lateral curvature of the spine who were not
overweight. The tools of the research were: a percentile grid, the scale TAB, a questionnaire made for the
purpose, in order to obtain additional information necessary to assess the psychomotor functioning.

Results: In the group of overweight children with scoliosis, in comparison with the reference group of

children who were not overweight, there was more frequent incidence of other disorders within the motor
organ. These children found it more difficult to implement the rehabilitation programme, both for physical
reasons and in terms of understanding the sense of the exercise. Their self-evaluation and their trust in
improvement of the situation due to the therapy were lower, and their everyday motor functioning was much
worse.

Conclusions: Excessive weight is a factor which can hinder and extend in time the process of

rehabilitation. The psychomotor functioning of overweight children is worse than that in children of correct
weight.

110

Kaczmarek M., Durda M., Krzyżaniak

CZY PŁEĆ MA DECYDUJĄCY WPŁYW NA WYOBRAŻENIE WŁASNEGO CIAŁA

WŚRÓD MŁODZIEŻY?

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Antropologii, Zakład Biologii Rozwoju
Człowieka,

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Katedra Medycyny

Społecznej, Zakład Epidemiologii

Wyobrażenie własnego ciała (body image, dalej BI)) jest pojęciem złożonym, opartym na poziomie

samooceny danej jednostki oraz efekcie porównania z innymi. Nastolatkowie są wyjątkowo wrażliwi na
zmiany kształtu i wielkości ciała, wynikające z intensywnych przemian zachodzących podczas okresu
dojrzewania. Prezentowane w mediach standardy męskiej i żeńskiej atrakcyjności potęgują stopień
niezadowolenia z własnej sylwetki.

Cel pracy: Celem pracy było potwierdzenie wpływu płci na wyobrażenie własnego ciała wśród

nastoletnich dziewcząt i chłopców.

Materiał i metodyka: Badaną grupę stanowiło 191 nastolatków (154 ♀ i 137 ♂) w wieku 13–18 lat,

losowo wybranych ze szkół w Wielkopolsce i na Podkarpaciu. W celu zbadania subiektywnego poziomu
zadowolenia z wielkości ciała posłużono się instrumentem The Body Image Assessment (BIA). Indykatorem
wpływu płci na BI była wartość różnic pomiędzy męskim i żeńskim wyobrażeniem na temat wielkości
własnego ciała.

Wyniki: Dziewczęta istotnie częściej (p<0.001) niż chłopcy oceniały swój rozmiar ciała jako zbyt duży

(19.5% vs 3.6%). Istniały różnice pomiędzy płciami w odniesieniu do wybranego ideału ciała. Dziewczęta
skłonne były wybierać jako idealne sylwetki szczupłe (♀=59.7% vs ♂=40%; p<0.01). W przeciwieństwie do
nich, chłopcy wybierali jako swój ideał sylwetki silniej umięśnione (♂=39.4% vs ♀=8.4%; p<0.001).
Ogólny obraz satysfakcji z wielkości ciała ukazał istotne różnice między płciami. Dziewczęta były bardziej
niezadowolone z własnego ciała niż chłopcy (13.5% vs 1.9%; p<0.001).

Wnioski. Wyobrażenie własnego ciała jest ważnym komponentem dobrostanu psychicznego wśród

młodzieży, silnie uzależnionym od płci.

Kaczmarek M., Durda M., Krzyżaniak

IS GENDER A CRUCIAL CAUSE OF BODY IMAGE IN ADOLESCENCE?

Department of Human Biological Development, Institute of Anthropology, Faculty of Biology, Adam
Mickiewicz University,

Department of Epidemiology, Chair of Social Medicine, Karol Marcinkowski

Medical University

Body image is defined as the dynamic perception of one's physical appearance based on self-esteem and

self-evaluation and the reactions of others. Body image concerns have become widespread among
adolescents as they are especially vulnerable to physical changes experienced during puberty and the
standards of female and male attractiveness shown in the media. The main purpose of the present study was
to validate the gender role in body image among adolescents.

Materials and Methods: Two hundred ninety one adolescents (154 ♀ and 137 ♂), aged 13-18 were

recruited to the survey from schools of Wielkopolska and Podkarpacie regions. The Body Image Assessment
(BIA) instrument was used to evaluate one’s subjective well-being with body size. The amount of
differences between males and females perception of body size serves as an indicator of gender influence on
body image.

Results: The findings revealed a significantly (p<0.001) greater proportion of girls who were likely to

assess their body size too fat as compared to boys (19.5% vs 3.6%). There were gender differences
considering an estimate of the individual’s ideal body size. Girls were likely more often to choose a lean
silhouette as their ideal body size than boys (59.7% vs 40%; p<0.01). On contrary, boys were likely to wish
their ideal bodies more strong than girls (39.4% vs 8.4%; p<0.001). The picture of satisfaction with body size
revealed a significant gender differences. Girls were likely to be less content with their bodies than boys
(13.5% vs 1.9%; p<0.001).

Conclusion: Body image as an important component of the adolescents’ well-being appeared to be

significantly shaped by the gender.

111

Kordecki H., Gworys B.

HEURYSTYCZNA METODA PORÓWNANIA CECH WIELOPARAMETRYCZNYCH

Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej
*Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej we Wrocławiu

Bardzo często mamy do czynienia z analizą, w której rozpatrujemy podobieństwa lub różnice

pomiędzy cechami wieloparametrycznymi, zawierającymi nawet kilkaset parametrów. Na przykład
ocena kilku grup zróżnicowanych czynników środowiskowych wpływających na dobrostan
pacjentów.

Celem pracy jest prezentacja heurystycznej metody porównania cech wieloparametrycznych.

Parametry cech nie muszą być takie same a ich liczba może być różna. Jako przykład zastosowania
metody wybrano porównanie trzech testów sprawności motorycznej. Zbadano grupę 1001
chłopców w wieku 16 do 24 lat z wrocławskich liceów i Akademii Medycznej. Do porównania
wzięto testy: EUROFIT, Denisiuka i Pilicza. Wskazanie najlepszego testu nie jest możliwe z uwagi
na brak obiektywnych standardów. Bezpośrednie porównanie jest utrudnione przez zróżnicowaną
jakościowo i ilościowo liczbę parametrów. Aby umożliwić porównanie testów zaproponowano
nową, własną metodę.

Rezultaty testów zmodyfikowano, komasując wartości parametrów w danym teście, tak aby

otrzymać pojedyncze zmienne możliwe do porównania. Dla sprawdzenia czy modyfikacja nie
spowodowała utraty informacji zawartej w wynikach testów wykonano analizę korelacji. Następnie
dla oceny i porównania różnic pomiędzy testami wykonano analizę skupień i analizę wariancji
(ANOVA). Otrzymane rezultaty potwierdziły przydatność prezentowanej metody do
rozwiązywania problemów porównania cech wieloparametrycznych.

Kordecki H., Gworys B

HEURISTIC METHOD OF MULTIPARAMETER FEATURES COMPARISON

Institute of Computer Engineering, Automatics and Robotics, Wrocław University of Technology
*Department of Normal Anatomy, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław

Very often it is necessary to compare features that contain many parameters of different kind.

For example it is necessary to say which environment described by different parameters is better for
patient. In that case the method of environment quality evaluation should be available.

The aim of this paper is to present the heuristic method of comparison features described by

many parameters. Parameters described features don’t have to be the same and its number can be
different. As the example the method of different motor tests comparison is presented. A group of
1001 boys in the age from 16 to 24 was investigated. Some of them were studying in Wroclaw high
schools; some were students in Wroclaw Medical University. Motor tests taken into account in the
paper are EUROFIT, Denisiuk’s and Pilicz’s test. It is impossible to say which one of them is the
best since no quality standard exists. The direct comparison is rather difficult because different tests
contain different number of components and some of them are of different kind. In order to solve
the comparison problem the new method was proposed.

Results of tests were modified in order to obtained variables possible to compare. To check how

the modification affected the information contained in original test results the correlation analysis
was applied. Finally, the cluster analysis and variance analysis (ANOVA) was used to evaluate and
compare differences in test results. Obtained results confirmed the usefulness of the presented
method for solving problems of multiparameter features comparison.

112

Kosińska M., Szwed A.

STAN OKOŁOURODZENIOWY A WIEK MENARCHE

Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Antropologii, Wydział Biologii Uniwersytet im. A.
Mickiewicza w Poznaniu

W trakcie ontogenezy organizm przechodzi poprzez kolejne, genetycznie zdeterminowane fazy

rozwojowe, przy czym każda z następujących faz jest wynikiem nie tylko determinacji genetycznej
i modyfikacji środowiskowej w danym, konkretnym momencie, ale jest także efektem wystąpienia
oraz jakości faz poprzedzających. Jednymi z najważniejszych etapów ontogenezy jest
przekroczenie urodzeniowego progu selekcji oraz przekroczenie progu pokwitaniowego.

Głównym celem pracy jest określenie zależności pomiędzy stanem okołourodzeniowym

a wiekiem wystąpienia menarche. Materiał badawczy obejmuje dane 275 dziewcząt. Stan
dojrzałości okołourodzeniowej określono na podstawie wieku płodowego oraz urodzeniowej masy
ciała. W celu określenia związku między okołourodzeniowym stanem dojrzałości a wiekiem
wystąpienia menarche wykorzystano moduł analizy przeżycia. Do opisu badanych zależności
zastosowano metodę limitu iloczynowego (analizę Kaplana-Meiera), natomiast do porównań wieku
wystąpienia menarche pomiędzy wyróżnionymi grupami test log-rank. U badanych menarche
wystąpiła między 10 a 17 rokiem życia (Me=13; Q1-Q3: 12-14 lat). Stwierdzono istotne
zróżnicowanie wieku wystąpienia menarche w zależności od długości trwania ciąży (log-rank
c2=8,679; p=0,013). Najpóźniejsze przekroczenie progu pokwitaniowego zaobserwowano

u dziewcząt urodzonych przed ukończeniem 33 tygodnia wieku płodowego. Nie zaobserwowano
natomiast wpływu urodzeniowej masy ciała (p>0,05) oraz występowania opóźnienia rozwoju
wewnątrzmacicznego (p>0,05) na wiek dojrzewania badanych dziewcząt. Przeprowadzone analizy
wskazują, że czynnikiem warunkującym czas wystąpienia menarche jest dojrzałość biologiczna
wynikająca z długości rozwoju płodowego.

Kosińska M., Szwed A.

PERINATAL STATUS AND MENARCHAL AGE

Department of Human Biological Development, Institute of Anthropology, Faculty of Biology, Adam
Mickiewicz University

In the course of ontogenesis all individuals must pass through the following developmental

stages, genetically determined and common. Phenotypic effects are due to interactions between the
environment and genes. Moreover, the ontogenetic development is the function of time and it is the
continuous process. In the consequence ontogenetic stages are the result of the quality of earlier,
preceding stages. Within ontogenetic stages there are moments in which changes in initial value of
the particular features cause an individual’s transition from one condition to another. One of the
most important are the birth and the maturation. The presented studies concern the relationship
between these, different and distant in time, ontogenetic events. Researchers are interested in
differences in the time of menarche occurrence caused by perinatal status. The research material
includes data of 275 girls. The perinatal status was assessed on the basis of the gestational age and
the birth weight. Data were analysed using the Product-Limit-Method (Kaplan-Meier) for
description and the chi-square test and the F-Cox test for comparison, as implemented in the
survival analysis module. The time of the menarche occurrence at the age ranged from 10 to 17
years (Me=13; Q1-Q3: 12-14). The significant differences were observed between groups
distinguished by the gestational age (GA) (log-rank c2=8,679; p=0,013). In the group of preterm
born girls (<33 GA) the time of menarche occurrence was delayed about four years. The influence
of birth weight (p>0,05) and the intrauterine growth retardation (p>0,05) on the age of the menarche
was not revealed. The perinatal status defined by the gestational age is the conditioning factor of the
menarche occurrence.

113

Kryst Ł.

WYBRANE WSKAŹNIKI STANU ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY KRAKOWSKIEJ –

CHARAKTERYSTYKA ORAZ ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNO-EKONOMICZNE

Zakład Antropologii, Uniwersytet Jagielloński

Celem prezentowanej pracy był określenie częstości występowania nadwagi, otyłości oraz

ocena stanu odżywienia u młodzieży uczącej się w krakowskich liceach, w zależności od miejsca
zamieszkania. Badania antropometryczne przeprowadzone zostały w wybranych liceach,
prezentujących jeden z najwyższych poziomów nauczania w Krakowie. Grupa była więc w pewien
sposób wyselekcjonowana.

Pomiarów uczniów w wieku 16 - 19 lat dokonano w roku 2007 i objęły one 295 chłopców oraz

387 dziewczynek. Do oceny stanu odżywienia wykorzystano pomiary 3 fałdów skórno-
tłuszczowych oraz pomiar obwodu ramienia. Do określenia częstości występowania nadwagi
i otyłości wykorzystano wskaźnik BMI, a uzyskane wyniki porównano do kryteriów
zaproponowanych przez Cole`a. Do zbadania stanu odżywienia użyto testu analizy wariancji
(ANOVA).

Wyniki nie wykazały tu żadnych statystycznie istotnych różnic między młodzieżą mieszkającą

w Krakowie, a tą mieszkającą w małych miasteczkach oraz na wsiach. Częstość występowania
nadwagi i otyłości była niższa niż w przypadku innych populacji badanych w Polsce pod tym
kątem. Powodem tak dobrych wyników może być fakt, iż badane licea należały do szkół elitarnych
i zdecydowana większość rodziców posyłająca tam swoje dzieci zarówno z Krakowa jak i z innych
miejscowości miała wyższe wykształcenie. Być może też dzieci wiejskie pod presją grupy dążyły
do uzyskania takiego samego wyglądu sylwetki jak ich rówieśnicy z miasta. Istnieje też
prawdopodobieństwo, że niska częstość występowania nadwagi i otyłości nie ma związku
z prawidłowym żywieniem, ale raczej z niedożywieniem spowodowanym bardzo duża ilością zajęć
szkolnych i pozalekcyjnych w badanych szkołach. Ostateczne wyjaśnienie wymaga jednak
dodatkowych i dokładniejszych badań w przyszłości.

Kryst Ł.

THE STATE OF NUTRITION IN CRACOW’S YOUTH – SOCIO-ECONOMIC

CHARACTER AND DIFFERENTIATION

Department of Anthropology, Jagiellonian University

The aim of the investigation was to define frequency of overweight and obesity among youth. Also the

state of the nutrition was analyzed. The objects of the study were youth (16 – 19 years old) from secondary
schools in Cracow. Anthropological surveys were made in chosen schools presenting one of the highest level
of the study, so analyzed group was in some way selected. The studies were conducted in the year 2007.

It composed of 295 boys and 387 girls. The frequency of the overweight, obesity and the state of

nutrition were examined in dependence of the dwelling-place. Three groups of children were set apart: from
the big city, small city and from the village. To estimate the state of the nutrition three skin folds and the
circumference of the shoulder were measured. For assessing overweight and obesity, criteria proposed by
Cole and recommended by IOTF were used. By using ANOVA, no significant differences between youth
from the different dwelling-place were observed. The frequency of the overweight and obesity was lower in
comparison with children from other populations measured in Poland. The reason of this kind of results
could be the fact, that analyzed schools belong to the “elite” and majority of the parents of measured youth
had higher education. Perhaps also school children from the villages were under pressure of coevals group
from the big city and they aspired to obtain the same appearance. There is also probability that low frequency
of overweight and obesity was a result of malnutrition caused by a great quantity of activities in school and
also away from school. The final explanation requires additional and detailed analysis in the future.

114

Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kozłowska M.

STĘŻENIE LEPTYNY I VISFATYNY JAKO WSKAŹNIK ZASOBÓW TKANKI

TŁUSZCZOWEJ U DZIEWCZĄT

Zakład Propedeutyki Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Leptyna i visfatyna są białkami wytwarzanymi w tkance tłuszczowej, które mogą

odzwierciedlać zasoby tej tkanki i odgrywać rolę w patogenezie zespołu metabolicznego. Celem
pracy było określenie stężenia visfatyny i leptyny u dziewcząt w odniesieniu do tkanki tłuszczowej
całkowitej i zlokalizowanej w tkance podskórnej.

Materiał i Metody: Badaną grupę stanowiło 86 dziewcząt w wieku średnio 12,3±0,3 lat.

Mierzono wysokość i masę ciała, a także grubość fałdów skórno-tłuszczowych na ramieniu, na
brzuchu i pod łopatką. Oznaczono stężenie visfatyny i leptyny korzystając z metody ELISA.
Obliczono zawartość procentową tłuszczu. Dziewczęta podzielono na dwie grupy w zależności ich
BMI.

Wyniki: Zgodnie z oczekiwaniami stwierdzono różnice między % zawartością całkowitej

tkanki tłuszczowej, sumą grubości dwu fałdów skórno-tłuszczowych na tułowiu i grubością fałdu
skórno tłuszczowego na ramieniu w grupie dziewcząt z BMI powyżej i poniżej 25 centyla. Stężenie
leptyny było wyższe u dziewcząt z wyższym BMI. Nie stwierdzono natomiast różnicy w stężeniu
visfatyny. Wykazano wysokie pozytywne korelacje między stężeniem leptyny a BMI (r=0,69;
p<0,001), % tłuszczu (r=0,76; p<0,001), grubością fałdu skórno-tłuszczowego na ramieniu (r=0,76;
p<0,001) oraz sumą dwu fałdów skórno-tłuszczowych na tułowiu (r=0,79; p<0,001). Nie wykazano
natomiast korelacji między stężeniem visfatyny i parametrami antropometrycznymi jak również
między stężeniami leptyny i visfatyny.

Wnioski: Stężenie leptyny odzwierciedla zasoby tkanki tłuszczowej u dziewcząt. Pytanie

w jakim stopniu stężenie visfatyny świadczy o zasobach tej tkanki wymaga dalszych badań.

Kulik-Rechberger B., Szponar E., Kozłowska M.

LEPTIN AND VISFATIN CONCENTRATIONS AS A MARKER FOR FAT AMOUNT

IN GIRLS

Department of Paediatric Propedeutics, Medical University of Lublin

Leptin and visfatin are adipose-specific proteins that could reflect the amount of fat tissue and play

a role in metabolic risk. The aim of the study was to assess the serum visfatin and leptin concentrations in
girls in relation to total and subcutaneous fat accumulation.

Materials and Methods: Eighty-six girls (mean age 12.3±0.3 years) were enrolled in the study. Body

weight, height, and skinfold thickness on the triceps, abdomen and at subscapular sites were measured. The
serum concentrations of visfatin and leptin were assessed. The percentage of fatty tissue was estimated. Girls
were classified into two groups according to their BMI.

Results: As was suspected there were differences in % body fat and sum of two trunk skinfolds as well

as between skinfold thickness at the triceps site between girls with BMI below and above 25

percentile.

Leptin concentration was higher in girls with higher BMI. No difference in visfatin concentration was
observed. There were high positive correlations between leptin and: BMI (r=0.69; p<0.001), % of body fat
(r=0.76; p<0.001), skinfold thickness at the triceps site (r=0.76; p<0.001) and sum of two trunk skinfolds
(r=0.79; p<0.001) but no correlations were found between visfatin concentration and anthropometrical
parameters as well as between leptin and visfatin concentrations.

Conclusion: Serum leptin concentration is a good indicator of fat amount in pubertal girls. The answer

for the question if serum concentration of visfatin reflects the visceral fat amount needs other investigation.

115

Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

PERFORACJA WRZODU DWUNASTNICY U INTENSYWNIE ODCHUDZAJĄCEGO SIĘ

17-LETNIEGO CHŁOPCA - PREZENTACJA PRZYPADKU

Klinika Pediatrii i Gastroenterologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Perforację wrzodu dwunastnicy u dzieci rozpoznaje się dość rzadko. Czynnikami

predysponującymi do wystąpienia choroby wrzodowej dwunastnicy są: współistniejące zakażenie
Helicobacter pylori, płeć męska, grupa krwi „0”, narażenie na sytuacje stresowe, nieregularne
odżywianie.

Prezentujemy przypadek 17-letniego pacjenta, intensywnie odchudzającego się (ubytek masy

ciała ok. 20 kg w przeciągu 3 miesięcy), z współistniejącym zakażeniem Helicobacter pylori,
u którego w trakcie laparotomii rozpoznano perforację dwunastnicy.

Mroczkowska-Juchkiewicz A., Gołyska D., Janek B., Skomra S., Mwasha K.

DUODENAL ULCER PERFORATION ON 17 YEARS OLD BOY ON INTENSIVELY

SLIMMING DIET

Klinika Pediatrii i Gastroenterologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Duodenal ulcer perforation in children is rarely diagnosed in children. Predisposing factors are

as follows: coincidence of Helicobacter pylori infection, male sex, group “0”, stress, irregular
feeding.

The article presents a 17 years old patient, on intensive slim diet (with weight loss of 20 kg in 3

mouths) with coincidence of Helicobacter pylori infection, in whom perforation of duodenal ulcer
was diagnosed during laparotomy.

116

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

PRZEKONANIA MŁODZIEŻY NA TEMAT CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH

NA ZDROWIE

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy,

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach,

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Zdrowie jest warunkiem podjęcia przez dzieci obowiązku szkolnego oraz systematycznego

uczęszczania do szkoły i efektywnego uczenia się. W życiu codziennym istnieje wiele czynników
wpływających na zdrowie zarówno w sposób pozytywny jak i negatywny. Znajomość ich pozwoli
dokonywać prawidłowych wyborów, które będą umacniać i potęgować zdrowie, a tym samym
unikać tych, które wpływają na nie niekorzystnie.

Celem badań było poznanie przekonań młodzieży na temat umiejscowienia kontroli zdrowia.

Badanie przeprowadzono wśród 75 respondentów, którymi była młodzież licealna. Do badań
wykorzystano Skalę Umiejscowienia Kontroli Zdrowia dla Dzieci (HLC). Pomiar ten może zostać
wykorzystany w edukacji zdrowotnej poszerzającej wiedzę na temat zdrowia i jego uwarunkowań,
oraz w programach promocji zdrowia dzieci i młodzieży uczących się nowych umiejętności
związanych z zachowaniami zdrowotnymi.

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

BELIEFS OF ADOLESCENTS ON THE FACTORS INFLUENCING HEALTH

Faculty of Health Education. Institute of Public Health. Jan Kochanowski Saint Cross Academy in Kielce

Wszechnica Saint Cross in Kielce

I Department of Orthopaedics and Traumatology. Medical University of Łódź

Health is a condition for children to undertake a duty of attending school and attending

it systematically as well as to learn effectively. In everyday life there are many factors affecting
health, both in positive and negative way. The knowledge of these factors will allow to make a right
choice of these improving and potentiating health and thus to avoid those having unbeneficial
impact.

The aim of the study was to get to know the beliefs of adolescents on the role of health control.

The study comprised 75 respondents who were secondary school students. Health Locus
of Control Scale for children was applied. The measurement can be used in health education
broadening the knowledge on health and its determinants as well as in health promotion
programmes for children and adolescents learning new skills associated with health related
behaviour.

117

Owoc A., Sygit K., Bojar I., Włoch K.

Z BADAŃ NAD ZACHOWANIAMI ZDROWOTNYMI MŁODZIEŻY SZKOLNEJ

Katedra i Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Informacje pochodzące ze środowisk szkolnych wskazują na konieczność podejmowania

konkretnych działań w zakresie szkolnego wychowania zdrowotnego.

Badania miały na celu identyfikacje zachowań zdrowotnych młodzieży ze szkół promujących

i niepromujących zdrowie. Jednostkę badawczą stanowiło 800 uczniów klas trzecich liceów
ogólnokształcących w Szczecinie. Spośród liceów promujących zdrowie dobrano metodą losowania
prostego pięć liceów ogólnokształcących. Ostatecznie do analizy zakwalifikowano 596
kompletnych kwestionariuszy ankiet. Do analizy statystycznej wyników badań zastosowano test
Chi

. Ponad połowa badanych (61,07%) oceniła swoje odżywianie na poziomie dobrym. Istotnie

lepiej odżywiały się w grupie badanej dziewczęta - lepiej odżywiała się młodzież ucząca się
w szkołach promujących zdrowie. Istotny jest fakt, że z grupy badanej bardziej aktywne fizycznie
są dziewczęta aniżeli chłopcy. Z badań wynika, że młodzież ze szkół promujących zdrowie była
bardziej aktywna niż młodzież ze szkół nie promujących zdrowia. Z badań wynika, że 66,27%
nigdy nie paliło i nie pali papierosów, natomiast 16,44% podała, że pali od dawna. Do tej grupy
systematycznie palącej należy grupa dziewcząt. Aż 4,53% badanych deklaruje, iż systematycznie
stosuje narkotyki, natomiast 0,67% stwierdziło, iż bierze okazyjnie.

Wnioski: Odnotowano zarysowującą się przewagę zachowań prozdrowotnych nad

antyzdrowotnymi w grupie młodzieży ze szkół promujących zdrowie. Stwierdzone
nieprawidłowości w zachowaniach zdrowotnych badanej młodzieży dotyczą zarówno: odżywiania,
małej aktywności fizycznej jak i stosowania używek.

Owoc A., Sygit K., Bojar I., Włoch K.

STUDY ON THE HEALTH BEHAVIOURS OF SCHOOLCHILDREN

Chair and Department of Health Protection Management and Economics, Medical University in Lublin

This study was undertaken on the basis of information coming from school environments which

indicates the necessity for specific action to be taken with regard to school health education. The
research aimed to identify schoolchildren’s health behaviours in schools which either promoted or
did not promote health. The study group comprised 800 third-year high school students in Szczecin.
Schools were selected by random sampling; among high schools promoting health, five high
schools were selected by simple random sampling, with two high schools selected from those which
did not promote health. Ultimately 596 completed questionnaires were submitted, which were
analysed using a chi-square test. Over half of those surveyed (61.07%) evaluated their diets as good,
with girls eating significantly better, and those studying at schools promoting health also eating
better. A significant fact is that the girls in the study were more physically active than the boys. The
study also showed that young people at schools promoting health were more active than those at
schools which did not promote health. The research show that 66.27% did not smoke and have
never smoked cigarettes, while 16.44% claimed to have smoked for some time, with a group of girls
making up the smokers. As many as 4.53% admitted to taking drugs systematically, whereas 0.67%
claimed to taking them occasionally. Pro-health behaviours clearly outnumbered anti-health
behaviours in young people attending schools which promote health. Anomalies in the health
behaviours of the young people studied were found in the following areas: diet, low levels
of physical exercise and use of stimulants.

118

Radziewicz-Winnicki I., Wolańczyk T., Więcek S., Woś H.

ASPEKTY PSYCHOSPOŁECZNE I BEHAWIORALNE W DYSPEPSJI

CZYNNOŚCIOWEJ U DZIECI I MŁODZIEŻY

Zakład Promocji Zdrowia i Pielęgniarstwa Środowiskowego Śląskiego UM

Dyspepsja czynnościowa (FD) jest częstym schorzeniem o biopsychospołecznej etiologii. Obok

zaburzeń czynności przewodu pokarmowego niewiele jest badań dotyczących niedostosowania
psychospołecznego. Celem badania było określenie kompetencji społecznych, zaburzeń
emocjonalnych i behawioralnych u adolescentów z FD oraz oszacowanie wpływu tych zmiennych
na obecność i intensywność subiektywnych objawów dyspeptycznych oraz dynamikę ich
ustępowania w trakcie farmakoterapii.

Metody: U 66 adolescentów rozpoznano FD w oparciu o kryteria rzymskie II. Grupa kontrolna

obejmowała 86 zdrowych dzieci szkolnych. Nasilenie objawów mierzono za pomocą narzędzi
wizualno-analogowych w chwili rozpoznania FD oraz po 8 tygodniach. Czynniki psychosocjalne
oceniano skalą Youth Self Report (YSR), należącej do rodziny narzędzi Child Behaviour Checklist
(CBCL).

Wyniki: Osoby z FD wykazały nasilone wyniki w skali Lęku i depresji, Skarg somatycznych,

Problemów społecznych i Zaburzeń myślenia oraz Internalizacji (dziewczęta) i zahamowania
Eksternalizacji (chłopcy). Objawy dysmotoryczne wiązały się z wysoką Internalizacyją oraz
Całkowitym wynikiem zachowań problemowych. Dolegliwości wrzodopodobne wiązały się
u chłopców z ograniczeniem Zachowań eksternalizacyjnych oraz zmniejszeniem Całkowitego
wyniku zachowań problemowych. Skargi somatyczne, Internalizacja, Całkowity wynik zachowań
problemowych korelowały z intensywnością objawów wrzodopodobnych i dysmotorycznych. Lęk
i depresja miały związek z objawami dysmotorycznymi. Wysokie wyniki w skali Skargi
somatyczne miały związek z ustępowaniem Wczesnego uczucia sytości, natomiast komponenty
Zachowań eksternalizacyjnych korelowały z nasileniem zarówno objawów dysmotorycznych jak
i wrzodopodobnych, niezależnie od leczenia.

Wioski: FD jest związana z występowaniem innych dolegliwości pod postacią somatyczną,

nasileniem lęku, depresji oraz internalizacją. Czynniki psychosocjalne wpływają na skuteczność
stosowanej farmakoterapii.

119

Rogowska E.

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A POZIOM DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ DZIEWCZĄT

Zakład Anatomii i Antropologii, AWFiS w Gdańsku

Rozwój biologiczny to nieustanny proces zmian szeregu właściwości morfofunkcjonalnych

organizmu, wywołanych modyfikującym wpływem czynników środowiskowych. Wielkość reakcji
organizmu uzależniona jest od wielu elementów: siły i czasu trwania bodźca, płci czy od stopnia
determinacji genetycznej cechy. Na czynniki środowiskowe szybciej i silniej reagują te cechy, które
są bardziej labilne, a ich determinacja genetyczna słabsza. Jednym z czynników środowiskowych,
którego wpływ na przebieg rozwoju jest powszechnie znany, jest aktywność fizyczna. Odpowiedni
dobór ćwiczeń fizycznych może znacząco wpłynąć na rozwój młodego organizmu, przyspieszając
lub opóźniając osiąganie konkretnych wartości cech.

Celem pracy jest ocena stopnia rozbieżności pomiędzy wiekiem kalendarzowym i rozwojowym

dziewcząt 10. i 11. letnich w zależności od ich zaangażowania w pozaszkolny trening sportowy.
Materiał i metody: Ustalono wartość wieku kalendarzowego i rozwojowego dziewcząt na podstawie
wysokości i masy ciała. Wartości te posłużyły do wyliczenia wskaźnika stanu dojrzałości
biologicznej (WSDB) w grupach dziewcząt różniących się poziomem aktywności fizycznej.
Dziewczęta podzielono na grupę trenującą dodatkowo w klubach sportowych (TR) i dziewczęta,
których aktywność fizyczna ogranicza się do zajęć szkolnych (NTR).

Wyniki: 1. Dziewczęta uczęszczające na dodatkowe zajęcia sportowe charakteryzuje wyższy

poziom dojrzałości biologicznej. 2. Wpływ aktywności fizycznej na poziom dojrzałości dziewcząt
silniej zaznacza się w przypadku wysokości ciała.

Wnioski: Uzyskane wyniki świadczą o istnieniu zależności pomiędzy poziomem aktywności

fizycznej dziewcząt, a poziomem ich biologicznego rozwoju i potwierdzają jej korzystny wpływ na
kształtowanie i rozwój osobnika.

Rogowska E.

THE PHYSICAL ACTIVITY AND LEVEL OF THE GIRL’S BIOLOGICAL MATURITY

The biological development is a sustained process of changes in morph-functional

characteristics of the organism, caused by modifying effects of the environmental factors. The size
of reaction be dependent on the strength and the time of duration of stimulus, sex or in the end from
degree of the genetic determination of the feature. The more labile and less genetically determined
features the quicker response to the environmental factors. Physical activity is one of the commonly
known environmental components influencing the development. The adequate selection of physical
exercises can significantly affect the development of young organism, accelerate or slow down
obtaining specific development parameters.

Aim: The purpose of the study is to assess the differences between a calendar and biological

age on girls 10. and 11. years old, of the subjects with reference to additional, after school
involvement in sport training.

Material and method: The assessment of a calendar and biological age has been based on the

height and the body weight. WSDB value was determined for all the analysed features in both
groups differing on level of physical activity: training in sport clubs (TR) and girls which physical
activity restrains to school occupations (NTR).

Results: 1. The higher level of biological maturity characterizes the attending on additional,

extraschool sport occupations girls. 2. The influence of level of physical activity on level of the
girls' maturity more strongly marks in case of height of body.

Conclusions: Got results testify about existence among level of girls' physical activity

dependence, and level their biological development and they confirm her profitable influence on
formation and individual's development.

120

Rogowska E.

WPŁYW NIEKTÓRYCH CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA RODZINNEGO NA POZIOM

DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ DZIEWCZĄT

Zakład Anatomii i Antropologii, AWFiS w Gdańsku

Poziom rozwoju dzieci i młodzieży jest doskonałym miernikiem stanu biologicznego populacji,

warunków życia panujących w rodzinie, a także odbiciem warunków środowiska zewnętrznego.
W Polsce nadal zauważalne są dystanse społeczne pomiędzy grupami wyróżnionymi ze względu na
różne czynniki środowiskowe. Większość z nich nie wpływa na poziom rozwoju biologicznego
bezpośrednio, a działa poprzez inne czynniki, jak chociażby wielkość dochodu przypadająca na
jednego członka rodziny, sposób odżywiania się, przebyte choroby czy stres. Zmiany gospodarcze
dokonujące się w Polsce w ostatnich latach zmieniają strukturę społeczną kraju i poziom życia
polskiego społeczeństwa, co znajduje swoje odzwierciedlenie w poziomie rozwoju najmłodszego
pokolenia. Cel: Praca ma na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie o rolę środowiska rodzinnego
w kształtowaniu rozwoju biologicznego dziewcząt 10. i 11. letnich.

Materiał i metody: Ustalono wartość wieku kalendarzowego i rozwojowego dziewcząt na

podstawie wysokości i masy ciała, w grupach dziewcząt różniących się czynnikami środowiska
rodzinnego. Spośród wielu czynników determinujących poziom życia rodziny wykorzystano
wykształcenie rodziców, wielkość rodziny określoną liczbą dzieci, warunki mieszkaniowe oraz
deklarowany poziom życia. Wyniki 1. Z analizy materiału wynika, że wyższe kategorie
wyróżnionych czynników środowiskowych determinują większą dojrzałość biologiczną dziewcząt.
2. Najsilniejszy wpływ na poziom rozwoju dziewcząt wywiera wykształcenie rodziców

i deklarowany poziom życia.

Wnioski: Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie różnic w poziomie życia polskich rodzin i ich

znaczący wpływ na poziom biologicznego rozwoju dzieci.

Rogowska E.

INFLUENCE OF SOME FACTORS OF FAMILY ENVIRONMENT ON LEVEL

OF THE GIRL’S BIOLOGICAL MATURITY

Level of the children's development it is the perfect measure of biological state of population,

conditions of life reigning in family, and the reflection the conditions of external environment also.
In Poland the still perceptible social dystanse are among distinguished with regard on different
environmental factors groups. The majority with them does not influence on level of biological
development directly, and it acts across different factors, as though of income falling on one
member of family size, the nourishments, crossed diseases or stress. Economic changes setting in
Poland in last years changes alter the social structure of country and the level of life of Polish
society, which finds his reflection in level of development of the youngest generation.

Aim: Work has on aim obtainment on question answer about part of family environment in

formation of biological development of girls 10. and 11. years old.

Material and method: It value of the girls' calendar and developmental age was established on

basis of body height and weight in the girls' differing with factors of family environment groups.
From among many determining the level of life of family factors was used the parents' education,
size of family, housing conditions and the declared level of life.

Results: 1. In analysis of material results, that the higher categories of distinguished

environmental factors determine girls' larger biological maturity. 2. The strongest influence on level
of the girls' development exerts the parents' education and the declared level of life.

Conclusions: The got results confirm the existence in level of life of Polish families the

differences and them the significant influence on level of biological the children's development.

121

Szewczyk

L, Bury

A., Piekarski

R., Witkowski

AKTYWNOŚĆ KATECHOLAMINERGICZNA A REAKCJE EMOCJONALNE U DZIECI

W WARUNKACH PRZEWLEKŁEGO STRESU

Klinika Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej

Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Klinika Pediatrii, Instytut „Pomnik” - Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa

Dane z literatury wskazują na odmienne zachowanie się aktywności adrenergicznej, w szczególności

syntezy jak i uwalniania katecholamin w warunkach przewlekłego stresu. Celem pracy była ocena
aktywności katecholaminergicznej u dzieci w relacji do dominującego typu reakcji emocjonalnej w sytuacji
przewlekłego stresu.

Materiał i Metody: U 112 dzieci (11-16 r.ż) z różnymi symptomami psychopatologicznymi oraz u 30

zdrowych rówieśników przeprowadzono badania przy pomocy Kwestionariusza Osobowości Cattela i wsp.
Aktywność katecholaminergiczną oceniono w moczu dobowym metodą Eulera i Flodinga.

Wyniki: W grupie badanej potwierdzono współwystępowanie reakcji lękowych, agresywnych oraz

depresyjnych z nieprawidłowymi zachowaniami i zaburzeniami snu. Kwestionariusz Osobowości ujawnił
istotną różnicę (p<0,01) między badanymi grupami w obrębie 4 cech: labilności emocjonalnej, słabości
charakteru, nieśmiałości oraz zwiększonego napięcia nerwowego. Najwyższe wydalanie adrenaliny (p<0,01)
stwierdzono w grupie dzieci z reakcjami agresywnymi, natomiast najniższe wydalanie noradrenaliny
obserwowano u dzieci z reakcjami depresyjnymi i lękowymi.

Wnioski: 1. U dzieci w warunkach przewlekłego stresu obserwuje się specyficzną równoległość

występowania reakcji lękowych, agresywnych i depresyjnych z nieprawidłowymi zachowaniami

i zaburzeniami snu. 2. U dzieci z reakcjami agresywnymi stwierdza się nadmierne wydalanie adrenaliny,
świadczące o pobudzeniu rdzenia nadnerczy. 3. Natomiast u dzieci z reakcjami depresyjnymi i lękowymi
stwierdza się znaczące obniżenie wydalania noradrenaliny z powodu wyczerpania układu sympatycznego.

Szewczyk

L, Bury

A., Piekarski

R., Witkowski

EMOTIONAL REACTIONS AND CATECHOLAMINERGIC ACTRIVITY IN CHILDREN

WITH CHRONIC STRESS SITUATION

Department of Pediatric Endocrinology and Neurology, Medical University in Lublin;

Clinic of Pediatric Children’s Memorial Health Hospital, Warsaw

Some data point out a distinct influence of emotional stress situation on adrenergic system activity,

particularly catecholamines synthesis and release process. The aim of the study was the estimation of the
changes of catecholaminergic activity among children in relation to predominant type of emotional reactions

Material and methods: In 112 children (11 - 16 yr.) with different psychopathological symptoms and

in 30 healthy peers Personality Questionnaire H.S,P,Q. were followed up and 24-hour urinary excretion
of catecholamines by Euler and Floding method was also determined.

Results: In clinical group anxious (55%), aggressive (26%) and depressive (19%) reactions with

accompanying pathological habits (54%) and sleep disorders (47%) were affirmed.

Personality Questionnaire research revealed significant double-sten differences (p< 0,01) between

clinical and control group in the range of four personality features: emotional lability, weakness of character,
shyness or timidity , increased nervous tension.

The most increased epinephrine excretion (p<0,01) was determined in children with aggressive

reactions. The most decreased norepinephrine excretion (p<0,01) concerned the group of children with
depressive and anxious reactions.

Conclusions: 1. Anxious, aggressive, depressive reactions with accompanying pathological habits and

sleep disorders were observed in children in the situation of chronic stress. 2. The most increased
epinephrine excretion was determined in children with aggressive reactions what may show significant
adrenal medulla stimulation in this group. 3. Decreased noradrenergic activity was determined in children
with emotional disturbances, evidently with depressive and anxious reactions due to sympathetic system
exhaustion.

122

Wronka I.

, Haduch E.

, Pawlińska-Chmara R.

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY STATUSEM SPOŁECZNO-EKONOMICZNYM, WIEKIEM

MENARCHE ORAZ CZĘSTOŚCIĄ WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI

1 Zakład Antropologii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska
2 Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Opolski, Opole, Polska

Celem pracy było zbadanie zależności pomiędzy statusem społeczno-ekonomicznym,

wskaźnikiem masy ciała (BMI) oraz wiekiem menarche. Dane zostały uzyskane od 3271 dziewcząt
w wieku 15-18 lat. Respondentki były uczennicami losowo wybranych szkól średnich na terenie
trzech miast Krakowa, Nowego Sącza i Opola. Częstość występowania nadwagi i otyłości została
określona za pomocą wartości BMI, zgodnie z zaleceniami International Obesity Task Force. Wiek
menarche oraz status społeczno - ekonomiczny ustalono na podstawie danych ankietowych. Wiek
menarche w badanej grupie wahał się od 8,90 to 16,95, średnia wynosiła 13,08 ± 1,03 SD. Badane
zostały podzielone na trzy grupy, w zależności od wieku dojrzewania. Pierwsza obejmowała
dziewczęta, u których pierwsza miesiączka wystąpiła wcześnie, poniżej wartości odpowiadającej
10. centylowi (11,84), druga dziewczęta z przeciętnym wiekiem dojrzewania (pomiędzy 10. a 90.
centylem), trzecia – te, u których pierwsza miesiączka wystąpiła powyżej wartości odpowiadającej
90. centylowi (14,35). Przypadki wczesnego wystąpienia pierwszej miesiączki były znacznie
częstsze wśród uczennic z rodzin o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym. Dziewczęta, które
dojrzewały w młodszym wieku cechowały wyższe wartości wskaźnika BMI niż ich później
dojrzewające rówieśniczki. Zaobserwowano także różnice w częstości występowania nadwagi
i otyłości. Wynosiła ona w pierwszej grupie 14,7%, podczas gdy w drugiej 8,9%, a w trzeciej 8,2%.
Wyniki pokazują, że wczesny wiek menarche zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości
w późniejszym wieku.

Wronka I.

, Haduch E.

, Pawlińska-Chmara R.

ASSOCIATION BETWEEN SOCIO-ECONOMIC STATUS, AGE AT MENARCHE

AND PREVALENCE OF OVERWEIGHT AND OBESITY

1 Department of Anthropology, Jagiellonian University, Kraków, Poland,
2 Department of Biotechnology and Molecular Biology, Opole University, Opole, Poland

The aim of the study was to examine the associations between socioeconomic –status, age at

menarche and prevalence of overweight and obesity. The data was obtained from 3271 girls aged
15-18 years. Respondents were students of randomly selected secondary schools in Kraków, Nowy
Sącz and Opole (Southern part of Poland). BMI was used to define overweight and obesity,
according to International Obesity Task Force guidelines. Age at menarche and socio-economic
status was assessed based on information received from surveyed girls. The age of first
menstruations varied from 8.90 to 16.95 with a mean age of 13.08 ± 1.03 SD. The girls were
divided into three groups in terms of their maturation tempo. The first group comprised girls with
a menarcheal age below values of 10 pericentiles (11.84 years). The girls in the second group were
characterized by values within range 10-90 pericentiles, while the third group contained subject
with late age at menarche, above values of 90 pericentiles (14.35 years). Among students from
families of high socio-economic status cases of early puberty are more frequent in comparison with
groups of low socio-economic status. Girls with early menarcheal age had on average large BMI
values that other girls. The prevalence of overweight and obesity in the first group was higher that
in the second and third group (14.7% vs 8.9% vs 8.2%). These findings show that women who
experience their first menstruations at a young age have an increased risk of adult obesity.

Żywienie w zdrowiu i w chorobie

125

Ambroszkiewicz J., Klemarczyk W., Gajewska J., Chełchowska M., Glinicki P., Weke H.,

Laskowska-Klita T.

WPŁYW DIETY WEGAŃSKIEJ NA STĘŻENIE WYBRANYCH AMINOKWASÓW,

FOLIANÓW I WITAMINY B12

Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

Prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska powinna zapewniać właściwy wzrost i rozwój

organizmu. Jednakże eliminowanie produktów zwierzęcych z diety (szczególnie w restrykcyjnej diecie
wegańskiej) ogranicza podaż ważnych składników odżywczych, takich jak egzogenne aminokwasy, niektóre
minerały i witaminy. Efektem stosowania tego rodzaju diety może być obniżony poziom witaminy B12 oraz
podwyższone stężenie homocysteiny. Dlatego też, u dorosłych stosujących długotrwałą dietę wegańską
obserwuje się hiperhomocysteinemię. Celem pracy była ocena poziomu aminokwasów, folianów i witaminy
B12 w surowicy krwi osób na diecie wegańskiej.

Materiały i metody: Badaniami objęto rodzinę składającą się z rodziców i dwójki dzieci, ściśle

przestrzegającą zasad diety wegańskiej. Wartość odżywczą diety oceniono za pomocą programu
komputerowego Dieta2, a oznaczenia parametrów biochemicznych wykonano w surowicy krwi. Stężenie
aminokwasów oznaczano metodą wysokociśnieniowej chromatografii cieczowej, folianów i witaminy B12
metodami elektrochemiluminescencyjnymi, a homocysteiny metodą immunologicznej polaryzacji fluoresencyjnej.

Wyniki: Analiza poszczególnych aminokwasów we krwi wykazała około 3-4-krotnie niższe od wartości

progowej stężenia metioniny oraz znacznie podwyższone poziomy kwasu asparaginowego i glutaminowego.
Stężenia folianów i witaminy B12 w surowicy krwi mieściły się w zakresie wartości prawidłowych. Poziomy
homocysteiny były prawidłowe u dzieci i matki, natomiast podwyższone u ojca.

Wnioski: Niedobory metioniny obserwowane nie tylko u dorosłych, ale też u dzieci stosujących

restrykcyjną dietę wegańską, mogą u nich w przyszłości prowadzić do rozwoju hiperhomocysteinemii, która
uznawana jest za niezależny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Ambroszkiewicz J., Klemarczyk W., Gajewska J., Chełchowska M., Glinicki P., Weker H.,

Laskowska-Klita T.

THE INFLUENCE OF VEGAN DIET THE CONCENTRATIONS OF SERUM AMINO

ACIDS< FOLATE AND VITAMIN B12

Institute of Mother and Child, Warsaw

The influence of vegan diet on the concentrations of serum amino acids, folate and vitamin B12

Background. In general, most children on well-balanced vegetarian diets can achieve normal growth and
development. However, exclusion of animal products from the diet (especially in vegan diet) decreases the
intake of some essential nutrients, such as exogenic amino acids, some minerals and vitamins. This kind
of diets may cause deficiency of vitamin B12 and elevation of the plasma homocysteine level. That is why
adult vegans are at risk of developing hyperhomocysteinemia. The aim of this study was to assess the effect
of vegan diet on serum concentrations of amino acids, folate and vitamin B12.

Material and methods: We examined a vegan family which consisted of parents and two children.

Dietary constituents were analyzed using the nutritional programe Dieta2. The profile of amino acids was
assayed by high-performance liquid chromatography, folate and vitamin B12 were determined with
chemiluminescence methods and homocysteine by fluorescence polarisation immunoassay.

Results: In vegan subjects serum total protein was within the physiological range. However, we

observed twice as low concentrations of aspartic and glutamic acids and 3-4-fold lower concentration
of methionine in comparison to omnivores. The serum concentrations of folate and vitamin B12 remained
within reference values. The homocysteine levels were normal in the mother and children and above the
reference limit in the father.

Conclusions: Functional methionine deficiency was observed not only in adults but also in children on

vegan diet. This abnormality may lead in their later life to hyperhomocysteinemia, which has been
recognized as an independent cardiovascular risk factor.

126

Beń-Skowronek I., Banecka B., Jaklińska T.

INSULINOOPORNOŚĆ W ZESPOLE METABOLICZNYM U DZIECI

Klinika Endokrynologii i Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Zespół metaboliczny definiowany jest jako cukrzyca i/lub hyperinsulinemia oraz dwa

dodatkowe objawy: nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze, hypercholesterolemia,
hypertriglicerydemia oraz obniżona tolerancja glukozy.

Cel pracy: określenie częstości występowania insulinooporności u dzieci z cechami zespołu

metabolicznego. Pacjenci i metody. Badaniami objęto 105 dzieci w wieku od 5 do17 lat. Masa ciała
wszystkich pacjentów przekraczała 97 centyl. Średnie BMI w badanej grupie wynosiło 32±9,2
kg/m². U wszystkich dzieci mierzono ciśnienie tętnicze, wykonywano test doustnego obciążenia
glukozą c). Oznaczano

1oznaczając glikemie, mierzono poziom hemoglobiny glikowanej (HbA

również profil lipidowy: poziom cholesterolu całkowitego, cholesterol HDL i LDL oraz
trójglicerydy w surowicy krwi, rytm wydzielania kortyzolu i poziomy hormonów tarczycy
Insulinooporność oceniano na podstawie pomiarów poziomu insulinemii w trakcie OGTT oraz
obliczano współczynniki HOMA-IR oraz Matsudy i De Fronzo.

Wyniki: Hyperinsulinemię na czczo (>16U/L) obserwowano u 19,3% dzieci zaś

hyperinsulinemię w 120min. OGTT u16,6%. Zespół metaboliczny w pełnej postaci rozpoznano
20% dzieci. Zwiększoną insulinooporność mierzoną wskaźnikiem HOMA-IR rozpoznano u 16%,
zaś zmniejszoną insulinowrażliwość mierzoną wskaźnikiem Matsudy i DeFronzo u 20% badanych
pacjentów. Zarówno hyperinsulinemia jak i insulinooporność skorelowana była z BMI i ciśnieniem
tętniczym krwi, poziomem glikemii na czczo oraz chlesterolemią.

Wnioski: 1. Pomiar poziomu insuliny na czczo i w 120 min. OGTT oraz oznaczanie

insulinooporności u dzieci wydaje się być dobrym wskaźnikiem rozwoju zespołu metabolicznego,
prognozującym podwyższone ryzyko chorób układu sercowo- naczyniowego w dorosłym życiu.

Beń-Skowronek I., Banecka B., Jaklińska T.

INSULIN RESISTANCE IN METABOLIC SYNDROME IN CHILDREN

Dept. Pediatric Endocrinology and Neurology Madical University in Lublin

Metabolic syndrome defined as diabetes and/or hyperinsulinemia and two symptoms overweight or

obesity, hypertension, hypercholesterolemie, Hypertrigyceridemie and impairment glucosae tolerance.

Aim of the study: Evaluation of frequency of insuline resistance in metabolic syndrome in children.
Material and methods: To examinations were admitted 105 obese children in age 5-17 years diagnosed

and treated in Dept. Pediatric Endocrinology and Neurology. Body mass in all patients was over 97
percentile. In all children were BMI over 25 kg/m², in 50% children – over 30 kg/m². Mean BMI in studied
group were 32±9,2 kg/m². In all children were blood pressure noticed, fasting glucoseand insulin levels and
in oral glucose tolerance test c) levels were determined. The

1were measured, glycosylated hemoglobin (HbA

lipide profile: total cholesterol, HDL cholesterol and triglycerides, kortisol and thyroid hormons levels in
patient serum were determined. In 105 children the insulin resistance were calculated as HOMA-IR and
Matsuda DeFronzo index.

Results: Fasting hyperinsulinemie (>16U/L) was observed in 19,3 % children., hyperinsulinemie in 120

min. OGTT in 16,6%. Metabolic syndrome was in 20% of patient diagnosed The increased insulin resistance
(HOMA-IR) observed in 16% of patients and decreased insulin sensitivity (Matsuda and DeFronzo index) in
20% investigated children. The hyperinsulinemie and insulin resistance were correlated with BMI, blood
pressure fasting glucose levels and cholesterolemie.

Conclusions 1. The measurement of fasting insulin levels and insulin in 120 min OGTT and calculation

of insulin resistance in children it seems to be good index development of metabolic syndrome forecasted
increased risk of cardiovascular diseases in adult life.

127

Białokoz-Kalinowska I., Zapolska J., Piotrowska-Jastrzębska J.

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE NADWAGI/OTYŁOŚCI WŚRÓD DZIECI 7-10

LAT Z WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Medycznego

Aktualnie problem narastającej epidemii otyłość na świecie staje się najważniejszym

wyzwaniem medycznym i społecznym .Poznanie uwarunkowań środowiskowych tego zjawiska
pozwoli na skuteczniejszą profilaktykę i efektywniejsze leczenie.

Cel pracy: Analiza czynników środowiskowych wpływających na występowanie nadmiernej

masy ciała u dzieci w wieku wczesnoszkolnym.

Materiał i metody: W losowo wybranych szkołach podstawowych Białegostoku

przeprowadzono przekrojowe badanie 1304 dzieci w wieku 7-10 lat.

Wyniki. W badanej grupie wiekowej otyłość stwierdzano u 5,3% ogółu badanych , nadwagę zaś

u 16,6%. Otyłość wśród rodziców występowała w 17,3% u ojców i 6,5% u matek, nadwaga zaś
odpowiednio w 50,8% i 22,2%. Warunki socjoekonomiczne nie wpływały na częstość
występowania otyłości w badanej grupie. Sposób spędzania wolnego czasu determinowany był
stylem życia rodziców i miał związek z nadmiernym stanem odżywienia (p<0,05).

Wnioski: Popularyzacja aktywnego stylu życia wśród rodziców może stanowić efektywny

sposób profilaktyki i terapii otyłości w grupie dzieci w wieku wczesnoszkolnym.

Białokoz-Kalinowska I., Zapolska J., Piotrowska-Jastrzębska J.

THE IMPACT OF ENVIRONMENTAL FACTORS ON OVERWEIGHT/ OBESITY

AT CHILDREN AGED 7-10 YEARS FROM PODLASIE REGION

Department of Pediatrics and Developmental Disorders of Children and Adolescents Medical University in
Białymstok

Obesity and overweight has become a global problem and medical and social challenge all over

the world. The knowledge of the environmental factors of this phenomenon may reflect in more
effective prophylactic approach.

Aim: Assessment the impact of the environmental factors on excessive nutritional status in 7 to

10 y–old children.

Material and methods: The study was conducted on 1304 pupils (604 girls, 700 boys) in 13

randomised Grammar Schools from Białystok.

Results: Obesity was presented by 5,3% (71) and overweight by 16,6,3% children, The

prevalence of obesity among parents was found in 17,3% in fathers and 6,5% in mothers,
overweight in 50,85 and 22,2% respectively. The socio-economic conditions did not influence the
prevalence of obesity in the examined group.The parents’ life style determined the forms of leisure
time spending forms in children and was related to the risk of obesity (p<0.05).

Conclusions: The popularisation of health –oriented forms of physical activity among parents

seems to be effective tool to stop observed trend of growing obesity risk in children population.

128

Bielaszka A., Muc-Wierzgoń M., Kardas M., Szczepańska E., Niedworok E., Całyniuk B., Dul L.

ANALIZA SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

ZAMIESZKUJĄCYCH ŚRODOWISKO MIEJSKIE I ŚRODOWISKO WIEJSKIE

Zakład Żywienia Człowieka, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym dotyczy populacji szczególnie zagrożonej

nieprawidłowym żywieniem. Coraz więcej badań potwierdza istnienie ścisłego związku pomiędzy
stanem odżywienia w okresie dzieciństwa, a zdrowiem człowieka dorosłego. Nieustanna kontrola
sposobu żywienia i stanu odżywienia jest niezbędna w żywieniowej promocji zdrowia oraz
profilaktyce wielu chorób w przyszłości. Celem pracy jest ocena sposobu żywienia dzieci
mieszkających w mieście i na wsi. Materiał do badań stanowiły wywiady żywieniowe zebrane od
200 rodziców dzieci uczęszczających do przedszkoli w Sosnowcu, oraz do przedszkoli w Milówce,
Rajczy i Węgierskiej Górce. Wywiad żywieniowy dotyczący sposobu żywienia w ciągu ostatnich
24 godzin poprzedzających badanie przeprowadzony został z rodzicem trzykrotnie przez kolejne
dni tygodnia: wtorek, środa, czwartek. Wykonano analizę statystyczną korzystając z programu
statystycznego Statistica stosując test t-studenta. Dieta dzieci środowiska miejskiego wykazała
prawidłową wartość energetyczną, natomiast u dzieci środowiska wiejskiego stwierdzono realizację
normy na energię na poziomie ok. 92%. Porównując uzyskane wyniki z zalecanymi normami
stwierdzono większy udział energii pochodzącej z tłuszczu, zarówno dla ankietowanych
aglomeracji miejskiej jak i wiejskiej oraz niedobór energii pochodzącej z białek dla aglomeracji
miejskiej. W obu badanych grupach stwierdzono nieprawidłowo zbilansowaną rację pokarmową.
Analiza wybranych składników mineralnych pokazała, że zawartość wapnia w codziennej diecie
jest niewystarczająca 72% realizacji normy – dzieci z miasta i 76% -dzieci ze wsi. W obu badanych
grupach zaobserwowano wysokie spożycie fosforu i sodu, a niskie żelaza.

Bielaszka A., Muc-Wierzgoń M., Kardas M., Szczepańska E., Niedworok E., Całyniuk B., Dul L.

ANALYSIS THE WAY OF NUTRITION CHILDREN IN PRE-SCHOOL AGE LIVING

IN CITY AND VILLAGE ENVIRONMENT

Department of Human Nutrition, Faculty of Public Health Silesian University of Medicine

Nutrition children in preschool age concerns population particulary threatened by uncorrect

nutrition. More and more research confirmed close realationship between state of nutrition in
childhood and state of health adult person. Constant control of diet and state of nutrition is
necessary in nutritional health promotion and preventive treatments many illness in the future.
Target research work is analysis the way of nutrition children living in the city and in the village.
Material for study were nutritional interviewes collected from 200 parents of children attend to
preschool in Sosnowiec and to the preschool in Milówka, Rajcza and Wegierska Górka. Nutritional
interview concerned diet diuring last 24 hours before the study was carried out with parent three
times across next days : tuesday, wednesday, thursday. Statistic analysis was carry out by using
statistical programme Statistica and using t-student test. Diet of children of city enviromental show
correctly energy value whereas at the children of village enviromental find fulfilment norm of
energy on the level 92%. Comparing achieved results with recommended norms found larger shrae
of energy from fat, both for surveyed from city agglomeration and village and deficiency energy
from protein for city agglomeration. To use not parameterical tests showed vital statistical
differences between calorific value, energy from fat, level of protein, vegetable protein,in general
fat,cholesterol, carbohydrates. In both study groups discovered incorrect balanced nutritional ration.
Analysis chosen mineral ingredients show that contents of calcium in daily diet is insufficient 72%
of norm children from city and 76% children from village. In both study groups noticed high
consumption phosphorus and sodium, low ferrous.

129

Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K.

WCZESNE WYKRYWANIE ZESPOŁU METABOLICZNEGO U DZIECI ŁÓDZKICH

Z NADMIAREM MASY CIAŁA

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii UM w Łodzi

W związku ze stale wzrastająca częstością występowania otyłości u dzieci i młodzieży, która

sprzyja zaburzeniom gospodarki lipidowej i węglowodanowej oraz nadciśnieniu, zespół
metaboliczny rozpoznaje się coraz częściej w tym wieku.

Celem pracy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy w badanej grupie dzieci z nadmiarem

masy ciała może występować zespół metaboliczny. Pacjenci i metody: Badaniami objęto 95 dzieci z
nadmiarem masy ciała. Przeprowadzono u nich pomiary antropometryczne oraz ciśnienia tętniczego
krwi. Oznaczono lipidogram oraz stężenie glukozy w surowicy.

Wyniki: Otyłość prostą rozpoznano u 56 dzieci, natomiast u pozostałych 39 badanych

stwierdzono nadwagę. U 35 pacjentów odnotowano hipertriglicerydemię, a u 15 obniżone stężenie
HDL-cholesterolu, natomiast u żadnego pacjenta nie stwierdzono nieprawidłowej glikemii na
czczo. Wzrost wartości ciśnienia tętniczego powyżej 90 pc wykazano u 56 dzieci. U 25 pacjentów
w badanej grupie rozpoznano zespół metaboliczny, natomiast u kolejnych 39 dzieci stwierdzono
występowanie jednocześnie 2 cech tego zespołu. Zespół metaboliczny lub jego 2 składowe
wykrywano częściej u chorych z otyłością aniżeli u dzieci z nadwagą (43 vs. 21).

Wnioski: 1. Zespół metaboliczny rozpoznano u ¼ dzieci z nadmiarem masy ciała. 2.

Pojedyncze składowe zespołu metabolicznego, stwierdzone prawie u wszystkich pozostałych
dzieci, mogą stanowić wczesny objaw nieprawidłowości metabolicznych sprzyjających inicjacji
tego zespołu. 3. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na potrzebę wprowadzenia wczesnej
profilaktyki zespołu metabolicznego, w tym przede wszystkim nadmiaru masy ciała, przez
powszechną edukację dotyczącą właściwego odżywiania i odpowiedniej aktywności fizycznej.
Badania finansowane z Grantu Urzędu Miasta Łodzi nr: 508-08-270.

Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K.

EARLY DIAGNOSIS OF METABOLIC SYNDROME IN CHILDREN WITH BODY MASS

EXCESS FROM LODZ

Department of Propedeutics Pediatrics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Pediatrics of Lodz

Metabolic syndrome is more frequently diagnosed in developmental age, due to continuous increase in

obesity, which lead to lipid and carbohydrate metabolism disorders and hypertension in children and
adolescents.

The aim of the study was to answer the question if in analysed group of children with body mass excess

metabolic syndrome or its’ elements can be diagnosed. Metods In 95 children with body mass excess
antopometric measurements and blood pressure were taken. In serum lipidograme and fasting glucose
concentration were examined.

Results: Simple obesity was diagnosed in 56 children, whereas in 39 patients the overweight was

observed. In 35 children hypertriglyceridemia was seen while in 15 HDL-cholesterol decrease was noticed;
no fasting glucose disturbances were observed in all children. The increase in blood pressure above 90 pc
was obtained in 56 children. In analysed group In 25 patients metabolic syndrome was diagnosed, whereas in
next 39 children were observed simultaneously two of its’ elements. Metabolic syndrome or its` two
elements were recognized more often in children with obesity than with overweight (43 vs. 21).

Conclusions: 1. Metabolic syndrome was diagnosed in ¼ (26%) children with body mass excess. 2.

Discrete single elements of metabolic syndrome, elicited in almost all overweighted or obese children may
determine early symptome of metabolic disturbances leading to initiation of this syndrome, 3. Results of this
study indicate the urgent necessity in introduction early prevention of metabolic syndrome, particularly body
mass excess, by general education concerning appropriate nutrition and physical activity.
The study was partly financed by Grant of The City of Lodz Office No G-508-08-270

130

Curyło M., Chrzanowska M., Gacek M.

POZIOM OTŁUSZCZENIA A SPOSÓB ŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 16-19 LAT

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Celem pracy była analiza zachowań żywieniowych chłopców i dziewcząt o zróżnicowanych wartościach

wskaźnika masy (BMI) i cechach otłuszczenia ciała.

Materiał i metody: Badania prowadzono w październiku 2003 roku. Uczestniczyło w nich 556 dziewcząt

i 399 chłopców w wieku od 16 do 19 lat z wybranych losowo szkół licealnych oraz średnich technicznych
w Olkuszu (województwo małopolskie). Dokonano pomiarów antropometrycznych oraz przeprowadzono
badania ankietowe, dotyczące wybranych nawyków żywieniowych.

Wyniki: 1. Chłopcy i dziewczęta spożywający jeden lub dwa posiłki dziennie odznaczali się wyższymi

wartościami BMI, sumy trzech fałdów skórno – tłuszczowych oraz obwodu pasa niż badani, którzy
spożywali większą liczbę posiłków. 2. Wśród chłopców, którzy deklarowali regularnie spożywanie posiłków
zaobserwowano istotnie niższy wskaźnik BMI i poziom otłuszczenia niż w grupie uczniów, którzy odżywiali
się nieregularnie. 3. Młodzież deklarująca spożywanie kolacji pomiędzy godziną 17.00 a 19.00
charakteryzowała się wyższymi wartościami BMI oraz cech otłuszczenia ciała w porównaniu do badanych
uwzględniających ostatni posiłek po godzinie 20.00. 4. Dziewczęta sięgające po żywność typu „fast food”
charakteryzowały się niższym poziomem otłuszczenia niż ich koleżanki, które takiej żywności nie
spożywały. 5. W grupie uczennic, które deklarowały kontrolę wartości energetycznej spożywanych posiłków
stwierdzono wyższe wartości BMI i parametrów otłuszczenia ciała.

Wnioski: Wykazano związek między małą liczbą oraz nieregularnym spożywaniem posiłków

a wyższymi wartościami wskaźnika masy i cech otłuszczenia ciała badanych. Nie stwierdzono
jednoznacznego związku między spożywaniem produktów typu „fast food” oraz kontrolą wartości
energetycznej posiłków a poziomem otłuszczenia młodzieży.

Curyło M., Chrzanowska M., Gacek M.

THE LEVEL OF BODY FATNESS VERSUS EATING HABITS IN ADOLESCENTS

OF 16-19 YEARS OF AGE

Academy of Physical Education in Krakow

The aim of the paper was the assessment of the diet of boys and girls with differentiated body mass

index (BMI) and differential features of body fatness.

Methods and materials: The research was performed in October 2003. 556 girls and 368 boys aged 16-

19 chosen from randomised secondary schools localised in Olkusz (Małopolskie Voivodship) underwent the
study. The research included anthropometrical measurement and survey. The questions were related to
number and regularity of meals, to frequency of eating products such as fast food as well as declared control
of energetic value of diet.

Results: 1.The boys and girls eating one or two meals a day had higher values of BMI and bigger sum of

three skin-fat folds than those boys and girls who eat more than two meals. 2. Among the boys that declared
eating regular meals we observed significantly lower value of BMI and the level of body fatness than in the
group of pupils that were eating irregularly. 3. The teenagers eating the last meal between 17:00 and 19:00
had higher values of BMI as well as features of body fatness comparing to these teenagers who ate the last
meal at 20:00. 4. The girls, who were consuming fast food meals, showed the lower level of fatness than
their friends who did not consume such food. 5. Higher levels of BMI and body fatness were detected in the
group of girls who counted the energetic expenditures of meals.

Conclusions: The connection between small number of meals, irregular eating and higher values of BMI

and features of body fatness was shown in the group of examined teenagers. The straightforward connection
between eating fast food products, counting the energy expenditure of eaten meals and the level of body
fatness of girls and boys was not detected.

131

Czerniak U., Demuth A., Krzykała M.

OCENA STANU ODŻYWIENIA I SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DZIECI

WIELKOMIEJSKICH W WIEKU 3 – 6 LAT

Katedra Antropologii i Biometrii Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Relacje masy do wysokości ciała, stanowią podstawę do oceny ogólnej budowy ciała

człowieka, jego stanu odżywienia i otyłości. Wyrażane są one w różny sposób, najczęściej jednak
przy pomocy body mass index (BMI). Nadmierne odżywienie organizmu może negatywnie
wpływać na rozwój sprawności motorycznej szczególnie, gdy dotyczy to organizmu małego
dziecka. Celem pracy jest ocena wpływu stanu odżywienia na rozwój sprawności fizycznej badanej
populacji dzieci wielkomiejskich w wieku 3 – 6 lat. Badaniami objęto 161 dzieci (88 dziewczynek i
73 chłopców) w wieku od 3 do 6 lat z jednego z poznańskich przedszkoli. Poziom rozwoju
biologicznego oraz stanu odżywienia oceniono na podstawie wartości dwóch cech
morfologicznych, wskaźnika BMI i wskaźnika Cola (LMS – Least Mean Square). Kryterium
podziału na dzieci o małym, średnim i dużym BMI stanowiła średnia arytmetyczna ± 0,5
odchylenia standardowego BMI wyznaczonego dla całości materiału. Do oceny poziomu rozwoju
sprawności fizycznej badanych dzieci wykorzystano test B. Sekity (1988), który posiada wysoki
stopień rzetelności i jest dostosowany do wieku dzieci pod względem stopnia trudności. U obu płci,
w początkowej fazie okresu przedszkolnego, stwierdzono stosunkowo niewielkie i najczęściej
nieistotne statystycznie różnice w większości rozpatrywanych cech między wyodrębnionymi
grupami dzieci. Różnice w wykształceniu zdolności motorycznych nasilają się pod koniec edukacji
przedszkolnej u dzieci różniących się wielkością BMI. Największe różnice w sprawności fizycznej
zaobserwowano między dziećmi należącymi do grup skrajnych, ze względu na wartość wskaźnika
masy ciała. W większości przypadków, stwierdzono odwrotnie proporcjonalną współzależność
między wielkością BMI a poziomem rozwoju motorycznego.

Czerniak U., Demuth A., Krzykała M.

THE ESTIMATION OF NUTRITION STATE AND PHYSICAL FITNESS

OF METROPOLITAN CHILDREN AT AGE OF 3 – 6

Departament of Anthropology and Biometry, University School of Physical Education, Poznan

Correlation between body mass and height, states the basis of general estimation of humans

body build type, his nutrition state and obesity. These are presented in different ways, most often
though using body mass index (BMI). Organisms’ excessive nutrition may negatively influence the
evolution of motoric fitness, especially when it concerns the organism of a young child. The aim of
this work is the estimation of nutrition state influence on physical fitness evolution of researched
metropolitan children population at age 3 – 6. Under research were 161 children (88 girls and 73
boys) at the aeg from 3 to 6 years old, from one of Poznan kindergartens. The level of biological
development and nutrition state was estimated on the basis of two morphological characteristics,
BMI and Coles’ index (Least Mean Square). The criterion for division of children with small,
average and large BMI, was the arithmetic average ± 0,5 of standard deviation of BMI calculated
for the whole material. For estimation of children’s physical fitness evolution was used B.Sekita
(1988), which is characterized by a great degree of reliability and has an adjusted level of difficulty
to the age of children.Among both sexes, in the beginning phase of kindergarten age, were stated
relatively low and most often statistically insignificant differences in most of researched
characteristics in specified groups of children. Differences in evolution of motoric characteristics
are escalating at the end of kindergarten education among children with different BMI level. The
largest differences in physical fitness were observed among children from extreme groups, due to
the value of body mass index. In most of the cases, the correlation between BMI and motoric fitness
level was indirectly proportional.

132

Gorczyca D., Basiewicz-Worsztynowicz B., Karnas-Kalemba W., Jankowski A.

OCENA WPŁYWU DIETY WEGETARIAŃSKIEJ NA ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI

W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSCE

III Katedra i Klinika Pediatrii, Immunologii i Reumatologii Wieku Rozwojowego

Wprowadzenie. Dieta wegetariańska staje się coraz bardziej popularna i stosowana jest również

u dzieci.

Celem pracy była analiza wpływu diety wegetariańskiej na rozwój fizyczny dzieci oraz stylu

życia rodzin wegetariańskich w południowo-zachodniej Polsce.

Materiał i metody: Badaniem objęto 19 dzieci z rodzin wegetariańskich w wieku od 2 do 12 lat

oraz 18 zdrowych dzieci z rodzin stosujących tradycyjną dietę. U dzieci mierzono masę i wysokość
ciała. W każdej rodzinie przeprowadzono wywiad wg przygotowanej ankiety. Dla każdej
z ocenianych cech wyliczono różnice statystyczne na podstawie średniej, mediany i odchylenia
standardowego.

Wyniki badań: Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic pomiędzy masą ciała i wzrostem

dzieci z obu badanych grup. Korzystając z danych z Książeczki Zdrowia Dziecka nie stwierdzono
istotnych różnic masy i długości ciała przy urodzeniu pomiędzy dziećmi wegetarian i z grupy
kontrolnej; w skali Agar wszystkie uzyskały prawidłową liczbę punktów. Stwierdzono statystycznie
istotny wyższy wiek matki podczas porodu w porównaniu do matek z grupy kontrolnej. Rodzice
stosujący dietę wegetariańską mieli statystycznie niższą masę ciała i BMI w porównaniu do
rodziców stosujących dietę tradycyjną. W rodzinach wegetariańskich nie używano alkoholu
i papierosów, rodzice mieli wyższe wykształcenie a dzieci miały statystycznie mniej rodzeństwa
w porównaniu z tradycyjną polską rodziną.

Wnioski: Wyniki badań sugerują, że dieta wegetariańska stosowana w grupie dzieci z rodzin

wegetariańskich w południowo-zachodniej Polsce nie zaburza ich rozwoju fizycznego. Należy
jednak wziąć pod uwagę, że w przedstawionej pracy nie oceniano innych parametrów zdrowia.

Gorczyca D., Basiewicz-Worsztynowicz B., Karnas-Kalemba W., Jankowski A.

THE EFFECT OF A VEGETARIAN DIET ON GROWTH OF CHILDREN LIVING

IN SOUTH-WEST POLAND

Department of Clinic of Pediatrics, Immunology and Rheumatology of Developmental Age

Background. Vegetarianism is becoming increasingly popular, therefore an analysis of the lifestyle and

growth of children in vegetarian families in south-west Poland was the aim of the study.

Material and Methods: The examination was performed on 19 vegetarian children, aged 2 to 12 years, of

both sexes, from vegetarian families and 18 healthy children from non-vegetarians families, free from any
diseases which affect growth, as a control. Heights and weights were measured using standardized methods.
Each family was interviewed using a questionnaire. For each parameter the mean, median and standard
deviation, as well as the statistical significance between the means for different groups, was calculated.

Results: There were no significant differences between the height and weight of the children according

to percentile curves in both examined groups. The comparison of birth length and weight between vegetarian
children and the control show no statistical differences; the Apgar score was in a normal range in children of
both groups. The vegetarian mothers were significantly older at delivery compared with non-vegetarian.The
vegetarian children had less siblings than in traditional Polish families. The vegetarian parents were well
educated and their lifestyle was health oriented by abstaining from smoking or alcohol; moreover they had
lower weight and BMI than non-vegetarians.

Conclusion: These results suggest, that the vegetarian diet consumed by the examined children from

vegetarian families in south-west Poland was adequate for physical growth because none of the children had
any growth impairment. However, in this study any other health complications were not evaluated.

133

Jarosz M., Rychlik E.

WYSTĘPOWANIE NIEDOBORU MASY CIAŁA U DZIECI I MŁODZIEŻY

W POLSCE W LATACH 1983-2004

Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa

Niedobór masy ciała wskazuje na ryzyko niedożywiania energetyczno-białkowego, co może

prowadzić do wielu zaburzeń stanu zdrowia. Do grup najbardziej narażonych na niekorzystne
skutki niedoboru masy ciała należą dzieci i młodzież.

Cel pracy: Ocena aktualnej sytuacji dotyczącej występowania niedoboru masy ciała wśród

dzieci i młodzieży oraz zmian w tym zakresie w latach 1983-2004.

Materiał i metodyka: W pracy dokonano analizy wyników badań nad występowaniem

niedoboru masy ciała wśród dzieci i młodzieży, prowadzonych w ostatnich latach w Polsce. Analizą
objęto wyniki 4 ogólnopolskich badań reprezentatywnych, 3 badań prowadzonych w wybranych
miejscowościach i regionach oraz 2 badań prowadzonych w populacji szpitalnej.

Wyniki: Na podstawie danych ogólnopolskich występowanie niedoboru masy ciała u dzieci

i młodzieży w wieku 1-18 lat szacuje się na ok. 12% u chłopców i ok. 14% u dziewcząt. U połowy
z nich jest to niedobór znacznego stopnia. Najczęściej dotyczy on młodszych grup wiekowych.
Występowanie niedoboru masy ciała w środowisku miejskim i wiejskim jest zbliżone, jednak jest
ono zróżnicowane regionalnie: na przykład w Warszawie oraz w województwie małopolskim
niedoborowa masa ciała występuje rzadziej niż w innych regionach kraju. Natomiast duży odsetek
chłopców i dziewcząt z niedoborem masy ciała odnotowuje się w populacji szpitalnej. W ostatnich
latach w niektórych grupach wiekowych i regionach odsetek dzieci i młodzieży z niedoborem masy
ciała uległ zwiększeniu.

Wnioski: Niedobór masy ciała u dzieci i młodzieży w Polsce jest poważnym problemem, który

może niekorzystnie wpływać na stan zdrowia tej populacji.

W latach 1983-2004 odnotowano niepokojące zjawisko wzrostu częstości występowania

niedoboru masy ciała w niektórych grupach dzieci i młodzieży.

Jarosz M., Rychlik E.

UNDERWEIGHT OCCURENCE IN CHILDREN AND ADOLESCENTS IN POLAND

IN 1983-2004

National Food and Nutrition Institute, Warsaw

Underweight is related to the risk of protein-energy malnutrition and could cause numerous health

disturbances. Children and adolescents are one of the groups the most exposed to adverse effects of
underweight. Aim of the study The evaluation of current situation of underweight occurrence in children and
adolescents and the changes of that regard in 1983-2004.

Material and methods: The evaluation was performed on the basis of the results of the studies of

underweight occurrence in children and adolescents, conducted in Poland in the last years. The analysis
included 4 countrywide representative surveys, 3 surveys conducted in selected towns or regions and 2
surveys conducted in hospital population.

Results: The incidence of underweight in children and adolescents aged 1-18 years on the basis of

countrywide representative data is estimated to be 12% among boys and 14% among girls. Half of them
suffer from severe underweight. Underweight the most frequently occurs in younger age groups. The
prevalence of underweight in urban and rural area is similar, however the differences between regions occur:
e.g. the incidence of underweight in Warsaw and Małopolskie Voivodship is lower than in other regions. The
underweight occurrence in hospital population is relatively high. The prevalence of underweight in some age
or regional groups of children and adolescents has increased during last years.

Conclusions: Underweight in children and adolescents in Poland is a serious problem and could have an

adverse effect on that population’s health. There has been noted an increase of underweight in some groups
of children and adolescents over the years 1983-2004.

134

Krawiec P., Miedzwiecka M.

OCENA WYBRANYCH CZYNNIKÓW RYZYKA MIAŻDŻYCY U DZIECI LUBELSKICH

W WIEKU 10-12 LAT

Studenckie Koło Naukowe przy I Katedrze Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Kierownik I Katedry Pediatrii; prof. dr hab. n. med. Wanda Furmaga -Jabłońska
Opiekun Koła: dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska

Rozwój miażdżycy może mieć początek już we wczesnych okresach życia. Objawy kliniczne ujawniają się dopiero

w wieku późniejszym. Dzieciństwo jest więc optymalnym czasem do wdrażania działań profilaktycznych. Identyfikacja
czynników ryzyka miażdżycy u dzieci ma zasadnicze znaczenie w zapobieganiu chorobom układu sercowo-
naczyniowego u dorosłych. Celem pracy była ocena wybranych czynników ryzyka miażdżycy u dzieci w wieku 10-12
lat w województwie lubelskim. Badaniami objęto 84 uczniów klasy czwartej i piątej w jednej z losowo wybranych
lubelskich szkół podstawowych. Grupa badana obejmowała 41 dziewczynek (48,8%) i 43 chłopców (51,2%) w wieku
10-12 lat. Badania przeprowadzono w marcu i kwietniu 2008roku. Do rodziców uczniów wysłano ankietę na podstawie
której oceniono sposób żywienia oraz aktywność fizyczną. U wszystkich dzieci, które wypełniły ankietę
przeprowadzono badania antropometryczne. Dokonano pomiarów masy i wysokości ciała, na podstawie których
obliczono wskaźnik masy ciała (BMI) dziecka. Nadwagę rozpoznano gdy BMI wynosi 90-97 centyli, a otyłość, gdy
BMI znajduje się powyżej 97 centyla odpowiednio do wieku i płci. W całej grupie badanych dzieci stwierdzono
tendencję do złych nawyków żywieniowych, wyrażającą się nadmiernym spożyciem tłuszczów zwierzęcych
i węglowodanów prostych oraz małą aktywność fizyczną. Badania wykazały, że 46,43% badanych dzieci spędza czas
wolny przed komputerem lub telewizorem powyżej 60 minut dziennie. Jedynie 32,14% badanych więcej niż 60 minut
dziennie poświęca na aktywność fizyczną. Łącznie nadwaga i otyłość występowały u 15,47% badanych dzieci.
Nadwagę stwierdzono u 7,14% badanych dzieci w tym u 3,57% dziewcząt i u 3,57% chłopców. Otyłość występowała
u 8,33% dzieci (1,19% dziewcząt i 7,14% chłopców). U dzieci w wieku 10 lat stwierdzono nadwagę tylko u dziewcząt
(14,28%), a otyłość tylko w grupie chłopców (27,27%). W grupie 11-latków nadwagę wykazano u 7,69% dziewcząt
i 10% chłopców, a otyłość u 3,85% dziewcząt i 10% chłopców. W grupie dzieci w wieku 12 lat nadwagę i otyłość
stwierdzono tylko u chłopców ( odpowiednio 8,33% i 8,33%).

Wnioski: 1. W całej grupie badanych dzieci stwierdzono tendencję do złych nawyków żywieniowych oraz małą

aktywność fizyczną. 2. Nadwaga i otyłość w badanej grupie dzieci częściej występowały u chłopców (20,93%) niż
u dziewcząt ( 9,75%). 3. Można sugerować, że złe nawyki żywieniowe i mała aktywność fizyczna są jedną z głównych
przyczyn nadwagi i otyłości, jednego z ważniejszych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy.

Krawiec P., Miedzwiecka M.

ASSESSMENT OF SELECTED RISK FACTORS FOR ATHEROSCLEROSIS IN CHILDREN

AGED 10-12 IN THE LUBLIN AREA

Students Research Society, I Department of Pediatrics Medical University, Lublin
Head of the Department: Prof. dr hab. n. med. Wanda Furmaga -Jabłońska
Head of the Student Research Society: dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska

Atherosclerosis may start in the early age. The clinical symptoms manifest themselves only later in life. Childhood is, therefore,

the optimal age to implement profilactic measures. It is crucial to identify factors leading to atherosclerosis in children, in order to
prevent cardiovascular diseases in adults. The aim of this study was to assess selected risk factors for atherosclerosis in children aged
10-12 in the Lublin area.

The study was conducted among 84 pupils of the fourth and fifth grade in several elementary schools in Lublin, chosen at

random. The test group consisted of 41 girls (58.8%) and 43 boys (51.2%) in the age of 10-12. The study was conducted in March
and April 2008. Surveys concerning child’s dietary habits and physical activity were sent out to parents. Antrophometric tests were
carried out on all the cildren who completed the survey. The examinations of the body mass and height were conducted. On this
basis, body mass index (BMI) was calculated. Overweight was identified when BMI was 90-97 percentile, and obesity, when BMI
was beyond 97 percentile, according to age and sex. The entire group of the examined children showed a tendency to follow bad
dietary habits. They tended to eat too much animal fat and monosaccharides, while displaying low physical activity. The study
revealed that 46.43% of children spend their free time in front of the computer or TV set for more than 60 minutes a day. Only
32.14% spend more than 60 minutes daily on physical activity. Overweight and obesity could be stated in 15.47% of the examined
children. Overweight was stated in 7.14% of all the children, including 3,57% in girls and 3,57% in boys. Obesity was present in
8.33% of children (1.19% in girls and 7.14% in boys). In the children aged 10, overweight was stated only in girls (14,28%), and
obesity only in boys (27,27%). Among the 11-year-olds, overweight could be stated in 7.69% of girls and in 10% of boys, and
obesity in 3,85% of girls and 10% of boys. In the group of children aged 12, overweight and obesity was stated solely in boys (8.33%
and 8.33%, respectively).

Conclusions: 1. Bad dietary habits and low physical activity were found in the whole group of examined children. 2.

Overweight and obesity occurred in boys (20.49%) more often than in girls (9.75%). 3. It can be suggested, that bad dietary habits
and low physical activity are one of the main reasons of overweight and obesity which are, in turn, the chief risk factor for
atherosclerosis.

135

Ligenza I., Jakubowska- Pietkiewicz E., Łupińska A.,* Jastrzębska A.,*Chlebna-Sokół D.

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT

HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE PROPEDEUTYKI PEDIATRII I CHORÓB

METABOLICZNYCH KOŚCI ORAZ ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH

NA WYBÓR SPOSOBU KARMIENIA DZIECI

*Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości w Łodzi
Studentki Koła Naukowego przy Klinice*

Mimo licznych korzyści płynących z karmienia naturalnego, wiadomo, że w 6 miesiącu życia tylko 8%

niemowląt było karmione wyłącznie piersią.

Celem pracy jest ocena sposobu żywienia hospitalizowanych noworodków i niemowląt. Metody:

Przeprowadzano badanie ankietowe wśród rodziców dzieci do 1 roku życia przebywających w Klinice
Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości w Łodzi w okresie 5 miesięcy. Badaniem objęto 93
dzieci (39 noworodków, 54 niemowląt). Ankieta zawiera pytania dotyczące hospitalizacji dziecka, wywiadu
okołoporodowego, sposobu karmienia oraz dane rodzinne.

Wyniki: W momencie przeprowadzania ankiety 27 dzieci było karmione wyłącznie naturalnie, 36 dzieci

sztucznie, sposobem mieszanym karmionych było 23 dzieci,5 żywione było sondą oraz 1 całkowicie
pozajelitowo. W 44,1% rodzice czerpali wiedzę o karmieniu piersią z mediów, jedynie 3 rodziców otrzymało
tę wiedzę od personelu medycznego. Najczęstszą przyczyną rezygnacji z karmienia naturalnego był brak lub
zbyt mała ilość pokarmu matki. O wprowadzeniu mleka modyfikowanego decydował lekarz. Wśród dzieci
żywionych naturalnie aż 21 było dokarmiane sztucznie w pierwszej dobie życia. Na wybór sposobu
karmienia hospitalizowanych noworodków i niemowląt wpływają w sposób istotny statystycznie (p<0,05):
masa urodzeniowa dziecka, punktacja w skali Apgar, tydzień ciąży w którym miał miejsce poród oraz wiek
matki i to czy w dzieciństwie była ona karmiona naturalnie.

Wnioski: 1.W badanej grupie tylko 29% dzieci w 1 roku życia jest karmionych wyłącznie naturalnie. 2.

Wyniki badań wskazują na zbyt mały wpływ personelu medycznego w promowaniu karmienia naturalnego.
3.Organizacja opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem (przedporodowa, okołoporodowa, podstawowa) nie
sprzyja promocji karmienia naturalnego.

Ligenza I., Jakubowska-Pietkiewicz E., Łupińska A.,* Jastrzębska A.,*Chlebna-Sokół D.

THE ESTIMATION OF THE WAYS OF NOURISHING NEWBORNS AND INFANTS

HOSPITALIZED IN DEPARTMENT OF PEDIATRIC PROPEDEUTICS AND BONE

METABOLISM DISEASES AND ANALYSIS OF FACTORS WHICH DETERMINATE

THE WAY OF ALI

Department of Pediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz

Despite so many advantages of natural feeding, we know that, in the sixth month of life only 8%

of infants are strictly breast-fed.The aim of this work is to analyse the factors which have the influence on choosing the
way of feeding children hospitalized in our Department.

Methods: The inquiry was established among parents of newborns and infants up to 1 year old, hospitalized in

Department of Pediatric Propedeutics and Bone Metabolism Diseases diuring 5 months. The research was led on the
group of 93 children. The inquiry consists of questions about the cause and duration of hospitalization, perinatal
interview, ways of nourishing and parents’ personal data.

Results: At the time of leading the inquiry 27 children were fed strictly naturally, 36 bottle-fed, 23 were fed in the

mixed way, 5 by the stomach tube and 1 child was fed parenterally. 44,1% of parents obtained information about breast-
feeding from media, only 3,2% got it from medical staff. The most common reason for giving up breast feeding was the
lack of mother’s milk. The doctor mainly decided to introduce formula-feeding. Among children naturally-fed 21 were
given formula in the first day after the labour. The factors which appeared to influence the choice of the way of
alimentation, in statistically important way (p< 0,05), were: birth weight, points in Apgar scale, moment of the delivery,
mother’s age and whether she was breast-fed as a child.

Conclusions: 1. In the researched group only 29% of children, up to 1 year old, were fed strictly naturally. 2. The

results suggest that the medical staff has too little influence on promoting breast feeding as the most appropriate way of
alimentation. 3. The health care system concerning mother and child, doesn’t promote natural feeding.

136

Marć M, Binkowska-Bury M, Wała D, Ryżko J, Januszewicz P.

SŁODYCZE W ODŻYWIANIU SIĘ MŁODZIEŻY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Potrzeby żywieniowe dzieci i młodzieży są zróżnicowane ze względu na wiek, płeć i etap

rozwoju. Zalecenia żywieniowe jakościowe i ilościowe wynikają z obserwacji codziennego
spożywania pokarmów przez dzieci i młodzież zdrową, prawidłowo rozwijającą się i sprowadzają
się do zaleceń dziennego spożycia uwzględniając wpływ na skuteczność zużytkowania przez
organizm spożywanego pokarmu.

Celem niniejszej pracy jest ukazanie zwyczajów żywieniowych młodzieży szkół

ponadgimnazjalnych województwa podkarpackiego w zakresie spożywania słodyczy. Przedmiotem
analizy był jakościowy i ilościowy udział słodyczy w odżywianiu się młodzieży.

Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny realizowany z wykorzystaniem techniki

ankietowej. Narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz ankiety w wersji autorskiej.

Badaniami objęto grupę 100 uczniów z klas szkół ponadgimnazjalnych, w wieku od 16-20 lat.

Wyniki badań wskazują, że młodzież chętnie sięga po słodycze w różnych postaciach i spożywa je
w ciągu całego dnia. Podaż słodyczy jest zwiększona, nawet kilkakrotnie w ciągu dnia.

Marć M., Binkowska-Bury M., Wała D., Ryżko J., Januszewicz P.

THE LEVEL OF SWEETNESS IN NUTRITION OF TEENAGERS FROM HIGH SCHOOL

IN PODKARPACIE

Institute of Nursing and Obstetrics, Faculty of Medicine, Rzeszow University

The correct child and teenage nutrition is one of the basic elements stipulating the right

development and health it precludes deficiency and it protects from civilization diseases in later
age. Children and teenagers foods requirements are different, because of age, sex and period of
development. The food recommendations are based on observation of daily needs of children and
healthy young people. The main point of this article is to show the habits of teenagers in high
school from podkarpacie in consuming sweetness. Diagnostic survey was realized with utilization
of questionnaire technique investigative method. The group of hundred pupils from high school
between 16 – 20 years old was checked in my survey.

Results of research indicate, that young people reaches for sweetness in different forms during

whole day. Supply of sweetness, is growing, sometimes several times a day.

137

Marć M, Ryżko J, Januszewicz P, Słomka D.

ZRÓŻNICOWANIE WIEDZY W ZAKRESIE ŻYWIENIA UZUPEŁNIAJACEGO WŚRÓD

MATEK NIEMOWLĄT ZAMIESZKUJĄCYCH MIASTO I WIEŚ

Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Wstęp. Celem pracy jest analiza zróżnicowania wiedzy w zakresie żywienia uzupełniającego

wśród matek niemowląt zamieszkujących obszar miast i wsi.

Materiał i metody: Badanie objęło 100 osobową grupę matek niemowląt stosujących żywienie

uzupełniające. Jako metodę badawczą wykorzystano test „mocy” osiągnięć szkolnych.

Badanie przeprowadzono na terenie Rzeszowa w drugiej połowie kwietnia 2007 roku.
Wyniki i wnioski: Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej i na ich podstawie

wysunięto następujące wnioski: 1. Zakres wiedzy w obu grupach w odniesieniu do znajomości
wprowadzania poszczególnych produktów do diety niemowlęcia jest na bardzo niskim poziomie. 2.
Matki nie zwracają szczególnej uwagi na okres wprowadzania produktu do diety dziecka.

Marć M, Ryżko J, Januszewicz P, Słomka D.

DIVERSIFYING THE KNOWLEDGE IN THE SCOPE OF COMPLEMENTARY

FEEDING AMONGST MOTHERS OF INFANTS INHABITING THE TOWN

AND COUNTRY

Institute of Nursing and Obstetrics, Faculty of Medicine, Rzeszow University

Background. The aim of this thesis is the analysis of varied mother’s knowledge within the area

of complementary feeding who live in urban and rural areas.

Materials and methods: The subject of the research was a group of 100 mothers who apply

complementary feeding. The test based on the power of school achievements was used as a research
method. The research was carried out in the second half of April 2007 in Rzeszow.

Results and conclusions: The received results were submitted to the statistic analysis and on

their basis the following conclusions were drawn: 1. Mothers’ knowledge on introducing the first
products into the infants’ diet is very low. 2. Mothers do not pay attention to the period of
introducing the new products into the child’s diet.

138

Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.

ZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA OBWÓD PASA DO WYSOKOŚCI CIAŁA W OCENIE

NADWAGI I OTYŁOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY

Zakład Biofizyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Wprowadzenie: Dzieci i młodzież z nadwagą i/lub otyłością identyfikuje się na podstawie

aktualnych rozkładów centylowych wskaźnika BMI. Cel: Ocena przydatności wskaźników: obwód
pasa/wysokość ciała (WHtR), obwód pasa/obwód bioder (WHR) oraz obwodu pasa (WC) w ocenie
nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. Materiał i metodyka: Badaniami objęto 26542 dzieci
(13358 dziewcząt, 13184 chłopców) w wieku 7 – 19 lat. Stosując standardową metodykę,
przeprowadzono podstawowe pomiary antropometryczne (wysokość i masa ciała, obwody pasa
i bioder) i wyliczono wskaźniki: BMI, WHtR i WHR. Na podstawie rozkładów centylowych BMI,
identyfikowano dzieci z nadwagą (85 < BMI <95 centyl) oraz z otyłością (BMI > 95 centyl). Do
testowania dokładności wskaźników WHtR, WC i WHR zastosowano analizę ROC. Dla każdego
wskaźnika obliczano pole pod krzywą ROC (AUC) oraz optymalne punkty odcięcia dla nadwagi
i otyłości. Do oceny wpływu wieku na zachowanie się analizowanych wskaźników zastosowano
analizę korelacji liniowej. Rezultaty: Wskaźniki WHtR oraz WC cechował podobny – wysoki
poziom dokładności zarówno w ocenie nadwagi (AUC > 0.85) jak i otyłości (AUC > 0.95). Jedynie
WHtR nie wykazywał dla obu płci korelacji z wiekiem (chłopcy: r2 =0,013; p<0,001; dziewczęta:
r2 =0,006; p<0,001). W przypadku nadwagi wartości progowe WHtR dla obu płci były zbliżone
i wynosiły średnio 0,456. Progi WHtR definiujące otyłość były istotnie wyższe u chłopców
w stosunku do dziewcząt i wynosiły odpowiednio 0,492 i 0,481 (p<0,001). Wnioski: WHtR stanowi
dokładny, niezależny od wieku wskaźnik nadwagi i otyłości, który powinien szerzej być stosowany
w praktyce profilaktyce pediatrycznej.

Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.

WAIST-TO-HEIGHT RATIO FOR EVALUATING OVERWEIGHT AND OBESITY

IN CHILDREN AND ADOLESCENTS

Department of Biophysics, Medical University in Lodz

Introduction: Identification of overweight and/or obesity in children and adolescents is

evaluated using percentiles distribution of the body mass index (BMI). Aim: To evaluate the
usefulness of some indexes such as waist–to-height ratio (WHtR), waist circumference(WC) and
waist–hip ratio (WHR) to predict overweight and obesity in children and adolescents. Material and
Methods: A total of 26,542 children and youth (13,358 girls and 13,184 boys) aged 7 – 19 years
were examined. The basic anthropometric measurements (body mass and height, waist and hip
circumferences) and calculation of basic indexes: BMI, WHtR and WHR were evaluated.The
children with overweight (85th < BMI < 95th pct.) and obesity (BMI > 95th pct.) were identified
using BMI percentile distribution tables. The accuracy of the WHtR, WC and WHR to predict
overweight or obesity was evaluated using the ROC analysis. The area under ROC curves (AUC)
for all tested indexes as well as optimal threshold values were evaluated. Age influences were tested
using the linear correlation analysis.

Results: The WHtR and WC were characterized by similar, height level accuracy both in

predicting overweight (AUC > 0.85) as well as obesity (AUC > 0.95). Only the WHtR was not age-
dependent for both genders (boys: r2 =0.013; p<0.001; girls: r2 =0.006; p<0.001) For predicting
overweight, the optimal cut-off points of the WHtR were similar for boys and girls (0.456). The
thresholds of the WHtR for predicting obesity were significantly higher for boys (boys: WHtR =
0.492; girls: WHtR = 0.481; p < 0.001). Conclusion: The WHtR is a simple, accurate and not age-
dependent predictor of overweight and obesity in children and adolescents. It should be more used
in pediatric prophylactic practice.

139

Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M., Jagielski P.

ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ ŻYWIENIOWYCH

GIMNAZJALISTÓW Z MAŁOPOLSKI

Zakład Żywienia Człowieka, Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet
Jagielloński Collegium Medicum

Wiek dorastania ma istotne znaczenie w rozwoju wybranych schorzeń w późniejszym wieku, dlatego

sposób żywienia tej grupy jest wyznacznikiem sytuacji epidemiologicznej społeczeństwa.

Celem pracy było określenie wpływu wybranych uwarunkowań środowiskowych na zachowania

żywieniowe młodzieży gimnazjalnej z Małopolski. Badaną grupę stanowiło 1016 uczniów, w tym 542
dziewcząt (53,3%) i 474 chłopców (46,7%).

Badanie przeprowadzono w zależności od miejsca zamieszkania młodzieży: duże miasto n=425

(41,8%), miasto n=337 (33,2%) oraz wieś n=254 (25%). Uczniowie wypełniali ankietę zawierającą pytania
dotyczące sposobu żywienia, w tym postaw wobec stosowania diet redukujących masę ciała. W analizie
statystycznej dla wyodrębnienia specyficznych zachowań żywieniowych wykorzystano, przeprowadzoną
osobno dla chłopców i dziewcząt, analizę czynnikową i analizę skupień. Wyróżniono 3 skupienia dla
chłopców, które otrzymały nazwy: 1 - nie lubiący mięsa, 2 - unikający „junk food”, 3 - lubiący mięso i „junk
food”. Między wyróżnionymi skupieniami, uwzględniającymi zachowania żywieniowe dla chłopców, nie
obserwowano istotnych różnic dotyczących stanu odżywienia wg interpretacji wskaźnika BMI, co
zaznaczyło się w grupie dziewcząt. W tej grupie wyróżniono odrębne skupienia: 1 - najwięcej jedzące, 2 -
najmniej jedzące, 3 - nie lubiące "junk food". Potwierdzono różnice w zachowaniach żywieniowych zależne
od płci oraz wieku badanej młodzieży, jak również od wykształcenia rodziców, czy miejsca zamieszkania.
Określanie fenotypów żywieniowych wykorzystujących ocenę częstości spożycia wybranych produktów
żywnościowych wraz z oceną stanu odżywienia i danymi socjodemograficznymi, pozwala na wyodrębnienie
grup młodzieży i uszczegółowienie treści edukacyjnych w promowaniu zasad prawidłowego żywienia.

Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M., Jagielski P.

ENVIRONMENTAL CONDITIONS OF EATING HABITS AMONG THE MAŁOPOLSKA

LOWER SECONDARY SCHOOL STUDENTS

Human Nutrition Department, Institute of Public Health, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University
Medical College

The age of puberty plays a significant role in the development of selected diseases, the way of nutrition

behaviour of adolescents is an element of the society epidemiological situation evaluation.

The aim of the study was to specify influence of the selected environmental factors of the Małopolska

adolescents’ eating habits. The research group consisted of 1016 students including 542 girls (53,3%) and
474 boys (46,7%).

The research was conducted taking into account the place of residence: city n=425 (41,8%), town n=337

(33,2%) and country n=254 (25%). The students filled in a questionnaire containing questions referring to
the eating habits evaluation and body weight reducing diets. Factor and cluster analysis were used to locate
the selected nutritional behaviour and conducted separately for boys and girls. Three cluster been selected for
boys. They have been called: 1 – disliking meat, 2 – avoiding junk food, 3 – liking meat and junk food.
There were no significant differences regarding the nutrition condition by BMI interpretation among the
indicated cluster taking into account the nutritional behaviours of boys. This has been observed within the
group of girls, where separate groups have been noted: 1 – eating the most, 2 – eating the least, 3 – disliking
junk-food. It has been confirmed that there are nutritional behaviour differences by age and gender of the
study adolescents as well as by the parents’ education and the place of residence. The nutritional phenotype
specification by the selected types of food consumption frequency, together with the nutritional condition
evaluation and socio-demographic data allows for selecting groups of adolescents and particularisation
of educational content necessary for healthy eating habits promotion.

140

Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

2,3

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk

J.,

Rutkowski

M., Świątkowska

OCENA STATUSU ANTYOKSYDACYJNEGO U MŁODZIEŻY Z RÓŻNYMI

WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

Zakład Fizjologii Człowieka Katedry Nauk Podstawowych i Przedklinicznych,

Klinika Endokrynologii

i Chorób Metabolicznych UM w Łodzi ICZMP,

Poradnia Endokrynologiczna,

Zakład Diagnostyki

Laboratoryjnej ICZMP,

Katedra Chemii i Biochemii Kliicznej UM w Łodzi,

W patogenezie wielu chorób m.in. otyłości (O), nadciśnienia tętniczego (NT) istotną rolę odgrywają wolne rodniki

tlenowe (WRT). WRT mogą upośledzać funkcję śródbłonka oraz inicjować a następnie nasilać procesy zapalne.
Zaburzenie prawidłowej funkcji śródbłonka jest uważane za jeden z podstawowych czynników etiologicznych
miażdżycy tętnic, przewlekłego procesu zapalnego naczyń tętniczych. Początkowe stadia miażdżycy mogą pojawić się
już w wieku rozwojowym w zależności od występowania czynników genetycznych i behawioralnych. W organizmie
człowieka istnieje system antyoksydacyjny broniący przed szkodliwym działaniem WRT. Do wykładników bariery
antyoksydacyjnej należą m.in.: całkowita pojemność antyoksydacyjna (TAS), dysmutaza ponadtlenkowa (SOD),
katalaza (CAT), peroksydaza glutationowa (GPX), glutation (GSH), kwas moczowy (UA). Celem pracy była ocena
statusu antyoksydacyjnego u młodzieży z różnymi wartościami wskaźnika masy ciała. Badaniami objęto 25 otyłych
dziewcząt i chłopów w wielu 14-18 lat. Otyłość rozpoznano na podstawie wskaźnika masy ciała BMI ( wartość
powyżej 97 percentyla dla danego wieku i płci). Grupę odniesienia stanowiło 17 normostenicznych dziewcząt
i chłopców. W całej grupie wykonano pomiar ciśnienia tętniczego w spoczynku, a następnie wartości średnie z 3
pomiarów ciśnienia skurczowego (RRs) i rozkurczowego (RRr) oceniono w oparciu o siatki centylowe. Ponadto
oznaczono parametry biochemiczne w krwinkach czerwonych: aktywność SOD, CAT, GPX, GSH natomiast w osoczu
TAS, UA.Porównania między badanymi grupami wykazały w grupie otyłych wyższe wartości BMI, RRs, RRr, UA,
SOD, GPX, TAS w stosunku do grupy odniesienia i były to różnice istotne statystycznie. W analizie korelacji liniowej
wykazano w grupie otyłych silną dodatnią korelację istotną statystycznie pomiędzy BMI a: RRs, RRr, TAS, UA, oraz
UA a: RRs, RRr. U osób otyłych zaobserwowano wzrost aktywności antyoksydacyjnej w odpowiedzi na większą
komponentę stresu oksydacyjnego niż u osób normostenicznych.

Praca finansowana z grantu UM w Łodzi nr 502-15-497

Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

2,3

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk

J., Rutkowski

M., Świątkowska

THE ASSESSMENT OF ANTIOXIDATIVE STATUS IN ADOLESCENTS WITH

DIFFERENT VALUES OF BODY MASS INDEX

Department of Human Physiology, Chair of Preclinical and Basic Sciences,

Department of Endocrinology and

Metabolic Diseases, Medical University of Łódź,

Department of Laboratory Diagnostics, Polish Mother Memorial

Hospital Research Institute,

Chair of Clinical Chemistry and Biochemistry, Medical University of Łódź, Pl. Hallera 1

Oxygen free radicals (OFR) play an important role in the pathogenesis of many diseases, among others obesity(O),

arterial hypertension (AH). OFR may disturb endothelial function and initiate and then intensify inflammatory
processes. Endothelial dysfunction is considered to be one of the basic etiological factors of arterial atherosclerosis and
chronic arterial vessels inflammatory process. Initial stages of atherosclerosis can appear already in the developmental
age dependently on the occurrence of genetic and behavioural factors. In a human organism there is an antioxidative
system protecting against harmful activity of OFR. Total oxidative status (TAS), superoxide dismutase (SOD), catalase
(CAT), glutathione peroxidase (GPX), glutathione (GSH) and uric acid (UA) belong , among others, to the exponents of
antioxidative barrier. The aim of the study was to assess the antioxidative status in adolescents with different values of
body mass index. The study comprised 25 obese girls and boys, aged 14 – 18 years. Obesity was diagnosed on the basis
of body mass index (BMI) (the value > 97 percentile for the given age and gender). The control group included 17
normostenic girls and boys. Arterial blood pressure measurement was performed at rest in the whole group and then
mean values from 3 measurements of systolic (sBP) and diastolic blood (dBP) pressure were estimated basing on the
centile charts. Furthermore, the following biochemical parameters were determined in erythrocytes: SOD,CAT,
GPX,GSH activity and in blood plasma: TAS and UA.The comparisons between the investigated groups demonstrated
higher values of BMI ,sBP, dBP, UA SOD, GPX, TAS as compared to the control group and these differences were of
statistical significance. In the linear correlation analysis, in the group of the obese a strong positive statistically
significant correlation was demonstrated between BMI and sBP, d BP, TAS, UA and also UA and s BP and d BP. In
obese subjects there was observed the increase of antioxidative activity which most probably may be a response to
higher component of oxidative stress than in normostenic subjects.The study is financed by the Medical University in
Łódź through the intramural grant No. 502-15-497

141

Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

2,3

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk

J., Żytkowski

OCENA PROFILU LIPIDOWEGO I PEROKSYDACJI LIPIDÓW U MŁODZIEŻY Z RÓŻNYMI

WARTOŚCIAMI WSKAŹNIKA MASY CIAŁA

Zakład Fizjologii Człowieka Katedry Nauk Podstawowych i Przedklinicznych UM w Łodzi,

Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych UM w Łodzi ICZMP,

Poradnia Endokrynologiczna, ICZMP,

Oddział Rehabilitacji Pourazowej Kliniki Ortopedii, Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 2 im. WAM

Do czynników wpływających na dysfunkcję śródbłonka zalicza się m.in. otyłość. W przebiegu otyłości często

obserwuje się występowanie nieprawidłowego profilu lipidowego. Dyslipidemia- podwyższone stężenie całkowitego
cholesterolu (T-Chol), frakcji LDL-cholesterolu (LDL-Chol), triglicerydów (TG), obniżenie stężenia frakcji HDL
cholesterolu (HDL-Chol) - może przyczyniać się do powstania stresu oksydacyjnego (OS), w wyniku którego dochodzi
do zwiększonej produkcji wolnych rodników tlenowych (WRT) i osłabienia obrony antyoksydacyjnej. Peroksydacja
lipidów jest wynikiem OS, a wykładnikiem peroksydacji jest ocena stężenia substancji reagujących z kwasem
tiobarbiturowym (TBARS). Peroksydacja lipidów jest procesem stymulującym rozwój miażdżycy. Celem pracy była
ocena profilu lipidowego i peroksydacji lipidów u młodzieży z różnymi wartościami wskaźnika masy ciała. Badaniami
objęto 25 otyłych dziewcząt i chłopów w wielu 14-18 lat. Otyłość rozpoznano na podstawie wskaźnika masy ciała BMI
( wartość powyżej 97 percentyla dla danego wieku i płci). Grupę odniesienia stanowiło 17 normostenicznych dziewcząt
i chłopców. W całej grupie wykonano pomiar bioimpedancji elektrycznej oceniając procentową zawartość tłuszczu
(%FAT) w organizmie. Ponadto oznaczono parametry biochemiczne w krwinkach czerwonych: stężenie TBARS,
natomiast w osoczu: T-Chol, LDL-Chol, TG, HDL-Chol.Porównania między badanymi grupami wykazały w grupie
otyłych wyższe wartości BMI, LDL-Chol, TG, TBARS, %FAT oraz niższe wartości HDL-Chol w stosunku do grupy
odniesienia i były to różnice istotne statystycznie. W analizie korelacji liniowej wykazano w grupie otyłych silną
dodatnią korelację istotną statystycznie pomiędzy BMI a: LDL-Chol, TBARS, %FAT, oraz TBARS a: LDL-Chol.
Natomiast ujemną korelacje istotną statystycznie wykazano pomiędzy BMI a HDL-Chol, TBARS a HDL-Chol.

U osób otyłych występująca dyslipidemia może nasilać proces peroksydacji lipidów ( wzrost stężenia TBARS).

Poczynione obserwacje wskazują, że otyła młodzież jest szczególnie predysponowana do zwiększonego ryzyka rozwoju
miażdżycy tętnic.

Praca finansowana z grantu UM w Łodzi nr 502-15-497

Rapacka

E., Domagalska-Nalewajek

2,3

H., Fijałkowski

P., Lewiński

A., Błaszczyk

J., Żytkowski

THE ASSESSMENT OF LIPID PROFILE AND LIPID PEROXIDATION IN ADOLESCENTS

WITH DIFFERENT VALUES OF BODY MASS INDEX

Department of Human Physiology, Chair of Preclinical and Basic Sciences, Medical University of Łódź, Pl. Hallera 1,

Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, Medical University of Łódź,

Department of Laboratory Diagnostics, Polish Mother Memorial Hospital Research Institute,

Posttraumatic Rehabilitation Unit of Orthopaedics Clinic, WAM University Clinical Hospital № 2 in Lodz

Obesity is included into the factors causing endothelial dysfunction. Abnormal lipid profile is often observed in the

course of obesity. Dyslipidaemia – elevated total cholesterol concentration (T-Chol), LDL fraction (LDL-Chol),
triglycerides (TG), decrease of HDL fraction (HDL-Chol) – may contribute to the development of oxidative stress (OS)
in the consequence of which there comes to the increased production of oxygen free radicals (OFR) and weakening of
antioxidative defense. Lipid peroxidation is the result of OS and the evaluation of the concentration of substances
reacting with thiobarbituric acid is the exponent of peroxidation. Lipid peroxidation is a process stimulating the
development of atherosclerosis. The aim of the study was to assess lipid profile and lipid peroxidation in adolescents
with different values of body mass index. The study comprised 25 obese girls and boys, aged 14-18 years. Obesity was
diagnosed on the basis of body mass index (BMI) (the value >97 percentile for the given age and gender). The control
group included 17 normostenic girls and boys. The whole group was subjected to electric bioimpedance measurement
evaluating the percentage content of fat (% FAT) in an organism. Furthermore, biochemical parameters were
determined in erythrocytes: TBARS concentration, whereas in blood plasma: T-Chol, LDL-Chol, TG, HDL-Chol. The
comparisons between the investigated groups demonstrated higher values of BMI, LDL-Chol, TG, TBARS, %FAT in
the group of the obese and lower values of HDL-Chol as compared to the control group and the differences were
statistically significant. In the linear correlation analysis in the group of the obese, a strong statistically significant
positive correlation was observed between BMI and LDL-Chol, TBARS, %FAT and also TBARS and LDL-Chol.
However, statistically significant negative correlation was demonstrated between BMI and HDL-Chol, TBARS and
HDL-Chol. Dyslipidaemia observed in the obese can intensify the process of lipid peroxidation (increased TBARS
concentration). Our observations indicate that obese adolescents are particularly predisposed to the increased risk of the
development of arterial atherosclerosis.

The study is financed by the Medical University in Łódź through the intramural grant No. 502-15-497

142

Rożnowski

J., Cymek

L., Kopecký

DWA KRAJE, DWA ŚRODOWISKA ŻYCIA – JEDEN PROBLEM: WYSTĘPOWANIE

ZABURZEŃ ODŻYWIANIA WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU 7 – 15 LAT

NZOZ Twój Lekarz, Chełmno,

Akademia Pomorska, Słupsk,

Katedra Antropologie a Zdravovědy, Pedagogická Fakulta Univerzity Palackého v Olomouci

Otyłość – epidemią XXI wieku, to nie tylko alarmujący slogan, ale wyzwanie dla wielu dyscyplin

naukowych. Szczególnie niepokojącym musi być fakt, że zjawisko to nasiliło się wyraźnie w populacji
dzieci i młodzieży. Celem doniesienia było ukazanie częstości występowania niedożywienia oraz nadwagi
i otyłości w dwóch populacjach dzieci i młodzieży: z Pomorza Środkowego (Polska) i z Regionu
Ołomunieckiego (Republika Czeska). Badaniami, wykonanymi w latach 2001 i 2002, objęto 1163 dzieci
czeskich i 1425 dzieci polskich (w wieku 7 - 15 lat). Dla oceny nadwagi i otyłości wykorzystano metodę
zaproponowaną przez Cole’a, natomiast granicę niedowagi wyznaczał 3 percentyl. Istotność różnic
oszacowano na poziomie *p<0,05, **p<0,01, ***p<0,001. Z satysfakcją odnotowujemy mniejszy od tego,
jaki powszechnie stwierdza się w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej, odsetek dzieci z nadwagą, czy
otyłością. Jednak nie jest tak we wszystkich grupach wiekowych - wśród 12-letnich chłopców polskich
nieprawidłowość ta występuje aż u 22%, a u 10-letnich chłopców czeskich u 21%. Częściej nadwagę
i otyłość stwierdzono u dzieci polskich. Częstsza jest ona także wśród chłopców niż dziewcząt. Różnic
pomiędzy dziewczętami polskimi i czeskimi jest więcej (w wieku 8, 9 oraz 13 i 14 lat), niż pomiędzy
chłopcami (tylko 14 letni). Niepokojącym jest fakt równoczesnego występowania niedożywienia, które
obserwowano u 3,5 % chłopców z Pomorza, u 4,6% chłopców czeskich oraz u 3,79% dziewcząt polskich i aż
6,67% dziewcząt czeskich. Problem występowania nadwagi i otyłości dotyczy całego współczesnego świata,
także dzieci Pomorza Środkowego i Regionu Ołomunieckiego. Niestety, w tych samych grupach
wiekowych, obserwuje się zjawisko niedożywienia. Wskazane jest podjęcie kroków zmierzających do
edukacji społeczeństw na tematy prawidłowego odżywiania.

Rożnowski

J., Cymek

L., Kopecký

TWO COUNTRIES, TWO ENVIRONMENTS OF LIFE – ONE PROBLEM:

PREVALENCE OF WEIGHT DISTURBANCES AMONG CHILDREN AND YOUTH

AGED 7-15

Polyclinic Twój Lekarz, Chełmno,

Pomeranian Academy, Słupsk,

Katedra Antropologie a Zdravovědy, Pedagogická Fakulta Univerzity Palackého v Olomouci

Obesity the epidemic of 21st century, it is not only an alarming slogan, but also a challenge for many

scientific disciplines. Particularly alarming must be the fact that the phenomenon has grown significantly in
children and youth population.

The aim of this study was to show the frequency of undernurition, overweight and obesity occurrence in

two children and youth populations: from Middle Pomerania (Poland) and from Olomouc Region (Czech
Republic). The examinations, done in years 2001 and 2002, involved 1163 Czech children and 1425 Polish
children (aged 1-15). To estimate overweight and obesity, a method proposed by Cole was used, when
malnutrition limit was stated by 3 percetyl. The essence of differences was estimated at the level of p<0.05,
p<0.01, p<0.001. We can note down, with satisfaction, a lower percentage of children with overweight or
obesity than widely recorded one in Western Europe and Northern America. But it is not like that in all age
groups – among 12-year-old Polish boys this abnormality occurs with 22%, and among 10-year-old Czech
boys with 21%. Overweight and obesity is reported more often among boys than girls. There are more
differences among Polish and Czech girls (aged 8, 9 and 13 and 14) than among boys (only 14-year-olds).
Alarming is the fact of simultaneous report of undernurition which was observed with 3.5% boys from
Pomerania, with 4.6% Czech boys and 3.79% Polish girls and as many as 6.67% Czech girls. The problem of
overweight and obesity occurrence concerns the whole modern world, also children and youth from Middle
Pomerania and Olomouc Region. Unfortunately, at the same time, in the same groups, the phenomenon of
malnutrition is observed. It is advisable aiming at teaching societies proper nourishment subjects.

143

Suliga E.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE WYSTĘPOWANIU NADWAGI I OTYŁOŚCI WŚRÓD

DZIECI I MŁODZIEŻY

Akademia Świętokrzyska, Kielce

W ostatnich latach obserwuje się w wielu krajach zwiększanie się odsetka dzieci i młodzieży

z nadwagą i otyłością. Istotne znaczenie mają więc badania mające na celu zidentyfikowanie
czynników, które sprzyjają powstawaniu nadmiarów masy ciała.

Cel pracy: Celem pracy była ocena częstości występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci

i młodzieży oraz zbadanie, czy płeć, czynniki społeczne, poziom aktywności fizycznej oraz czas
przeznaczony na bierny wypoczynek wpływają na wielkość względnej masy ciała.

Materiał i metodyka: Badaniami objęto dziewczęta i chłopców w wieku 7-16 lat. Dzieci

z nadwagą i otyłością wyodrębniono w oparciu o odpowiednie dla wieku i płci punkty odcięcia
z międzynarodowych rozkładów wskaźnika BMI, rekomendowane przez IOTF. Przy pomocy
ankiety zebrano dane dotyczące poziomu wykształcenia rodziców, liczby dzieci w rodzinie oraz
informacji na temat trybu życia badanych. W celu określenia wpływu rozpatrywanych czynników
na wielkość BMI zastosowano analizę regresji wielokrotnej w uogólnionych modelach liniowych.

Wyniki: Nadmiar masy ciała stwierdzono w przypadku 11,10% badanych. Czynnikiem, który

w największym stopniu wpływał na wystąpienie nadmiarów masy był czas poświęcony na bierny
wypoczynek, tj. liczba godzin spędzanych przed telewizorem i przy komputerze. Spośród
czynników społecznych stwierdzono istotny wpływ miejsca zamieszkania i liczby dzieci
w rodzinie.

Wnioski: Ograniczenie aktywności fizycznej było głównym czynnikiem odpowiedzialnym za

występowanie nadmiarów masy ciała wśród badanych. Wobec narastającej częstości występowania
nadwagi i otyłości należy dążyć do upowszechniania codziennej aktywności fizycznej wśród dzieci
i młodzieży.

Suliga E.

FACTORS CONTRIBUTING TO OVERWEIGHT AND OBESITY IN CHILDREN

AND ADOLESCENTS

Świętokrzyska Academy, Kielce

The prevalence of overweight and obesity among children and adolescents is increasing worldwide.

Thus, studies aimed at determination of factors that contribute to build-up of excessive body mass in
different populations are of great importance.

The aim of the study: This paper aims at assessment of prevalence of overweight and obesity among

children and adolescents, as well as determination whether a gender, social factors, physical activity level
and time devoted to passive relaxation have an impact on relative body mass.

Material and methods: Overweight and obesity were estimated according to the IOTF age- and gender-

specific child BMI cutoff points. A questionnaire was taken advantage of to collect data regarding a level of
parents' education, number of children in a family, as well as information about the subjects' lifestyles. In
order to determine an impact of the factors under examination on BMI, General Linear Model of multiple
regression was applied.

Results: Excessive body mass was found in 11.10% of a total number of the subjects. The amount of

time devoted to passive relaxation, i.e. a total number of hours spent watching TV and at the computer was
a factor that most affected the relative body mass. As regards social factors, of significance were also a place
of living and a number of children in a family.

Conclusions: Limitation of physical activity was the chief factor responsible for excessive body mass in

the children under examination. As overweight and obesity are becoming more and more common, efforts
must be taken to popularise everyday physical exercise of children and teenagers.

144

Szyguła Z., Kazimierczak K., Schlegel-Zawadzka M.

NAWYKI ŻYWIENIOWE U MŁODYCH TRIATLONISTÓW JAKO WYNIK

PROEKOLOGICZNEGO STYLU ŻYCIA

Zakład Medycyny WF i Sportu, AWF Kraków,
Zakład Żywienia Człowieka Collegium Medicum UJ, Kraków

Obciążenia treningowe w okresie przygotowawczym wymuszają specjalne postępowanie

z młodymi sportowcami. W wielu pracach opublikowanej do tej pory wiele uwagi poświęcano
wpływowi poszczególnych dyscyplin sportowych (takich jak pływanie, jazda na rowerze, bieganie)
na zdrowie i wydolność sportowca. Wiadomo jednak, że na wydolność i zdrowie sportowca ma
wpływ nie tylko sam trening, ale także właściwe odżywianie. Celem pracy było poznanie nawyków
żywieniowych u młodych triatlonistów.

Materiał i metodyka: W badaniach uczestniczyło 9 triatlonistów w wieku 15-18 lat (6 chłopców

i 3 dziewczęta) oraz 9 osób nie trenujących, w tym samym wieku i tej samej płci. Badania
przeprowadzono przy pomocy kwestionariusza.

Wyniki: Wyniki zgromadzone podczas badania wskazują na to, że triatloniści prowadzą

bardziej ekologiczny tryb życia niż osoby nie trenujące. Dieta sportowców wydaje się bardziej
zbilansowana, co może być rezultatem konsultowania się w tej sprawie z trenerem, lekarzem
i dietetykiem. W celu zwiększenia swoich możliwości wysiłkowych triatloniści stosują różne
odżywki i suplementy. Najczęściej są to odżywki służące budowie masy mięśniowej – 52%
sportowców deklaruje ich stosowanie. Wśród dziewcząt obserwuje się tendencję do stosowania
substancji pomagających spalać tłuszcz, co w ich mniemaniu ma pomóc w osiągnięciu idealnej,
szczuplej sylwetki.

Wnioski: Promowanie triatlonu jako sportu proekologicznego, może być sposobem na

promowanie aktywności fizycznej i właściwego żywienia.

Szyguła Z., Kazimierczak K., Schlegel-Zawadzka M.

THE WAY OF NUTRITION AMONG YOUNG TRIATHLONISTS AS A RESULT

OF PROECOLOGICAL STYLE OF LIFE

Zakład Medycyny WF i Sportu, AWF Kraków,
Zakład Żywienia Człowieka Collegium Medicum UJ, Kraków

Strain during the preparatory training period enforces extra care of athletes body. So far

published papers are mainly concentrated on the influence of particular sports (such as: swimming,
cycling, running) on athletes health and performance. However, not only the training but also
appropriate nutrition influence on the physical condition and health of the athlete.

The aim of this study was to recognize the way of nutriments ingestion among triathlonists.

Material and methods: Nine triathlonists aged 15-18 years (6 boys and 3 girls) and 9 non-training
youth in the same sex and age participated in the study. The data was collected with the usage of
questionnaire.

Results: The evidence collected during the investigation enabled the authors to state that

triathlonists lead more ecological mode of live than the people that do not train triathlon. Sportsmen
diet tended to be more balanced, which might be the effect of consultations with the coach,
physician and nutritionist. In order to improve their performance thriathlonists use different kinds of
nutriments and supplements. The most frequently used supplements were substance building
nutriments and 52% of triathlonists declared to ingest them. Ladies mainly tended to intake fat
burning supplements, which were to help them in ideal silhouette achieving.

Conclusion: Promoting triathlon as pro-ecological discipline can be the way of increasing social

awareness of physical activity and nutrition value.

145

Weker H., Dyląg H., Barańska M, Riahi A., Orlicka-Belka M.

ANALIZA PRZYCZYN NADMIARU MASY CIAŁA U DZIECI W WIEKU

PONIEMOWLĘCYM

Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

Do wczesnych czynników ryzyka otyłości u dzieci zalicza się m.in. nieprawidłowe żywienie.
Celem pracy była ocena wpływu wybranych czynników środowiskowych, w tym

żywieniowych na nadmiar masy ciała u dzieci w wieku 1–3lat.

Materiał i metody: Badaniami objęto dzieci w wieku 1–3lata z nadmiarem masy ciała

(BMI>1SD) z Poradni Gastroenterologicznej. Do oceny wpływu czynników rodzinno –
środowiskowych opracowano kwestionariusz ankietowy. Sposób żywienia oceniono na podstawie
7-dniowych zapisów jadłospisów. Uzyskane dane porównano z zaleceniami żywieniowymi. Wyniki
i ich omówienie: Wśród badanych dzieci (n=45) 66,7% stanowiły dziewczynki, 33,3%-chłopcy.
Wartość współczynnika masy ciała BMI[kg/m2] była równa 22. Matki dzieci legitymowały się
w przewadze wykształceniem średnim i wyższym. Dzieci pochodziły z rodzin obciążonych
otyłością. Większość badanych dzieci (75%) w okresie pierwszego roku była karmiona piersią,
a 30% z nich matki karmiły jeszcze w drugim roku życia. W drugim roku życia 80% dzieci
korzystało z diety rodzinnej, a 20% otrzymywało posiłki gotowane osobno. Dzieci badane
preferowały smak słodki. W ich diecie przeważały produkty z nadmiarem sacharozy. W odniesieniu
do norm żywieniowych stwierdzono nadmiar energii z białka (14,9% vs 10-12% norma).

Wnioski: 1. Nadmiar masy ciała u dzieci był powiązany z otyłością rodzinną., 2. Wykazano

związek pomiędzy nadmiarem masy ciała u dzieci a zawartością sacharozy w ich dietach. Diety
badanych dzieci odbiegały od norm odnośnie do ilości białka, 3. U dzieci z grupy ryzyka rozwoju
otyłości należy prowadzić systematyczną kontrolę przyrostów masy ciała i jeśli to konieczne-
korektę żywienia.

Weker H., Dyląg H., Barańska M, Riahi A., Orlicka-Belka M.

THE ANALYSIS EXCESS OF BODY WEIGHT CAUSES IN CHILDREN AGED 1-3

YEARS

Institute of Mother and Child, Warsaw

Early risk factors for obesity are numerous including incorrect feeding patterns.
The aim of the study was the evaluation of influence of selected environmental and nutritional factors on

overweight in children aged 1-3years.

Material and methods: The studied group consisted of 45 children (66,7%of girls, 33,3%of boys) aged 1-

3years (BMI>1SD–patients of Gastroenterology Outpatient Clinic. The methods used in the study were the
questionnaire and 7-days dietary record. The average daily energy and nutrients intake was compared to
recommended dietary allowances (RDA).

Results: The average BMI equaled 22. The most of mothers had post-secondary or university education.

The problem of obesity was common among members in children’s families. The 75% of studied children
were breastfed during the first year of life, out of which 30% of mothers continued breastfeeding in the
second year of life of their children. During their second year of life 80% of children followed family diet,
20% were given meals separately prepared for them. Children preferred sweet tasting products and the
average sugar intake in their nutrition was higher than recommended. The analysis of average daily diet
showed an excessive intake of energy from protein in comparison to RDA (14,9%vs10-12%).

Conclusions: 1. Excess of body weight in children was related to prevalence of obesity in children’s

families, 2. The association between excess of body weight degree and excessive sugar intake in children’s
diets was observed. The protein intake was higher than recommended, 3. It is essential to monitor weight
gain and to correct the feeding patterns of children at high risk of obesity.

146

Zatorska-Karpuś M., Pac-Kożuchowska E., Kozłowska M.

PARAMETRY PRZEMIANY LIPIDOWEJ U DZIECI W ZALEŻNOŚCI

OD TYPU OTYŁOŚCI

Zakład Propedeutyki Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

W krajach rozwiniętych, w tym i w Polsce, w zastraszającym tempie wzrasta odsetek otyłych dzieci

i młodzieży, w tym tych z brzusznym typem rozmieszczenia podściółki tłuszczowej, prowadzącym
w konsekwencji do zaburzeń metabolicznych. Badania wielu autorów wskazują na związek otyłości
brzusznej występującej w wieku rozwojowym a późniejszym ryzykiem wystąpienia zespołu metabolicznego
Stąd poszukiwania prostych ale również rzetelnych kryteriów rozpoznawania otyłości brzusznej u dzieci
i młodzieży. Zbadano 62 dzieci w wieku średnio 12,4 lat, w tym 29 chłopców i 33 dziewcząt, u których na
podstawie wywiadu lekarskiego i wartości BMI powyżej 97 centyla rozpoznano otyłość prostą. Wśród
otyłych dzieci wyróżniono dwie grupy: z otyłością brzuszną (44 dzieci) i otyłością obwodową tj. bez
przewagi odkładania się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha (18 dzieci). Podstawą do zakwalifikowania
dziecka do grupy z otyłością brzuszną był obwód pasa przekraczający połowę wysokości ciała, do grupy
z otyłością obwodową zakwalifikowano dzieci, u których obwód pasa nie przekraczał połowy wysokości
ciała. Dzieciom oznaczono w surowicy krwi stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji
HDL, LDL, VLDL oraz Apo-AI i Apo-B. Testem U Manna Whitneya porównano parametry przemiany
lipidowej w dwóch wyróżnionych grupach otyłych dzieci. Różnice dla p<0,05 uznano za istotne
statystycznie. Nie stwierdzono różnic w parametrach przemiany lipidowej między grupą dzieci z otyłością
brzuszną a grupą z otyłością obwodową, ale nieprawidłowe wartości stężeń cholesterolu całkowitego (>170
mg/dl) frakcji LDL (>110 mg/dl) frakcji HDL (<45 mg/dl) oraz triglicerydów (>90 mg/dl) miało
odpowiednio 54.8, 43.6, 54.8, 58.1% otyłych dzieci. Obwód pasa, którego wartość pomiaru miała istotny
wpływ na kwalifikację otyłych dzieci do dwóch grup, ujemnie korelował ze stężeniem frakcji HDL.

Zatorska-Karpuś M., Pac-Kożuchowska E., Kozłowska M.

THE PARAMETERS OF LIPID METABOLISM IN CHILDREN WITH RELATION

TO TYPE OF OBESITY

Department of Paediatric Propedeutics. Medical University of Lublin

In developed countries, in this and the obese children's percentage in Poland, in alarming pace grows

up and the youth, in this these with abdominal type of distribution of fatty tissue, leader in consequence
to metabolic disorders. Many authors' investigations show on relationship of abdominal obesity stepping out
in developmental age and the later risk of pronouncement of metabolic syndrome of search of straight lines
from here but the also reliable criteria of recognizing at children the abdominal obesity and the youth. The 62
children in average 12,4 years (29 boys and 33 girls), at which on basis of medical interview and the BMI
above 97 percentile, diagnosed simple obesity, was examined. It among obese children was distinguished
was two groups: with abdominal obesity (44 children) and the obesity the district tj. without superiority
of postponing in region abdomen the fatty tissue (18 children). The waist circumference the half of height
of body circuit was basis to classifying to group child with abdominal obesity, to group with district obesity
classify children, at which the circuit of belt did not cross the half of height of body. It children were
evaluated in serum of blood concentration triglycerides, total cholesterol and his fraction HDL, LDL, VLDL
as well as Apo - AI and Apo - B. The parameters of lipid metabolism between two distinguished the obese
children's groups was compared by the U Mann Whitney test. It differences for p < 0,05 was recognize for
essential statistic. It the differences were not affirmed was in parameters of lipid metabolism between the
children's group with abdominal obesity and the group with district obesity, but the irregular values
of concentrations of total cholesterol (> 170 mg/dl) fraction LDL (> 110 mg/dl) the fraction the HDL (< 45
mg/dl) as well as the triglycerides (> 90 mg/dl) had suitably 54.8, 43.6, 54.8, 58.1 % the obese children.
Waist circumference, which the value of measurement had on obese children's qualification essential
influence to two groups, HDL correlate with from concentration fraction negatively.

Rozwój fizyczny jako miernik zdrowia

149

Andrzejewska J., Burdukiewicz A., Pietraszewska J.

TYP BUDOWY CIAŁA A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CHŁOPCÓW W ŚWIETLE

ANALIZY SKUPIEŃ

Zakład Antropologii Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Wydolność fizyczna jest zdolnością organizmu do wykonywania ciężkiej, długotrwałej pracy fizycznej

bez zmęczenia. Spadek zdolności do pracy uwarunkowany jest głównie obniżeniem sprawności układu
oddechowego i sercowo-naczyniowego oraz zmianami zachodzącymi w strukturze morfologicznej.
Zróżnicowana dynamika wzrastania cech somatycznych i składu tkankowego ciała modyfikuje poziom
wydolności fizycznej warunkujący zdolności wysiłkowe człowieka.

Cel pracy: Ocena powiązań między cechami morfologicznymi oraz fizjologicznymi u chłopców

w wieku 7−14 lat.

Materiał i metodyka: Wykorzystano pomiary ciągłe cech somatycznych (wysokościowe, szerokościowe,

obwody, fałdy skórno-tłuszczowe) oraz wydolności fizycznej (pojemność życiowa płuc, pobór tlenu) 117
chłopców. Wydolność fizyczną zbadano metodą pośrednią za pomocą testu cykloergometrycznego.
Wyliczono komponenty budowy: endomorfię, mezomorfię i ektomorfię. Uwarunkowania morfologiczne
cech wydolności fizycznej zbadano za pomocą metody analizy skupień.

Wyniki: Stwierdzono występowanie silnych powiązań cech charakteryzujących poziom otłuszczenia

ciała i endomorfii. Kolejną izolowaną strukturę tworzy komponent ektomorfii. Cechy masywności szkieletu
są powiązane z cechami wysokościowymi, masą ciała, obwodami kończyn oraz komponentem mezomorfii.
Parametry wydolności fizycznej nawiązują do mezomorfii i ektomorfii. Pojemność życiowa płuc tworzy
skupienie z długością tułowia i wysokością ciała. Nie zaobserwowano ścisłych powiązań pomiędzy
wydolnością fizyczną i otłuszczeniem ciała.

Wnioski: Zastosowanie metody hierarchicznego uporządkowania powiązań cech sfery czynnościowej

i morfologicznej przyczyniło się do precyzyjnego określenia możliwości wysiłkowych badanych chłopców
w okresie wczesnoszkolnym i dojrzewania.

Andrzejewska J., Burdukiewicz A., Pietraszewska J.

THE CLUSTER ANALYSIS OF BODY TYPE AND FUNCTIONAL TRAITS IN BOYS

Department of Anthropology University School of Physical Education

Physical function is ability to hard, long-lasting physical work without exhaustion. The decrease of

ability to physical work is determined by the decrease of function of both respiratory and cardiovascular
systems as well as by changes in morphological structure. The diverse dynamics of increasing of somatic
features and body composition modifies level of physical function that determines human effort abilities. The
aim of the paper. Evaluating of mutual relations between morphological and physiological features in boys
aged 7 to 14.

Material and methodology: Longitudinal measurements of somatic features (heights, breadths,

circumferences, skinfolds) and physical function (vital capacity, maximum oxygen consumption) of 117
boys were used. The body build components were calculated: mesomorphy, endomorphy and ectomorphy.
Physical endurance was assessed by using an indirect method employing the cycloergometric test.
Morphological factors of physical function features were examined by using of cluster analysis.

Results: The obtained results indicate strong correlations between body fatness and endomorphy.

Another isolated structure is created by ectomorphy. Massiveness of the skeleton are correlated with height
features, body mass, limbs circumferences and mesomorphy. Parameters of physical function are connected
with mesomorphy and ectomorphy. Lungs capacity created an agglomeration with the trunk length and body
height. No connections between physical function and features relating to body fatness were found.

Conclusions: The application of method of hierarchical agglomeration of relations between

morphological and functional spheres contributed to precise determination of effort capacities of the
examined boys in early school and puberty period.

150

Bac

A., Woźniacka

R., Szaporów T.

OCENA ILOŚCI I RODZAJU WAD STÓP W STOSUNKU DO STÓP PRAWIDŁOWO

WYSKLEPIONYCH U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

I WCZESNOSZKOLNYM

Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii, AWF Kraków,

Katedra Fizjoterapii, Zakład Anatomii, AWF Kraków

W listopadzie i grudniu 2007 roku przeprowadzono badania podoskopowe stóp u dzieci w wieku

przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Cel: Celem badań była próba oceny ilości i rodzaju wad stóp w stosunku do stóp prawidłowo

wysklepionych u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Materiał i metoda: Grupę badawczą stanowiło 361 dzieci urodzonych w latach 1995 – 2004

uczęszczających do przedszkola i szkoły podstawowej w Krakowie. Liczba dzieci przedszkolnych wynosiła
111 osób w tym 59 dziewczynki i 52 chłopców. Liczba dzieci szkolnych wynosiła 250 osób w tym 125
dziewcząt i 125 chłopców. Do badania wykorzystano metodę podoskopową. Wśród ocenianych cech
znalazły się: wskaźnik Sztritera – Godunowa (Ky), kąt piętowy γ, koślawość palucha α, szpotawość palca
małego β, długość i szerokość stopy. U każdego dziecka wykonywano równocześnie badanie obu stóp.
Dodatkowo określano także stopień koślawości kostek obu kończyn u każdego dziecka.

Wyniki: Największy odsetek dzieci przedszkolnych posiadał stopy prawidłowo wysklepione -

odpowiednio 45,9% dla stopy lewej i 51,4% dla stopy prawej. Wydrążenie stopy pojawiło się u 42,3% dzieci
w stopie lewej i u 36% dzieci w stopie prawej. Najniższy odsetek zanotowano dla płaskostopia – takie
zaburzenie wysklepienia posiadało 9,9% dzieci w stopie lewej i 11,7% w stopie prawej. W grupie dzieci
szkolnych wg wskaźnika Ky zanotowano 36,8% stóp lewych i 36,8 stóp prawych wysklepionych
prawidłowo, 60,4% stóp lewych i tyle samo stóp prawych wydrążonych oraz po 2,8% dla obu stóp
z płaskostopiem.

Wnioski: W badanej grupie wraz z wiekiem zwiększa się odsetek stóp patologicznych. Częstszym

zaburzeniem wysklepienia jest stopa wydrążona.

Bac

A., Woźniacka

R., Szaporów T.

THE AMOUNT AND KIND OF FEET DEFECTS WITH RELATION TO NORMAL FEET

IN KINDERGARTEN AND PRIMARY SCHOOL CHILDREN

Department of Clinical Rehabilitation, Orthopaedics Unit, Academy of Physical Education, Krakow,

Department of Physiotherapy, Anatomy Unit, Academy of Physical Education, Krakow

The podoscopy research in kindergarten and primary school children were carried out in November and

December 2007.

Aim: The aim of this research was an attempt of evaluation of the amount and kind of feet defects with

relation to normal feet in kindergarten and primary school children.

Material and method: The subjects of survey were 361 children born in 1995 – 2004. The children attend

kindergarten and primary school in Cracow. The number of younger children amounted 111 persons
including 59 girls and 52 boys. The number of eldery children amounted 250 persons including 125 girls and
125 boys. The research was executed using podoscopy method. Among evaluated features were Sztriter –
Godunow index (Ky), γ heel angle, α hallux valgity, β varus deformity of the V toe, length and width of foot.
The both feet were examinated at the same time in each child. Additionally the degree of the valgity of the
ankles were examinated.

Results: The significant number of primary school children possessed normal feet - 45,9% for left foot

and 51,4% for right foot. Hollow foot (pes cavus) was observed in 42,3% of children (left foot) and in 36%
of children (right foot). The least number of children had flat foot - 9,9% of children for left foot and 11,7%
of children in right foot. There was observed 36,8% of normal left foot and 36,8% of normal right foot,
60,4% of hollow left foot and the same number of hollow right foot and 2,8% flat foot for both sides.

Conclusions: With age increases percentage of feet defects in examinated group. The hollow foot is the

most often defect.

151

Czapla

Z., Niedziela

M., Cieślik

OCENA WZRASTANIA CECH ROZWOJU FIZYCZNEGO DZIECI Z WRODZONYM

PRZEROSTEM KORY NADNERCZY (WPN)

Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Antropologii, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu,

Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny im. Karola

Marcinkowskiego w Poznaniu

Wrodzony przerost kory nadnerczy to choroba dziedziczona autosomalnie. WPN (90-95%) to brak lub

niedobór 21-hydroksylazy, który powoduje niedobór kortyzolu a to zwiększa produkcję androgenów
nadnerczowych. Rozwój fizycznego dzieci z WPN jest zaburzony a ostateczna wysokość i proporcje ciała
zależą od wieku, w którym rozpoznano chorobę oraz reakcji na leczenie.

Celem pracy była próba oceny stopnia i kierunku odchyleń cech rozwoju fizycznego: masy i wysokości

ciała u dzieci z WPN. Analizie poddano dzieci z Poradni Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu. Zbadano 13 chłopców w wieku od 0,4 do 19,6 lat oraz 6 dziewcząt w wieku od 0,6 do 17,8 lat.
Okres indywidualnych obserwacji wahał się od 2 do 16 lat. W zależności od postaci choroby (klasyczna
z/lub bez utraty soli, nieklasyczna) dzieci były leczone substytucyjnie preparatami
glikokortykosteroidowymi (hydrokortyzon) oraz mineralokortykosteroidem (octan fludrokortyzonu).

W oparciu o indywidualne dane wysokości i masy ciała opisano wielomianem przebieg ontogenezy tych
cech. Stwierdzono różnorodną tendencję zmian i różny poziom rozwoju w stosunku do wzorca. W oparciu
o dane standaryzowane zastosowano model regresji liniowej, który weryfikuje istotność różnic poziomu oraz
kierunku zmian tego poziomu w ontogenezie. Równocześnie oceniono kształtowanie się tego zjawiska
w fazach ontogenezy przedpokwitaniowej, pokwitaniowej i popokwitaniowej. Leczenie pacjentów z WPN
przywraca równowagę układu neurohormonalnego normalizując stopień odchyleń procesu wzrastania.
Opisane regresją prostoliniową standaryzowane wartości masy i wysokości ciała w indywidualnych
przypadkach wskazują, że normalizacja procesu wzrastania uzależniona jest od rodzaju (nadmierna lub
niedostateczna dawka leku) oraz czasu leczenia.

Czapla

Z., Niedziela

M., Cieślik

ASSESSMENT OF PHYSICAL GROWTH IN CHILDREN WITH CONGENITAL

ADRENAL HYPERPLASIA (CAH)

Adam Mickiewicz University, Institute of Anthropology, Faculty of Biology, Department of Human

Biological Development, Poznan,

Poznan University of Medical Sciences, Department of Pediatric Endocrinology and Diabetes

Congenital adrenal hyperplasia is an autosomal inherited disease. CAH (90-95%) is caused by absence

or deficiency of 21-hydroxylase resulting in cortisol deficiency, which results in an increased production of
adrenal androgens. Physical growth of children with CAH is disturbed with final height and body
proportions depending on age of disease diagnosis and individual reaction to treatment.

The aim of the study was to assess the degree and direction of body height and mass deviations in

physical growth of children with CAH. The analysis encompassed children from the outpatient clinic at
Poznań University of Medical Sciences. The study sample included 13 boys aged from 0.4 to 19.6 years and
girls aged from 0.6 to 17.8 years. The periods of individual patient observation ranged from 2 to 16 years.
Depending on the form of disease (classic salt-wasting or non-salt wasting, non-classic) treatment consisted
in replacement of glucocorticoids (hydrocortisone) and mineralocorticoids (fludrocortisone). The polynomial
model was used to describe the course of ontogeny on the basis of individual data on body height and mass.
A diverse tendency of change and levels of growth as related to the norm was revealed. The line regression
model was used to verify the significance of differences in the level and direction of change in ontogeny. The
phenomenon was also assessed in prepubertal, pubertal and postpubertal stages of ontogeny. Treatment of
children with CAH restores the balance of the endocrine system normalizing the growth process.
Standardized values of height and body mass in individual cases indicate that the normalization of growth in
children with CAH depends on the method (excess or insufficient drug dose) and time of treatment.

152

Felińczak A., Szymańska-Pomorska G., Misiak K., Fal A. M., Machaj Z.

OCENA OTŁUSZCZENIA W WIEKU ROZWOJOWYM – POPULACJA DZIECI

SZKOLNYCH WE WROCŁAWIU

Katedra Zdrowia Publicznego Wydział Zdrowia Publicznego, Akademia Medyczna we Wrocławiu

Nadwaga i otyłość w wieku rozwojowym jest uznanym i ważnym problemem zdrowotnym.

Otyłość występująca w młodym wieku, w tym szczególnie otyłość brzuszna prowadzi do licznych
i niepokojących zaburzeń zdrowotnych. W związku z czym bardzo ważne znaczenie posiada jej
wczesna diagnostyka. Celem badania była ocena przydatności pomiarów antropometrycznych
w ocenie stopnia i rozkładu otłuszczenia w rosnącym organizmie.

Materiał i Metodyka: Badaniem objęto 1800 dzieci i młodzieży w wieku od 8 do 18 lat

uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych we Wrocławiu.
U wszystkich dzieci wykonano pomiary podstawowych parametrów antropometrycznych (masy
i wysokości ciała, obwody pasa i bioder). Do oceny ogólnego otłuszczenia zastosowano BMI. Jako
kryterium otyłości brzusznej zastosowano bezwzględne wartości obwodu pasa WC (waist
circumference) oraz wskaźnik WHtR (waist to height ratio).

Wyniki: Wśród ogółu przebadanych w wieku 8-18 lat nadwagę stwierdzono u 16,02%

chłopców i 15,29% dziewcząt a otyłość odpowiednio u 4,40% i 3,37 %. Częstość występowania
otyłości brzusznej na podstawie kryterium WHtR ≥ 0,5 wystąpiła u 19,78% ogółu badanych
chłopców w wieku 8-18 lat i była istotnie wyższa (p=0,01) niż u ogółu badanych dziewcząt w tym
samym wieku u których wyniosła 14,08%. Podwyższone wartości obwodu pasa ≥ 75 percentyla dla
płci i wieku stwierdzono istotnie częściej (p=0,01) u ogółu przebadanych chłopców (25,27%) niż
dziewcząt (14,34%).

Wnioski: Istotne znaczenie diagnostyczne i prewencyjne w otyłości wieku rozwojowego

odgrywa wykonywanie pomiarów antropometrycznych, które pozwalają na wykonanie szybkiej
oceny nie tylko stopnia otłuszczenia ale również rozmieszczenia tkanki tłuszczowej.

Felińczak A., Szymańska-Pomorska G., Misiak K., Fal A. M., Machaj Z.

ESTIMATION OF OBESITY IN DEVELOPMENTAL AGE – POPULATION

OF SCHOOLCHILDREN IN WROCŁAW

Katedra Zdrowia Publicznego Wydział Zdrowia Publicznego, Akademia Medyczna we Wrocławiu

Overweight and obesity are serious and commonly recognized health problem at the

developmental age. Abdominal obesity poses the risk of many dangerous medical problems. At that
is early obesity diagnosis is very important. The aim of this study was to evaluate anthropometric
measurements in the examination of fatness degree and fat distributions.

Methods: A total of 1800 children and youth, aged 8-18 years were examined and subjected to

the measurements of basic anthropometric parameters (height, body mass, waist). BMI has been
used to evaluate general body weight irregularity. The abdominal obesity was evaluated by WC
(waist circumference) and WHtR index ( waist to height ratio).

Results: Within the examined we found out that 16,02% boys and 15,29% girls had overweight,

and adequately 4,40% i 3,37 % had obesity. The frequency of abdominal obesity, based on
WHtR>0,5 criterion, was higher in boys group (19,78%) than in girls (14,08%) (p=0,01).The
increased waist values ≥ 75 percentile in girls was distinctly lower than in boys (14,3% for girls vs.
25,27 % for boys; p=0,01).

Conclusion: The increased frequency of overweight and obesity in developmental age requires

wide-scale preventive measures. Important for early diagnostic of obesity seem simple
anthropometric parameters.

153

Hanć T., Cieślik J.

ZMIANY ROZWOJOWE MASY CIAŁA ORAZ CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

NADWAGI I OTYŁOŚCI U CHŁOPCÓW Z NADPOBUDLIWOŚCIĄ

PSYCHORUCHOWĄ Z DEFICYTEM UWAGI (ADHD)

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wcześniejsze badania dają niejasny obraz zmian masy ciała dzieci z nadpobudliwością

psychoruchową z deficytem uwagi (ADHD) w kolejnych latach ontogenezy: niektóre z nich
wykazały, że dzieci z ADHD mają mniejszą masę ciała od zdrowych rówieśników, inne
wskazywały raczej na wyższe wartości masy ciała od normy oraz większą częstość występowania
nadwagi i otyłości w tej grupie. Głównym czynnikiem utrudniającym interpretację wyników był
uboczny efekt działania leków psychotropowych stosowanych w terapii ADHD. Wiele badań
pokazało wzrost masy ciała u pacjentów leczonych antydepresantami i lekami
przeciwpsychotycznymi. Leki stymulujące mogą natomiast przyczyniać się do redukcji masy ciała
dzieci. Celem badania była ocena zmian rozwojowych masy ciała oraz częstości występowania
nadwagi i otyłości u dzieci z ADHD nigdy nie leczonych lekami psychotropowymi. Badana próba
składała się z 48 chłopców w wieku 6 – 17 lat z diagnozą ADHD. W grupie dokonano oceny
poziomu masy ciała oraz tendencji rozwoju. Do oceny częstości nadwagi i otyłości wykorzystano
metodę Cole i wsp. Przeciętny poziom masy ciała chłopców z ADHD pomiędzy 1 i 17 rokiem życia
był wyższy od normy (z=0.22). Analiza tendencji rozwoju wykazała silną pozytywną tendencję
pomiędzy 1 i 10 rokiem życia (r=0.894). Częstość nadwagi w badanej grupie wyniosła 25%
a otyłości 12.5%, podczas gdy częstość nadwagi w populacji chłopców z Poznania wynosi 18.3%
a otyłości 3.6%. Wykazane w badaniu cechy wzrastania mogą być powiązane z biologią zaburzenia
lub właściwymi dla dzieci z ADHD społecznymi/psychologicznymi czynnikami środowiska
rozwoju, nie są natomiast wynikiem działania leków.

Hanć T., Cieślik J.

DEVELOPMENTAL CHANGES IN BODY MASS AND FREQUENCY OF OVERWEIGHT

AND OBESITY IN BOYS WITH ATTENTION DEFICIT HYPERACTIVITY DISORDER

(ADHD)

University of Adam Mickiewicz in Poznań

The previous investigations gave unclear view on developmental changes of body mass in

children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). Results of research were
contradictive: some of them found children having smaller weight than healthy peers and another
revealed bigger weight and greater risk of overweight/obesity in these children. The major factor
obscured this issue were side effects of psychotropic drugs used in ADHD treatment. Many studies
showed increase in weight of patients medicated with antidepressants and antipsychotic drugs,
whereas stimulants could reduce gain of body mass. The aim of the study was to esteem
developmental changes in body mass and prevalence of overweight and obesity in children with
ADHD never medicated with psychotropic drags. The study sample included 48 boys in age of 6 –
17 years with the diagnosis of ADHD. The level of body mass and tendencies of development was
estimated in the research. The Cole et al. method was used to evaluate overweight and obesity
prevalence. In the period between 1 and 17 years of life, the mean body mass was higher (z = 0.22)
than the normal values. The growth trend analysis revealed strong positive tendency between age of
1 and 10 years (r = 0.894). The analysis of actual BMI values of boys showed 25% overweight
frequency and 12.5% obesity frequency in the sample, whereas a frequency of overweight in the
population of boys from Poznań is 18.3% and obesity is 3.6%. The findings revealed in the study
are related to biology of disorder or sociological/ psychological factors specific for an environment
of children with ADHD development but not with drugs action.

154

Kornafel D.

STAN ZDROWIA DZIECI 7-8 LETNICH W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU MATKI

W CHWILI PORODU

Katedra Antropologii Uniwersytetu Wrocławskiego

Wiek matki jest determinatorem właściwego rozwoju w okresie prenatalnym, decyduje o stanie

zdrowia noworodka. Optymalnym dla prokreacji jest wiek kobiet miedzy 20-35 rokiem życia.
W latach 1985-2005 dwukrotnie w Polsce wzrósł wskaźnik urodzeń dzieci przez matki powyżej 35
roku życia. W podobnym okresie nie obserwowano podniesienia wskaźnika urodzeń przez matki
młodociane <17 roku życia.

Celem pracy jest ocena związku miedzy kondycją biologiczną (zdrowiem) dziecka w wieku 7-8

lat a wiekiem matki w chwili jego urodzenia.

Materiał: Dane dotyczące 166 dzieci w wieku 7-8 lat: pomiar wysokości i masy ciała oraz

odpowiedzi ankietowe na 42 pytania dotyczące m.in. wieku matek w chwili porodu, przebiegu
ciąży i porodu, SES rodziny, stanu zdrowia noworodka, subiektywnej i obiektywnej oceny zdrowia
badanego dziecka.

Wyniki: Wśród matek starszych > 35 lat i bardzo młodych <19 lat stwierdzono częstsze

występowanie powikłań ciąży. Większość kobiet urodziła w terminie, kobiety młodsze później
zgłaszały się do lekarza. Noworodki matek <19r.ż. były statystycznie mniejsze od dzieci matek
starszych, otrzymywały częściej niższą punktację Apgar. Wystąpiły istotne różnice w wysokości
i masie ciała 7-8 letnich dzieci matek rodzących w trzech grupach wiekowych.: < 19 lat, 25-50, lat,
> 35 lat. Nie znaleziono istotnych związków między stanem zdrowia dzieci 7-8 letnich a wiekiem
ich matek w chwili porodu.

Wnioski: Wiek matek w chwili porodu może być dobrym predykatorem wczesnej inwestycji

rodzicielskiej w dalszy rozwój dziecka.

Kornafel D.

RELATIONSHIP BETWEEN THE HEALTH STATUS OF 7-8 YEARS OLD CHILDREN

AND THE AGE OF THEIR MOTHERS AT CHILDBIRTH

Department of Anthropology, Wroclaw University

Mother`s age determines a proper fetus development during pregnancy and the health of the

newborn at birth. The optimum reproductive age for women is between 20 and 35 years. From 1985
to 2005, there was a two-fold increase in the birth rate in Poland among women over 35 years old.
Reasons for this increase are: health problems, lack of a partner and putting off the decision to have
children. The reasons for pregnancy in teenagers are different: early age of sexual initiation, low
level of education, and low socio-economic status. The aim of the study was to determine the
relationship between the health status of children between seven and eight years old and the age
of their mothers at birth. Body height and body weight were measured in 166 children born in 1999
in Wrocław. Data from questionnaire containing forty-two questions, including questions on the age
of the mother at birth, the course of pregnancy and birth, the socio-economic status of the family,
the health status of the child at birth, and subjective and objective evaluations of the health of the
child, were analysed. Older mothers frequently reported having had complications such
as gestational diabetes. In mothers under 20 years old at the time of birth, there was a higher risk
of premature birth. Younger mothers reported having had complications such as anemia. At birth,
the children of mothers under 20 years old generally weighed less and scored lower on the Apgar
scale than the children of mothers in the other age classes. On the other hand, there was no
significant correlation between the health status of the children and the age class of the mother
at birth. The age of the mother at birth can therefore serve as an early indicator of parental
investment in the physical development in the child.

155

Kornafel D.

WIEK MATEK JAKO WSKAŹNIK INWESTYCJI W ROZWÓJ DZIECKA

Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu

Inwestycje rodzicielskie to wszystkie działania rodziców, które zwiększają fitness ich

potomstwa. Za czynniki różnicujące potencjał biologiczny i reprodukcyjny matki uważa się m.in.
wiek matki, BMI, budowę ciała.

Celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie: Czy i w jakim stopniu wiek matki jest

miernikiem inwestycji biologicznej, a w jakim stopniu predykatorem realizacji rozwoju
psychoruchowego dziecka?

Materiał:166 dzieci wiek- 7-8 lat. Badano: parametry urodzeniowe dzieci oraz SES,

wykształcenie matek, elementy wychowywania dzieci, preferencje i oczekiwania wychowawcze.

Wyniki: Wiek matek w chwili porodu różnicował parametry urodzeniowe dzieci i poziom

rozwoju w wieku 7-8 lat. Wiek matki miał wpływ na preferencje wychowawcze. Matki <19lat
preferują u swojego potomstwa cechy o modelu tradycyjnym, matki 20-34 lata mieszane,
a matki>35 lat nowoczesne. W dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych oraz sportowych najczęściej
uczestniczą dzieci matek starszych. Matki we wszystkich trzech grupach mają podobne
oczekiwania wobec swoich dzieci.

Wniosek: Wiek matki w chwili porodu stanowi dobrą cechę predykcyjną do badania wartości

biologicznych matki i dziecka oraz dalszej realizacji rozwoju. Może być dobrym wskaźnikiem
możliwości inwestycji rodzicielskich w dalszy rozwój psychofizyczny dziecka.

Kornafel D.

THE AGE OF THE MOTHER AT BIRTH AS AN INDICATOR OF PARENTAL

INVESTMENT IN CHILD DEVELOPMENT

University of Lower Silesia, Wrocław

Introduction. Parental investment is any investment by the parents in an individual offspring

that increases the offspring’s chance of surviving and reproducing (Trivers, 1972). Among the
factors which determine the health status and reproductive fitness of a woman are her age, body
stature and BMI. The aim of this study was to determine to what degree the age of the mother
at birth is indicative of the biological component of parental investment and to what degree
it affects the psychomotor development of the child.

Materials and methods: N=166, 7-8 old years children, age, SES, and educational status of the

mothers, basic information about the upbringing of the child, and parental preferences and
expectations in bringing up the child.

Results: The age of the mother at birth affected the course of birth of the child and the

developmental status of the child. The age of the mother at birth was also correlated with parental
preferences in bringing up the child. Mothers < 20 years old preferred that their children develop
traits consistent with traditional models. Mothers > 34 years old preferred traits consistent with
modern models. Mothers 20 - 34 years old preferred traits that reflected a mixture of traditional and
modern models. Children whose mothers were >34 years old were more likely to participate in
extracurricular lessons and sports activities. Parental expectations were similar regardless of the age
of the mothers at birth.

Conclusion: The age of the mother at birth can serve as a reliable indicator in studies on the

biological fitness of mothers and the course of development in their children. It may also serve as
a reliable indicator of parental investment in the physical development in the child.

156

Lewandowski J., Marecki T.

WPŁYW TRENINGU SPECJALISTYCZNEGO STOSOWANEGO U MŁODYCH

ZAWODNIKÓW (15-17 LAT) W KANADYJKARSTWIE NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ

KRZYWIZN I RUCHOMOŚCI ODCINKOWEJ KRĘGOSŁUPA

Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu treningu specjalistycznego o dużej

intensywności stosowanego w kanadyjkarstwie na kształtowanie się krzywizn fizjologicznych
i ruchomości odcinkowej kręgosłupa.

Materiał badawczy obejmował 23 zawodników w wieku juniorskim (15-17 lat), uprawiających

wyczynowo kanadyjkarstwo i legitymujących się minimum 5 letnim stażem treningowym oraz I lub
mistrzowską klasą sportową w w/w dyscyplinie.

Wyniki w badanej grupie porównano z normami krzywizn i ruchomości kręgosłupa dla w/w

przedziału wiekowego. Opracowany materiał scharakteryzowano 6 cechami somatycznymi.
Badania 21 cech spondylometrycznych wykonano wykorzystując elektrogoniometryczny system
pomiarowy Penny&Giles (Biometrics Ltd). Wyniki badań opracowano statystycznie. Na podstawie
przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, że kanadyjkarstwo jako sport wybitnie asymetryczny
doprowadza do dużych dysproporcji w ruchomości odcinkowej kifozy oraz lordozy lędźwiowej
w ruchach wykonywanych w płaszczyźnie czołowej oraz rotacji. Ponadto badania przeprowadzone
bezpośrednio po typowym treningu kanadyjkarskim wykazały silne wypłaszczenie odcinka
piersiowego. Najmniejsze zaburzenia krzywizn i ruchomości występowały w odcinku szyjnym
kręgosłupa. Trening specjalistyczny charakteryzujący się dużą intensywnością i monotonnością
ruchów wykonywanych asymetrycznie ma negatywny wpływ na prawidłowe funkcjonowane
kręgosłupa u młodych sportowców. Tego typu trening należy stosować bardzo ostrożnie, zwłaszcza
u młodych zawodników, u których nie zakończył się jeszcze proces rozwojowy krzywizn.

157

Nowosielska–Swadźba

D., Jethon

Z., Samołyk

A., Swadźba

M., Wiercińska

WPŁYW TRENINGU SPORTOWEGO NA SPOCZYNKOWĄ AKTYWNOŚĆ

AUTONOMICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO DZIECI W OKRESIE ROZWOJOWYM

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Racibórz

Wyższa Szkoła Fizjoterapii, Wrocław

Szkoła Mistrzostwa Sportowego, Racibórz

Układ krążenia podczas obciążeń organizmu wysiłkiem fizycznym podlega szczególnym procesom

adaptacyjnym. Systematyczny trening fizyczny wywołuje zmiany w czynności układu krążenia w spoczynku
i podczas wysiłku fizycznego. Wyrazem adaptacji serca do wysiłku fizycznego są m.in. zmiany w zakresie
napięcia autonomicznego układu nerwowego. Badaniami objęto 60 chłopców w wieku 10 – 16 lat.
Podzielono ich na grupę młodszą (10 - 12 lat, GM) i starszą (14 – 16 lat, GS). W każdej grupie wiekowej
wyodrębniono podgrupę kontrolną (K) oraz podgrupy związane z prowadzonym treningiem
lekkoatletycznym (LA), siatkarskim (S). Pomiar zmienności rytmu zatokowego (HRV) dokonano za pomocą
monitora pracy serca Polar S810i dokonując 10 – minutową rejestrację w pozycji leżącej. Analiza
uzyskanego zapisu odcinków R-R obejmowała parametry czasowe i częstotliwościowe (spektralne FFT).
W GM, w podgrupach LA, S wystąpił wzrost wartości mocy całkowitej widma oraz wzrost parametrów
krótkiego okresu rejestracji (VLF, LF, HF), wskazując na wzrost HRV, w stosunku do grupy K. Obniżenie
wartości mocy LF, wartości LF/HF i wzrost wartości mocy HF wskazuje na przesunięcie równowagi
w kierunku układu przywspółczulnego. Niższe wartości HR, dłuższe odcinki RR, wyższe wartości RMSSD
analizy czasowej potwierdzają wyniki badań analizy spektralne. W GS, w podgrupach LA, S wystąpił wzrost
wartości mocy całkowitej widma w porównaniu z K. Analiza mocy poszczególnych składowych widma
wykazuje zróżnicowanie w badanych dyscyplinach sportowych. W LA i S nastąpił wzrost wartości HF,
obniżenie wartości LF i LF/HF, co wskazuje na przesunięcie równowagi w kierunku układu
przywspółczulnego.

Wyniki badań, potwierdzają opinię, że umiarkowany, trening fizyczny wzmaga napięcie nerwu błędnego.

Nowosielska–Swadźba

D., Jethon

Z., Samołyk

A., Swadźba

M., Wiercińska

THE INFLUENCE OF SPORT TRAINING ON THE REST ACTIVITY

OF THE AUTONOMOUS NERVOUS SYSTEM AMONG CHILDREN

IN THE DEVELOPMENTAL PERIOD

State Vocationall College, Racibórz, Poland

University College of Physiotherapy, Wrocław, Poland

School of Sport-Championship, Racibórz, Poland

The circulatory system the loads of the organism by the physical effort, undergoes the specific adaptive

processes. The regular physical training causes changes in the work of circulatory system both during rest
and physical effort. Adaptation of the heart to physical effort expresses in the changes within the tension of
the autonomous nervous system. 60 boys aged 10-16 were investigated. They were divided into younger
group (10-12 years, GM) and an older one (14-16 years GS). In each age group the control groups (K) was
selected as well as subgroups connected with the athletic (LA) and volleyball training (S). HRV was
measured by Sport tester during 10 - minute registration in lying down position. The analysis performed
concerned time and spectral (FFT) parameters. In GM, subgroups LA, S there was the increase of value of
total power spectrum and the increase of the parameters of short time recording (VLF, LF, HF), indicating
the increase of HRV in relation to the K group. The decrease of LF power, value of LF/HF and increase of
HF power indicates the balance shift towards the parasympathetic system. Lower values of HR, longer RR
intervals, higher values of RMSSD of time domain analysis prove the result of spectrum analysis researches.
In GS, subgroups LA, S there was increase of the total power spectrum value in comparison to K. The power
of spectrum analysis shoes the difference in the examined sport disciplines. In LA and S there was increase
HF power, decrease LF power and LF/HF index, which the shift of balance towards the parasympathetic
system. The result of the research, confirm the opinion, that the moderate, physical training increase the
tension of the vagus nerve. Keywords: heart rate variability, autonomous nervous system, spectral analysis,
time domain analysis, sport training.

158

Orkwiszewska A.

ZRÓŻNICOWANIE BUDOWY SOMATYCZNEJ ZAWODNIKÓW WYBRANYCH

DYSCYPLIN SPORTOWYCH

AWFiS, Gdańsk

W działalności sportowej zawodnika ogromną rolę odgrywają właściwości morfofunkcjonalne

i motoryczne zaprogramowane w materiale genetycznym. W budowie sportowca istotne znaczenie
odgrywają proporcje zewnętrzne, wykazują one, bowiem współzależność z techniką i charakterem
pracy w określonej dyscyplinie sportowej. Biomechaniczne właściwości budowy ciała są istotne
w konkurencjach technicznych, ale także w grach zespołowych. Dla przewidywania wyników
sportowych przydatne jest także określenie składowych ciała.

Celem pracy jest ocena zróżnicowania morfologicznego zawodników wybranych dyscyplin

sportowych.

Materiał i metody: Materiał badawczy stanowią zawodnicy wyczynowo uprawiający hokej na

lodzie, piłkę ręczną, lekką atletykę, judo i wioślarstwo w klubach Gdańska. Skład ciała określono
metodą bioelektrycznej impedancji. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programu
komputerowego Statistica 8.

Wyniki: Z analizy wynika, iż badani sportowcy największe zróżnicowanie wykazują w cechach

długościowych i komponentach ciała. Charakteryzuje ich niski poziom otłuszczenia. Szczególnie
dużą zmienność zaobserwowano wśród lekkoatletów. Sportowcy z niskim poziomem otłuszczenia
mają równomiernie rozłożoną podściółkę tłuszczową. Ze wskaźników, najbardziej różnicującym
okazał się wskaźnik Rohrera, który wskazywał na osobników tęgich, jak i o średniej i smukłej
budowie ciała.

Wniosek: Kompleksowa ocena budowy ciała powinna być jednym z elementów wspomagania

procesu treningowego.

Orkwiszewska A.

DIVERSITY OF SOMATIC BUILD IN ATHLETES OF SELECTED SPORT DISCIPLINES

Department of Natural Sciences, Faculty of Anatomy and Anthropology, Gdańsk

Morphofunctional and psychomotor properties programmed in the genetic material play a very

important role in sports activity of athletes. External proportions of body build are significant since
they show correlation with technique and character of work in a certain sports discipline.
Biomechanical properties of body build are crucial both for technical events and team games.
Determination of body components is useful for predicting sports results. The assessment of
morphological diversity in athletes of the selected sports disciplines.

Material and method: Research material covers professional hockey, handball and judo players,

athletes and sportsmen taking up rowing in clubs in Gdansk. Anthropometric measurements were
made according to the Martin’s technique in 2006/07. The method of bioelectric impedance was
qualified for body components. Statistical analysis was carried out with the computer programme
Statistica 8.

Results: The analysis reveals that the subjects demonstrate the greatest diversity in features of

length and body components and are characterized by low level of fatty tissue. The adiposus layer
in sportsmen with low level of fatty tissue is evenly spread. The Rohrer’s index appeared to be the
most differentiating one and indicated individuals of stout as well as average and slender body
build.

Conclusion: Complex assessment of body build should be one of the elements supporting

training processes.

159

Orkwiszewska A.

ZMIANY WYBRANYCH PARAMETRÓW FIZJOLOGICZNYCH LEKKOATLETÓW

AWFiS, Gdańska

Wydolność fizyczna umożliwia wykonanie wysiłków o zróżnicowanej intensywności i czasie

trwania. Za jej miarę uznaje się najczęściej zdolność do poboru tlenu, poziom progu mleczanowego
i poziom mocy maksymalnej. Poziom wydolności fizycznej zawodników lekkoatletyki zależy od
uprawianej konkurencji. W biegach średnio- i długodystansowych podstawową rolę odgrywa
wydolność tlenowa, natomiast u sprinterów i konkurencjach technicznych beztlenowa.

Celem pracy jest prześledzenie zmian wskaźników fizjologicznych oceniających wydolność

fizyczną zawodników trenujących lekką atletykę w wybranych okresach rocznego cyklu
treningowego.

Materiał i metody: Materiał pochodzi z badań przeprowadzonych w 2005/2007 roku.

Badaniami objęto 25 zawodników w wieku od 18 do 20 lat uprawiających rzut oszczepem, dyskiem
i pchnięcie kulą w AZS AWFiS w Gdańsku. Wydolność fizyczną określono z zastosowaniem
testów laboratoryjnych. Wyniki badań opracowano statystycznie z zastosowaniem programu
komputerowego Statistica 8 obliczając podstawowe charakterystyki statystyczne.

Wyniki: Nie stwierdzono u badanych zawodników znaczących zmian we wskaźnikach

fizjologicznych oceniających ich przygotowanie do wysiłków. Otrzymane, na końcu okresu
przygotowawczego, wyniki testów wydolnościowych wskazują na nieznaczny wzrost wartości
bezwzględnych wskaźników wydolności w porównaniu z wartościami uzyskanymi na początku
tego okresu.

Wnioski: Zasygnalizowane w pracy zmiany parametrów fizjologicznych, w rocznym cyklu

treningowym, wskazują na konieczność rozszerzenia kontroli i oceny sprawności mechanizmów
zabezpieczenia energetycznego zawodników.

Orkwiszewska A.

CHANGES OF CHOSEN PHYSIOLOGICAL PARAMETERS IN ANNUAL TRAINING

CYCLE OF ATHLETES

Department of Natural Sciences, Faculty of Anatomy and Anthropology, Gdańska

Physical capacity enables to perform efforts of diverse intensity and duration. Its measure is usually

ability of oxygen intake, the lactate level and the level of maximum power The level of physical capacity in
athletes depends on sport event they take up. In middle and long distance running aerobic capacity is
fundamental, whereas in sprinters and technical events anaerobic capacity is primary. The purpose of the
study is to observe changes of physiological parameters assessing physical capacity in athletes practicing
athletics in chosen annual training cycles.

Material and Methods: Material comes from researches carried out in 2005/2007. 25 contestants aged

18-20 practicing javelin, discus throw and shot put at AZS AWFiS in Gdansk underwent the research. Height
and body mass measurements were made employing Martin’s technique. Laboratory tests were applied to
determine physical capacity. The results were worked out statistically with computer programme Statistica 8.

Results: No significant changes in physiological parameters determining the athletes’ preparation to

effort were notified. The results of capacity tests obtained at the end of the preparatory period show
insignificant rise of absolute values of capacity parameters in comparison with values reached at the
beginning of this period.

Conclusion: Indicated changes in physiological parameters in annual training cycle show the necessity

to widen control and assessment of efficiency of energy protection mechanisms in athletes.

160

Pasek M, Jerzemowski J.

WYBRANE WSKAŹNIKI SOMATYCZNE U MŁODZIEŻY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

MIASTA I WSI NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu Gdańsk

Parametry czynnościowe układu oddechowego oraz stopień otłuszczenia ciała i związany z nim

wskaźnik wagowo-wzrostowy to ważne informacje świadczące o stanie zdrowia populacji. Wśród
najważniejszych modyfikatorów rozwoju fizycznego wymienić należy czynniki genetyczne,
społeczne, a w pewnym stopniu również ekologiczne.

Cel: Celem niniejszej pracy jest porównanie cech somatycznych i określenie stopnia korelacji

między nimi przy uwzględnieniu odmiennych warunków ekologicznych miejsca zamieszkania.

Materiał i metodyka: Badaniami objęto 114 dzieci, w tym 56 chłopców 12-letnich oraz 58

dziewcząt w wieku 13 lat, przedstawicieli szkoły miejskiej i wiejskiej. Szkoła miejska była
reprezentowana przez 30 osobową grupę chłopców i 27 osobową grupę dziewcząt. Reprezentantami
szkoły wiejskiej było natomiast 26 chłopców oraz 31 dziewcząt. Badania rozwoju fizycznego
dotyczyły: wysokości i masy ciała, wskaźnika wagowo-wzrostowego, grubości tkanki tłuszczowej
oraz parametrów czynnościowych układu oddechowego. Zastosowanymi narzędziami badawczymi
były: taśma miernicza, waga lekarska, wskaźnik BMI z uwzględnieniem norm zawartych
w siatkach centylowych dla określonej płci i wieku, fałdomierz oraz spirometr.

Wyniki: Wyniki badań wskazują na występowanie istotnych zależności między grubością

tkanki tłuszczowej, a wskaźnikiem BMI. Zależności między pozostałymi cechami somatycznymi są
mniej istotne i trudno je analizować w kontekście warunków ekologicznych miejsca zamieszkania.

Wnioski: Warunki ekologiczne stanowią wśród determinantów rozwoju fizycznego bodziec

mniej znaczący niż czynniki genetyczne i społeczne.

Pasek M., Jerzemowski J.

CHOSEN SOMATIC INDICATORS IN VILLAGE AND CITY PRIMARY SCHOOL

CHILDREN EXEMPLIFIED IN THE POMERANIAN PROVINCE

Academy of Physical Education and Sport Gdańsk

Functional parameters of the respiratory system, the level of fatty tissue and connected with it the

weight/growth index constitute important information attesting health condition of the population. Amongst
the most significant modifiers of the physical development are genetic, social and, to some extent, also
ecological factors. Purpose: The purpose of the study is to compare somatic features and determine the
degree of correlation between these features taking into consideration different ecological conditions of a
place of abode.

Material and methodology: A total of 114 children aged 12 (56 boys) and 13 (58 girls), representatives

of the urban and country school population participated in the research. A city school was represented by a
group of 30 boys and 27 girls. 26 boys and 31 girls were representatives of a village school. Research on
physical development concerned body height and weight, weight/growth indicator, thicknesses of the fatty
tissue and functional parameters of the respiratory system. The applied research tools were: the measuring
tape, medical balance, BMI index within the centile nets for the certain sex and age range, skinfold meter and
spirometer.

Results: Research findings present significant relations between the sickness of the fatty tissue and the

BMI index. Relations between remaining somatic features are less essential and it is hard to analyse them in
the context of ecological conditions of a place of abode.

Conclusions: Ecological conditions constitute less significant stimulus amongst determinants of the

physical development then genetic and social factors.

161

Pierzak J., Rudnicki J., Łoniewska B.

WYBRANE CECHY SOMATOMETRYCZNE JAKO WSKAŹNIKI ZAAWANSOWANIA

WIEKU MORFOLOGICZNEGO NOWORODKA

Klinika Patologii Noworodka, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie

Normy rozwojowe będące wynikami badań antropologów i lekarzy umożliwiają ocenę

zaawansowania i harmonii rozwoju dziecka. Monitorowanie i ocena dynamiki dojrzałości
poszczególnych cech somatometrycznych kształtuje tor rozwoju wskaźników zaawansowania
wieku morfologicznego organizmu.

Celem pracy było zbadanie jaką wartość kliniczną mają poszczególne cechy metryczne ciała

noworodka, w ocenie zaawansowania wieku morfologicznego, w danym wieku ciążowym. Materiał
i metodyka: Materiał do niniejszej pracy stanowiły wyniki pomiarów antropologicznych
wykonanych wśród 100 noworodków urodzonych w Klinice Patologii Noworodka PAM.Pomiary
antropologiczne noworodków wykonano według ogólnie przyjętej metodyki pomiarowej.

Wyniki: Noworodki płci męskiej charakteryzowały się większymi wymiarami masy i długości

ciała przy średnio krótszym wieku płodowym w momencie urodzenia. Nie zaobserwowano
zależności zaawansowania wieku ciążowego z pomiarem długości głowy [glabella-opisthocranion].
Pomiar obwodu główki mierzony po upływie doby od porodu tylko u noworodków płci żeńskiej
wykazał silnie dodatnią korelację z wiekiem. Pomiar szerokości głowy [eurion-eurion] wykazał
silną zależność z wiekiem u noworodków obu płci.

Wnioski: 1. Wiek ciążowy jest dobrym wskaźnikiem określającym stan zaawansowania

dojrzałości i wieku morfologicznego noworodka. 2. W przypadku oceny zaawansowania wieku
morfologicznego noworodka pomiary kefalometryczne: szerokości i obwodu głowy wydają się być
wiarygodnymi wskaźnikami.

Pierzak J., Rudnicki J., Łoniewska B.

SELECTED SOMATOMETRIC FEATURES AS MEASURES OF ADVANCEMENT

IN THE NEWBORN’S MORPHOLOGICAL AGE

Neonatal Pathology Clinic, Pomeranian Medical University in Szczecin

The developmental standards resulting from the research carried out by anthropologists and doctors

enable an assessment of advancement and harmony of postnatal development. Monitoring and evaluation of
the maturity dynamics of particular somatometric features form the line of development for the measures of
advancement in the morphological age of an organism. Purpose: The purpose of this paper is to investigate
the clinical value of specific metric features of a newborn’s body in the assessment of progress in the
morphological age at a particular gestational age.

Materials and methodology: The results of the anthropological measurements performed on one hundred

infants born in the Neonatal Pathology Clinic constituted the material for the following paper. The
anthropological measurements of those infants were performed according to a commonly applied
measurement methodology.

Results: The male infants were characterized by higher measurements of body mass and length at

a younger gestational age, on the average, at the moment of birth. The correlation between the gestational
age and the measurement of the head’s length (glabella-opisthocranion) was not observed. The head
circumference measurements taken one day after the birth only among female infants showed a strong
positive correlation with their age. The measurement of the head’s width (eurion-eurion) demonstrated
a strong correlation with the age of the infants of both genders.

Conclusions: 1. Gestational age is a proper index defining both maturity progress and the morphological

age of a newborn. 2. In case of estimating the progress of a newborn’s morphological age, the cephalometric
measurements seem to be credible measures.

162

Pietraszewska J., Burdukiewicz A., Andrzejewska J.

ZMIENNOŚĆ SKŁADU TKANKOWEGO CIAŁA DZIECI W WIEKU

WCZESNOSZKOLNYM

Zakład Antropologii Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Poznanie dynamiki rozwoju składu tkankowego jest istotnym uzupełnieniem charakterystyki

auksologicznej dzieci i młodzieży, gdyż wiele fizjologicznych i biochemicznych parametrów
ustroju wykazuje współzależności z elementami struktury masy ciała.

Cel pracy. Zbadanie zmian zachodzących z wiekiem w poziomie rozwoju komponentów

tkankowych masy ciała. Materiał i metodyka. Wykorzystano wyniki badań longitudinalnych dzieci
w wieku 8-12 lat. Uwzględniono pomiary: wysokości ciała, masy ciała i jej składowych (tłuszcz,
ciało szczupłe, masa komórkowa, i masa pozakomórkowa). Skład ciała wyznaczono analizatorem
BIA 101S (Akern).

Wyniki: U obu płci zaobserwowano stopniowe powiększenie masywności budowy

charakteryzowanej wielkością BMI. W wieku 8–11 lat odnotowano stopniowe powiększenie
przyrostów rocznych wysokości i masy ciała, ciała szczupłego, aktywnej metabolicznie masy
komórkowej. Największe przyrosty masy tłuszczu odnotowano w wieku 11–12 lat. Masa
pozakomórkowa po fazie początkowej stabilizacji (8–10 lat) ulega zmniejszeniu. Odmienna
dynamika rozwoju cech składu ciała wpływa na stopniowe powiększenie wartości wskaźnika
tłuszcz/ciało szczupłe. Wskaźnik masa pozakomórkowa/masa komórkowa u chłopców kształtuje się
na ustabilizowanym poziomie. U dziewcząt odnotowano zwiększenie poziomu rozwoju masy
pozakomórkowej względem masy komórkowej. W starszych grupach wieku (11–12 lat) większe
przyrosty aktywnego metabolicznie komponentu ciała szczupłego powoduje zmniejszenie wartości
wspomnianego wskaźnika.

Wnioski: W wieku wczesnoszkolnym wzrost masywności budowy wiąże się z rozwojem masy

ciała szczupłego, a zwłaszcza masy komórkowej ciała. Tendencja w kierunku powiększania
dynamiki rozwoju masy tłuszczu wiąże się z przygotowaniem organizmu do okresu dojrzewania.

Pietraszewska J., Burdukiewicz A., Andrzejewska J.

VARIABILITY OF BODY COMPOSITION IN PREPUBERTAL CHILDREN

Department of Anthropology University School of Physical Education

The pubescence is a special stage of human ontogenesis. The changes in body build and in

morphological structure are really intensive, so they need to be analysed in detail. The developing of body
posture depends both on physiological rhythm and the laws of statics and dynamics, which condition the
body balance. Any disharmony in somatic development causes disorders of posturogenesis. The aim of the
paper. An analysis and evaluation of changes in body posture against a background of body composition
development.

Material and methodology. There were used the results of longitudinal examinations of body posture

Results. Girls were slightly more massive according to BMI. In the successive classes of age, there was

a tendency to decreasing of extracellular mass. The amount of cellular mass increased in boys and in 13−14-
year-old girls. In children of both sexes with higher level of extracellular mass and body fat, there was a
tendency to kyphotic posture. The individual points of the children with balanced posture showed higher
proportional values of cellular mass. Lordotic posture is connected with higher amount of fat.

Conclusions. The unsteady rate of development of the tissue components causes the specially oriented

changes in body posture, in spite of only slight changes in height-mass ratio.

163

Puch E.A., Krenz-Niedbała M., Zelent A., Bręborowicz A.

STAN ROZWOJU FIZYCZNEGO DZIECI Z SYMPTOMAMI CHORÓB

ALERGICZNYCH

Instytut Antropologii, Wydział Biologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza; Klinika Pneumonologii,
Alergologii Dziecięcej i Immunologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego – Poznań

Astma oskrzelowa i alergiczny nieżyt nosa są najczęstszymi chorobami przewlekłymi układu

oddechowego u dzieci. Wyniki dotychczasowych badań sugerujące opóźnienie wzrastania i zwiększone
ryzyko nadwagi, nie są jednak jednoznaczne i nie dają podstaw do uzgodnienia ostatecznych wniosków.

Celem pracy jest wstępna weryfikacja hipotezy o istnieniu różnic rozwojowych między dziećmi

z objawami i bez objawów sugerujących chorobę alergiczną.

Materiał badawczy stanowiły dane dla 342 uczniów klas pierwszych z losowo wybranych szkół

podstawowych w Poznaniu. Badania ankietowe wg kwestionariusza ISAAC oraz pomiary wysokości i masy
ciała wykonano w 2007 roku w ramach realizacji projektu badawczego o sezonowych uwarunkowaniach
rozwoju dzieci. Oceny rozwoju fizycznego dokonano w odniesieniu do norm dla dzieci poznańskich z 2000
roku. Nadwagę i otyłość oceniano odpowiednio powyżej 90 i 97 centyla BMI wg norm poznańskich
i standardów międzynarodowych z 2000 r. Wpływ wieku i płci wyeliminowano przez procedurę
standaryzacji na roczne i interpolowane wartości średnie i odchylenia standardowe wysokości i masy ciała
oraz BMI. Obliczenia statystyczne wykonano z wykorzystaniem pakietu Statistica 7. Porównanie średnich
wartości standaryzowanych badanych cech nie wykazało różnic między dziećmi z objawami sugerującymi
astmę oskrzelową (N=100), alergiczny nieżyt nosa (N=111) i atopowe zapalenie skóry (N=96) i dziećmi bez
takich objawów. Nie stwierdzono także międzygrupowych różnic w rozkładach częstości poszczególnych
kategorii badanych cech oraz proporcji wagowo-wzrostowych.

Uzyskane wyniki z badań przesiewowych wg kwestionariusza ISAAC nie wskazują ani na opóźnienia

w rozwoju ani na zwiększone ryzyko nadwagi czy otyłości wśród dzieci z objawami sugerującymi chorobę
alergiczną.

Puch E.A., Krenz-Niedbała M., Zelent A., Bręborowicz A.

GROWTH STATUS OF CHILDREN WITH ALLERGY SYMPTOMS

Institute of Anthropology, Faculty of Biology, A. Mickiewicz University – Poznań, Poland; Department
of Pneumonolgy, Allergology and Clinical Immunology, Poznań University of Medical Sciences, Poznań –
Poland

Asthma and allergic rhinitis are the most frequent chronic illnesses of the respiratory system in children.

However, the results of previous research, suggesting growth retardation and increase in the risk for
overweight, are not uniform and give no basis for final conclusions.

The aim of this study is to preliminary verify the hypothesis of developmental differences between

children with and without allergy symptoms. The research was based on data for 342 first class pupils from
randomly chosen primary schools of Poznań, Poland. Investigation with the ISAAC questionnaire and
measurements of body height and weight were carried out in 2007, within the research project on seasonal
conditions of child development. Evaluation of physical development was made with reference to norms for
Poznań children of the year 2000. Overweight and obesity were assessed according to 90th and 97th centiles
of the BMI values from Poznań reference and international standards of the year 2000. The influence of age
and sex were eliminated through the procedure of standardization on annual and interpolated averages and
standard deviations of body height, weight and BMI. Statistical calculations were made using Statistica 7
software. Comparison of mean standardized values of examined traits did not show any differences between
children with and without allergic symptoms (N=100), allergic rhinitis (N=111) and atopic dermatitis
(N=96). No inter-group differences in the frequency distribution of particular categories of examined traits
and weight-to-height proportions were found as well. The results obtained from the screening examination
with the ISAAC questionnaire did not show neither growth retardation nor increase in the risk for overweight
or obesity in children with allergy symptoms.

164

Roślak M.

ZMIANY

SEKULARNE

WYBRANYCH

CECH

BUDOWY

FIZYCZNEJ

DZIEWCZĄT

CHŁOPCÓW

ŁÓDZKICH

MIĘDZY

1978

–

2004

Katedra Antropologii, Uniwersytet Łódzki

Zmienność międzypokoleniowa procesów rozwojowych jest dobrym miernikiem SES. Jej

zahamowanie wskazuje na wyraźne pogorszenie warunków bytowych młodego pokolenia. Obecnie
badania sugerują słabnięcie trendu sekularnego, szczególnie w krajach o dobrej kondycji
ekonomicznej. Celem niniejszej pracy jest sprawdzenie czy trend sekularny w zakresie 3 czułych
mierników wciąż występuje, słabnie czy w ogóle zanika, ustalenie kierunku zmian w klasach
wieku, wskazanie ewentualnych różnic dymorficznych. Do analizy wykorzystano wysokość i masę
ciała oraz BMI dziewcząt i chłopców łódzkich w wieku 7–18 lat zbadanych w latach 1978, 1988,
1992-94 i 2002-04. Pomiary poddano normalizacji, przyjmując 2002-04 jako układ odniesienia,
obliczono przeciętne wartości unormowane dla każdej analizowanej cechy. W celu oceny istotności
różnic między cechami użyto analizy wariancji. W zakresie wysokości ciała zauważalne są
niewielkie zmiany, nieco wyraźniejsze między 1978 a grupą odniesienia, większe dystanse
w grupach chłopców. Masa ciała jest większa u młodszych chłopców trzech porównywanych grup
niż w grupie odniesienia, w starszych rocznikach najciężsi są uczniowie z 1992-94. Dziewczęta,
szczególnie starsze, wykazują szczuplenie sylwetki. Wartości BMI chłopców badanych w ubiegłych
latach są nieco wyższe w młodszych i starszych rocznikach, okres dorastania oscyluje wokół grupy
odniesienia, u dziewcząt obserwuje się smuklenie sylwetki. W całym analizowanym okresie
dziewczęta wykazują nieco większą tendencję do szczuplenia niż chłopcy. Obserwowane jest
w dalszym ciągu smuklenie sylwetki obu płci, choć ze słabnącą intensywnością, można więc
wnioskować o stopniowym wygasaniu trendu sekularnego.

Roślak M.

SECULAR CHANGES OF SELECTED FEATURES OF PHYSICAL CONSTITUTION

IN LODZ GIRLS AND BOYS BETWEEN 1978 – 2004

The Chair of Anthropology, University of Lodz

Intergeneration diversity of development process is a good indicator of SES. The set-back of

this process shows the worsening of existence conditions of young generation. Nowadays, the
investigations are suggesting a diminishing of secular changes, especially in the countries of good
economic conditions. The aim of this report is to check whether the secular changes still exist, weak
or even dissapear, as well as the define a direction of changes in age-classes and indication of
posibble dimorphic differences. To analyse the height and weight of body and BMI of Lodz girls
and boys of 7-18 years old, examined in 1978,1988, 1992-94 and 2002-04 were used. The
measurements were normalized taking as a reference system materials of 2002-04. For every
analysed features were counted the average normalized values. To estimate of differences between
features was used analysis of variance. In the rang of body height small changes are noticed, some
of them more distinct between 1978 and reference system and bigger distances are seen in groups of
boys. The body mass in younger boys of three compared groups is greater than in reference one, but
in older age classes the heaviest are pupils of 1992-94. The girls, especially olders, are showing the
slimming of body form. The BMI values of boys examined in previous years are little higher in
younger as well as in older age classes. The pubertal period is oscillating near reference group. In
the girls is observed the slimming of silhouette. In the whole analysed period girls indicate a little
greater tendency to slimming of body than boys. This process is observed in both sex, but with
weakened intensivity, so we can conclude about gradually disapearing of the secular changes.

165

Sobera M.

WPŁYW WIELKOŚCI STÓP I WYMIARÓW CIAŁA NA RÓWNOWAGĘ U DZIECI

W WIEKU 2–7 LAT

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Dynamiczny wzrost wymiarów ciała oraz postęp w rozwoju koordynacji ruchów u dzieci

w wieku 2-7 lat pozwala przypuszczać, że wielkość powierzchni podparcia stóp na podłożu podczas
naturalnego stania ma wpływ na stabilność postawy stojącej.

Celem pracy jest określenie zależności: 1-pomiędzy stabilnością pionowej postawy ciała

a długością i szerokością stóp oraz 2-pomiędzy działaniem lewej i prawej stopy podczas stania
u zdrowych dzieci w wieku 2-7 lat. Obiektem badań były zdrowe dzieci w wieku 2-7 lat w łącznej
liczbie 257 w 6 grupach 2-7 lat. Zanotowano długość i szerokość stopy każdego dziecka. Dziecko
stało w naturalnej pozycji stojącej na dwóch platformach AccuSway przez 20 s. rejestrowano
przemieszczenia punktu przyłożenia wypadkowej siły nacisku na podłoże stopą lewą i prawą-
COP.Z przebiegu COP obliczono wskaźniki stabilności ciała dla lewej i prawej stopy: zakres,
zmienność, pole elipsy i prędkość COP. Średnie wskaźniki stabilności lewej stopy nie różnią się
z prawą w każdej grupie dzieci.

Największe wartości wskaźników zanotowano u 2-latków:zakres COP 1,4-2,16cm,zmienność

0,1-0,31cm odpowiednio w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej oraz pole elipsy: 0,7cm2 i prędkość
COP 7,9cm/s. Z wiekiem obserwuje się wyraźne tendencje do zmniejszania się tych wskaźników
u dzieci 6 i 7 letnich: 0,3-1,12cm; 0,05-0,02cm; 0,2cm2 i 4,7 cm/s. U najmłodszych nie zanotowano
prawie żadnych zależności pomiędzy prawą i lewą stopą a w grupach 3-7 lat wskaźniki te wykazują
zależność powyżej przeciętnej. Najmłodsze dzieci wykazują średnią zależność pomiędzy długością
i wskaźnikami lewej stopy, szerokość lewej stopy ma znaczenie dla jej pola elipsy. U starszych
dzieci nie zanotowano znaczących zależności pomiędzy rozmiarem stopy a jej wskaźnikami
stabilności.

166

Szczepanowska E.

PROGRAMOWANIE TERENOWYCH FORM ZAJĘĆ SZKOLNYCH NA OBSZARZE

GMINY IŃSKO (ZACHODNIOPOMORSKIE) JAKO SPOSÓB PROMOCJI ZDROWIA

W POLSKIEJ SZKOLE

Wyższa Szkoła Ekonomiczna Almamer w Warszawie

Zwiększona aktywność ruchowa wpływa pozytywnie na poziom rozwoju dzieci i młodzieży, kształtując

jednostkę zdrową, sprawną i odporną na negatywne działanie środowiska. Z danych statystycznych 2015
wynika, że

÷przedstawionych w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2000 zaledwie 30 % dzieci

i młodzieży oraz zaledwie 10 % dorosłych, uprawia formy ruchu, których rodzaj i intensywność obciążeń
wysiłkowych zaspokajają potrzeby fizjologiczne organizmu.

Celem pracy jest wykazanie możliwości programowania terenowych form zajęć szkolnych na obszarze

gminy Ińsko, jako sposób promocji zdrowia w polskiej szkole. W celu zbadania oceny atrakcyjności
walorów krajobrazowych dla terenowych form zajęć szkolnych, związanych z wychowaniem fizycznym,
przeprowadzono sondaż diagnostyczny wśród uczniów w gminie Ińsko. Badania ankietowe wskazują na
słabą znajomość walorów przyrodniczo-krajobrazowych w miejscu zamieszkania. Dlatego proponuje się
wprowadzenie terenowych form zajęć szkolnych związanych z wychowaniem fizycznym. Opracowanie
nowych terenowych form zajęć szkolnych, związanych z wychowaniem fizycznym, spowoduje zwiększenie
aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Zajęcia takie, oprócz niewątpliwych walorów edukacyjnych, mogą
nie tylko wykształcić odpowiednie nawyki współżycia ze środowiskiem przyrodniczym, ale także
przyczynić się do wykształcenia głęboko zakorzenionej potrzeby aktywności ruchowej, uprawiania różnych
sportów i czynnej rekreacji w kontakcie z przyrodą. Nauka współżycia ze środowiskiem przyrodniczym,
wpajana od początku procesu edukacji, będzie owocować podtrzymywaniem kontaktu ze środowiskiem
w wieku dorosłym. Rola krajoznawstwa i turystyki we współczesnej szkole będzie rosła wraz
z intensyfikacją procesu nauczania i wychowania. Istnieje, więc, potrzeba szukania coraz atrakcyjniejszych
metod nauczania, form wypoczynku, rozrywki i krzewienia zdrowia.

Szczepanowska E.

PROGRAMMING OF OUTDOOR FORMS OF SCHOOL EXERCISES AT THE AREA

OF IŃSKO COMMUNITY (WEST POMERANIAN REGION) AS A WAY OF HEALTH

PROMOTION IN POLISH SCHOOL

Wyższa Szkoła Ekonomiczna Almamer w Warszawie

Enhanced physical activity positively influences on a level of children and youth development, shaping

a healthy and fit individual unaffected by negative environment activity. On the base of statistical data
in National 2015 it is visible that only 30 % of children and

÷Heath Program in years 2000 youth and only

10 % of adults practice movement forms adequate in kind and intensity of exercise loads to provide
physiological needs of organism.

The aim of work is to indicate possibilities of programming outdoor forms of school exercises at the

area of Ińsko community area (West Pomeranian region) as a way of health promotion in Polish school. To
study the evaluation of landscape virtues attraction for outdoor school exercises, connected with physical
education, a diagnostic poll among pupils in Ińsko community is carried out. The questionnaire results show
a weak knowledge of nature-landscape virtues at the place of living. Therefore, one proposes an introduction
of outdoor forms of school exercises, connected with physical education. A study of new forms of outdoor
school exercises, connected with physical education, causes an increase of physical activity in children and
youth. This kind of exercise, aside from unquestionable educational virtues, can not only form adequate
habits of intercourse with nature environment, but also contributes to form a deeply ingrained need
of physical activity, and to practice different kind of sports and active recreation in a contact with nature.
A study of intercourse with nature environment, inculcating from the beginning of educational process, bears
fruits of maintaining a contact with nature environment in adults. A role of sightseeing and tourism
in contemporary school rises along with intensification of teaching and educational processes. Therefore,
a need to look for more attractive methods of teaching, recovery forms, entertainment and health
recuperation exists.

167

Szot W.

ROLA WYSIŁKU FIZYCZNEGO W PRAWIDŁOWYM ROZWOJU MŁODEGO ORGANIZMU,

W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO I KRĄŻENIA

Zakład Higieny i Ekologii CMUJ

Intensywność obciążenia wysiłkiem fizycznym we wczesnych latach okresu dojrzewania młodzieży ma

istotny wpływ na rozwój układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.

Celem niniejszej pracy było porównanie wybranych parametrów układu oddechowego i sercowo-

naczyniowego w okresie dwóch lat, w dwu grupach dzieci o różnym stopniu obciążenia wysiłkiem
fizycznym. Metodyka: Badaniami objęto dzieci przynależne do dwóch grup: Grupa I. 120 uczniów szkoły
podstawowej w wieku 10-12 lat z klas pływackich odbywających tygodniowo ok. 18 godzin zajęć
wychowania fizycznego. Grupa II. 58 uczniów w analogicznym wieku z klas o profilu ogólnym
odbywających tygodniowo 3 godziny zajęć wychowania fizycznego. U wszystkich dzieci wyjściowo oraz po
18 miesiącach wykonano dwukrotnie (przed oraz po wysiłku fizycznym) następujące badania: badanie
spirometryczne (klasyczna spirometria oraz pętla przepływ-objętość), badanie układu sercowo
naczyniowego (pomiar ciśnienia tętniczego, tętna).

Wyniki: W zakresie parametrów układu sercowo-naczyniowego nie stwierdzono istotnych różnic

pomiędzy grupami. W zakresie odpowiedzi na wysiłek obserwowano mniejszy przyrost wartości SBP i HR
w gr.I w porównaniu do gr.II W badaniu spirometrycznym stwierdzono istotne różnice, które były
najbardziej widoczne w zakresie MEF25/75. 78,33% badanych (94 dzieci) mieściło się w zakresie 80-100%,
w przeciwieństwie do dzieci ze szkoły o profilu ogólnym gdzie 81% (47 dzieci) mieściło się poniżej 80%
wartości norm oddechowych.

Wnioski: 1. Badania wykazały różnice w zakresie podstawowych parametrów układu oddechowego,

świadczące o mniejszej sprawności wentylacyjnej układu oddechowego u dzieci z klas o profilu ogólnym
(z mniejszą tygodniową ilością zajęć z zakresu wychowania fizycznego) w porównaniu do uczniów klas
pływackich.

Szot W.

THE ROLE OF PHYSICAL ACTIVITY IN THE GROWTH OF YOUNG ORGANISMS

AS A MATTER OF PREVENTION OF THE CARDIOPULMONARY DISEASES

Hygiene and Ecology Dept, Jagiellonian University College of Medicine

The intensity of the physical effort in young people in early years of the adolescence has significant

impact on the respiratory and cardiovascular system development. The comparison of chosen parameters
of the respiratory and cardiovascular system within a period of two years, in two children's groups with
various degree of physical effort was the purpose of present work.

Methods: Two groups of children were included into the study: Gr I - 120 pupils from the primary

school aged 10-12 attending swimming classes 18 hours total of the physical education every week. Gr II -
58 pupils in analogous age from classes with general profile of exercises: 3 hours in a week manner of the
physical education. In all children at the baseline and after 18 months following examinations were
performed: classic spirometric study with flow-volume loop, measurement of the arterial pressure and hear
rate.

Results: No substantial differences in parameters of the cardiovascular system were found. The smaller

increase in value was being observed in the area of the response to the physical effort in gr.I vs gr.II.
Spirometric parameters obtained in our study differed significantly between groups. The differences were
most visible in the MEF25/75 range. 78.33% of the reinspected (94 children) was finding room in the field of
80-100% of norm, contrary to children from school with the general profile, where no less than 81% (47
children) experienced 80% or less of the values of respiratory parameters.

Conclusion: Spirometric studies showed significant dissimilarities of the parameters of the respiratory

system, evidencing lesser ventilatory capacity of the respiratory system in children from classes with general
profile of physical exercises, as compared to pupils attending swimming classes.

168

Wolański N.

CZY MOŻNA OPRACOWAĆ UNIWERSALNE, REFERENCYJNE NORMY

ROZWOJOWE?

Jest to pytanie: czy gatunek Homo sapiens nie wykazuje biodywersyfikacji. O ile do norm

włączyć by także kolor oczu, włosów i skóry, grupy krwi itp. – a przecież w podobnym stopniu są
one uwarunkowane genetycznie, jak wysokość i proporcje ciała, to powstaje pytanie, która grupa
krwi czy barwa oczu miałyby być normą uniwersalną globalnie? Taki pogląd chcieli narzucić
rasiści. Nawet ciąża trwa odmiennie u odmiany czarnej niż białej, tak więc czas trwania ciąży także
nie może być ustalany, jako „normalny” jeden dla wszystkich kobiet na świecie. Przebieg naczyń
krwionośnych, nerwów, budowa mięśni – nie jest jednakowa u wszystkich ludzi, ale bardziej
podobna u autochtonów na różnych kontynentach – a więc u odrębnych ras wyselekcjonowanych
i utrwalonych w różnych niszach (warunkach klimatycznych, żywieniowych) i w związku ze
sposobem życia (w tym zapewne lokomocji i pracy fizycznej). Na podstawie norm rozwoju
uniwersalnych w skali globalnej, Chińczyk byłby uznany za nieprawidłowo się rozwijający, jednak
Polak też, a czarny Afrykanin również. Jednostki jedynie odpowiadałyby normie, a normy
regionalne, odpowiadające danym pulom genowym, uznane zostały za zjawiska wyjątkowe. Czemu
to miałoby służyć? Mało tego, nawet dla Stanów Zjednoczonych nie można przedstawić jednej
normy, bowiem nie pasowaliby do niej zarówno ludzie o europejskich przodkach, jak również
Afroamerykanie, rdzenni Indianie, nie wspominając o wielkich koloniach Japończyków, czy
Żydów. Żydzi stanowią odrębny problem, bowiem Aszkenazyjczycy to Żydzi wymieszani i żyjący
przez stulecia we wschodniej i środkowej Europie (od słowa Aszkenazi = Niemcy

w średniowieczu), a Sefardyjczycy to Żydzi wymieszani z Hiszpanami (od słowa Sfarad =
Hiszpania), którzy to Żydzi zostali wypędzeni do Afryki i na Bliski Wschód. W dodatku nawet
normy lokalne nie są uniwersalne, bowiem każdy z nas posiada unikatowy zestaw genów.
Konieczna jest więc normalizacja na cechy rodziców, oraz uwzględnienie tendencji przemian
(trendu sekularnego) oraz tendencji „złotego środka”. Przebieg rozwoju ma w dodatku dwa aspekty:
kinetykę, czyli poziom, na jakim rozwój przebiega i dynamikę, czyli wielkość zmian w jednostce
czasu.

Przykładem może być grubość fałdy skórno-tłuszczowej lub BMI. W zbadanych dotychczas

populacjach zachowany jest taki sam wzór zmian, jednak wiek, w jakim występuje przyrost lub
spadek jest zmienny w czasie, a ich nasilenie i poziom na jakim rozwój przebiega jest
zróżnicowany. Reasumując nie można opracować norm uniwersalnych w skali globalnej, a lokalne
stosować należy normując na cechy rodziców.

169

Wójtowicz E.

DZIECI URODZONE Z MASĄ CIAŁA PONIŻEJ 2500g – PODSTAWOWE CECHY

SOMATYCZNE W WIEKU 0, 12, 24 MIESIĘCY ORAZ NA PRZEŁOMIE WIEKU

MŁODZIEŃCZEGO I DOROSŁEGO

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im.Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, Katedra Nauk
Przyrodniczych, Zakład Anatomii i Antropologii

Wśród wskaźników oceniających stan biologiczny społeczeństwa wymieniane są wartości

urodzeniowej masy ciała i procentowy udział noworodków urodzonych z masą ciała poniżej 2500g
(LBW). Cel to ocena podstawowych cech somatycznych dzieci LBW w wieku 0, 12, 24 miesięcy
oraz na przełomie wieku młodzieńczego i dorosłego. Badania przeprowadzono w latach 1999-2007
w grupie 3071 studentów i studentek I roku AWFiS w Gdańsku. Dane pochodzą z pomiarów
antropometrycznych i dokumentacji medycznej. Porównywano dwie grupy studentów: LBW
i urodzonych z masą ciała ≥2500g (NBW) Analizowano wiek płodowy, wymiary urodzeniowe
(masa, długość całkowita ciała, obwód głowy i klatki piersiowej), punktację Agar, procent spadku
urodzeniowej masy ciała, czas pobytu w szpitalu po porodzie, masę i wysokość ciała w wieku 12
i 24 miesięcy oraz obwód głowy, obwód klatki piersiowej, masę i wysokość ciała studentów. Dzieci
LBW stanowią 3,43 % ogółu badanych. Przed 37 tygodniem ciąży urodziło się 2,57%, a 1,25% po
37 tygodniu ciąży. Dzieci LBW m.in.: częściej rodzą się w złym lub średnim stanie zdrowia,
osiągają istotnie niższe wartości cech somatycznych we wszystkich grupach wiekowych. Nadal
należy szukać, wnikliwie analizować i oceniać siłę destrukcyjnego działania czynników
sprzyjających urodzeniu dziecka z LBW ponieważ dzieci LBW pomimo szybszego tempa rozwoju,
nie osiągają na przełomie wieku młodzieńczego i dorosłego tych wartości masy, wysokości ciała,
obwodu głowy i klatki piersiowej co urodzone z masą ciała ≥2500g.

Wójtowicz E.

CHILDREN BORN WITH BODY WEIGHT BELOW 2500g – BASIC SOMATIC

FEATURES AT THE AGE OF 0, 12, 24 MONTHS AND AT THE TURN

OF ADOLESCENCE AND ADULT AGE

Jędrzej Śniadecki Academy of Physical Education and Sport, Department of Natural Science, Faculty of
Anatomy and Anthropology

Values of birth weight and percentage participation of newborn babies with body weight below

2500g (LBW) are being mentioned amongst indicators assessing biological state of the society.
The purpose of the study is an assessment of basic characteristics of somatic LBW children aged 0,
12, 24 months and at the turn of adolescence and adult age. Research was carried out in 1999-2007
in the group of 3071 first year students at the AWFiS in Gdansk. Data comes from anthropometric
measurements and medical documentation. Two groups of students were being compared: LBW
and born with ≥2500g body weight (NBW). Analysis concerned the gestational age, birth
dimensions (mass, total body length, head and chest circumferences), Apgar score, percentage drop
of birth weight, time of stay in hospital after childbirth, body mass and height at the age of 12 and
24 months and head and chest circumferences, body mass and height of students. LBW children
make 3.43 % of the whole examined population. 2.57% of the students were born before 37th week
of pregnancy and 1.25% after 37th week. LBW children among others are born more often in bad
or average health state and achieve significantly lower values of somatic features in all age groups.
One still should search, thoroughly analyze and assess the force of destructive influence of factors
which are favorable for giving birth to LBW children since LBW children, in spite of faster pace
of the development, do not reach the same values of body mass and height, size of head and chest
at the turn of adolescence and adult age as NBW.

170

Żurowska A.

OCENA WPŁYWU ĆWICZEŃ KOREKCYJNYCH I ZASTOSOWANIA WKŁADEK

ORTOPEDYCZNO-PROFILAKTYCZNO-REHABILITACYJNYCH W USPRAWNIANIU

STÓP PŁASKICH U DZIECI

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Badania przeprowadzono w Publicznej Szkole Podstawowej w Kędzierzynie-Koźlu i trwały 10

miesięcy. Objęto nimi grupę pilotażową, tj. 37 uczniów w wieku od 7 do 11 lat, u których
stwierdzono płaskostopie.

Dzieci podzielono na cztery grupy badawcze. Pierwsza zaopatrzona była w indywidualnie

dobrane wkładki ortopedyczne oraz wykonywała zalecony zestaw ćwiczeń. Grupa druga
wykonywała same ćwiczenia, a trzecia nosiła tylko wkładki ortopedyczne. W grupie czwartej
z kolei dzieci pozostawione były naturalnemu rozwojowi i stanowiły grupę kontrolną. Po analizie
wyników stwierdzono największą poprawę wysklepienia stóp w grupie II i nieznacznie mniejszą
w I. Najmniejsza poprawa była w grupie III, a nie stwierdzono jej w grupie kontrolnej.

Żurowska A.

THE ESTIMATION OF CORRECTIVE TRAINING INFLUENCE AND APPLICATION

OF ORTHOPAEDIC PROPHYLACTIC REHABILITATION INSOLES

ON THERAPEUTIC REHABILITATION OF FLAT FEET AMONG CHILDREN

University School of Physical Education

The examination was carried out in the Elementary School 6 in Kędzierzyn - Koźle and lasted

10 months. The participants formed a training group including 37 pupils aged 7 – 11 years old. All
the pupils suffered from flat feet. The children were divided into four training groups due to the
therapeutic management. The first group was fitted with thoroughly selected inserts and the pupils
were to do the recommended set of exercises. The second group members were to do the same set
of exercises, and the third group only to wear the inserts. The fourth group pupils forming an
experimental group, were left to the natural development. After a thorough examination results
analysis it was stated that the children from group 2, and considerably to a lesser extent from group
1, were found with an improvement in longitudinal plantar arch. The slightest improvement was
observed among the group 3 pupils, and no improvement was observed among the experimental
group.

171

Żychowicz P.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD POSTAWY CIAŁA U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW

NIEWIDOMYCH I SŁABO WIDZĄCYCH NA TLE KRAKOWSKICH RÓWIEŚNIKÓW

W ZALEŻNOŚCI OD ZAAWANSOWANIA W DOJRZEWANIU PŁCIOWYM

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Zakład Sportu
Niepełnosprawnych

Ocena postawy ciała krakowskich dziewcząt i chłopców niewidomych i słabo widzących w stosunku do

pełnosprawnych rówieśników z uwzględnieniem zaawansowania w dojrzewaniu płciowym.

Materiał i metody: Badaniami postawy metodą punktowania objętych zostało 104 dziewczęta (26

niewidomych i 78 słabo widzących) oraz 138 chłopców (34 chłopców niewidomych oraz 104 słabo
widzących) w wieku 7-19 lat. Grupę porównawczą stanowili pełnosprawni uczniowie szkół krakowskich,
którzy brali udział w akcji badawczej „Dziecko krakowskie 2000”. Ocenę stopnia dojrzałości płciowej
przeprowadzono dla chłopców na podstawie rozwoju owłosienia łonowego wg skali Tannera, a dla
dziewcząt na podstawie wieku menarche określanego metodą „status quo”.

Wnioski: 1. Częstość występowania wad postawy ciała u dziewcząt i chłopców z uszkodzeniem narządu

wzroku jest na ogół większa w porównaniu do krakowskich rówieśników. Dotyczy to w szczególności
przodoprzesunięcia głowy i barków oraz hyperkifozy piersiowej. 2. Różnice w częstości występowania wad
postawy ciała pomiędzy dziewczętami i chłopcami niewidomymi a słabo widzącymi przeważnie nie są
istotne. Największe różnice wystąpiły w ustawieniu kolan u chłopców oraz ustawieniu głowy u dziewcząt. 3.
Różnice w częstości występowania wad postawy pomiędzy grupami chłopców i dziewcząt różniącymi się
zaawansowaniem w dojrzewaniu płciowym dotyczyły głównie częstszego wysunięcia do przodu głowy
przez dziewczęta, a u chłopców istotne zróżnicowanie nie wystąpiło. 4. W związku z dużą ilością wad
postawy w obrębie głowy, barków i łopatek oraz częstym występowaniem skoliz, w procesie korekcji wad
postawy należy w pierwszej kolejności zająć się profilaktyką i korygowaniem wad występujących
w wymienionych rejonach.

Żychowicz P.

INCIDENCE OF FAULTY POSTURE IN BOYS AND GIRLS WHO ARE BLIND AND

WITH LOW VISION IN COMPARISON WITH THAT OF THEIR COEVALS

DEPENDING ON THE STAGE OF SEXUAL MATURATION

Academy of Physical Education in Krakow, Faculty of Motor Rehabilitation, Department of the Sports for
the Disabled

Evaluation of posture in boys and girls from Krakow who are blind or with low vision in comparison

with their healthy coevals including the stage of their sexual maturation.

Material and Methods: The research involved 104 girls (26 blind girls and 78 ones with low vision) as

well as 138 boys (34 blind boys and 104 ones with low vision) aged 7-19 years. The comparative group
comprised healthy children from schools in Krakow (1552 girls and 1928 boys). The assessment of their
sexual maturation degree was carried out for the boys on the basis of their pubic hair growth, and for the girls
on the basis of their menarche ages.

Conclusions: 1. The incidence of faulty posture in boys and girls with impaired organ of vision is

generally greater in comparison with their peers from Krakow. This concerns especially the fact that their
heads and shoulders were shifted forwards and that they evinced pectoral hyperkyhosis. 2. The differences
occurring in the incidence of faulty posture between the blind boys and girls and those who have low vision
were generally insignificant. The greatest differences occurred in the position of knees in the boys and the
position of head in the girls. 3. The differences appearing in the incidence of faulty posture between the
groups of boys and girls who differed in terms of the stage of their sexual development concerned mainly the
higher frequency of the shift of head forwards that was present in the girls, whereas no significant
diversification occurred in the boys. 4. Given the high incidence of faulty posture involving the head,
shoulders and scapular bones and the frequent incidence of scoliosis, one should first organise preventive
measures to correct faulty posture that occurs in the regions mentioned above during faulty posture
correction.

172

Żychowicz P.

POZIOM ROZWOJU SOMATYCZNEGO CHŁOPCÓW I DZIEWCZĄT

NIEPEŁNOSPRAWNYCH WZROKOWO O ZRÓŻNICOWANYM POZIOMIE

DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ NA TLE PEŁNOSPRAWNYCH RÓWIEŚNIKÓW

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wydział Rehabilitacji Ruchowej,
Zakład Sportu Niepełnosprawnych

Cel: Ocena rozwoju somatycznego dziewcząt i chłopców niepełnosprawnych wzrokowo na tle

przeciętnej populacji krakowskich rówieśników z uwzględnieniem wpływu na rozwój somatyczny
zaawansowania w dojrzewaniu płciowym.

Materiał i metody: Przeprowadzono pomiary obejmujące 16 cech somatycznych. Ocenę stopnia

dojrzałości płciowej przeprowadzono dla chłopców na podstawie rozwoju owłosienia łonowego, a dla
dziewcząt na podstawie wystąpienia menarche. Badaniami objętych zostało 104 dziewczęta oraz 138
chłopców niewidomych i słabo widzących w wieku 7-20 lat. Grupę porównawczą stanowili pełnosprawni
uczniowie szkół krakowskich, którzy brali udział w akcji badawczej „Dziecko krakowskie 2000” (losowa
i reprezentatywna próba licząca 1772 dziewczęta oraz 2179 chłopców). Wyniki: Niepełnosprawni wzrokowo
uczniowie i uczennice na tle pełnosprawnych rówieśników prezentują różny poziom cech somatycznych
w zależności od stopnia dojrzałości płciowej.

Wnioski: 1. Chłopcy i dziewczęta z uszkodzeniem narządu wzroku starsi rozwojowo odznaczali się na

tle pełnosprawnych rówieśników mniejszą smukłością niż rozwojowo młodsi. 2. Chłopcy z dysfunkcją
narządu wzroku rozwojowo starsi niższymi wartościami cech długości i tęgości układu kostnego bardziej
różnili się od uczniów krakowskich niż ich młodsi rozwojowo koledzy. 3. Dziewczęta niepełnosprawne
wzrokowo rozwojowo młodsze poziomem cech długości i tęgości układu kostnego oraz obwodami kończyn
bardziej różniły się od dziewcząt pełnosprawnych niż dziewczęta rozwojowo starsze.

Żychowicz P.

LEVEL OF SOMATIC DEVELOPMENT IN VISUALLY DISABLED BOYS AND GIRLS

WITH DIVERSIFIED LEVELS OF SEXUAL MATURATION IN COMPARISON WITH

THEIR HEALTHY COEVALS

Academy of Physical Education in Krakow, Faculty of Motor Rehabilitation,
Department of the Sports for the Disabled

Aim: Somatic development evaluation in visually disabled boys and girls in comparison with the

average population of their peers from Krakow including the influence on their somatic development during
the progression of their sexual maturation.

Material and Methods: The measurements involved 16 somatic traits. The evaluation of their sexual

maturity levels was conducted for the boys depending on their pubic hair growth and for the girls according
to their occurrence of their menarches. The research involved 104 girls and 138 blind boys and those with
low vision aged 7-20 years. The comparative group comprised healthy schoolchildren from schools in
Krakow who participated in the research called "The Child of Cracow 2000".

Results: The visually disabled boys and girls displayed diversified levels of somatic traits in comparison

with their healthy coevals depending on their sexual maturity levels.

Conclusions: 1. Boys and girls with impaired organ of vision, who were developmentally older, were

slenderer in comparison with their healthy coevals than those who were developmentally younger. 2. The
boys with dysfunctions affecting their organ of vision, who were developmentally older and displayed lower
levels of longitudinal traits as well as lower levels of the traits describing the stoutness of the skeletal system,
were more different from healthy schoolboys from schools in Krakow than those boys who were
developmentally younger. 3. The visually impaired girls, who were developmentally younger and evinced
lower levels of longitudinal traits, lower levels of the traits describing the stoutness of the skeletal system
and narrower circumferences of limbs were more different from healthy girls than those girls who were
developmentally older.

Rozwój dzieci w zdrowiu i chorobie

175

Arasimowicz

E., Siniarska-Wolańska

A., Perek-Polnik

M., Mikołajczyk

K., Perek

ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI PO OPERACJI GUZA MÓZGU A ŚRODOWISKO

RODZINNE

Instytut „Pomnik -Centrum Zdrowia Dziecka” Klinika Pediatrii -Pracownia Antropologii,

Klinika Onkologii.

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Instytut Ekologii i Bioetyki, Katedra Biologii Człowieka

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są drugimi co do częstości występowania

nowotworami wieku dziecięcego. Stanowią około 25% wszystkich chorób nowotworowych i pierwszą
przyczynę zgonów dzieci w tej grupie chorób. W wyniku postępów leczenia nowotworów OUN w latach 90
udało się uratować około 60% dzieci. Ponieważ rozwój fizyczny i związany z nim wygląd jest
podstawowym elementem jakości życia, zagadnienie to stało się przedmiotem badań tej grupy osób.

Celem pracy jest ocena rozwoju fizycznego dzieci z IP CZD po leczeniu nowotworów OUN oraz próba

odpowiedzi na pytanie czy warunki środowiskowe mogą wpływać na ich rozwój fizyczny. Materiał stanowi
grupę 66 dzieci (w tym 30 dziewcząt i 36 chłopców) po przebytym nowotworze OUN, leczonych w IP CZD.
Wzięto pod uwagę pomiary 13 cech somatycznych i 15 cefalometrycznych. Stan odżywienia oceniono przy
pomocy pomiaru 3 fałdów skórno-tłuszczowych. Budowę ciała oceniono 8 wskaźnikami. Wykorzystano
takie dane rodzinne jak: kolejność ciąży, z której pochodził pacjent, wykształcenie i wiek rodziców w chwili
urodzenia badanego. Dane porównano z normami poznańskimi i warszawskimi uwzględniając wiek i płeć.
Różnice pomiędzy pkt "z" dla każdej cechy i płci oceniono testem t-studenta. Obliczenia statystyczne
i grafikę wykonano w programie Statistica 7. Dzieci po przebytej chorobie OUN wywodzą się z 2 lub 3
ciąży, a u 60% ich matek wystąpiły wcześniej poronienia. Charakteryzują się masywniejszą budową ciała
i większymi zasobami tkanki tłuszczowej. Są niżsi niż ich zdrowi rówieśnicy (mają krótsze nogi, mniejszą
długość głowy z szyją i długość kończyn górnych. Dziewczęta charakteryzują się krótszym tułowiem,
a chłopcy mniejszą szerokością barków i bioder. Dzieci mają mniejszy obwód głowy oraz większy obwód
klatki piersiowej. Cechuje ich również większa szerokość żuchwy i mniejsza szerokość nosa w porównaniu
z grupą kontrolną. Dzieci z OUN różnią się budową od osób zdrowych.

Arasimowicz

E., Siniarska-Wolańska

A., Perek-Polnik

M., Mikołajczyk

K., Perek

SOMATIC DEVELOPMENT AND FAMILIAL ENVIRONMENT OF CHILDREN

AND ADOLESCENTS, SURVIVORS OF CNS TUMOURS

Div. Anthropology, Dept. Paediatrics, The Children’s Memorial Health Institute

Dept. Oncology, The Children’s Memorial health Institute

Div. Ecology and Bioethics, Dept. Human Biology, Cardinal Stefan Wyszyński University

CNS tumours are second cancers in frequency in paediatric oncology. They constitute 25 % of all

paediatric cancers, and are on the first place of death reasons in paediatric oncology. The advances in their
treatment increased the survival rate to 60 % in last years. The somatic development and body shape are one
of the most important factors influencing the quality of life. Therefore the aim of this study was the
assessment of the somatic development of CNS tumours survivors. The second aim was the evaluation of
familial environmental factors, and their importance for somatic development. The material consisted of 66
patients (30 girls, 36 boys) treated in Dept. Oncology, but disease-free at the time of the study. Thirteen
somatic and 15 cephalometric variables were measured. The nutrition was assessed using 3 skinfold, and the
body shape with 8 indexes. The reference data were taken from Dziecko Poznańskie. Statistical calculations
were performed using STATISTICA 7.0. The following family data were used to evaluate the environmental
factors: number of pregnancy, age and educational level of parents. Patients usually come from 2nd or 3rd
pregnancy, and 60 % of their mothers suffered the miscarriages. The usually have increased body weight and
fat percentage. Several changes in their body shape were noted: decreased stature, decreased leg length,
decreased head and neck length and upper extremities, lower head circumference, and increased chest
circumference. Their jaw was wider, and nose smaller. Girls had decreased trunk length, and boys lower
shoulder and pelvic width.

176

Chełchowska M., Ambroszkiewicz J., Sands D., Gajewska J., Laskowska-Klita T., Milanowski A.

STOSOWANIE DIETY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ZAWIERAJĄCEJ WITAMINY A I E

WPŁYWA NA CAŁKOWITĄ AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCĄ U DZIECI

Z MUKOWISCYDOZĄ

Instytut Matki i Dziecka, Zakład Badań Przesiewowych, Klinika Pediatrii

U pacjentów z mukowiscydozą (CF) obserwuje się zaburzenia równowagi pomiędzy produkcją

wolnych rodników tlenowych a ich inaktywacją przez systemy przeciwutleniające. W wyniku
częstych infekcji układu oddechowego dochodzi do narastania stresu tlenowego. Dodatkowo
zaburzenia we wchłanianiu jelitowym wynikające z zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki
prowadzą do znaczących niedoborów witamin antyoksydacyjnych, takich jak witamina A i E.
Dlatego też stosowana u tych chorych dieta powinna dostarczać wystarczające do neutralizacji
stresu tlenowego ilości substancji o działaniu przeciwutleniającym.

Celem pracy było określenie całkowitej aktywności przeciwutleniającej osocza (TAS) u dzieci

chorych na mukowiscydozę żywionych dietą hiperkaloryczną ze zwiększoną zawartością witamin
A i E oraz u dzieci zdrowych.

Materiał i metody: Badaniami objęto 21 dzieci z mukowiscydozą, którym podawano preparat

Milupa Cystilac przez okres 6 miesięcy. Grupę kontrolną stanowiło 15 dzieci zdrowych. Poziom
TAS mierzono kolorymetrycznie, a stężenia witamin A i E metodą wysokociśnieniowej
chromatografii cieczowej.

Wyniki: Przed rozpoczęciem podawania preparatu poziom TAS w osoczu dzieci chorych na

mukowiscydozę był istotnie statystycznie niższy (1,16mmol/l vs 1,30mmol/l; p<0.0001) niż
obserwowany w grupie dzieci zdrowych. Po 6 miesięcznym żywieniu dietą specjalnego
przeznaczenia poziom TAS wzrósł o około 12% (przed 1,16mmol/l, po 1,23mmol/l; p<0.01), a jego
zakres był zbliżony do obserwowanego w grupie kontrolnej (1,22–1,40mmol/l). Towarzyszył temu
podobny wzrost stężeń retinolu i α-tokoferolu w osoczu.

Wnioski: Stosowana dieta normalizuje poziom całkowitej aktywności przeciwutleniającej oraz

witamin A i E i może łagodzić objawy kliniczne występujące u pacjentów z mukowiscydozą.

Chełchowska M., Ambroszkiewicz J., Sands D., Gajewska J., Laskowska-Klita T., Milanowski A.

COMPLETE FORMULA CONTAINING VITAMINS A AND E AFFECTED TOTAL

ANTIOXIDANT STATUS IN CYSTIC FIBROSIS INFANTS

Institute of Mother and Child, Department of Newborn Screening, Department of Pediatrics

In cystic fibrosis (CF) patients an imbalance between the production of reactive oxygen species and their

inactivation by protective systems is observed. Increased oxygen free radical generation from activated
neutrophils is assumed to occur in the presence of chronic pulmonary infections. On the other hands exocrine
pancreatic insufficiency leads to severe deficiencies in fat-soluble antioxidants such as vitamins A and E.
Therefore an adequate and balanced diet should be essential for achieving and maintaining the normal
complement of antioxidant defences. The aim of the study was to assess total antioxidant status (TAS) in
cystic fibrosis infants fed a complete formula containing vitamins A and E compared to healthy control.

Material/Methods: 21 children with CF taking Milupa Cystilac formula were enrolled in the 6 month

long study. The control group consisted of 15 healthy subjects. Level of TAS was measured colorymetrically
and vitamins A and E concentrations by the method of high-pressure liquid chromatography.

Results: At the beginning of the study mean concentration of TAS in plasma of CF patients was

significantly lower than in controls (1,16mmol/l vs 1,30mmol/l; p<0.0001). After six-month of taking
hypercaloric formula total antioxidant status improved by about 12% (pre 1,16mmol/l, post 1,23mmol/l;
p<0.01) and was in the similar range observed in control subject (1,22–1,40mmol/l). Similar increases in the
plasma concentration of α-tocopherol and retinol was observed.

Conclusion: Studied diet is effective in normalizing level of total antioxidant status and plasma vitamin

A and E concentrations and could be associated with clinical benefit to CF patients.

177

Dyńska E., Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Małecka-Panas E.

OCENA STANU ODŻYWIANIA DZIECI Z ZARAŻENIEM ASCARIS SPECIES

W MATERIALE WŁASNYM

Klinika Gastroenterologii ICZMP, Łódź; Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego UM, Łódź

Zarażenie glistą jest częstą robaczycą u dzieci, która z powodu długotrwałego bytowania

pasożytów w przewodzie pokarmowym może mieć wpływ na niektóre parametry rozwoju
fizycznego. Cel pracy: Auksologiczna ocena stanu odżywiania u dzieci zarażonych glistą.

Materiał i metody: Badaniami objęto 113 dzieci w wieku od 3 do 18 lat z potwierdzonym

serologicznie zarażeniem Ascaris. Dzieci podzielono na dwie grupy: A od 3 do 10 lat – 42 dzieci
(śr. 6,79) i B od 11 do 18 lat – 71 dzieci (śr. 14,69). Grupa kontrolna 31 dzieci w wieku od 3 do 18
lat: A 10 dzieci (śr. 5,4) i B 21 dzieci (śr. 14,66) z czynnościowymi bólami brzucha, u których
wykluczono zarażenie glistą. U dzieci zmierzono wagę i wzrost, określono wskaźnik masy ciała
BMI i współczynnik Cole’a.

Wyniki: W grupie badanej dzieci z niedożywieniem stanowiły 24,8% w tym z łagodnym 9,7%,

umiarkowanym 11,5%, ciężkim 3,5%, a w kontrolnej dzieci z niedożywieniem: 25,8%, w tym
łagodnym 12,9% i umiarkowanym 12,9%. U dzieci młodszych (A) w grupie badanej wartości
średnie badanych parametrów wynosiły: waga 23,98 kg, wzrost 122,02 cm; BMI – 15,58; wsp.
Cole’a – 98,86. W grupie kontrolnej: waga 22,55 kg; wzrost 119,9 cm; BMI – 15,54; wsp. Cole’a –
99,86. U dzieci starszych (B) w grupie badanej wartości średnie badanych parametrów: waga
52,91 kg; wzrost 162,04 cm; BMI – 19,87; wsp. Cole’a – 100.93. W grupie kontrolnej: waga
52,64 kg; wzrost 161,86 cm; BMI – 19,87; wsp. Cole’a – 100,42. Porównanie wartości
analizowanych parametrów u dzieci młodszych (A) i starszych (B) nie wykazały różnic istotnych
statystycznie pomiędzy grupą badaną a kontrolną.

Wnioski: Długotrwałe zarażenie glistą może zaburzyć parametry rozwoju fizycznego

u niektórych dzieci. Stan odżywienia dzieci z zarażeniem Ascaris i dzieci z czynnościowymi bólami
brzucha nie różnił się.

Dyńska E., Trojanowska-Lipczyk J., Fortak B., Kolasa M., Małecka-Panas E.

STATE OF NUTRITION IN CHILDREN WITH ASCARIS SPECIES INFESTATION –

EVALUATION

Clinical Department of Gastroenterology, Polish Mother Memorial Hospital of Lodz; Clinical Department
of Digestive Tract Disorders, Medical University of Lodz

Infestation with ascaris is a frequent helminthiasis in children, and in view of prolonged existence of

parasites in gastrointestinal tract, it can affect some parameters of physical development. Aim of the study:
Auxologic evaluation of nutritional state in children infested with ascaris.

Materials and methods: The study involved 113 children with serologically confirmed Ascaris species

infestation. Two groups were analyzed: group A - 42 children (mean age 6.79), group B - 71 children (mean
age 14.69). Control group involved 31 children: 10 children (A, mean age 5.4), and 21 children (B, mean age
14.66), all with functional abdominal pains, where ascaris infestation was excluded. BMI and Cole index
were calculated.

Results: In the study group children with undernutrition made 24.8% (mild 9.7%, medium 11.5%, severe

3.5%), in the control group children with malnutrition made 25.8% (mild 12.9%, medium 12.9%). Mean
values of analyzed parameters in group A were as follows: weight 23.98, height 122.02, BMI 15.58, Cole
index 98.86. In the control group: weight 22.55, height 119.9, BMI 15.54, Cole index 99.84. Mean values of
analyzed parameters in group B were as follows: weight 52.91, height 162.04, BMI 19.87, Cole index
100.93. In the control group: weight 52.64, height 161.86, BMI 19.87, Cole index 100.42.

Conclusion: Prolonged infestation with ascaris can have a negative effect on physical development

parameters in some children.

178

Emich-Widera

E., Szwed-Białożyt

B., Kopyta

I., Kazek

B., Skorupka

J., Kostorz

A., Marszał

ZABURZENIA SOMATYZACYJNE POD POSTACIĄ BÓLÓW GŁOWY U DZIECI

I MŁODZIEŻY

Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ŚUM w Katowicach,

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej ŚUM w Zabrzu

Bóle głowy dotyczą ponad połowy dzieci i młodzieży. Jest to jeden z objawów, z którymi

najczęściej zgłasza się pacjent do lekarza, w tym również do neurologa dziecięcego.
W etiopatogenezie bólów głowy znaczący jest udział czynnika psychogennego.

Cel pracy: Ustalenie częstości występowania zaburzeń somatyzacyjnych pod postacią bólów

głowy wśród dzieci i młodzieży diagnozowanej neurologicznie oraz czynników ryzyka tych
dolegliwości.

Metoda: Grupa badana: 276 dzieci w wieku od 6-18 rż, hospitalizowanych w latach 2000–2006

w Klinice Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ŚUM w Katowicach. Kryterium włączenia:
rozpoznanie zaburzeń somatyzacyjnych w oparciu o klasyfikację ICD-10. Na podstawie
piśmiennictwa i własnych obserwacji wyodrębniono biologiczne i sytuacyjne czynniki ryzyka
wystąpienia analizowanych zaburzeń.

Wyniki: Zaburzenia somatoformiczne rozpoznano u 27 spośród 276 dzieci z bólami głowy.

Istotnym czynnikiem ryzyka jest nieprawidłowy wskaźnik wagowo-wzrostowy, niski status
socjalno-bytowy oraz współistnienie przewlekłej choroby. U prawie połowy miały miejsce
zaburzenia funkcjonowania w rodzinie.

Wnioski: 1. Co dziesiąty pacjent diagnozowany w naszym oddziale z powodu bólów głowy

wykazuje zaburzenia somatoformiczne. Nie są więc to zaburzenia częste, jednak że względu na
poważne konsekwencje wynikające zwłaszcza z ich utrwalenia, zasługują na szczególną uwagę. 2.
Ważnymi czynnikami ryzyka jest dysfunkcyjna rodzina, współistniejące choroby przewlekłe
i zaburzenia psychiczne dlatego diagnostyka zaburzeń somatyzacyjnych wymaga całościowej oceny
sytuacji chorego w kontekście współchorowalności i funkcjonowania całej rodziny.

Emich-Widera

E., Szwed-Białożyt

B., Kopyta

I., Kazek

B., Skorupka

J., Kostorz

A., Marszał

HEADACHES OF SOMATOFORM DISORDERS’ ORIGIN IN CHILDREN

AND ADOLESCENTS

Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ŚUM w Katowicach,

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej ŚUM w Zabrzu

Headaches concern more than the half of children and adolescents. Headache is one of the most

common symptom because of which a patient applies to a doctor, and also to a child neurologist. There is an
essential share of psychogenic factor in etiopathogenesis of headaches.

Aim: Assessment of the prevalence of somatoform disorders-associated headaches among children and

adolescents and appraisal of underlying risk factors. Methods: analyzed group: 276 children, aged 6-18y,
discharged from the clinic in 2000 - 2006. Inclusion criteria were based on ICD-10 classification. Biological
and environmental risk factors for the somatoform disorders were determined on the ground of available
literature data and professional experience.

Results: Psychogenous background of reported complaints was confirmed in 27 of 276 children

presenting with headaches. Abnormal BMI featured prominently among biological factors, followed low
social-economic position and somatic comorbidities. Chronic family dysfunction contributed to almost half
of the cases.

Conclusions: 1. In every tenth patient examined in our department because of headache, somatoform

disorders were diagnosed. So these disorders are not frequent but because of serious consequences caused
especially by their fixation, they are worth of special attention. 2. The important risk factors are following: a
dysfunctional family and coinciding of chronic and psychiatric diseases - this is the reason why diagnosis of
somatic disorders require holistic estimation of patient’s situation in context of the comorbidity and
functioning of a whole family.

179

Gałuszka G.

, Gałuszka R.

, Naszydłowska E.

OTYŁOŚĆ DZIECKA JAKO PROBLEM PSYCHOSPOŁECZNY

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach

Akademia Świętokrzyska w Kielcach

Otyłość jest jednym z najbardziej powszechnych stanów chorobowych zarówno

w społeczeństwach bardziej jak i mniej rozwiniętych krajów świata. Obecnie dotyczy zarówno
dorosłych jak i dzieci. W ciągu ostatniego dziesięciolecia odnotowano tendencję wzrostową
rozpowszechnienia otyłości. Psychologiczne konsekwencje otyłości to obniżenie samooceny oraz
wzrost częstości zaburzeń lękowych i depresyjnych. Społeczne aspekty otyłości to głównie
wielokierunkowa dyskryminacja w grupie rówieśniczej. Zdrowotne konsekwencje wiążą się
z wieloma poważnymi konsekwencjami, w tym: zmiany kostno-stawowe, sprzyjanie powstawaniu
żylaków kończyn dolnych i pogarszanie przebiegu klinicznego wielu chorób.

Celem niniejszej pracy była próba oceny konsekwencji psychologicznych otyłości u dzieci

w wieku 13-15 lat.

Materiał i metodyka: Materiał badawczy stanowiła grupa 65 dzieci uczestniczących w zajęciach

ruchowych. Jako narzędzie badawcze zastosowano wskaźnik Cola (LMS – Least Mean Square) do
oceny prawidłowości masy ciała oraz kwestionariusz własnej konstrukcji uwzględniający wskaźniki
zadowolenia z jakości życia.

Wyniki: Dzieci w badanej grupie wykazywały się małą samodzielnością, stale towarzyszyło im

poczucie odrzucenia przez rówieśników, brak akceptacji własnego wyglądu, obniżenie własnej
wartości i podwyższony poziomu lęku, małe zaufanie do siebie, pesymizm, duży samokrytycyzm.

Wnioski: Otyłe dzieci posiadają negatywny wizerunek własnej osoby, trudno nawiązują

kontakty, często siebie nie akceptują.

Gałuszka G.

, Gałuszka R.

, Naszydłowska E.

OBESITY IN CHILD AS A PSYCHO-SOCIAL PROBLEM

Wszechnica Saint Cross in Kielce

Saint Cross Academy in Kielce

Obesity is one of the most common disorders occurring in the societies of both highly and less

developed countries of the world. Nowadays this concerns both adults and children. Over the last decade
a growing trend in occurrence of obesity has been recorded. Psychological consequences of obesity are:
lowered self-evaluation and growing frequency of fear and depressive disturbances. The main social aspect
of obesity is multi-faceted discrimination in a peer group. Health consequences involve many serious
problems, including bone and joint changes, easier formation of varicose veins, and the worsening of the
clinical course of many diseases. The object of this research was an attempt to assess psychological
consequences of obesity in children aged 13-15.

Material and methods. The research base was a group of 65 children attending physical exercise activity.

The tool of the research was the Cola index (LMS – Least Mean Square) to assess correctness of the body
weight, and a questionnaire made for the purpose and involving the index of satisfaction of life quality.

Results. Children in the researched group were characterized by low independence, by the constant

feelings of being rejected by their peers, lack of acceptance of their appearance, lowered self-evaluation and
increased level of fear, low trust in themselves, pessimism and high self-criticism.

Conclusions. Obese children have a negative image of themselves, find it difficult to make friends and

often do not accept themselves.

180

Gałuszka G.

, Gałuszka R.

, Naszydłowska E.

WAŻNE DOBRA OSOBISTE I WARTOŚCI U DZIECI Z BOCZNYM SKRZYWIENIEM

KRĘGOSŁUPA

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach

Akademia Świętokrzyska w Kielcach

Boczne idiopatyczne skrzywienie kręgosłupa powoduje zniekształcenie klatki piersiowej, co w dalszej

kolejności będzie upośledzało czynność układów krążenia i oddechowego w stopniu zależnym od kąta
skrzywienia. Obiektywizacja sposobu badania pacjentów może przyczynić się do większej wykrywalności
choroby, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju, lepszego kontrolowania efektów leczenia skoliozy, jak
również poznania mechanizmów patofizjologicznych. Oceniając wyniki leczenia różnych schorzeń, należy
brać pod uwagę nie tylko wartość liczbowe określające zmiany poszczególnych parametrów
charakteryzujących daną jednostkę chorobową, ale także wpływ leczenia na jakość życia chorego. Pojęcie
jakości życia stało się przedmiotem wielu badań, ukierunkowanych na poszczególne choroby.

Cel badań. Celem badań było stwierdzenie, jaki jest ogólny wskaźnik poczucia zadowolenia z życia

w badanej grupie.

Materiał i metoda: Badaniem objęto grupę 100 dzieci (35 chłopców i 65 dziewcząt) w wieku 14-16 lat.

Jako narzędzie badawcze zastosowano kwestionariusz LWO, który jest przeznaczony do grupowego
i indywidualnego badania zdrowych i chorych dzieci, młodzieży i dorosłych. Składa się z dwóch części:
pierwsza zawiera opis 9 symboli szczęścia, druga - 10 kategorii wartości osobistych, wśród których znajduje
się zdrowie, utożsamione ze sprawnością fizyczną i psychiczną.

Wyniki: Dla badanych najważniejszymi wartościami były: duży krąg przyjaciół, sukcesy i życie pełne

przygód. Ważne było także dobre zdrowie. Najmniej ważne dla badanej grupy były warunki materialne

Wnioski. Dla dziecka bardzo ważne są dobre relacje z kolegami i przyjaciele. Składowe materialne

posiadały znaczenie zdecydowanie niższe.

Gałuszka G.

, Gałuszka R.

, Naszydłowska E.

IMPORTANT MORAL RIGHTS AND VALUES IN CHILDREN WITH SCOLIOSIS

Wszechnica Saint Cross in Kielce

Saint Cross Academy in Kielce

Idiopathic lateral curvature of the spine causes deformation of the chest, which consequently will cause

impairment of the circulatory and respiratory systems to a degree which depends on the angle of the
curvature. Objectivization of the manner of examination of patients may contribute to greater detectability of
the disease, particularly in the early stage of its development, better control of results of treatment of
scoliosis as well as understanding of the pathophysiological mechanisms. To assess results of treatment of
various illnesses, one should not only take into consideration figures indicating changes of particular
parameters characterizing a given disease entity, but also the impact of the treatment on the quality of life of
the patient. Object of the research. The object of the research was to find out the general index of life
satisfaction in the researched group.

Material and method. The research included a group of 100 children (35 boys and 65 girls) aged 14-16.

The research tool was the questionnaire LWO designed for group and individual surveying of healthy and ill
children, youth and adults. It consists of 2 parts: the first contains nine symbols of happiness, the second –
ten categories of personal values, among them the health identified with physical and mental fitness.

Results. The most important values among the researched were: a large group of friends, success and life

full of adventure. Good health was also important. The least important value in the researched group was
financial situation.

Conclusions. Good relations with friends are very important for children. Material factors were of

definitely less significance.

181

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

OTYŁOŚĆ A WADY POSTAWY U DZIECI W WIEKU SZKOLNYM

Akademia Świętokrzyska w Kielcach,

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach

Otyłość niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji. Wśród dzieci w wieku szkolnym 8%

jest otyłych – wynika z danych GUS. Dziecko z nadwaga i otyłością zostaje otyłym dorosłym.
Wówczas może ona skutkować: niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym, udarem mózgu,
chorobą niedokrwienną, zmianami zwyrodnieniowymi stawów, cukrzycą typu II, nowotworami,
zaburzeniami oddychania, próchnicą, depresją, ograniczeniem zdolności motorycznej.

Cel badań: Celem badań była próba oceny rodzaju wad postawy występujących u dzieci

z podwyższona masą ciała.

Materiał i metodyka: Materiał badawczy stanowiła grupa 65 dzieci w wieku 12-16 lat

posiadających podwyższoną masę ciała. Jako narzędzia badawcze zastosowano: wskaźnik Cola,
Plantokonturogram, taśmę centymetrową.

Wyniki: W badanej grupie dzieci z nadwagą i otyłością najczęstsze wady postawy w kolejności

to: płaskostopie, koślawość kolan, boczne skrzywienie kręgosłupa oraz inne występujące w nie tak
istotnie wyraźnej liczbie jak w/w.

Wnioski: Dzieci otyłe są szczególnie zagrożone wadami w obrębie kończyn dolnych oraz

bocznym skrzywieniem kręgosłupa.

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

OBESITY AND FAULTY POSTURE IN SCHOOL-AGED CHILDREN

Saint Cross Academy in Kielce,

Wszechnica Saint Cross in Kielce

Obesity entails many negative consequences. 8 % of school-aged children are obese, as the data

of the Chief Office of Statistics show. An overweight and obese child becomes an obese adult, and
then the disorder may result in: heart failure, arterial hypertension, cerebral stroke, ischemic heart
disease, arthritic changes, diabetes of type II, cancers, respiratory disturbances, caries, depression
and limited motor ability.

Object of the research. The object of the research was an attempt to assess kind of faulty

posture occurring in overweight children. Material and methods. The research base was a group of
65 overweight children aged 12-16. The tools of the research were: Cola index, Plantokonturogram,
a measuring tape.

Results: The most common posture faults in the group of overweight and obese children are, in

the order of incidence: platypodia, knee valgity, scoliosis, and other less common than these
mentioned above.

Conclusions: Obese children are particularly threatened by faults occurring in the lower limbs

and by scoliosis.

182

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

PODWYŻSZONA MASA CIAŁA I JEJ WPŁYW NA NARZĄD RUCHU JAKO PROBLEM

ZDROWOTNY DZIECKA W WIEKU SZKOLNYM

Akademia Świętokrzyska w Kielcach

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach

Nadwaga u dzieci jest bardzo dużym problemem współczesnych społeczeństw. Świadczy ona o

braku zainteresowania przyszłym zdrowiem dziecka ze strony rodziców lub błędnym pojmowaniu
jego potrzeb żywieniowych. Wpływa na ograniczenia w zakresie ruchomości dziecka oraz wpływa
na powstawanie wad w narządzie ruchu wynikających z nieprawidłowej postawy takiego dziecka
oraz przeciążania jego narządu ruchu.

Celem badań było stwierdzenie jakie wady narządu ruchu występują u dzieci z nadwagą oraz

jak przedstawia się waga rodziców badanych dzieci.

Materiał i metody. Materiał badawczy stanowiła grupa 140 dzieci z nadwagą oraz grupa

kontrolna bez nadwagi- 140, w wieku 5-7 lat. Zastosowano narzędzia: siatka centylowa,
plantokonturogram, taśma centymetrowa, test Tomayera, Wskaźnik BMI (dla rodziców badanych
dzieci).

Wyniki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono w badanej grupie dzieci z nadwagą

względem dzieci bez nadwagi: występowanie płaskostopia 70% vs 28%, boczne skrzywienie
kręgosłupa 32% vs 31%, skrzywienie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej 63% vs 38%,
koślawość kolan 39% vs 11%, inne 3% vs 3,6%. Ograniczenia stwierdzone przy użyciu testu
Tomayera 91% vs 22%. Brak wad w obrębie narządu ruchu 0% vs 58%.

Wnioski: nadwaga u obojga lub jednego z rodziców występowała częściej u dzieci, u których

stwierdzono nadwagę, najczęstszą wadą u dzieci było płaskostopie, u dzieci z nadwagą ilość wad
narządu ruchu jest większa niż u dzieci z prawidłową masą ciała, dzieci z nadwagą posiadają
mniejszą ruchomość w zakresie skłonu w przód.

Gałuszka

R., Gałuszka

G., Naszydłowska

EXCESSIVE BODY WEIGHT AND ITS IMPACT ON THE MOTOR ORGAN AS A

HEALTH PROBLEM IN A SCHOOL-AGED CHILD

Saint Cross Academy in Kielce

Wszechnica Saint Cross in Kielce

Excessive weight in children is a very serious problem of contemporary societies. It reflects the parents’

lack of interest in the child’s future health or their false understanding of the child’s nutritional needs. It
limits the child’s movement activity and influences origination of faults in the child’s motor organ due to
incorrect posture of such a child and the overloading of the motor organ. The object of the research was to
find out which motor organ disorders occur in overweight children and how much do their parents weigh.

Material and methods. The research base was a group of 140 overweight children and a reference group

of 140 children of correct weight, aged 5-7. The used tools: a centile grid, plantokonturogram, a measuring
tape, Tomayer test, BMI index (for the parents of the researched children).

Results. The research showed the following figures for the researched group vs. these for the reference

group: incidence of platipodia – 70 % vs. 28 %, lateral curvature of the spine – 32 % vs. 31 %, curvature of
the spine in the fibular plane – 63 % vs. 38 %, knee valgity – 39 % vs. 11 %, other 3 % vs. 3.6 %.
Limitations found through Tomayer test: 91 % vs. 22 %. No faults within the motor organ: 0 % vs. 58 %.

Conclusions: excessive weight of one or both parents occurred more often in overweight children, the

most common fault in children was platypodia, the number of faults of the motor organ is bigger in
overweight children than in those with correct weight, overweight children are less mobile in forward
bending.

183

Gworys B.

, Kordecki H.

WPŁYW WIEKU MATKI NA STAN ROZWOJU NOWORODKA

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej we Wrocławiu

Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej

Wiek matki jest ściśle związany z kolejnością urodzeń. Piasecki stwierdził, że na urodzeniową

masę ciała noworodka ma wpływ rytmika porodów, która wiąże kolejność porodu z wiekiem matki.

Celem pracy jest ocena rozwoju fizycznego noworodków w zależności od wieku matki

w chwili porodu. Analizie poddano 732 noworodków płci męskiej i 758 płci żeńskiej.
Uwzględniono tylko te noworodki, które pochodziły z pierwszej ciąży jednopłodowej, urodzone
siłami natury i co do których nie było żadnych zastrzeżeń lekarskich (10 punktów w skali Apgar).
W ten sposób autorzy chcą wykluczyć z badań wpływ rytmiki porodów, który mógłby
w konsekwencji prowadzić do fałszywych wniosków. Wpływ wieku matki na zmienność cech
metrycznych noworodka oceniano jednokierunkową analizą wariancji wykorzystując pakiet
programów komputerowych Statistica Pl. Przeprowadzona analiza statystyczna upoważnia do
stwierdzenia, że wiek matki w czasie ciąży i porodu wywiera znaczący (istotny statystycznie)
wpływ na dobrostan nowonarodzonego dziecka. Jeżeli przyjmiemy, że większe wartości cech
metrycznych noworodka wskazują pośrednio na to, że jego rozwój jest bardziej zbliżony do
rozwoju optymalnego to należy stwierdzić, że najmniejsze wartości cech pomiarowych mają dzieci
zrodzone z matek, które nie przekroczyły 20 roku życia. Taki wniosek nasuwa się po analizie
wszystkich badanych cech, niezależnie od płci dziecka oraz długości trwania ciąży. Sytuacja taka
bardziej uwidocznia się w wartościach długości i masy ciała noworodka, słabiej w wartościach
obwodu głowy. Najmniej widoczna jest dla wartości obwodu klatki piersiowej.

Gworys B.

, Kordecki H.

INFLUENCE OF THE MOTHER’S AGE ON THE NEWBORN DEVELOPMENT

Department of Normal Anatomy, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław

Institute of Computer Engineering, Automatics and Robotics, Wrocław University of Technology

Groups of 732 male newborns and 758 female newborns were analyzed. Only first-born,

coming from a single pregnancy, borne naturally and in a very good condition (10 Apgar points)
were taken into account. This way the influence of the delivery rhytmicity on the research results
was eliminated. Newborns without prematurely or beyond term pregnancy signs were also included
into the group independently of the pregnancy duration. The one way ANOVA was applied to
check mother’s age influence on newborn parameters variability. All the calculations were
performed using Statistica PL program.

Results of the statistical analysis show that the mother’s age during the pregnancy period has

significant influence (statistically significant) on the newborn wellness. Assuming that higher
values of metrical newborn parameters indirectly denote that their development is close to the
optimal we can say that the least wellness level have newborns delivered by teenage mothers. This
conclusion is valid for all parameters under investigation and depends neither on newborn sex nor
pregnancy duration. This rule is more visible for body length and body mass, less for circumference
parameters.

184

Gworys B.

, Kordecki H.

, Porwolik K.

, Bożiłow W.

, Jeka S.

, Knapik-Kordecka M.

, Kurlej W.

OCENA DOBROSTANU NOWORODKÓW W DRUGIEJ POŁOWIE XX WIEKU

BADANA POPRZEZ ILOŚCIOWE ZRÓŻNICOWANIE KOMPONENTÓW CIAŁA

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej we Wrocławiu,

Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej,

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu,

Wydział Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego,

NZOZ „Nasz Lekarz” w Toruniu,

Katedra i Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Akademii Medycznej we Wrocławiu,

Zakład Anatomii Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu

Transformacja ustrojowa w drugiej połowie XX dla wielu grup społecznych wpłynęła

niekorzystnie na ich status społeczno-ekonomiczny, jednocześnie pojawiły się grupy, których
poziom życia jest wyższy i znacznie odbiega od przeciętnego. We wczesnych stadiach ontogenezy,
a szczególnie w okresie ontogenezy prenatalnej zróżnicowanie możliwości adaptacyjnych oraz
ekosensytywności organizmu ludzkiego nie jest tak wyraziste jak w późniejszych fazach rozwoju
osobnika.

Celem pracy jest ocena zmian struktury i składu ciała noworodków urodzonych w przedziale od

1950 do 2000 roku. Oceniono zróżnicowanie udziału poszczególnych komponentów ciała
w zależności od zmieniających się warunków społeczno-ekonomicznych w drugiej połowie XX
wieku. Analiza wyników badań dotyczących urodzeń w latach 1950 – 2000 wykazała, że w ciągu
50-letniego okresu u noworodków wrocławskich istotnie statystycznie obniżył się poziom wody
w organizmie. Miejsce wody zajmowała sukcesywnie wzrastająca tkanka tłuszczowa. Nieznacznie
malała gęstość ciała i praktycznie nie zmieniał się udział procentowy masy ciała szczupłego.
Zmiana struktury organizmu noworodka, a szczególnie tempo i rytm tej zmiany jest pośrednio,
w szerokim pojęciu miernikiem dobrostanu populacji.

Gworys B.

, Kordecki H.

, Porwolik K.

, Bożiłow W.

, Jeka S.

, Knapik-Kordecka M.

, Kurlej W.

THE NEWBORN WELLNESS EVALUATION IN SECOND HALF OF XX CENTURY

STUDIED THROUGH THE QUANTITATIVE DIFFERENTIATION OF BODY

COMPONENTS

Department of Normal Anatomy, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław,

Institute of Computer Science, Automatics and the Robotics, Wrocław University of Technology,

Department of Normal Anatomy, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław and National, Professional

Medical College in Opole,

Faculty of Physical Education Rzeszów University,

NZOZ „Nasz Lekarz” in Toruń,

Department and Clinic of Angiology, Arterial Hypertension and Diabetology Silesian Piasts University of Medicine in

Wrocław,

Department of Stomatological Anatomy, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław

System transformations in the second half of the XX century in Poland for many social groups had

disadvantage influence on their social-economic status. At the same time appeared groups of people with the
higher level of life, better then average. In early stages of ontogenesis particulary during prenatal ontogenesis
adaptive possibilities differentiation of the people organism is not that sharp as in the latest phases
development.

The aim of this paper is the body structure and composition changes evaluation in newborns borne from

1950 to 2000 taking into account their wellness. The differentiation of particular body components
contribution will be evaluated depending on social-economic condition changes in the second half of XX
century. The analysis concerning the newborns in the period 1950-2000 shows the same kind of regularities
as observed in prenatal period. During interval of 50 years the water level in the organism statistically
significant decreased. Water was replaced by the fat tissue. Newborn organism structure changes, especially
their rate and rhythm of the water replacing is indirectly in wide meaning a measure of population wellness.

185

Kopyta I., Emich-Widera E., Banak A., Kwiecień E., Piszko J., Zwonik E., Pamuła M., Roman P.,

Kałużna M., Marszał E.

OCENA WIEDZY STUDENTÓW NA TEMAT PROFILAKTYKI I CZYNNIKÓW

RYZYKA ZESPOŁU NAGŁEJ ŚMIERCI NIEMOWLĘCIA

Katedra Pediatrii, Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Występowanie i czynniki ryzyka Zespołu Nagłej Śmierci Niemowlęcia (SIDS) są poważnym

problemem medycznym. Można im zapobiegać poprzez odpowiednią profilaktykę i unikanie
czynników ryzyka.

Celem pracy była ocena wiedzy studentów uczelni medycznej oraz wyższych uczelni

niemedycznych w zakresie profilaktyki i czynników ryzyka SIDS. Materiał i metodyka: Stworzono
autorski kwestionariusz zawierający 20 pytań. Grupę badawczą stanowiło 190 kobiet i 79 mężczyzn
w wieku od 19 do 25 lat - studentów Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i śląskich wyższych
uczelni niemedycznych.

Wyniki badania zostały opracowane statystycznie. Wyniki: Większość respondentów (ok.76%)

spotkała się z pojęciem SIDS, jednak ich wiedza jest niewystarczająca. Wiedza większości
badanych pochodziła ze szkoły/uczelni, TV, od znajomych i z Internetu. Najlepiej identyfikowanym
czynnikiem ryzyka była ekspozycja dziecka na dym tytoniowy. Większość (ok.87%) studentów
wykazała chęć pogłębienia swojej wiedzy w zakresie profilaktyki i czynników ryzyka SIDS.

Wnioski: Dopóki program nauczania nie zostanie poszerzony o wiadomości z zakresu

profilaktyki i czynników ryzyka SIDS, wiedza studentów, zwłaszcza uczelni niemedycznych,
będzie niewystarczająca.

Kopyta I., Emich-Widera E., Banak A., Kwiecień E., Piszko J., Zwonik E., Pamuła M., Roman P.,

Kałużna M., Marszał E.

EVALUATION OF STUDENTS, KNOWLEDGE ABOUT THE RISK FACTORS

AND PREVENTION OF THE SUDDEN INFANT DEATH SYNDROME

Department of Neuropediatrics, Medical University of Silesia, Katowice

Evaluation of students’ knowledge about the risk factors and prevention of the Sudden Infant

Death Syndrome.

Occurrence and the risk factors of the sudden infant death syndrome (SIDS) are a serious

medical problem. We can prevent them by appropriate prevention and avoiding risk factors. Aim of
the study: The purpose of author’s research was to asses the student’s knowledge about the risk
factors and prevention of the sudden infant death syndrome.

Material and method: The study was carried out among the students of Medical University of

Silesia and non-medical universities. The examined population contained 190 women and 79 men at
the age between 19 and 25. We used the questionnaire composed of 20 questions. The result were
statistically analyzed.

Results of the study: Most of the responders (76%) have heard about the SIDS but their

knowledge is not sufficient. Main source of heir knowledge was school, TV, friends and internet.
The best known risk factor of SIDS was infant exposure to cigarette smoke. Generally- the students
would like to extend their knowledge about sudden death syndrome risk factors and prevention
programs.

Conclusions: As the educational program is not sufficient, the students’ knowledge in this field

is not sufficient as well, even after finishing the high school education.

186

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

POGLĄDY MŁODZIEŻY NA TEMAT ZDROWIA

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy,

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach,

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Ważnym elementem walki z chorobami jest promowanie zdrowia oraz szeregowanie go na jak

najwyższym poziomie w hierarchii wartości. Celem badań było poznanie tego, co młodzież rozumie
pod pojęciem zdrowia oraz w jakim stopniu zdrowie utożsamiane jest ze stanem, właściwością lub
procesem.

Materiał i metoda: Badania prowadzono w styczniu 2007 roku wśród 97 studentek Wydziału

Nauk o Zdrowiu, wykorzystując Listę Kryteriów Zdrowia (LKZ), autorstwa Z. Juczyńskiego.
Wyniki: Młodzież objęta badaniem zdrowie utożsamia zwykle z działaniami mającymi wpływ na
zdrowie fizyczne zaś zdecydowanie pomijany jest związek zdrowia z funkcjonowaniem
psychicznym i społecznym.

Wnioski: Poglądy badanej młodzieży na temat zdrowia traktowane są częściej jako wynik

czynników warunkujących zdrowie, czyli odżywiania, palenia tytoniu, braku dolegliwości
fizycznych, poczucia szczęśliwości, wypoczynku i snu, radości życia, sprawności fizycznej,
dobrego samopoczucia, akceptacji siebie, braku choroby i dolegliwości. Dostrzega się konieczność
pogłębionych badań ukierunkowanych na samoocenę zdrowia i umiejscowienie go w hierarchii
wartości oraz badanie związków z osiągniętymi podczas badania wynikami. Słowa kluczowe:
zdrowie, młodzież, styl życia, profilaktyka.

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

YOUNG PEOPLE’S VIEWS ON HEALTH

Faculty of Health Education. Institute of Public Health. Jan Kochanowski Saint Cross Academy in Kielce.

Wszechnica Saint Cross in Kielce,

I Department of Orthopaedics and Traumatology. Medical University of Łódź

An important element of struggle against is promotion of health and placing it at the highest

level in the hierarchy of values. The object of the research was a survey in what young people
understand as health and to what degree health is identified with a state, property or a process.

Material and method: The research was carried out in January 2007 among 97 woman students

of the Faculty of Health Education, using the List of Health Criteria (LKZ) by Z. Juczyński.

Results: The young people subjected to the research usually identify health with actions

affecting physical health, definitely passing over the connection of health with the psychological
and social functioning.

Conclusions: A common opinion of the young people subjected to the research is that health is

a result of factors conditioning health, namely nutrition, smoking, lack of physical ailments, the
feeling of happiness, rest and sleep, joy of life, physical fitness, feeling well, self-acceptance, lack
of illness or pain. It is noticed that more profound research aimed at self-assessment of health and
placing it in the hierarchy of values, as well as studying connection with the results obtained during
this research.

187

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

J., Garbas

ZDROWIE JAKO WARTOŚĆ W OCENACH MŁODZIEŻY

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy,

Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach,

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,

Wojewódzki Szpital Chorób Płuc i Gruźlicy w Chęcinach

Zdrowie człowieka, rozumiane jako dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko

brak choroby lub niepełnosprawności, powinno stanowić jedną z najważniejszych wartości w życiu
każdego człowieka. Stawianie zdrowia wysoko w hierarchii wartości pozwala przejawiać więcej
zachowań sprzyjających zdrowiu, jego utrzymaniu i polepszaniu. Zachowania dzieci i młodzieży
zarówno w sytuacji zdrowia jak i choroby są najczęściej odzwierciedleniem praktyk zdrowotnych
rodziców.

Celem badań było poznanie umiejscowienia zdrowia w hierarchii wartości. Badanie

przeprowadzono wśród 73 osób, uczniów liceum ogólnokształcącego. Podczas badań wykorzystano
Listę Wartości Osobistych (LWO).

Wyniki badań mogą zostać wykorzystane w edukacji zdrowotnej, działaniach promujących

zdrowie oraz modyfikacji zachowań zdrowotnych, Słowa kluczowe: zdrowie, wartości, zachowania
zdrowotne, młodzież.

Naszydłowska

E., Gałuszka

R., Gałuszka

G., Raczkowski

J., Garbas

HEALTH AS VALUE IN ADOLESCENTS’ OPINION

Faculty of Health Education. Institute of Public Health. Jan Kochanowski Saint Cross Academy in Kielce,

Wszechnica Saint Cross in Kielce

I Department of Orthopaedics and Traumatology. Medical University of Łódź,

Provincial Specialist Heath Care Centre of Tuberculosis and Pulmonology. Thorax Surgery Ward

Human health understood as a sense of physical, psychical and social well-being and not only

as an absence of illness or disability should be one of the most important values in everyone’s life.
Placing health high in the hierarchy of values allows to show more behavior patterns which are
favorable for health, keeping it in good condition and improving it. Behavior of children and
adolescents, whether they are healthy or ill, is most often the reflection of health-related practice of
their parents.

The aim of the research was to find out health locus in the hierarchy of values. The research

was conducted in the group of 73 subjects who were secondary school students. In the research the
List of Personal Values (LPV) was used.

The results of the research can be used in health education as well as for actions promoting

health and modification of health-related behavior.

188

Owoc A., Bojar I., Książek P., Warchoł-Sławińska E.

ZACHOWANIA ZDROWOTNE DZIECI WIEJSKICH

Katedra i Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Uniwersytetu Medycznego

W okresie wyrabiania nawyków i przyzwyczajeń, jakim jest dzieciństwo należy zadbać

o ochronę własnego zdrowia, prowadzenia zdrowego stylu życia, jak i edukację zdrowotną.

Celem badań była analiza zachowań zdrowotnych i ich uwarunkowań wśród dzieci wiejskich

oraz opracowanie zaleceń i wytycznych dla potrzeb promocji zdrowia prowadzonej w środowisku
wiejskim. Badanie zostało przeprowadzone w roku 2002, objęto nim dzieci do 14 roku życia –
uczniów klas V pochodzących ze środowiska wiejskiego. Narzędziem badawczym był
kwestionariusz ankiety własnego autorstwa.

W badaniu wzięło udział łącznie 1450 dzieci. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej.

Stwierdzono znaczną przewagę zachowań antyzdrowotnych nad prozdrowotnymi wśród dzieci
wiejskich. Nieprawidłowości dotyczyły: częstego spożywania słodyczy, niskiego spożycia mleka,
warzyw i owoców, nieprzestrzegania zachowania prawidłowej ilości posiłków dziennie, stosowania
używek. Zachowania antyzdrowotne występowały istotnie częściej w grupie chłopców niż
dziewcząt, dotyczyły częściej badanych, których rodzice mieli niższy statuts wykształcenia
i zapewniali gorszy standard życia swoim dzieciom. Należy na bieżąco monitorować zachowania
zdrowotne dzieci ze środowisk wiejskich oraz prowadzić edukację zdrowotną rozszerzając np. idee
„Szkół promujących zdrowie”.

Owoc A., Bojar I., Książek P., Warchoł-Sławińska E.

HEALTH BEHAVIOR OF RURAL CHILDREN

Chair and Department of Health Protection Management and Economics, Medical University in Lublin

Childhood is a period of time when habits and customs are established. Thus it is important to

take care of children’s health, healthy lifestyle and health education. The objective of the study was
to analyze health behavior and its conditionings among rural children and to work out
recommendations and directives for health promotion in the rural environment. The study was
conducted in 2002 and embraced rural children up to 14 years old – students of 5th grade classes.
The author’s questionnaire was used as a research tool. 1,450 children took part in the study and
results were statistically analyzed.

The results of the study proved that the anti-health behavior was in significant majority.

It usually concerned frequent sweets consumption, low milk, fruits and vegetables consumption,
incorrect number of daily meals, use of stimulants. Anti-health behavior was more frequent among
boys than girls and more often concerned children with parents with lower education and difficult
financial situation. It is necessary to monitor children’s health behavior on a regular basis and
promote health education, for instance, by expanding the idea of “Szkoły Promujące Zdrowie” (eng.
Schools Promoting Health).

189

Owoc A., Bojar, I., Sygit K. , Włoch K.

ZACHOWANIA ZDROWOTNE MŁODZIEŻY MIESZKAJĄCEJ NA WSI

Katedra i Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Uniwersytetu Medycznego

Doniesienia literatury wskazują, że edukacja zdrowotna młodzieży jest niezadowalająca

i uwarunkowana wpływem różnych czynników zarówno środowiskowych, jak i osobniczych.
Dlatego identyfikacja zagrożeń, poznanie ich uwarunkowań, diagnozowanie sytuacji, zwłaszcza
w grupie młodzieży szkolnej musi być oparte na wiarygodnej diagnozie społecznej sytuacji,
udokumentowanej i monitorowanej.

Celem badań była analiza zachowań zdrowotnych i ich uwarunkowań wśród młodzieży

wiejskiej oraz opracowanie zaleceń i wytycznych dla potrzeb promocji zdrowia prowadzonej
w środowisku wiejskim. Badanie zostało przeprowadzone w roku 2002, objęto nim młodzież od 15
do 19 roku życia pochodzącą ze środowiska wiejskiego. Narzędziem badawczym był
kwestionariusz ankiety własnego autorstwa.

W badaniu wzięło udział łącznie 984 osób. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej.

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono znaczną przewagę zachowań antyzdrowotnych
nad zachowaniami prozdrowotnymi w grupie młodzieży wiejskiej. Nieprawidłowości dotyczyły
głównie: zwyczajów żywieniowych, stosowania używek: zagrożenie badanych paleniem tytoniu,
piciem alkoholu i stosowaniem narkotyków. Stwierdzono istotną zależność zachowań zdrowotnych
badanych od ich płci, wieku, wykształcenia rodziców, sytuacji finansowej gospodarstw domowych.
Zachowania zdrowotne występowały istotnie częściej w grupie chłopców niż w grupie dziewcząt
oraz dotyczyły częściej badanych, których rodzice mieli niższy status materialny. Należy
monitorować na bieżąco zachowania zdrowotne i prowadzić edukację zdrowotną wśród wszystkich
grup wiekowych ze środowisk wiejskich.

Owoc A., Bojar, I., Sygit K. , Włoch K.

HEALTH BEHAVIOR OF RURAL YOUTH

Chair and Department of Health Protection Management and Economics, Medical University in Lublin

Literature information indicates that health education of youth is unsatisfactory and determined

by various environmental and personal factors. That is why identifying threats, learning their
conditions and diagnosing the situation among school children in particular, must be based on
a reliable diagnosis of a documented and monitored social situation. The objective of the study was
to analyze health behavior and its conditionings among rural youth and to work out
recommendations and directives for health promotion in the rural environment. The study was
conducted in 2002 and embraced rural youth aged 15-19 years old. The author’s questionnaire was
used a research tool. 984 individuals took part in the study and results were statistically analyzed.

The results of the study proved that the anti-health behavior was in significant majority. It

usually concerned nutrition habits, use of stimulants: smoking, alcohol and drugs. There was a
considerable relation between health behavior and sex, age, parents’ education and a household’s
financial situation. Anti-health behavior was more common among boys than girls and more
frequently concerned children with parents indicating a difficult financial situation. It is necessary
to monitor health behavior on a regular basis and educate all age groups of the rural environment in
the area of health.

190

Płonka

M., Tabor

A., Piórecka

B., Kowal

M., Suder

A., Żwirska

J., Schlegel-Zawadzka

OCENA SYLWETEK CIAŁA PRZEZ DZIEWCZĘTA W WIEKU 8-16 LAT Z MIASTA

I REGIONU KRAKOWA W ZALEŻNOŚCI OD ICH POZIOMU AKTYWNOŚCI

RUCHOWEJ

Zakład Żywienia Człowieka, Instytut Zdrowia Publicznego, WNoZ, CMUJ,

Katedra Fizjoterapii AWF Kraków,

Katedra Antropologii-Zakład Biologii Człowieka AWF Kraków

Zmiany jakie zachodzą u dziewcząt w okresie dorastania powodują zwiększone zainteresowanie

wyglądem swojego organizmu. Zaznacza się istotny wpływ postrzegania sylwetki i masy ciała na
wystąpienie zaburzeń w stanie odżywienia.

Celem pracy była ocena postrzegania własnej i idealnej sylwetki oraz określenie postaw wobec sylwetek

i stosowania diet redukujących masę ciała w grupie dziewcząt o różnym poziomie aktywności ruchowej.
W badaniu realizowanym w latach 2005-2007 uczestniczyło 285 dziewcząt w wieku 8-16 lat z miasta i
regionu Krakowa. Badane podzielono na trenujące (n=175) oraz nie trenujące (n=110). Dziewczętom
wykonano podstawowe pomiary antropometryczne i obliczono wskaźnik BMI oraz Queteleta I.

W ankiecie dotyczącej stylu życia badane dokonały wyboru sylwetek z wykorzystaniem testu

dziewczęcych sylwetek, zróżnicowanych ze względu na masę ciała, opracowanego przez Storz i Green.
Wybór sylwetki najbardziej zbliżonej do własnej pokrywa się z rzeczywistą masą ciała wg BMI i istotnie
różni się w zależności od poziomu aktywności ruchowej. Natomiast wybór sylwetki idealnej jest istotnie
skorelowany z wiekiem badanych niezależnie od ich aktywności ruchowej i BMI. Poziom aktywności
ruchowej badanych dziewcząt istotnie różnicuje zadowolenie z własnej sylwetki ciała. Stosowanie diet
redukujących masę ciała istnieje w ścisłym związku z postrzeganiem własnej sylwetki ciała przez badane
dziewczęta oraz zmienia się wraz z wiekiem badanych.

Płonka

M., Tabor

A., Piórecka

B., Kowal

M., Suder

A., Żwirska

J., Schlegel-Zawadzka

ASSESSMENT OF THE BODY SILHOUETTES BY GIRLS AGED 8-16 YEARS FROM

THE CITY AND THE REGION OF CRACOW DEPENDING ON THEIR PHYSICAL

ACTIVITY LEVEL

Department of Human Nutrition, Institute of Public Health, Faculty of Health Science, Jagiellonian

University Medical Collage, Cracow,

Department of the Physiotherapy Academy of Physical Education Cracow,

Department of Anthropology - The Institute of Anthropobiology Academy of Physical Education Cracow

Changes occurring in girls reaching puberty cause their increased interest with the appearance of their

own organism. There appears to be the essential influence of the perception of the silhouette and the mass of
the body on the occurrence of eating disorders. This work aims at the assessment of the perception of their
own and ideal silhouette of the body and the qualification of an attitude to silhouettes and body mass
reducing diets in the group of girls with various levels of physical activity. The research realized in the years
2005-2007 involved participation of 285 girls aged 8-16 years from the city and the region of Cracow. They
were divided into physically active girls (n=175) and physically inactive girls (n=110). The examined girls
had basic anthropometrical measurement (BMI and Quetelet I). In a questionnaire the participants marked
their selection of a silhouette using a test depicting girls’ silhouettes diversified due to their body mass,
developed by Storz and Green. The selection of a silhouette most resembling their own is closely related to
their actual body mass according to BMI and indeed differs depending on the physical activity level.
However, the selection of an ideal silhouette is indeed correlated with the age of the examined girls
regardless of the level of physical activity and the BMI. The physical activity level of examined girls indeed
differentiates the level of satisfaction from their own body silhouette. The use of body mass reducing diets
by examined girls co-exists closely with the perception of their own body silhouette and changes together
with the participants’age.

191

Sikorska I., Piasecka B., Gerc K.

KRYZYS ADOLESCENCYJNY A POSTAWA WOBEC WARTOŚCI

Instytut Psychologii Stosowanej, Uniwersytet Jagieloński, K

raków

Referat stanowi refleksję nad związkiem nasilenia normatywnego kryzysu przeżywanego przez

młodych ludzi w okresie dorastania a ich postawą wobec wartości.

Celem badania jest poznanie związku płci i typu formacji edukacyjnej (klasy) z częstością

przeżywania kryzysu wartości, jako jednego z obszarów kontestacji młodzieńczej. Podstawę
teoretyczną pracy stanowi koncepcja Maxa Schellera, omawiająca klasyczną, obiektywną hierarchię
wartości.

Autorzy poszukują związków pomiędzy postawami wobec wartości młodzieży w wieku 18, 19

lat a sposobem radzenia sobie z symptomami kryzysu adolescencyjnego, takimi jak: miedzy innymi
depresja, lęk, utrata sensu życia, sięganie po narkotyki i alkohol. Pytanie, na które starano się
znaleźć odpowiedź, dotyczy wpływu modyfikującego indywidualnej hierarchii wartości na
trudności przeżywane przez dorastającą młodzież. Współczesna polska rzeczywistość stanowi
znaczne wyzwanie dla wartości tradycyjnych przekazywanych młodym przez starsze pokolenia.

Badanie tej problematyki wydaje się istotne nie tylko z uwagi na zrozumienie zachowania

współczesnej młodzieży, ale dostarcza również danych co do transformacji pokoleniowej.

Sikorska I., Piasecka B., Gerc K.

ADOLESCENCE CRISIS AND ATTITUDE TOWARDS VALUES

Instytut Psychologii Stosowanej, Uniwersytet Jagieloński, Kraków

Te report reflects on relations between normative adolescence crisis experienced by young

people and their attitude towards values. The aim of this research is to explore the links between
sex, the type of education (humanistic or mathematical classes) and how often the value crisis
happens, with its frequency, as a one of the adolescence objection fields. This research basis on the
Max Scheler theory, specifying the classical hierarchy of values.

The authors try to find out relations between attitude towards values in the age of 18,19 and the

manners of young people in coping with the symptoms of adolescence crisis such as: depression,
anxiety, lost of meaning of life sense, addition to drugs and alcohol. The research focuses also on
answering the question if some kind of hierarchy of values can modify the consequences of the
experienced difficulties in adolescence age. Polish contemporary reality represents today a great
challenge for the traditional values transmitted from the older generations. The authors state, that to
explore this field is important for understanding of contemporary youth behavior and the social
processes of generational transformation.

192

Stepańczak

B., Schmager

J., Kołodziejski

OCENA EFEKTYWNOŚCI BARIERY ŁOŻYSKOWEJ PRZY POMOCY TESTU

MIKROJĄDROWEGO

Zakład Antropologii Instytut Zoologii Uniwersytet Jagielloński w Krakowie;

Klinika Ginekologii i Niepłodności Katedra Ginekologii i Położnictwa Collegium Medicum Uniwersytetu

Jagiellońskiego w Krakowie

Wiele czynników mutagennych, na które narażona jest matka w czasie ciąży może przenikać

przez barierę łożyskową i przyczyniać się do powstania uszkodzeń DNA w komórkach
rozwijającego się płodu, które mogą mieć negatywne konsekwencje zdrowotne w dalszych etapach
życia.

Celem badań była ocena roli ochronnej łożyska oraz próba zidentyfikowania potencjalnych

czynników genotoksycznych wpływających na płód przy pomocy testu mikrojądrowego. Grupę
badawczą stanowiło 31 noworodków urodzonych w Klinice Ginekologii i Położnictwa Collegium
Medicum UJ w Krakowie oraz ich matki. Frekwencję MN określano w limfocytach uzyskanych
z hodowli krwi pępowinowej noworodków oraz krwi obwodowej ich matek, według metody
CBMN (Cytogenesis Block MicroNucleus test) i wybarwionych metodą Giemsy. U noworodków
frekwencja MN (0,28% ± 0,19) była istotnie niższa niż u matek (0,42% ± 0,3). Analiza regresji
(r=0,39) wykazała liniową zależność pomiędzy częstością MN matek i noworodków. U matek
przyjmujących dydrogesteron w I trymestrze ciąży (ochrona przed poronieniem) frekwencja MN
wyniosła 0,63% ± 0,33 i była istotnie wyższa niż w grupie kobiet nie przechodzących tej kuracji -
0,3% ± 0,19. U noworodków brak różnicy w częstości MN ze względu na stosowanie przez matkę
terapii hormonalnej. Uzyskane wyniki testu mikrojądrowego pokazują mniejsze narażenie płodu niż
matek na czynniki genotoksyczne, czyli potwierdzają ochronną rolę bariery łożyskowej, lecz
protekcyjna funkcja łożyska ulega większemu osłabieniu wraz ze wzrostem narażenia ciężarnej
kobiety na mutageny. Nie wykazano mutagennego działania dydrogesteronu na limfocyty płodu,
pomimo iż udowodniono, że uszkadza on DNA limfocytów krwi obwodowej.

Stepańczak

B., Schmager

J., Kołodziejski

EVALUATION OF EFFECTIVENESS OF THE PLACENTAL BARRIER BY USING

MICRONUCLEUS ASSAY

Department of Anthropology Institute of Zoology of the Jagiellonian University in Cracow;

Clinic of Gynaecology and Infertility of Jagiellonian University Medical College in Cracow

The human foetus is exposed to various mutagenic agents which cross the placenta and can induce DNA

damage, causing health consequences in later life. The aim of the study was to assess the protective role of
placenta and to try to identify potential transplacental mutagens by using MicroNucleus (MN) assay. The
research group comprised 31 neonatans, born at the Clinic of Gynaecology and Infertility CMUJ in Cracow
and their mothers. The frequency of MN was evaluated in cultured lymphocytes from umbilical cord blood
of newborns and peripheral blood of mothers, obtained by using Cytogenesis Block MicroNucleus technique
(CBMN) and stained with Giemsa method. The MN frequency of newborns (0,28%±0,19) was significantly
lower than in the mothers’ group (0,42%±0,3). The regression analysis (r=0,39) showed the linear correlation
between the MN frequency in mothers and their newborns. The MN frequency (0,63%±0,33) of mothers
who received dydrogesterone therapy (the prevention of spontaneous abortion) in the first trimester of
pregnancy was significantly higher than in the group of women without treatment-0,3%±0,19. In newborns’
group, there was no difference in the frequency of MN in consideration of the mothers’ hormonal treatment.
The results of the MicroNucleus test indicate less exposure to genotoxic factors of newborns than of mothers,
which confirms the protective role of the human placental barrier. However, the protective role of placenta is
weakened when the risk of exposing a pregnant woman to mutagens rises. Although it was proved that
dydrogesterone damages the DNA of peripheral blood lymphocytes, the mutagenic impact of dydrogesterone
on the fetus lymphocytes was not indicated.

193

Waksmańska

W., Woś

STAN ODŻYWIENIA 4- LETNICH DZIECI Z ZABRZA

Akademia Techniczno-Humanistyczna Wydział Nauk o Zdrowiu Bielsko-Biała,

Śląski Uniwersytet Medyczny Katowice

Wstęp: Problem otyłości jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń troficznych

w rozwoju dzieci i młodzieży. W ostatnim czasie w Polsce zwiększyła się liczba dzieci z nadwagą
i otyłością, a jednocześnie obserwuje się problem niedożywienia.

Cel: Celem pracy była ocena rozwoju fizycznego dzieci w wieku 4 lat w odniesieniu do ich

rozwoju fizycznego w wieku 2 lat.

Pacjenci i metoda: Badaniami objęto 110 dzieci w wieku 4 lat: 54 chłopców i 56 dziewczynek.

W analizie wykorzystano test BMI oraz wskaźnik Cole’a.

Wyniki: Wśród czteroletnich dziewczynek obserwowano umiarkowane niedożywienie u 7,15%,

a nadwagę u 17,85%. W grupie czteroletnich chłopców u 22,2% stwierdzono nadwagę, 3,7%
wykazywało umiarkowane niedożywienie i 3,7% niedożywienie. W grupie dwuletnich
dziewczynek występowały niedobory masy ciała, ale już w wieku 4 lat częściej występowała
nadmierna masa ciała. Natomiast u dwuletnich chłopców częściej występowała nadwaga i tendencja
ta, była również obserwowana w wieku 4 lat.

Wnioski: Badania bilansowe są wystarczające, dla określenia stopnia nadwagi lub

niedożywienia u małych dzieci. Ze względu na duży odsetek nadwagi i otyłości u czterolatków,
należy rozpocząć działania profilaktyczne, zmierzające do wdrożenia zachowań prozdrowotnych
całych rodzin.

Waksmańska

W., Woś

STATE OF NUTRITION OF 4-YEAR-OLD CHILDREN IN ZABRZE

University of Bielsko-Biała, Department of Health Science Bielsko-Biała (1), Medical University of Silesia,
Katowice (2)

Introduction: Problem of obesity is one of the most frequently occurring trophic disorders in

development of children and juveniles. Number of overweight and obese children in Poland has
recently increased while, simultaneously, malnutrition is still a recurring problem.

Purpose: Aim of this paper is assessment of physical development in 4-year-old children in

comparison to their physical state while 2 years old.

Patients and method: Research comprised 110 four-year-old children: 54 boys and 56 girls. The

BMI test and Cole's index were used in the analysis.

Results: Moderate malnutrition was observed among 4-year-old girls (7.15 per cent), while

overweight was found in 17.85 per cent of cases. Overweight was found in 22.2 per cent of 4-year-
old boys, while moderate malnutrition was found in 3.7 per cent of cases and malnutrition in 3.7 per
cent of examined cases. The 2-year-old girls group showed cases of weight deficiency, yet in the 4-
year-old group overweight was more common. The same tendency was observed in both 2-year-old
and 4-year-old groups of boys.

Conclusion: Balance research is sufficient to assess level of overweight or malnutrition in small

children. Due to high percentage of overweight and obese 4-year-old children, prophylactic research
should be commenced in order to implement healthcare schemes for entire families.

194

Woźniacka

R., Bac

A., Matusik

WADY STÓP A POZIOM OTŁUSZCZENIA I WSKAŹNIK BMI U DZIECI W WIEKU

PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM

Katedra Fizjoterapii, Zakład Anatomii, AWF Kraków,

Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii, AWF Kraków,

Zakład Statystyki i Informatyki, ITiR AWF Kraków.

W trzecim kwartale 2007 roku przeprowadzono pomiary antropometryczne oraz wykonano

podoskopową ocenę stóp u dzieci przedszkolnych i szkolnych.

Cel: Celem badań była próba oceny zależności pomiędzy stopniem otłuszczenia a wadami stóp

u dzieci w wieku od 4 do 12 lat.

Materiał i metoda: Grupę badawczą stanowiło 361 dzieci urodzonych w latach 1995 – 2004,

uczęszczających do przedszkola i szkoły podstawowej w Krakowie. W grupie dzieci
przedszkolnych znajdowało się 59 dziewczynek i 52 chłopców (razem 111 osób). Liczba dzieci
szkolnych wynosiła 250 osób, w tym 125 dziewcząt i 125 chłopców.

U każdego dziecka wykonano pomiar wysokości i masy ciała oraz zmierzono trzy fałdy skórno

– tłuszczowe (pod łopatką, na brzuchu i na ramieniu), a także zbadano obie stopy pod kątem
występowania wad wysklepienia metodą podoskopową.

Wyniki: W wieku przedszkolnym wartości współczynnika korelacji rang Spearmana pomiędzy

BMI a współczynnikiem Ky wynosi 0,07 dla kończyny lewej i 0,26 dla kończyny prawej. Jedynie
wartość dla kończyny prawej jest istotna statystycznie na poziomie 10%. U dzieci w wieku
szkolnym wartości współczynnika korelacji wynoszą odpowiednio 0,36 dla kończyny lewej oraz
0,31 dla kończyny prawej. Obie wartości są istotne statystycznie na poziomie α = 0,001. Wartość
współczynnika korelacji pomiędzy sumą 3 fałdów a wartością wskaźnika Ky jest istotna
statystycznie na poziomie α = 0,001 jedynie w grupie dzieci szkolnych.

Wnioski: W badanej grupie tylko u dzieci szkolnych zaobserwowano dodatnią korelację

pomiędzy wartościami BMI i sumami 3 fałdów a wskaźnikiem Ky.

Woźniacka

R., Bac

A., Matusik

FEET DEFECTS, FATNESS AND BMI IN CHILDREN AGED 7 – 12 YEARS

Department of Physiotherapy, Anatomy Unit, Academy of Physical Education, Krakow;

Department of Clinical Rehabilitation, Orthopaedics Unit, Academy of Physical Education, Krakow;

Department of Statistics and Informatics, Academy of Physical Education, Krakow

The research including antropometry and podoscopy measurements was carried out in third quarter of

the 2007 in kindergarten and primary school children. Aim: The aim of the study was an attempt of
evaluation of correltaions between a degree of the fatness and feet defects in children at 4 - 12 age.

Material and method: The subjects of survey were 361 children born 1995 – 2004. The children attend

kindergarten and primary school in Cracow. The number of kindergarten children amounted 111 persons (59
girls and 52 boys). The number of primary school children amounted 250 persons (125 girls and 125 boys).
The examination included measurement of height, weight and sum of three skinfolds (subscapula skinfold,
abdominal skinfold, triceps skinfold) in each child. Additionally the both feet were examined by podoscopy
method to check transverse and longitudinal plantar arches.

Results: The value of the Spearman`s coefficient of rank correlation between BMI and Ky index is 0,07

for left foot and 0,25 for right foot in kindergarten children. Only right foot value is statistically significant
up to the mark of 10%. The value of the Spearman`s coefficient of rank correlation is 0,36 for left foot and
0,31 for right foot in primary school children. Both values are statistically significant at α = 0,001. The value
of the Spearman`s coefficient of rank correlation between sum of three skinfolds and Ky index is statistically
significant, α = 0,001 only for primary school children.

Conclusions: There were statistical significant positive correlations between BMI and sum of skinfolds

and Ky index in primary school children observed.

195

Żelazek

K., Kulik-Rechberger

OKREŚLENIE POTRZEB EDUKACJI ZDROWOTNEJ MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ

LUBLINA

Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu,

Zakład Propedeutyki Pediatrii. Uniwersytet Medyczny w Lublinie.

W okresie dojrzewania dziewcząt i chłopców występuje wiele zachowań ryzykownych dla

zdrowia i rozwoju. Wśród tych zachowań najczęstsze to: używanie substancji psychoaktywnych
(tytoń, alkohol, narkotyki), mała aktywność fizyczna, nieprawidłowe odżywianie się i niedobory
snu.

Celem niniejszej pracy była analiza częstości zachowań ryzykownych wśród młodzieży szkół

gimnazjalnych.

Materiał i metodyka:

Badaniami objęto 206 uczniów (104 dziewczęta i 102 chłopców)

z pierwszych i drugich klas losowo wybranego gimnazjum w Lublinie (wiek 14-15 lat). Badanie
przeprowadzono za pomocą ankiet.

Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że część młodzieży odżywia się

nieprawidłowo: 32% badanych nie jada śniadania przed wyjściem do szkoły, a 10% nic je podczas
przebywania w szkole. Duży odsetek młodzieży (44%) w przerwie śródlekcyjnej spożywa słodycze,
a tylko 13% owoce (14% badanych przyznaje, że w ich pożywieniu w ogóle rzadko występują
warzywa i owoce). Duży odsetek młodzieży zgłasza, że nie pije mleka (21,1%). Okazało się, że
13,6% gimnazjalistów, bez potrzeby, stosuje dietę odchudzającą, a 5,8% dietę wegeteriańską. Na
pytanie o używki, aż 43,1% chłopców i 41,3% dziewcząt przyznało się do picia napojów
alkoholowych, przy czym w stanie upojenia alkoholowego było 22,1% badanych. Stosunkowo duży
odsetek, bo 28,4% chłopców i 27,9% dziewcząt zgłosiło, że palą papierosy a 6,9% chłopców i 2,9%
dziewcząt przyznało, że ,,bierze” lub ,,brało” narkotyki. Część pytań przeprowadzonej ankiety
dotyczyła również długości snu. Okazało się, że 40,8% uczniów kładzie się spać po godzinie 23.
Późne kładzenie się spać i konieczność pójścia rano do szkoły sprawiają, że 18,6% uczniów śpi
mniej niż 7 godzin/dobę. Blisko 50,5% młodzieży zgłasza, że czuje się przewlekle zmęczona. Stan
ten może wynikać zarówno z braku wystarczających godzin snu jak i z obciążenia nauką, czy zbyt
długiego oglądania telewizji i spędzania czasu przy komputerze.

Wnioski: Wyniki przeprowadzonych badań dowodzą, że istnieje stała potrzeba edukacji

w zakresie racjonalnego odżywiania się, szkodliwości używek i zdrowego stylu życia

VARIA

199

Banasiak

B., Smolewska

E., Biernacka-Zielińska

M., Zygmunt

A., Lipińska

J., Stańczyk

RADZENIE SOBIE ZE STRESEM PRZEZ RODZICÓW DZIECI Z AKTUALNIE

ROZPOZNANĄ CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ

Klinika Kardiologii Dziecięcej II Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,

Zakład Dydaktyki i Kształcenia Nauczycieli Uniwersytetu Łódzkiego

Współczesna psychologia ujmuje stres w kategoriach wzajemnych relacji człowiek – otoczenie.

W sytuacji stresowej uruchamiane są strategie radzenia sobie ze stresem. W ostatnich latach
prowadzono wiele badań dotyczących stresu u osób chorych somatycznie, ale mało jest prac
dotyczących stresu rodziców dzieci z chorobą somatyczną.

Cel badań: Celem badań była analiza stylów radzenia sobie ze stresem przez rodziców dzieci,

u których rozpoznano przewlekłą chorobę tkanki łącznej.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono w latach 2006-2007 w Klinice Kardiologii UM

w Łodzi, uczestniczyło w nich 46 rodziców oraz 23 pacjentów w wieku 11-18 lat, u których
rozpoznano MIZS. W badaniach zastosowano: Kwestionariusz CISS, Inwentarz STAI, Skalę HLC.
Wyniki badań: W badanej grupie rodziców dominującym stylem radzenia sobie ze stresem był styl
skoncentrowany na zadaniu (44% matek i 48% ojców). Ojcowie częściej niż matki wybierali styl
skoncentrowany na unikaniu sytuacji stresowej i angażowaniu się w czynności zastępcze. 30%
badanych dzieci przejawiało wysoki poziom lęku-stanu. U 52% badanych pacjentów obserwowano
wysoki poziom wewnętrznej kontroli zdrowia.

Wnioski: Prawie połowa badanych rodziców radzi sobie ze stresem poprzez poznawczą analizę

sytuacji. Unikanie problemów związanych z sytuacją stresową częściej występuje u ojców niż
u matek dzieci z MIZS. We wczesnym stadium choroby przewlekłej gorzej radzi sobie z nową,
trudną sytuacją 1/3 badanych pacjentów.

Banasiak

B., Smolewska

E., Biernacka-Zielińska

M., Zygmunt

A., Lipińska

J., Stańczyk

STRESS COPING STRATEGIES OF PARENTS OF CHILDREN WITH RECENT

CHRONIC DISEASE DIAGNOSIS

Clinic of Pediatric Cardiology, II Chair of Pediatrics Medical University of Lodz,

Teachers Education Department University of Lodz

Modern psychology stress is considered as relations between human and environment. In stressful

situation stress coping strategies are activated. There are many studies concerning stress in patients with
somatic diseases, but only a few publications have examined stress coping approaches in parents of ill
children.

Objective: The aim of the study was to analyze the stress coping approaches in parents of children with

recent diagnosis of the chronic connective tissue disease.

Methods: The survey was conducted in 46 parents of 23 children with JIA, aged 11-18 years

hospitalized in the Rheumatologic Sub-department of the Clinic of Pediatric Cardiology, Medical University
of Lodz, in years 2006-2007. CISS Questionnaire, STAI Inventory and HCL Scale were applied in the study.

Results: Among examined parents the main stress coping approach focused on issue (44% of mothers

and 48% of fathers). More fathers than mothers presented the approach focused on avoiding stressful
situations and commitment to substitutional activities. 30% of ill children reported high level of anxiety-
state. The high level of the health’ internal control was observed in 52% of children.

Conclusions: Almost half of the parents presented stress coping approach focused on cognitive situation

analysis. The avoiding stress coping approach was more often found in fathers than mothers of JIA children.
In the early stage of the chronic disease one third of the examined population had difficulties in coping with
the new stressful situation.

200

Baran S.

DYSTRES PSYCHICZNY A INFEKCJE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH WŚRÓD

POLSKIEJ MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ

Uniwersytet Zielonogorski

Najczęstszymi problemami zdrowotnymi młodzieży akademickiej są infekcje górnych dróg

oddechowych. Jedną z przyczyn obniżenia odporności młodego organizmu, obok niewłaściwych
zachowań prozdrowotnych, może być długotrwały stres.

Celem pracy była ocena dystresu polskiej młodzieży akademickiej jako czynnika sprzyjającego

infekcjom górnych dróg oddechowych. Do pomiaru ogólnego stanu zdrowia psychicznego
studentów zastosowano skróconą 12 – itemową wersję skali D. Goldberga (GHQ-12). Zmierzono
również poziom depresji przy pomocy skróconej skali CES-D.

Metodą wywiadu zebrano informacje na temat rodzaju i częstotliwości infekcji górnych dróg

oddechowych, stylu życia oraz warunków socjo- demograficznych ankietowanych.

Badania przeprowadzono wśród 300 studentów medycyny i 200 studentów kierunków

niemedycznych. Stwierdzono statystycznie istotne różnice między poziomem stresu a kierunkiem
studiów. Najwyższy poziom stresu występował u dziewcząt studiów medycznych (62%). U 91%
ankietowanych, wśród których stwierdzono podwyższony poziom stresu, występowała również
depresja. Zaobserwowano również związek między zapadalnością na infekcje górnych dróg
oddechowych a podwyższonym poziomem stresu oraz analizowanymi warunkami socjo –
demograficznymi. Istnieje potrzeba promocji zdrowia psychicznego i umiejętności radzenia sobie
ze stresem wśród młodzieży akademickiej

Baran S.

DISSTRES PSYCHOLOGICAL PHENOMENON AND UPPER RESPIRATORY TRACT

INFECTION AMONG POLISH UNIVERSITY STUDENTS

University of Zielona Gora

Upper respiratory tract infections are the most common health problems among University

students. Long term stress together with inappropriate pro-health behaviour are probable reasons for
the increased prevalence of decrease immunodeficiency. The aim of this paper was to evaluate the
level of distress among Polish students as a predisposing factor for infections of upper respiratory
tract. 12-item D. Goldberg scale was implemented in order to evaluate the general mental health.
The level of depression was evaluated with CES-D scale. Data regarding the prevalence and the
type of upper respiratory tract infection as well as information regarding life-style, sociological and
demographic conditions were collected.

The study encompassed 100 students from Medical University and 200 students from non-

medical Universities. Statistically significant differences were stated in regards to the level of stress
and the type/kind of the university. The highest stress level was reported in females from Medical
University (62%). In 91% of students with increased stress level, the depression was diagnosed.

A correlation between an increased level of stress, analyzed socio-demographic factors and the

frequency of occurrence of upper respiratory tract infection was observed. The promotion of mental
health and the ability to deal with stress among the University students is required.

201

Beń-Skowronek I., Szewczyk L.

KOMÓRKI PREZENTUJĄCE ANTYGEN W CHOROBIE GRAVES -BASEDOWA

U DZIECI

Klinika Endokrynologii i Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Choroba Graves-Basedowa (GD) jest archetypem chorób autoimmunologicznych dotyczących

jednego organu ważnych dla naszego rozumienia mechanizmów autoimmunologicznych.

Cel badań: analiza interakcji komórek prezentujących antygen (APC), limfocytów i tyreocytów

w tarczycach dzieci z chorobą Gravesa-Basedowa.

Metody: Badaniami objęto 30 dzieci z choroba GD i 30 zdrowych dzieci. W skrawkach

tarczycy oznaczano subpopulacje limfocytów T przy użyciu przeciwciał monoklonalnych CD3,
CD4, CD8, limfocytów B – CD79 alfa i komórek prezentujących antygen – CD1a (DAKO
CYTOMATION). Tarczyce były badane również w transmisyjnym mikroskopie elektronowym EM
900 Zeiss Germany Elektron Microscope.

Wyniki: U dzieci w chorobą GD obserwowano bardziej nasiloną reakcję immunologiczną

w porównaniu z grupą kontrolną. Komórki układu immunologicznego naciekały pęcherzyki
tarczycowe i przestrzenie miedzypęcherzykowe. Formowały one grudki chłonne. Komórki
dendrytyczne występowały w większej liczbie u dzieci z GD niż w grupie kontrolnej. Jest
interesujące, że niektóre tyreocyty wykazywały pozytywną reakcję z przeciwciałem CDa1 co
oznacza, że mogą mieć w swojej strukturze komponenty podobne do łańcucha alfa połączonego
z beta mikroglobuliną, który jest charakterystyczny dla APC. Reakcja immunologiczna w GD
prowadziła do pogrubienia błony podstawnej pęcherzyków tarczycowych i migracji limfocytów
pomiędzy tyreocyty.

Wnioski: U pacjentów z GD komórki prezentujące antygen SA obecne w dużej liczbie

w interstitium i w grudkach chłonnych. Niektóre tyreocyty mogą również prezentować antygeny.

Beń-Skowronek I., Szewczyk L.

THE ANTIGEN PRESENTING CELLS IN GRAVES’ DISEASE IN CHILDREN

Dept. Pediatric Endocrinology and Neurology Medical University in Lublin

Graves’disease is the archetype for organ-specific autoimmune disorders very important to our

understanding mechanisms responsible for progression of the autoimmunity.

The aim of the study was to analyse interactions of antigen presenting cells, lymphocytes and thyrocytes

in the thyroid tissue in Graves’ disease.

Methodes: The study concerned 30 children affected with Graves’disease and 30 healthy children. After

thyroidectomy, in the thyroid specimens T-cells were detected by CD3, CD4, CD8 antibodies, B-cells by
CD79 alpha antibodies and the antigen presenting dendritic cells (APC) with CD1a antibodies
(DakoCytomation) and were examined in the EM 900 Zeiss Germany Electron Microscope.

Resultes: The most enhanced immunological reaction was observed in the thyroid from children with

Graves’disease in comparison to control group. The cells of immunological system infiltrated the thyroid
follicles and interfollicular compartments; they also formed lymph follicles. Dendritic cells marked CD1a+
were increased in the thyroid tissue in the patients with GD in comparison to control group. It was interesting
that some thyrocytes revealed positive reaction with CD1a monoclonal antibody. Thyrocytes can have in
their structure components similar to α-chains connected with β-microglobulins, which are characteristic for
APC. The immunological reaction in Graves’disease leads to thickness of the basal membrane of the thyroid
follicle and probably to migration of lymphocytes T and B among thyrocytes.

Conclusions: In the patients with Graves’ disease antigen presenting cells are present in a big amount in

the interstitium and in lymphatic follicles and some thyrocytes can presenting antigen.

202

Boch-Kmieciak J., Cieślik K., Waszak M.

OCENA WPŁYWU CIĄŻY NA STAN CECH SOMATYCZNYCH I KRZYWIZN

KRĘGOSŁUPA U KOBIET

Katedra Anatomii Funkcjonalnej, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań

Celem pracy jest zbadanie tendencji i kierunku zmian zachodzących w cechach somatycznych

i krzywiznach kręgosłupa kobiet w trakcie przebiegu ciąży. Grupę badawczą stanowiło 30 kobiet
w wieku od 20 do 35 roku życia. Badano stan ich kręgosłupa od 3-go miesiąca ciąży do momentu
porodu, oraz w okresie połogu tj. w 3 miesiące po porodzie. W przebiegu ciąży dochodzi do wielu
zmian w cechach somatycznych jak: zwiększenie wymiaru poprzecznego i strzałkowego klatki
piersiowej, zwiększenie głębokości spojenia łonowego oraz szerokości miednicy, powiększenie
kąta przodopochylenia miednicy oraz wzrost masy ciała.

Rezultaty naszej pracy potwierdzają istnienie wpływu rozwoju ciąży na stan krzywizn

funkcjonalnych kręgosłupa. W przebiegu ciąży obserwujemy tendencję do „wypłaszczania” się
lordozy szyjnej i lędźwiowej kręgosłupa. Najprawdopodobniej zmiany te zachodzą pod wpływem
silnego napięcia prostownika grzbietu, a także zwiększającej się ciężarnej macicy, która
w konsekwencji może „wypychać” odcinek lędźwiowy. Nie stwierdzono istotnych zmian
w ukształtowaniu kifozy piersiowej podczas przebiegu ciąży u kobiet, co może być spowodowane
połączeniem tego właśnie odcinka z klatką piersiową, która stabilizuje odcinek piersiowy
kręgosłupa, jak również silną pracą mięśni brzucha.

Boch-Kmieciak J., Cieślik K., Waszak M.

IMPACT OF PREGNANCY ON SELECTED SOMATIC FEATURES AND SPINAL

CURVATURES

Department of Functional Anatomy University School of Physical Education in Poznań

The aim of the study has been to evaluate the overall trend and specific changes in somatic

features and spinal curvatures during pregnancy. The study group comprised 30 women aged 20 to
35 years whose spine was assessed from the 3rd month of pregnancy until delivery and during the
postpartum period of 3 months following the delivery. There occur numerous changes in somatic
features during pregnancy, namely the increase of thoracic cage transverse and sagittal dimensions,
the increase of pubic symphysis depth and pelvic width, increase in the value of the pelvic
anteversion angle and body weight increase.

The results of our study confirm that developing pregnancy affects spinal curvatures in the

following manner: 1. There develops a flattening of cervical and lumbar lordosis in the course of
pregnancy. Most probably these changes result from a strong impact of the extensor muscle, as well
as enlargement of the pregnant uterus which can bulge out the lumbar segment of the spine. 2.
Thoracic kyphosis does not undergo any major change during pregnancy which is probably related
to it being part of the thoracic cage, the latter being a stabilising factor for the thoracic segment of
the spine, and to potent work of abdomen muscles.

203

Czkwianianc

1,2

E., Dyńska

E., Ryngajło

A., Bąk-Romaniszyn

1,3

L., Płaneta-Małecka

Małecka-Panas

1,2

CZY ZARAŻENIE ASCARIS SPECIES STANOWI NADAL AKTUALNY PROBLEM

W KLINICE CHORÓB WIEKU ROZWOJOWEGO?

ANALIZA MATERIAŁU WŁASNEGO

Klinika Gastroenterologii ICZMP, Łodz,

Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego, UM w Łodzi,

Klinika Pediatrii, Immunologii Wieku Rozwojowego i Kardiologii Prewencyjnej, UM w Łodzi

Mimo postępów medycyny i poprawy warunków życia częstość występowania parazytoz jelitowych nie ulega

zmniejszeniu. Koproskopowe metody diagnostyczne coraz częściej są zastępowane nowymi testami serologicznymi,
których wprowadzenie zwiększa możliwości rozpoznania zarażenia.

Celem pracy jest ocena częstości występowania zarażenia Ascaris sp. i obrazu klinicznego glistnicy u dzieci

hospitalizowanych oraz zależności pomiędzy środowiskiem życia, wiekiem dzieci, a występowaniem glistnicy.

Materiał i metody: Badaniem objęto 1745 dzieci, w wieku od 4–17 lat. Obecność przeciwciał p/Ascaris sp.

oznaczano we krwi przy użyciu testu immunoenzymatycznego, z uwzględnieniem narastania miana przeciwciał po 3
tygodniach od pierwszego oznaczenia. U dzieci z glistnicą przeanalizowano objawy kliniczne, uwarunkowania
środowiskowe, wybrane wyniki badań dodatkowych oraz wyniki ukierunkowanej terapii. Wyniki badań opracowano
statystycznie.

Wyniki: Zarażenie Ascaris sp. stwierdzono u 289 dzieci, tj. 16,5% hospitalizowanych z powodu dolegliwości ze

strony przewodu pokarmowego lub innych przyczyn. 72% zarażonych pochodziło ze środowiska miejskiego. Objawy
zarażenia dotyczyły układu pokarmowego oraz innych narządów (manifestacja płucna, skórna i inne) i zależały od
wieku badanych. Po ukierunkowanym leczeniu w większości przypadków odnotowano ustąpienie objawów.

Wnioski: Stwierdzona, wysoka częstość występowania glistnicy, uzasadnia postulat poszukiwania parazytozy

w etiologii przewlekających się, niejasnych objawów ze strony przewodu pokarmowego, układu oddechowego i układu
nerwowego. Nowoczesne testy laboratoryjne mogą być pomocne w diagnozowaniu zarażenia Ascaris sp., zwłaszcza po
uwzględnieniu obrazu klinicznego i ustępowaniu objawów chorobowych po zastosowaniu ukierunkowanej terapii.

Czkwianianc

1,2

E., Dyńska

E., Ryngajło

A., Bąk-Romaniszyn

1,3

L., Płaneta-Małecka

Małecka-Panas

1,2

DOES THE INFECTION OF ASCARIS SPECIES MAKE CURRENT PROBLEM

AS A DISEASE FOR THE POPULATION IN DEVELOPMENTAL AGE. A CLINICAL

MATERIAL STUDY

Department of Gastroenterology, Polish Mother’s Memorial Hospital – Research Institute, Lodz,

Department of Digestive Tract Diseases, Medical University, Lodz,

Department of Paediatrics, Preventive Cardiology and Clinical Immunology, Medical University, Lodz

In spite of progress in medicine and improved living conditions, prevalence of intestinal parasite infestations has

not decreased. Classical scatoscopy is now often replaced by new serologic tests, introduction of which increases the
chances of proper diagnosis. The aim of this study is to analyze the frequency of Ascaris sp. infestations along with
clinical picture of ascariasis in hospitalized children, as well as links between living environment, age, and prevalence
of ascariasis.

Materials and methods: The study involved 1745 children, at the age of 4–17. The presence of antibodies against

Ascaris sp. was tested in blood with immunoenzyme method, with respect to increase in antibodies titer 3 weeks after
first analysis. In children with ascariasis, the clinical features, environmental conditions, selected tests and results of
aimed treatment were analyzed. The results were statistically processed.

Results: Infestation with Ascaris sp. was diagnosed in 289 children, which makes 16.5% of children hospitalized

due to gastrointestinal symptoms or for other reasons. 72% of infested children were from urban areas. Diverse
symptoms and signs of infestation involved digestive tract and other organs (pulmonary, skin and other manifestations)
and depended on age. After aimed therapy, in most cases the symptoms disappeared, which ex juvantibus confirmed the
diagnosis.

Conclusions: High prevalence of ascariasis observed in children justifies the need for seeking a parasite infestation

as etiology of prolonged, indefinite gastrointestinal, respiratory and neurologic symptoms. Modern laboratory tests can
be helpful in diagnosis of Ascaris sp. infestation, especially with respect to the clinical picture and subsidence of
pathological symptoms after aimed therapy was used.

204

Czkwianianc

1,2

E., Kolasa

M., Stawerska

3,4

R., Smyczyńska

3,4

J., Hilczer

3,4

M., Kałużyński

A., Pisarek

H.,

Lewiński

3,4

OCENA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY WYSTĘPOWANIEM SKĄPOOBJAWOWYCH CHORÓB

PRZEWODU POKARMOWEGO A WYDZIELANIEM GRELINY, HORMONU WZROSTU I IGF-I

U DZIECI Z NIEDOBOREM WZROSTU – DONIESIENIE WSTĘPNE

Klinika Gastroenterologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi,

Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego Uniwersytetu

Medycznego w Łodzi,

Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi,

Klinika Endokrynologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,

Zakład Patomorfologii Klinicznej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi,

Pracownia Diagnostyki Hormonalnej Zakładu

Neuroendokrynologii Katedry Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Grelina, hormon stymulujący wydzielanie hormonu wzrostu, jest produkowana głównie w żołądku. Celem pracy

była ocena wpływu skąpoobjawowych chorób przewodu pokarmowego na wydzielanie greliny, GH i IGF-I u dzieci
z niedoborem wzrostu.

Materiał i metody: Analizą objęto 37 dzieci w wieku od 5,5 do 14,5 lat z niedoborem wzrostu

(-2,0 SD), bez dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. U każdego oceniono wydzielanie GH, stężenie greliny
i IGF-I, przeprowadzono diagnostykę gastroenterologiczną: gastrofiberoskopia z biopsją i oceną histopatologiczną,
wodorowe testy oddechowe, badanie kału na obecność pasożytów, grzybów, krwi utajonej i kalprotektyny.

Wyniki: U 81% rozpoznano idiopatyczny niedobór wzrostu (ISS), zaś u 19% niedobór GH (GHD). Zapalenie

błony śluzowej żołądka stwierdzono u 35%, zanik kosmków u 13%, zasiedlenie grzybami przewodu pokarmowego
u 35%, natomiast u 2,7% dzieci obecność krwi utajonej w kale oraz podwyższone stężenie kalprotektyny, co może
pozostawać w związku ze stanem zapalnym jelit. Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego wykryto u 70% dzieci
(u 70% z ISS i 71,4% z GHD). W całej grupie obserwowano istotną, ujemną korelację pomiędzy IGF-I SDS,
a stężeniem greliny (r=-0,41). U dzieci z prawidłowym wydzielaniem GH nie stwierdzono znamiennych różnic
pomiędzy stężeniem greliny w grupie z- i bez zapalenia błony śluzowej żołądka. Nie stwierdzono zależności pomiędzy
obecnością chorób przewodu pokarmowego, a wydzielaniem IGF-I.

Wnioski: Skąpoobjawowe choroby przewodu pokarmowego wydają się nie mieć wpływu na wydzielanie greliny

i na stężenie IGF-I u dzieci z niedoborem wzrostu. W analizie przyczyn niedoboru wzrostu należy uwzględnić
przewlekłe choroby przewodu pokarmowego. Praca finansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Informatyzacji,
Grant 2P05E01030

Czkwianianc

1,2

E., Kolasa

M., Stawerska

3,4

R., Smyczyńska

3,4

J., Hilczer

3,4

M., Kałużyński

A., Pisarek

H.,

Lewiński

3,4

EFFECTS OF OLIGOSYMPTOMATIC GASTROINTESTINAL DISEASES ON GHERLIN,

GROWTH HORMONE AND IGF-I SECRETION IN CHILDREN WITH SHORT STATURE –

PRELIMINARY REPORT

Department of Gastroenterology, Polish Mother’s Memorial Hospital - Research Institute, Lodz,

Department of Digestive Tract

Diseases, Medical University of Lodz,

Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, Polish Mother’s Memorial Hospital -

Research Institute, Lodz,

Department of Pediatric Endocrinology, Medical University of Lodz,

Clinical Pathology Department,

Polish Mother’s Memorial Hospital - Research Institute, Lodz,

Hormonal Laboratory, Department of Neuroendocrinology, Chair of

Endocrinology, Medical University of Lodz

The aim of this study was an evaluation of the relations between gastrointestinal diseases and ghrelin, GH and

IGF-I secretion in short children. Material and methods: The analysis comprised 37 children, age from 5.5 to 14.5 years
with short stature (-2.0 SD). None of the children reported any gastrointestinal complaints. In each child was estimated
GH secretion, ghrelin, IGF-I concentrations and underwent gastroenterological diagnostics: gastrofiberscopy with
biopsies and pathology assessment, hydrogen respiratory tests, scatoscopy towards the presence of any parasites, fungi,
fecal occult blood and calprotectin.

Results: In 81% idiopathic short stature (ISS), was diagnosed, while in the other 19%, GH deficiency (GHD) was

identified. Chronic gastritis was seen in 35%, intestinal villi atrophy was found in 13%, gastrointestinal mycosis was
identified in 35%, whereas in 2,7% children occult blood was found and an increased concentration of calprotectin,
showing the possibility of inflammatory bowel disease. Gastrointestinal disorders were found in 70% (in 70% with ISS
and 71,4% with GHD). Statistically significant correlation was observed between IGF-I SDS and ghrelin concentration
(r=-0,41). In children with normal GH secretion, no significant differences were observed in gherlin concentrations
between the groups with and without chronic gastritis. Neither was any influence demonstrated of the presence of
gastrointestinal disorders on IGF-I secretion.

Conclusions: Oligosymptomatic gastrointestinal diseases seem to have no influence on decrease of both ghrelin

and IGF-I secretion. In short children the presence of digestive tract diseases should be considered. Supported by
Ministry of Science and Informatisation, Project No 2P05E01030.

205

Daniluk

T., Ściepuk

M., Zaremba

M.L., Fiedoruk

K., Rożkiewicz

D., Ołdak

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA PATOGENÓW ALARMOWYCH WŚRÓD SZCZEPÓW

ENTEROBACTERIACEAE IZOLOWANYCH OD DZIECI LECZONYCH

W UNIWERSYTECKIM SZPITALU DZIECIĘCYM

Zakład Mikrobiologii,

Klinika Obserwacyjno-Zakaźna Dzieci, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Według polskich regulacji (2005) drobnoustrojami alarmowymi wśród wielu innych są szczepy

Enterobacteriaceae wytwarzające β-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym lub oporne na
karbapenemy. Te szczepy są szczególnie ważne w bakteriologii medycznej ze względu na leczenie
przeciwbakteryjne i kontrolę zakażeń w szpitalach.

Celem obecnych badań była charakterystyka szczepów będących patogenami alarmowymi wśród

pałeczek jelitowych izolowanych od dzieci hospitalizowanych.

Materiał i metody: W 2006 roku, w Zakładzie Mikrobiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku,

wyosobniono i zidentyfikowano 1920 szczepów Enterobacteriaceae, które pochodziły z różnych próbek
uzyskanych od 6337 dzieci leczonych w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. Wrażliwość na
antybiotyki oceniano metodami krążkowo-dyfuzyjnymi, a do wykazania β-laktamazy typu ESBL i AmpC
stosowano specyficzne testy fenotypowe (DDST, kombinacje metody krążkowej i/lub Etest ESBL).

Wyniki: Wśród Enterobacteriaceae wykryto łącznie 331 (17.2%) patogenów alarmowych. Typ ESBL

wykazano u 59 (3.1%), a AmpC – indukowaną β-laktamazę u 272 (14.2%) szczepów badanych. U 1.8%
(22/1211) szczepów E. coli i u 15.5% (37/236) Klebsiella spp. (18.3% K. pneumoniae i 13.2% K. oxytoca)
wykazano wytwarzanie ESBL w teście DDS. Nie wykazano izolatów opornych na karbapenemy,
z wyjątkiem jednego szczepu E. coli. Szczepy wytwarzające AmpC należały do Enterobacter spp. (96.5%),
Citrobacter freundii (100%), Morganella morganii (91.7%), Proteus vulgaris (51.7%) oraz Serratia
marcescens i Providencia rettgeri.

Wniosek: Wśród szczepów Enterobacteriaceae izolowanych od dzieci hospitalizowanych nadprodukcja

AmpC (14%) była głównym mechanizmem oporności, jednak 3% oporności było spowodowane
wytwarzaniem ESBL.

Daniluk

T., Ściepuk

M., Zaremba

M.L., Fiedoruk

K., Rożkiewicz

D., Ołdak

PREVALENCE RATE OF ALERT PATHOGENS AMONG ENTEROBACTERIACEAE ISOLATES

FROM CHILDREN TREATED IN UNIVERSITY CHILDREN`S HOSPITAL

Department of Microbiology,

Department of Paediatric Infectious Disease, Medical University of Białystok

According to Polish regulation (2005) alert microorganisms are strains of Enterobacteriaceae producing

an extended spectrum β-lactamases or resistant to carbapenems, among others. These strains have become
a concern in medical bacteriology as regards both antimicrobial treatment and infection control in hospitals.
The aims of the present study were to characterize alert pathogen strains among enteric bacilli isolated from
hospitalized children.

Material and Methods: During 2006, the laboratory of Department of Microbiology, Medical University

of Białystok, isolated and identified 1920 Enterobacteriaceae strains from various specimens that were
obtained from 6337 children treated in the University Children`s Hospital of Białystok. Antibiotic
susceptibility with disk diffusion methods and specific phenotypes tests (DDST and combination disk
method and/or ESBL Etest) to detect ESBL and AmpC types of beta-lactamases were used.

Results: A total of 331 (17.2%) alert pathogens among all Enterobacteriaceae was detected. ESBL-type

in 59 (3.1%) and AmpC-inducible beta-lactamase in 272 (14.2%) enteric isolates were found. ESBL
production was detected in 1.8% (22/1211) of E.coli and 15.5% (37/236) Klebsiella spp. (18.3%
K.pneumoniae and 13.2% K.oxytoca) by the DDS test. Except one E.coli, no carbapenem-resistant isolates
were detected in examined strains. AmpC-producing strains belonging to Enterobacter spp. (96.5%),
Citrobacter freundii (100%), Morganella morganii (91.7%), Proteus vulgaris (51.7%) or Serratia marcescens
and Providencia rettgeri.

Conclusion: Among Enterobacteriaceae isolates from hospitalized children AmpC hyperproduction

(14%) was the main resistance mechanism, although 3% of resistance was due to ESBL production.

206

Emich-Widera E., Kopyta I., Roman P., Pamuła M., Kałużna M., Banak A., Piszko J., Kwiecień

E., Zwonik E.

ŚWIADOMOŚĆ WYBRANYCH GRUP SPOŁECZNYCH NA TEMAT ZESPOŁU

DZIECKA MALTRETOWANEGO

Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Zespół dziecka maltretowanego (ZDM) jest to zespół objawów wynikających ze stosowania przemocy

wobec dziecka. Problem dzieci krzywdzonych jest bardzo rozpowszechniony, jednak statystyki dotyczące
tego problemu są często mało wiarygodne.

Celem pracy była ocena wiedzy i doświadczenia lekarzy, studentów medycyny i nauczycieli w zakresie

objawów, diagnostyki i zgłaszania podejrzenia krzywdzenia dziecka.

Materiał i metodyka: Stworzono autorski kwestionariusz zawierający metryczkę demograficzną

i pytania dotyczące analizowanego problemu. Przeprowadzono analizę statystyczną wyników przy pomocy
testu Chi

Wyniki: Badaniem objęto 139 nauczycieli, 131 studentów medycyny oraz 53 lekarzy. Wśród lekarzy

83% to osoby z przynajmniej 10-letnim stażem, przeważali pediatrzy. Wśród nauczycieli 67% stanowiły
osoby z przynajmniej 10-letnim stażem. Lekarze istotnie częściej czerpali swoją wiedzę z literatury
medycznej i szkoleń, natomiast nauczyciele z radia i telewizji. Z przypadkami krzywdzenia spotkało się 74%
lekarzy, 29% studentów i 58% nauczycieli. Pomimo deklarowanej wiedzy na temat ZDM zdecydowana
większość lekarzy i studentów uważa, że głównie osoby niewykształcone i o niskim statusie społecznym
krzywdzą swoje dzieci, natomiast większość nauczycieli jest świadoma braku zróżnicowania rodzin w tym
zakresie; p<0,000001. Na niektóre pytania, np. o objawy wskazujące na to, że dziecko jest krzywdzone
seksualnie, studenci wykazali się większą wiedzą od lekarzy. Poprawnie odpowiedziało 43,9% studentów,
a 21,2% lekarzy; p<0,004.

Wnioski: Większość respondentów spotkało się z przypadkami krzywdzenia, jednak ich wiedza na ten

temat nie jest wystarczająca. Zasadnym jest poszerzenie obowiązkowych programów edukacyjnych o to
istotne społecznie zagadnienie.

Emich-Widera E., Kopyta I., Roman P., Pamuła M., Kałużna M., Banak A., Piszko J., Kwiecień E.,

Zwonik E.

THE ASSESSMENT OF AWARENESS OF CHILD ABUSE AMONG CERTAIN SOCIAL

GROUPS

Department of Pediatrics and Child Neurology, Medical University of Silesia in Katowice

Child abuse is doing something or failing to do something that results in harm to a child or puts a child

at risk of harm. Although the occurrence of child abuse in our society is a serious problem, the statistics often
remain unreliable. Aim of the study. The purpose of our research was an assessment of the knowledge,
attitudes and experiences reporting child abuse and neglect among physicians, medical students and teachers.

Material, methods: The questionnaire was created which contained the questions about the demographic

data of our respondents and questions regarding analyzed subject. The results were statistically analyzed with
Chi2 Test. Results of the study. Investigated group consisted of 139 teachers, 131 medical students and 53
physicians. Among physicians the specialists with more than 10 years of seniority constituted 83% with
predomination of pediatricians. Among teachers those with more than 10 years of seniority constitued 67%.
Medical journals and professional trainings were main source of knowledge for physicians, while television
and radio were source of knowledge for teachers significantly more often in comparision with others groups.
The majority of respondents met the cases of child abuse (physicians 74%, students 29%, teachers 58%). In
spite of declared knowledge about child abuse the majority of physicians and medical students claim that low
social status and uneducated families are the risk factor of child maltreatment, while majority of teachers are
aware there is no difference (p<0,000001).

Conclusion. Majority of respondents met the cases of child abuse but their knowledge of child

maltreatment still remains insufficient. It is considered to be reasonable to extend the range of obligatory
professional trainings.

207

Fortak B., Trojanowska-Lipczyk J., Dyńska E., Kolasa M., Małecka-Panas E.

ZASIEDLENIE GRZYBAMI DROŻDŻOPODOBNYMI PRZEWODU POKARMOWEGO

U DZIECI W MATERIALE WŁASNYM

Klinika Gastroenterologii ICZMP, Łódź; Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego UM, Łódź

Narastająca częstość zarażeń grzybami z rodzaju Candida przewodu pokarmowego wśród

dzieci jest problemem dotyczącym zarówno lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jak i ośrodków
specjalistycznych. Przeprowadzenie analizy tych zakażeń i poszerzonych badań mikologicznych
u dzieci może pomóc w wyjaśnieniu znaczenia klinicznego tego problemu.

Cel pracy: Identyfikacja i ocena częstości występowania grzybów z rodzaju Candida

w przewodzie pokarmowym oraz ocena ontocenoz p. pokarmowego w odniesieniu do zakażeń
wieloogniskowych.

Materiał i metody: Badaniami objęto 33 dzieci od 3 do 18 lat z nawracającymi bólami brzucha

w tym 22 dzieci z dodatnimi wynikami mikologicznymi z p. pokarmowego oraz 11 dzieci
z czynnościowymi bólami brzucha, z negatywnymi posiewami mikologicznymi z ontocenoz p.
pokarmowego stanowiących grupę porównawczą. U wszystkich wykonano badania endoskopowe,
histologiczne pobranych endoskopowo bioptatów błony śluzowej oraz badania mikologiczne.

Wyniki: U dzieci z zakażeniem grzybami p. pokarmowego stwierdzono częstsze występowanie

objawów takich jak: nudności, wymioty, biegunka w porównaniu z grupą kontrolną. Zmiany
zapalne u dzieci zakażonych w ocenie endoskopowej i histologicznej najczęściej dotyczyły żołądka
i dwunastnicy. Wieloogniskowe zakażenia zajmowały jamę ustną, dwunastnicę i odbyt. Ze zmian
najczęściej izolowano Candida albicans.

Wnioski: U dzieci, należy uwzględnić zarażenie grzybami chorobotwórczymi przewodu

pokarmowego w etiologii objawów dyspeptycznych.

Fortak B., Trojanowska-Lipczyk J., Dyńska E., Kolasa M., Małecka-Panas E.

HOMING OF GASTROINTESTINAL TRACT BY YEAST-LIKE FUNGI IN CHILDREN

Clinical Department of Gastroenterology, Polish Mother Memorial Hospital of Lodz; Clinical Department of
Digestive Tract Disorders, Medical University of Lodz

Alimentary tract infestation with Candida in children is a problem faced by general

practitioners and in specialized medical centers. Investigation of infestation, and widened
mycological tests in children can be helpful in explaining the clinical importance of the problem.
Aim of the study: Identification and prevalence of Candida in gastrointestinal tract and evaluation
of alimentary tract ontocenoses in regard to multi-focal infections with Candida.

Materials and methods: The study involved 33 children at the age of 3 to 18 years with

recurrent abdominal pain, 22 of those children had positive mycological digestive tract tests, and
remaining 11 children suffered from functional abdominal pain, with negative mycological cultures
from gastrointestinal tract ontocenoses – they served as control group. Endoscopy, and histological
analysis of samples obtained during endoscopy was performed, along with mycological tests.

Results: In children with fungal infestation of alimentary tract the following symptoms were

observed with higher frequency as compared to the control group: nausea, vomiting, and diarrhea.
Inflammatory lesions in children, as evaluated in endoscopy and histological analysis, most often
concerned stomach and duodenum. Multifocal infestations involved oral cavity, duodenum and
anus.

Conclusions: In etiology of dyspeptic symptoms in children, one should also concern

pathogenic fungal infestation of alimentary tract.

208

Gawlikowska A., Tudaj W., Czerwiński F.

RZADKI PRZYPADEK RODZINY Z POLIDAKTYLIĄ I SYNDAKTYLIĄ

Katedra Anatomii Prawidłowej, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie

Polidaktylia jest najczęściej występującą wrodzoną wadą rąk i stóp. Dziesięć razy częściej

występuje u rasy czarnej niż u białej. Przedstawiane są dwa obrazy kliniczne i dwa rodzaje
uwarunkowania genetycznego tej wady. Typ A charakteryzuje się obecnością dobrze
wykształconych palców połączonych z prawidłowymi palcami lub z dodatkowymi kośćmi
śródręcza. W polidaktylii typu B dodatkowe palce są zbudowane tylko ze skóry. Praca przedstawia
przypadek rodziny, w której w trzech pokoleniach 11 osób posiadało wrodzone deformacje palców.
W najstarszym pokoleniu trzy osoby posiadały usztywnione kciuki w stawach międzypaliczkowych
a jedna osoba zaosiową polidaktylię typu B. W środkowym pokoleniu kobieta miała sztywny kciuk,
kolejna kobieta trzypaliczkowy kciuk z paliczkiem deltoidalnym a mężczyzna jednostronną
przedosiową polidaktylię z syndaktylią. W najmłodszym pokoleniu występują trzy osoby płci
męskiej z przedosiową polidaktylią typu A i B stóp i rąk i syndaktylią typu I i II. Obraz ten może
sugerować, że dominujący zmutowany gen może ujawniać się jako polidaktylia typu A lub B.
Występuje modyfikacja ekspresji genów. W opisywanej rodzinie penetracja genu polidaktylii
zwiększa się w kolejnych pokoleniach.

Gawlikowska A., Tudaj W., Czerwiński F.

A RARE CASE OF FAMILY WITH A AND B PREAXIAL POLYDACTYLY

AND SYNDACTYLY

Katedra Anatomii Prawidłowej, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie

Polydactyly is the most frequent of congenital hand and feet deformities. It is ten times more

frequent in Blacks than in Whites. Two different clinical pictures, and two different underlying
dominant genes have been postulated. In polydactyly type A, the extra digits are well developed and
they are joined to the normal fingers or an extra metacarpal bones. In polydactyly type B, the
accessory fingers are composed of the skin. This report describes a family in which eleven members
in three generations had hereditary deformations of digits. Three persons of the oldest generation
had stiff thumbs in interphalangs joints and one person had postaxial polydactyly type B. In the
middle generation women had stiff thumb, next woman had triphalangeal thumb with delta
formation and men had one-side preaxial polydactyly and next- preaxial polydactyly with
syndactyly. In the youngest generation there were three male person with preaxial polydactyly type
A and B of the feet and hand and syndactyly type I and II. It suggests that the dominant mutant gene
may express itself as the type A or B polydactyly. The difference in expression being due to
modifiers. In this family the penetrance of the gene of polydactyly is higher in successive
generation.

209

Jerzemowski J.

CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO

(GOPP) U MŁODYCH MĘŻCZYZN

Akademia Pomorska w Słupsku, Katedra Nauki o Zdrowiu

Choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego (gopp) należą do najczęściej

występujących, szczególnie w grupie ludzi młodych.

Celem pracy była próba ustalenia częstości występowania czynników ryzyka chorób gopp

u młodych mężczyzn z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono w grupie 973 młodych mężczyzn w wieku 19–23

lata, którzy z powodu dolegliwości ze strony gopp mieli wykonane badanie gastrofiberoskopowe
oraz test urazowy na obecność zakażenia H pylori. U wszystkich, przed wykonaniem badań
klinicznych przeprowadzono badanie sondażowe w formie ankiety mającej na celu wykrycie
obecności czynników ryzyka chorób gopp. W oparciu o uzyskane wyniki badań klinicznych
stwierdzono, że w badanym materiale najczęstszymi przyczynami dolegliwości ze strony gopp
były: zmiany zapalne ze strony błony śluzowej żołądka, żołądka i dwunastnicy, choroba wrzodowa
dwunastnicy i nie wrzodowa dyspepsja. Tak samo częstość występowania dodatniego odczynu na
obecność zakażenia H. pylori była zgodna z częstością występowania poszczególnych chorób gopp.
Wyniki i wnioski:

W oparciu o uzyskane wyniki badań klinicznych i sondażowych stwierdzono, że czynnikami

ryzyka, które usytuowano pod względem częstości występowania były: stres dnia codziennego, złe
warunki socjo-ekonomiczne, błędy dietetyczne, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, dodatni test
urazowy na obecność zakażenia H pylori, uwarunkowania genetyczne, niska aktywność fizyczna,
nadużywanie nie sterydowych leków przeciwzapalnych.

Jerzemowski J.

RISK FACTORS DISEASES UPPER DIGESTIVE TRACT IN YOUNG MAN

The Pomeranian Academy in Słupsk, Department of the Science of Health

Diseases upper digestive tract (u.d.t.) determinates grand problem patients with gastrological

out clinic.

The aim of the work to try test certain frequency occurrence risk factors diseases (u.d.t.) In

young man perform. Material and methods

The examination was in the group consisted of 973 young men in average age 19–23 years,

with caused trouble in the (u.d.t.) they have endoscope examinations and ureasic test on the
presented with Helicobacter pylori infection. On the all patients before clinical examinations
perform examinations questionnaire in the aim to griping risk factors diseases and the (u.d.t.).

Based on the clinical examinations finding in the material predominantly contribute causes of

trouble in the (u.d.t.) was gastritis, gastro-duodenitis, duodenal ulcer and non ulcer dyspepsia.

Results and conclusions. Frequency of occurrence positive test of H pylori correlation with

prevalence diseases with (u.d.t.). According to results received from clinical examinations and
questionnaire examinations to permit situated risk factors (u.d.t.) in the following sequences: stress
everyday, harm conditions socio-economic, dietary errors, tobacco smoking, abuse of alcohol,
positive test on the Helicobacter pylori infection, genetic conditionally, low degree physical
activity, applications non steroidal anti-inflammatory drugs.

210

Jerzemowski J.

ZNACZENIE CZYNNIKÓW ROZWOJU WCZESNO- DZIECIĘCEGO NA PÓŹNY

ROZWÓJ WYBRANYCH CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA

Akademia Pomorska w Słupsku, Katedra Nauki o Zdrowia

Przyjmuje się, że pewne czynniki rozwoju wczesno-dziecięcego mogą mieć wpływ na

ujawnienie się chorób serca. We wczesnym okresie życia sprzyjają ujawnieniu się wrodzonych wad
serca, w okresie późniejszym również choroby niedokrwiennej serca.

Celem pracy była próba uchwycenia występowania nieprawidłowości w rozwoju wczesno-

dziecięcym, które w wieku dojrzałym mogłyby mieć wpływ na rozwój wybranych chorób układu
krążenia.

Materiał i metody. Badany materiał stanowiła 130 osobowa grupa osób, które w zależności od

rozpoznania klinicznego podzielono na dwie grupy: grupę pierwszą stanowiła 34 osobowa grupa
mężczyzn w wieku 47,6 lat z dolegliwościami, reumatologicznymi, druga grupę stanowiło 96
mężczyzn z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca na różnych etapach rozwoju.

Wiek badanych 47 – 65 lat, średnia 55,8 lat. Wszyscy badani byli hospitalizowani lub

przechodzili badania w warunkach szpitalnych. Wywiad chorobowy w przypadku dolegliwości
reumatologicznych nie był krótszy niż 5 lat, w przypadku choroby niedokrwiennej serca ostre
incydenty były hospitalizowane. U wszystkich badanych wywiad uzupełniono badaniem
sondażowym w formie ankiety pod kątem uchwycenia nieprawidłowości rozwoju wczesno-
dziecięcego. Ankieta zawierała 20 pytań ogólnych i szczegółowych. Uzyskane wyniki badań
poddano analizie statystycznej przy użyciu testu Chi

Wyniki badań i wnioski. Badani różnili się istotnie między sobą w zakresie następujących

parametrów: częstości występowania upośledzenia rozwoju wczesno-dziecięcego, częstości
występowania chorób wczesno-dziecięcych, sytuacji traumatyzujących w dzieciństwie, adaptacji do
życia w kolektywie, trudności wychowawczych, częstości występowania konfliktów rodzinnych,
trudności w nauce.

Jerzemowski J.

THE MEANING OF DEVELOPMENT FACTORS OF EARLY-CHILD ON LATER

PERIOD IN CHOSEN DISEASE OF CIRCULATORY SYSTEM

The Pomeranian Academy in Słupsk, Department of the Science of Health

It is assumed that certain development factors of early – childhood might affect on appearing heart

diseases in early period of life they favor appearing inborn heart disadvantages, at later period of the other
heart diseases.

The aim of the work was to try grasping the occurrence of irregularities in early childhood development,

which at the mature age might have effect on chosen diseases circulatory system development.

Material and methods The examined material consist of 130 people, who were divided in two groups in

dependence of clinical diagnosis. 1. group of 34 man with average age of 47,6 with recognized with
rheumatological disorders (r.d). 2. group of 96 man with recognized ischaemic heart disease on different
development levels. The age of examined 47-67 years, average 53,8. All were hospitalized a had their
examinations in hospital conditions. Anamnesis of rheumatological disease was not shorter than 5 year. In
case of ischaemic disease, acute incidents were hospitalized. At all examined they disease anamnesis was
supplemented by examined questionnaire in the form of survey under the angle of grasping irregularity in
early – childhood development. Survey had 20 general and detailed questions. Results were statistically
analyzed by the Chi2 test. Examined differences significant differ from each other in following parameters.

Results: and conclusions, frequency of defective early childhood development occurrence, frequency of

early – childhood diseases occurrence, adaptation for living collective, educational problems, frequency of
family problems occurrence, difficulty to learn.

211

Kopyta

I., Emich-Widera

E., Gołba

WYNIKI BADANIA PRZEPŁYWÓW NACZYNIOWYCH MÓZGU U DZIECI -

WERYFIKACJA WSKAZAŃ

Katedra i Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach,

Oddział Neurologii Górnośląskiego Centrum Medycznego

Badanie przepływów naczyniowych mózgu jest metodą stosowaną powszechnie w diagnostyce

wielu jednostek chorobowych, co wynika zapewne z faktu, iż jest to metoda bezpromienna i nie
wymagająca stosowania znieczulenia.

Celem pracy była weryfikacja wskazań do przeprowadzania badania przepływów

naczyniowych mózgu u dzieci. Badaniem objęto 110 dzieci w wieku od 8 miesiąca życia do 18
roku życia (73 dziewczynki, 37 chłopców). Wskazaniami do badania były: bóle i/lub zawroty
głowy, omdlenia, udar mózgu. U wszytstkich wykonano badanie przepływów naczyniowych mózgu
metodą Dopplera, MRI głowy, a w przypadku podejrzenia malformacji naczyniowych- także
angiografię rezonansu magnetycznego.

Wyniki. Rozpoznano: napięciowe bóle głowy u 52 dzieci, migrenę u 14 dzieci, bóle głowy

objawowe u 36 dzieci, u 8 dzieci udar mózgu. Nieprawidłowy wynik badania przepływów
naczyniowych stwierdzono u 20 dzieci, z czego u 10 zmiany sugerowały zaburzenia
naczynioruchowe, a u 10 dzieci- hypoplazję naczyń wewnątrzczaszkowych. U 9 dzieci wykonano
angiografię rezonansu, z czego u czworga potwierdzono wstępne podejrzenie. U dzieci z udarem
niedokrwiennym mózgu przy pomocy badania dopplerowskiego obserwowano ewolucję zmian
w obrębie naczyń śródczaszkowych.

Wnioski: 1/ Badanie przepływów naczyniowych jest metodą użyteczną w przypadku niektórych

wskazań, np. śledzeniu ewolucji zmian w obrębie naczyń mózgowych u dzieci z udarem
niedokrwiennym mózgu 2/ U większości dzieci z bólami głowy badanie to nie wykazuje patologii.
Jedynie u niewielkiej liczby pacjentów z podejrzeniem wady naczyniowej badanie dopplerowskie
pozwala na wyodrębnienie grupy wymagającej przeprowadzenia angiografii naczyń mózgowych.

Kopyta

I., Emich-Widera

E., Gołba

THE RESULTS OF TRANSCRANIAL DOPLLER IN CHILDREN-THE VERIFICATION

OF INDICATIONS

Department of Neuropediatrics, Silesian Schoolof Medicine, Katowice,

Department of Neurology, Upper-Silesian Medical Center

The transcranial Doppler, TCD, is the commonly used diagnostic procedure. The main indications for

the examination are: headache, vertigo and stroke. The aim of the study is to identify and to verify the most
important indications for the transcranial Doppler in children. Material, methods. The study population
consisted of 110 children at the age from 8 months to 18 years ( 73 girls, 37 boys). The indications for the
examination were: headache, vertigo, syncope, stroke confirmed with the brain computed tomography. In all
the patients the transcranial Doppler and the head MRI were performed. In the cases suspected for
cerebrovascular malformation the magnetic resonance angiography was conducted. Results. We diagnosed:
tension headache in 52 children, migraine in 14 children ,the symptomatic headache in 36 children, stroke in
8 children (6 - ischemic, 2 - hemorrhagic). The pathological result of the TCD was found in 20 children. In
the last group the magnetic resonance angiography was performed in nine children, and in four of them
vertebral artery hypoplasia was confirmed. In six children with ischemic stroke the evolution of the blood
flow, from stenotic signs to partial/ full recanalization, was being observed.

Conclusions. The TCD is extremely important in the blood flow evolution investigation of the ischemic

stroke patients. In most of children with headache no TCD pathology was found. In relatively small group of
pediatric patients the TCD result suggests the suspicion of intracranial vessel malformation and makes the
clinicians to perform magnetic resonance angiography. The more thorough trial with the group of healthy
children, to establish the potential frequency of CNS vessel pathology in pediatric population.

212

Korzekwa G, Obuchowicz A .

WIEDZA RODZICÓW DZIECI CHORYCH NA ASTMĘ OSKRZELOWĄ NA TEMAT

CHOROBY I POSTĘPOWANIA

Katedra i Oddział Kliniczny Pediatrii w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Astma oskrzelowa jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych w wieku rozwojowym.

Skuteczność leczenia zależy m.in. od współuczestnictwa w nim rodziców, a to uwarunkowane jest
poziomem ich wiedzy na temat choroby.

Celem pracy jest ocena wiedzy rodziców dzieci chorych na astmę na temat choroby

i postępowania z chorym dzieckiem, sprawdzenie zależności poziomu tej wiedzy od wybranych
czynników rodzinno-środowiskowych oraz porównanie samooceny rodziców pod względem
posiadanej wiedzy w wymienionym zakresie z rzeczywistym zasobem ich wiadomości.

Materiał i metoda: Analizie poddano odpowiedzi zawarte w 90 ankietach wypełnionych przez

matki (84,5%), ojców (4,4%) lub oboje rodziców (11,1%) dzieci w wieku od 2 do 18 lat, chorych na
astmę, mieszkających w woj. śląskim. Pytania dotyczyły ogólnej wiedzy rodziców na temat
choroby, jej rozpoznawania, leczenia i zapobiegania zaostrzeniom. Odpowiedzi oceniono w skali 0-
2 punktów. Wyniki odniesiono do wybranych czynników rodzinno-środowiskowych.

Wyniki: Wiedza rodziców dzieci chorych na astmę oskrzelową na temat choroby

i postępowania z chorym dzieckiem zależała od ich wykształcenia i zaangażowania w pozyskiwanie
informacji medycznych, od sytuacji zdrowotnej w rodzinie (inne osoby chorujące również na astmę
oskrzelową), czasu trwania choroby dziecka i rodzaju placówki medycznej, w której leczone jest
dziecko. Nieliczni rodzice wykazywali znacznego stopnia niewiedzę na temat astmy oskrzelowej
i jej leczenia, przy jednoczesnym braku poczucia tej niewiedzy.

Wniosek: Edukacja rodziców dzieci chorych na astmę oskrzelową powinna być ważnym

elementem postępowania lekarskiego.

Korzekwa G, Obuchowicz A

THE KNOWLEDGE OF THE PARENTS OF BRONCHIAL ASTHMA CHILDREN

ON THE DISEASE AND THE MANAGEMENT OF A SICK CHILD

Chair and Department of Pediatrics in Bytom, Medical University of Silesia in Katowice

The knowledge of the parents of bronchial asthma children on the disease and management of a sick

child Bronchial asthma is one of the most common chronic diseases diagnosed in children and teenagers. The
effectiveness of treatment depends on parents’ cooperation in the therapeutic process, which is a result of the
level of their knowledge on the disease.

The aim of the study is to evaluate the knowledge of the parents of asthma children on the disease and

management of a sick child, to check whether there is a relation between the level of the knowledge and
selected family and environmental factors and to compare the parents’ self-evaluation about the knowledge
they possess and the range of information they really have. The analysis included answers from 90
questionnaire forms filled by mothers (84,5%), fathers (4.4%) or both parents (11.1%) of the children (2 to
18 years old) suffering from asthma, living in Silesia. The questions referred to the parents’ general
knowledge on asthma, diagnosing, treatment and preventing aggravations. The answers were evaluated in the
scale ranging from 0 to 2. The results were referred to the selected family and environmental factors.

Results: The knowledge of the parents of bronchial asthma children on the disease and management of a

sick child depended on their education and engagement in searching for medical information, on family’s
health condition (other persons suffering from asthma too) and type of medical center where the child is
being treated. Few parents` lack knowledge on asthma and its treatment was considerable and accompanied
by no feeling of this ignorance.

Conclusion: Permanent education of the parents of asthma children should be a significant element of

medical procedures.

213

Kroll

P., Jankowski

A., Antczak

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

ENDOSKOPOWE POWIĘKSZANIE POJEMNOŚCI PĘCHERZA NEUROGENNEGO

TOKSYNĄ BOTULINOWĄ

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej UM w Poznaniu,

Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej UM w Poznaniu ,

Katedra i Zakład Toksykologii UM w Poznaniu,

Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Antropologii Wydział Biologii UAM w Poznaniu

Celem pracy była ocena przydatności toksyny botulinowej A w zabiegach powiększania neurogennego

pęcherza moczowego u dzieci.

Badanie prospektywne przeprowadzono za zgodą Komisji Bioetycznej. Do zabiegu endoskopowego

zakwalifikowano 65 pacjentów z nadreaktywnym pęcherzem neurogennym, 31 dziewcząt, 34 chłopców
w wieku 1 do 14 lat. U 61 z nich przyczyną neurogennej dysfunkcji była wada dysraficzna, u 3 brak kości
krzyżowej, a w 1 przypadku mózgowe porażenie dziecięce. U wszystkich dzieci przeprowadzono
diagnostykę neurourologiczną, w badaniach urodynamicznych wykazując obniżone pojemności pęcherza
z nadreaktywnością wypieracza utrzymujące się pomimo przyjmowania doustnych leków
antycholinergicznych. Toksynę botulinową rozpuszczano do objętości 10 ml, podczas cystoskopii podawano
po 0,5 ml roztworu w kolejnych 20 miejsc kopuły pęcherza. Dożylne leki uspokajające lub przeciwbólowe
podawano jeżeli podczas zabiegu dziecko było niespokojne lub zgłaszało dolegliwości bólowe

w podbrzuszu. Zmiany objętości pęcherza i ciśnień wypieracza obserwowano w kontrolnych badaniach
urodynamicznych wykonywanych w 5 do 14 dni po zabiegu. U wszystkich 65 dzieci zabieg wykonano
z powodzeniem. W trakcie zabiegu u 12 dzieci podawano dożylnie leki przeciwbólowe i uspokajające
z powodu bólu okolicy podbrzusza oraz z powodu niepokoju.

Wynik korzystny i zwiększenie pojemności pęcherza stwierdzono u 49 pacjentów, u 16 pacjentów nie

stwierdzono poprawy. Korzystny efekt działania toksyny utrzymywał się ponad 6 miesięcy u 47 dzieci.
W obserwacjach po zabiegu nie stwierdzono poważniejszych objawów ubocznych. Endoskopowe podawanie
toksyny botulinowej jest korzystne u dzieci z nadreaktywnym pęcherzem neurogennym o niskiej
pojemności.

Kroll

P., Jankowski

A., Antczak

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

ENDOSCOPIC AUGMENTATION OF NEUROGENIC BLADDER WITH BOTULINUM-A

TOXIN

Department of Pediatric Surgery, Traumatology and Urology Poznań University of Medical Sciences

Department of

Pediatric Nephrology and Cardiology Poznań University of Medical Sciences

Department of Toxycology Poznań University of Medical Sciences,

Department of Human Biological Development, Institute of Anthropology Faculty of Biology Adam Mickiewicz

University Poznań

The aim of this study was to evaluate the usefulness of cystoscopic injections of Botulinum-A toxin (BTX) in the

detrusor wall in the treatment of children with an overactive neurogenic bladder dysfunctions.It was a prospective study
with an approval of an Ethics Committee. 65 children with neurogenic bladder overactivity were included in this study.
31 of them were girls, 34 boys in the age 1 to 14 years. 61 of them had previously operated myelomeningocele, 3 had
sacral agenesis in 1 bladder dysfunction was caused by cerebral palsy. In all of them neuro-urologic examination and
urodynamic investigations were performed. In all of those children decreased bladder capacity and detrusor overactivity
with urine incontinence were estimated despite of oral oxybutynin treatment. If the child was unsettled or stated any
pain the procedure, intravenous neuroleptoanalgesia was administrated. Botulinum –A toxin was diluted to the volume
of 10cc, and injected in portions of 0,5ml in 20 places of bladder dome. The changes in bladder volume, detrusor
pressure and in the continence were estimated in urodynamic evaluations. In all of the 65 children the procedure was
performed successfully. In 12 children anelgesia and sedation were needed at the time of the procedure because children
were unquiet or stated the pain sensation, rest of the children didn’t need any analgetics nor sedation. 8 children had
mild body temperature elevation in the first hours after the procedure. In 49 cases bladder volume increased with the
improvement in the continence. In 47 children the effect of bladder enlargement persisted for longer than 6 months.
Endoscopic Botulinum-A toxin application is usefull in the treatment of children with neurogenic bladder dysfunction
and decreased bladder volume.

214

Kroll

P., Jankowski

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

PORÓWNAWCZA OCENA SKUTECZNOŚCI STOSOWANIA SELEKTYWNYCH ALFA-

BLOKERÓW I TERAPII BEHAWIORALNEJ W LECZENIU NIEPRAWIDŁOWEJ

KOORDYNACJI WYPIERACZOWO-ZWIERACZOWEJ

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej UM w Poznaniu;

Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej UM w Poznaniu,

Katedra i Zakład Toksykologii UM w Poznaniu,

Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Antropologii, Wydział Biologii UAM w Poznaniu

Celem pracy była porównawcza ocena skuteczności stosowania selektywnych alfa-blokerów i ćwiczeń

rehabilitacyjnych w leczeniu nieprawidłowej koordynacji wypieraczowo-zwieraczowej u dzieci. Analizie
poddano wyniki leczenia 60 dzieci (5 – 17 lat).

Badania posiadały zgodę Komisji Bioetycznej. Pacjenci byli kierowani do badań urodynamicznych

z powodu objawów nieprawidłowej czynności układu moczowego. Nawrotowe zakażenia układu
moczowego współistniały z moczeniem nocnym, u części z naglącymi parciami i popuszczaniem moczu
w dzień. Za wykładniki nieprawidłowej koordynacji wypieraczowo-zwieraczowej przyjęto nieregularny
zarys krzywej mikcyjnej z obniżonymi tempami mikcji i znamiennym zaleganiem moczu w pęcherzu po
mikcji (>10% wydalonego moczu). W grupie 1 (n=30) stosowano farmakoterapię z użyciem selektywnych
alfa-blokerów, w grupie 2 (n=30) zalecano leczenie polegające na zmianie nawyków oddawania moczu
i ćwiczeniach usprawniających mikcję. Po 6 tygodniach terapii oceniano zmiany w sposobie oddawania
moczu, ilość mikcji na dobę, średnie objętości moczu. W uroflowmetrii oceniano objętość oddanego moczu,
średnie tempo mikcji, kształt krzywej (1=normalna, 2=spłaszczona, nieregularna, 3= oddany w porcjach),
oraz zaleganie moczu w pęcherzu po mikcji.

Badanie ukończyło 57 dzieci. W grupie 1 poprawę stwierdzono u 21 dzieci na podstawie danych

z wywiadu i kontrolnych badań moczu; u 20 na podstawie wyników badań urodynamicznych. Objawy
uboczne obserwowano u 6 dzieci. W grupie 2 poprawę stwierdzono u 17 pacjentów. W grupie dzieci
u których nie uzyskano zadowalającej poprawy modyfikowano leczenie w oparciu o dane uzyskane
z dalszej, kompleksowej diagnostyki urodynamicznej. Obie metody leczenia wydają się być skuteczne
w leczeniu nieprawidłowej koordynacji wypieraczowo-zwieraczowej.

Kroll

P., Jankowski

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

THE COMPARATIVE STUDY ON DOXAZOSIN AND BEHAVIOURAL THERAPY

IN THE MANAGEMENT OF DYSFUNCTIONAL VOIDING IN CHILDREN

Department of Pediatric Surgery, Traumatology and Urology Poznań University of Medical Sciences

Department of Pediatric Nephrology and Cardiology Poznań University of Medical Sciences

Department of Toxycology Poznań University of Medical Sciences

Department of Human Biological Development, Institute of Anthropology, Faculty of Biology Adam Mickiewicz

University Poznań

The aim of study: to compare the efficiency of selective α 1-blocker and behavioural therapy in the treatment of

detrusor-sphincter discoordination in children. Study: prospective, randomized, approval of Ethics Committee. Group:
60 children, age: 5 to 17, detrusor-sphincter discoordination. All children had a history of: recurrent UTI, irregular
mictions with or without incontinence in “voiding diary”. All have normal upper urinary tract in USG. Dicoordination
was diagnosed by pathologic uroflowmetry curve and results with significant postvoiding residual urine in USG.
Treatment: group 1 (n=30): treatment with selective α 1-blocker (doxazosin) in age related dosage; group 2 (n=30):
behavioral therapy and rehabilitation with conducting “voiding diary” with timed voiding. All children were also
instructed on proper toilet posture, relaxation of the pelvic-floor muscles. Results after 6 weeks: changes in voiding
patterns, No. of micturitions /day, average voided volume. Uroflowmetry was performed and voided volume, Av. flow
rate, shape of the curve (1=normal, 2=flatened, irregular, 3=portions), residual urine (10% of Void.vol.) were
calculated. Urinalysis and urin culture were obtained.

Results: of 60 children 57 completed the study: group 1 (n=30), group2 (n=27). In group 1: improvement in

voiding patterns n=21, improvement in UF parameters n=20. In group 2: improvement was estimated in 17 patients.
Side effects were noted in 6 children from group 1 (headache, hypotonia, vertigo, epistaxis), and non from the group 2.

Conclusions: both treatment methods seemes to be effective in detrusor-sphincter discoordination. Selective α 1-

blockers alone are more effective than training and rehabilitation exercises.

215

Kroll

P., Jankowski

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

ZASTOSOWANIE URZĄDZENIA ALARMUJĄCEGO W LECZENIU DZIECI

Z JEDNOOBJAWOWYM MOCZENIEM NOCNYM

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej UM w Poznaniu;

Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej UM w Poznaniu,

Katedra i Zakład Toksykologii UM w Poznaniu,

Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Antropologii, Wydział Biologii UAM w Poznaniu

Celem pracy była ocena przydatności urządzeń alarmujących w leczeniu dzieci

z jednoobjawowym moczeniem nocnym. Retrospektywnej analizie poddano historie chorób 198
dzieci leczonych z powodu moczenia nocnego. Zbadano 112 chłopców i 86 dziewcząt w wieku 4 do
25 lat (średnia 7,6 lat). U wszystkich pacjentów wykonano USG jamy brzusznej, badania moczu,
badania uroflowmetryczne z oceną zalegania moczu w pęcherzu po mikcji oraz prowadzili
dzienniczki oddawania moczu. Dzieci, u których stwierdzono zakażenia układu moczowego lub
wady układu moczowego nie były włączone do grupy badanej. Rozpoznanie jednoobjawowego
moczenia nocnego stawiano u pacjentów z prawidłową czynnością pęcherza moczowego ocenianą
na podstawie danych z dzienniczków oddawania moczu. U dzieci z moczeniem nocnym i objawami
dysfunkcji układu moczowego leczenie rozpoczynano od farmakoterapii i rehabilitacji zaburzeń
czynności pęcherza. U dzieci z jednoobjawowym moczeniem nocnym zalecano terapie
urządzeniem alarmującym.

Do terapii urządzeniem alarmującym włączono 72 dzieci, w tym 28 dziewcząt i 44 chłopców

w wieku 5 do 25 lat. W grupie dzieci leczonych przy pomocy urządzenia alarmującego 6 spośród
nich zaczęło się budzić bez epizodów zmoczenia uruchamiających alarm. U 28 dzieci umiejętność
obudzenia się przed oddaniem moczu pojawiła się w pierwszym miesiącu terapii. U 38 pacjentów
terapie kontynuowano w 2 miesiącu, z czego u 6 dzieci (w opinii rodziców łatwiej budzących się na
alarm) kontynuowano terapię w 3 miesiącu. 11 dzieci nie nauczyło się budzić i wstawać w celu
oddania moczu w trakcie leczenia. 8 pacjentów przerwało leczenie. W 10 przypadkach ponowiono
terapie ze względu na nawrót moczenia. Terapia urządzeniem alarmującym jest skuteczna u dzieci
z jednoobjawowym moczeniem nocnym.

Kroll

P., Jankowski

A., Zachwieja

J., Zaniew

M., Murias

M., Skrzypczak

ALARM DEVICE IN THE TREATMENT OF CHILDREN WITH NOCTURNAL

ENURESIS

Department of Pediatric Surgery, Traumatology and Urology Poznań University of Medical Sciences

Department of Pediatric Nephrology and Cardiology Poznań University of Medical Sciences

Department of Toxycology Poznań University of Medical Sciences

Department of Human Biological Development, Institute of Anthropology, Faculty of Biology Adam

Mickiewicz University Poznań

The aim of this study was to estimate the efficiency of behavioural treatment with alarm devices in the

treatment of children with monosymptomatic nocturnal enuresis. The diagnosis of nocturnal enuresis was
based on the information from the anamnesis. In all children ultrasonography excluded anatomic pathology
of the urinary tract and postvoiding residual urine. Uroflowmetry was also performed in this group of
children. We reviewed charts of 198 children with nocturnal enuresis. In children with symptoms of voiding
dysfunction the initial treatment consisted of the regulation in voiding habits. 72 children with
monosymptomatic nocturnal enuresis were treated with the alarm devices. 6 children started to wake up
without any action of the alarm device. In 28 cases they learned to wake up for voiding in the first month of
the treatment, 38 continued therapy in the second month. 11 children didn’t improved, 8 discontinued the
therapy. In 10 cases recurrence of the enuresis was noted. The treatment with an alarm device is usefull in
children with monosymptomatic nocturnal enuresis.

216

Krzych-Falta E, Lusawa A, Samoliński B, Raciborski F, Samel – Kowalik P, Tomaszewska A,

Borowicz J, Jakubik N, Marszałkowska J, Gutowska J, Walkowicz A.

OCENA WPŁYWU WYBRANYCH NAWYKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA ROZWÓJ

CAŁOROCZNEGO ALERGICZNEGO NIEŻYTU NOSA U DZIECI

Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Celem pracy była próba oceny wpływu wybranych nawyków środowiskowych na stopień odczuwanych

dolegliwości pacjentów z rozpoznanym całorocznym alergicznym nieżytem nosa. Materiał badawczy
stanowiła grupa badanych dzieci w przedziale wiekowym 13–15 lat (297 osób) objętych programem
„Wdrożenie systemu profilaktyki i wczesnej wykrywalności chorób alergicznych w Polsce" przeprowadzany
na zlecenie Ministra Zdrowia i stanowi kontynuację międzynarodowych badań ECRHS II oraz ISAAC. Do
analizy włączono pacjentów z 5 ośrodków (Warszawa, Lublin, Katowice, Wrocław, Kraków) u których
stwierdzono alergię tylko na alergeny kurzu domowego D. farinae i D. pteronyssinus oraz pacjentów
z alergią na ww. alergeny i inne.

Metoda: w badaniu wykorzystane zostały międzynarodowe ankiety ECRHS II oraz ISAAC adaptowane

do warunków Europy Środkowej i Wschodniej. Przyjęto poziom istotności dla badanych cech p<0,05.

Wyniki badań: Wybrane nawyki środowiskowe ściśle korelowały z średnią wielkością bąbla

alergenowego mierzonego w mm: stosowanie centralnego ogrzewania dla 240 osób uczulonych na D.
pteronyssinus (średnia wielkość bąbla 5,9250 mm) dla D. farinae 191 badanych (średnia wielkość bąbla
5,8199 mm), stosowanie kuchenki gazowej do przygotowywania posiłków dla 250 osób uczulonych na D.
pteronyssinus (średnia wielkość bąbla 6,0725 mm) dla D. farinae 202 badanych (średnia wielkość bąbla
5,8647 mm), pokrycie materiałem tapicerskim mebli w sypialni dla 112 osób uczulonych na D.
pteronyssinus (średnia wielkość bąbla 6,0865 mm) dla D.farinae 180 badanych (średnia wielkość bąbla
5,9091mm).

Wnioski potwierdzają istotne znaczenie nawykow higienicznych w częstotliwości uczuleń i stopniu

alergizacji pacjentow na pospolite alergeny środowiskowe z rodziny roztoczy kurzu domowego.

Krzych-Falta E, Lusawa A, Samoliński B, Raciborski F, Samel – Kowalik P, Tomaszewska A,

Borowicz J, Jakubik N, Marszałkowska J, Gutowska J, Walkowicz A.

ASSESSMENT OF THE IMPACT OF SELECTED ENVIRONMENTAL HABITS

ON THE DEVELOPMENT OF WHOLE-YEAR ALLERGIC RHINITIS IN CHILDREN

Instytution of Prevention of Environmental Hazards and Allergology Medical Uniwersity of Wasaw

The aim of the study was an attempt to assess the impact of selected environmental habits on the extent

of symptoms felt by patients diagnosed with whole-year allergic rhinitis.The study group consisted of
children in age between 13-15 years old(297 people)covered by programme called Implementation of
prevention and early detection of allergic diseases in Poland carried out on behalf of the Minister of Health
and is a continuation of the ECRHS II and the ISAAC.The study included patients from 5
centres(Warsaw,Lublin,Katowice,Wroclaw and Cracow)who were diagnosed with allergy only to house dust
allergens D.far.and D.pt.,and patients with allergy to the above and other allergens(allergy information
obtained on the basis of skin prick tests and from clinical history)Method:The study made use of ECRHS II
and ISAAC adapted to the conditions of Central and Eastern Europe.The assumed level of relevance to the
analysed characteristics was: p <0.05.Results of the study:The selected environmental habits closely
correlated with the mean size of allergic wheal measured in mm: using central heating,for240 people allergic
to D.pt.(the mean size of the wheal was 5.9250 mm)for D.far.191 people under study(the mean size of the
wheal was 5.8199 mm using an electric cooker for preparing meals,for250 people allergic to D.pt.(the mean
size of the wheal was 6,0725 mm)for D.far.202 people under study(the mean size of the wheal was 5,8647
mm)upholstered furniture in the bedroom, for112 people allergic to D.pt.(the mean size of the wheal was
6,0865 mm)for D.far.180 people under study(the mean size of the wheal was 5,9091 mm)The conclusions
confirm the significant importance in the frequency and extent of allergization to common environmental
allergens from the family of house dust mites.

217

Lubkowska A, Sobieraj W

ZAWARTOŚĆ MAGNEZU, WAPNIA, ŻELAZA, SELENU, CYNKU I MIEDZI U DZIECI

AUTYSTYCZNYCH NA PODSTAWIE ANALIZY WŁOSÓW

Katedra Fizjologii WNP Uniwersytet Szczeciński

Ze względu na stosunkowo prosty i bezinwazyjny charakter pobierania próbek, włosy stają się

coraz powszechniejszym materiałem do oceny statusu mineralnego organizmu, wykrywania
niedoborów czy oceny wpływu przewlekłych ekspozycji na zbyt wysokie stężenia pierwiastków.
Coraz częściej pojawiają się w literaturze doniesienia o znaczeniu pierwiastków w chorobach
układu nerwowego oraz próby oceny zawartości pierwiastków we włosach dzieci z zaburzeniami
neurologicznymi. Badania wykazują obniżone zawartości niektórych pierwiastków we włosach
dzieci autystycznych w porównaniu do dzieci zdrowych.

Celem podjętych badań była ocena zawartości magnezy, wapnia, żelaza, selenu, cynku i miedzi

we włosach dzieci autystycznych. Grupę badana stanowiło 56 dzieci, w tym 10 dziewczynek i 46
chłopców z autyzmem lub zaburzeniami typowymi dla spectrum autystycznego. Kontrolną grupę
odniesienia stanowiło 48 dzieci zdrowych w podobnym wieku. Oceny zawartości badanych
pierwiastków wykonywano, po mineralizacji materiału w mineralizatorze ETOS firmy Mileston,
przy użyciu spektrometru emisji atomowej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-OES) serii
Optima 5300 DV firmy Perkin Elmer. Stwierdzono istotnie niższe zawartości żelaza (p=0.01) oraz
wyższe selenu (p=0.001) we włosach dzieci autystycznych w porównaniu do grupy kontrolnej.
Najniższe zawartości żelaza we włosach odnotowano u autystycznych chłopców, była to różnica
istotna statystycznie względem dziewczynek z grupy badanej (p=0.04) jak i w porównaniu do
zdrowych chłopców (p=0.025). U chorych dziewczynek zaobserwowano niższą zawartość magnezu
i miedzi (p=0.045) w porównaniu do dziewczynek z grupy kontrolnej, u których odnotowano
najwyższe zawartości tych pierwiastków. Nie odnotowano różnic pomiędzy grupami w zawartości
cynku.

Lubkowska A, Sobieraj W

HAIR CONCENTRATIONS OF MAGNESIUM, CALCIUM, IRON, SELENIUM, ZINC

AND COPPER IN AUTISTIC CHILDREN

Department of Physiology, Faculty of Natural Sciences at University of Szczecin

Autism is a neurodevelopment disorder, involving a wide variety of sociobehavioural, linguistic

and perceptuomotor abnormalities. Some studies report a decrease of nutritional trace elements in
the hair of autistic children compared with healthy controls; moreover, bioelements have been
shown to play an important role in the central nervous system. The purpose of this study was to
examine whether the levels of magnesium, calcium, iron, selenium, zinc and copper in the hair of
autistic children significantly differed from the levels observed in healthy peers. Hair sampling is a
non-invasive procedure, easier to conduct in children than blood sampling, and is a good indicator
of the level of a given mineral in the body. The participants were 56 children with the autistic
spectrum disorder or childhood-onset pervasive disorder (autistic-like) and 48 healthy children. The
concentrations of bioelements were measured using ICP (inductively coupled plasma), Optima 5300
DV Perkin Elmer spectrometer. We observed significantly lower levels of iron (p=0.01) and higher
selenium levels (p=0.001) in the hair of autistic children compared with the control group. The
lowest concentrations of iron were observed in autistic boys, which was statistically significantly
different from autistic girls (p=0.04) and healthy boys (p=0.025). Autistic girls were observed to
have a lower concentration of magnesium and copper (p=0.045) compared with healthy girls, which
had the highest concentrations of these elements. No differences in zinc concentrations were
observed among the groups.

218

Marć M., Binkowska-Bury M., Szczurek E., Januszewicz P., Ryżko J.

NIEPOŻĄDANE ODCZYNY POSZCZEPIENNE (NOP) U DZIECI DO 7 ROKU ŻYCIA

PO SZCZEPIENIACH OBOWIĄZKOWYCH

Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) jest to objaw czasowo związany ze szczepieniem,

który może być spowodowany wieloma czynnikami. Ze względu na przyczynę można wyróżnić
odczyny będące wynikiem: nieprawidłowej techniki szczepienia, błędów w przygotowaniu,
przechowywaniu i transportowaniu szczepionki, indywidualnej reakcji na szczepionkę oraz
współistniejących czasowo chorób lub objawów nie związanych ze szczepieniem.

Celem niniejszej pracy jest ukazanie częstości występowania niepożądanych odczynów

poszczepiennych u dzieci do 7 r.ż. po szczepieniach obowiązkowych.

Badaniami objęto 302 dzieci w wieku od 6 tygodni do 7 lat, będących pod opieką gminnej

podstawowej opieki zdrowotnej, zamieszkujących województwo podkarpackie, urodzonych

w latach 1999 -2005. Analizy odczynów poszczepiennych dokonano w oparciu o analizę
dokumentów, tj. historii choroby, karty szczepień i obserwacji stanu dziecka oraz wywiadu
z rodzicami. Najczęściej występują w postaci reakcji miejscowych, takich jak: zaczerwienienie, ból
w miejscu wstrzyknięcia, obrzęk oraz ogólnych objawów – podwyższenie temperatury ciała,
drażliwość. Słowa kluczowe: szczepienia, niepożądany odczyn poszczepienny.

Marć M., Binkowska-Bury M., Szczurek E., Januszewicz P., Ryżko J.

INCIDENCE OF ADVERSE EVENTS FOLLOWING THE VACCINE AFTER

OBLIGATORY VACCINATION AT CHILDREN UNTIL THE AGE OF SEVEN

Institute of Nursing and Obstertrics, Faculty of Medicine, Rzeszow University

Adverse event following the vaccine is a symptom connected temporarily with the vaccination,

which can be caused by many factors. On account of the reason the reactions which are the result of
: improper techniques of vaccination, errors in preparation, storing and transport of the vaccine,
individual reaction to the vaccine and temporarily coexisted illness or symptoms which are not
connected with vaccination can be differentiated. Adverse events following the vaccine can take on
mild, normal or strong character. The aim of this study is to show incidence of adverse events
following the vaccine after obligatory vaccination at children until the age of seven. The studied
group of 302 consisted of children in the age of 6 weeks to 7 years, patients under basic district
health care who inhibited podkarpackie voivodeship and were born in the years 1999-2005. The
analysis of adverse events following the vaccine was done on the basis of the analysis of documents
i.e. case history, vaccine and observation of the child’s state charter and medical history with
parents. The subject of the analysis was performed with reference to the years in which the children
were born and in which adverse events following the vaccine appeared. The rest of the children had
the vaccination carried out and a note of adverse events following the vaccine was not made. The
analysis of the research indicates that the symptom of adverse events following the vaccine are rare
in the population of healthy children. They appear in the form of local reaction such as : reddening ,
pain in the place of injection, smelling and general symptoms- increase of the body’s temperature,
touchiness.

219

Marek M, Obuchowicz A, Pietrzak J, *Wielkoszyński T, Tiszler-Cieślik E, Kniażewska M.

STĘŻENIE SELENU I AKTYWNOŚĆ PEROKSYDAZY GLUTATIONU U DZIECI

CHORYCH NA ASTMĘ OSKRZELOWĄ LUB INFEKCYJNE CHOROBY UKŁADU

ODDECHOWEGO

Katedra i Oddział Kliniczny Pediatrii w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

W przebiegu stanu zapalnego dochodzi do nasilenia w ognisku zapalnym procesów oksydacji.

Organizm człowieka wytworzył pewne mechanizmy obronne, które chronią komórki przed
szkodliwym działaniem wolnych rodników. Między innymi selen (Se) i peroksydaza glutationu
(GSH-Px) posiadają właściwości antyoksydantów. U dorosłych z astmą oskrzelową, u podłoża
której leży proces alergiczno-zapalny, stwierdzano obniżenie stężenie Se i aktywności GSH-Px.
Doniesień dotyczących dzieci jest w piśmiennictwie mniej.

Celem pracy jest ocena porównawcza stężenia Se i aktywności GSH-Px u dzieci chorych na

astmę oskrzelową (przewlekły proces alergiczno-zapalny) lub zakażenia dolnych dróg
oddechowych.

Materiał i metoda: Badaniami objęto 70 dzieci w wieku 4-17 lat, które mieszkają w mieście na

Górnym Śląsku i podzielono je na 4 grupy. I – dzieci chore na astmę oskrzelową w okresie
zaostrzenia choroby – 25 dzieci, II – dzieci chore na astmę w okresie bezobjawowym – 10 dzieci,
III – dzieci chore na zapalenie oskrzeli i/lub płuc – 17 dzieci, IV – dzieci zdrowe – 18 dzieci.

Wyniki: Se (mg/l): I – 53,12 II – 49,85 III – 58,05 IV – 65,41. GSH-Px (UI/gHb): I – 12,09 II –

12,53 III – 11,30 IV – 14,60. Różnice między grupami I i IV, II i IV oraz II i III są znamienne
statystycznie.

Wniosek: Chorobom zapalnym dolnych dróg oddechowych u dzieci towarzyszy obniżenie

stężenia selenu i aktywności peroksydazy glutationu w porównaniu z dziećmi zdrowymi, przy czym
w przebiegu przewlekłego procesu alergiczno-zapalnego (astma oskrzelowa) obniżenie to jest
większe niż w przebiegu ostrych zakażeń.

Marek M, Obuchowicz A, Pietrzak J, *Wielkoszyński T, Tiszler-Cieślik E, Kniażewska M.

SELENIUM LEVEL AND GLUTATHION PEROXIDASE ACTIVITY IN CHILDREN

WITH BRONCHIAL ASTHMA OR ACUTE INFECTIONS OF RESPIRATORY SYSTEM

Chair and Department of Pediatrics in Bytom, Medical University of Silesia in Katowice

Oxidation processes are intensified in the course of inflammatory condition . Human body has created

certain defensive mechanisms which protect cells against harmful activity of free radicals. Selenium (Se) and
glutathione peroxidase GSH-Px) also possess antioxidant features. A decrease of Se levels and GSH-Px
activity was found in adults with bronchial asthma which originates from an allergic and inflammatory
process. There are only few papers referring to children.

The aim of the study is a comparative evaluation of Se levels and GSH-Px activity in children with

bronchial asthma (chronic allergic-inflammatory process) or acute infections of lower respiratory tract.

Material and method: 70 children at the age of 4 – 17 year living in cities in Upper Silesia were

examined. The study group was divided into 4 groups: I – children with bronchial asthma at the period of
disease aggravation – 25 children, II- children with bronchial asthma at the non-symptomatic period – 10
children, III – children with bronchitis and/or pneumonia - 17 children, IV – healthy children – 18 children.

Results: Se (mg/l): I – 53,12 II – 49,85 III – 58,05 IV – 65,41. GSH-Px (UI/gHb): I – 12,09 II – 12,53 III

– 11,30 IV – 14,60. Differences between groups I and IV, II and IV, and II and III are significant
statistically.

Conclusion: Inflammatory diseases of lower respiratory tract in children are accompanied by a decrease

of selenium levels and glutathione peroxidase activity in comparison with healthy children, whereas this
decrease is even higher at the course of chronic allergic-inflammatory process (bronchial asthma) than at the
course of acute infections.

220

Markowska R., Szkiełkowska A., Ratyńska J., Skarżyński H.

PORÓWNANIE WIELKOŚCI MIGDAŁKA GARDŁOWEGO U DZIECI W BADANIACH

ENDOSKOPOWYCH I RADIOLOGICZNYCH

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Warszawa/Nadarzyn

Przerost migdałka gardłowego jest jedną z najczęstszych przyczyn utrudnionego oddychania

przez nos u dzieci. Do oceny migdałka gardłowego służy wiele metod. Pomimo, że najbardziej
obiektywną metodą stosowaną w ocenie wielości migdałka jest metoda endoskopowa, w dalszym
ciągu powszechnie stosuje się badania radiologiczne nosogardła u dzieci.

Celem pracy było porównanie badań radiologicznych nosogardła z badaniami ryno-faryngo-

fiberoskopowymi w postępowaniu kwalifikacyjnym do adenotomii.

Materiał pracy stanowiło 100 dzieci, które zgłosiły się z badaniami radiologicznymi nosogardła

do ponownej oceny migdałka za pomocą badania ryno-faryngo-fiberoskopowego.

Wyniki: W badanym materiale wykazano, że istnieje wiele rozbieżności co do interpretacji

obrazu radiologicznego. Wnioski Obecnie badanie endoskopowe wydaje się najwłaściwszą metodą
diagnostyczną rozstrzygającą w przypadkach wątpliwych kwestię wskazań do adenotomii.

Markowska R., Szkiełkowska A., Ratyńska J., Skarżyński H.

COMPARISON OF ADENOID SIZE VISUALISED BY RADIOGRAMS

AND ENDOSCOPIC EXAMINATION

Institute of Physiology and Pathology of Hearing

Adenoid hypertrophy is one of the most common causes of nasal obstruction in children. Many

methods of examination of the adenoid exist. Despite the fact that fiberoptic endoscopy is the
optimal method of examination , lateral radiograms of nasopharynx are still in common use.

The aim of the study was to compare the results of radiologic examination with that of

nasofiberoscopy. The material were 100 children who had had lateral radiogram of the nasopharynx
performed and were afterwards examined with nasofiberoscopy.

The results of the study show that there are significant discrepancies between the results of

those two examinations. Conclusion Currently the best method of adenoid examination seems to be
nasofiberoscopy, which helps to make decision regarding referral to adenoidectomy.

221

Mędrela-Kuder E.

ZARODNIKI GRZYBÓW – ISTOTNE ALERGENY W ŚRODOWISKU ZEWNĘTRZNYM

I WEWNETRZNYM

Zakład Higieny i Promocji Zdrowia, Akademia Wychowania Fizycznego

Alergia na grzyby występuje u 10% do 38% dzieci i młodych dorosłych z astmą oskrzelową.

Głównym źródłem aerozolu grzybowego w pomieszczeniach jest powietrze zewnętrzne (z
wyjątkiem okresu zimowego), w którym występują alergogenne grzyby jak: Cladosporium,
Aspergillus, Penicillium i Alternaria.

Celem badań było porównanie stężenia ogółu zarodników grzybów oraz spor zaliczanych do

rodzajów: Cladosporium, Aspergillus, Penicillium i Alternaria w powietrzu zewnętrznym
i wewnętrznym w cyklu rocznym. Badania wykonano w Krakowie obok Parku Lotników Polskich
i w sąsiadującym budynku dydaktycznym AWF. Próbki powietrza wewnętrznego i zewnętrznego
pobierano w tych samych dniach 2 razy w każdym tygodniu w cyklu rocznym od sierpnia 2006 do
lipca 2007 roku. W tym celu zastosowano mikrobiologiczny próbnik powietrza MAS-100 firmy
Merck. Wykazano istotną dodatnią współzależność pomiędzy ogólną liczbą spor grzybów
w powietrzu zewnętrznym i wewnętrznym. W powietrzu wewnętrznym stwierdzono największe
średnie stężenie roczne dla rodzaju Cladosporium – 133.4 CFU m-3, Aspergillus – 86.3 CFU m-3
i Penicillium – 55.3 CFU m-3. Z kolei w powietrzu zewnętrznym średnia roczna liczba spor
wynosiła dla Cladosporium – 620.7 CFU m-3, a następnie Aspergillus – 58.7 CFU m-3, Penicillium
– 32.6 CFU m-3 i Alternaria 24.4 CFU m-3. W powietrzu wewnętrznym w zimie dominowały
zarodniki z rodzaju Aspergillus, a w zewnętrznym w lecie Cladosporium. Wskazany jest monitoring
powietrza zewnętrznego oraz wewnętrznego, ze względu na sezonowość i wysokie stężenia spor
grzybowych w obu środowiskach.

Mędrela-Kuder E.

FUNGAL SPORES – SIGNIFICANT ALLERGENS IN THE OUTDOOR AND INDOOR

ENVIRONMENTS

Department of Hygiene and Health Protection, University of Physical Education in Krakow

10% - 38% of children and young adults with asthma suffer from allergy to fungi. The main

source of the fungal aerosol in rooms is outdoor air (except winter), containing such allergenic fungi
as Cladosporium, Aspergillus, Penicillium and Alternaria. The aim of the study was to compare the
overall concentration of fungal spores and the concentration of the spores of Cladosporium,
Aspergillus, Penicillium and Alternaria in outdoor and indoor air in a year’s cycle. The research
was conducted in Krakow in close proximity to Polish Aviators’ Park and in a nearby teaching
building of the University of Physical Education. Samples of both indoor and outdoor air were
obtained on the same days, twice a week in a year’s cycle from August 2006 to July 2007 by means
of the Merck MAS-100 microbiological air sampler. A significant positive correlation was revealed
between the overall number of fungal spores in outdoor and indoor air. The highest average annual
concentration in indoor air concerned Cladosporium (133.4 CFU m-3), followed by Aspergillus
(86.3 CFU m-3) and Penicillium (55.3 CFU m-3). In outdoor air the average annual number of
spores of Cladosporium equalled 620.7 CFU m-3, of Aspergillus: 58.7 CFU m-3, Penicillium: 32.6
CFU m-3 and Alternaria: 24.4 CFU m-3. The predominant spores in indoor air in winter belonged
to the genus Aspergillus, whereas the Cladosporium spores prevailed in outdoor air in summer. It is
advisable to monitor outdoor and indoor air due to the seasonality and high fungal spores
concentrations in both environments.

222

Niedworok

M., Sordyl

B., Makosiej

R., Borecka

A., Gawor

J., Płaneta-Małecka

I.,

Małecka-Panas

1,3

STĘŻENIE ECP I WSKAŹNIK ECP/EO W TOKSOKAROZIE U DZIECI

Klinika Gastroenterologii ICZMP, Łódź,

Instytut Parazytologii, PAN, Warszawa,

Klinka Chorób Przewodu Pokarmowego, UM, Łódź

Szczególną rolę w zakażeniach pasożytniczych odgrywają eozynofile (Eo. Aktywowane Eo

posiadają w swoich ziarnistościach cztery podstawowe białka o silnym działaniu prozapalnym,
m.in. eozynofilowe białko kationowe (ECP). Wskaźnik ECP/Eo jest markerem aktywności procesu
chorobowego w astmie oskrzelowej i przewlekłych zakażeniach pasożytniczych.

Celem pracy była ocena możliwości wykorzystania badań markerów aktywności eozynofilów

(ECP i ECP/Eo) do określenia aktywności zarażenia Toxocara canis i monitorowania leczenia.
Badaniami objęto 45 dzieci (3 do 18 lat) z po raz pierwszy rozpoznanym zarażeniem T. canis, które
były diagnozowane i leczone w Klinice Gastroenterologii ICZMP. U dzieci z toksokarozą
rozpoznano postać ukrytą i zastosowano leczenie mebendazolem. Zarażenie T. canis ustalono na
podstawie badania serologicznego (ELISA) firmy (Bordier).

Badania (Eo, ECP) wykonano po ustaleniu zarażenia oraz co 3 miesiące od rozpoczęcia

leczenia. U wszystkich pacjentów oznaczono stężenia ECP przy użyciu aparatu UniCAP 100.
Stężenie ECP u dzieci z toksokarozą przed leczeniem wyniosło 30,19 µg/l i było istotnie wyższe niż
w grupie porównawczej p<0,05; po 6 miesiącach po rozpoczęciu leczenia u dzieci z toksokarozą
stężenie ECP istotnie zmniejszyło się p<0,05. Średnia wartość współczynnika ECP/Eo wyniosła
0,067 i nie była istotnie wyższa niż w grupie porównawczej.

Stężenie ECP może być markerem aktywności zarażenia T. canis i przydatne podczas

monitorowania leczenia toksokarozy. Wyniki wskazują na brak możliwości wykorzystania do tych
celów wsk. ECP/Eo.

Niedworok

M., Sordyl

B., Makosiej

R., Borecka

A., Gawor

J., Płaneta-Małecka

I.,

Małecka-Panas

1,3

ECP CONCENTRATION AND ECP/EO RATIO IN CHILDREN WITH TOXOCARIASIS

Department of Gastroenterology, Polish Mother’s Health Center, Lodz,

Institute of Parasitology, Polish Academy of Sciences, Warsaw,

Department of Digestive Tract Diseases, Medical University, Lodz

Eosinophils (Eo) play a particular role in parasitic infections. The activated Eo have in their granules

four basic proteins of strong pro-inflammatory activity, among them eosinophil cationic protein (ECP). High
serum ECP concentration is a marker of the activity of pathological process in bronchial asthma and in
chronic parasitic infections.

The aim of the study was to estimate the possibility of the use of ECP and ECP/Eo ratio for the

determination of T.canis infection and the analysis of their values as the markers of an therapy. The study
comprised 45 children, (3-18yr) with the first time diagnosed T. canis infection. The children were diagnosed
and treated at the Dept of Gastroenterology. Covert toxocariasis was diagnosed in children and mebendazole
therapy was applied. T.canis infection was established on the basis of serological examination (ELISA). The
tests (Eo, ECP) were performed after the diagnosis of infection and every 3 months after introduction of the
therapy. ECP concentration was determined in all patients, using UniCAP. Before the therapy ECP mean
concentration was 30,19 μg/l in children with toxocariasis and it was significantly higher than in the control
group (p<0,05); 6 months after introduction of the therapy ECP level decreased significantly in children with
toxocariasis (p<0,05). Mean value of ECP/Eo ratio was 0,067 and it was not significantly higher than in the
controls. ECP can be a marker of T. canis infection activity and it can be useful during toxocariasis therapy
monitoring. The results point to the impossibility of using ECP/Eo ratio for these purposes.

223

Nowak A., Czerwionka-Szaflarska M., Mierzwa G., Kuczyńska R., Pufal E., Śliwka K.,

Landowski P., Kamińska B.

KOTYNINA W MOCZU JAKO WSKAŹNIK EKSPOZYCJI NA DYM TYTONIOWY

W OCENIE PRZEBIEGU KLINICZNEGO NIESWOISTYCH ZAPALEŃ JELIT U DZIECI

I MŁODZIEŻY

Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii CM UMK

Dym tytoniowy jest jednym z wielu czynników etiopatogenetycznych nieswoistych zapaleń jelit (nzj).

Obserwuje się pozytywne działanie tytoniu we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, negatywnie wpływa
on na dynamikę choroby Crohna. Istnieje niewiele doniesień dotyczących wpływu dymu tytoniowego u dzieci.

Celem pracy była ocena wybranych czynników przebiegu klinicznego nzj u dzieci w zależności od

biernej ekspozycji na dym tytoniowy.

Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 90 pacjentów w wieku od 2,2 lat do 18 lat z nzj.

Ekspozycję na dym tytoniowy oceniano poprzez oznaczenie kotyniny w moczu. Pacjentów podzielono na
następujące grupy: I – pacjenci z wzjg (n=42), II – pacjenci z chorobą Crohna (n=48), A – pacjenci
z dodatnim wynikiem kotyniny w moczu (n=25) i B – pacjenci bez kotyniny w moczu (n=65).

Wyniki: Nie wykazano istotnych różnic aktywności choroby w analizowanych grupach. Grupy nie

różniły się pod względem częstości zaostrzeń w ciągu roku oraz hospitalizacji z powodu zaostrzenia.
Wykazano częstsze występowanie objawów z przewodu pokarmowego u pacjentów, u których wykryto
kotyninę. Wykazano dłuższy czas od momentu pierwszych objawów do rozpoznania oraz starszy wiek
w momencie rozpoznania u pacjentów z chorobą Crohna eksponowanych na dym tytoniowy.

Wnioski: W grupie pacjentów pediatrycznych z nzj narażonych na działanie dymu tytoniowego można

spodziewać się zwiększonej częstości występowania objawów ze strony przewodu pokarmowego przy braku
wpływu na stopień ciężkości choroby. Ekspozycja na dym tytoniowy może utrudniać i opóźniać
rozpoznanie, a tym samym wdrożenie leczenia u pacjentów z chorobą Crohna. Nie wykazano pozytywnego
wpływu dymu tytoniowego u dzieci i młodzieży z wzjg.

Nowak A., Czerwionka-Szaflarska M., Mierzwa G., Kuczyńska R., Pufal E., Śliwka K.,

Landowski P., Kamińska B.

URINE COTININE AS A PARAMETER OF EXPOSURE TO CIGARETTE SMOKING

IN VIEW OF THE CLINICAL COURSE OF INFLAMMATORY BOWEL DISEASE

IN CHILDREN AND ADOLESCENTS

Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii CM UMK

Tobacco smoke is one of many etiopathogenetic factors of inflammatory bowel disease (IBD). Tobacco

smoke has different effects of action on the course of IBD in adults. Positive influence of tobacco on
ulcerative colitis is observed whereas negative impact on Crohn’s disease can be noticed. There are only few
articles about the influence of tobacco smoke in children.

The aim of the study was to assess choosen factors of clinical course of IBD in children in aspect of

passive smoke exposure.

Material and methods: Ninety patients with IBD between 2,2 and 18 years of age wee included into the

study. Patients were divided into following groups: I – patients with UC (n=42), II – patients with CD
(n=48), A – patients with cotinine in the urine (n=25) and B – patients without cotinine in the urine (n=65).

Results: No statistically siginificant differences of disease activity were observed in analyzed groups.

Groups were not different in aspect of incidence of disease aggraviation and hospitalization due to
aggraviation. Higher incidence of symptoms from digestive tract in patients with positive cotinine were
observed. Longer time from the moment of first symptoms to diagnosis and older age of patients with CD
exposured to tobacco smoke were shown.

Conclusions: In pediatric patients with IBD exposured to tobacco smoke higher incidence of symptoms

from digestive tract with no effect on the degree of disease activity can be observed. Tobacco smoke
exposure can make difficult and impede the diagnosis and treatment of patients with CD. No positive effect
of tobacco smoke on children with UC was observed.

224

Olesińska

E., Majcher

A., Misztal

M., Postępski

J., Furmaga-Jabłońska

STĘŻENIE OSTEOPROTEGERYNY I RECEPTORA OSTEOPROTEGERYNY (RANKL)

W SUROWICY KRWI U DZIECI Z MŁODZIEŃCZYM IDIOPATYCZNYM

ZAPALENIEM STAWÓW (MIZS)

Klinika Chrób Płuc i Reumatologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie,

Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie,

Klinika Traumatologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to przewlekła zapalna choroba o nieustalonej etiologii.

W przebiegu choroby dochodzi do utraty masy kostnej i zwiększonego ryzyka wczesnego rozwoju
osteoporozy. Jednym z uznanych czynników mogących mieć wpływ na procesy metabolizmu kostnego jest
OPG – inhibitor różnicowania i aktywacji osteoklastów z rodziny TNF.

Cel: Ocena stężenia OPG i sRANKL oraz systemu OPG/sRANKL u pacjentów z MIZS w ostrej fazie

i remisji choroby.

Materiał i metoda: Badaniem objęto 26 pacjentów z MIZS; 17-dziewcząt i 9 – chłopców; w wieku od 1

do 16 r.ż. (śr. 9,5 lat) W tym: 17 (65%) pacjentów z MIZS o początku nielicznostawowym, 7 (27%) -
o początku wielostawowym, 2 (8%) - o początku systemowym. 23 zdrowych dzieci stanowiło grupę
kontrolną. Stężenie OPG i RANK-L oceniono metodą ELISA. Analizę statystyczną przeprowadzono
z użyciem programu ANOVA (p<0,05-istotne statystycznie).

Wyniki: Średnie stężenie OPG u pacjentów z MIZS wyniosło 3,285 +/-2,421 pg/ml a sRANKL -0,297

+/-0,324 pg/ml , odpowiednio średnie stężenie OPG w grupie kontrolnej wyniosło 2,579+/-1,033 pg/ml,
a sRANKL-0,272 +/-0,157 pg/ml. W badaniu nie uzyskano statystycznie istotnych różnic w stężeniu OPG
i sRANKL pomiędzy grupą badaną i kontrolną, ani pomiędzy fazą ostrą i remisją w grupie dzieci z MIZS.

Dyskusja: Prawdopodobne przyczyny uzyskanych wyników: 1- zbyt mała grupa badanych; 2- błąd

metodyczny; 3- miejscowa produkcja OPG/RANKL (osteoporoza okołostawowa) nieznacznie zmienia
stężenie OPG/RANKL w surowicy; 4- wpływ stosowanych leków na produkcję cytokin; 5- ponad 50%
pacjentów stanowiła grupa z MIZS nielicznostawowym, a dane literaturowe donoszą o wysokim poziomie
OPG u pacjentów z postacią wielostawową i nielicznostawową rozszerzającą.

Olesińska

E., Majcher

A., Misztal

M., Postępski

J., Furmaga-Jabłońska

SERUM OSTEOPROTEGERIN (OPG) AND RECEPTOR ACTIVATOR OF NUCLEAR

FACTOR-KB LIGAND (RANK-L) IN CHILDREN WITH JUVENILE IDIOPATHIC

ARTHRITIS (JIA)

Department of Children's Pulmonology and Rheumatology, Medical University of Lublin,

Department of Neonates’,

Infants Pathology and Cardiology Medical University of Lublin,

Departament of Trauma Surgery, Medical University

of Lublin

Children with JIA, chronic inflammatory process, develop a diminished bone mass and are at risk earlier onset of

osteoporosis.

AIM: The aim of our study was to estimate serum levels of OPG,RANK-L and OPG/RANKL ratio in patients with

JIA in acute phase and at remission.

Methods: 26 patients with JIA - 17 girls and 9 boys - age from 1 to 16 years ( mean-9,5 years. Types of onset: 17

(65,38%)- oligoarticular (persistent), 7 (26,92%)- polyarticular (RF negative) and 2 (7,69%) systemic. Treatment: 19
(73%)pateints - glucocorticoids, 14 (53,8%)- methotrexate, 13 (50%) - sulfosalazine and 3 - a-TNF alfa. NsAID were
administrated to most of the patients. 23 healthy subjects matched for sex and age acted as controls. Serum OPG and
RANK-L were measured using ELISA. Statistical analysis was performed with ANOVA test (p<0,05 was regarded as
statistically significant).

Results:The present study was not able to demonstrate any significant difference of serum levels of OPG and

RANK-l between patients and healthy controls. The mean concentration of serum OPG in healthy subjects was 2,579+/-
1,033 pg/ml and the mean concentration of serum RANK-L was 0,272 +/-0,157 pg/ml. The mean concentration of OPG
in patients with JIA was 3,285 +/-2,421 pg/ml and RANK-L was 0,297 +/-0,324 pg/ml.

Discussion: Possible explanations : 1- the limited number of patients 2-the method of quontitation; 3- locally

(periarticular osteopenia) disturbed OPG/RANKL production may induce only small variations in serum concentrations
4- drug administration; 5- over 50% patients presented persistent oligoarticular disease and in recent literature the
higher levels of OPG were observed in particular in patients with polyarticular and extended oligoarticular disease.

225

Piasecka B., Sokorska I., Gerc K.

PROBLEMATYKA DIAGNOZY RODZINY W TERAPII SYSTEMOWEJ.OPIS

PRZYPADKU W OPARCIU O SYSTEMOWY MODEL RODZINY S. FLECKA

Instytut Pychologii Stsowanej, Uniwersytet Jagielloński

Celem pracy jest przedstawienie analizy procesu diagnostycznego rodziny zgłoszonej do

terapii. Diagnoza jest oparta o systemowy model funkcjonowania rodziny autorstwa S.Flecka. Ten
wielowymiarowy model uwzględnia pięć obszarów funkcjonowania rodziny i dziewięć etapów
rozwoju rodziny.

W procesie diagnozy ważne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy rodzina będąc

w określonej fazie cyklu życia rodziny wypełnia kluczowe dla tej fazy zadania. W diagnozie
i terapii rodzin bezużyteczne są niesystemowe, indywidualne diagnozy oparte o klasyfikacje
psychiatryczne. Stąd istnieje konieczność poszukiwania modeli diagnozujących w sposób
systematyczny strukturę i funkcjonowanie rodziny. Zastosowanie modelu pozwala na określenie
rozmiaru zaburzeń i wyznaczenie kierunku procesu terapeutycznego.

Piasecka B., Sokorska I., Gerc K.

THE QUESTION OF THE DIAGNOSIS IN THE SYSTEMS THERAPY THE

DESCRIPTION OF A CASE ACCORDING TO THE SYSTEMS APPROACH TO FAMILY

OF S. FLECK

Instytut Pychologii Stsowanej, Uniwersytet Jagielloński

The main purpose of this work is to present an analysis of the diagnostic process of therapeutic

treatment of a family. The diagnosis based on S. Fleck’s Systems Model of Functioning of a family.
This multidimensional model distinguishes Five Areas of Family Assessment and nine Stages of in
Family Life-Cycle. In the process of the diagnosis it is important to answer to the question, whether
a family that takes a particular Stage in Family Life-Cycle realizes Tasks that are appropriate to this
particular Stage. In the diagnosis and in a therapeutic process an individual diagnosis that bases on
the psychiatric typology and that does not base on Systems Approach is useless. Thus it is necessary
to search for models that diagnosing in a systematic modus the structure and functioning of
a family. Using of a model allows to estimate a degree of disorders and to determinate a direction of
a therapeutic process.

226

Pietrzak J., Obuchowicz A., Żaczek M., Wengerska A., Chwałek E., Ślemp A.

STOSOWANIE PRZEZ RODZICÓW LEKÓW POZARECEPTUROWYCH U DZIECI

MIESZKAJĄCYCH W ŚRODOWISKU MIEJSKIM NA GÓRNYM ŚLĄSKU

Katedra i Oddział Kliniczny Pediatrii w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Apteki odnotowują stały wzrost sprzedaży leków pozarecepturowych (OTC), które traktowane są jako

nieszkodliwe specyfiki, usuwające dolegliwości bez konieczności porady lekarskiej.

Cel pracy: Ocena częstości, rodzaju i prawidłowości stosowania przez rodziców leków OTC u dzieci.

Materiał i metoda. Wśród 386 rodziców (dzieci - wiek 3 miesiące do 18 lat)przeprowadzono ankietę
dotyczącą stosowania leków OTC. Uwzględniono wiek dziecka, wykształcenie rodziców, rodzaj

i prawidłowość stosowania leków OTC, źródła informacji o nich. Oceniono zasadność stosowania
poszczególnych leków u dzieci w określonym wieku.

Wyniki: 94,4% rodziców podawało dzieciom leki OTC. Najczęściej: leki przeciwgorączkowe 96,0%,

łagodzące objawy przeziębienia 98,0%, witaminy 84,8%, leki przeciwbólowe 68,6% i in. Przy wyborze leku
korzystano z rekomendacji lekarza 42,1%, farmaceuty 33,7%, znajomych 12,8%, reklam w mediach 9,2%,
internetu 1,8%. 21% osób podało, że czyta ulotkę informacyjną przed podaniem dziecku leku, 78,2%, że
konsultuje ten fakt z lekarzem. Pomimo tego w 62,8% stwierdzono nieprawidłowości w stosowaniu leków
OTC, w tym zagrażające zdrowiu dzieci. Stwierdzono ponadto stosowanie antybiotyków pozostałych po
poprzednich terapiach, bez konsultacji z lekarzem, przez 14% ankietowanych rodziców.

Wnioski: 1. Stosowanie leków OTC jest powszechnym zjawiskiem w terapii dzieci. 2. Farmaceuci,

lekarze rodzinni i pediatrzy powinni pamiętać o niebezpieczeństwie stosowania niektórych leków OTC
u dzieci. Konieczna jest też szeroka edukacja społeczeństwa. 3. Leki pozarecepturowe zawierające
substancje niedopuszczone do terapii dzieci powinny być czytelnie oznakowane na opakowaniach,
niezależnie od informacji zawartej w ulotce dołączonej do leku.

Pietrzak J., Obuchowicz A., Żaczek M., Wengerska A., Chwałek E., Ślemp A.

USING OTC MEDICINES BY PARENTS IN CHILDREN LIVING IN URBAN AREA

IN UPPER SILESIA

Chair and Department of Pediatrics in Bytom, Medical University of Silesia in Katowice

Pharmacies report constant increase in sale of over the counter medicines (OTC). They are treated as

harmless drugs relieving some ailments without a necessity of medical consultation.

Aim of study. Evaluation of frequency, types and regularities in using OTC medicines by parents in

children.

Material and method: The questionnaire on using OTC medicines was performed among 386 parents

(children aged from 3 months to 18 years). It included child’s age, parent’s education, type and regularity of
using OTC medicines, sources of information. The evaluation assessed whether the choice was right in
application of certain medicines in children at defined age.

Results: 94.4% children whose parents took part in the survey received OTC medicines. The parents

used a recommendation from a physician 42.1%, pharmacist 33.7% and others. 21% say that they read
a leaflet before giving a medicine to the child, 78.2% consult this fact with a doctor. Despite this, the
incorrect use of OTC medicines , including health hazard for children, was found in 62,8 %. The
questionnaire also showed the use of antibiotics which remained after previous therapies without medical
consultations by 14% of the surveyed parents.

Conclusions: 1. Using OTC medicines is a common phenomena in children’s therapy 2. Pharmacists,

family doctors and paediatricians should remember about the danger of taking some OTC medicines by
children. A widespread education of the society is also necessary. 3. Non-prescription medicines containing
substances not accepted for the therapy of children should be legibly marked on the packagings, irrespective
of information in the leaflet attached to the medicine.

227

Ryngajłło

A., Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Łudzik

M., Mielczarek

J., Małecka-Panas

1,2

OCENA CZYNNIKÓW RYZYKA ZARAŻENIA ASCARIS SPECIES U DZIECI

W MATERIALE WŁASNYM

Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Ascaris bytuje w jelicie cienkim u około 25% ludności na świecie. Najczęściej występuje w Azji, Afryce

i Ameryce Centralnej. Jest tzw. ”ukrytą” chorobą w niektórych krajach europejskich, gdzie brak systemu
rejestracji glistnicy. W Polsce sytuacja epidemiologiczna nie jest w pełni rozpoznana.

Cel: Analiza środowiskowych czynników ryzyka zarażenia Ascaris species u dzieci z rozpoznaną

glistnicą, hospitalizowanych w Klinice Gastroenterologii ICZMP w Łodzi.

Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 100 dzieci w wieku 3 -18 lat (śr.11,3). Rozpoznanie

zarażenia postawiono na podstawie wywiadu, objawów klinicznych i obecności przeciwciał p/Ascaris sp.
w surowicy krwi (met. ELISA). Grupę kontrolną stanowiło 100 dzieci z wykluczonym zarażeniem. Dla
oceny środowiskowych czynników ryzyka zarażenia przeprowadzono ankietę wśród rodziców badanych
dzieci. Analiza statystyczna przeprowadzona została przy użyciu testu Chi

niezależności (p<0,05).

Wyniki: Zarażenie Ascaris species częściej występowało u dzieci z rodzin, w których: woda do picia

czerpana była ze studni (χ2=5,797), nieczystości odprowadzane były do szamba (χ2=10,727) oraz u dzieci
spożywających nie myte jarzyny (χ2=5,792)i dzieci bez nawyku mycia rąk po skorzystaniu z toalety i przed
spożywaniem posiłków (χ2=4,087). Nie obserwowano istotnej statystycznie zależności pomiędzy
występowaniem zarażenia a: miejscem zamieszkania (χ2=0,217), posiadaniem ogródków działkowych
(χ2=0,016) i stosowaniem nawozów naturalnych (χ2=1,656), kontaktem dzieci ze zwierzętami
gospodarczymi (χ2=0,002) oraz spędzaniem wakacji na wsi (χ2=1,953).

Wnioski: Niektóre czynniki środowiskowe oraz brak przestrzegania zasad higieny stanowią nadal

istotny czynnik ryzyka zarażeń Ascaris species wśród dzieci.

Ryngajłło

A., Bąk-Romaniszyn

1,2

L., Łudzik

M., Mielczarek

J., Małecka-Panas

1,2

EVALUATION OF THE RISK FACTORS OF ASCARIS SPECIES INFECTION

IN CHILDREN IN OWN MATERIAL

Polish Mother's Memorial Research Institute, Łódź, Poland

Medical University of Łódź, Poland

Ascariasis is a helminthic infection of global distribution- it affects approximately 25% of the world’s

population. The majority of infections occur in Asia, Africa and Central America. In some European
countries there is no registration system for ascariasis, therefore it is a “hidden” disease. In Poland
epidemiological situation is not clear.

Objectives: The aim of the study was to evaluate the risk factors of Ascaris species invasion in children

treated at the hospital gastroenterology department because of ascariasis.

Material and methods: The clinical material involved 100 children, aged 3 – 18 years (mean 11,3). The

diagnosis of ascariasis was made on the basis of anamnesis, clinical assessment and the ELISA test detecting
Ascaris sp. antibodies in the serum. The control group consisted of 100 children with excluded Ascaris
infection. A special questionnaire was used to evaluate environmental risk factors of Ascaris invasion in
children. Statistical analysis was performed applying χ2-test (p-value<0,05).

Results: Ascaris infection was more frequent in children from families in which: drinking water was

drawn from a well (χ2=5,797), sewage were dropped out to the cesspit (χ2=10,727), children consumed dirty
greens (χ2=5,792) and had no manner to wash hands (χ2=4,087). No statistical significance was noted
between the invasion and: the place of occupation (χ2=0,217), cultivating the garden (χ2=0,016) and the use
of organic soil fertilizers (χ2=1,656), the contact with domestic animals (χ2=0,002) and spending holidays in
the rural areas (χ2=1,953).

Conclusion: Some environmental factors and inappropriate sanitary habits are still an important risk

factors of Ascaris species infection in children.

228

Stojewska M., Behrendt J., Karpe J., *Mazur B.

SUBPOPULACJA CD45RA+ LIMFOCYTÓW t CD4+ I CD8+ U DZIECI SZKOLNYCH

URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE

Klinika Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka,
*Katedra Mikrobiologii i Immunologii Śląski Uniwersytet Medyczny

Celem pracy była analiza subpopulacji CD45RA limfocytów T CD4+ i CD8+ w obwodowej krwi żylnej

dzieci szkolnych urodzonych przedwcześnie z i bez dysplazji oskrzelowo-płucnej (BPD) w okresie
niemowlęcym oraz ustalenie ich związku ze stopniem ciężkości BPD.

Badaniem objęto 90 dzieci w wieku od 8 do 12 lat, w tym 15 z I° BPD, 12 z II°, 9 z III° (podział BPD

wg kryteriów Edwardsa), 29 wcześniaków bez BPD i 25 w dzieci grupie kontrolnej. Analiza obejmowała
jednorazowe oznaczenie badanych subpopulacji limfocytów z użyciem cytometru przepływowego
i przeciwciał monoklonalnych (Beckton Dickinson).

Wyniki: Odsetek 45RA+/CD4+ u dzieci urodzonych przedwcześnie wahał sie od 16 do 46% i nie różnił

się istotnie od średnich wartości u dzieci urodzonych w terminie (24,7±57%). Dzieci z III BPD miały istotnie
wyższe liczby tych limfocytów (0,924±0,178) niż zdrowe dzieci urodzone o czasie (0,657±0,167).
Najwyższy średni odsetek CD8+ limfocytów dziewiczych stwierdzono w grupie z III stopniem BPD
(28,0±5,5%), istotnie wyższy (p<0,001) niż dzieci z II BPD (19,7±2,1%) i dzieci urodzonych przedwcześnie
bez BPD (20,5±3,9%). Dzieci szkolne z ciężką BPD miały najwyższe wartości tych limfocytów
(0,910±0,165), wyższe niż (p<0,001) dzieci z II BPD (0,583±0,162) i urodzone o czasie (0,665±0,176).

Wnioski: Wcześniactwo, a szczególnie niewydolność oddechowa w okresie noworodkowym

w wywiadzie, może mieć istotny wpływ na zmiany ilościowe limfocytów dziewiczych CD4+ i CD8+
u dzieci szkolnych. BPD znacząco wpływa na zmianę limfocytów dziewiczych CD4+ i CD8+ co wskazuje
na intensywną stymulację niedojrzałego układu immunologicznego dziecka z przewlekłą chorobą płuc.
Ciężkość BPD ma istotne znaczenie dla zmian ilościowych limfocytów dziewiczych CD4+ i CD8+ u dzieci
w wieku szkolnym.

Stojewska M., Behrendt J., Karpe J., *Mazur B.

PERIPHERAL BLOOD CD4+ AND CD8+ OF NAIVE (CD45RA+) T LYMPHOCYTES

IN SCHOOL-AGE CHILDREN BORN PRETERM

NICU, Department of Pediatrics,
*Department of Microbiology and Immunology, Silesian Medical University

Aim: to analyze CD45RA on CD4+ and CD8+ T lymphocytes (lymph.) in peripheral blood of school-

age children born preterm, with and without BPD during infancy and association with grade of BPD.
Material and methods. The study population: 90 children aged from 8 to 12 years incl.: 15 with I of BPD, 12
with II, 9 with III, 29 born preterm, without BPD and 25 controls. According to Edwards score, BPD was
divided into three group. The analysis comprised single determination the CD4+ and CD8+ subpopulations
of naive T lymph.

Results: The % of CD45RA+/CD4+ in children born preterm ranged from 16 to 46% and did not differ

significantly from mean values in children born full-term (24,7±57%). Children with III of BPD have
significantly higher mean number (0,924±0,178) of these lymph. than healthy, born at term children
(0,657±0,167). The highest mean % of CD8+ of naive lymph. was found in children with III of BPD
(28,0±5,5%), significantly higher(p<0,001) than in children with II of BPD (19,7±2,1%) and children born
preterm without BPD (20,5±3,9%). School-age children with severe BPD have the highest mean number of
these lymph. (0,910±0,165), higher (p<0,001) than ones with II of BPD (0,583±0,162) and higher than born
at term (0,665±0,176).

Conclusions: 1) Prematurity, especially history of respiratory insufficiency in neonatal period, may

significantly influence on quantitative changes of number of CD4+ and CD8+ naive lymph. in school-age
children. 2)BPD significantly increases changes in CD4+ and CD8+ naive lymph. that points to intensive
stimulation of immature system of child with BPD. 3) The severity of BPD has evident importance for
quantitative changes in CD4+and CD8+ naive lymph. in school-age children.

229

Szczepanowska E.

TENDENCJE ZMIAN W ZAPISIE EEG W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU ROZWOJOWEGO

Wyższa Szkoła Ekonomiczna Almamer w Warszawie

Wiedza o tendencjach zmian w zapisie EEG w zależności od wieku rozwojowego oznacza

działanie w kierunku zachowania zdrowia.

Celem badania była ocena zmian w zapisie EEG w zależności od rozpoznania wstępnego

i wieku rozwojowego młodzieży, z województwa zachodniopomorskiego, w okresie od 2005 do
2007 roku. Badaniami objęto 106 respondentów (68 dziewcząt i 38 chłopców). Ocenie poddano
wyniki badań elektroencefalograficznych wykonanych systemem Neuroscan Plus, przeznaczonym
do rejestracji i analizy czynności bioelektrycznej mózgu. Do oceny zmian w zapisie EEG
zastosowano program Statistica 7.1.

Wyniki badań obliczono w zależności od grup wiekowych i grup diagnozy wstępnej.

W obliczeniach statystycznych zastosowano: tabele wielodzielcze; nieparametryczny test chi
kwadrat Pearsona, test chi kwadrat NW (największej wiarygodności), współczynnik korelacji
R rang Spearmana oraz test różnic pomiędzy dwoma wskaźnikami struktury. Uzyskane wyniki
świadczą, że lekarze specjaliści kierują na badania EEG w największym stopniu młodzież w wieku
od 7 do 18 roku życia. Dla poszczególnych grup w wynikach badań stwierdzono występowanie
następujących istotnych różnic: - prawidłowy wynik badania EEG - liczba przypadków wśród
młodzieży w wieku 14-16 lat jest istotnie wyższa w stosunku do grup 7-13 lat oraz 17-18 lat
(p≤0.01). - podejrzenia guza mózgu i padaczki - liczba przypadków wśród młodzieży w wieku 7-13
lat jest istotnie wyższa w stosunku do grupy 14-16 lat (p≤0.05) oraz w stosunku do grupy 17 18 lat
(p≤0.01). - wśród wyników badań rozpatrywanych w zależności od rodzaju wstępnej diagnozy,
w grupie „do diagnostyki” liczba dziewcząt z prawidłowym wynikiem badania EEG przewyższa
istotnie chłopców (p≤0.05), a w grupie „do diagnostyki po urazie głowy” liczba chłopców ze
stwierdzonym występowaniem fal ostrych przewyższa istotnie dziewczęta (p≤0.1).

Szczepanowska E.

TENDENCIES OF CHANGES IN THE EEG RECORD IN RELATION

TO DEVELOPMENTAL AGE

Wyższa Szkoła Ekonomiczna Almamer w Warszawie

Knowledge on tendencies to change in the EEG record in relation to developmental age means an

activity to maintain health. The aim of this study is to evaluate changes in the EEG record in relation to
initial diagnosis and developmental age of youth, from West Pomeranian Province, in 2005 to 2007.
Research involves 106 respondents (68 girls and 38 boys). EEG examinations were done by Neuroscan Plus
system designed to registration and analysis of bioelectric brain function. Results of EEG studies are
evaluated. To compare changes in the EEG records the Statistica 7.1. program is used.

Results are calculated in relation to age groups and an initial diagnosis. In statistical calculations:

multidivission tables; the nonparametric Pearson’s χ2 test, the highest reliability χ2 test, the Spearman’s rank
correlation and the differences between two structure indices test are used. The obtained results show that to
EEG examinations physicians refer, in the highest degree, youth aged 7-18. In particular groups there is
stated the following significant differences: - a normal EEG examination results – a number of cases among
youth aged 14-16 is significantly higher in relation to the group 7-13 and 17-18 (p≤0.01), - a suspicion of
brain tumor and epilepsy – a number of cases among youth aged 7-13 is significantly higher in relation to the
group 14-16 lat (p≤0.05), and in relation to the group 17 18 (p≤0.01), - amid research results considered in
relation to a type of an initial diagnosis, in the group „to diagnostics” a number of girls, with a normal result
of the EEG examination, outnumbers significantly boys (p≤0.05), and in the group „to diagnostics after the
head trauma” a number of boys, with registered sharp waves, outnumbers significantly girls (p≤0.1).

230

Szczepańska M., Sędek

Ł., Szprynger K., Mazur

A., Niwińska–Faryna B., Mazur

B., Szczepański

EKSPRESJA ANTYGENÓW POWIERZCHNIOWYCH LIMFOCYTÓW KRWI

OBWODOWEJ U DZIECI Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK

Katedra i Klinika Pediatrii,

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej,

Katedra Biologii Ogólnej,

Katedra Mikrobiologii i Immunologii, Zabrze, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

U dzieci z przewlekłą chorobą nerek (PChN) występują objawy uogólnionego upośledzenia odporności.

Zakażenia przyczyniają się do zwiększonej chorobowości oraz konieczności hospitalizacji w tej populacji.

Cel pracy: Celem pracy była wieloparametryczna analiza ilościowa i czynnościowa limfocytów krwi

obwodowej u dzieci z PChN.

Materiał i Metody: Ekspresja antygenów powierzchniowych limfocytów była oceniana na komórkach

jednojądrzastych krwi obwodowej przy użyciu trzy-kolorowego cytometru przepływowego. Badana grupa
obejmowała 23 dzieci i młodych dorosłych z PChN (stadium 2-5) leczonych zachowawczo (GRUPA–PChN).
Trzynaście dobranych zdrowych dzieci stanowiło grupę kontrolną. Analizowano leukocytozę, limfocytozę,
subpopulacje: CD19+, NK,CD3+, CD4+, CD8+, HLA-Dr, CD3+CD25+, CD69+, kom. αβ-T, kom. γδ-T,
CD45RA+, CD45RA+CD4+, CD45RA+CD8+, CD45RO+, CD45RO+CD4+, CD45RO+CD8+. Wartości
względne i bezwzględne poszczególnych subpopulacji były korelowane z wiekiem, parametrami
antropometrycznymi, stężeniem kreatyniny, azotu mocznika, hemoglobiny, fosforanów, wielkością przesączania
kłębuszkowego i średnim ciśnieniem tętniczym.

Wyniki: W porównaniu GRUPY–PChN z grupą kontrolną stwierdzono obniżoną liczbę limfocytów oraz

subpopulacji: CD19+,CD4+,CD3+CD25+, limfocytów T-γδ, komórek CD45RA+CD4+. Odsetek limfocytów
CD45RO+CD4+ był wyższy, a odsetek całkowitych limfocytów i komórek CD3+CD25+ był niższy
u pacjentów z PChN w porównaniu z grupą kontrolną. Zmiany subpopulacji limfocytów były związane
z aktualnym przesączaniem kłębuszkowym.

Wniosek: U dzieci z PChN zaburzenia w wartościach bezwzględnych i odsetku limfocytów krwi

obwodowej były bardziej nasilone u dzieci z niższym przesączaniem kłębuszkowym.

Pracę wykonano w ramach grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Nr N407 008 32/0179.

Szczepańska M., Sędek

Ł., Szprynger K., Mazur

A., Niwińska–Faryna B., Mazur

B., Szczepański

EXPRESSION OF SURFACE ANTIGENS ON PERIPHERAL BLOOD LYMPHOCYTES

IN CHILDREN WITH CHRONIC KIDNEY DISEASE

Department and Clinic of Pediatrics,

Department of Pediatric Hematology and Oncology,

Department of General

Biology,

Department of Microbiology and Immunology, Zabrze, Medical University of Silesia, Katowice

Children with chronic kidney disease (CKD) show the features of generalized immunodeficiency.

Infections contribute to higher morbidity and the frequent need of hospitalization in this population. Objectives:
The study aimed at multiparameter analysis of the numbers and function of peripheral blood (PB) lymphocytes
in CKD patients.

Material and Methods: The expression of lymphocyte surface antigens was evaluated on PB mononuclear

cells using three-color flow cytometry. The study group consisted of 23 children and adolescents with CKD
(stage 2-5) on conservative treatment (CKD–GROUP). Thirteen matched healthy children served as a control
group. Total leukocytes, total lymphocytes, CD19+, NK-cells, CD3+, CD4+, CD8+, HLA-Dr, CD3+CD25+,
CD69+, αβ-T cells, γδ-Tcells, CD45RA+, CD45RA+ CD4+, CD45RA+ CD8+, CD45RO+, CD45RO+CD4+,
CD45RO+CD8+ subsets were analyzed. Absolute and relative values of particular subsets were correlated with
age, anthropometrical parameters, creatinine, urea nitrogen, hemoglobin, phosphate concentrations, GFR and
mean arterial pressure.

Results: Comparison of CKD-GROUP with controls revealed decreased numbers of total lymphocytes,

CD19+, CD4+, CD3+CD25+, γδ-Tcells, CD45RA+ CD4+ cells. The percentage of CD45RO+CD4+ cells was
higer and the percentage of total lymphocytes and CD3+CD25+ cells was lower in CKD patients as compared to
controls. The changes of lymphocyte subsets were different in relationship with actual GFR.

Conclusion: In children with CKD, disturbances in PB lymphocyte absolute values and percentage were

found more pronounced in children with lower GFR.

This work was supported by the Polish Ministry of Science and High Education grant No N407 008

32/0179.

231

Wielgus

K., Cieślik

K., Waszak

M., Słomski

R., Szalata

M., Kempiak

J., Bręborowicz

PRZYPADKI RÓŻNIC GENETYCZNYCH U BLIŹNIĄT JEDNOZYGOTYCZNYCH

Zakład Biotechnologii i Biologii Molekularnej IWN Poznań,

Katedra Anatomii Funkcjonalnej AWF Poznań,

Instytut Genetyki Człowieka PAN Poznań,

Klinika Perinatologii i Ginekologii UM Poznań

Identyczny odcisk genetyczny bliźniąt jednozygotycznych przyczynia się do powszechnego

przekonania, że są one genetycznie identyczne. Tymczasem między bliźniętami jednozygotycznymi mogą
wystąpić różnice genetyczne: na poziomie DNA (mutacje i modyfikacje epigenetyczne) lub kariotypu (liczba
i struktura chromosomów). Przypadki różnic genetycznych o mniejszym zakresie niż wspomniane mogą być
następstwem zjawiska chimeryzmu i mozaicyzmu, które ostatnio jest przedmiotem intensywnych badań
medycznych. Z najnowszych prac wynika, że mikrochimeryzm może wpływać na stan zdrowia i przebieg
chorób. W niektórych przypadkach wywołuje on atak immunologiczny, a w innych pomaga w leczeniu. Do
stwierdzenia występowania dodatkowego fragmentu DNA u bliźniąt jednozygotycznych doszło
przypadkowo, w trakcie prowadzonych przez nas badań nad rozstrzyganiem zygotyczności bliźniąt.

Materiał biologiczny stanowił jeden ml krwi pępowinowej pobrany zaraz po porodzie od 50 par bliźniąt

urodzonych w Klinice Perinatologii i Ginekologii AM w Poznaniu. Analiza zygotyczności badanej grupy
bliźniąt pozwoliła, w przypadku 4 par, wykryć występowanie dodatkowego fragmentu DNA. Stwierdzono to
stosując metodę hybrydyzacji, a wynik potwierdziła zastosowana metoda amplifikacyjna. Obecność
dodatkowego materiału genetycznego, najprościej można wytłumaczyć transfuzją krwi i komórek
macierzystych bliźniąt poprzez anastomozy obecne w łożysku.

Wyjaśnienie to nie może być jednak w pełni satysfakcjonujące wobec domniemanej identyczności

genetycznej bliźniąt. Jednoznaczne rozstrzygnięcie etiologii obecności dodatkowego materiału genetycznego
u czterech par bliźniąt będzie możliwe dopiero po wykonaniu badań molekularnych nie tylko na DNA
wyizolowanym z limfocytów, lecz również z innych tkanek.

Wielgus

K., Cieślik

K., Waszak

M., Słomski

R., Szalata

M., Kempiak

J., Bręborowicz

GENETIC DIFFERENCES IN MONOZYGOTIC TWINS

Department of Biotechnology and Molecular Biology, Institute of Natural Fibres, Poznan,

University School of Physical Education, Poznan,

Institute of Human Genetics- Polish Academy of Sciences, Poznan,

Perinatology and Gynaecology Clinic of Medical University, Poznan

Identical genetic fingerprint of monozygotic twins underpins a common belief that they are genetically

identical, though it is not always the case. Genetic differences between monozygotic twins can occur at the
DNA level (epigenetic mutations and modifications) or at the karyotype level (number and structure of
chromosomes). Lower scale genetic differences can stem from chimerism and mosaicism. The phenomenon
of microchimerism is intensively researched, as recent data indicate it can affect health status and disease
course. Microchimerism can trigger immunological attack, but it can also facilitate the treatment process.
Additional DNA fragments in monozygotic twins were discovered by chance during investigation of the
zygotic pattern of twins on biological material of 1 ml of umbilical blood collected immediately after
delivery from each of the fifty pairs of twins born in Perinatology and Gynaecology Clinic at Poznań
University of Medical Sciences.

The analysis of zygotism of twins with hybridisation method and confirming the results with

amplification method allowed to detect additional DNA fragments in four pairs of twins. The presence of
additional genetic material can stem from blood transfusion and the transfusion of native twin cells through
placental anastomoses. Such explanation may, however, prove insufficient in the context of presumed
genetical identity of monozygotic twins. Unequivocal determination of the ethiology of additional genetic
material in those four pairs of twins shall become possible only after molecular studies are performed not
only on DNA from lymphocytes, but also on the DNA isolated from other tissues.

232

Wielgus

K., Waszak

M., Cieślik

K., Słomski

R., Szalata

M., Kempiak

J., Bręborowicz

G.,

Gadzinowski

DIAGNOSTYKA ZYGOTYCZNOŚCI W BADANIACH BLIŹNIĄT

Zakład Biotechnologii i Biologii Molekularnej IWN Poznań,

Katedra Anatomii Funkcjonalnej AWF Poznań,

Instytut Genetyki Człowieka PAN Poznań,

Klinika Perinatologii i Ginekologii UM Poznań,

Klinika Neonatologii UM Poznań

Genetyka molekularna wniosła do badań bliźniąt ułatwienia określania zygotyczności oraz

możliwość wydania wyniku nie budzącego wątpliwości.

Celem pracy było określenie przydatności metod opartych na analizach DNA dla

rozstrzygnięcia zygotyczności bliźniąt. Materiał biologiczny stanowiła krew pępowinowa pobierana
zaraz po porodzie od 50 par bliźniąt urodzony w Klinice Perinatologii i Ginekologii AM
w Poznaniu. W niniejszej pracy przeprowadzono: analizę hybrydyzacji obejmującą jednoczesną
analizę wielu loci [ang. multi locus system, MLS] z sondą (CAC)5, analizę hybrydyzacji typu
pojedynczego locus [ang. single locus system. SLS] z sondami MS43A i MS31 oraz metodę
amplifikacji DNA w reakcji PCR.

Metody badawcze opracowane podczas wykonywania badań pozwoliły na jednoznaczne

określenie zygotyczności bliźniąt i mogą być z powodzeniem wykorzystane w standardowej
diagnostyce bliźniąt. Najlepsze wyniki dla określania zygotyczności uzyskuje się po wykonaniu
jednej analizy multi locus i dwóch analiz pojedynczego locus metodą hybrydyzacji.

Wielgus

K., Waszak

M., Cieślik

K., Słomski

R., Szalata

M., Kempiak

J., Bręborowicz

G.,

Gadzinowski

DETERMINING ZYGOTISM IN STUDIES ON TWINS

Department of Biotechnology and Molecular Biology, Institute of Natural Fibres, Poznan,

University School of Physical Education in Poznań,

Institute of Human Genetics-Polish Academy of Sciences in Poznań,

Perinatology and Gynaecology Clinic of Medical University in Poznań,

Neonatology Clinic of Medical University in Poznań

Molecular genetics has facilitated unequivocal determination of zygosity status in twins.
The aim of the studyhas been to evaluate usefulness of DNA analysis methods determination of

zygosity status in twins. Umbilical blood for the analysis was collected from 50 pairs of twins
immediately after their delivery at Perinatology and Gynaecology Clinic at Poznań University of
Medical Sciences.

The study investigated the following methods: multi locus system (MLS) hybridization with

(CAC)5 probe, single locus system (SLS) hybridization with MS43A and MS31 probes and DNA
amplification in PCR. The testing methods applied in the study allowed for vocal determination of
zygosity status in twins and can be safely used in routine diagnostics of twins. The best results in
zygosity determination can be obtained with one multi locus hybridization analysis and two single
locus hybridization analyses.

233

Wojciechowska M.

POZIOM WIEDZY UCZNIÓW KLAS INTEGRACYJNYCH NA TEMAT PADACZKI

Wyższa Szkoła Humanistyczno - Ekonomiczna w Łodzi

Szkoła to instytucja oświatowo - wychowawcza, której zadaniem jest kształcenie

i wychowywanie dzieci. Nie tylko nauczyciel, także uczeń, powinien znać objawy chorób własnych
i swoich rówieśników. Jedną z nich jest padaczka.

Cel pracy: 1. Ocena źródeł informacji na temat występowania padaczki, 2. Ocena znajomości

objawów padaczki przez uczniów klas integracyjnych, 3. Ocena postawy uczniów wobec kolegów
chorych na padaczkę, Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród uczniów klas
integracyjnych miasta Łodzi, w okresie styczeń – kwiecień 2008 roku. Badania przeprowadzono za
pomocą ankiety własnej. Udział wzięło 137 uczniów, w przedziale wiekowym 13-17 lat /klasy
gimnazjalne/.

Wyniki: Jako najczęstsze źródła informacji uczniowie wymieniają: TV (43 %), prasa (24 %),

rodzice (23 %), koledzy (15 %). Jako objawy padaczki podają: drgawki (87 %), pianę na ustach (19
%), utratę przytomności (18 %). W 71 % uczniowie chętnie będą siedzieli w ławce z chorym na
padaczkę, utrzymują kontakty towarzyskie w 69 %, 76 % badanych uważa, że osoby chore nie
powinny być izolowane oraz 69 % uważa, że tacy chorzy mogą normalnie się uczyć i pracować.

Wnioski: 1.Uczniowie najczęściej jako źródła informacji podają: TV, prasę, rodziców oraz

kolegów. 2. Wiedza uczniów na temat objawów padaczki nie jest zadowalająca. 3. Uczniowie
uważają, ze rówieśnicy chorujący na padaczkę nie powinni być izolowani, można z nimi
utrzymywać kontakty i przyjaźnić się jak z rówieśnikami zdrowymi.

Wojciechowska M.

PUPILS’ LEVEL OF KNOWLEDGE OF AN EPILEPSY AT INTEGRAL CLASSES

The Academy of Humanities and Economics in Lodz

School is an educational institution which go in for teaching and educating children and

teenagers. Each pupil, not only teacher, should know all his and his colleagues’ illnesses. One of
them is epilepsy.

Purpose of this study: 1. Evaluation sources of information about epilepsy. 2. Evaluation

knowledge of epilepsy symptoms among pupils from integral classes. 3. Evaluation pupils’ attitude
towards colleagues who have epilepsy. Material and methods: Searches were led among pupils at
integral schools in Lodz from January till April 2008. Searches were led with special own inquiry.
137 pupils took part in this study. They were from 13 to 17 years old ( grammar school ). Searches’
results: Pupils most often mention these sources: TV (43 %), the press (24 %), parents (23 %),
colleagues (15 %).They say that the main symptoms of this illness are: convulsions (87 %), froth on
the mouths (19 %), loss of consciousness (18 %). 71 % pupils want to sit at the same desk with ill
schoolmate, 69 % pupils make friend with ill children, 76 % schoolmates think that sick person
should not be isolated and 69 % presume that patients who have epilepsy can normally live and
work.

Conclusions: 1. Pupils most often mention as information sources: TV, the press, parents and

schoolmates. 2. Knowledge of pupils about epilepsy’s syndromes is not satisfactory.

3. Schoolmates believe that ill colleagues should not be isolated. They can be in touch with

them and they can make friend with them in the same way like with health friends.

234

Zwierko T.

CZAS REAKCJI PROSTEJ NA BODŹCE DŹWIĘKOWE U DZIECI NIEWIDOMYCH

I WIDZĄCYCH

Uniwersytet Szczeciński Instytut Kultury Fizycznej

Brak wzroku czy ograniczona percepcja wzrokowa stanowi zachwianie równowagi w adaptacji

dziecka do środowiska zewnętrznego i upośledza jego reakcje psychomotoryczne. Z drugiej strony
przyjmuje się, że zaburzenia percepcji wzrokowej pobudza mechanizmy kompensacyjne

w organizmie osób niewidomych czy słabo widzących poprzez wyostrzenie pozostałych zmysłów.
Czas reakcji motorycznej, uznawany jako jeden z wyznaczników poziomu sprawności
psychomotorycznej, zawiera dwie składowe: czas reakcji utajonej (składnik sensoryczny) oraz czas
ruchu docelowego (składnik motoryczny).

Celem pracy jest próba porównania czasu reakcji prostej na bodźce dźwiękowe u dzieci

niewidomych i słabo widzących w odniesieniu do dzieci widzących o różnym poziomie sprawności
fizycznej. W badaniach uczestniczyła 91 osobowa grupa dzieci w wieku od 11 do 14 lat (dzieci
niewidome i słabo widzące n=27, dzieci trenujące n=30, dzieci nie trenujące n=34). Do oceny czasu
reakcji zastosowano test reakcji prostej na bodźce dźwiękowe wchodzący w skład Wiedeńskiego
Systemu Testów (Schuhfried, Austria). Cykl reakcji składał się z 28 bodźców dźwiękowych,
generowanych w różnych, losowo dobranych odstępach czasu. Analizowano następujące zmienne:
medianę czasu reakcji utajonej, medianę czasu motorycznego, liczbę poprawnych reakcji oraz
liczbę reakcji pominiętych. W badaniach stwierdzono istotne statystycznie różnice w poziomie
czasu reakcji między badanymi grupami dzieci (F=3.20, p=0.045).

Wyniki wskazują, że poziom czasu reakcji motorycznej na bodźce dźwiękowe dzieci

niewidomych i słabo widzących jest zbliżony do czasu reakcji dzieci trenujących oraz
zdecydowanie lepszy od poziomu czasu reakcji dzieci nie trenujących. Stwierdzone różnice
wystąpiły na poziomie czynnika sensorycznego (czas reakcji utajonej).

Zwierko T.

SIMPLE AUDITORY REACTION TIME IN BLIND AND SIGHTED CHILDREN

University of Szczecin, Physical Culture Institute

The lack of sight or narrow visual perception disturb the balance of children’s adaptation to

their environment and handicap their psychomotor reactions. On the other hand, it is believed that
blindness compensates for the loss of vision by the other senses. Reaction time, which is one of the
key determinants in of psychomotor fitness, consists of sensory and motor components.

The aim of this study was to compare simple auditory reaction time in blind and amblyopic

children and normal sighted peers with different physical fitness. This study compared simple
auditory reaction times of 91 children aged between 11 and 14 years (27 amblyopic and blind
children, 30 trained and 34 untrained sighted children). Reaction time was measured by using a
reaction test (RT S2) included in the Vienna Test System (Schuhfried, Austria). Their task was to
press a key of reaction as fast as possible after presentation of an auditory stimulus. Each subject
executed 28 stimulus at a randomly intervals. The following variables were recorded: median
reaction time: initiation time and movement time, proper and omitted reactions. The results showed
significant differences in simple auditory reaction time between compared groups (F=3.20,
p=0.045). Blind and amblyopic children had similar results to the trained children group and had a
significantly shorter response time to auditory stimuli compared to untrained sighted children. The
differences occurred regarding sensory factor (initiation time).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Psychologia - zagadnienia, Jakie dążenia są dla ciebie najważniejsze w życiu, 3
Jakie witaminy są najlepsze dla urody
Zapobieganie otyłości u dzieci - jakie działania są najbardziej skuteczne (EUFIC), Wielka przyszłość
84 JAKIE SKARBY SĄ W DOGMACIE ŚWIĘTYCH OBCOWANIA
Jakie?le nakreślane są w polityce energetycznej dla UE w perspektywie 20 r
Zapobieganie otyłości u dzieci, jakie działania są najbardziej skuteczne (EUFIC)
bakterie mlekowe, bakterie mlekowe pyt, jakie bakterie sa uzywane do wyrobu kiełbas surowych
Sprawdź jakie soki są w butelce
Zapobieganie otyłości u dzieci jakie działania są najbardziej skuteczne (EUFIC)
Zamawiajacy Jakie podmioty sa zobowiazane do stosowania ustawy Prawo zamowien publicznych
2012 02 20 Jakie kobiety są naprawdę w łóżku
Tematy do poruszenia na zebraniu
Jakie są obowiązki merchandisera, Zarządzanie UE Katowice - licencjat - materiały, zarządzanie UE Ka
jakie sa typy modulow zaplonowych w skuterach peugeot
Jakie są konsekwencje prawne zastosowania przez wykonawcę niewłaściwej stawki VAT
definicja objętości wyrzutowe?finicja pojemność minutowej jakie są fizjologiczne kompensacje niewydo
1 05 Wyjaśni, co oznaczają pojęcia płeć, gender,?chy płciowe i jakie są ich rodzaje
Interpretacja humanistyczna, Metodologia- nauka o nauce; jakie są sposoby badań naukowych; uzasadnie
Podstawy zarządzania - ćwiczenia - opracowane tematy, 2. Grupy w organizacjii, Jak wiadomo, uczestni

więcej podobnych podstron