POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

Pokrycia dachowe i systemy rynnowe

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

Dachówki

ceramiczne

niebarwione
(czerwone)
barwione
w masie
barwione
powierzchniowo
glazurowane
angobowane

Dachówki

ceramiczne

karpiówki
holenderki
(esówki)
mnich – mniszka
zak³adkowe

O wyborze rodzaju pokrycia dachu decyduj¹ wzglêdy estetyczne, techniczne i cena. Dla rozwi¹zañ kon-
strukcyjnych dachu bardzo istotny jest ciê¿ar pokrycia. W domach jednorodzinnych stosuje siê g³ównie
piêæ rodzajów pokryæ, dwa nale¿¹ce do tzw pokryæ ciê¿kich (dachówki ceramiczne i cementowe) oraz trzy
nale¿¹ce do tzw pokryæ lekkich (gonty bitumiczne, papy, blachy).

Dachówki ceramiczne wytwarza siê z uszlachetnionej gliny. Maj¹ ró¿ne kszta³ty, a przekrój poprzeczny
p³aski lub wyprofilowany, o ró¿nej g³êbokoœci t³oczenia. Kszta³t dachówki ma wp³yw nie tylko na wygl¹d
dachu, ale równie¿ na jego szczelnoœæ. Dachówki ceramiczne s¹ niepalne i odporne na zmiany tempera-
tury, ich trwa³oœæ jest bardzo du¿a – do kilkudziesiêciu lat. Zniszczon¹ dachówkê ³atwo jest wymieniæ bez
koniecznoœci wymiany ca³ego pokrycia dachowego. Ma³e wymiary dachówek sprawiaj¹, ¿e mo¿na je ³a-
two uk³adaæ na dachach o skomplikowanych kszta³tach, przy niewielkiej iloœci odpadów.

n

Zależnie od technologii produkcji dachówki dzielimy na:

n t³oczone – wytwarzane w formach

n ci¹gnione – ciête taœmowo z uformowanej uprzednio gliny

n

Dachówki mogą być:

n niebarwione, w naturalnym kolorze czerwonym

n barwione pigmentami w masie,

n barwione powierzchniowo,

n glazurowane (szkliwione); pokryte cienk¹ szklist¹ pow³ok¹, która jest wynikiem podwójnego wypalania

n angobowane; pokryte warstw¹ gliny lepszej jakoœci, która po wypaleniu tworzy pow³okê matow¹ lub
pó³matow¹ na powierzchni dachówki

n

Ze względu na kształt rozróżniamy kilka podstawowych typów dachówek:

n karpiówki – dachówki p³askie produkowane metod¹ ci¹gnion¹, najczêœciej o kszta³cie prostok¹ta z krót-
sz¹ krawêdzi¹ z jednej strony zaokr¹glon¹, o powierzchni g³adkiej, chropowatej lub rowkowanej (u³atwia-
j¹cej sp³ywanie wody deszczowej); krycie dachówk¹ karpiówk¹ mo¿e byæ pojedyncze lub podwójne– kry-
cie pojedyncze w budynkach mieszkalnych stosuje siê rzadko, poniewa¿ nie zapewnia dostatecznej szczel-
noœci.
n holenderki (esówki)– dachówki o kszta³cie przekroju poprzecznego zbli¿onym do litery S, produkowa-
ne metod¹ t³oczenia.
n mnich – mniszka – sk³adaj¹ce siê z par dachówek przeznaczonych do uk³adania ³¹cznie; maj¹ w prze-
kroju poprzecznym kszta³t pó³okr¹g³y i uk³ada siê je na zak³ad w taki sposób, ¿e mnich jest skierowany wy-
puk³oœci¹ do góry, a mniszka do do³u.
n zak³adkowe – wyposa¿one na obu powierzchniach we wpusty i wypusty, s³u¿¹ce do szczelnego u³o¿e-
nia na zak³ad; oferowane s¹ w ró¿nych kszta³tach, na przyk³ad imituj¹cych inne typy dachówek.

n

Dachówki ceramiczne

Typ pokrycia

Ciê¿ar

[kg/m

2

]

strzecha

75

dachówki ceramiczne

40– 75

dachówki cementowe

42 – 55

³upek

25 – 35

p³yty w³óknisto– cementowe

13 – 20

gonty bitumiczne

8 – 15

blachy dachowe

2 – 10

papa

1– 6,5

pokrycia bezspoinowe

2 – 7

p³yty faliste bitumiczne

3

p³yty z tworzyw sztucznych

1 – 4

Wróæ

POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

Dachówka ceramiczna jest jednym z najciê¿szych pokryæ dachowych; metr kwadratowy wa¿y, za-
le¿nie od typu, od 40 do 75 kg. Dlatego pokrycie to wymaga odpowiednio solidnej wiêŸby dachowej,
bêd¹cej w stanie przenieœæ wymagane obci¹¿enie.
Dachówki ceramiczne uk³ada siê najczêœciej na ruszcie drewnianym z ³at i kontr³at. Kontr³aty s¹ przy-
bite do krokwi. Prostopadle do nich (równolegle do okapu) przybija siê ³aty, do których przymocowu-
je siê dachówki. Czasami dachówki uk³ada siê na samych ³atach.

Dachówki cementowe produkuje siê w formach aluminiowych, z mieszaniny piasku i cementu z wod¹. S¹
barwione w masie i dodatkowo malowane powierzchniowo. Ich kszta³ty i wymiary s¹ zbli¿one do dachó-
wek ceramicznych (karpiówki, holenderki, mnich– mniszka), s¹ jednak od nich znacznie tañsze.

n Blacha dachowa p³aska, cynkowa lub ocynkowana, wystêpuje w formie arkuszy– dawniej powszech-
nie stosowana, obecnie ustêpuje miejsca nowoczesnym blachom powlekanym.
n Blachy dachowe powlekane s¹ wykonane z aluminium albo stali powlekanej obustronnie warstw¹
cynku lub aluminiowo– cynkow¹ i pokrytej pow³ok¹ ochronn¹: poliestrow¹, akrylow¹, akrylowo– polie-
strow¹, z plastizolu, z PVF2, z puralu. Mo¿na te¿ stosowaæ blachy miedziane; s¹ najtrwalsze (ponad 100
lat), ale du¿o dro¿sze. W miarê up³ywu czasu pokrywaj¹ siê zielonym nalotem (patyn¹), który nadaje im
szlachetny wygl¹d.
W przekroju poprzecznym blacha mo¿e byæ p³aska lub profilowana: trapezowa, falista, krzywoliniowa.
W zale¿noœci od wysokoœci profilu mówimy o blachach g³êboko i nisko t³oczonych. Niektórzy producen-
ci oferuj¹ nawet kilkadziesi¹t profili, ró¿ni¹cych siê kszta³tem przekroju, wysokoœci¹ i g³êbokoœci¹ t³ocze-
nia.
Blachy sprzedawane s¹ w postaci arkuszy o ró¿nych wymiarach i ró¿nej gruboœci.
n Blachy dachówkowe (blachodachówki) s¹ wyt³aczane w kszta³cie tradycyjnych dachówek ceramicz-
nych, czasami te¿ gontów drewnianych lub ³upka dachowego.
n Dachówki ceramiczno – metalowe s¹ to blachodachówki pokryte dodatkowo kruszywem ceramicznym.
Blachodachówki wytwarza siê w postaci du¿ych arkuszy (np 1100x8000 mm), co u³atwia pokrycie dachu
o prostym kszta³cie. Aby unikn¹æ du¿ych strat materia³u wskutek ciêcia arkuszy, w przypadku dachu o
skomplikowanym kszta³cie stosuje siê panele (d³ugoœæ ok. 1 m) sk³adaj¹ce siê z jednego rzêdu blachoda-
chówek z wbudowan¹ ³at¹ noœn¹, co przyspiesza uk³adanie pokrycia i ogranicza iloœæ odpadów.

Blachy dachowe nie wymagaj¹ sztywnego poszycia. Mocuje siê je do ³at przybitych do krokwi. Pane-
le z wbudowan¹ ³at¹ noœn¹ mo¿na mocowaæ bezpoœrednio do krokwi.
Poniewa¿ blachy uk³ada siê bez sztywnego poszycia, s¹ one czêœci¹ dachowej konstrukcji noœnej;
przenosz¹ obci¹¿enia od ciê¿aru w³asnego, œniegu i wiatru. Nie mog¹ wiêc byæ dobierane w sposób
zupe³nie dowolny. Gruboœæ blachy i rozstaw punktów podparcia dobiera siê w zale¿noœci od przewi-
dywanej wartoœci obci¹¿enia i przyjêtego schematu statycznego (blacha jednoprzês³owa czy wielo-
przês³owa). Dobór blachy dachowej powinien byæ wykonany przez projektanta.
Je¿eli przewiduje siê chodzenie po dachu, konieczne jest zmniejszenie rozpiêtoœci (mniejsze odleg³o-
œci miêdzy punktami podparcia) lub stosowanie pomostów. W ofertach niektórych firm wœród akce-
soriów mo¿na znaleŸæ drabiny do wchodzenia na dach i k³adki dachowe.

Uwaga!
W ¿adnym wypadku nie wolno odwracaæ blachy. Strona wierzchnia musi byæ zawsze na górze.

Papa to wyrób, którego warstwê noœn¹ stanowi osnowa nasycona materia³em bitumicznym. Osnowa za-
pewnia papie odpowiedni¹ wytrzyma³oœæ (przede wszystkim na rozci¹ganie i zrywanie)
n Papy tradycyjne maj¹ osnowê wykonan¹ z tektury albo tkaniny z w³ókien organicznych lub mineralnych,
nasyconych smo³¹ lub asfaltem (papy smo³owe i asfaltowe). Papy smo³owe ju¿ nie s¹ produkowane, ale
spotyka siê je jeszcze na dachach starych domów. Papy tradycyjne s¹ stosunkowo tanie, ale nietrwa³e.
Wymagaj¹ czêstej konserwacji, praktycznie co kilka lat.
n Papy nowej generacji s¹ kilkuwarstwowe. Dziêki swojej budowie s¹ o wiele bardziej wytrzyma³e i ela-

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Dachówki cementowe

n

Blachy dachowe

n

Pokrycia z papy

Papy

tradycyjne
nowej generacji

Profile

blach

p³askie
trapezowe
faliste
dachówkowe

Materiały

na blachy

stal powlekana
miedŸ
cynk
aluminium
anodowane
lub powlekane

POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

styczne od pap tradycyjnych. Maj¹ osnowê z tkaniny poliestrowej, w³ókna szklanego, mieszan¹ poliestro-
wo– szklan¹ lub z wyt³aczanej folii albo taœmy aluminiowej. Osnowa jest pokryta obustronnie pow³ok¹ bi-
tumiczn¹ niemodyfikowan¹ lub modyfikowan¹: plastomerem APP, elastomerem SBS, oksydowan¹. Mody-
fikacja zwiêksza odpornoœæ pow³oki na zmiany temperatury i starzenie, podwy¿sza jej elastycznoœæ (za-
pobiega to m. in. “sp³ywaniu” papy nagrzanej do wysokiej temperatury z dachu), chroni przed utrat¹
szczelnoœci przy ruchach pokrycia zwi¹zanych ze zmianami temperatury.
Papy nowej generacji s¹ najczêœciej termozgrzewalne (warstwa dolna papy jest wykonana ze specjalnej
termozgrzewalnej folii).

n

Zależnie od miejsca ułożenia i pełnionej funkcji papy dzielimy na:

n wierzchniego krycia; stosowane jako wierzchnie warstwy pokryæ wielowarstwowych, pokryte posyp-
k¹ zabezpieczaj¹ca przed wysok¹ temperatur¹ i promieniowaniem ultrafioletowym: ³upkow¹, bazaltow¹ lub
ceramiczn¹
n podk³adowe; stosowane jako spodnie warstwy asfaltowych pokryæ dachowych i wielowarstwo-
wych izolacji wodnych, przeciwwilgociowych i parochronnych, pokryte posypk¹ z piasku kwarcowe-
go
n izolacyjne; stosowane jako spodnie warstwy asfaltowych pokryæ dachowych i wielowarstwowych izo-
lacji wodnych, przeciwwilgociowych lub parochronnych, pokryte posypk¹ z talku (który zabezpiecza przed
sklejaniem)

SBS– elastomer, czyli tworzywo o bardzo du¿ej odkszta³calnoœci, które po zaprzestaniu dzia³ania ob-
ci¹¿enia powraca do pierwotnego kszta³tu; zachowuje elastycznoœæ równie¿ w temperaturze ujemnej,
dziêki czemu pokrycie dachu mo¿e byæ uk³adane w zimie.
APP– plastomer, czyli tworzywo, które w wysokiej temperaturze przechodzi w stan plastyczny, a po
obni¿eniu temperatury nie wraca do pierwotnego kszta³tu.
W polskich warunkach klimatycznych zaleca siê stosowanie pap z pow³okami modyfikowanymi SBS–
em, Je¿eli decydujemy siê na papê z pow³ok¹ modyfikowan¹ APP, to nie mo¿e byæ ona uk³adana w
zimie.
Na pokrycie dachowe stosuje siê najczêœciej jedn¹ lub dwie warstwy papy. Przy kryciu pojedynczym
wystêpuje tylko papa nawierzchniowa, o gruboœci 5– 6 mm. Przy kryciu podwójnym stosuje siê pa-
pê podk³adow¹ o gruboœci 2– 4 mm oraz nawierzchniow¹ o gruboœci 3– 5 mm. Wierzchni¹ warstwê
papy zgrzewa siê (na ca³ej powierzchni lub pasmowo) z warstw¹ podk³adow¹ palnikiem gazowym,
którym podgrzewa siê spodni¹ pow³okê termozgrzewaln¹ w miarê rozwijania rolki papy. Papa przy-
kleja siê do pod³o¿a pod w³asnym ciê¿arem.

Gonty bitumiczne s¹ to prostok¹tne pasy z papy asfaltowej, których dolne krawêdzie s¹ powycinane w
ró¿ne kszta³ty (prostok¹tne, trójk¹tne, trapezowe, szeœciok¹tne, faliste, rybiej ³uski, dachówki karpiówki) w
taki sposób, ¿e u³o¿one na dachu przypominaj¹ dachówki. Warstwa wierzchnia jest pokryta posypk¹ w
ró¿nych kolorach: ³upkow¹, bazaltow¹ lub ceramiczn¹ albo foli¹ miedzian¹. Papy przybija siê papiakami, a
powierzchnia styku gontów skleja siê wskutek wulkanizacji kleju bitumicznego pod wp³ywem promieni s³o-
necznych.

Poszycie pod gonty bitumiczne musi byæ sztywne i równe (deski drewniane, sklejka, p³yty wiórowe,
pilœniowe, gipsowe dachowe). Zalet¹ gontów bitumicznych jest ³atwoœæ monta¿u. Mo¿na je uk³adaæ
na dachach o skomplikowanych kszta³tach. Dziêki ma³ym wymiarom pasów iloœæ odpadów jest mi-
nimalna.

Osnowê p³yt falistych stanowi¹ sprasowane w³ókna organiczne. Osnowa jest walcowana (aby uzyskaæ
kszta³t fali), a nastêpnie obustronnie nasycana mas¹ bitumiczn¹ i pokrywana pow³ok¹ ochronn¹ polimero-
w¹ lub akrylowo– winylow¹.

Podk³ad pod p³yty faliste zale¿y od pochylenia po³aci dachowej. Przy niewielkim pochyleniu (do 11°C)
stosuje siê sztywne poszycie (deskowanie, p³yty wiórowe, pilœniowe, gipsowe dachowe), przy po-
chyleniu wiêkszym – wystarcz¹ ³aty przybite do krokwi.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Gonty (dachówki) bitumiczne

n

Płyty faliste bitumiczne

Papy

podk³adowe
izolacyjne
wierzchniego
krycia
specjalne

POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

Gonty drewniane produkuje siê z drewna iglastego (sosna, œwierk, jod³a). S¹ ciête lub ³upane– zgodnie z
naturalnym przebiegiem w³ókien drewna. Wymiary: d³ugoœæ 50 – 70 cm, szerokoœæ 8 –10 cm. Maj¹ ró¿-
ne przekroje poprzeczne, czêsto s¹ wyposa¿one w pióra i wpusty. Stosowane rzadko w domach jednoro-
dzinnych – przede wszystkim w budownictwie regionalnym.

P³yty dachowe warstwowe maj¹ rdzeñ ze styropianu, oklejonego obustronnie lub jednostronnie innym ma-
teria³em.
n P³yty warstwowe z rdzeniem ze styropianu oklejonego obustronnie lub jednostronnie pap¹ izolacyjn¹
stosuje siê do izolacji dachów o ma³ym pochyleniu i stropodachów pe³nych, w których pokrycie dachowe
przykleja siê bezpoœrednio do izolacji termicznej. Mo¿na z nich wykonywaæ izolacje wielowarstwowe.
n P³yty warstwowe z rdzeniem ze styropianu oklejonego jednostronnie lub obustronnie p³ytami wióro-
wo– cementowymi stosuje siê do ocieplania przekryæ dachowych z blachy (oklejone obustronnie) i stro-
podachów ¿elbetowych (oklejone jednostronnie).

n

Są produkowane z różnych materiałów:

n poliwêglanu,

n ¿ywicy syntetycznej z wype³niaczem mineralnym, zbrojonej w³óknami szklanymi

n PVC

n poliestru zbrojonego w³óknami szklanymi

n akrylu
P³yty z tworzyw sztucznych maj¹ przekrój lity (p³aski lub profilowany: falisty, trapezowy) albo komorowy
S¹ trwa³e, odporne na dzia³anie czynników atmosferycznych i chemicznych, trudno zapalne i bardzo lek-
kie. W budownictwie jednorodzinnym stosuje siê je najczêœciej na dachy ogrodów zimowych, tarasów, we-
rand i wiat.

n £upek dachowy to ska³a osadowa lub metamorficzna o budowie warstwowej; wycina siê z niej bloki, z
których metod¹ rozwarstwiania otrzymuje siê p³ytki dachowe o ró¿nych kszta³tach i wymiarach.
n Strzecha – jest to pokrycie dachu z trzciny, s³omy lub imituj¹cych je w³ókien sztucznych. Pokrycie
s³om¹ i trzcin¹ charakteryzuje siê dobr¹ izolacyjnoœci¹ termiczn¹ i wodoszczelnoœci¹, ale jest ³atwopal-
ne i bardzo ciê¿kie (do 75 kg/ m

2

). Strzecha z w³ókien sztucznych jest du¿o l¿ejsza (11 kg/ m

2

). Strze-

chê mo¿na u³o¿yæ na dachu o dowolnym kszta³cie, ale wiêŸba dachowa musi byæ dostatecznie wytrzy-
ma³a.
n P³yty w³óknisto – cementowe produkuje siê z mieszanki cementu i w³ókien (celulozowych lub z poli-
propylenu) z wod¹, z dodatkiem wype³niaczy. Maj¹ wierzchni¹ warstwê g³adk¹ lub imituj¹c¹ ³upek. Wy-
stêpuj¹ w postaci p³yt falistych o du¿ych gabarytach lub ma³ych p³ytek kwadratowych. S¹ odporne na dzia-
³anie czynników atmosferycznych, lekkie i ³atwe w obróbce.
n Pokrycia bezspoinowe wykonuje siê z gotowych mas asfaltowo– kauczukowych, zbrojonych w³óknin¹,
welonem szklanym albo siatk¹ z poliamidu, poliestru lub polipropylenu. Wierzchni¹ warstwê pokrycia po-
sypuje siê dostarczan¹ oddzielnie posypk¹ mineraln¹. Zalety pokryæ bezspoinowych to: mo¿liwoœæ otrzy-
mania szczelnego pokrycia, lekkoϾ (2Р7 kg/ m

2

). Wykonywane s¹ na placu budowy jako warstwy nie-

zbrojone (warstwy wierzchnie pokryæ nowych lub naprawianych starych) lub zbrojone.

Folie wstêpnego krycia (FWK), nazywane równie¿ wiatroizolacj¹, s¹ stosowane pod pokryciem dachu
dla ochrony termoizolacji przed wod¹ z zewn¹trz i przed wywiewaniem ciep³ego powietrza z warstwy ter-
moizolacji. (Wiêcej informacji w rozdziale „Hydroizolacja”)

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Gonty drewniane

n

Płyty dachowe warstwowe

n

Płyty z tworzyw sztucznych

n

Inne pokrycia

n

Folie dachowe wstępnego krycia

POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

System odwodnienia dachu
W sk³ad systemu odwodnienia dachu wchodz¹ rynny i rury spustowe. Odprowadzaj¹ one wodê opa-
dow¹ i topniej¹cy œnieg na zewn¹trz budynku. Rynny biegn¹ wzd³u¿ okapu dachu, zbieraj¹c wodê z
jego po³aci. Z rynien woda sp³ywa do pionowych rur spustowych, a stamt¹d jest odprowadzana do
studzienek lub do kanalizacji, ewentualnie na dzia³kê– w odpowiedniej odleg³oœci od budynku. Im bar-
dziej skomplikowany kszta³t dachu, tym trudniejsze jego odwodnienie. W przypadku dachu o zró¿ni-
cowanej wysokoœci woda z rynny odwadniaj¹cej wy¿ej po³o¿on¹ czêœæ nie powinna sp³ywaæ na
czêœæ po³o¿on¹ ni¿ej, poniewa¿ rynny tej czêœci mog¹ nie byæ w stanie przej¹æ nadmiaru wody.

Rynny maj¹ ró¿ne kszta³ty przekroju poprzecznego: pó³okr¹g³e, pó³eliptyczne, trapezowe, kwadratowe i
prostok¹tne, imituj¹ce gzyms. Dno rynny mo¿e byæ g³adkie lub ryflowane, pojedyncze lub podwójne. Ksz-
ta³t przekroju poprzecznego rynny ma wp³yw na wydajnoœæ w odprowadzaniu wody. Najpowszechniej sto-
sowane i jednoczeœnie najbardziej wydajne s¹ rynny o przekroju pó³okr¹g³ym.
Rury spustowe maj¹ przekrój okr¹g³y, kwadratowy lub prostok¹tny. Rury okr¹g³e mog¹ byæ ³¹czone z ru-
rami kwadratowymi specjalnymi elementami ³¹cz¹cymi.

Zaprojektowanie systemu odprowadzania wody z dachu nale¿y do architekta. Zgodnie z prawem bu-
dowlanym budynki do wysokoœci 4.5 m i powierzchni dachu do 100 m

2

nie musz¹ byæ wyposa¿one

w system odwodnienia, pod warunkiem, ¿e maj¹ odpowiednio ukszta³towane okapy. W innych przy-
padkach musimy taki system przewidzieæ.
Wymiary rynien i rur spustowych zale¿¹ od powierzchni dachu, która ma byæ odwodniona i od k¹ta
pochylenia po³aci dachowej. Im wiêkszy przekrój rynny, tym wiêksz¹ iloœæ wody mo¿e ona odprowa-
dziæ. Sprzedawcy systemów rynnowych dysponuj¹ odpowiednimi tabelami (sporz¹dzonymi dla
uœrednionych warunków klimatycznych), za pomoc¹ których mo¿na dobraæ wymiary rynien i rur spu-
stowych oraz potrzebn¹ iloœæ elementów dla dachu o okreœlonej powierzchni i k¹cie nachylenia, przy
ustalonym usytuowaniu rur spustowych.

Rynny i rury spustowe z blachy stalowej wykonuje siê z wyt³aczanej blachy stalowej ocynkowanej, nie-
wykoñczonej lub powlekanej obustronnie plastizolem albo lakierowanej, czasami z blachy stalowej powle-
kanej cyn¹. Ich trwa³oœæ wynosi od 30 do 50 lat.
Rynny i rury spustowe aluminiowe wykonuje siê z blachy aluminiowej powlekanej farbami akrylowymi.
Ich trwa³oœæ jest bardzo du¿a– do 70 lat. Mog¹ byæ odlewane, wyt³aczane lub wyt³aczane ci¹g³e– produ-
kowane bezpoœrednio na placu budowy. Rynny wykonane w systemie ci¹g³ym nie maj¹ po³¹czeñ na d³u-
goœci œciany, dziêki czemu s¹ bardzo szczelne.
Rynny i rury spustowe miedziane produkuje siê z blachy miedzianej (mog¹ byæ dodatkowo powlekane
cynkiem lub akrylem), która w wyniku dzia³ania czynników atmosferycznych pokrywa siê zielonym nalo-
tem (patyn¹), co nadaje jej efektowny wygl¹d. S¹ bardzo trwa³e– nawet do 150 lat. Ze wzglêdu na wyso-
k¹ cenê montuje siê je przede wszystkim w obiektach zabytkowych lub reprezentacyjnych.
Rynny i rury spustowe z PVC produkuje siê z wysokoudarowego polichlorku winylu, barwionego w masie.
Ich zalety to: trwa³oœæ, ³atwoœæ monta¿u, odpornoœæ na dzia³anie czynników atmosferycznych, niska cena.
Nie wymagaj¹ konserwacji ani malowania, nie ulegaj¹ korozji, s¹ odporne na dzia³anie promieniowania UV.

W zale¿noœci od d³ugoœci okapu montuje siê jedn¹ rurê spustow¹ (do 12 m) na koñcu okapu (w naro¿-
niku), jedn¹ rurê spustow¹ w œrodku okapu (do 24 m) lub dwie rury spustowe w naro¿nikach. Je¿eli jed-
na rura spustowa znajduje siê na œrodku okapu, to rynny musz¹ mieæ spadek w kierunku od brzegów do
œrodka okapu. Je¿eli montujemy dwie rury spustowe w naro¿nikach, rynny musz¹ mieæ spadek od œrod-
ka w kierunku naro¿ników. W miejscach, w których rynny o ró¿nych spadkach ³¹cz¹ siê ze sob¹, ich wy-
loty zasklepia siê denkami, a nastêpnie nak³ada siê na obie rynny element ³¹cz¹cy; miêdzy rynnami po-
zostawia siê odstêp, umo¿liwiaj¹cy ruchy wynikaj¹ce z rozszerzalnoœci termicznej materia³u.

Wiêkszoœæ producentów najbardziej popularnych pokryæ dachowych (dachówek ceramicznych i cemento-
wych, blach) oferuje bogaty asortyment elementów uzupe³niaj¹cych, dopasowanych kszta³tem i kolorem
do elementów podstawowych: dachówki kalenicowe, g¹siory do wykoñczenia kalenic, œwietliki, dachów-
ki wywietrznikowe, okapowe lewe i prawe, wentylacyjne, koszowe, okapniki, wiatrownice, wyjœcia ante-
nowe, p³otki przeciwœnie¿ne.

n

Akcesoria dachowe

Przekrój rynny

pó³okr¹g³y
pó³eliptyczny
trapezowy
kwadratowy
prostok¹tny

Materiały na rynny

stal ocynkowana
stal powlekana cyn¹
aluminium
miedŸ
PVC

n

Rynny i rury spustowe

POKR

Y

CIA

DACHOWE

I

SY

STEMY

R

YNNOWE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

Zielony dach oczyszcza powietrze atmosferyczne, chroni pokrycie i konstrukcjê dachu przed nagrzewa-
niem oraz zmianami temperatury (zmniejsza wahania temperatury do 30°C, podczas gdy na "normalnych"
dachach siêgaj¹ one nawet 100°C), które mog¹ powodowaæ ich niszczenie, t³umi ha³as o oko³o 40– 50
dB. Pomieszczenia budynku usytuowane bezpoœrednio pod dachem w mniejszym stopniu nagrzewaj¹ siê
latem. Zielony dach czêœciowo zbiera wodê z opadów atmosferycznych, co odci¹¿a kanalizacjê deszczo-
w¹.
W domku jednorodzinnym mo¿na powiêkszyæ powierzchniê ogrodu, projektuj¹c dodatkowy ogród na da-
chu np. budynku gospodarczego. Jest to szczególnie korzystne, gdy na dach budynku gospodarczego wy-
chodz¹ okna mieszkania.
Zielony dach mo¿na zaprojektowaæ w budynku ju¿ istniej¹cym lub takim, który dopiero ma byæ zbudowa-
ny. Musz¹ byæ jednak spe³nione odpowiednie warunki. Konstrukcja budynku (stropodach, œciany, s³upy,
fundamenty) musi byæ dostatecznie wytrzyma³a, aby przenieœæ zwiêkszone obci¹¿enie, pochodz¹ce od ro-
œlinnoœci, pod³o¿a gruntowego i koniecznych w tym przypadku dodatkowych warstw izolacyjnych.
Dach zielony mo¿e byæ u¿ytkowy lub nieu¿ytkowy. Dach u¿ytkowy to taki, na którym mog¹ przebywaæ lu-
dzie. Musi byæ otoczony balustrad¹, zabezpieczaj¹c¹ przed spadniêciem. Balustrada musi mieæ wype³nie-
nie p³aszczyzn pionowych i dostateczn¹ wysokoœæ (liczon¹ do wierzchu porêczy): w budynkach jednoro-
dzinnych 0.9 m, w budynkach wielorodzinnych i budynkach u¿ytecznoœci publicznej– 1.1.m
Dach nieu¿ytkowy jest to dach bez dostêpu (poza dostêpem wynikaj¹cym z koniecznoœci konserwacji).
Nie przewiduje siê przebywania na nim ludzi.
Roœlinnoœæ mo¿na projektowaæ zarówno na dachu p³askim, jak i pochy³ym (do 350). Dach p³aski mo¿e
byæ u¿ytkowy lub nieu¿ytkowy. Na dachu pochy³ym nie przewiduje siê przebywania ludzi.

n

Roślinność

Na dachach sadzi siê trawê, kwiaty, mchy, krzewy i niskie drzewa. Roœliny nie mog¹ mieæ zbyt rozroœniê-
tych korzeni, które mog³yby uszkodziæ pokrycie dachowe. Mo¿na te¿ przewidzieæ œcie¿ki wysypane ¿wi-
rem lub wy³o¿one p³ytkami (np. betonowymi) lub ogródki skalne. Wielkoœæ obci¹¿enia zale¿y od przewi-
dywanego typu roœlinnoœci. Ze wzglêdu na obci¹¿enie, gruboœæ i rodzaj warstw wyró¿nia siê dwie grupy
zieleni: intensywn¹ i ekstensywn¹. Zieleñ intensywna to zwyczajne roœliny (drzewa i krzewy), wymagaj¹-
ce normalnego gruntu i sta³ej pielêgnacji. Obci¹¿enie jest w tym przypadku bardzo du¿e i konstrukcja da-
chu musi byæ bardzo mocna. Od momentu posadzenia roœlin do ich wyroœniêcia mija od roku do dwóch
lat. Utrzymanie takiego ogrodu jest doœæ kosztowne. Zieleñ ekstensywn¹ sadzi siê na cienkiej warstwie
substratu glebowego. Poza okresem wzrostu nie wymaga ona intensywnej pielêgnacji,. Zamiast sadziæ ro-
œliny na dachu mo¿na wykorzystaæ gotowe maty z ju¿ zakorzenion¹ roœlinnoœci¹. Na dachach pochy³ych
projektuje siê tylko zieleñ ekstensywn¹.
Rozmieszczenie roœlinnoœci ustala siê zale¿nie od warunków: lokalizacji elementów noœnych stropodachu
(np. drzewa sadzi siê w bezpoœrednim s¹siedztwie belek stropowych, aby odci¹¿yæ czêœci stropu o mniej-
szej noœnoœci), rozmieszczenia wy³azów dachowych lub œwietlików. Trzeba te¿ zadbaæ o swobodny dostêp
do kominów i dylatacji (w ich s¹siedztwie mo¿na wykonaæ œcie¿ki ¿wirowe). Roœlinnoœæ mo¿e pokrywaæ
ca³y dach lub tylko jego czêœæ.

n

Warstwy

Niezmiernie wa¿ne jest zaprojektowanie w³aœciwej izolacji cieplnej, hydroizolacji oraz odprowadzenia wo-
dy z dachu. Zielone dachy, które powsta³y dawniej, maj¹ czêsto uk³ad warstw trochê inny od stosowane-
go dzisiaj (s¹ te¿ du¿o ciê¿sze), poniewa¿ wybór materia³ów by³ wtedy znacznie mniejszy ni¿ obecnie.
Najczêœciej stosuje siê tak zwany stropodach o odwróconym uk³adzie warstw, czyli taki, na którym izola-
cjê termiczn¹ uk³ada siê na zasadniczej izolacji przeciwwodnej. Przed³u¿a to ¿ywotnoœæ izolacji przeciw-
wodnej i zmniejsza ryzyko przeciekania dachu.
Typowy dach zielony sk³ada siê z nastêpuj¹cych warstw (licz¹c od do³u, tzn. od powierzchni pokrycia
dachowego):
n pod³o¿e (beton, gazobeton, blacha, drewno); jest to górna warstwa stropodachu z ewentualn¹ warstw¹
wyrównuj¹c¹ lub nadaj¹c¹ spadek (np. z zaprawy cementowej).
n izolacja wodochronna– z papy termozgrzewalnej modyfikowanej elastomerem (na podk³adzie gruntu-
j¹cym) lub z folii PVC (na warstwie ochronnej).
n izolacja termiczna zabezpieczaj¹ca pokrycie dachu i izolacjê wodochronn¹ przed wahaniami tempera-
tury, promieniowaniem s³onecznym i uszkodzeniami mechanicznymi (czasami z wyprofilowanym spad-
kiem)– z twardych p³yt ze styropianu lub polistyrenu ekstrudowanego albo we³ny mineralnej
n warstwa ochronna stanowi¹ca uszczelnienie dachu i chroni¹ca po³o¿one ni¿ej warstwy przed niszcz¹-
cym dzia³aniem korzeni roœlin– z dwóch warstw papy termozgrzewalnej modyfikowanej elastomerem

n

Dachy zielone

Dach zielony

u¿ytkowy
nieu¿ytkowy

Zieleń

intensywna
ekstensywna

OKNA

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

(górna warstwa powinna mieæ wk³adkê aluminiow¹ lub miedzian¹), fizeliny lub pow³ok z ¿ywic epoksy-
dowych.
n warstwa drena¿owa odprowadzaj¹ca nadmiar wody i utrzymuj¹ca w³aœciw¹ wilgotnoœæ– z lekkich po-
rowatych materia³ów (¿wiru rzecznego o grubym uziarnieniu, keramzytu, granulatu pumeksowego) u³o¿o-
nych na warstwie ochronnej z folii lub fizeliny; stosuje siê te¿ maty porowate ze styropianu lub tworzyw
sztucznych, maty z w³ókien syntetycznych z nylonowymi pêtlami jednostronnie laminowane w³óknin¹ (w
niektórych systemach ekstensywnego zazieleniania dachu mo¿na zrezygnowaæ z warstwy drena¿owej, o
ile nachylenie dachu jest wiêksze od 20°).
n warstwa filtruj¹ca wodê sp³ywaj¹c¹ do warstwy drena¿owej, zapobiegaj¹ca zatykaniu siê porów dre-
na¿u i wyp³ukiwaniu sk³adników od¿ywczych z warstwy wegetacyjnej oraz umo¿liwiaj¹ca podci¹ganie wo-
dy do pod³o¿a gruntowego– najczêœciej z w³ókniny z tworzywa sztucznego.
n warstwa wegetacyjna stanowi¹ca w³aœciwe pod³o¿e pod uprawê roœlin o sk³adzie zale¿nym od typu ro-
œlinnoœci; przy zieleni intensywnej stosuje siê naturalne pod³o¿e gruntowe (ciê¿ar 10– centymetrowej war-
stwy pod³o¿a wynosi oko³o 200 kg/ m

2

– czêsto wymagana jest gruboœæ 40– 60 cm), przy zieleni eksten-

sywnej stosuje siê lekkie mieszanki, np. substratu torfowego ze sk³adnikami sztucznymi (keramzyt, lawa
wulkaniczna, perlit).

Zale¿nie od miejsca wbudowania okna dzielimy na :
n fasadowe, czyli wbudowane w p³aszczyznê œcian

n po³aciowe (dachowe), czyli wbudowane w p³aszczyznê dachu

n

Warunki, którym powinny odpowiadać okna:

n dostateczna izolacyjnoœæ cieplna; wspó³czynnik przenikania ciep³a U dla okien w pomieszczeniach o
temperaturze równej lub wy¿szej ni¿ 20°C nie mo¿e przekroczyæ: 2.6 W/ (m

2

K) dla I, II, III strefy klima-

tycznej (które obejmuj¹ wiêkszoœæ obszaru Polski) i 2.0 dla IV i V strefy klimatycznej
n zdolnoœæ do t³umienia dŸwiêków z otoczenia; wskaŸnik izolacyjnoœci akustycznej w przeciêtnych wa-
runkach powinien wynosiæ 25– 30 dB.
n szczelnoœæ ze wzglêdu na przenikanie powietrza przez szczeliny zamkniêtych okien; wspó³czynnik infil-
tracji powietrza przez okna powinien byæ zawarty miêdzy 0,5 i 1 (œrednio 0,8)
n szczelnoœæ ze wzglêdu na przenikanie wody opadowej do wnêtrza pomieszczeñ; wymaga siê, aby przy
okreœlonej ró¿nicy ciœnienia powietrza na zewn¹trz i wewn¹trz podczas opadów nie nastêpowa³y przecie-
ki.
n odpornoœæ na dzia³anie wiatru; wymagana ze na wzglêdu bezpieczeñstwo u¿ytkowników.

n sztywnoœæ i wytrzyma³oœæ; okno nie mo¿e zostaæ zniszczone na przyk³ad w wyniku przypadkowego
oparcia siê cz³owieka na otwartym skrzydle lub przy próbie otwierania zablokowanego skrzyd³a “na si³ê”
n dobra przepuszczalnoœæ œwiat³a,

n ochrona przed w³amaniem; blisko po³owa w³amañ nastêpuje przez okno lub drzwi balkonowe; g³ówn¹
rol¹ zabezpieczenia jest w tym przypadku wyd³u¿enie czasu potrzebnego w³amywaczowi na dostanie siê
do œrodka budynku

Okno sk³ada siê z ramy zamocowanej we wnêce okiennej, zwanej oœcie¿nic¹ oraz zawieszonych
na niej skrzyde³. Skrzyd³o sk³ada siê z ramy zwanej ramiakiem oraz szyby. Powierzchnia okna
mo¿e byæ podzielona dodatkowo na mniejsze czêœci w obrêbie oœcie¿nicy lub w obrêbie skrzyd³a.
Element dziel¹cy okno na czêœci pionowe nazywany jest s³upkiem, na czêœci poziome – œlemie-
niem. Elementy pionowe i poziome dziel¹ce p³aszczyzny skrzyd³a nazywamy szprosami. Skrzy-
d³o nazywa siê prawym, gdy patrz¹c od strony zawiasów mamy je po prawej stronie (skrzyd³o za-
myka siê zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Skrzyd³o nazywa siê lewym, gdy patrz¹c od stro-
ny zawiasów mamy je po lewej stronie (skrzyd³o zamyka sie przeciwnie do ruchów wskazówek
zegara).

n

Ze względu na konstrukcję skrzydeł okna dzielimy na:

n krosnowe– o pojedynczej warstwie skrzyde³ otwieranych na zewn¹trz lub (najczêœciej) do we-
wn¹trz
n oœcie¿nicowe – o podwójnych skrzyd³ach: wewnêtrzne otwieraj¹ siê do wewn¹trz, a zewnêtrzne– na
zewn¹trz.

Okna

Okna

fasadowe
po³aciowe

Elementy ościeżnicy

pionowe – stojaki
poziomy górny –
nadpro¿e
poziomy dolny –
próg

Elementy okna

oœcie¿nica
skrzyd³o
szyba
ramiak
s³upek
œlemiê
szpros

OKNA

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n skrzynkowe – o podwójnych skrzyd³ach, z których oba (wewnêtrzne i zewnêtrzne) otwieraj¹ siê do we-
wn¹trz.
n zespolone – o skrzyd³ach trwale po³¹czonych (skrzyd³o zewnêtrzne jest zawieszone na wewnêtrznym,
z którym jest zespolone œrubami) i otwieraj¹cych siê razem.
n jednoramowe – jednoskrzyd³owe, szklone szybami zespolonymi
Obecnie na rynku oferowane s¹ g³ównie okna zespolone i jednoramowe

n

Zależnie od kierunku i sposobu otwierania skrzydeł okna dzielimy na:

n rozwieralne – o skrzyd³ach otwieraj¹cych siê przez obrót wokó³ osi przechodz¹cych przez zawiasy;
mog¹ byæ jedno – lub dwuskrzydlowe
n rozwieralno – uchylne – otwieraj¹ce siê przez rozwieranie lub uchylanie (sposób otwierania jest usta-
lany przez zmianê po³o¿enia klamki)
n obrotowe – otwieraj¹ce siê przez obrót skrzyd³a wokó³ osi pionowej; oœ obrotu znajduje siê poœrodku
skrzyd³a lub nieco wy¿ej (zalet¹ drugiego rozwi¹zania jest to, ¿e otwarte okno nie wystaje do wewn¹trz
pomieszczenia
n uchylno – obrotowe, o podwójnym systemie otwierania; mo¿na je otwieraæ (uchylaæ) od góry, a do-
datkowo istnieje mo¿liwoœæ uniesienia dolnej krawêdzi i obrót wokó³ krawêdzi górnej
n uchylne – uchylaj¹ce siê od góry (przez obrót skrzyd³a wokó³ poziomej osi przechodz¹cej przez doln¹
krawêdŸ)
n uchylno – przesuwne – umo¿liwiaj¹ce podniesienie skrzyd³a i przesuniêcie go w bok.

n przesuwne – otwieraj¹ce siê przez przesuwanie skrzyde³ w poziomie lub w pionie

n nieotwieralne; pe³ni¹ tylko rolê œwietlików doprowadzaj¹cych œwiat³o do pomieszczenia.

n

Zależnie od liczby skrzydeł okna dzielimy na:

n jednodzielne – o jednym skrzydle w poziomie

n wielodzielne – o dwóch lub wiêkszej liczbie skrzyde³ w poziomie

n jednorzêdowe – jedno skrzyd³o lub jeden rz¹d skrzyde³ w pionie

n wielorzêdowe – dwa lub wiêcej rzêdów skrzyde³ w pionie

n

Zależnie od materiału skrzydeł i ościeznic okna dzielimy na:

drewniane, z PVC, z kompozytu poliestrowo–szklanego, aluminiowe

Okna drewniane wykonuje siê najczêœciej z drewna sosnowego lub œwierkowego, rzadziej– dêbowego,
mahoniowego lub innych gatunków drewna egzotycznego. Mahoñ nadaje siê bardzo dobrze na ramy
okienne i oœcie¿nice ze wzglêdu na twardoœæ i odpornoœæ na odkszta³cenia, ale jego wad¹ jest wysoka ce-
na. Najbardziej popularne drewno sosnowe powinno byæ najwy¿szego gatunku, o regularnym przebiegu
s³ojów, bez sêków i wype³nieñ (warto zwróciæ uwagê, czy sposób pomalowania profilu umo¿liwia obej-
rzenie rysunku drewna; wady materia³u s¹ czêsto ukryte pod grub¹ warstw¹ farby). Stosuje siê drewno li-
te lub klejone. Ramy z drewna klejonego s¹ w wiêkszym stopniu zabezpieczone przed wypaczeniem. Pro-
file powinny byæ klejone pod³u¿nie; maj¹ wówczas mniejsz¹ tendencjê do wypaczania.
Okna drewniane maj¹ ró¿ne kszta³ty: prostok¹tne, okr¹g³e, trójk¹tne, trapezowe. Ramy najczêœciej s¹ bia-
³e, br¹zowe (malowane farbami kryj¹cymi) lub w kolorze naturalnego drewna (pokryte lakierem transpa-
rentnym). Inne kolory trzeba zamówiæ.

n

Zalety okien drewnianych:

n du¿a sztywnoœæ,

n dobra izolacyjnoœæ termiczna (drewno ma niski wspó³czynnik przewodnoœci cieplnej),

n ³atwoœæ obróbki,

n mo¿liwoœæ dowolnego barwienia,

n naturalny i “ciep³y” wygl¹d.

n

Wady okien drewnianych:

n podatnoϾ na uszkodzenia,

n koniecznoœæ sta³ej konserwacji,

n mo¿liwoœæ wypaczenia (drewno zmienia objêtoœæ przy zmianach wilgotnoœci: zawilgocone pêcznieje,
po wyschniêciu– kurczy siê)
n podatnoœæ na dzia³anie grzybów, które powoduj¹ przebarwienia (sinienie) i gnicie
Sta³oœæ wymiarów okna i jego sprawne dzia³anie zale¿y od jakoœci drewna u¿ytego do produkcji oraz od

Najczęściej spotykane

rodzaje konstrukcji

skrzydeł

zespolone
jednoramowe

n

Okna drewniane

OKNA

technologii produkcj i warunków eksploatacji. Okna klejone z kilku (zwykle trzech) warstw s¹ w niewielkim
stopniu podatne na zmiennoœæ wymiarów.

Okna z PVC maj¹ ramy (ramiaki i i oœcie¿nice) z profili wykonanych z wysokoudarowego polichlorku wi-
nylu. Przekrój profili jest wielokomorowy (3 – 6 komór); komory pe³ni¹ ró¿ne funkcje: izolacji termicznej,
akustycznej, odwadniania, usztywnienia.
Sztywnoœæ profili z PVC jest znacznie mniejsza od sztywnoœci ram drewnianych, dlatego musz¹ byæ do-
datkowo wzmacniane wk³adanymi do œrodka kszta³townikami stalowymi. Kszta³towniki musz¹ byæ zabez-
pieczone antykorozyjnie (najczêœciej stosuje siê blachê ocynkowan¹). Niedostatecznie usztywnione profi-
le mog¹ siê w trakcie eksploatacji odkszta³caæ (np. pod wp³ywem temperatury– dotyczy to szczególnie
profili o ciemnych barwach) i powodowaæ trudnoœci przy otwieraniu i zamykaniu okien.

n

Zalety okien z PVC:

n du¿a trwa³oœæ (40– 50 lat),

n ³atwoœæ konserwacji (tylko mycie)

n dowolnoœæ kszta³tu

n du¿y wybór wzorów i kolorów

n niska cena

n

Wady okien z PVC:

n mo¿liwoœæ niedostatecznego usztywnienia ramy okiennej wskutek b³êdów wykonania (zbyt ma³a gru-
boœæ blachy, wzmocnienie tylko odcinkowe, kszta³towniki wzmacniaj¹ce wk³adane w kawa³kach, czasami
w ogóle brak wzmocnieñ),
n du¿a wyd³u¿alnoœæ termiczna (wyd³u¿enie mo¿e osi¹gaæ wartoœci: 1,6 mm/ m dla profili w kolorze bia-
³ym oraz 2,4 mm/ m – dla profili w kolorze ciemnym),
n mo¿liwoœæ nagrzania do temperatury, przy której zagro¿ona jest stabilnoœæ kszta³tu (przy temperaturze
35°C profile bia³e nagrzewaj¹ siê do temperatury oko³o 40°C, ciemnobr¹zowe – do 70°C; stabilnoœæ kszta³-
tu twardego PVC zawiera siê w granicach 75 – 83°C; profile o ciemnych barwach mog¹ siê wiêc nagrzaæ
do temperatury, w której trac¹ swoj¹ sztywnoœæ i ulegaj¹ odkszta³ceniom).
n ograniczenie wymiarów ze wzglêdu na sztywnoœæ,

n mo¿liwoœæ wydzielania siê szkodliwych zwi¹zków chemicznych podczas po¿aru
Okna z PVC maj¹ najczêœciej kolor bia³y. Profile barwne otrzymuje siê metod¹ barwienia w masie lub
wprasowywania na gor¹co w bia³y profil (tylko po stronie zewnêtrznej) specjalnych folii barwnych. Ofero-
wane s¹ najczêœciej kolory imituj¹ce barwê naturalnego drewna ró¿nych gatunków: mahoñ, ciemny d¹b,
jasny d¹b, palisander, ale równie¿: czerwone, zielone, niebieskie, ¿ó³te itp.
Okna wykonane z PVC mog¹ mieæ dowolne kszta³ty (okr¹g³e, ³ukowe, wieloboczne) i podzia³y.

Ze wzglêdu na niewielk¹ sztywnoœæ okna z PVC nie powinny mieæ zbyt du¿ych wymiarów. Najlepiej,
aby skrzyd³a otwierane mia³y szerokoœæ nie wiêksz¹ ni¿ 0.90 m, a skrzyd³a nie otwierane– 1.50 m.
Okna z PVC powinny byæ szczególnie starannie montowane. Odpowiednie mocowanie oraz ograni-
czenie wymiarów okien zapobiega ich nadmiernym deformacjom.

Maj¹ ramy i oœcie¿nice z profili wykonanych z kompozytu poliestrowo– szklanego (tzw. fiberglass– sk³a-
daj¹cy siê z ¿ywicy poliestrowej, która stanowi oko³o 30 – 40% i w³ókien szklanych – 60 – 70%).
Profile okienne z tego materia³u charakteryzuj¹ siê wysok¹ wytrzyma³oœci¹ mechaniczn¹, dziêki czemu nie
wymagaj¹ dodatkowego usztywnienia profilami stalowymi i mog¹ mieæ mniejszy przekrój ni¿ profile z PVC.
Maj¹ dobr¹ izolacyjnoœæ ciepln¹ i ma³¹ wyd³u¿alnoœæ termiczn¹ (zbli¿on¹ do wyd³u¿alnoœci szk³a). S¹ od-
porne na wp³ywy atmosferyczne, kwasoodporne oraz mog¹ byæ podczas u¿ytkowania dowolnie malowa-
ne i przemalowywane. Mog¹ mieæ ró¿ne kszta³ty i wymiary, nie ma zastosowania pojêcie “standardu”.

n

Zalety okien z kompozytu:

n du¿a sztywnoœæ,

n dobra izolacyjnoϾ cieplna,

n niewielka odkszta³calnoœæ,

n odpornoϾ na czynniki atmosferyczne

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Okna z PVC

n

Okna z kompozytu poliestrowo – szklanego

OKNA

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

n odpornoœæ na dzia³anie kwasów,

n mo¿liwoœæ dowolnego malowania,

n mo¿liwoœæ produkcji okien o dowolnych kszta³tach i wymiarach

n

Wady okien z kompozytu:

n wysoka cena

Maj¹ ramy i oœcie¿nice z profili wykonanych z aluminium. Profile aluminiowe sk³adaj¹ siê z zamkniêtych
komór powietrznych. Najczêœciej stosuje siê profile trójkomorowe. Podstawowe typy profili aluminiowych:
–wykonany w ca³oœci z aluminium (z jednego wielokomorowego przekroju), tak zwany zimny, o bardzo ni-
skim wspó³czynniku izolacyjnoœci cieplnej; nadaje siê do stosowania tylko w przegrodach wewn¹trz bu-
dynku, takich jak œcianki dzia³owe, drzwi wewnêtrzne
–z wk³adem z tworzywa sztucznego (dwa profile aluminiowe po³¹czone przek³adk¹ z poliuretanu lub polia-
midu, która wraz z fragmentami s¹siaduj¹cych profili tworzy trzeci¹ komorê), o trochê lepszej izolacyjno-
œci cieplnej, który mo¿e byæ stosowany równie¿ w przegrodach zewnêtrznych.
W budownictwie mieszkaniowym profile aluminiowe stosuje siê przede wszystkim w oszklonych przybu-
dówkach (werandy, ogrody zimowe, oran¿erie) lub innych konstrukcjach przestrzennych.

Problemy z wentylacj¹
Zbyt du¿a infiltracja powietrza przez okna powoduje straty ciep³a i zmniejsza izolacyjnoœæ akustyczn¹.
Zbyt niska infiltracja powoduje: wzrost wilgotnoœci powietrza w mieszkaniu (co prowadzi do wykra-
plania pary wodnej, rozwoju pleœni i grzybów) i pogorszenie jego jakoœci (zbyt wysokie stê¿enie ga-
zów, np. dwutlenku wêgla, nieprzyjemny zapach).
Nowoczesne okna drewniane i z tworzyw sztucznych maj¹ bardzo du¿¹ szczelnoœæ ze wzglêdu na
przenikanie powietrza, czêsto prawie ca³kowit¹. Ca³kowita szczelnoœæ okien stanowi ich wadê; takie
okna musz¹ byæ czêsto otwierane lub wymagaj¹ rozszczelniania.

Okna rozszczelnia siê przez:
– stosowanie okuæ rozszczelniaj¹cych,
– mikrorozszczelnianie skrzyde³,
– stosowanie specjalnych uszczelek wietrzeniowych,
– wycinanie lub nawiercanie uszczelek.

Certyfikaty
Przed zakupem okna nale¿y zawsze ¿¹daæ certyfikatu. Certyfikat to nie to samo co aprobata. Apro-
bata techniczna stwierdza przydatnoœæ danego systemu do stosowania w budownictwie, a wiêc okre-
œla jedynie wymagania. Natomiast certyfikat zgodnoœci z aprobat¹ dopuszcza do stosowania w bu-
downictwie okna wytwarzane przez konkretnego producenta.
Certyfikat jest wydawany imiennie na podstawie:
– badañ okien; – kontroli produkcji; – kontroli zak³adowego systemu zapewnienia jakoœci
Okna znanych producentów sprawdzane s¹ w tunelu aerodynamicznym, w którym symuluje siê
wszystkie typy warunków atmosferycznych.
Najlepiej kupowaæ okna bezpoœrednio u producenta, a przynajmniej zapewniæ sobie monta¿ przez au-
toryzowan¹ ekipê.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Okna z aluminium

Podzia³ okien aluminiowych na klasy

w zale¿noœci od wspó³czynnika przenikania ciep³a U

R

Grupa

UR

[W/ (m

2

K)

1.

<2

2.1

2,0 – 2,8

2.2

2,8– 3,5

Wentylacja

Rozszczelnianie

Certyfikaty

i

Aprobaty

DRZWI

I

BRAMY

GARA¯OWE

Okna po³aciowe s¹ najczêœciej drewniane (z drewna sosnowego lub œwierkowego), sporadycznie– z two-
rzywa sztucznego. Oœcie¿nice i skrzyd³a wykonywane s¹ z drewna klejonego warstwowo, fabrycznie im-
pregnowanego. Od strony zewnêtrznej okna s¹ zwykle zabezpieczone ok³adzin¹ z blachy aluminiowej lub
miedzianej, odporn¹ na dzia³anie promieniowania UV. Okna najczêœciej s¹ wyposa¿one w nowoczesne
okucia obwiedniowe, ³¹cz¹ce skrzyd³o z oœcie¿nic¹, umo¿liwiaj¹ce ryglowanie skrzyd³a w oœcie¿nicy na
ca³ym obwodzie (w kilku punktach).

Wy³azy dachowe s¹ to okna po³aciowe rozwieralne, zaprojektowane na potrzeby dekarzy i kominia-
rzy, przeznaczone z regu³y do poddaszy nieu¿ytkowych. Mog¹ byæ wyposa¿one w blokadê uniemo¿-
liwiaj¹c¹ samoczynne zamkniêcie siê podczas prac na dachu.

Okna po³aciowe mog¹ byæ montowane w dachach o ró¿nych k¹tach pochylenia po³aci i ró¿nych typach
pokrycia dachowego; trzeba tylko zastosowaæ odpowiedni ko³nierz uszczelniaj¹cy dostosowany do rodza-
ju pokrycia. Wystêpuje on w dwóch wersjach: do pokryæ falistych (blacha falista, p³yty faliste) oraz p³a-
skich (blacha p³aska, papa, ³upek).
Producenci oferuj¹ na ogó³ okna w naturalnym kolorze drewna, na zamówienie malowane na inne kolory.
Równie¿ blachy zabezpieczaj¹ce mog¹ byæ kolorowe. Nie zawsze mo¿liwe jest wykonanie okna o nietypo-
wych wymiarach (na ogó³ tylko przy wiêkszych zamówieniach).

Okna mog¹ byæ szklone szybami pojedynczymi lub zespolonymi. W nowych oknach stosuje siê standar-
dowo szyby zespolone. Szyba zespolona sk³ada siê z dwóch lub trzech szyb pojedynczych, oddzielonych
komorami powietrznymi wype³nionymi suchym powietrzem albo gazem szlachetnym (argonem, krypto-
nem lub ksenonem); taka szyba dobrze izoluje cieplnie, ale tylko pod warunkiem ca³kowitej szczelnoœci
wzd³u¿ krawêdzi (w przeciwnym wypadku gaz z czasem ulatnia siê i w³aœciwoœci cieplne okna pogarsza-
j¹ siê). Szyby s¹ na obwodzie po³¹czone ramkami dystansowymi (z twardej pianki poliuretanowej, kom-
pozytu poliestrowo– szklanego, aluminium), utrzymuj¹cymi je w sta³ej odleg³oœci. Gruboœæ szyb wynosi
4 lub 3 mm, szerokoœæ szczeliny powietrznej – 6, 8, 12, 14, 16, 18 mm. Wspó³czynnik przenikania ciep³a
U okna zale¿y od szerokoœci szczelin powietrznych. Standardowa szyba zespolona podwójna 4/ 16/ 4 sk³a-
da siê z dwóch szyb o gruboœci 4 mm, oddzielonych szczelin¹ powietrzn¹ 16 mm. W przypadku szyb ze-
spolonych potrójnych spotyka siê ró¿ne zestawy, sk³adaj¹ce siê z trzech szyb o tej samej lub ró¿nej gru-
boœci, oddzielonych szczelinami powietrznymi o tej samej lub ró¿nej szerokoœci (przyk³adowe zestawy: 4/
12/ 3/ 12/ 4; 4/ 8/ 4/ 8/ 4; 3/ 6/ 3/ 9/ 3).

4/ 12/ 3/ 12/ 4– okno zespolone trzyszybowe; gruboœæ szyb zewnêtrznych 4 mm, gruboœæ szyby we-
wnêtrznej– 4 mm, dwie szczeliny powietrzne o szerokoœci 12 mm ka¿da.

n

Zależnie od funkcji, jaką pełnią w budynku drzwi dzielimy na:

n wewn¹trzlokalowe – oddzielaj¹ce od siebie pomieszczenia tego samego mieszkania.

n wewnêtrzne wejœciowe – prowadz¹ce z mieszkania na klatkê schodow¹

n zewnêtrzne wejœciowe – prowadz¹ce z budynku na zewn¹trz

W przypadku domu jednorodzinnego mo¿na mówiæ o drzwiach zewnêtrznych i wewnêtrznych

Skrzyd³o drzwiowe – otwieraj¹ca siê czêœæ drzwi (potocznie ta w³aœnie czêœæ nazywana jest drzwiami)
Oœcie¿nica – rama osadzona w otworze œciany, na której zawiesza siê (lub montuje w inny sposób)
skrzyd³a.
Okucia – elementy wyposa¿enia drzwi, takie jak: zawiasy, klamki, zamek, szyld os³aniaj¹cy.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Okna połaciowe i wyłazy dachowe

n

Szyby

Okna zespolone

z 2 lub 3 szyb

to

standard

Drzwi i bramy garażowe

Drzwi

wewnêtrzne
zewnêtrzne

DRZWI

I

BRAMY

GARA¯OWE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

n

Zależnie od kierunku i sposobu otwierania skrzydeł drzwi dzielimy na:

n rozwieralne – otwieraj¹ce siê przez obrót skrzyde³ wokó³ pionowej osi, przechodz¹cej przez zawiasy;
odmian¹ drzwi rozwieralnych s¹ drzwi wahad³owe
n obrotowe – otwieraj¹ce siê przez obrót obu skrzyde³ wokó³ wspólnej osi pionowej

n rozsuwane – podczas otwierania i zamykania przesuwaj¹ce siê w prowadnicach; chowaj¹ siê w œcia-
nie lub specjalnie do tego przeznaczonych kasetach; odmian¹ drzwi rozsuwanych s¹ drzwi harmonijkowe
n sk³adane – o skrzyd³ach z dwóch czêœci po³¹czonych zawiasami umo¿liwiaj¹cymi sk³adanie

n

Zależnie od liczby skrzydeł drzwi dzielimy na:

n jednoskrzyd³owe (najczêœciej spotykane),

n dwuskrzyd³owe

n

Ze względu na kierunek otwierania skrzydeł drzwi dzielą się na:

n prawe – przy otwieraniu do siebie obracaj¹ siê w kierunku niezgodnym z ruchem wskazówek zegara
(zawiasy s¹ wtedy po prawej stronie)
n lewe – przy otwieraniu do siebie obracaj¹ siê zgodnie z ruchem wskazówek zegara (zawiasy znajduj¹
siê po lewej stronie).

n

Wymagania, którym muszą odpowiadać drzwi w mieszkaniu:

Zgodnie z prawem budowlanym drzwi w mieszkaniu musz¹ odpowiadaæ okreœlonym wymaganiom:
n Drzwi do pomieszczeñ przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi oraz do kuchni, ³azienki i WC musz¹ mieæ
szerokoœæ w œwietle przynajmniej 80 cm i nie mog¹ mieæ progów.
n Drzwi do ³azienki i WC musz¹ otwieraæ siê na zewn¹trz pomieszczenia, a na dole byæ wyposa¿one w
otwory umo¿liwiaj¹ce wentylacjê, o przekroju przynajmniej 0.022 m

2

Szerokoœæ drzwi dobiera architekt; jest ona okreœlona w projekcie budynku. Drzwi jednoskrzyd³owe do-
stêpne w sprzeda¿y maj¹ typowe szerokoœci: 60, 70, 80, 90 cm. Drzwi o szerokoœci 60 i 70 cm przezna-
czone s¹ do dawniejszych wymiarów oœcie¿nic (obecnie, jak wspomniano wy¿ej, takich szerokoœci ju¿ siê
nie projektuje). Drzwi dwuskrzyd³owe symetryczne maj¹ zwykle szerokoœæ 120, 140 lub 160 cm.

Drzwi drewniane sk³adaj¹ siê z kilku czêœci. Œrodkow¹ czêœæ stanowi rama z drewna (litego lub klejona z
listewek), wzmocniona dodatkowymi listwami albo kszta³townikami stalowymi ko³o zawiasów i zamka. Do
produkcji ram drzwiowych stosuje siê drewno sosnowe, dêbowe, modrzewiowe, mahoñ i inne gatunki
drewna egzotycznego. Wype³nienie ramy stanowi¹: karton (w formie tak zwanego “plastra miodu”), paski
p³yty pilœniowej u³o¿one w jode³kê albo kratownicê lub kasetony z drewna litego. Je¿eli drzwi pe³ni¹ rolê
drzwi wejœciowych do budynku, wewn¹trz ramy umieszcza siê jeszcze warstwê izolacji termicznej z p³yt
ze styropianu lub pianki poliuretanowej. Rama jest obustronnie oklejona pokryciem z p³yt pe³nych, p³yt z
otworami lub kilkuwarstwowym laminatem klejonym.
Ze wzglêdu na konstrukcjê pokrycia rozró¿niamy trzy rodzaje drzwi.
n Drzwi p³ytowe maj¹ obustronne pokrycie wykonane z p³yty pe³nej nieprofilowanej (twardej p³yty pil-
œniowej MDF lub p³yty wiórowej).
n Drzwi p³ycinowe maj¹ obustronne pokrycie wykonane z p³yt z otworami, które wype³nia siê tak zwany-
mi p³ycinami o ró¿nych kszta³tach i wymiarach z litego drewna lub z p³yty pilœniowej; dla urozmaicenia wy-
gl¹du skrzyd³a p³yciny s¹ czêsto obramowane listewkami.
n Drzwi p³ytowo – p³ycinowe maj¹ obustronne pokrycie wykonane z pe³nych p³yt (pilœniowych lub wió-
rowych, czasami z litego drewna), t³oczonych w taki sposób, ¿e wygl¹dem przypominaj¹ p³yciny.

Niektórzy producenci oferuj¹ drzwi surowe, niewykoñczone– przeznaczone do samodzielnego lakierowania.
Najczêœciej jednak kupujemy drzwi wykoñczone fabrycznie. Skrzyd³a drzwiowe mog¹ byæ oklejone polakie-
rowanym fornirem z naturalnego drewna ró¿nych gatunków (d¹b, orzech, mahoñ, buk, jesion, sosna) lub fo-
li¹: drewnopodobn¹, bia³¹, czarn¹ lub wzorzyst¹, pomalowane lakierem kryj¹cym o ró¿nych barwach. Oœcie¿-
nicê mo¿na wykoñczyæ w podobny sposób jak drzwi (okleiæ fornirem lub foli¹ albo pomalowaæ).

Rama jest wykonana z dwu– lub trójkomorowych profili z wysokoudarowego utwardzonego PVC, wzmoc-
nionych kszta³townikami ze stali ocynkowanej lub aluminium. Drzwi z PVC s¹ najczêœciej p³ytowe lub p³y-

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

Drzwi

jednoskrzyd³owe
dwuskrzyd³owe

Drzwi

prawe
lewe

n

Drzwi drewniane

Drzwi drewniane

p³ytowe
p³ycinowe
p³ytowo–
p³ycinowe

n

Drzwi z PVC

DRZWI

I

BRAMY

GARA¯OWE

towo– p³ycinowe, obite g³adkimi lub t³oczonymi p³ytami z blachy aluminiowej, polichlorku winylu lub w³ók-
na szklanego utwardzonego ¿ywic¹ poliestrow¹. Jako izolacjê termiczn¹ (drzwi wejœciowe do budynku)
stosuje siê piankê poliuretanow¹ lub panele izolacyjne.

Rama jest wykonana z dwu– lub trójkomorowych profili aluminiowych. Drzwi aluminiowe mog¹ byæ p³ytowe,
p³ycinowe lub p³ytowo– p³ycinowe, obite g³adkimi lub t³oczonymi p³ytami lub panelami z blachy stalowej. Drz-
wi wejœciowe maj¹ wk³adki termoizolacyjne ze styropianu, we³ny mineralnej lub pianki poliuretanowej.

Drzwi stalowe stosuje siê jako wejœciowe do budynku. Maj¹ ramê z drewna lub stalowych kszta³towników po-
kryt¹ obustronnie p³ytami stalowymi lub aluminiowymi o gruboœci 0,5- 0,6 mm. P³yty mog¹ byæ wyt³aczane
lub g³adkie, malowane albo oklejone foli¹ imituj¹c¹ drewno. P³yty g³adkie s¹ czêsto pokryte p³ycinami z twar-
dej p³yty pilœniowej. Wype³nienie i jednoczeœnie izolacjê ciepln¹ stanowi sztywna pianka poliuretanowa.

Drzwi antyw³amaniowe maj¹ najczêœciej ramê ze stalowych kszta³towników, wzmocnion¹ dodatkowo: prê-
tami ze stali hartowanej, krat¹, profilowan¹ blach¹. Rama jest obustronnie pokryta blach¹ stalow¹ ocyn-
kowan¹ (pojedyncz¹ lub podwójn¹) g³adk¹ lub wyt³aczan¹, ewentualnie grub¹ p³yt¹ wiórow¹. Stopieñ za-
bezpieczenia zale¿y nie tylko od drzwi, ale tak¿e od rodzaju oœcie¿nicy i sposobu jej zakotwienia w œcianie
budynku. Drzwi antyw³amaniowe musz¹ mieæ odpowiednie atesty. Tak¿e zamek musi byæ atestowany.
Najwy¿sz¹ odpornoœæ na w³amanie zapewniaj¹ drzwi antyw³amaniowe posiadaj¹ce œwiadectwo klasy C.
Montowanie drzwi antyw³amaniowych jako wejœciowych do budynku ma sens tylko wówczas, gdy wszyst-
kie inne otwory okienne i drzwiowe (drzwi do gara¿u, na balkon, taras) mog¹ byæ zabezpieczone w takim
samym stopniu jak drzwi wejœciowe. Bez sensu jest stosowanie drzwi antyw³amaniowych w budynkach
wykonanych w technologii gipsowej albo szkieletu drewnianego, gdzie œcianê mo¿na przeci¹æ pi³¹ me-
chaniczn¹.

n

Drzwi antywłamaniowe, o zwiększonej odporności na włamanie (klasy C), muszą

być wyposażone w następujące elementy:

n zamek podstawowy (g³ówny) o konstrukcji przystosowanej do wspó³pracy z klamk¹ lub ga³k¹,

n zamek dodatkowy,

n klamkê i uchwyt z tarczami,

n zawiasy czopowe z os³onami,

n kotwy œcienne do mocowania oœcie¿nicy,

n czopy przeciwwywa¿eniowe,

n os³onê otworu zaczepowego.
Zamek podstawowy i zamki dodatkowe mog¹ byæ zast¹pione jednym zamkiem wielopunktowym.

n

Drzwi mogą być wyposażone w dodatkowe elementy:

n zasuwê,

n zapornicê,

n wziernik

Drzwi szklane mog¹ byæ jedno– lub dwuskrzyd³owe, o kszta³cie prostok¹tnym lub ³ukowym. Skrzyd³a
drzwi szklanych s¹ wstawione w ramy (drewniane, metalowe lub plastikowe) albo sk³adaj¹ siê tylko ze
szklanej tafli wyposa¿onej w okucia (stalowe lub mosiê¿ne). Zalet¹ drzwi bez ram jest to, ¿e mo¿na je ³a-
two dopasowaæ do ka¿dego otworu. Jako materia³ do produkcji drzwi szklanych stosuje siê szk³o harto-
wane o gruboœci 8– 10 mm: zwyk³e przezroczyste lub matowe, wzorzyste, witra¿owe, czasami szk³o an-
tisol, nie przepuszczaj¹ce promieniowania s³onecznego.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Drzwi z aluminium

n

Drzwi stalowe

n

Drzwi antywłamaniowe

n

Drzwi szklane

DRZWI

I

BRAMY

GARA¯OWE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

Drzwi rozsuwane przesuwaj¹ siê w aluminiowej prowadnicy górnej, sk³adaj¹cej siê z szyny i rolek na ³o-
¿yskach kulkowych. Na dole, zale¿nie od systemu, montuje siê równie¿ prowadnicê lub tylko ogranicznik,
zapewniaj¹cy utrzymanie drzwi w p³aszczyŸnie œciany. Drzwi po otwarciu zas³aniaj¹ czêœæ œciany. W nie-
których systemach drzwi po otwarciu chowaj¹ siê w œcianie. W œcianie, w s¹siedztwie otworu drzwiowe-
go, montuje siê w murze specjaln¹ kasetê, do której wsuwaj¹ siê drzwi.
Drzwi rozsuwane mog¹ byæ jedno– lub dwuskrzyd³owe. W przypadku drzwi dwuskrzyd³owych mo¿liwe s¹
ró¿ne rozwi¹zania: oba skrzyd³a drzwi mog¹ chowaæ siê do jednej kasety (wówczas musi ona byæ grub-
sza) lub do dwóch kaset, usytuowanych po obu stronach otworu drzwiowego.
Skrzyd³a drzwi maj¹ konstrukcjê analogiczn¹ jak skrzyd³a drzwi rozwieralnych Ramy wype³nione s¹ p³yt¹
wiórow¹, tafl¹ szklan¹ lub lustrzan¹. Szklane lub lustrzane mo¿e byæ tylko wype³nienie lub ca³e skrzyd³o.
G³ówn¹ zalet¹ drzwi rozsuwanych, w porównaniu z tradycyjnymi drzwiami rozwieralnymi, jest oszczêd-
noœæ miejsca. Wysokoœæ drzwi jest zwykle ograniczona (zale¿nie od materia³u). Je¿eli wysokoœæ po-
mieszczenia jest wiêksza od wysokoœci drzwi, mo¿na j¹ obni¿yæ sufitem podwieszonym.

Stare drzwi rozwieralne mo¿emy przekszta³ciæ w drzwi rozsuwane chowane w œcianie, musimy tylko
wykuæ otwór na kasetê (nie wykuwajmy przypadkiem na w³asn¹ rêkê otworu w œcianie noœnej).

Drzwi harmonijkowe s¹ odmian¹ drzwi rozsuwanych. Najbardziej nadaj¹ siê do zastosowania tam, gdzie
brakuje miejsca. Sk³adaj¹ siê z pojedynczych paneli po³¹czonych w taki sposób, ¿e przy otwieraniu sk³a-
daj¹ siê jak harmonijka. Podczas otwierania i zamykania skrzyd³a drzwiowe przesuwaj¹ siê w aluminiowej
szynie górnej. Skrzyd³a przymocowane s¹ do listew bocznych, montowanych do oœcie¿nicy. Panele (o
szerokoœci 10, 12 lub 14 cm) wykonuje siê z PVC, p³yt wiórowych, sklejki lub z drewna. £¹czniki wyko-
nuje siê z PVC (zawiasy listwowe), metalowych sprê¿ynek lub wzmacnianej taœmy z p³ótna. Wymiary kom-
pletu s¹ najczêœciej dostosowane do typowych otworów drzwiowych. Mo¿na je poszerzyæ, dodaj¹c pane-
le. Jednak szerokoœæ jednego skrzyd³a nie mo¿e przekroczyæ 1.5– 2 m.

Maj¹ skrzyd³a z dwóch czêœci, po³¹czonych zawiasami umo¿liwiaj¹cymi sk³adanie. Podczas sk³adania jed-
na czêœæ skrzyd³a obraca siê, a druga przesuwa w aluminiowej prowadnicy. Drzwi sk³adane mog¹ byæ jed-
no – lub kilkuskrzyd³owe. Rama, drewniana lub aluminiowa, jest wype³niona p³yt¹ wiórow¹, szk³em (lu-
strem), wype³nieniem typu ¿aluzjowego. Drzwi sk³adane s³u¿¹ przede wszystkim do zamykania szaf i wnêk.
Drzwi mog¹ byæ wyposa¿one w otwory o ró¿nych wymiarach i kszta³tach przeznaczone do oszklenia lub
do wentylacji (drzwi do ³azienki). Otwory do wentylacji znajduj¹ siê w dolnej czêœci skrzyd³a; czêsto s¹ wy-
posa¿one w kratki wentylacyjne. Czasami otwory wentylacyjne zastêpuje siê wyciêciami.

Wszystkie typy drzwi mog¹ byæ szklone ró¿nymi rodzajami szk³a: przezroczystym, matowym, wzorzystym,
witra¿owym, bezpiecznym, antyw³amaniowym. Otwory przeznaczone do oszklenia maj¹ ró¿ne kszta³ty:
prostok¹tne, ³ukowe lub ozdobne. Czasami s¹ podzielone kratk¹ z listewek drewnianych, tak zwanych
szczeblinek. Drzwi wejœciowe do budynku szkli siê szybami podwójnymi, potrójnymi lub zespolonymi.

n Drzwi wewnêtrzne rozwieralne maj¹ skrzyd³a wyposa¿one w zamki otwierane tylko klamk¹ lub klamk¹
i kluczem. Drzwi do ³azienek i WC maj¹ wmontowane zamki do zamykania tylko od wewn¹trz. Klamka i
szyld tworz¹ komplet wykonany z tego samego materia³u. Standardowe klamki i szyldy s¹ aluminiowe. Mo-
g¹ byæ te¿ wykonane z mosi¹dzu.
n Drzwi rozsuwane i sk³adane s¹ wyposa¿one w uchwyty.

n Drzwi harmonijkowe zamykaj¹ siê na zatrzask albo mog¹ byæ wyposa¿one w zamek z tradycyjn¹ klam-
k¹ lub z ga³k¹.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Drzwi rozsuwane

n

Drzwi harmonijkowe

n

Drzwi składane

n

Wypełnienia drzwi

n

Okucia drzwiowe

KONSTRUKCJE

PRZESZKL

ONE

Bramy gara¿owe stosuje siê do zamykania gara¿y, budynków warsztatowych i przemys³owych, magazy-
nów. Konstrukcja skrzyd³a drzwiowego jest zwykle p³ytowa; rama z ocynkowanych kszta³towników stalo-
wych jest od strony zewnêtrznej obita: blach¹ stalow¹ lub aluminiow¹ profilowan¹ (wyt³aczan¹ w formie
poziomych, pionowych lub ukoœnych listew albo w kszta³cie kasetonów) zabezpieczon¹ antykorozyjnie,
panelami stalowymi albo winylowymi o wzmocnionych brzegach, p³yt¹ z litego drewna (z profilowaniem
poziomym, pionowym, ukoœnym lub wype³nieniem z kasetonów). Bramy ocieplone maj¹ dodatkowo
wk³adkê termoizolacyjn¹ ze styropianu lub pianki poliuretanowej; w tym przypadku rama jest obita tak¿e
od wewn¹trz. Bramy ocieplone szczególnie nadaj¹ siê do gara¿y s¹siaduj¹cych z pomieszczeniami miesz-
kalnymi. Zale¿nie od liczby skrzyde³ i sposobu ich otwierania/ zamykania rozró¿niamy kilka podstawowych
typów bram.
n Bramy rozwieralne dwuskrzyd³owe otwieraj¹ siê tak samo jak drzwi o analogicznej konstrukcji.

n Bramy uchylne s¹ dostêpne w dwóch wersjach: z prowadnicami (szynami) podsufitowymi lub wypo-
sa¿one w mechanizm sprê¿ynowy umo¿liwiaj¹cy otwieranie bez szyn.
n Bramy segmentowe (sekcyjne) górne lub boczne sk³adaj¹ siê z kilku (4– 6) po³¹czonych segmentów,
które przy otwieraniu i zamykaniu przesuwaj¹ siê w prowadnicach górnych (zamontowanych pod sufitem)
lub bocznych (zamontowanych przy bocznych œcianach otworu).
n Bramy harmonijkowe górne lub boczne sk³adaj¹ siê z kilku segmentów po³¹czonych zawiasami; pod-
czas otwierania sk³adaj¹ siê w harmonijkê przy górnej lub bocznej krawêdzi otworu drzwiowego.
n Bramy rolowane (¿aluzjowe) sk³adaj¹ siê z paneli aluminiowych lub stalowych z wype³nieniem termo-
izolacyjnym; podczas otwierania zwijaj¹ siê podobnie jak roleta okienna do kasety umieszczonej nad wjaz-
dem do gara¿u.

Bramy zamykane i otwierane automatycznie s¹ wyposa¿one w napêd elektryczny, którego uruchomie-
nie nastêpuje przez:
n wciœniêcie przycisku umieszczonego w skrzynce steruj¹cej ,

n poci¹gniêcie za linkê (w niektórych rozwi¹zaniach brama zamyka siê samoczynnie),

n sterowanie magnetyczne,

n sterowanie fotokomórk¹,

n sterowanie pilotem na fale radiowe lub podczerwieñ,

n sterowanie radarem.
Dodatkowo bramy maj¹ rezerwowy napêd rêczny umo¿liwiaj¹cy ich obs³ugê w przypadku braku pr¹du.

Oszklone werandy i ogrody zimowe zmieniaj¹ architekturê budynku, zwiêkszaj¹ powierzchniê u¿ytkow¹
mieszkania oraz polepszaj¹ bilans cieplny, u³atwiaj¹c pozyskiwanie i magazynowanie ciep³a (wystêpuje w
nich tak zwany efekt szklarniowy, powoduj¹cy wzrost temperatury). Mog¹ nie byæ oddzielone ¿adnymi
przegrodami od w³aœciwej czêœci mieszkalnej, jednak w polskim klimacie wymaga to zwiêkszenia ogrze-
wania. Najczêœciej stosuje siê oddzielenie: œcian¹ z oknami i oszklonymi drzwiami, œcian¹ ca³kowicie
oszklon¹, œcian¹ z otworami wentylacyjnymi. Dziêki przybudówkom pozyskuje siê znaczn¹ iloœæ ciep³a,
jednak przeszklenie œcian powoduje te¿ znaczne jego straty. Rodzaj szk³a i konstrukcji noœnej (œcian i za-
daszenia) wybiera siê zale¿nie od: okresu u¿ytkowania pomieszczenia (tylko lato, ca³y rok), planowanych
funkcji (weranda, oran¿eria, ogród zimowy), warunków zewnêtrznych (strefa klimatyczna, zadrzewienie).
n Przybudówki mog¹ byæ:
– tzw. “zimne”, u¿ytkowane tylko latem, nie ogrzewane zim¹
– typu “ogród zimowy”, w których hoduje siê roœlinnoœæ œródziemnomorsk¹ (temperatura utrzymywana
stale w granicach od +4°C do +35°C)
– tzw. “ciep³e”, u¿ytkowane przez ca³y rok i ogrzewane zim¹ (temperatura nie spada poni¿ej +11°C)

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

Bramy garażowe

rozwieralne
dwuskrzyd³owe
uchylne
segmentowe
harmonijkowe
¿aluzjowe

n

Automatyka bram garażowych

Konstrukcje przeszklone

n

Przybudówki oszklone (werandy, oranżerie i ogrody zimowe)

n

Bramy garażowe

KONSTRUKCJE

PRZESZKL

ONE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

n Konstrukcjê noœn¹ przybudówki wykonuje siê z aluminium, PVC lub z drewna. Mo¿liwe s¹ ró¿ne roz-
wi¹zania:
– zastosowanie tzw. systemu werandowego stanowi¹cego po³¹czenie systemów okiennych i drzwiowych
z systemami przekryæ dachowych– s¹ to uk³ady o okreœlonych wymiarach i k¹tach nachylenia po³aci da-
chowej; takie rozwi¹zanie nadaje siê tylko dla przybudówek o niewielkiej rozpiêtoœci (do 5 m)
– wykonanie szkieletu ze stali, aluminium albo z drewna i zamontowanie elementów stolarki okiennej i
drzwiowej; takie przybudówki daj¹ wiêksz¹ swobodê kszta³towania (wiêksza rozpiêtoœæ dachu– do 7 m),
ale wykonuje siê je tylko na zamówienie
Zadaszenie mo¿e byæ wykonane w technologii tradycyjnej albo tak¿e przeszklone. Zadaszenie przeszklone
musi byæ bezpieczne (chroniæ przed zranieniem od³amkami szk³a w przypadku rozbicia). Dlatego zaleca siê
stosowanie szyb zespolonych, z³o¿onych z dwóch szyb: zewnêtrznej hartowanej i wewnêtrznej klejonej lub
zbrojonej siatk¹ metalow¹. Stosuje siê te¿ p³yty z poliwêglanu (ich przepuszczalnoœæ œwiat³a wynosi, za-
le¿nie od koloru, 25– 83%). Szyby w dachu przybudówki powinny przepuszczaæ dostateczn¹ iloœæ œwia-
t³a, a jednoczeœnie chroniæ wnêtrze przed przegrzaniem w okresie letnim. Niektóre typy szk³a specjalnego
przepuszczaj¹ iloœæ œwiat³a zbyt ma³¹ dla roœlin.
n Ogrody z katalogu maj¹ okreœlone z góry: kszta³t, wymiary, rodzaj konstrukcji. Maj¹ regularne kszta³ty,
sta³e nachylenie po³aci dachowej i sk³adaj¹ siê z powtarzalnych elementów.
n Ogrody na zamówienie s¹ dro¿sze, ale daj¹ wiêksz¹ swobodê kszta³towania bry³y przybudówki i wy-
boru konstrukcji.
Uwaga!
Oszklon¹ przybudówkê najlepiej jest projektowaæ i budowaæ od razu z ca³ym budynkiem. Co prawda mo-
¿emy j¹ dobudowaæ w póŸniejszym terminie (do stoj¹cego ju¿ domu), ale mo¿e byæ wówczas konieczne
wzmocnienie œciany, z któr¹ ma byæ po³¹czona lub tarasu (je¿eli weranda ma byæ zbudowana na istniej¹-
cym tarasie).

Œwietliki dachowe s³u¿¹ do oœwietlania œwiat³em dziennym pomieszczeñ usytuowanych pod dachem.
Œwietliki otwierane mog¹ byæ te¿ wykorzystane do wentylacji grawitacyjnej. Sk³adaj¹ siê z podstawy, kon-
strukcji noœnej pod wype³nienie oraz wype³nienia. Podstawa i konstrukcja noœna wykonane s¹ z kszta³-
towników aluminiowych (naturalnych, anodowanych, malowanych) lub stalowych (nierdzewnych, ocyn-
kowanych lub lakierowanych proszkowo), PVC albo poliestru zbrojonego w³óknem szklanym. Wype³nienie
stanowi¹ p³yty z poliwêglanu (lite, jedno–, dwu–, trój– albo czterokomorowe, faliste, trapezowe), p³yty
akrylowe lub poliestrowe zbrojone w³óknem szklanym (jedna albo dwie pow³oki). P³yty s¹ przezroczyste
bezbarwne, mleczne, przydymione albo kolorowe: br¹zowe, zielone, niebieskie, grafitowe. Przepuszczal-
noœæ œwiat³a dla p³yt bezbarwnych wynosi 75– 83%, dla p³yt kolorowych jest mniejsza (25– 50%).
n Œwietliki dzielimy na:
– liniowe modu³owe (pasma œwietlne)– biegn¹ce wzd³u¿ dachu; sk³adaj¹ siê z powtarzalnych elementów
o przekroju najczêœciej ³ukowym lub trójk¹tnym
– punktowe– piramidowe albo kopu³kowe ustawione na podstawie kwadratowej, prostok¹tnej, wielok¹t-
nej, ko³owej.
Œwietliki maj¹ podstawê profilowan¹, z ko³nierzem przystosowanym do ró¿nych typów pokrycia dacho-
wego. Dostêpne s¹ œwietliki o podstawach prostych (do dachów p³askich) i skoœnych (do dachów po-
chy³ych).
W sk³ad wyposa¿enia wchodz¹ odpowiednie uszczelki. Jako wyposa¿enie dodatkowe oferowane s¹ me-
chanizmy pneumatycznego lub elektrycznego otwierania.

Daszki nad drzwi wejœciowe zabezpieczaj¹ wejœcia do budynków przed szkodliwym dzia³aniem czynników
atmosferycznych. Sk³adaj¹ siê z konstrukcji noœnej oraz wype³nienia. Konstrukcja noœna jest wykonana z
kszta³towników aluminiowych albo stalowych. Wype³nienie stanowi¹ p³yty z poliwêglanu albo PVC. Dasz-
ki opiera siê na œciankach bocznych o konstrukcji analogicznej jak konstrukcja daszku, zamocowanych w
œcianach budynku albo na wspornikach zamocowanych w œcianie.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Świetliki dachowe

n

Daszki nad drzwi wejściowe

SZK£

O

BUDOWLANE

Szk³o otrzymuje siê je przez stopienie, a nastêpnie och³odzenie piasku kwarcowego z sod¹, wapieniem i
piêciotlenkiem fosforu. Z otrzymanej w ten sposób masy szklanej formuje siê wyroby przez ci¹gnienie,
walcowanie, prasowanie. Podczas ogrzewania szk³o miêknie i mo¿e byæ formowane. G³ównymi sk³adni-
kami szk³a s¹ krzemiany. Stosuj¹c odpowiednie dodatki uzyskuje siê szk³o o specjalnych w³asnoœciach.

n

Szkło płaskie wytwarza się jedną z trzech technologii:

n Szk³o p³askie ci¹gnione jest produkowane metod¹ maszynowego ci¹gnienia masy szklanej; jest naj-
tañsze, ale mo¿e zawieraæ pêcherze i odpryski, a wskutek minimalnych ró¿nic gruboœci powstaj¹ znie-
kszta³cenia obrazu. Szk³o p³askie stosuje siê do szklenia okien, drzwi, szklarni i wszêdzie tam, gdzie nie-
wielkie zniekszta³cenia optyczne nie maj¹ istotnego znaczenia.
n Szk³o p³askie typu FLOAT otrzymuje siê przez formowanie masy szklanej w postaci taœmy, która zasty-
ga na powierzchni cyny; otrzymane szk³o charakteryzuje siê bezfalistoœci¹ i g³adkoœci¹ powierzchni. Ma
jednolit¹ gruboœæ i bardzo dobr¹ przejrzystoœæ. Jest dostêpne w kilku kolorach: br¹zowym, grafitowym,
ró¿owym, niebieskim. Stosuje siê je do: produkcji szyb zespolonych, szklenia okien i drzwi, œcian os³ono-
wych budynków, œcianek dzia³owych– wszêdzie tam, gdzie stawiane s¹ wysokie wymagania dotycz¹ce
przepuszczalnoœci œwiat³a i wygl¹du szklonej powierzchni. Szk³o typu FLOAT mo¿na wyginaæ, hartowaæ,
laminowaæ.
n Szk³o lane walcowane surowe i wzorzyste otrzymuje siê przez walcowanie masy szklanej, a nastêpnie
pociêcie jej na p³yty. Charakteryzuje siê zmniejszon¹ przejrzystoœci¹ i rozpraszaniem œwiat³a na nieregu-
larnie g³adkiej powierzchni. Szk³o wzorzyste ma na jednej p³aszczyŸnie wyt³oczony wzór (np. ornamento-
wy). Szk³o walcowane stosuje siê do szklenia okien i drzwi w przypadku potrzeby ograniczenia przejrzy-
stoœci oraz do szklenia œcianek dzia³owych (dekoracyjne rozdzielanie pomieszczeñ). Nadaje siê do wygi-
nania i hartowania
n Szk³o walcowane zbrojone siatk¹ drucian¹ zabezpiecza szybê po st³uczeniu przed rozpryœniêciem siê
na kawa³ki. Stosuje siê do szklenia okien dachowych, œwietlików, piwnic, drzwi wejœciowych w budynkach
mieszkalnych, balustrad balkonowych, szybów wind, okien i drzwi w halach fabrycznych.

n

Szkło przeciwsłoneczne i termoizolacyjne

n Szk³o przeciws³oneczne refleksyjne (stopsol) produkuje siê metod¹ napylania na szk³o tlenków meta-
li (szyby maj¹ wówczas lekko metaliczny po³ysk) lub metali szlachetnych. Pow³oka refleksyjna odbija
czêœæ promieniowania s³onecznego (promieniowanie podczerwone– cieplne), dziêki czemu w lecie zapo-
biega siê przegrzewaniu powierzchni. W zestawach kilku szyb szyby ze szk³a refleksyjnego s¹ stosowane
jako zewnêtrzne.
n Szk³o przeciws³oneczne absorpcyjne (antisol) jest to szk³o barwione w masie przez dodanie tlenków
metali; t³umi promieniowanie s³oneczne dziêki zwiêkszonej absorpcji (g³ównie promieniowania podczer-
wonego). Szyby antisol nie wpuszczaj¹ promieni s³onecznych do wnêtrza budynku, zapobiegaj¹c jego
przegrzaniu. Szk³o antisol mo¿na te¿ hartowaæ i kleiæ.
n Szk³o termoizolacyjne z pow³ok¹ niskoemisyjn¹ (termofloat) przepuszcza promieniowanie s³oneczne
widzialne i podczerwone o krótkich falach (wysokotemperaturowe) do wnêtrza budynku, a zatrzymuje wy-
dostaj¹ce siê na zewn¹trz promieniowanie cieplne niskotemperaturowe (o wiêkszej d³ugoœci fali). Promie-
niowanie podczerwone niskotemperaturowe pochodzi z grzejników, ¿arówek oraz œcian i mebli, w których
zachodzi transformacja promieniowania podczerwonego wysokotemperaturowego (o krótkich falach) w
promieniowanie podczerwone niskotemperaturowe (o wiêkszej d³ugoœci fal).

n

Szkło bezpieczne

Przy rozbiciu lub pêkaniu nie rozpada siê albo rozpada siê na ma³e kawa³ki o zaokr¹glonych krawêdziach..
Rozró¿nia siê szk³o bezpieczne:
n zbrojone – z wtopion¹ siatk¹ metalow¹ zapobiegaj¹c¹ wypadaniu kawa³ków,

n hartowane – o zwiêkszonej wytrzyma³oœci mechanicznej uzyskanej w wyniku poddania obróbce
cieplnej,
n wielowarstwowe nie rozpryskuj¹ce siê – z³o¿one a) z jednej warstwy szk³a z naklejon¹ foli¹, b) dwóch
lub wiêcej warstw szk³a sklejonych substancj¹ o du¿ej przepuszczalnoœci œwiat³a (¿ywic¹ syntetyczn¹ lub
foli¹ PVB); do produkcji szyb klejonych wykorzystuje siê szyby o gruboœci 4, 5, 6, 8, 10 mm.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

n

Szkło okienne

Szkło płaskie

ci¹gnione
p³awione (float)
walcowane

Szkło

przeciwsłoneczne
i termoizolacyjne

refleksyjne
(stopsol)
absorpcyjne
(antisol)
termofloat

Szkło bezpieczne

zbrojone
hartowane
wielowarstwowe
(klejone lub
laminowane)

Szkło budowlane

SZK£

O

BUDOWLANE

Poradnik Wykonawcy

Klasyfikacje, definicje, parametry

n

Szyby (podstawowe informacje o szybach zawiera rozdzial “Okna”).

n Szyby antyw³amaniowe produkuje siê ze szk³a hartowanego i szk³a z wprasowan¹ foli¹. Zale¿nie od kla-
sy oznaczone s¹ symbolami O1, O2, P1– P8.
Szybê wzmocnion¹ umieszcza siê od wewn¹trz pomieszczenia; w przeciwnym wypadku podczas w³ama-
nia zarówno szyba zewnêtrzna, jak te¿ wewnêtrzna ulegaj¹ zniszczeniu i mog¹ pokaleczyæ ludzi. Trzeba pa-
miêtaæ, ¿e szyba antyw³amaniowa nie zapewni wystarczaj¹cej ochrony, je¿eli nie zostan¹ jednoczeœnie za-
stosowane odpowiednie ramy, okucia i sposób osadzenia okna.

n Marblit jest to szk³o p³askie walcowane, barwione w masie (najczêœciej na kolor bia³y lub czarny), o nie-
wielkiej przepuszczalnoœci œwiat³a, nieprzezroczyste, produkowane w postaci p³yt lub p³ytek o powierzch-
ni zewnêtrznej g³adkiej, a wewnêtrznej rowkowanej. Stosuje siê do wyrobu ok³adzin œciennych ochronnych
i dekoracyjnych.
n Szk³o elewacyjne hartowane powstaje w procesie termicznej obróbki szk³a p³askiego; jest trudnot³uk¹-
ce (w przypadku rozbicia rozpada siê na drobne kawa³ki o têpych krawêdziach), ma wysok¹ wytrzyma³oœæ
mechaniczn¹ na zginanie i uderzenie (3– 6 razy wiêksz¹ ni¿ szk³o zwyk³e) i wysok¹ odpornoœæ na naprê-
¿enia termiczne. Stosuje siê je na elewacje budynków oraz do szklenia œcian i drzwi, wype³niania balustrad
i balkonów, szklenia dachów, œwietlików i ogrodów zimowych.
n Szk³o emaliowane jest to szk³o pokryte warstw¹ emalii ceramicznej, a nastêpnie hartowane; jest trud-
not³uk¹ce (w przypadku rozbicia rozpada siê na drobne kawa³ki o têpych krawêdziach), odporne na na-
prê¿enia termiczne. Nanoszona emalia ma ró¿ne kolory.
n Szk³o silikonowane jest to szk³o zahartowane, a nastêpnie pokryte pow³ok¹ silikonow¹. Dostêpne jest
w kilku kolorach.

n Luksfery s¹ to kszta³tki szklane pe³ne, przepuszczaj¹ce nie mniej ni¿ 60% œwiat³a. Stosowane s¹ jako
element wype³niaj¹cy i do budowy œcianek dzia³owych.
n Pustaki szklane s¹ to kszta³tki z pustk¹ powietrzn¹ w œrodku, wykonane z dwóch identycznych ele-
mentów po³¹czonych trwale w procesie termicznego spawania. Maj¹ znacznie lepsze ni¿ luksfery w³a-
œciwoœci cieplne i akustyczne. Dostêpne s¹ pustaki bezbarwne i barwne. Wykorzystuje siê je g³ównie do
budowy œcianek dzia³owych, których rol¹ jest doœwietlenie pomieszczeñ. Potocznie pustaki szklane nazy-
wane s¹ równie¿ luksferami.

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

STAN SUROWY ZAMKNIĘTY

Klasa szyby

Rodzaj zabezpieczenia

Zastosowanie

O1, O2, P1

– ochrona przed zranieniem przy rozbiciu szyby

Mieszkania, szko³y, biura, zak³ady produkcyjne:

– utrudnienie rozbicia szyby przy gwa³townym

– drzwi wewnêtrzne

zamkniêciu okna lub drzwi

– okna na parterze

– okna na piêtrach

P1, P2

– ochrona przed zranieniem przy rozbiciu szyby

Domy wolnostoj¹ce, bloki mieszkalne, kioski,

– czasowa ochrona przy próbie w³amania

hotele, biura, obiekty handlowe o ma³ej

podjêtej bez przygotowania

wartoœci, hale sportowe

P3, P4

– utrudnienie w³amania

Wille, biura, hotele, obiekty handlowe

– szyby zastêpuj¹ kraty o oczkach 15 cm

o znacznej wartoœci chronionej, apteki

z drutu stalowego o œrednicy 10 mm

P5, P6

– zwiêkszona odpornoœæ na w³amanie

Ekskluzywne wille, obiekty handlowe o du¿ej

– szyby zastêpuj¹ kraty z prêtów stalowych

wartoœci chronionej, muzea, galerie sztuki,

o œrednicy 12 mm

kantory, sale operacyjne banków

P7, P8

– wysoka odpornoœæ na w³amanie

Banki, obiekty specjalne, wystawy obiektów

– szyby zastêpuj¹ kraty z prêtów stalowych

handlowych o du¿ej wartoœci chronionej,

o œrednicy 16 mm

zak³ady i sklepy jubilerskie

n

Szkło okładzinowe i elewacyjne

Okładziny

i elewacje

marblit
hartowane
emaliowane
silikonowane

n

Kształtki szklane