Instrukcja Urządzania Lasu matreiały uzupelniajace

MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE

DO INSTRUKCJI

URZĄDZANIA LASU

MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE

DO INSTRUKCJI

URZĄDZANIA LASU

Wydano na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych

Warszawa 2006

© Centrum Informacyjne Lasów Państwowych
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 3
02-362 Warszawa
tel. (0-22) 822 49 31, fax (0-22) 823 96 79
e-mail: wydawnictwa@lasy.gov.pl
www.lp.gov.pl

Opracowanie
Krzysztof Okła

Redakcja
Tomasz Zygmont

Redakcja techniczna
Bożena Widłaszewska

Korekta
Maria Suda

ISBN 10: 83-89744-39-2

ISBN 13: 978-83-89744-39-5

1. INDEKS DO INSTRUKCJI URZĄDZANIA LASU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.1. Część I, III, E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2. Część II. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

2. ZESTAWIENIE TABEL I WZORÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

2.1. Część I i III. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2.2. Część II. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

3. ZESTAWIENIE AKTÓW PRAWNYCH, INSTRUKCJI, WYTYCZNYCH

4. SŁOWNIK TERMINÓW I POJĘĆ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

4.1. Z ZAKRESU LEŚNICTWA – użytych w Instrukcji urządzania lasu . . . . . . 85
4.2. Z ZAKRESU GEOMATYKI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

E. STANDARD LEŚNEJ MAPY NUMERYCZNEJ – SLMN

(załącznik – płyta CD)

E1. Zarządzenie nr 74 z 23 sierpnia 2001 r.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E2. Zarządzenie nr 58 z 15 lipca 2002 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E3. Zarządzenie nr 5 z 13 stycznia 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E4. Zarządzenie nr 41 z 7 czerwca 2004 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E5. Zarządzenie nr 34 z 20 kwietnia 2005 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
E6. Tekst jednolity załączników do zarządzenia określającego standard leśnej

mapy numerycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Załącznik nr 1. Struktura bazy geometrycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Załącznik nr 2. Wykaz materiałów źródłowych do wykonania baz danych
systemu informacji przestrzennej nadleśnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Załącznik nr 3. Format i struktura danych przekazywanych przez
wykonawców mapy numerycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Załącznik nr 4. Kontrola danych geometrycznych i opisowych . . . . . . . . . 86

SPIS TREŚCI

Załącznik nr 5. Legenda leśnej mapy numerycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Załącznik nr 6. Słownik obiektów geometrycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Załącznik nr 7. Archiwizacja i ochrona danych systemu informacji
przestrzennej na szczeblu nadleśnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Załącznik nr 8. Aktualizacja systemu informacji przestrzennej
na szczeblu nadleśnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Załącznik nr 9. Eksploatacja leśnej mapy numerycznej . . . . . . . . . . . . . . . 130

1. INDEKS DO INSTRUKCJI

URZĄDZANIA LASU

Indeks do Instrukcji urządzania lasu (zwanej dalej IUL), będącej

załącznikiem do zarządzenia nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów
Państwowych z 18 kwietnia 2003 r., sporządzono do wydania książkowego
IUL (Centrum Informacyjne Lasów Państwowych 2003).

W związku z tym, że druga część III tomu – „Standard leśnej mapy nu-

merycznej” – jest już nieaktualna, hasła odniesiono do wersji elektronicz-
nej standardu leśnej mapy numerycznej (zwanej dalej SLMN) obowiązują-
cej na 31 lipca 2005 r. (dołączonej do niniejszej publikacji na płycie CD).

Ze względu na odrębność tematyczną indeks do tomu II opracowano

oddzielnie.

I, III, E
I, III – oznacza część (tom) IUL; hasła odniesiono do paragrafów (§)
lub do numerów stron (bez oznaczenia), np.: I/§ 2 – szukaj w części
I IUL w treści paragrafu 2, a III/11 – szukaj w części III IUL na stronie
11;
E1... E5 – oznacza numer zarządzenia określającego standard leśnej ma-
py numerycznej (SLMN) – na płycie CD dołączonej do niniejszej publi-
kacji; hasła odniesiono do zarządzeń Dyrektora Generalnego Lasów
Państwowych, zmieniających SLMN (liczba po literze „E” wskazuje nu-
mer kolejnej zmiany: E1 – Zarządzenie nr 74 z 2001 r., E2 – Zarządze-
nie nr 58 z 2002 r., E3 – Zarządzenie nr 5 z 2003 r., E4 – Zarządzenie nr
41 z 2004 r., E5 – Zarządzenie nr 34 z 2005 r.);
E6 – oznacza tekst jednolity załączników do zarządzenia określającego
standard leśnej mapy numerycznej, w którym pierwsza liczba po kresce
ukośnej (/) jest numerem załącznika (od 1 do 9), a kolejne liczby po na-
stępnej ukośnej kresce (/) są numerami punktów i podpunktów w okre-
ślonym załączniku.

II
W części (tomie) II hasła odniesiono do numerów punktów (skrót „p.”)
lub do numerów stron (bez oznaczenia) – gdy punkt nie występuje albo
występuje w załączniku. Przykłady: p. 21.1 oznacza – szukaj w treści
punktu 21 podpunkt 1; p. 61–62 oznacza – szukaj w treści punktu 61
oraz punktu 62; p. 68, 63, 66, 84 – szukaj w treści punktu 68 oraz na
stronach 63, 66, 84.

Nie indeksowano treści tabel i wzorów oraz treści przykładów.
Ukośna kreska w tekście (/) oznacza odniesienie do hasła niższego rzędu.

Indeks do Instrukcji urządzania lasu

adres administracyjny I/§ 22.1,

III/21, III/39, E6/1/4.2.6–11,
E6/7/2, E6/9/3.1

(zob. też podział administra-
cyjny)

adres leśny (dane adresowe) I/§ 9,

I/§ 21, I/§ 22.1, I/§ 44–45, III/12–
15, III/17–18, III/24, III/28–32,
III/38–40, III/46–47, III/49–50,
III/52, III/57, E6/1/4.2.1–5,
E6/3/3.1.4, E6/7/2, E6/8/1,
E6/9/3.1

(zob. też wydzielenie leśne;
wyłączenia taksacyjne)

aktualizacja leśnej mapy numerycz-

nej E6/1/2, E6/7/2, E6/8,
E6/9/1–2

(zob. też standard LMN/Za-
łącznik/nr 8. Aktualizacja)

dziennik aktualizacji E6/8/2

aktualizacja opisu taksacyjnego lasu

zob. opis taksacyjny lasu/aktu-
alizacja

Aktualizator LMN zob. aplikacje

użytkowe/Aktualizator LMN

ambony myśliwskie zob. obiekty

/łowieckie

analiza gospodarki leśnej w minio-

nym okresie zob. plan urządze-
nia lasu/analiza gospodarki le-
śnej w minionym okresie

analiza przestrzenna I/13
analizy laboratoryjne III/161
analizy sieciowe E6/1/3, E6/1/4.2.31
aneks do planu urządzenia lasu

zob. plan urządzenia lasu/aneks

aplikacje użytkowe E1

Aktualizator LMN/do aktualiza-

cji LMN E 6/1/1–2, E6/8/1,
E6/9/1

Kontrola LMN – do kontroli

LMN E6/3/2.3, E6/4, E6/8/3,
E6/9/1

(zob. też odbiór leśnej mapy
numerycznej/kontrola danych
geometrycznych i opisowych)

przeglądarka internetowa

LMN

E6/9/2

przeglądarki LMN/do eksploata-

cji LMN E6/5, E6/9/1–2,
E6/9/3.1

Część I, III, E

1.1. Część I, III, E

I – „Instrukcja sporządzania planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa”;

III – „Zarządzenie i wytyczne dotyczące urządzania lasu”; E – „Standard
leśnej mapy numerycznej”

TraKo/do transformacji odwzo-

rowań i konwersji formatów
GIS E6/9/1

archiwizacja SIP zob. standard

LMN/Załącznik/nr 7. Archiwi-
zacja

archiwum regionalnej dyrekcji La-

sów Państwowych zob. regio-
nalna dyrekcja Lasów Pań-
stwowych/archiwum

archiwum wykonawcy planu urzą-

dzenia lasu zob. wykonawca pla-
nu urządzenia lasu/archiwum

arkusz mapy zob. mapa/arkusz mapy
atlas zob. mapa/atlas
atrybuty w bazie geometrycznej

E6/1/1, E6/1/4, E6/3/1, E6/3/3,
E6/4/2, E6/9/3.1

(zob. też baza danych/geome-
tryczna; obiekty bazy geome-
trycznej)

bagna I/§ 14.8.2. c, I/§ 107, I/§ 111
baza danych E1

geometryczna I/§ 8.7, I/§ 20,

I/§ 131, E1, E6/1/1–2, E6/3/1,
E6/4/2, E6/7/2, E6/8

(zob. też atrybuty w bazie
geometrycznej; mapa/nume-
ryczna; obiekty bazy geome-
trycznej; system informacji
przestrzennej; warstwy/geo-
metryczne, współrzędne)

format E6/1/1, E6/3/1, E6/3/4,

E6/4/2

(zob. też współrzędne)

opisowa I/12, I/§ 131, E6/1/1,

E6/5, E6/7/2, E6/8, E6/9/3.1

(zob. też program

TAKSA-

TOR

/baza danych, program

TAKSATOR/SILP, SILP-LAS

tabele systemu

LAS

)

baza nasienna I/§ 115
baza żerowa I/§ 106
bazy

lotnicze I/§ 103
sprzętu ppoż. I/§ 103–104

bindugi I/§ 72
bioróżnorodność (różnorodność bio-

logiczna) I/§ 31.3, I/§ 79

biotop I/§ 79
biwaki zob. obiekty/turystyczne i re-

kreacyjne, zob. pola biwakowe
i kempingowe

błąd pomiaru miąższości

gruby I/§ 62
standardowy I/§ 50

bonitacja drzewostanu zob. elemen-

ty taksacyjne/bonitacja drze-
wostanu

budowa piętrowa (pionowa) drzewo-

stanów zob. drzewostan/budo-
wa piętrowa (pionowa)

budowa przerębowa zob. drzewo-

stan/o budowie (strukturze)
przerębowej

budowle wodne I/§ 104
budynki i budowle I/§ 14.8.3.a,

I/§ 16, I/§ 104.7, I/§ 108, E6/1/3,
E6/1/4.1.1.1, E6/1/4.1.1.10,
E6/1/4.2.38

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków)

cechy taksacyjne drzewostanów

zob. drzewostan/cechy taksacyj-
ne drzewostanów

cechy zdrowotne I/§ 38
cele gospodarki leśnej (cele gospo-

darowania) I/12, I/§ 1, I/§ 24,
I/§ 40, I/§ 46.2, I/§ 80–82, I/§ 94,
I/§ 127–129, III/155

(zob. też zadania gospodarcze
dla nadleśnictwa)

Część I, III, E

hodowlane I/§ 1.5, I/§ 24, I/§ 80

(zob. też hodowla lasu)

ochronne I/§ 94
produkcyjne I/§ 94

cele, zadania i podstawy urządzania

lasu I/§ 1, I/§ 25.1, I/§ 82.1, I/§ 112,

cetyna I/§ 105

(zob. też użytkowanie la-
su/uboczne)

choinki zob. plantacje/choinek
choroby

aparatu asymilacyjnego drzew

I/§ 101

pędów I/§ 101
pni I/§ 101
systemów korzeniowych drzew

I/§ 101

ciągi migracji zwierząt zob. koryta-

rze ekologiczne

ciągłość użytkowania lasu I/§ 80
cieki wodne I/§ 11.1, I/§ 16,

I/§ 71–72, I/§ 107–108, E6/1/3,
E6/1/4.2.34

(zob. też grunty/pod wodami;
potoki; rzeki; stosunki wod-
ne; zbiorniki wodne)

cięcia I/§ 84, I/§ 94

(zob. też kierunek/cięć; ma-
pa/przeglądowa/cięć)

pielęgnacyjne I/§ 46.7, I/§ 77,

I/§ 94–95

przedrębne I/§ 94–95
przygodne I/§ 94

(zob. też użytkowanie lasu/
przygodne)

rębne I/§ 47, I/§ 77, I/§ 84–85,

I/§ 98, I/§ 128–129
lokalizacja (rozplanowanie)

I/§ 92, I/§ 98, I/§ 126

wykaz projektowanych cięć ręb-

nych I/§ 3.5.4, I/§ 97, I/§ 98,
I/§ 99, I/§ 131

sanitarno-selekcyjne I/§ 46.7,

I/§ 94

uprzątające I/§ 14.8, I/§ 41, I/§ 46
wykaz cięć E6/1/4.1.1.9

cmentarze I/§ 111
część planistyczna planu urządzenia

lasu zob. plan urządzenia lasu/
część planistyczna

czynnik zadrzewienia zob. elementy

taksacyjne/zadrzewienie

czynniki

abiotyczne I/§ 101
antropogeniczne I/§39, I/§101–102
biotyczne I/§ 101
klimatyczne I/§ 102
szkodotwórcze III/155

czynności gospodarcze I/§ 46.2, I/§ 64,

III/19, III/24, E6/1/4.1.1.9

czyszczenia (CW, CP) I/§ 46.7, I/§ 94

(zob. też pielęgnacja/upraw
i młodników; pilność czynno-
ści uprawy; trzebieże; wska-
zania gospodarcze)

dane adresowe zob. adres leśny
dane ewidencyjne zob. ewidencja

gruntów/dane ewidencyjne

dane geodezyjne zob. ewidencja

gruntów/dane ewidencyjne

dane geometryczne zob. baza da-

nych/geometryczna

dane inwentaryzacyjne (taksacyjne)

zob. plan urządzenia lasu/dane
inwentaryzacyjne

dane LMN przekazywane zob. stan-

dard LMN/Załącznik/nr 3. Da-
ne przekazywane

dane opisowe zob. baza danych/opi-

sowa

dane rastrowe E6/3/4, E6/4/3
dane stałe globalne E6/5
dane uzupełniające do planu urzą-

dzenia lasu zob. plan urządze-
nia lasu/dane uzupełniające

Część I, III, E

dane wektorowe zob. baza danych/

geometryczna

dane źródłowe zob. dokumenty źró-

dłowe

decyzja ministra o zatwierdzeniu planu

urządzenia lasu zob. plan
urządzenia lasu/decyzja o za-
twierdzeniu

decyzja ministra w sprawie lasów

ochronnych zob. lasy/ochronne/
decyzja

decyzje administracyjne I/§ 82

o warunkach zabudowy i zagos-
podarowania terenu I/§ 46.12,
I/§ 100

decyzje o utworzeniu rezerwatu

zob. rezerwaty przyrody/rozpo-
rządzenie o utworzeniu

defoliacja I/§ 39
deformacja I/§ 39
degradacja siedliska zob. siedliska

leśne/degradacja

desenie zob. kolory i desenie na

mapie

dokładność opracowań urządze-

niowych zob. plan urządzenia
lasu/dokładność opracowań
urządzeniowych

dokładność pomiaru

miąższości drzewostanów I/§ 15,

I/12

(zob. też miąższość/drzewo-
stanu)

wyłączeń taksacyjnych III/32

dokumentacja siedliskowa I/§ 23–24
dokumenty ewidencyjne zob. ewi-

dencja gruntów/dokumenty
ewidencyjne

dokumenty (dane, materiały) źródło-

we I/§ 16, I/§ 21, I/§ 25.8, I/§ 47,
I/§ 54, I/§ 56–57, I/§ 62, I/§ 98,
III/11, III/13, III/22, III/24, III/26,
III/29–30, III/47, E1, E3, E5,
E6/2, E6/4/3, E6/7/3, E6/8/2

(zob. też program

TAKSA-

TOR

/karta dokumentu źró-

dłowego opisu taksacyjnego,
standard LMN/Załącznik/
nr 2. Źródła)

dolesienia I/§ 46.10, I/§ 100, I/§ 129
domiary I/§ 18

(zob. też pomiar)

domieszka zob. gatunek/domiesz-

kowy

domki myśliwskie zob. infrastruktu-

ra/łowiecka

dostosowanie do siedliska zob. sie-

dliska leśne/dostosowanie do
siedliska

dostrzegalnie przeciwpożarowe I/§ 72,

I/§ 104

(zob. też pożary)

drągowiny I/§ 32, I/§ 38, I/§ 101

(zob. też młodniki; żerdzio-
winy)

drewno I/§ 86, I/§ 94

(zob. też pozyskanie drewna,
składy drewna, transport
drewna)

drogi I/§ 16, I/§ 72, I/§ 84, I/§ 108,

E6/1/4.1.1.5

dojazdowe I/§ 103
leśne I/§ 14.8.3. d, I/34, I/§ 45,

I/§ 66, I/§ 69, I/§ 86

pożarowe I/§ 88, I/§ 103–104,

E6/1/3, E6/1/4.2.32

publiczne I/§ 9, I/§ 14.8.3. d, I/§ 103
wywozowe I/§ 86, I/§ 98, I/§ 116

drzewa I/§ 28, I/§ 31, I/§ 34, I/§ 44

(zob. też warstwy/drzew)

bardzo stare I/§ 31
chore I/§ 46
dziuplaste I/§ 79
obumarłe I/§ 79
osłabione I/§ 46
żywe I/§ 56

drzewostan I/§ 6, I/§ 14.8.1, I/§ 15,

I/§ 21, I/34, I/§ 23–24, I/§ 26,

Część I, III, E

I/§ 28, I/§ 31, I/§ 34–43, I/§ 46,
I/§ 48–51, I/§ 60, I/§ 70–71,
I/§ 80, I/§ 83–86, I/§ 89, I/§ 91,
I/§ 93, I/§ 95, I/§ 98, I/§ 101–102,
I/§ 114, I/§ 129, III/24, III/34–35,
III/44, III/52, III/64–65, III/161,
III/167–172, E6/1/4.2.19

(zob. też mapa/przeglądowa/
drzewostanów; miąższość/
drzewostanu; przebudowa
drzewostanów; skład gatun-
kowy/drzewostanów)

bliskorębny I/§ 24, I/§ 90
budowa piętrowa (pionowa)

I/§ 1.6, I/§ 15, I/§ 27.1, I/§ 49–50,
III/17–18, III/20

(zob. też piętro)

budowa przerębowa zob. drzewo-

stan/o budowie przerębowej

cechy taksacyjne drzewostanów

I/§ 15–16, I/§ 26, I/§ 127,
III/17–18, III/33, III/44, III/162

do odnowienia III/167
do pomiaru III/17,

III/18–19, III/20

do przebudowy I/§ 1.4, I/§ 38,

I/§ 40–41, I/§ 82–83, I/§ 98

dwugeneracyjny I/§ 31
dwupiętrowy I/§ 27.3, I/§ 31.7,

I/§ 37–38, I/§ 49, I/§ 54

dynamika rozwoju drzewostanu

I/§ 94

główny I/§ 37
grupy drzewostanów III/20
iglasty zob. gatunki/iglaste
jednogatunkowy I/§ 49–50, I/§ 56,

I/§ 62, III/169

jednopiętrowy I/§ 27.2, I/§ 30,

I/§ 49–50, III/170–171

jednowiekowy I/§ 62, I/§ 85
liściaste zob. gatunki/liściaste
lity I/§ 85
mieszany I/§ 33, I/§ 37, III/171
młody (młodsza klasa wieku) I/§ 38,

I/§ 46, I/§ 55, I/§ 83, I/§ 116

(zob. też młode pokolenie;
młodniki)

nasienny I/§ 15, I/§ 71

(zob. też plan zagospodaro-
wania drzewostanów nasien-
nych i zachowawczych)

gospodarczy I/§ 46
wyłączony I/§ 73, I/§ 82.7,

I/§ 89

odroślowy I/§ 26.3, I/§ 31
o budowie przerębowej (BP),

strukturze przerębowej (SP)
I/§ 15, I/§ 27.7, I/§ 32, I/§ 34,
I/§ 38, I/§ 49, I/§ 82.11, I/§ 92,
I/§ 118, I/§ 127

pochodzenie I/§ 15, I/§ 32, III/172
podrzędny I/§ 37
przedplonowy I/§ 27
przedrębny I/§ 95
przeszłorębny I/§ 24
rębny I/§ 16, I/§ 24, I/§ 90
stadia rozwojowe I/§ 94
stan hodowlany I/§ 91–92
starszy (starszych klas wieku) I/§ 38,

I/§ 46, I/§ 83, I/§ 90, I/§ 114

(zob. też starodrzew)

struktura przerębowa zob. drzewo-

stan/o budowie przerębowej

uszkodzony (uszkodzenia) I/§ 39,

I/§ 98, I/§ 117, I/§ 127

stopnie uszkodzenia drzewostanów

I/§ 1.11, I/§ 15, I/§ 39, I/§ 56,
I/§ 83

w klasie do odnowienia (KDO)

I/§ 14–16, I/§ 27.6, I/§ 37–38,
I/§ 41, I/§ 46, I/§ 49, I/§ 60,
I/§ 90–92, I/§ 116, I/§ 118, I/§ 127,
III/19

w klasie odnowienia (KO) I/§ 14–16,

I/§ 27.5, I/§ 37–38, I/§ 41, I/§ 46,
I/§ 49, I/§ 60, I/§ 90–92, I/§ 116,
I/§ 118, I/§ 127

(zob. też młode pokolenie;
podrost)

Część I, III, E

warstwa I/§ 30–31, I/§ 51–53

(zob. też warstwy/drzew)

wartościowanie (wycena wartości)

zob. wartościowanie drzewosta-
nów i gruntów leśnych

wielogatunkowy I/§ 46
wielogeneracyjny I/§ 27, I/§ 32
wielopiętrowy I/§ 27.4, I/§ 30,

I/§ 32, I/§ 49

zachowawczy I/§ 82.7, I/§ 89

(zob. też plan zagospodaro-
wania drzewostanów nasien-
nych i zachowawczych)

źle produkujący I/§ 40

dynamika rozwoju drzewostanu

zob. drzewostan/dynamika
rozwoju drzewostanu

Dyrekcja Generalna Lasów Państwo-

wych E1, E6/4/1, E6/8/1, E6/9/1

Dyrektor Generalny Lasów Państwo-

wych I/§ 5, I/§ 10–11, I/§ 83, I/§
106, I/§ 116, I/§ 133, III/152,
III/159, E1, E2, E3, E4, E5,
E6/4/1

dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów

Państwowych I/§ 3, I/§ 5, I/§ 11,
I/§ 14.5, I/§ 61, I/§ 77, I/§ 108,
I/§ 125–129, III/153–154,
III/157, III/160–162, E6/4/1

działka

ewidencyjna I/§ 8.6, I/§ 67–68,

III/12–15, III/17, III/20–21,
III/39, III/49, E3, E6/1/4.1.1.1,
E6/1/4.1.1.6, E6/1/4.2.6,
E6/1/4.2.7, E6/1/4.2.18, E6/2/1,
E6/8/2, E6/9/3.1

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków, mapa/ewidencyj-
na; mapa/numeryczna/ewiden-
cyjna; program TAKSATOR/
import danych/działek ewi-
dencyjnych)

zrębowa (manipulacyjna) I/§ 40,

I/§ 46.4, I/§ 98, III/36, E6/1/3,

E6/1/4.1.1.9, E6/1/4.2.42,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.8

(zob. też pasy/zrębowe; po-
wierzchnia/manipulacyjna)

dzielnice przyrodniczoleśne I/§ 115,

III/44

(zob. też granice/krain, dziel-
nic i mezoregionów przyrod-
niczoleśnych)

dziennik aktualizacji LMN zob.

aktualizacja leśnej mapy nume-
rycznej/dziennik aktualizacji

edukacja ekologiczna I/§ 110, III/156

(zob. też obiekty/edukacji
leśnej; równowaga ekolo-
giczna; użytki ekologiczne)

ekosystem I/§ 14.8.2. c, I/§ 24,

I/§ 79–80

ekspertyza ekonomiczna nadleśnic-

twa I/§ 116

eksploatacja LMN zob. standard

LMN/Załącznik/nr 9. Eksplo-
atacja

elaborat zob. plan urządzenia lasu

/opis ogólny

elementy taksacyjne I/§ 13, I/§ 25.6,

I/§ 27

(zob. też taksacja lasu)

bonitacja drzewostanu (klasa boni-

tacji) I/§ 15, I/§ 36, I/§ 37, I/§ 49,
I/§ 56, III/54, III/64

pierśnica I/§ 31.17, I/§ 35.1, I/§ 42,

I/§ 45, I/§ 55–56, I/§ 62

(zob. też pomiar/na powierzch-
niach kołowych; powierzchnia
/przekroju pierśnicowego)

skład gatunkowy zob. skład gatun-

kowy

wysokość drzewa (drzewostanu)

I/§ 27, I/§ 31.13, I/§ 35.2, I/§ 36,
I/§ 42, I/§ 45, I/§ 49, I/§ 56, I/§ 62

Część I, III, E

(zob. też pomiar/na powierzch-
niach kołowych)

stałe krzywe wysokości I/§ 56

zadrzewienie (czynnik zadrzewie-

nia, stopień pokrycia powierzch-
ni przez uprawę, wskaźnik za-
drzewienia) I/§ 14, I/§ 31.13,
I/§ 37, I/§ 38, I/§ 40, I/§ 44,
I/§ 46.6, III/54, III/64,
III/168–169, III/171

zagęszczenie I/§ 34.3

(zob. też elementy taksacyjne
/zwarcie)

zasobność (miąższość grubizny

na 1 ha) I/§ 37, I/§ 42, I/§ 48,
I/§ 118, III/35, III/54, III/58

zmieszanie (forma zmieszania)

I/§ 33, I/§ 38

zwarcie I/§ 14–15, I/§ 34.1–2,

I/§ 46.6, III/172

(zob. też elementy taksacyjne
/zagęszczenie)

pionowe I/§ 27, I/§ 34
poziome I/§ 27

enklawy E6/4/2
erozja I/§ 39, I/§ 102
etat cięć użytkowania głównego I/§ 1.8,

I/§ 3.5.3, I/§ 5, I/§ 78, I/§ 87–95,
I/§ 96, I/§ 99, III/46

(zob. też mapa/przeglądowa
/cięć; rębnia; użytki główne
/rębne; użytkowanie lasu
/rębne)

miąższościowy I/§ 78, I/§ 88,

I/§ 92–93, I/§ 96

(zob. też współczynniki reduk-
cyjne „brutto-netto”)

netto I/§ 93, I/§ 95
optymalizacja I/§ 1.9, I/§ 81
optymalny I/§ 91, I/§ 92
orientacyjny przedrębny I/§ 94–95,

I/§ 129

(zob. też użytkowanie lasu
/przedrębne)

orientacyjny roczny I/§ 91
powierzchniowy I/§ 88.5, I/§ 90.8,

I/§ 92.3

przyjęty I/§ 92
rębny I/§ 82.13–14, I/§ 88–93,

I/§ 129, III/162

(zob. też rębnia, użytkowanie
lasu/rębne)

według dojrzałości drzewosta-

nów I/§ 82–83, I/§ 90, I/§ 92

z dwóch ostatnich klas

wieku I/§ 90, I/§ 91

z ostatniej klasy wieku

I/§ 90, I/§ 91

według okresów uprzątnięcia

I/§ 91.4

według potrzeb przebudowy

I/§ 91.3

według zrównania średniego

wieku I/§ 90, I/§ 91

z potrzeb hodowlanych I/§ 89,

I/§ 91–92

ewidencja gruntów i budynków

(powszechna) I/§ 2, I/§ 8.1–6,
I/§ 22, I/§ 67–68, E3, E6/8/2

(zob. też budynki i budowle;

działka/ewidencyjna, księgi
wieczyste; mapa/ewidencyjna;
mapa/geodezyjna; mapa
/numeryczna/ewidencyjna;
obręb ewidencyjny; ośrodki
dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej)

dane ewidencyjne (geodezyjne)

I/§ 14, I/§ 126, III/40, III/162,
E6/8/2

dokumenty ewidencyjne I/§ 7–9,

I/§ 14

lasów I/§ 8
przepisy I/§ 8.1, I/§ 14
użytki ewidencyjne III/21, III/40
wykaz rozbieżności I/§ 8

ewidencjonowanie planu urządzenia

lasu zob. plan urządzenia lasu

Część I, III, E

/ewidencjonowanie i przecho-
wywanie

ewidencyjna mapa numeryczna

zob. mapa/numeryczna/ewiden-
cyjna

fauna I/§ 106
forma i oprawa planu urządzenia

lasu zob. plan urządzenia lasu/
forma i oprawa

forma zmieszania zob. elementy

taksacyjne/zmieszanie

format wymiany danych standardu

LMN zob. baza danych/geome-
tryczna; baza danych/format

formy ochrony przyrody I/§ 10, I/§ 25.7,

I/§ 110–111, E6/1/3, E6/1/4.2.39

formy własności lasów zob. lasy/in-

nych form własności

fotogrametria zob. teledetekcja

i fotogrametria

funkcje lasu I/12, I/§ 1.4, I/§ 7, I/§ 44,

I/§ 70, I/§ 73, I/§ 79, I/§ 81–82,
I/§ 89, I/§ 91–92, I/§ 98, I/§ 115,
I/§ 127, I/§ 129, I/§ 131, III/17,
III/54, III/155

(zob. też mapa/przeglądowa
/funkcji lasu)

ochronne I/§ 10, I/§ 25, I/§ 79

(zob. też lasy/ochronne;
ochrona/przyrody; rezerwaty
przyrody; walory lasu/przy-
rodnicze)

turystyczno-rekreacyjne I/§ 46

(zob. też osobliwości/turystycz-
ne; turystyka i rekreacja)

gatunek gleby zob. gleby/gatunek
gatunki I/§ 36, I/§ 38, I/§ 42–43,

I/§ 77, III/33–34

(zob. też skład gatunkowy;
warstwy/gatunkowo-wiekowe)

cienioznośne I/§ 46
docelowe I/§ 31
domieszkowe I/§ 31.4, I/§ 40, I/§ 46
drzew I/§ 15, I/§ 24, I/§ 27, I/§ 31,

I/§ 33, I/§ 35, I/§ 37, I/§ 48,
I/§ 56, I/§ 79, I/§ 83, I/§ 94,
III/35–36, III/44, III/52, III/167

iglaste I/§ 31, I/§ 38, I/§ 51
lekkonasienne I/§ 31
liściaste I/§ 31, I/§ 38, I/§ 40, I/§ 51,

I/§ 103, I/§ 106, I/§ 116

panujące (główne) I/§ 15, I/§ 24,

I/§ 27–28, I/§ 31, I/§ 36, I/§ 38,
I/§ 40–41, I/§ 45–46, I/§ 49,
I/§ 51, I/§ 62, I/§ 71, I/§ 80,
I/§ 82–83, I/§ 90, I/§ 114, I/§ 129,
III/18, III/20, III/38–39, III/64–66,
III/167

rodzime I/§ 79
rzadkie I/§ 79
rzeczywiste I/§ 115
współpanujące I/§ 31, I/§ 38

genetyka leśna I/§ 79, I/§ 110, I/§ 115

(zob. też mapa/przeglądowa
/nasiennictwa i selekcji;
obiekty/leśnej genetyki
stosowanej)

geodezja zob. ewidencja gruntów

i budynków

geodezyjna mapa numeryczna

zob. mapa/numeryczna/ewi-
dencyjna

geometryczna baza danych zob.

baza danych/geometryczna

Glebowe Powierzchnie Wzorcowe

I/§ 71

gleby I/§ 1.1, I/§ 23, I/§ 115,

III/161, III/169, III/171,
III/173, E6/1/4.2.19

gatunek III/33, III/43
podtyp III/43
skażone I/§ 40

Część I, III, E

zdewastowane I/§ 40

głazy I/§ 29
gmina I/§ 8.6, I/§ 11, I/§ 22, I/§ 72,

I/§ 76, III/152, III/157, E6/1/3,
E6/1/4.1.1.6, E6/1/4.1.11

(zob. też: organy/administra-
cji rządowej)

gniazda I/§ 14, I/§ 16, I/§ 28

(zob. też powierzchnia/nie
stanowiąca wyłączenia)

gołoborza I/§ 111
gospodarczy typ drzewostanu (GTD)

I/§ 23, I/§ 24, I/§ 40, I/§ 44–45,
I/§ 80, I/§ 115, I/§ 117, I/§ 127,
I/§ 129, III/33, III/43–45

(zob. też orientacyjny skład
gatunkowy upraw; skład ga-
tunkowy/zgodność z GTD)

gospodarka

leśna I/12–13, I/§ 1.5, I/§ 11,

I/§ 75, I/§ 77, I/§ 101, I/§ 110,
I/§ 116, I/§ 127

łowiecka I/§ 1.13, I/§ 3.5.8,

I/§ 46.19, I/§ 75, I/§ 77, I/§ 80,
I/§ 97, I/§ 101, I/§ 105, I/§ 106,
I/§ 127, I/§ 129

(zob. też łowisko; mapa
/przeglądowa/gospodarki
łowieckiej; obiekty/łowieckie;
obwody łowieckie; pasy
/zaporowe; trofea łowieckie
poletka łowieckie)

przestrzenna I/§ 101
przyszłego okresu I/§ 3
wodna III/156

gospodarstwo I/§ 1.4, I/§ 25, I/§ 44,

I/§ 78, I/§ 82, I/§ 88, I/§ 91–92,
I/§ 94, I/§ 98, I/§ 127, I/§ 129,
III/43–44

lasów gospodarczych I/§ 25, I/§ 82,

I/§ 127
przerębowe (GP) I/§ 25,

I/§ 82.11, I/§ 89, I/§ 92,
I/§ 127

przerębowo-zrębowe (GPZ)

I/§ 25, I/§ 82.10, I/§ 83, I/§ 90,
I/§ 92, I/§ 127

zrębowe (GZ) I/§ 25, I/§ 82.9,

I/§ 83, I/§ 88, I/§ 90, I/§ 92,
I/§ 127

lasów ochronnych (O) I/§ 25,

I/§ 82.8, I/§ 83, I/§ 90, I/§ 92,
I/§ 127

przebudowy (R) I/§ 25, I/§ 82.12,

I/§ 91–92, I/§ 127, I/§ 129

specjalne (S) I/§ 25, I/§ 82.7, I/§ 89,

I/§ 92

GPS I/§ 18, E6/8/2

(zob. też pomiar)

granica transportowa I/§ 84, I/§ 86.3
granice (zob. też zasięg terytorialny

nadleśnictwa)

administracyjne (ewidencyjne)

I/§ 14, I/§ 72, E6/2/1–2, E6/4/2

krain, dzielnic i mezoregionów

przyrodniczoleśnych I/§ 72,
I/§ 115

(zob. też dzielnice przyrodni-
czoleśne; krainy przyrodni-
czoleśne; mezoregiony przy-
rodniczoleśne)

obwodów łowieckich I/§ 107

(zob. też obwody łowieckie)

oddziałów I/§ 14, E6/1/4.2.15

(zob. też oddział leśny;
wydzielenie leśne; wyłącze-
nia taksacyjne)

państwa I/§ 72
pododdziałów (wydzieleń) I/§ 17,

I/§ 64, K/§ 84, I/§ 108, I/§ 126,
III/28, III/32

(zob. też wydzielenie leśne;
wyłączenia taksacyjne/pod-
oddziały)

rezerwatów przyrody zob. rezer-

waty przyrody/granice

graniczniki i osnowa E3, E6/1/3,

E6/1/4.1.1.1, E6/1/4.2.18, E6/2/1

Część I, III, E

(zob. też współrzędne/geo-
dezyjne)

grubizna zob. miąższość/grubizny
grubość linii zob. linie/definicje gru-

bości

grunty I/§ 9, I/§ 21, I/§ 72, I/§ 129,

III/55

(zob. też rejestr gruntów nad-
leśnictwa; użytki gruntowe)

do odnowienia I/§ 14, I/34
leśne I/§ 14–16, I/§ 25, I/§ 118,

III/63, III/65–66
niezalesione I/§ 14.8.2, I/§ 16,

I/§ 21, I/34, I/§ 23, I/§ 31,
I/§ 44, I/§ 71, I/§ 117,
E6/1/4.2.19

zalesione I/§ 6, I/§ 14.8.1,

I/§ 21, I/34, I/§ 23, I/§ 44,
III/18

nieleśne I/§ 6, I/§ 14, I/§ 16, I/§ 21,

I/§ 45, I/§ 84, I/§ 105, III/34–35
nieużytki I/§ 84
przeznaczone do zalesienia I/§ 2,

I/§ 6, I/§ 8.1, I/§ 45, I/§ 100,
I/§ 112, I/§ 126

przeznaczone na cele nierolni-

cze i nieleśne I/§ 16, I/§ 21,
I/§ 126

wyłączone z produkcji I/§ 14,

I/§ 16, I/§ 21, I/34, I/§ 88, I/§ 126

nowo przyjęte I/§ 9, I/§ 23
objęte szczególną ochroną

I/§ 14.8.2. c

pod liniami energetycznymi I/§ 14,

I/34

(zob. też linie/energetyczne)

pod wodami I/39

(zob. też cieki wodne; potoki;
rzeki; stosunki wodne;
zbiorniki wodne)

pod zabudowę I/§ 14
porolne I/§ 23, I/§ 102
pozostałe I/34, I/§ 112
przejmowane E6/8/2

przewidziane do naturalnej suk-

cesji I/§ 14.8.2. c, I/§ 16, I/34,
I/§ 45

rolne I/§ 14, I/§ 45
skarbu państwa w zarządzie nad-

leśnictwa I/§ 2, I/§ 8.1–6, I/§ 21

sporne I/§ 16–17, I/§ 21, I/§ 82.7,

I/§ 114, I/§ 126, III/32

w produkcji ubocznej I/§ 14, I/34

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

wartość gruntów I/§ 2, III/46–47

(zob. też wartościowanie
drzewostanów i gruntów
leśnych)

współwłasność I/§ 16–17, I/§ 21,

I/§ 82.7, I/§ 114, I/§ 126

wyłączone z produkcji I/§ 14,

I/§ 16.2, I/§ 21.1, I/§ 88.3,
I/§ 126.2

wyłączone z zarządu I/§ 126
zabudowane I/37
zadrzewione i zakrzewione I/35

(zob. też krzewy; zadrzewie-
nia; zakrzewienia)

zrekultywowane I/§ 23

(zob. też rekultywacja tere-
nów zdewastowanych, teren
/zdewastowany)

związane z gospodarką leśną

I/§ 14.8.3, I/§ 16, I/§ 21, I/35,
I/§ 23, I/§ 44–45, I/§ 105

grupy drzew I/§ 27, I/§ 31.5, I/§ 33,

I/§ 93

grupy drzewostanów zob. drzewo-

stan/grupy drzewostanów

grupy stratyfikacyjne III/32

(zob. też warstwy/stratyfika-
cyjne)

grupy rodzajów powierzchni zob.

użytki gruntowe/grupy rodza-
jów powierzchni

grupy wiekowe zob. wiek/grupy

wiekowe

Część I, III, E

grzbiety górskie I/§ 86
grzyby patogeniczne I/§ 39, I/§ 46.15,

I/§ 77, I/§ 101–102

(zob. też szkody/od grzybów)

halizny I/§ 14.8.2. b, I/§ 16, I/34,

I/§ 38, I/§ 71

(zob. też płazowiny, uprawy
/przepadłe)

historia lasów nadleśnictwa I/§ 75
hodowla lasu I/§ 3, I/§ 27, I/§ 38,

I/§ 46.10–14, I/§ 77, I/§ 82,
I/§ 88–89, I/§ 91, I/§ 97, I/§ 100,
I/§ 127, I/§ 129, III/36

(zob. też cele gospodarki
leśnej/hodowlane)

hydranty pożarowe I/§ 104

(zob. też urządzenia przeciw-
pożarowe)

imisje I/§ 102

(zob. też strefy/uszkodzenia
lasu, szkody/przemysłowe)

import danych do SILP zob. program

TAKSATOR

/import danych

informacje różne III/24, III/37
infrastruktura obszarów leśnych

gospodarcza III/156
łowiecka zob. obiekty/łowieckie
techniczna I/§ 1.14, I/§ 3.5.9,

I/§ 75, I/§ 77, I/§ 79–80, I/§ 97,
I/§ 108, I/§ 129

inne obiekty

powierzchniowe E6/1/3,

E6/1/4.1.1.1, E6/1/4.1.1.10,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.10, E6/4/2

punktowe E6/3/2.1.1, E6/3/3.1,

E6/4/2

Inspekcja Lasów Państwowych I/§ 3,

I/§ 77

instytucje społeczne zob. organy

/instytucji i organizacji spo-
łecznych

inwentaryzacja I/§ 3, I/§ 81, I/§ 111,

III/161
lasu I/§ 1.1, I/§ 6, I/§ 63–64,

I/§ 75, I/§ 113, I/§ 116, I/§ 127,
I/§ 129

miąższości podrostu I/§ 127
wstępne prace inwentaryzacyjne

I/§ 20

wyniki inwentaryzacji I/13, I/§ 1
zasobów drzewnych I/§ 6, I/§ 48

inwentarz zob. obiekty/inwentarzowe
inżynieria leśna zob. obiekty/inży-

nieryjne

izby leśne zob. edukacja ekologicz-

na, zob. obiekty/edukacji leśnej

jakość drzewostanu I/§ 38,

I/§ 44–45
hodowlana I/§ 31.13, I/§ 38.3–8,

I/§ 83, I/§ 117, III/169
kryteria oceny jakości hodow-

lanej I/§ 38.4

przydatność hodowlana upraw

I/§ 38.3

techniczna I/§31.17, I/§ 38.9, I/§ 83,

I/§ 117, III/169

jednostki administracyjne zob.

organy/administracji rządowej

jednostki kontrolne ładu przestrzen-

nego I/§ 80, I/§ 84, I/§ 86.1–2,
I/§ 91, I/§ 98

(zob. też ład czasowo-prze-
strzenny; ostęp)

jednostki organizacyjne Lasów

Państwowych zob. Państwowe
Gospodarstwo Leśne Lasy
Państwowe

jednostki samorządowe zob. orga-

ny/samorządowe

Część I, III, E

karta drzewostanowa według stanu

SILP zob. opis taksacyjny la-
su/karta drzewostanowa we-
dług stanu SILP

karta opisu taksacyjnego zob. opis

taksacyjny lasu/karta opisu
taksacyjnego

kartowanie siedlisk zob. siedliska

leśne/wyróżnianie i kartowanie

kategoria gruntów zob. użytki

gruntowe/kategoria użytko-
wania gruntów

kategoria ochronności zob. lasy

/ochronne/kategoria ochron-
ności

kategoria użytkowania gruntów zob.

użytki gruntowe/kategoria użyt-
kowania gruntów

kategoria zagrożenia pożarowego

I/§ 103–104

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony przeciwpożarowej
lasu; ochrona/przeciwpożaro-
wa lasu; pożary; strefy/ope-
racyjne działań pożarowych)

kąpieliska I/§ 109

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

kempingi zob. obiekty/turystyczne

i rekreacyjne; pola biwakowe
i kempingowe

kępy I/§ 16, I/§ 27, I/§ 28.6, I/§ 31.9,

I/§ 33, I/§ 44–45, III/35

(zob. też powierzchnia/nie
stanowiąca wyłączenia)

kierunek

cięć I/§ 9, I/§ 84, I/§ 86

(zob. też cięcia; ostęp)

zrywki I/§ 98

(zob. też szlaki/zrywkowe)

klasa bonitacji zob. elementy taksa-

cyjne/bonitacja drzewostanu

klasa do odnowienia (KDO) zob.

drzewostan/w klasie do odno-
wienia

klasa odnowienia (KO) zob. drze-

wostan/w klasie odnowienia

klasy i podklasy wieku I/12, I/§ 6,

I/§ 14, I/§ 24, I/§ 31–32, I/§ 37,
I/§ 42, I/§ 48–49, I/§ 51, I/§ 56,
I/§ 60, I/§ 82.13, I/§ 90, I/§ 93–94,
I/§ 118, III/19–20, III/38–39,
III/51, III/53, III/65–66

(zob. też wiek)

klasy jakości gruntów zob. użytki

gruntowe/klasy jakości

klasyfikacja gleb i siedlisk zob. sie-

dliska leśne/klasyfikacja gleb
i siedlisk

k lęski ży wiołowe I/§ 4–5, I/§ 14,

I/§ 46.8, I/§ 46.15, I/§ 96, I/§ 103,
III/169

(zob. też powódź; susza;
szkody/abiotyczne; śniego-
łomy; wiatry; wiatrołomy)

klify nadmorskie I/§ 82
klimat I/§ 77, I/§ 115

(zob. też stacje meteorolo-
giczne)

kody obiektów geometrycznych

zob. standard LMN/Załącznik
/nr 6. Słownik

koleje I/§ 72, I/§ 84, I/§ 103–104

(zob. też komunikacja)

kolejki leśne I/§ 14, I/§ 72

(zob. też komunikacja)

kolejki linowe I/§ 109
kolory i desenie na mapie E6/5,

E6/5/1

(zob. też standard LMN/
Załącznik/nr 5. Legenda)

kołowe powierzchnie próbne

zob. powierzchnie próbne/
kołowe

Komisja Techniczno-Gospodar-

cza I zob. KTG I

Część I, III, E

Komisja Techniczno-Gospodar-

cza II zob. KTG II

kompleks leśny I/§ 14, I/§ 70, I/§ 72,

I/§ 106, I/§ 116, E2, E6/1/4.1.1.8,
E6/2/2

komunikacja I/§ 9, I/§ 101, E6/1/3,

E6/1/4.2.30

konsultowanie planu urządzenia

lasu I/§ 125, I/§ 130, III/151–158

(zob. też „Materiały dotyczą-
ce konsultowania…”)

kontrola danych geometrycznych

i opisowych (odbioru mapy
numerycznej) zob. odbiór
leśnej mapy numerycznej

Kontrola LMN zob. aplikacje

użytkowe/Kontrola LMN,
zob. standard LMN/Załącznik
/nr 4. Kontrola

kontrola pomiaru miąższości zob.

miąższość/kontrola pomiaru
miąższości

kontrola pomiaru na powierzchniach

kołowych zob. pomiar/na powie-
rzchniach kołowych /kontrola

kontrola prac glebowo-siedliskowych

III/161

kontrola prac urządzeniowych

I/§ 125, I/§ 127, III/159–166

danych geometrycznych zob.

standard LMN/Załącznik/nr 4.
Kontrola

protokół kontroli bieżącej robót

urządzeniowych III/159–160,
III/162, III/163–164

protokół końcowej kontroli i od-

bioru robót III/160, III/165–166

w programie

TAKSATOR

zob.

program

TAKSATOR

/kontrola

zespół zadaniowy do spraw kon-

troli końcowej i odbioru robót
III/161

kontury użytków zob. użytki grun-

towe/kontury użytków

kopalnie I/§ 101
kora garbarska I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

korytarze ekologiczne (ciągi migra-

cji zwierząt) I/§ 11.1, I/§ 107

(zob. też edukacja ekologicz-
na; równowaga ekologiczna)

kradzieże drewna I/§ 116
krainy przyrodniczoleśne I/§ 115,

III/44, III/167–168, III/170,
III/172–173, E6/2/2

(zob. też granice/krain;
dzielnic i mezoregionów
przyrodniczoleśnych)

kruszywa I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

kryteria ochronności zob. lasy

/ochronne/kategoria ochron-
ności

kryteria wyodrębniania pododdzia-

łów zob. wyłączenia taksacyjne
/kryteria wyodrębniania/podod-
działów

kryteria wyodrębniania wyłączeń

taksacyjnych zob. wyłączenia
taksacyjne/kryteria wyodręb-
niania/wyłączeń taksacyjnych

krzewy I/§ 44

(zob. też grunty/zadrzewio-
ne i zakrzewione, zakrze-
wienia)

księgi wieczyste I/§ 114

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków)

KTG I (Komisja Techniczno-Go-

spodarcza I) I/12, I/§ 7, I/§ 9–10,
I/§ 20, I/§ 24, I/§ 26, I/§ 31.14,
I/§ 40, I/§ 46.10, I/§ 65, I/§ 70,
I/§ 72, I/§ 79, I/§ 82–83, I/§ 90,
I/§ 98, I/§ 104, I/§ 108, I/§ 115,
I/§ 125, I/§ 127, I/§ 128–131,
III/152–154, III/157

Część I, III, E

(zob. też narada wstępna;
program

TAKSATOR

/ustale-

nia KTG)

koreferat wykonawcy planu I/§ 127
protokół I/§ 127, I/§ 131,

III/157–158

referat nadleśniczego I/§ 127
wytyczne I/§ 7, I/§ 20, I/§ 98, I/§125,

I/§ 127, I/§ 128–129, I/§ 131,
III/160, III/162

KTG II (Komisja Techniczno-Go -

spodarcza II) I/12, I/§ 40, I/§ 62,
I/§ 79, I/§ 92–94, I/§ 98, I/§ 104,
I/§ 106, I/§ 116, I/§ 125,
I/§ 128–131, III/152–153,
III/157, III/162

koreferat nadleśniczego I/§ 128
protokół I/§ 129, I/§ 131,

III/157–158

referat kierownika grupy urzą-

dzeniowej I/§ 127

referat nadleśniczego I/§ 128

(zob. też plan urządzenia la-
su/analiza gospodarki leśnej
w minionym okresie)

wytyczne I/§ 98, I/§ 106, I/§ 125,

I/§ 131, III/160–162

kurhany I/§ 29, I/§ 111, I/§ 123

(zob. też miejsca/historyczne)

kwatera na szkółce E6/1/3,

E6/1/4.1.2.5, E6/1/4.2.37,
E6/3/2.2.3, E6/3/3.2.6

(zob. też szkółki leśne i za-
drzewieniowe)

lasy I/§ 21, I/34

gospodarcze I/§ 1.4, I/§ 10, I/§ 25,

I/§ 82.9, I/§ 92, I/§ 127, I/§ 129

innych form własności I/§ 3,

I/§ 110

nadzorowane I/§ 100, I/§ 116,

I/§ 129

nie zarządzane przez Lasy Pań-

stwowe I/§ 11.1, E2

o charakterze zbliżonym do na-

turalnego I/§ 111

o szczególnym bogactwie przy-

rodniczym i strukturalnym
I/§ 111

ochronne I/§ 10–11, I/§ 25, I/§ 73,

I/§ 75, I/§ 79, I/§ 82.8, I/§ 98,
I/§ 111, I/§ 127, I/§ 129

(zob. też funkcje lasu/
ochronne; mapa/przeglądo-
wa/ochrony przyrody oraz
obiektów kultury i pamięci
narodowej; obiekty/ochrony
przyrody; ochrona/przyrody;
program ochrony przyrody
nadleśnictwa; walory lasu/
przyrodnicze)

decyzja I/§ 11.2–3, I/§ 25, I/§ 75
kategoria ochronności I/§ 11,

I/§ 25.3, III/17–18, III/33,
III/43–44, III/54, I/§ 73

podział lasów ochronnych

I/§ 82

wniosek o uznanie I/§ 11

przeznaczone do masowego wy-

poczynku i turystyki I/§ 108

(zob. też turystyka i rekre-
acja; walory lasu/rekreacyj-
ne i turystyczne)

rezerwatowe I/§ 10, I/§ 25, I/§ 127

(zob. też funkcje lasu
/ochronne; lasy/rezerwatowe;
ochrona/przyrody; pomniki
przyrody; przyroda rezerwaty
przyrody)

w strefie górnej granicy lasu I/§ 82
wielofunkcyjne I/11–13, I/§ 1.4,

I/§ 3, I/§ 10, I/§ 81

uzdrowiskowe I/§ 82.7, I/§ 108

(zob. też uzdrowiska)

zarządzane przez Lasy Państwo-

we I/§ 11.1, I/§ 116

Część I, III, E

lądowiska I/§ 103–104
legenda LMN E6/9/3.1

(zob. też standard LMN/Za-
łącznik/nr 5. Legenda; sym-
bole obiektów mapy nume-
rycznej)

lesistość I/§ 79, I/§ 116
leśna genetyka stosowana zob. ge-

netyka leśna

leśna mapa numeryczna zob. mapa

/numeryczna

leśne kompleksy promocyjne

(LKP) I/§ 25.7, I/§ 73, I/§ 76,
I/§ 80

leśnictwa I/§ 22, I/§ 72, I/§ 127,

I/§ 131, III/15, III/18, E6/1/3,
E6/1/4.2.3

linie I/§ 9, I/§ 16, E6/1/4.1.1.5, E6/4/2

(zob. też obiekty bazy geome-
trycznej/liniowe; powierzch-
nia/linii; szczegóły/liniowe
wyłączeń taksacyjnych; wy-
łączenia taksacyjne/liniowe
wyłączenia nieliterowane)

definicje grubości (w SLMN)

E6/5/5

energetyczne I/§ 16, I/§ 45, I/§ 72

(zob. też grunty/pod liniami
energetycznymi)

gospodarcze I/§ 84
istniejące I/§ 9
nieciągłości E6/1/3,

E6/1/4.1.2.1, E6/2/2,
E6/3/2.2.1, E6/3/3.2.1

(w SLMN – zob. też linie
/szkieletowe; numeryczny
model terenu; warstwice)

oczyszczanie I/§ 45
oddziałowe I/§ 9, I/§ 66, I/§ 69,

I/§ 86

ostępowe zob. ostęp
podziału powierzchniowego I/§ 9,

I/§ 14, I/34, I/§ 45, I/§ 84, I/§ 88,
I/§ 108, E6/1/4.2.30–31

poszerzanie I/§ 9, I/§ 45
projektowane I/§ 9
szkieletowe E6/1/3, E6/1/4.1.2.2,

E6/2/2, E6/3/2.2.1, E6/3/3.2.2

(w SLMN – zob. też linie
/nieciągłości; numeryczny
model terenu; warstwice)

wiszące (w SLMN) E6/4/2

liniowe wyłączenia nieliterowane

zob. wyłączenia taksacyjne/linio-
we wyłączenia nieliterowane

literowanie zob. wyłączenia taksacyj-

ne/literowanie

lokalizacja cięć rębnych zob. cięcia

/rębne/lokalizacja

lokalne organizacje społeczne zob.

społeczność lokalna

lotniska I/§ 104
luki I/§ 16, I/§ 28.3, III/35

(zob. też powierzchnia/nie
stanowiąca wyłączenia)

ład czasowo-przestrzenny I/12,

I/§ 80, I/§ 84–86, I/§ 91, I/§ 98

(zob. też jednostki kontrolne
ładu przestrzennego, ostęp)

łąki śródleśne zob. polany i łąki

śródleśne

łowiectwo zob. gospodarka/łowiecka
łowisko I/§ 106

(zob. też gospodarka/łowiecka)

magazyn paszy zob. obiekty/łowiec-

kie

mała retencja I/§ 80, I/§ 108, III/156
mapa I/§ 3, I/§ 6, I/§ 8–9, I/§ 18,

I/§ 6 2–63, III/ 36, III/53,
E6/1/4.2.13

(zob. też materiały kartogra-
ficzne)

Część I, III, E

analogowa I/§ 65, I/§ 129, E6/5,

E6/8/2

arkusz mapy I/§ 8.7, I/§ 68
atlas E6/9/3.1
ewidencyjna I/21. § 8.7.2, E6/8/2

(zob. też działka/ewidencyj-
na; ewidencja gruntów i bu-
dynków; mapa/numerycz-
na/ewidencyjna; obręb ewi-
dencyjny)

geodezyjna (zasadnicza) E6/2/1,

E6/8/2

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków; mapa/nume-
ryczna/ewidencyjna;
mapa/numeryczna/podkład
geodezyjny)

gleb (glebowo-siedliskowa)

III/161, E6/2/2

gospodarcza I/§ 3, I/§ 6, I/§ 8.7,

I/§ 14, I/§ 17, I/§ 19–20,
I/§ 28–29, I/§ 47, I/§ 63, I/§ 64,
I/§ 65, I/§ 66, I/§ 68, I/§ 129,
I/§ 131, E6/2/1, E6/9/3.2

gruntów nadleśnictwa I/§ 14
legenda zob. standard LMN/

Załącznik/nr 5. Legenda

numeryczna I/13, I/§ 7–8, I/§ 20,

I/§ 53, I/§ 63–64, I/§ 67, I/§ 131,
III/52, III/57, E1, E6/1/4,
E6/3/1, E6/4/1, E6/5, E6/7/1,
E6/7/4, E6/8, E6/9.1

(zob. też baza danych/geome-
tryczna; obiekty bazy geome-
trycznej; siatka/geograficzna;
standard LMN; system infor-
macji przestrzennej; warstwy
/geometryczne; współrzędne)

ewidencyjna E6/2/1

(zob. też działka/ewidencyj-
na; ewidencja gruntów i bu-
dynków; mapa/ewidencyjna;
mapa/geodezyjna; obręb
ewidencyjny)

podkład geodezyjny E3,

E6/2/1
(zob. też mapa/geodezyjna)

podkład topograficzny E6/2/2
podkład urządzeniowy E6/2/2
tematyczna E6/5, E6/9/3.1,

E6/9/3.2

warstwy zob. warstwy/geome-

tryczne

przeglądowa (tematyczna) I/§ 3,

I/§ 63–64, I/§ 68, I/§ 70–71,
I/§ 127, I/§ 131, E2, E6/1/4.2.1,
E6/1/4.2.3–4, E6/1/4.2.6,
E6/1/4.2.9–15, E6/1/4.2.26,
E6/1/4.2.30, E6/1/4.2.34,
E6/1/4.2.38, E6/1/4.2.47,
E6/2/2, E6/5
cięć I/§ 3, I/§ 97–99, I/§ 128–129,

I/§ 131, E6/5, E6/5/2, E6/9/3.2

(zob. też cięcia; etat cięć
użytkowania głównego)

drzewostanów I/§ 3, I/§ 6,

I/§ 71, I/§ 131, E2, E6/5,
E6/5/4, E6/9/3.2

(zob. też drzewostan;
skład gatunkowy/drzewo-
stanów)

funkcji lasu I/§ 3, I/§ 6, I/§ 25,

I/§ 110–111

(zob. też funkcje lasu)

gospodarki łowieckiej I/§ 107,

I/§ 129, E6/9/3.2

(zob. też gospodarka/ło-
wiecka; obiekty/łowieckie;
obwody łowieckie)

nasiennictwa i selekcji E6/2/2

(zob. też genetyka leśna;
obiekty/leśnej genetyki
stosowanej)

obszarów chronionych I/§ 11

(zob. też obszary/chronione)

ochrony lasu i środowiska le-

śnego I/§ 97, I/§ 101–102,
I/§ 129, E6/2/2, E6/9/3.2

Część I, III, E

(zob. też obiekty/ochrony
lasu; ochrona/lasu; ochro-
na/środowiska)

ochrony przeciwpożarowej la-

su I/§ 97, I/§ 104, I/§ 129,
E6/2/2, E6/9/3.2

(zob. też kategoria zagro-
żenia pożarowego; obiekty
/ochrony ppoż.; ochrona
/przeciwpożarowa lasu;
podziałka azymutalna;
pożary; strefy/operacyjne
działań pożarowych)

ochrony przyrody oraz obiek-

tów kultury i pamięci naro-
dowej I/§ 111

siedlisk I/§ 3, I/§ 6–7, I/§ 12,

I/§ 71, I/§ 131, E2, E6/5,
E6/5/3, E6/9/3.2

(zob. też lasy/ochronne;
obiekty/ochrony przyro-
dy; ochrona/przyrody;
przyroda; walory lasu
/przyrodnicze; program
ochrony przyrody nadle-
śnictwa)

zagospodarowania turystycz-

nego i rekreacyjnego I/§ 108,
I/§ 109, I/§ 127, E6/2/2,
E6/9/3.2

(zob. też obiekty/turystycz-
ne i rekreacyjne; szlaki
/turystyczne; turystyka
i rekreacja; walory lasu
/rekreacyjne i turystyczne)

skala map I/§ 8.8, I/§ 20, I/§ 23,

I/§ 70, I/§ 72, I/§ 114, E6/2

sytuac yjna I/§ 3, I/§ 6, I/§ 72,

I/§ 73, I/§ 114, I/§ 131, III/158,
E6/1/3, E6/1/4.2.26,
E6/1/4.2.47, E6/9/3.2

sytuacyjno-przeglądowa funkcji

lasu I/§ 72, I/§ 73, I/§ 131,
E6/9/3.2

tematyczna zob. mapa/przeglądowa
topograficzna I/§ 64, I/§ 70,

I/§ 72, E6/2

walorów przyrodniczo-kulturo-

wych I/§ 3, I/§ 110, I/§ 111,
E6/9/3.2

(zob. też walory lasu/kultu-
rowe, walory lasu/przyrod-
nicze)

zasadnicza zob. mapa/geodezyjna

„Materiały dotyczące konsultowania

projektu planu urządzenia lasu…”
III/154, III/158

(zob. też konsultowanie pla-
nu urządzenia lasu)

materiały kartograficzne I/13,

I/§ 8.7–8, I/§ 132, E6/3/4

(zob. też mapa)

materiały przekazywane wykonaw-

cy taksacji przez nadleśnicze-
go I/§ 20

materiały teledetekcyjne i fotogra-

metryczne zob. teledetekcja
i fotogrametria

materiały źródłowe zob. dokumen-

ty źródłowe

melioracje leśne I/§ 100

agrotechniczne I/§ 45–46, I/§ 129

(zob. też pielęgnacja/gleby)

wodne I/§ 45–46, I/§ 129, III/156

(zob. też rowy melioracyjne;
urządzenia melioracji wod-
nych)

metoda ogniskowo-kompleksowa

I/§ 102

(zob. też ochrona/lasu)

metody regulacji wielkości użytko-

wania lasu zob. użytkowanie
lasu/metody regulacji wielkości

mezoregiony przyrodniczoleśne

I/§ 115, III/21, III/44

(zob. też granice/krain,
dzielnic i mezoregionów
przyrodniczoleśnych)

Część I, III, E

miąższość I/§ 28, I/§ 31, I/§ 45,

I/§ 118, III/36

(zob. też współczynniki reduk-
cyjne „brutto-netto”)

drzewostanu I/12, I/§ 6, I/§ 48–49,

I/§ 60, I/§ 90, III/58

(zob. też dokładność pomiaru
/miąższości drzewostanów;
drzewostan; skład gatunkowy
/drzewostanów)

grubizny I/§ 9, I/§ 14, I/§ 27, I/§ 31,

I/§ 46.9, I/§ 93–94, I/§ 96,
I/§ 118, III/54

kontrola pomiaru miąższości

I/§ 61–62, III/161
test kontroli pomiaru miąższo-

ści I/§ 61, I/§ 62, I/§ 127

miąższość grubizny na 1 ha zob.

elementy taksacyjne/zasobność

podrostu I/§ 31

(zob. też podrost)

powierzchni próbnej I/§ 58

(zob. też powierzchnie próbne
/kołowe/kontrola)

przeciętna roczna użytków

przedrębnych I/§ 118

(zob. też użytki główne
/przedrębne)

przeciętna roczna użytków

rębnych I/§ 118

(zob. też użytki główne/rębne)

miejsca

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

historyczne I/§ 111
kultu religijnego I/§ 111
postoju pojazdów I/§ 79, I/§ 109
widokowe I/§ 14, I/§ 109, I/§ 111
wypoczynku I/§ 109

miejsca składowania drewna zob.

zakłady/składy i składnice
drewna

miejscowości

(zob. też legenda LMN) E2

miejscowy plan zagospodarowania

przestrzennego I/§ 46.12,
I/§ 76, I/§ 100, I/§ 130

migracje zwierząt zob. korytarze

ekologiczne

mikrosiedliska zob. siedliska leśne

/mikrosiedliska

minister właściwy do spraw środo-

wiska I/§ 5, I/§ 11, I/§ 25,
I/§ 83, I/§ 131

młode pokolenie I/§ 27, I/§ 30,

I/§ 31.11–12, I/§ 37, I/§ 46.10,
I/§ 127

(zob. też drzewostan/młody;
drzewostan/w klasie odno-
wienia; podrost)

młodniki I/§ 14.8.1. a, I/§ 15–16,

I/§ 26, I/§ 31–32, I/§ 34,
I/§ 37–38, I/§ 40, I/§ 77,
I/§ 101, I/§ 103, I/§ 129

(zob. też drągowiny; drzewo-
stan/młody; pielęgnacja
/upraw i młodników)

model wzrostu drzew I/12, I/§ 94,

I/§ 123

monitoring środowiska leśnego

(SPO) I/§ 101–102

mosty I/§ 108
możliwości produkcyjne siedlisk

leśnych zob. siedliska leśne
/możliwości produkcyjne

mszary I/§ 14

nachylenie zob. teren/nachylenie
nadleśnictwo I/§ 9, I/§ 14, I/§ 22,

I/§ 25, I/§ 28, I/§ 46, I/§ 61–62,
I/§ 68, I/§ 72, I/§ 75, I/§ 77,
I/§ 80, I/§ 82, I/§ 8 8, I/§ 94,
I/§ 97, I/§ 100, I/§ 103, I/§ 106,
I/§ 108, I/§ 116, I/§ 125, I/§ 129,
I/§ 131, III/11, III/18, III/63,
III/152–154, III/157–158,

Część I, III, E

III/167, E1, E6/1/2–3,
E6/1/4.2.36, E6/1/4.2.44,
E6/4/1, E6/4/3, E6/7/1–2,
E6/8/1, E6/9/2–3

sąsiednie I/§ 11.1, E2, E6/2/2,

E6/4/2

nadleśniczy I/§ 3, I/§ 7–8, I/§ 20,

I/§ 47, I/§ 77, I/§ 93, I/§ 106,
I/§ 126–128, E6/9/1

nalot I/§ 30–31, I/§ 77, III/167,

III/170–172

(zob. też siewki)

narada wstępna I/§ 17, I/§ 19–20,

I/§ 125, I/§ 126, I/§ 127–128

(zob. też KTG I)

nartostrady I/§ 109

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

nasiennictwo zob. genetyka leśna;

mapa /przeglądowa/nasiennic-
twa i selekcji; nasienniki,
przestoje i przedrosty; szkółki
leśne i zadrzewieniowe

nasienniki, przestoje i przedrosty

I/§ 28, I/§ 30, I/§ 31.16–17,
I/§ 32, I/§ 38, I/§ 42, I/§ 44–45,
I/§ 88, III/35

naturalna sukcesja zob. grunty

/przewidziane do naturalnej
sukcesji

nieużytki I/39, I/§ 45
numer inwentarzowy E6/1/4.1.1.1,

E6/4/2.2

numeracja oddziałów leśnych zob.

oddział leśny/numeracja

numeryczny model terenu E6/2/2,

E6/3/3.2.1–4

(zob. też linie/nieciągłości;
linie/szkieletowe; warstwice)

obiekty

badawcze I/§ 111

edukacji leśnej I/§ 79, I/§ 108–109,

I/§ 111

(zob. też edukacja ekologicz-
na; izby leśne)

inwentarzowe E6/2/2
inżynieryjne E6/1/3, E6/1/4.2.23
leśnej genetyki stosowanej

E6/1/3, E6/1/4.2.22

(zob. też genetyka leśna;
mapa/przeglądowa/nasien-
nictwa i selekcji)

łowieckie I/§ 107, E6/1/3,

E6/1/4.2.24

(zob. też gospodarka/łowiecka;
mapa/przeglądowa/gospo-
darki łowieckiej)

ochrony lasu E6/1/3, E6/1/4.2.21

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony lasu i środowiska
leśnego; ochrona/lasu)

ochrony ppoż. E6/1/3, E6/1/4.2.27

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony przeciwpożarowej
lasu; ochrona/przeciwpoża-
rowa lasu; pożary)

ochrony przyrody (przyrodnicze)

I/§ 29, E6/1/3, E6/1/4.2.20

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony przyrody oraz
obiektów kultury i pamięci
narodowej; ochrona/przyro-
dy; przyroda; rośliny/chronio-
ne; użytki ekologiczne; walo-
ry lasu/przyrodnicze)

turystyczne i rekreacyjne I/§ 14,

I/§ 16, I/34, I/§ 79, I/§ 108–109,
I/§ 129, E6/1/3, E6/1/4.2.25

(zob. też mapa/przeglądowa
/zagospodarowania tury-
stycznego i rekreacyjnego;
miejsca; nartostrady; obozo-
wiska; ośrodki wypoczynko-
we; parkingi leśne; plaże;
pola biwakowe i kempingowe;

Część I, III, E

ścieżki; szlaki/turystyczne;
turystyka i rekreacja; walory
lasu/rekreacyjne i turystycz-
ne; wyciągi narciarskie; za-
gospodarowanie/turystyczne
i rekreacyjne)

obiekty bazy geometrycznej

(zob. też atrybuty w bazie
geometrycznej; baza danych
/geometryczna; mapa/nume-
ryczna; system informacji
przestrzennej; warstwy/geo-
metryczne)

liniowe E6/1/1, E6/1/3,

E6/1/4.1.1.2, E6/1/4.1.1.5,
E6/1/4.1.1.7, E6/1/4.2.13,
E6/1/4.2.30–35, E6/3/2.1.2,
E6/3/2.2.2, E6/3/3.1.4, E6/4/2,
E6/5

(zob. też linie)

podstawowe E6/1/3,

E6/1/4.1.1.6, E6/1/4.1.2–11,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.5, E6/4/2,
E6/8/1

poligonowe (powierzchniowe)

E6/1/1, E6/1/3, E6/1/4.2.36–47,
E6/3/2.1.3, E6/3/2.2.3, E6/4/2,
E6/5/5

punktowe E6/1/1, E6/1/3,

E6/1/4.1.1.1, E6/3/2.1.1,
E6/3/2.2.1, E6/4/2, E6/5

(zob. też punkty)

wieloczęściowe E6/4/2
wymiarowość E6/1/1, E6/1/4,

E6/3/3, E6/4/2

obiekty projektowane do objęcia

ochroną prawną I/§ 111.2.2

obozowiska I/§ 109

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

obrazy satelitarne zob. zdjęcia lot-

nicze i obrazy satelitarne

obrączki zob. podział powierzch-

niowy/znaki

obręb ewidencyjny I/§ 8.6, I/§ 16,

I/§ 22, I/§ 72, III/17, III/20–21,
E6/1/3, E6/1/4.1.1.6, E6/1/4.2.8

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków; mapa/ewiden-
cyjna; mapa/numerycz-
na/ewidencyjna)

obręb leśny I/§ 1.7, I/§ 6, I/§ 8–9,

I/§ 22, I/§ 24–25, I/§ 46, I/§ 48,
I/§ 50, I/§ 58–60, I/§ 62, I/§ 65,
I/§ 68, I/§ 70–71, I/§ 73, I/§ 77,
I/§ 80, I/§ 82–84, I/§ 88, I/§ 94,
I/§ 98–100, I/§ 118, I/§ 127,
I/§ 129, I/§ 131, III/12–13,
III/15, III/18, III/54, III/57–58,
III/61, III/64, III/167, E6/1/3,
E6/1/4.2.4

obszary

cenne ze względów przyrodni-

czych i społecznych III/155

chronione I/§ 7, I/§ 10–11, I/§ 127

(zob. też mapa/przeglądo-
wa/obszarów chronionych;
ochrona/przyrody)

chronionego krajobrazu I/§ 25.7,

I/§ 73, I/§ 111, III/21

(zob. też parki/krajobrazowe)

pozaleśne III/156
wypoczynkowe I/§ 109

obwody łowieckie I/§ 72, I/§

106–107, III/21, E6/1/3,
E6/1/4.2.44

(zob. też gospodarka/łowiec-
ka; granice/obwodów łowiec-
kich; mapa/przeglądowa/
gospodarki łowieckiej)

ocena stanu zob. stan lasu
ocena upraw zob. uprawy/ocena

upraw

ochrona

danych LMN E6/7/4, E6/9/1
gatunkowa I/§ 89, I/§ 111
i kształtowanie krajobrazu leśne-

go I/§ 46

Część I, III, E

lasu I/§ 1.12, I/§ 3, I/§ 46.15–17,

I/§ 75, I/§ 80–81, I/§ 97, I/§
101, I/§ 106, I/§ 127, I/§ 129,
E6/1/4.2.21

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony lasu i środowiska
leśnego; metoda ogniskowo-
-kompleksowa; ogniska gra-
dacyjne owadów; partie kon-
trolne do jesiennych poszu-
kiwań szkodników sosny;
pędraczyska; szkodniki; szko-
dy; Zespół Ochrony Lasu)

prawna I/§ 14
przeciwpożarowa lasu I/§ 1.12,

I/§ 3, I/§ 75, I/§ 97, I/§ 101,
I/§ 103, I/§ 127, I/§ 129, III/155

(zob. też kategoria zagrożenia
pożarowego; mapa/przeglą-
dowa/ochrony przeciwpoża-
rowej lasu; obiekty/ochrony
ppoż.; pasy/przeciwpożaro-
we; pożary; straż pożarna;
strefy/operacyjne działań
pożarowych; szkody/popo-
żarowe; urządzenia przeciw-
pożarowe)

przyrody I/13, I/§ 3, I/§ 110,

I/§ 130, III/155–156, E6/1/4.2.20

(zob. też funkcje lasu/ochron-
ne; mapa/przeglądowa/ochro-
ny przyrody oraz obiektów
kultury i pamięci narodowej;
obiekty/ochrony przyrody;
obszary/chronione; organy
/ochrony przyrody; pomniki
przyrody; program ochrony
przyrody nadleśnictwa; przy-
roda; rezerwaty przyrody;
rośliny/chronione; równowa-
ga ekologiczna; rzadkie ga-
tunki roślin i zwierząt; sta-
nowiska dokumentacyjne;
użytki ekologiczne; walory

lasu/przyrodnicze, wojewódz-
ki konserwator przyrody)

środowiska I/§ 101, I/§ 130,

III/156

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony lasu i środowiska
leśnego; środowisko przy-
rodnicze; zanieczyszczenia
lasu i środowiska przyrodni-
czego)

zasobów wodnych III/156

oczka wodne I/§ 14, I/§ 28
oczyszczanie linii zob. linie/oczysz-

czanie

odbiorcy drewna I/§ 116
odbiór leśnej mapy numerycznej

E6/4/3

kontrola danych geometrycznych

i opisowych E6/1/2, E6/3/1,
E6/3/2.3, E6/4

(zob. też aplikacje użytko-
we/Kontrola LMN, stan-
dard LMN/Załącznik/nr 4.
Kontrola)

procedury kontrolne E6/1/2,

E6/3/1

odbiór prac urządzeniowych (tere-

nowych, taksacyjnych) zob.
prace/urządzeniowe/odbiór
prac urządzeniowych

oddział leśny I/§ 8–9, I/§ 15–17,

I/§ 21–23, I/§ 46, I/§ 65–66,
I/§ 70, I/§ 84–85, I/§ 98, III/15,
III/18, III/21, III/40, E6/1/3,
E6/1/4.1.1.2, E6/1/4.2.2,
E6/1/4.2.14

(zob. też granice/oddziałów)

numeracja I/§ 9.3, I/§ 66, I/§ 72,

I/§ 127

oznakowanie I/§ 127
powierzchnia I/§ 21, I/§ 66,

I/§ 68–69

odnowienia I/§ 3, I/§ 14, I/§ 24,

I/§ 27, I/§ 41, I/§ 46.10–14,

Część I, III, E

I/§ 80, I/§ 98, I/§ 100, I/§ 129,
III/44–46, III/54, III/63, III/173

(zob. też szkółki leśne i za-
drzewieniowe; zalesienia)

naturalne I/§ 27, I/§ 31, I/§ 40,

I/§ 79, III/169–173

pod osłoną (podokapowe) I/§ 31,

I/§ 46.10–14, I/§ 91

sztuczne I/§ 27, I/§ 31, I/§ 40,

III/170

odrośla zob. drzewostan/odroślowy
ogniska gradacyjne owadów

I/§ 46.15, I/§ 101–102

(zob. też ochrona/lasu; owady
szkodliwe)

okiść I/§ 46.15, I/§ 101

(zob. też szkody/abiotyczne)

okres

gospodarczy I/§ 4 6.1, I/ § 112,

I/§ 123, I/§ 128–129

odnowienia I/§ 27, I/§ 41.1,

I/§ 46.5, I/§ 82–83, I/§ 90,
I/§ 127, III/44–45

(zob. też rębnia)

przebudowy I/§ 41.3, I/§ 46.5,

I/§ 83

uprzątnięcia I/§ 27, I/§ 41.2,

I/§ 46.5, I/§ 83, I/§ 92

(zob. też rębnia)

okres obowiązywania planu urzą-

dzania zob. plan urządzenia
lasu/okres obowiązywania

opady III/167, III/169
operator LMN E6/4/3, E6/9/1
opis gleby zob. gleby
opis ogólny zob. plan urządzenia

lasu/opis ogólny

opis taksacyjny lasu (drzewostanu)

I/§ 3, I/§ 6, I/§ 9, I/§ 13–14,
I/§ 16–17, I/§ 20–21, I/§ 22–23,
I/§ 25, I/§ 28, I/§ 30, I/§ 34, I/§ 41,
I/§ 43–46, I/§ 48–49, I/§ 56,
I/§ 71, I/§ 76, I/§ 83, I/§ 9 3,
I/§ 98, I/§ 110, I/§ 131, III/11,

III/14, III/16–17, III/23–26,
III/30, III/37, III/49, III/64,
III/162, E6/1/4.1.1.7,
E6/1/4.1.1.9, E6/3/3.1.4,
E6/9/3.1

(zob. też plan urządzenia la-
su; wskazania gospodarcze)

aktualizacja I/§ 17, III/18, E6/7/2
karta drzewostanowa według

stanu SILP III/17, III/24, III/26

karta opisu taksacyjnego III/25,

III/37, III/55

wydruk opisu taksacyjnego III/17

opis typu siedliskowego lasu zob.

typ siedliskowy lasu

opisowa baza danych zob. baza da-

nych/opisowa

oprawa planu urządzenia lasu zob.

plan urządzenia lasu/forma
i oprawa

oprogramowanie i sprzęt

E6/1/2.1.2, E6/8/1, E6/9/1,
E6/9/2, E6/9/3.1

optymalizacja rozplanowania cięć

użytkowania rębnego zob. etat
cięć użytkowania głównego

organizacje społeczne zob. społecz-

ność lokalna

organy

administracji rządowej I/§ 130,

E6/2/1

(zob. też gmina; obręb ewi-
dencyjny; powiat; woje-
wództwo)

instytucji i organizacji społecz-

nych I/§ 130

(zob. też społeczność lokalna)

ochrony przyrody I/§ 25

(zob. też ochrona/przyrody;
wojewódzki konserwator
przyrody)

parków krajobrazowych I/§ 130

(zob. też parki/krajobrazowe)

parków narodowych I/§ 130

Część I, III, E

(zob. też parki/narodowe)

samorządowe I/§ 108, I/§ 130,

III/151–152, III/155,
III/156–157, E6/2/1

(zob. też społeczność lokalna;
starosta)

orientacyjny etat cięć użytkowania

przedrębnego zob. etat cięć
użytkowania głównego/orien-
tacyjny przedrębny

orientacyjny skład gatunkowy

upraw zob. skład gatunkowy
/upraw

ortofotomapa I/§ 47, E6/2/2

(zob. też teledetekcja i foto-
grametria; zdjęcia lotnicze
i obrazy satelitarne)

osnowa geodezyjna zob. graniczniki

i osnowa

osobliwości

przyrodnicze i kulturowe I/§ 29,

I/§ 44–45, I/§ 73, III/24, III/27,
III/35, E6/1/3, E6/1/4.1.1.4,
E6/1/4.1.1.11, E6/1/4.2.29,
E6/1/4.2.46, E6/3/2.1.1,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.11

turystyczne I/§ 109

(zob. też funkcje lasu
/turystyczno-rekreacyjne;
turystyka i rekreacja; walory
lasu/rekreacyjne i tury-
styczne)

ostęp I/§ 9, I/§ 78, I/§ 80, I/§ 84,

I/§ 91, I/§ 98, E6/1/3,
E6/1/4.2.17

(zob. też jednostki kontrolne
ładu przestrzennego;
kierunek/cięć; ład czasowo-
-przestrzenny)

przejściowy I/§ 85, I/§ 98
stały I/§ 98

ostoje zwierząt I/§ 25–26, I/§ 82.7,

I/§ 89.1, I/§ 107

(zob. też zwierzęta chronione)

ośrodki dokumentacji geodezyjnej

i kartograficznej E6/8/2

(zob. też ewidencja gruntów
i budynków; państwowy za-
sób geodezyjny)

ośrodki edukacji przyrodniczej zob.

obiekty/edukacji leśnej

ośrodki hodowli zwierzyny I/§ 72

(zob. też zwierzyna)

ośrodki wypoczynkowe I/§ 26, I/§ 73

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

otuliny I/§ 26, I/§ 80, I/§ 98

parków narodowych zob. par-

ki/otuliny parków

rezerwatów przyrody zob. rezer-

waty przyrody/otuliny

owady szkodliwe I/§ 39, I/§ 77,

I/§ 101–102

(zob. też ogniska gradacyjne
owadów; szkodniki; szkody
/od owadów)

oznaczenia podziału powierzchnio-

wego zob. podział powierzch-
niowy/oznaczanie podziału
powierzchniowego

oznakowanie terenów leśnych

I/§ 103

palność terenów leśnych I/§ 104

(zob. też pożary)

Państwowe Gospodarstwo Leśne

Lasy Państwowe I/12, I/§ 76,
I/§ 98, I/§ 116, I/§ 130, III/63,
III/153, III/167–168, III/170,
III/172, E1, E6/7/1, E6/7/4

(zob. też siedziby jednostek
Lasów Państwowych)

państwowy zasób geodezyjny I/§ 8

(zob. też ośrodki dokumenta-
cji geodezyjnej i kartogra-
ficznej)

Część I, III, E

parki

krajobrazowe I/§ 10, I/§ 25.7,

I/§ 73, I/§ 76, I/§ 111

(zob. też obszary/chronione-
go krajobrazu; organy/parków
krajobrazowych, wojewódzki
konserwator przyrody)

narodowe I/§ 73

(zob. też organy/parków
narodowych)

otuliny parków I/§ 10, I/§ 73,

I/§ 111

parkingi leśne I/§ 14, I/§ 16, I/34,

I/§ 79, I/§ 103

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

partie kontrolne do jesiennych

poszukiwań szkodników sosny
I/§ 102

(zob. też ochrona/lasu)

pasy

przeciwpożarowe I/§ 16, I/§ 88,

I/§ 103–104, E3

(zob. też ochrona/przeciw-
pożarowa lasu; pożary)

zaporowe I/§ 106

(zob. też gospodarka
/łowiecka)

zrębowe E6/1/4.1.1.9

(zob. też działka/zrębowa;
powierzchnia/manipulacyj-
na)

paśniki zob. obiekty/łowieckie
penetracja lasu przez ludzi I/§ 101,

III/156

pędraczyska I/§ 46

(zob. też ochrona/lasu)

pielęgnacja I/§ 80, I/§ 129

(zob. też wskazania gospo-
darcze)

gleby I/§ 46

(zob. też melioracje leśne
/agrotechniczne)

upraw i młodników I/§ 3, I/§ 100

(zob. też czyszczenia; młod-
niki; uprawy/pielęgnowanie)

pierśnica zob. elementy taksacyjne

/pierśnica

piętro I/§ 27, I/§ 31, I/§ 35,

I/§ 37–38

(zob. też drzewostan/budowa
piętrowa)

dolne I/§ 27, I/§ 46
górne I/§ 27, I/§ 40

pilność czynności (zabiegu) I/§ 46.7,

III/26

(zob. też czyszczenia; trzebie-
że; wskazania gospodarcze)

plan ochrony rezerwatu zob. rezer-

waty przyrody/plan ochrony

plan urządzenia lasu I/11–12,

I /§ 2–3, I/§ 4, I/§ 8, I/§ 14,
I/§ 40–41, I/§ 43, I/§ 67–68,
I/§ 74–75, I/§ 80–81, I/§ 94,
I/§ 96–98, I/§ 108, I/§ 110,
I/§ 116, I/§ 123, I/§ 131–132,
III/153–155, III/157, III/159,
III/161–162, E1, E3,
E6/1/4.1.1.9

(zob. też opis taksacyjny lasu;
planowanie urządzeniowe;
prace/urządzeniowe)

analiza gospodarki leśnej

w minionym okresie I/§ 1.16,
I/§ 3, I/§ 77, I/§ 106, I/§ 112,
I/§ 128–129

(zob. też KTG II/referat
nadleśniczego; plan urzą-
dzenia lasu/poprzedni plan;
ubiegły okres gospodarczy)

aneks I/§ 5, I/§ 96
część planistyczna I/§ 3,

I/§ 100–101, I/§ 105, I/§ 108

dane inwentaryzacyjne (taksacyjne)

I/§ 3, I/§ 74, I/§ 76, I/§ 126,
I/§ 128, III/39

dane uzupełniające I/§ 6
decyzja o zatwierdzeniu I/§ 96

Część I, III, E

dokładność opracowań urządze-

niowych III/160

ewidencjonowanie i przechowy-

wanie I/§ 132

forma i oprawa I/§ 20, I/§ 98,

I/§ 124, I/§ 131

okres obowiązywania I/§ 4–5,

I/§ 43, I/§46.1, I/§ 89, I/§ 91–95,
I/§ 129, III/19, E6/9/1

(zob. też ubiegły okres
gospodarczy)

opis ogólny (elaborat) I/§ 1.16,

I/§ 3, I/§ 6, I/§ 46.17, I/§ 62,
I/§ 68, I/§ 78, I/§ 97–98,
I/§ 100–101, I/§ 105, I/§ 110,
I/§ 112–124, I/§ 127, I/§ 129,
I/§ 131
rozdz. 1. Ogólna charakterystyka

lasów i gruntów przeznaczo-
nych do zalesienia oraz pozo-
stałych gruntów i nieruchomo-
ści będących w zarządzie
nadleśnictwa I/§ 112, I/§ 113,
I/§ 114–117

rozdz. 2. Wyniki analizy gospo-

darki leśnej w minionym
okresie I/§ 112, I/§ 119

rozdz. 3. Opis przyjętych zasad

określania zadań gospodar-
czych dla nadleśnictwa
I/§ 112, I/§ 120

rozdz. 4. Opisanie i zestawienie

zadań wynikających z planu
urządzenia lasu I/§ 112

rozdz. 5. Program ochrony

przyrody I/§ 112, I/§ 122

rozdz. 6. Prognoza stanu zaso-

bów drzewnych na koniec
okresu gospodarczego
I/§ 112, I/§ 123

rozdz. 7. Podsumowanie prac

urządzeniowych I/§ 112

oprawa zob. plan urządzenia la-

su/forma i oprawa

poprzedni plan I/§ 8.7, I/§ 10–11,

I/§ 17, I/§ 20, I/§ 23, I/§ 32,
I/§ 40, I/§ 64, I/§ 67, I/§ 76–77,
I/§ 83–84, I/§ 118, III/28

(zob. też plan urządzenia lasu
/analiza gospodarki leśnej
w minionym okresie; ubie-
gły okres gospodarczy)

projekt zob. projekt planu urzą-

dzenia lasu

wytyczne III/153
zatwierdzenie planu I/§ 125,

I/§ 131
wniosek o zatwierdzenie planu

I/§ 131, III/154

plan zagospodarowania drzewosta-

nów nasiennych i zachowaw-
czych I/§ 89

(zob. też drzewostan/nasien-
ny; drzewostan/zachowawczy)

plan zalesień zob. zalesienia
planowanie hodowlane zob. hodow-

la lasu

planowanie przestrzenne zob.

miejscowy plan zagospodaro-
wania przestrzennego

planowanie urządzeniowe I/13,

I/§ 10, I/§ 25, I/§ 81, III/157

(zob. też plan urządzenia lasu)

plantacje I/§ 45

drzew I/§ 14.8, I/§ 16, I/34, I/§ 40,
choinek I/§ 14, I/§ 16, I/34, I/§ 44,

I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

krzewów I/§ 14, I/§ 16, I/§ 44
leśnych gatunków szybko rosną-

cych I/§ 14, I/34

nasienne I/§ 14, I/34

plantacyjne uprawy nasienne I/§ 14,

I/§ 127

plany łowieckie I/§ 106

roczne I/§ 106

plaże I/§ 109

Część I, III, E

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

płaty roślinności I/§ 14, I/§ 29,

III/35

płazowiny I/§ 14.8.2. b, I/§ 16, I/34,

I/§ 38, I/§ 42, I/§ 44, I/§ 71,
I/§ 88, III/54

(zob. też halizny; zadrzewie-
nia)

pochodzenie drzewostanu zob.

drzewostan/pochodzenie

podklasy wieku zob. klasy i podklasy

wieku

podkład geodezyjny leśnej mapy

numerycznej zob. mapa/nume-
ryczna/podkład geodezyjny

podkład topograficzny zob. mapa

/numeryczna/podkład topo-
graficzny

podkład urządzeniowy leśnej mapy

numerycznej zob. mapa/nume-
ryczna/podkład urządzeniowy

pododdział zob. wyłączenia taksa-

cyjne/pododdziały

podrost I/§ 27, I/§ 30–31, I/§ 40,

I/§ 77, III/172

(zob. też drzewostan/w klasie
odnowienia; miąższość/pod-
rostu; młode pokolenie)

podsadzenia I/§ 30–31, I/§ 46.10,

I/§ 85, I/§ 100, I/§ 129

pod okapem I/§ 46

podsiewy I/§ 31
podstawy urządzania lasu zob. cele,

zadania i podstawy urządzania
lasu

podsystem LAS zob. SILP-LAS
podszyt I/§ 27, I/§ 30, I/§ 31.15,

I/§ 44, I/§ 46.10, I/§ 77, III/168

(zob. też wprowadzanie pod-
szytów)

podtyp gleby zob. gleby/podtyp
podział administracyjny I/§ 16,

E6/9/3.1

(zob. też adres administra-
cyjny)

podział gospodarczy I/12
podział powierzchniowy I/§ 9,

I/§ 47, I/§ 72

oznaczanie podziału powierzch-

niowego I/§ 9

znaki I/§ 9, I/§ 17

podziałka azymutalna I/§ 104

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony przeciwpożarowej
lasu)

pokrywa runa zob. runo leśne
pola biwakowe i kempingowe

I/§ 104, I/§ 109

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne)

polany i łąki śródleśne I/§ 14,

I/§ 106

poletka łowieckie I/§ 14, I/§ 16,

I/34, I/§ 28, I/§ 106–107

(zob. też gospodarka/łowiecka)

poligon zob. obiekty bazy geome-

trycznej/poligonowe

poligony wojskowe I/§ 103
polityka leśna państwa I/11–12
położenie zob. teren/położenie
pomiar I/§ 28, I/§ 132, III/17,

E6/8/2

(zob. też szkic pomiarowy)

bezpośredni I/§ 18
geodezyjny I/§ 18, E6/8/2
miąższości zob. miąższość/kon-

trola pomiaru miąższości

na powierzchniach kołowych

I/§ 54, I/§ 61, III/37–38

(zob. też elementy taksacyj-
ne; powierzchnie próbne
/kołowe; szkic/pomiarowy)

kontrola III/60–61
próby pomiarowe I/§ 48,

I/§ 50–53

zespół kontroli pomiaru miąż-

szości I/§ 61, I/§ 62

Część I, III, E

uzupełniający I/§ 18, I/§ 47
zasobów drzewnych I/12, I/§ 42

pomniki przyrody I/§ 25.7, I/§ 29,

I/§ 73, I/§ 111, III/35

(zob. też ochrona/przyrody;
rezerwaty przyrody; rośliny
/chronione; rzadkie
gatunki roślin i zwierząt)

poprawki i uzupełnienia I/§ 32,

I/§ 46.10, I/§ 77, I/§ 100, I/§ 129

poprzedni plan zob. plan urządze-

nia lasu/poprzedni plan

populacja zwierząt łownych zob.

zwierzyna/łowna

postęp prac urządzeniowych zob.

prace/urządzeniowe/postęp
prac

posusz I/§ 34
poszerzanie linii zob. linie/posze-

rzanie

potencjał produkcyjny drzewosta-

nów i siedlisk III/35, III/65–66

potoki I/§ 69, I /§ 86, E6/1/4.1.1.5

(zob. też cieki wodne; grunty
/pod wodami; rzeki; stosunki
wodne)

zabudowa potoków I/§ 45, I/§ 108

potrzeby hodowlane zob. hodowla

lasu

powiat I/§ 8.6, I/§ 22, I/§ 72,

III/157, E6/1/3, E6/1/4.2.10

(zob. też organy/administra-
cji rządowej; organy/samo-
rządowe)

powierzchnia III/17

geodezyjna I/§ 67
grupa rodzajów powierzchni zob.

użytki gruntowe (rolne) /grupy
rodzajów powierzchni

leśna niezalesiona zob. grunty le-

śne niezalesione

leśna zalesiona zob. grunty leśne

zalesione

linii I/§ 9

(zob. też linie)

manipulacyjna I/§ 37, I/§ 46.4,

I/§ 46.7, III/19

(zob. też działka/zrębowa,
pasy/zrębowe)

nie stanowiąca wyłączenia, nie

tworząca wydzielania I/§ 28,
III/24, III/35, E6/1/3,
E6/1/4.1.1.7, E6/1/4.2.43,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.7, E6/8/2

(zob. też gniazda; kępy; luki;
przerzedzenia; szczegóły/
sytuacji wewnętrznej)

oddziału I/§ 14
przekroju pierśnicowego I/§ 62

(zob. też elementy taksacyj-
ne/pierśnica)

użytków gruntowych zob. użytki

gruntowe/powierzchnia użyt-
ków gruntowych

wyłączenia taksacyjnego (wydzie-

lenia) I/§ 14, I/§ 66, I/§ 67–68,
III/18–20, E6/1/4.1.1.9

zredukowana I/§ 46.10, I/§ 77,

III/26, III/36

powierzchnie badawcze i doświad-

czalne I/§ 16, I/§ 82.7, I/§ 89:
I/§ 111

powierzchnie leśne niezalesione

zob. grunty/leśne/niezalesione

powierzchnie leśne zalesione zob.

grunty/leśne/zalesione

powierzchnie próbne

kołowe I/12, I/§ 20, I/§ 54,

I/§ 55, I/§ 56, I/§ 60–62,
III/11–12, III/14–16, III/18,
III/20, III/23, III/26, III/38,
III/48, III/50–53, III/57–58,
III/61

(zob. też miąższość/powierz-
chni próbnej; pomiar/na po-
wierzchniach kołowych)

koncentryczne III/38
kontrola III/61, III/62–63

Część I, III, E

lokalizacja III/52, III/57
losowanie III/37, III/58, III/61

relaskopowe I/§ 42, I/§ 47–48

powódź I/§ 101–102

(zob. też klęski żywiołowe;
szkody/abiotyczne)

powszechna ewidencja gruntów

zob. ewidencja gruntów i bu-
dynków

pozyskanie drewna I/§ 116, III/156

(zob. też drewno; szlaki
/zrywkowe; ścinka; tartaki;
transport drewna; zakłady;
zrywka)

pożary I/§ 39, I/§ 46.15, I/§ 102,

I/§ 116, E3, E6/9/3.1

(zob. też kategoria zagroże-
nia pożarowego; mapa/prze-
glądowa/ochrony przeciw-
pożarowej lasu; obiekty
/ochrony ppoż.; ochrona
/przeciwpożarowa lasu; pal-
ność terenów leśnych; pasy
/przeciwpożarowe; straż
pożarna; strefy/operacyjne
działań pożarowych; szkody
/popożarowe; urządzenia
przeciwpożarowe)

prace

przygotowawcze I/§ 6–12,

I/§ 126

taksacyjne zob. taksacja lasu
urządzeniowe I/§ 64, I/§ 112,

I/§ 125, III/159–160, E6/9/1

(zob. też plan urządzenia
lasu)

kontrola zob. kontrola prac

urządzeniowych

odbiór prac urządzeniowych

I/§ 8.9, I/§ 26, I/§ 125,
I/§ 127, III/159, III/162

postęp prac III/161
terenowe I/§ 127
wstępne I/§ 126

siedliskowe I/§ 3, I/§ 7, I/§ 12,

I/§ 23, I/§ 124, III/161,
E6/1/4.2.19

(zob. też kontrola prac urzą-
dzeniowych; siedliska leśne)

procedury kontrolne odbioru mapy

numerycznej zob. odbiór leśnej
mapy numerycznej/kontrola
danych geometrycznych i opi-
sowych/procedury kontrolne

program ochrony przyrody nadle-

śnictwa I/§ 1.16, I/§ 3.4, I/§ 20,
I/§ 75–77, I/§ 79–80, I/§ 110,
I/§ 112, I/§ 127, I/§ 129, I/§ 131,
III/154, III/156–157, III/162,
E6/2/2

(zob. też lasy/ochronne;
mapa/przeglądowa/ochrony
przyrody; ochrona/przyrody;
organy/ochrony przyrody;
przyroda; walory lasu/
przyrodnicze)

program

TAKSATOR

I/§ 10, I/§ 22–23,

I/§ 25.9, I/§ 28–29, I/§ 31.14,
I/§ 43, I/§ 57, III/11–66

bazy danych III/12–13, III/18,

III/39, III/45, III/55, III/58,
III/59, III/61

(zob. też baza danych
/opisowa; tabele systemu
LAS)

eksport danych do SILP III/22,

III/59

grupy powierzchni III/21
import danych III/17, III/37,

III/57
adresów leśnych III/18, III/20
działek ewidencyjnych

III/20–21

grup powierzchni (SET) III/21
opisu taksacyjnego III/18,

III/60

powierzchni próbnych III/21,

III/60

Część I, III, E

karta dokumentu źródłowego

opisu taksacyjnego III/23–25,
III/28, III/37, III/39–40, III/46

karta powierzchni próbnych

III/38

klawisze, skróty klawiszowe

III/25, III/27, III/36

kody III/24–25
komunikaty III/26
kontrola (logiczna, poprawności,

zbiorowa) III/15, III/22–23,
III/26, III/40, III/49–50

lista wydzieleń III/25

(zob. też wydzielenie leśne;
wyłączenia taksacyjne)

lokalizacja plików III/12
menu III/13, III/25

Plik III/13
Dane III/13, III/14, III/22
Operacje III/13, III/15, III/18,

III/48, III/55, III/61–62

Raporty III/13, III/16,

III/17–18, III/26, III/50,
III/55–57, III/58, III/61,
III/65

Baza danych III/13, III/16
Pomoc III/13

ODBC (ang. Open Database Co-

nectivity) III/12, III/17

okno błędów III/23
ostrzeżenia III/21
SILP (system informatyczny La-

sów Państwowych) III/11–13,
III/16, III/18, III/20–22, III/24,
III/50, III/57

(zob. też baza danych/opiso-
wa, SILP-LAS)

skróty klawiszowe zob. program

TAKSATOR

/klawisze, skróty

klawiszowe

słownik III/13
tabele i zestawienia III/36

(zob. też tabele systemu
LAS; zestawienia zbiorcze)

Opis drzewostanu III/26, III/34
Opis powierzchni próbnej

III/37

Opis siedliska III/33
Opis taksacyjny III/23–37
Opis wydzielenia III/33

terminologia programu III/12
uruchamianie III/12
ustalenia KTG III/14, III/43–44,

III/54–55, III/63

(zob. też KTG I)

użytkownik (operator) III/12,

III/21, III/34, III/40, III/59

wydruk III/25–26, III/38, III/58,

III/61, III/65

prognoza stanu zasobów drzewnych

na koniec okresu gospodarcze-
go I/§ 112

programy symulacyjne rozwoju

zasobów drzewnych (progno-
styczne) I/§ 123, I/§ 129

projekt planu urządzenia lasu

I/§ 130–131, III/153–154

ogłoszenie przetargu I/§ 125
przetarg I/§ 125–126
specyfikacja istotnych warunków

zamówienia I/§ 126, III/160

umowa I/§ 125, I/§ 131, III/160
wykonawca zob. wykonawca

planu urządzenia lasu

wyłożenie zob. konsultowanie

planu urządzenia lasu

zamawiający zob. dyrektor

regionalnej dyrekcji Lasów
Państwowych

projektowane rezerwaty przyrody

zob. rezerwaty przyrody/pro-
jektowane

próby pomiarowe zob. pomiar/na

powierzchniach kołowych/pró-
by pomiarowe

próchnica III/171–172

(zob. też ścioła; ściółka)

przebarwienia chorobliwe I/§ 39

Część I, III, E

przebudowa drzewostanów I/12,

I/§ 24, I/§ 27, I/§ 39, I/§ 40.6,
I/§ 46.5, I/§ 80–81, I/§ 99,
I/§ 127

(zob. też drzewostan; skład
gatunkowy/drzewostanów)

przedplon I/§ 31
przedrosty zob. nasienniki, przesto-

je i przedrosty

przeglądarka internetowa LMN

zob. aplikacje użytkowe/prze-
glądarka internetowa LMN

przeglądarki LMN zob. aplikacje

użytkowe/przeglądarki LMN

przemysł zob. szkody/przemysłowe
przepisy prawne I/§ 128–129
przepusty zob. urządzenia meliora-

cji wodnych

przerzedzenia I/§ 28

(zob. też powierzchnia/nie
stanowiąca wyłączenia)

przestoje zob. nasienniki, przestoje

i przedrosty

przesunięcie opisów zob. wektory

przesunięcia opisów

przetarg w sprawie wykonania pro-

jektu planu urządzenia lasu
zob. projekt planu urządzenia
lasu /przetarg

przydatność hodowlana upraw zob.

jakość drzewostanu/hodowlana
/przydatność hodowlana upraw

przymrozki I/§ 101, III/173
przyroda I/§ 3, I/§ 38, I/§ 82, I/§ 110

(zob. też mapa/przeglądowa
/ochrony przyrody oraz
obiektów kultury i pamięci
narodowej; obiekty/ochrony
przyrody; ochrona/przyrody;
organy/ochrony przyrody;
program ochrony przyrody
nadleśnictwa; rezerwaty
przyrody; walory lasu/
przyrodnicze)

przyrost I/§ 95

bieżący I/§ 95, III/19, I/§ 118
spodziewany I/§ 43, I/§ 93–94,

I/§ 123, I/§ 129

(zob. też współczynnik prze-
liczeniowy „K”)

tablicowy I/§ 43, I/§ 118
uzyskany I/§ 94
zredukowany I/§ 43, I/§ 118

przyszły okres gospodarczy zob.

okres/gospodarczy

punkty

(zob. też obiekty bazy geome-
trycznej/punktowe; warstwy
/geometryczne/punktowe)

czerpania wody I/§ 103–104
łączności alarmowej I§ 104
o znanej wysokości (w SLMN)

E6/1/3.2.1, E6/1/4.2.28,
E6/2/2.2, E6/3/2.2.1, E6/3/3.2.3

obserwacyjne zob. dostrzegalnie

przeciwpożarowe

osnowy geodezyjnej zob. granicz-

niki i osnowa

telefoniczne I/§ 104
widokowe zob. miejsca/widokowe

regiel dolny I/§ 23
region

kraju I/§ 116
nasienny III/21, E6/2/2

regionalna dyrekcja Lasów Państwo-

wych (RDLP) I/§ 22,
I/§ 61, I/§ 104, I/§ 125, I/§ 131,
III/18, III/159, III/162

archiwum I/§ 18, I/§ 76, I/§ 125,

I/§ 131

regresja (zob. też taksator)

równania regresji I/§ 37, I/§ 42,

I/§ 48, I/§ 60, III/32

współczynniki regresji III/16,

III/54, III/58

Część I, III, E

wyniki regresji III/58

regulacja użytkowania rębnego

zob. użytkowanie lasu/rębne
/regulacja użytkowania rębnego

rejestr gruntów nadleśnictwa

I/§ 8.8, I/§ 10, I/§ 14, I/§ 22

(zob. też grunty; użytki
gruntowe)

baza opisowa rejestru gruntów E3
wykaz gruntów Lasów Państwo-

wych I/§ 22, I/34

wypisy I/§ 8

rejestr zabytków I/§ 25.7, I/§ 73,

I/§ 111

rejestrator danych I/§ 21, III/11
rekomendacja dyrektora general-

nego Lasów Państwowych
E6/5, E6/9/1, E6/9/3.2

rekreacja zob. turystyka i rekreacja
rekultywacja terenów zdewastowa-

nych I/§ 127

(zob. też grunty/zrekultywo-
wane; teren/zdewastowany)

relaskopowe powierzchnie próbne

zob. powierzchnie próbne
/relaskopowe

rezerwaty przyrody I/§ 10, I/§ 16,

I/§ 26, I/§ 67, I/§ 79, I/§ 82.7,
I/§ 89, I/§ 98, I/§ 109, I/§ 111,
I/§ 129

(zob. też funkcje lasu
/ochronne; lasy/rezerwatowe;
ochrona/przyrody; pomniki
przyrody; przyroda, rośliny
/chronione; rzadkie gatunki
roślin i zwierząt)

granice I/§ 71, I/§ 73
otuliny I/§ 73, I/§ 82.7, I/§ 111
plan ochrony I/§ 25.4–5, I/§ 67,

I/§ 76, I/§ 89, I/§ 111

projektowane I/§ 26.4, I/§ 73,

I/§ 82.7, I/§ 89

rozporządzenie o utworzeniu

I/§ 25.5–6, I/§ 67

wskazania ochronne I/§ 25

rębnia I/§ 41, I/§ 46, I/§ 98,

I/§ 129

(zob. też etat cięć użytkowania
głównego; okres/odnowienia;
okres/uprzątnięcia; użytki
główne/rębne; użytkowanie
lasu/rębne)

częściowa I/§ 46, I/§ 82
gniazdowa I/§ 14, I/§ 27, I/§ 46,

I/§ 82.10, I/§ 86

przerębowa I/§ 82.10–11, I/§ 84,

I/§ 86

stopniowa I/§ 27, I/§ 46, I/§ 82.10,

I/§ 84, I/§ 86

złożona I/§ 27–28, I/§ 41, I/§ 46,

I/§ 84, III/36

zupełna I/§ 82.9, I/§ 84–85,

I/§ 98, III/36–37, III/54

(zob. też zrąb)

roboty urządzeniowe zob. prace

/urządzeniowe

rodzaj powierzchni zob. użytki

gruntowe/grupy rodzajów
powierzchni

rodzaj użytków gruntowych (rolnych)

zob. użytki gruntowe/rodzaj
użytku

rośliny

chronione I/§ 29, I/§ 111

(zob. też obiekty/ochrony
przyrody; ochrona/przyrody;
pomniki przyrody; rezerwaty
przyrody; rzadkie gatunki
roślin i zwierząt)

lecznicze I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

przemysłowe I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

rowy melioracyjne I/§ 14,

I/§ 16, I/§ 66, I/§ 69,
E6/1/4.1.1.5

Część I, III, E

(zob. też melioracje leśne
/wodne; urządzenia melio-
racji wodnych)

rozmieszczenie opisów na mapie

zob. wektory przesunięcia
opisów

rozporządzenia w sprawie utworzenia

rezerwatu zob. rezerwaty przyro-
dy/rozporządzenie o utworzeniu

rozręby I/§ 84, I/§ 85, I/§ 98

(zob. też wręby)

równania regresji zob. regresja

/równania regresji

równowaga ekologiczna I/§ 80

(zob. też edukacja ekologiczna;
korytarze ekologiczne;
ochrona/przyrody)

różnorodność biologiczna I/§ 28,

I/§ 79, I/§ 110

runo leśne I/§ 23.8, I/§ 101, I/§ 105,

III/35, III/156, III/161,
III/169–173, E6/1/4.2.19

rurociągi I/§ 16, I/§ 72
rys historyczny nadleśnictwa

I/§ 113, I/§ 114

rzadkie gatunki roślin i zwierząt

I/§ 111

(zob. też ochrona/przyrody;
pomniki przyrody; rezerwaty
przyrody, rośliny/chronione;
zwierzęta chronione)

rzeki I/§ 72, I/§ 84, E6/1/4.1.1.5

(zob. też cieki wodne; grunty
/pod wodami; potoki; stosunki
wodne)

rzeźba terenu zob. teren/rzeźba

sadzenie zob. drzewostan/pocho-

dzenie

sadzonki I/§ 32

(zob. też siewki; szkółki leśne
i zadrzewieniowe)

samorząd zob. organy/samorzą-

dowe

samosiew zob. drzewostan/pocho-

dzenie

sąsiednie nadleśnictwo zob. nadleś-

nictwo/sąsiednie

siatka

geograficzna I/§ 104

(zob. też mapa/numeryczna;
współrzędne/geograficzne)

kwadratów (pomiarowa)

I/§ 20.3. b, I/§ 53, III/52,
III/57, E6/9/3.1

siedliska leśne I/§ 1.1, I/§ 31, I/§ 40,

I/§ 44, I/§ 70, I/§ 79, I/§ 127,
III/24, III/33, III/161, III/169,
E6/1/3, E6/1/4.1.1.8,
E6/1/4.2.16, E6/1/4.2.40,
E6/3/2.1.3, E6/3/3.1.9

(zob. też prace/siedliskowe;
typ lasu; typ siedliskowy lasu;
typologiczne powierzchnie
siedliskowe)

bagienne I/§ 14.8, I/§ 82.7
borowe III/170, III/173
dostosowanie składu gatunko-

wego do siedliska I/§ 38.4

(zob. też skład gatunkowy/
zgodność z siedliskiem)

klasyfikacja gleb i siedlisk I/§ 7
lasowe zob. lasy
łęgowe I/§ 82.7
mikrosiedliska I/§ 24, I/§ 80
możliwości produkcyjne I/§ 25,

I/§ 80, I/§ 82.2, I/§ 117

stan siedliska I/§ 23.4, I/§ 24
stopień uwilgotnienia I/§ 23–24,

III/43–44

typ siedliskowy zob. typ siedlis-

kowy lasu

wyróżnianie i kartowanie I/12,

I/§ 7, I/§ 12

zdegradowane III/43–44
zniekształcone I/§ 80

Część I, III, E

żyzność siedliska I/§ 83.3,

III/169–170

siedziby jednostek Lasów Pań-

stwowych I/§ 72, I/§ 108,
I/§ 114, III/157, E6/1/4.1.1.1,
E6/7/1

(zob. też Państwowe Gos-
podarstwo Leśne Lasy Pań-
stwowe)

siewki III/169, III/171–172

(zob. też nalot; sadzonki;
szkółki leśne i zadrzewie-
niowe)

SILP-LAS, podsystem

LAS

, system

LAS

I/12, I/§ 9, I/§ 17, I/§ 19–22,

I/§ 31.1, I/§ 49, I/§ 56, I/§ 64,
I/§ 67, I/§ 76, I/§ 94, I/§ 116,
I/§ 123, I/§ 125, I/§ 131,
I/§ 133, III/29–32, III/38, E1,
E6/1/1, E6/1/4.1.1.1,
E6/1/4.1.1.7, E6/1/4.2.29,
E6/2/2, E6/3/3.1.6, E6/4/2.2,
E6/7/1–2, E6/8/1, E6/9/3.1

(zob. też baza danych
/opisowa; program

TAKSA-

TOR/SILP

; tabele systemu

LAS

)

skala map zob. mapa/skala map
skład gatunkowy I/§ 15, I/§ 27–28,

I/§ 31–32, I/§ 40, I/§ 50, I/§ 80,
I/§ 82

(zob. też elementy taksacyj-
ne; gatunki; warstwy/gatun-
kowo-wiekowe)

drzewostanów I/§ 24, I/§ 31,

III/54, III/64

(zob. też drzewostan;
mapa/przeglądowa/drzewo-
stanów; miąższość/drzewo-
stanu)

udział powierzchniowy I/§ 31.2
upraw I/§ 24, I/§ 38, I/§ 40,

I/§ 46.13, I/§ 106, I/§ 115,
I/§ 127

(zob. też gospodarczy typ
drzewostanu; uprawy)

zgodność z GTD I/§ 24, I/§ 40

(zob. też gospodarczy typ
drzewostanu)

zgodność z siedliskiem I/12,

I/§ 24, I/§ 40, I/§ 83, III/54

(zob. też siedliska leśne/dosto-
sowanie składu gatunkowego
do siedliska)

składy i składnice drewna zob. zakłady

/składy i składnice drewna

składy odnowieniowe zob. odnowienia
słownik obiektów geometrycznych

zob. standard LMN/Załącznik
/nr 6. Słownik

spałowanie I/§ 38, I/§ 101, I/§ 106

(zob. też szkody/od zwierzyny;
wydeptywanie upraw; zgry-
zanie)

spodziewany przyrost zob. przyrost

/spodziewany

społeczność lokalna I/§ 79, I/§ 81,

III/151, III/153, III/155–157

(zob. też organy/samorządo-
we; organy/instytucji i orga-
nizacji społecznych)

sposób zagospodarowania zob.

rębnia

sprzęt gaśniczy zob. urządzenia

przeciwpożarowe

sprzęt komputerowy zob. oprogra-

mowanie i sprzęt

stacje meteorologiczne I/§ 104

(zob. też klimat)

stadia rozwojowe drzewostanu zob.

drzewostan/stadia rozwojowe

stałe krzywe wysokości zob. elemen-

ty taksacyjne/wysokość drzewa
/stałe krzywe wysokości

stan hodowlany drzewostanów zob.

drzewostan/stan hodowlany

stan lasu I/§ 4, I/§ 6, I/§ 77, I/§ 95,

I/§ 101, I/§ 113, I/§ 128

Część I, III, E

ocena stanu I/§ 1.1, I/§ 101
zdrowotny i sanitarny I/§ 24,

I/§ 77, I/§ 83, I/§ 89, I/§ 92

stan posiadania nadleśnictwa

I/§ 8, I/§ 11.1, I/§ 14, I/§ 17,
I/§ 20, I/§ 64, I/§ 77, I/§ 114,
I/§ 125–126, I/§ 129,
E6/1/4.1.1.1, E6/1/4.1.1.10,
E6/1/4.2.15, E6/8/1

stan siedliska zob. siedliska leśne/

stan siedliska

standard LMN I/§ 8.5,8, I/§ 63–65,

I/§ 70, I/§ 98, I/§ 102, I/§ 104,
I/§ 107, I/§ 109, E1, E4,
E6/1/2, E6/3/1, E6/9/1,
E6/9/3.1

(zob. też mapa/numeryczna;
system informacji prze-
strzennej)

Załącznik/nr 1. Struktura E1,

E3, E5, E6/1, E6/3/3.1, E6/4/2

Załącznik/nr 2. Źródła E1, E2,

E3, E6/2

(zob. też dokumenty źródło-
we)

Załącznik/nr 3. Dane przekazy-

wane E1, E3, E5, E6/3, E6/4/2

Załącznik/nr 4. Kontrola I/§ 131,

E1, E2, E6/2/2, E6/3/1, E6/4,
E6/8/3, E6/9/2

(zob. też aplikacje użytko-
we/Kontrola LMN; odbiór
leśnej mapy numerycz-
nej/kontrola danych geome-
trycznych i opisowych)

Załącznik/nr 5. Legenda I/§

71–73, I/§ 111, E1, E3, E6/5

(zob. też kolory i desenie na
mapie, legenda LMN, sym-
bole obiektów mapy nume-
rycznej, wektory przesunię-
cia opisów)

Załącznik/nr 6. Słownik I/§ 66,

E1, E3, E6/1/4.1.1.1,

E6/1/4.1.1.3, E6/1/4.2.20–27,
E6/1/4.2.30, E6/1/4.2.33–35,
E6/1/4.2.39, E6/1/4.2.47,
E6/4/2, E6/5, E6/6

Załącznik/nr 7. Archiwizacja E1,

E6/7, E6/8/1, E6/9/2

Załącznik/nr 8. Aktualizacja E1,

E6/8, E6/9/2

(zob. też aktualizacja leśnej
mapy numerycznej; aplika-
cje użytkowe/Aktualizator
LMN)

Załącznik/nr 9. Eksploatacja E1,

E3, E6/5, E6/9

(zob. też aplikacje użytkowe)

stanowiska dokumentacyjne I/§ 25.7,

I/§ 73, I/§ 111

(zob. też ochrona/przyrody)

starodrzew I/§ 27, I/§ 31, I/§ 37,

I/§ 79

(zob. też drzewostan/starszy)

starosta I/§ 14

(zob. też organy/samorządo-
we)

statystyczna metoda reprezentacyj-

na I/§ 37, I/§ 42, I/§ 48

stok zob. teren/stok
stopień pokrycia powierzchni przez

uprawę zob. elementy taksa-
cyjne/zadrzewienie

stopień uwilgotnienia siedlisk zob.

siedliska leśne/stopień uwil-
gotnienia

stopnie uszkodzenia drzewostanów

zob. drzewostan/uszkodzony
/stopnie uszkodzenia drzewo-
stanów

stosunki wodne I/§ 39, I/§ 101–102,

I/§ 115, III/156

(zob. też cieki wodne; grunty
/pod wodami; potoki; rzeki;
ujęcia wody; zbiorniki wodne)

stratyfikacja zob. grupy stratyfika-

cyjne; warstwy/stratyfikacyjne

Część I, III, E

straż pożarna I/§ 104

(zob. też ochrona/przeciw-
pożarowa lasu; pożary;
urządzenia przeciwpożarowe)

strefy

górnej granicy lasu I/§ 14.8
operacyjne działań pożarowych

(ratowniczych) I/§ 104, E6/1/3,
E6/1/4.2.45

(zob. też kategoria zagroże-
nia pożarowego; mapa/prze-
glądowa/ochrony przeciw-
pożarowej lasu; ochrona
/przeciwpożarowa lasu; po-
żary)

ostoi zwierząt zob. ostoje zwie-

rząt

uszkodzenia lasu I/§ 1.11, I/§ 7,

I/§ 10, I/§ 25.9, I/§ 39, I/§ 43–44,
I/§ 74, I/§ 102, I/§ 115, III/21,
III/43–44

(zob. też imisje; szkody
/przemysłowe)

uzdrowiskowe I/§ 108.5
walorów wypoczynkowych i re-

kreacyjnych I/§ 108.4, I/§ 109

(zob. też walory lasu/rekre-
acyjne i turystyczne)

stroisz I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

strona internetowa Lasów Pań-

stwowych E1, E3, E5, E6/4/1

struktura danych SLMN zob. stan-

dard LMN/Załącznik/nr 3.
Dane przekazywane

struktura drzewostanów zob. drze-

wostan

strzelnice zob. obiekty/łowieckie
susza I/§ 101

(zob. też klęski żywiołowe;
szkody/abiotyczne)

symbole obiektów mapy numerycz-

nej E6/5, E6/5/6–7

(zob. też legenda LMN;
standard LMN/Załącznik
/nr 5. Legenda)

system informacji przestrzennej

(SIP) E1, E6/1/2, E6/3/1, E6/8,
E6/9/2

(zob. też baza danych/geome-
tryczna; mapa/numeryczna;
obiekty bazy geometrycznej;
standard LMN)

system LAS zob.

SILP-LAS

system obserwacyjno-alarmowy

I/§ 103

szczegóły (zob. też wyłączenia tak-

sacyjne)

liniowe wyłączeń taksacyjnych

I/§ 16, I/§ 69

(zob. też linie; wyłączenia
taksacyjne/liniowe wyłącze-
nia nieliterowane)

sytuacji wewnętrznej I/§ 18,

I/§ 47, I/§ 64, I/§ 67, I/§ 70

(zob. też powierzchnia/nie
stanowiąca wyłączenia;
wyłączenia taksacyjne)

szeregi ostępowe zob. ostęp
szkic

pomiarowy I/§ 54, I/§ 62

(zob. też pomiar/na po-
wierzchniach kołowych)

taksacyjny (terenowy) I/§ 20,

I/§ 47, E6/8/2

(zob. też taksacja lasu)

szkodliwe owady zob. owady szko-

dliwe

szkodniki

(zob. też ochrona/lasu; owady
szkodliwe)

glebowe I/§ 101
nękające I/§ 101
pierwotne I/§ 46.15, I/§ 101–102
wtórne I/§ 46.15, I/§ 101–102

szkody I/§ 4–5, I/§ 46.15, I/§ 77,

I/§ 96, I/§ 101

Część I, III, E

(zob. też ochrona/lasu)

abiotyczne I/§ 77, I/§ 101

(zob. też klęski żywiołowe;
okiść; powódź; susza; śnie-
gołomy; wiatry; wiatrołomy)

antropogeniczne I/§ 77, I/§ 101
biotyczne I/§ 77, I/§ 101
mechaniczne I/§ 39
od grzybów I/§ 46.15, I/§ 77

(zob. też grzyby patogeniczne)

od owadów I/§ 77

(zob. też owady szkodliwe)

od wiatru I/§ 84

(zob. też wiatry; wiatrołomy)

od zwierzyny I/§ 38, I/§ 77, I/§ 101,

I/§ 106–107, I/§ 127, III/156

(zob. też spałowanie; wydep-
tywanie upraw; zgryzanie)

popożarowe I/§ 77

(zob. też ochrona/przeciw-
pożarowa lasu; pożary)

przemysłowe I/§ 39, I/§ 46.15,

I/§ 101–103, III/169

(zob. też imisje; strefy
/uszkodzenia lasu)

szkółki leśne i zadrzewieniowe

I/§ 14, I/§ 16, I/34, I/§ 28,
I/§ 72, I/§ 101, III/21, E6/1/3,
E6/1/4.1.2.4, E6/1/4.2.36,
E6/3/2.2.3, E6/3/3.2.5

(zob. też kwatera na szkółce;
odnowienia; siewki; sadzonki;
zalesienia)

podokapowe I/§ 14

szlaki

turystyczne I/§ 79, I/§ 109,

E6/1/3, E6/1/4.2.35

(zob. też mapa/przeglądowa
/zagospodarowania tury-
stycznego i rekreacyjnego;
obiekty/turystyczne i rekre-
acyjne; turystyka i rekreacja;
zagospodarowanie
/turystyczne i rekreacyjne)

zrywkowe (technologiczne)

I/§ 16, I/§ 86.4, I/§ 108

(zob. też kierunek/zrywki;
pozyskanie drewna; trans-
port drewna; zrywka)

ścieżki E6/1/4.1.1.5

(zob. też mapa/przeglądowa
/zagospodarowania turystycz-
nego i rekreacyjnego; obiekty
/turystyczne i rekreacyjne;
turystyka i rekreacja; zago-
spodarowanie/turystyczne
i rekreacyjne)

konne I/§ 79, I/§ 109
przyrodnicze (dydaktyczne)

I/§ 79, I/§ 109, I/§ 111,
E6/1/4.2.35

rowerowe I/§ 79, I/§ 109

ścinka I/§ 46.10, I/§ 127

(zob. też pozyskanie drewna;
transport drewna; zakłady
/usług leśnych; zrywka)

ścioła, ściółka I/§ 23, III/169

(zob. też próchnica)

śniegołomy I/§ 102

(zob. też klęski żywiołowe;
szkody/abiotyczne)

środowisko przyrodnicze I/13,

I/§ 77, I/§ 79, I/§ 115

(zob. też ochrona/środowi-
ska; zanieczyszczenia
lasu i środowiska przyrod-
niczego)

tabele systemu LAS E6/1/4,

E6/9/3.1

(zob. też baza danych/opiso-
wa; program

TAKSATOR

/baza danych; program

TAK-

Część I, III, E

SATOR

/tabele i zestawienia;

SILP-LAS

)

taksacja lasu I/§ 6–8, I/§ 13–14,

I/§ 20–21, I/§ 23–24, I/§ 27,
I/§ 37, I/§ 39, I/§ 42, I/§ 46–47,
I/§ 60, I/§ 101, I/§ 106,
I/§ 126–127, III/24, III/38,
III/41, III/57–58, III/63

(zob. też elementy taksacyjne;
szkic/taksacyjny; wskazania
gospodarcze)

taksator I/§ 60, I/§ 93, III/14,

III/24, III/28–29, III/31–32,
III/36, III/38, III/44, III/47,
III/54–55, III/58, III/61,
III/167

(zob. też regresja)

tartaki I/§ 72

(zob. też pozyskanie drewna;
zakłady/drzewne)

teledetekcja i fotogrametria I/§ 19,

I/§ 64, E6/2/2, E6/8/2

(zob. też ortofotomapa;
zdjęcia lotnicze i obrazy
satelitarne)

teodolit busolowy I/§ 18

(zob. też pomiar/geodezyjny)

teren I/§ 23.5, III/33

górski I/§ 9, E6/2/2
jary, wąwozy I/§ 82
nachylenie I/§ 23, I/§ 55–56,

III/38

nizinny E6/2/2
podgórski I/§ 9
podmokły I/§ 106
podtapiany I/§ 102
pofałdowany E6/2/2
położenie I/§ 23
rzeźba I/§ 23, I/§ 115, E6/2/2
stok I/§ 55, I/§ 82
urwiska I/§ 86
wychodnie skalne I/§ 111
wysokość nad poziomem morza

I/§ 23.6

wysokość terenu I/§ 23, III/44,

E6/1/1, E6/1/4.1.2.3,
E6/1/4.2.28, E6/2/2

wystawa I/§ 23, I/§ 28–29, III/44
wyżynny I/§ 9
zalewany I/§ 102
zdegradowany I/§ 103
zdewastowany I/§ 127

(zob. też grunty/zrekultywo-
wane; rekultywacja terenów
zdewastowanych)

źródliskowy I/§ 111

terenowe prace urządzeniowe

zob. prace/urządzeniowe
/terenowe

tereny pod liniami energetycznymi

zob. grunty/pod liniami ener-
getycznymi

tereny różne I/40
torfowiska I/§ 14, I/§ 111
TraKo zob. aplikacje użytkowe

/TraKo

transparent zob. siatka/kwadratów
transport drewna I/§ 116

(zob. też pozyskanie drewna;
zakłady/składy i składnice
drewna; szlaki/zrywkowe;
ścinka; zakłady/usług le-
śnych; zrywka)

trofea łowieckie I/§ 106

(zob. też gospodarka/łowiecka;
obwody łowieckie)

trwale zrównoważona gospodarka

leśna I/11, I/13, I/§ 3, I/§ 78,
I/§ 79, I/§ 80–81, I/§ 110,
III/154–157

trzebieże (TW, TP) I/§ 46.7, I/§ 94

(zob. też czynności gospo-
darcze; czyszczenia; pilność
czynności; wskazania gospo-
darcze)

turystyka i rekreacja I/§ 1.14, I/§ 3,

I/§ 46.18, I/§ 97, I/§ 101,
I/§ 103–104, I/§ 108

Część I, III, E

(zob. też funkcje lasu
/turystyczno-rekreacyjne;
lasy/przeznaczone do maso-
wego wypoczynku i turystyki;
mapa/przeglądowa/zagospo-
darowania turystycznego
i rekreacyjnego; obiekty/tury-
styczne i rekreacyjne; osobli-
wości/turystyczne; szlaki
/turystyczne; ścieżki; walory
lasu/rekreacyjne i turystycz-
ne; zagospodarowanie/tury-
styczne i rekreacyjne)

typ lasu I/§ 23.2

(zob. też siedliska leśne; typ
siedliskowy lasu; typologicz-
ne powierzchnie siedliskowe)

typ siedliskowy lasu (TSL) I/§ 15,

I/§ 23–24, I/§ 40.6, I/§ 45, I/§ 71,
I/§ 77, I/§ 82.9, I/§ 115–116,
I/§ 124, I/§ 127, I/§ 129, III/18,
III/43–44, III/63–64, III/66,
III/167, E6/3/3.1.9

(zob. też siedliska leśne; typ
lasu; typologiczne powierzch-
nie siedliskowe)

typologiczne powierzchnie siedlisko-

we III/161, E6/1/3,
E6/1/4.2.19

(zob. też siedliska leśne; typ
lasu; typ siedliskowy lasu)

ubiegły okres gospodarczy (ubiegłe

10-lecie) I/§ 27, I/§ 75, I/§ 77,
I/§ 93–95, I/§ 103, I/§ 106,
I/§ 118

(zob. też plan urządzenia lasu
/analiza gospodarki leśnej
w minionym okresie; plan
urządzenia lasu/okres obo-
wiązywania; plan urządze-
nia lasu/poprzedni plan)

uboczne użytkowanie lasu zob.

użytkowanie lasu/uboczne

udatność uprawy zob. uprawy

/udatność

udostępnianie danych E6/7/3
udostępnianie lasów I/§ 79
udział powierzchniowy zob. skład

gatunkowy/udział powierzch-
niowy

ujęcia wody I/§ 82.7, III/156

(zob. też cieki wodne;
stosunki wodne)

układ odniesień przestrzennych

(współrzędnych) zob. baza da-
nych/geometryczna/format

umowa w sprawie wykonania pro-

jektu planu urządzenia lasu
zob. projekt planu urządzenia
lasu/umowa

uprawy I/§ 14.8.1. a, I/§ 15–16,

I/§ 26, I/§ 31, I/§ 32, I/§ 37–38,
I/§ 40, I/§ 77, I/§ 101, I/§ 103–104,
I/§ 106, I/§ 129, III/66

(zob. też orientacyjny skład
gatunkowy upraw; skład
gatunkowy/upraw; wydepty-
wanie upraw)

ocena upraw I/§ 38
pielęgnowanie I/§ 45, I/§ 129

(zob. też czyszczenia; pielę-
gnacja/upraw i młodników;
wskazania gospodarcze)

plantacyjne I/§ 40
pochodne I/§ 14
przepadłe I/§ 38

(zob. też halizny)

udatność I/§ 37.4

urwiska zob. teren/urwiska
urządzanie lasu zob. plan urządze-

nia lasu

urządzenia melioracji wodnych

I/§ 14, I/34, I/§ 108

(zob. też melioracje leśne
/wodne; rowy melioracyjne)

Część I, III, E

urządzenia przeciwpożarowe I/§ 77,

I/§ 104

(zob. też hydranty pożarowe;
ochrona/przeciwpożarowa
lasu; pożary; straż pożarna)

urządzenia turystyczne i rekreacyjne

zob. obiekty/turystyczne i rek-
reacyjne

ustalanie wartości gruntów zob.

grunty/wartość gruntów

uszkodzenia zob. drzewostan

/uszkodzony; szkody

uwilgotnienie siedliska

zob. siedliska leśne/stopień
uwilgotnienia

uzbrojenie terenu E6/1/4.2.33,

E6/2/1

uzdrowiska I/§ 108

(zob. też lasy/uzdrowiskowe)

uzupełnienia zob. poprawki i uzu-

pełnienia

użytki ekologiczne I/§ 16, I/38,

I/§ 73, I/§ 111

(zob. też edukacja ekolo-
giczna; obiekty/ochrony
przyrody; ochrona/przyrody;
równowaga ekologiczna;
wojewódzki konserwator
przyrody)

użytki ewidencyjne zob. ewidencja

gruntów i budynków

użytki główne I/§ 87, I/§ 96–97

(zob. też etat cięć użytkowa-
nia głównego; miąższość
/grubizny; użytkowanie lasu
/rębne)

przedrębne I/§ 78, I/§ 94, I/§ 96,

I/§ 118

(zob. też miąższość/przecięt-
na roczna użytków przed-
rębnych; użytkowanie
lasu/przedrębne)

rębne I/§ 46, I/§ 78, I/§ 88,

I/§ 89, I/§ 95, I/§ 118

(zob. też miąższość/przecięt-
na roczna użytków rębnych,
rębnia)

niezaliczone na poczet etatu

I/§ 88, I/§ 93, I/§ 96

zaliczone na poczet etatu

I/§ 88, I/§ 93, I/§ 96

użytki gruntowe (rolne) I/36, E3,

E6/1/3, E6/1/4.1.1.5–6,
E6/1/4.2.6

(zob. też grunty; rejestr
gruntów nadleśnictwa)

grupy rodzajów powierzchni

I/§ 8, I/§ 14, I/§ 16, I/§ 21,
I/§ 22.2, I/34, I/§ 44–45,
I/§ 129, III/17, III/42

kategoria użytkowania gruntów

I/§ 8, I/§ 14, I/§ 77, I/§ 129,
E6/8/2

klasy jakości I/§ 66, III/39, III/40
kontury użytków I/§ 8.9, E6/2/1
powierzchnia użytków grunto-

wych III/40

rodzaj użytku (powierzchni)

I/§ 8, I/§ 14, I/§ 22, I/34,
I/§ 66, I/§ 129, III/17–18,
III/39–41, III/162, E6/1/4.2.6

użytkowanie lasu I/§ 46

(zob. też użytki główne)

główne I/§ 3, I/§ 89, I/§ 99, I/§ 127
metody regulacji wielkości I/12,

I/§ 1

pod osłoną I/§ 27
przedrębne I/§ 46, I/§ 94–95,

I/§ 127, III/36

(zob. też etat cięć użytkowa-
nia głównego/orientacyjny
przedrębny, użytki głów-
ne/przedrębne)

przygodne I/§ 46, I/§ 94

(zob. też cięcia/przygodne)

rębne I/§ 28, I/§ 46, I/§ 88,

I/§ 91–92, I/§ 98, I/§ 127,
I/§ 129, III/36

Część I, III, E

(zob. też etat cięć użytkowa-
nia głównego; rębnia, użytki
główne/rębne; zrąb)

regulacja użytkowania rębnego

I/§ 98

uboczne I/§ 77, I/§ 97, I/§ 105,

I/§ 127, I/§ 129

(zob. też cetyna; grunty
/w produkcji ubocznej; kora
garbarska; kruszywa; plan-
tacje/choinek; rośliny/lecz-
nicze; rośliny/przemysłowe;
stroisz; zioła; żywica)

walory lasu

edukacyjne zob. edukacja ekolo-

giczna

historyczne I/§ 110
krajobrazowe I/§ 110

(zob. też zespoły przyrodni-
czo-krajobrazowe)

kulturowe I/§ 110

(zob. też mapa/walorów
przyrodniczo-kulturowych)

przyrodnicze (waloryzacja)

I/§ 1.2, I/§ 76, I/§ 110, I/§ 115

(zob. też funkcje lasu
/ochronne; lasy/ochronne;
mapa/przeglądowa/ochrony
przyrody oraz obiektów kul-
tury i pamięci narodowej;
mapa/walorów przyrodni-
czo-kulturowych; obiekty
/ochrony przyrody; ochrona
/przyrody; program ochrony
przyrody nadleśnictwa;
przyroda)

rekreacyjne i turystyczne

I/§ 109–110

(zob. też lasy/przeznaczone
do masowego wypoczynku
i turystyki; mapa/przeglądowa

/zagospodarowania turystycz-
nego i rekreacyjnego; obiek-
ty/turystyczne i rekreacyjne;
osobliwości/turystyczne;
strefy/walorów wypoczynko-
wych i rekreacyjnych; tury-
styka i rekreacja; zagospo-
darowanie/turystyczne i re-
kreacyjne)

warstwa drzewostanu zob. drzewo-

stan/warstwa

warstwice I/§ 9, I/§ 66,

E6/1/4.1.2.3, E6/2/2,
E6/3/2.2.2, E6/3/3.2.4, E6/4/2

(zob. też linie/nieciągłości;
linie/szkieletowe; numerycz-
ny model terenu)

warstwy I/§ 31

drzew I/§ 27, I/§ 30–31, III/34,

III/64

(zob. też drzewa; drzewostan
/warstwa)

gatunkowo-wiekowe I/§ 37, I/§ 42,

I/§ 48, I/§ 51–53, I/§ 56, I/§ 58,
I/§ 60, III/38, III/52

(zob. też gatunki; skład gatun-
kowy; wiek)

geometryczne E2, E6/1/1–4,

E6/3/1–3

(zob. też baza danych
/geometryczna; mapa/nume-
ryczna; obiekty bazy geome-
trycznej)

liniowe E6/1/4.2.17
pochodne E6/1/1, E6/1/2,

E6/1/4.2.17, E6/9/3.1

podstawowe E6/1/1, E6/1/2,

E6/1/4.1.1.10, E6/9/3.1
fakultatywne E6/1/1,

E6/1/2, E6/3/1, E6/3/2.2,
E6/3/3.2, E6/4/1

obligatoryjne E6/1/1,

E6/1/2, E6/3/1, E6/3/2.1,
E6/3/3.1, E6/4/1

Część I, III, E

punktowe E6/1/4.1.1.10,

E6/3/3.1
(zob. też punkty)

stratyfikacyjne III/15–18, III/20,

III/32, III/37–39, III/51, III/54,
III/57, III/58

(zob. też grupy stratyfika-
cyjne)

użytkownika E6/9/3.1

wartościowanie (wycena wartości)

drzewostanów i gruntów
leśnych I/§ 116, III/46–47,
III/54–55, III/63–66

(zob. też grunty/wartość
gruntów)

warunki

ekonomiczne I/§ 1.16, I/§ 79,

I/§ 113, I/§ 116, I/§ 129

glebowe III/167
produkcji leśnej I/§ 127, I/§ 129
przyrodnicze I/§ 1.16, I/§ 79,

I/§ 113, I/§ 115, III/167

siedliskowe I/§ 40.4, I/§ 46.11,

I/§ 79, I/§ 101.1

wilgotnościowe I/§ 23, III/167,

III/171–173

wektory przesunięcia opisów E2,

E6/1/3, E6/1/4.1.1.2,
E6/3/3.1.6, E6/4/2

(zob. też standard LMN
/Załącznik/nr 1. Struktura,
standard LMN/Załącznik
/nr 3. Dane przekazywane)

wiatry, wiatrołomy I/§ 84,

I/§ 101–102, III/169

(zob. też klęski żywiołowe;
szkody/abiotyczne; szkody
/od wiatru)

wiek I/§ 15, I/§ 27–28, I/§ 31, I/§ 38,

I/§ 45, I/§ 62, I/§ 71, III/169

(zob. też klasy i podklasy
wieku; warstwy/gatunkowo-
-wiekowe)

dokładność ustalania I/§ 32

drzewostanu I/§ 27, I/§ 32, I/§ 37,

I/§ 46, I/§ 51, I/§ 56, I/§ 118,
III/18–19, III/38, III/51,
III/172–173
rzeczywisty III/64–65

grupy wiekowe I/§ 32
przeciętny I/§ 31–32, I/§ 83
rębności (dojrzałości rębnej, doj-

rzałości drzewostanu do odno-
wienia) I/§ 24.2, I/§ 26, I/§ 38,
I/§ 40–41, I/§ 44, I/§ 78, I/§ 80,
I/§ 82.13, I/§ 83, I/§ 84, I/§ 90,
I/§ 118, I/§ 127, I/§ 129,
III/44–46, III/54, III/63, III/66,
III/167–178
kryteria III/167–178
wykaz wieku rębności głównych

gatunków drzew I/§ 24, I/§ 83

wilgotność zob. warunki/wilgotno-

ściowe

wniosek o uznanie lasu za ochronny

lub pozbawienie go tego charak-
teru zob. lasy/ochronne/wnio-
sek o uznanie

wniosek o zatwierdzenie planu

urządzenia lasu zob. plan
urządzenia lasu/zatwierdzenie
planu/wniosek o zatwierdzenie
planu

woda zob. grunty/pod wodami;

potoki; rzeki; stosunki wodne

wojewódzki konserwator przyrody

I/§ 89, I/§ 110

(zob. też ochrona/przyrody;
organy/ochrony przyrody;
parki/krajobrazowe; użytki
ekologiczne)

województwo I/§ 8.6, I/§ 22, I/§ 72,

E6/1/3, E6/1/4.2.11

(zob. też organy/administra-
cji rządowej; podział admi-
nistracyjny)

wprowadzanie podszytów I/§ 46.10,

I/§ 100, I/§ 129

Część I, III, E

(zob. też podszyt)

wręby I/§ 85, I/§ 98

(zob. też rozręby)

wrzosowiska I/§ 104
wskazania gospodarcze I/§ 3, I/§ 6,

I/§ 13, I/§ 28, I/§ 41, I/§ 44–45,
I/§ 46, I/§ 80, I/§ 91, I/§ 98,
I/§ 110, III/24, III/27, III/36,
III/54, E6/1/4.1.1.9

(zob. też czynności gospo-
darcze; czyszczenia; opis
taksacyjny lasu; pielęgnacja;
pilność czynności; taksacja
lasu; trzebieże)

wskazania ochronne w rezerwacie

przyrody zob. rezerwaty przy-
rody/wskazania ochronne

wskaźnik zadrzewienia zob. elemen-

ty taksacyjne/zadrzewienie

współczynnik przeliczeniowy „K”

I/§ 43

(zob. też przyrost/spodzie-
wany)

współczynniki redukcyjne „brutto-

-netto” I/§ 93, I/§ 95, I/§ 129

(zob. też etat cięć użytkowa-
nia głównego/miąższościowy;
miąższość)

współczynniki regresji zob. regresja

/współczynniki regresji

współrzędne (zob. też aplikacje

użytkowe/TraKo; baza danych
/geometryczna; baza danych
/format; mapa/numeryczna)

geodezyjne (osnowy geodezyj-

nej) I/§ 8.7, E3, E6/1/1,
E6/1/4.1.1.1, E6/1/4.1.1.3,
E6/1/4.2.18, E6/3/1, E6/8/2

(zob. też graniczniki i osnowa)

geograficzne I/§ 104, E1,

E6/4/2–3, E6/9/3.1

(zob. też siatka/geograficzna)

współwłasność zob. grunty/współ-

własność

wstępne prace urządzeniowe zob.

prace/urządzeniowe/wstępne

wycena wartości drzewostanów

zob. wartościowanie drzewo-
stanów i gruntów leśnych

wychodnie skalne zob. teren/wy-

chodnie skalne

wyciągi narciarskie I/§ 109,

E6/1/4.2.35

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne; zagospodaro-
wanie/turystyczne i rekre-
acyjne)

wydeptywanie upraw I/§ 101,

I/§ 106

(zob. też spałowanie; szkody
/od zwierzyny; uprawy; zgry-
zanie)

wydmy I/§ 82.7, I/§ 111

(zob. też gleby; teren)

wydruk opisu taksacyjnego zob.

opis taksacyjny lasu/wydruk
opisu taksacyjnego

wydzielenie leśne I/§ 18, I/§ 45,

III/12, III/15, III/17–18,
III/20–21, III/24, III/26,
III/28–32, III/36, III/38–42,
III/44–46, III/48–50, III/52,
III/55, III/64, E6/1/3,
E6/1/4.1.1.2, E6/1/4.1.1.5–7,
E6/1/4.1.2.4, E6/1/4.2.1,
E6/1/4.2.12, E6/1/4.2.41,
E6/3/3.1.4, E6/8/2, E6/9/3.1

(zob. też adres leśny; granice
/oddziałów; granice/podod-
działów; program

TAKSATOR

/lista wydzieleń; wyłączenia
taksacyjne)

wydzielenie siedliskowe zob. siedli-

ska leśne

wykaz cięć zob. cięcia/wykaz cięć
wykaz drzewostanów o budowie

przerębowej zob. drzewostan
/o budowie przerębowej

Część I, III, E

wykaz gruntów Lasów Państwowych

zob. rejestr gruntów nadleśnic-
twa/wykaz gruntów Lasów
Państwowych

wykaz projektowanych cięć rębnych

zob. cięcia/rębne/wykaz projek-
towanych cięć rębnych

wykaz rozbieżności zob. ewidencja

gruntów i budynków/wykaz
rozbieżności

wykaz wieku rębności głównych

gatunków drzew zob.
wiek/rębności/wykaz wieków
rębności

wykonawca planu urządzenia lasu

(i mapy numerycznej) I/§ 3,
I/§ 7–10, I/§ 14, I/§ 18, I/§ 20,
I/§ 40, I/§ 47, I/§ 61–62,
I/§ 76–77, I/§ 123, I/§ 125,
I/§ 128, I/§ 130, III/161–162,
E1, E6/3/4, E6/4/1

(zob. też zamawiający leśną
mapę numeryczną)

archiwum I/§ 47, I/§ 132

wylesienia I/§ 14
wyłączenia taksacyjne I/§ 8, I/§ 13,

I/§ 14, I/§ 15–16, I/§ 18–19,
I/§ 21–22, I/§ 28, I/§ 31, I/§ 64,
I/§ 67, I/§ 84

(zob. też adres leśny; grani-
ce/oddziałów; granice/pod-
oddziałów; program

TAKSA

TOR

/lista wydzieleń; szcze-

góły/sytuacji wewnętrznej;
wydzielenie leśne)

kryteria wyodrębniania

pododdziałów I/§ 16
wyłączeń taksacyjnych I/§ 15

liniowe wyłączenia nieliterowane

I/§ 14.1, I/§ 16, I/§ 66

(zob. też linie; szczegóły/linio-
we wyłączeń taksacyjnych)

literowanie I/§ 16–17, I/§ 21,

I/§ 66, III/29

obliczanie powierzchni I/§ 67
pododdziały I/§ 14, I/§ 16,

I/§ 17, I/§ 22–23, I/§ 28–29,
I/§ 31, I/§ 42, I/§ 66, I/§ 69–70,
I/§ 98, I/§ 127

(zob. też granice/pododdzia-
łów, program

TAKSATOR

/lista

wydzieleń, wydzielenie leśne)

wyłączenie gruntów z produkcji

zob. grunty/wyłączone z pro-
dukcji

wyłączony drzewostan nasienny

zob. drzewostan/nasienny
/wyłączony

wyłożenie projektu planu urządzenia

lasu do publicznego wglądu
zob. konsultowanie planu
urządzenia lasu

wymiarowość zob. obiekty bazy

geometrycznej/wymiarowość

wyniki inwentaryzacji zob. inwenta-

ryzacja/wyniki inwentaryzacji

wyniki regresji zob. regresja/wyniki

regresji

wypisy z rejestru gruntów nadle-

śnictwa zob. rejestr gruntów
nadleśnictwa/wypisy

wypoczynek zob. turystyka i rekre-

acja

wyróżnianie siedlisk zob. siedliska

leśne/wyróżnianie i kartowanie

wysokość drzewa (drzewostanu)

zob. elementy taksacyjne/wyso-
kość drzewa (drzewostanu)

wysokość nad poziomem morza

zob. teren/wysokość nad po-
ziomem morza

wysokość terenu zob. teren/wyso-

kość terenu

wystawa zob. teren/wystawa
wytyczne I KTG zob. KTG I

/wytyczne

wytyczne II KTG zob. KTG II

/wytyczne

Część I, III, E

wytyczne do planu urządzenia lasu

zob. plan urządzenia lasu
/wytyczne

wytyczne narady wstępnej

zob. narada wstępna

wzory formularzy I/§ 10

zabudowa potoków zob. potoki

/zabudowa potoków

zabytki zob. rejestr zabytków
zachowanie trwałości lasu I/§ 80
zadania gospodarcze (zadania

gospodarki leśnej) dla nad-
leśnictwa I/§ 1, I/§ 25, I/§ 46,
I/§ 77–78, I/§ 81, I/§ 97, I/§ 112,
I/§ 125, III/155–156

(zob. też cele gospodarki
leśnej)

zadania hodowlane zob. hodowla

lasu

zadania urządzania lasu zob. cele,

zadania i podstawy urządzania
lasu

zadrzewienia (Lz) I/§ 16, I/§ 42,

I/§ 45, I/§ 88, I/§ 106, III/34,
III/54, III/156

(zob. też grunty/zadrzewione
i zakrzewione; krzewy;
zakrzewienia)

zadrzewienie zob. elementy taksa-

cyjne/zadrzewienie

zagęszczenie zob. elementy taksa-

cyjne/zagęszczenie

zagospodarowanie

łowieckie zob. gospodarka

/łowiecka

przestrzenne I/13, I/§ 1.3, I/§ 108,

III/156

turystyczne i rekreacyjne I/§ 46.18,

I/§ 75, I/§ 127, III/156

(zob. też obiekty/turystyczne
i rekreacyjne; szlaki/tury-

styczne; ścieżki; turystyka
i rekreacja; walory lasu/
rekreacyjne i turystyczne;
wyciągi narciarskie)

Zakład Ochrony Lasu (ZOL) I/§ 46
zakłady (zob. też pozyskanie drewna)

drzewne I/§ 116, III/156

(zob. też tartaki)

składy i składnice drewna I/§ 14,

I/§ 16, I/34, I/§ 72

(zob. też transport drewna)

usług leśnych I/§ 72, I/§ 116

(zob. też ścinka; transport
drewna; zrywka)

zakrzewienia (Lz) I/§ 16, I/§ 45,

III/34

(zob. też grunty/zadrzewione
i zakrzewione; krzewy)

zalesienia I/§ 14, I/§ 24, I/§ 45–46,

I/§ 77, I/§ 79, I/§ 100, I/§ 129

(zob. też odnowienia; szkółki
leśne i zadrzewieniowe)

gruntów przeznaczonych do za-

lesienia I/§ 3

porolne I/§ 26.5, I/§ 40, I/§ 103,

I/§ 127, III/156

Załączniki do SLMN zob. standard

LMN

zamawiający projekt planu urzą-

dzenia lasu zob. dyrektor
regionalnej dyrekcji Lasów
Państwowych

zamawiający leśną mapę nume-

ryczną E6/2, E6/3/1, E6/3/4

(zob. też dyrektor regional-
nej dyrekcji Lasów Pań-
stwowych, wykonawca planu
urządzenia lasu)

zanieczyszczenia lasu i środowiska

przyrodniczego I/§ 77, I/§ 101,
I/§ 110, III/155

(zob. też ochrona/środowi-
ska, środowisko przyrodni-
cze)

Część I, III, E

zapytania SQL E6/9/3.1
zasięg terytorialny nadleśnictwa

I/§ 3, I/§ 70, I/§ 72, I/§ 75,
I/§ 110, I/§ 113–116,
E6/1/4.1.1.5–6, E6/1/4.2.3–11,
E6/1/4.2.26, E6/1/4.2.47,
E6/2/1–2, E6/5, E6/8/2, E6/9/3.2

(zob. też granice; standard
LMN)

zasobność zob. elementy taksacyjne

/zasobność

zasoby

drzewne I/12, I/§ 1.7, I/§ 77, I/§ 95,

I/§ 118, I/§ 123

przyrodnicze I/13
wodne zob. ochrona/zasobów

wodnych

zaśmiecanie lasów III/156
zatwierdzenie planu urządzenia lasu

zob. plan urządzenia lasu
/zatwierdzenie planu

zbiorniki wodne I/§ 14, I/§ 71–72,

I/§ 103, I/§ 107

(zob. też cieki wodne; grunty
/pod wodami; stosunki wodne)

zdjęcia lotnicze i obrazy satelitarne

I/§ 18, I/§ 19, I/§ 20, I/§ 28,
I/§ 64, I/§ 126, E6/2/2

(zob. też ortofotomapa; tele-
detekcja i fotogrametria)

zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

I/§ 25.7, I/§ 73, I/§ 111

(zob. też walory lasu/kraj-
obrazowe)

zespół kontroli pomiaru miąższości

zob. pomiar/na powierzch-
niach kołowych/zespół kontro-
li pomiaru miąższości

Zespół Ochrony Lasu I/§ 76, I/§ 101

(zob. też Dyrekcja General-
na Lasów Państwowych;
ochrona/lasu)

zestawienia zbiorcze (tabelaryczne)

I/§ 6, I/§ 32, I/§ 129, I/§ 131

(zob. też program

TAKSATOR

/tabele i zestawienia)

Zestawienie i opisanie zadań z za-

kresu hodowli lasu I/§ 100

Zestawienie i opisanie zadań z za-

kresu użytkowania głównego
I/§ 99

zgodność składu gatunkowego

z GTD zob. skład gatunkowy
/zgodność z GTD

zgodność składu gatunkowego

z siedliskiem zob. skład gatun-
kowy/zgodność z siedliskiem

zgryzanie I/§ 101, I/§ 106

(zob. też spałowanie; szkody
/od zwierzyny; wydeptywanie
upraw)

zioła I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

zmieszanie zob. elementy taksacyjne

/zmieszanie

znaki kierunkowe zob. podział po-

wierzchniowy/znaki

znaki podziału powierzchniowego

zob. podział powierzchniowy
/znaki

zrąb I/§ 14.8.2. b, I/§ 16, I/34, I/§ 71,

I/§ 85, I/§ 98, III/19

(zob. też rębnia/zupełna;
użytkowanie lasu/rębne)

zrywka I/§ 46.10, I/§ 86, I/§ 116,

I/§ 127

(zob. też pozyskanie drewna;
szlaki/zrywkowe; ścinka;
transport drewna; zakłady
/usług leśnych)

zwarcie zob. elementy taksacyjne

/zwarcie

zwierzęta chronione I/§ 14, I/§ 106,

I/§ 111

(zob. też ostoje zwierząt;
rzadkie gatunki roślin
i zwierząt)

Część I, III, E

zwierzyna (zob. też ośrodki hodowli

zwierzyny)

łowna I/§ 39, I/§ 46.10, I/§ 77,

I/§ 101–102, I/§ 106

płowa I/§ 106

źródliska zob. teren/źródliskowy

żerdziowiny I/§ 77

(zob. też drągowiny; młodniki)

żywica I/§ 105

(zob. też użytkowanie lasu
/uboczne)

żyzność siedliska zob. siedliska

leśne/żyzność siedliska

Część I, III, E

analiza gospodarki leśnej p. 21.5
analizatory zob. analizy chemiczne

gleb/analizatory

a n a li zy chemiczne (badania labo-

ratoryjne) gleb p. 6, p. 15,
p. 31, p. 38.5, p. 38.7, p. 52,
p. 54–58, p. 59–60, p. 65, 72,
102–113

analizatory 104, 106
azot ogólny 106
gęstość objętościowa gleby 112
glin ruchomy 109–110
katalizatory 104
kationy zasadowe 108–109
kwasomierz Helliga 102, 103
kwasowość

hydrolityczna 110–111
wymienna 109–110

metale ciężkie 111–112
metody analiz glebowych

Kappena (kwasowość wymien-

na i hydrolityczna) 109–112

Kjeldahla (azot) 106–107

mokrej mineralizacji, zmodyfi-

kowana Tiurina (węgiel or-
ganiczny) 104

Nowickiego (węglany) 107
potencjometryczna (odczyn

gleby) 102–103

Scheiblera (węglany) 104,

107–108

Sokołowa (glin ruchomy)

109–110

spektrometrii (metale ciężkie)

111

suchej mineralizacji (węgiel

organiczny) 104

mineralizacja gleby 111
sól Mohra 104–105
węgiel organiczny 104–105
węglany 113
woda królewska 111

analizy syntetyczne na szczeblu

ponadlokalnym p. 71

Atlas barw Munsella 69

(zob. też barwa gleby)

azot zob. analizy chemiczne/azot

ogólny

Część II

1.2. Część II

II – „Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych”

badania laboratoryjne gleb zob.

analizy chemiczne gleb

badania terenowe p. 29, p. 32, p. 35
Bank danych o zasobach leśnych

i stanie lasu p. 70, p. 72

barwa gleby p. 38.5, 69

(zob. też atlas barw Munsella)

bazy danych o siedliskach

geometryczna p. 59, p. 62
opisowa p. 59, p. 62

bonitacja p. 21.5, p. 38.9, p. 38.15,

p. 45, p. 66

brulion mapy zob. mapa/siedlisk

leśnych/brulion

budowa

geologiczna p. 21.1, p. 25,

p. 32–33

geomorfologiczna p. 29, p. 32,

100

budowa drzewostanu p. 38.9–11

piętrowa p. 38.10, p. 38.12,

p. 38.15–16

przerębowa p. 38.10

cecha gleby zob. gleby/cecha
cechy

antropogeniczne gleb zob. gleby/

poziomy gleb/genetyczne
/cechy antropogeniczne

geogeniczne gleb zob. gleby

/poziomy gleb/genetyczne
/cechy geogeniczne

morfologiczne profilu glebowe-

go zob. profil glebowy

pedogeniczne gleb zob. gleby

/ poziomy gleb/genetyczne
/cechy pedogeniczne

cele gospodarki leśnej (cele gospo-

darowania)

hodowlane 9, p. 21.6, p. 67–69

urządzania lasu p. 3

cele prac siedliskowych p. 3, p. 65
charakterystyka

gleb zob. gleby/opis i charaktery-

styka gleb

obiektu p. 65
siedlisk p. 8, p. 31, p. 38, p. 65

charakterystyka typu siedliskowego

lasu zob. typ siedliskowy la-
su/charakterystyka

czynniki abiotyczne i biotyczne p. 66

deniwelacja terenu zob. teren/deni-

welacja

diagnoza siedliskowa (kryteria wy-

różniania i kartowania) p. 25,
p. 26, p. 28, p. 38.1, p. 40.1,
p. 41.1, p. 54, p. 60

(zob. też typ siedliskowy lasu)

dokumentacja siedliskowa p. 3,

p. 8–9, p. 11, p. 13, p. 17,
p. 70, 87

(zob. też wcześniejsze opraco-
wania glebowo-siedliskowe)

część opisowa (elaborat siedlisko-

wy) p. 8, p. 64–69, p. 70, 86

dokumentacja źródłowa p. 8, p. 70
karta informacyjna o zakończeniu

prac p. 70

doliny rzeczne p. 21.3
domiary p. 36, 67

(zob. też pomiary)

drogi p. 34, p. 36, p. 49–50
drzewostan, drzewo p. 21.2,

p. 21.5–6, p. 29–30, p. 36,
p. 38.1, p. 38.9, p. 38.15, p. 40.1,
p. 41.1, p. 48, p. 66, 99–100

(zob. też budowa drzewosta-
nu, skład gatunkowy
/drzewostanów)

dynamika wzrostu drzew zob. gatun-

ki drzew/dynamika wzrostu

Część II

Dyrekcja Generalna Lasów Pań-

stwowych p. 15, p. 70–71

działka ewidencyjna p. 2
dzielnica zob. jednostki/przyrodni-

czoleśne

ekologia p. 21.5–6, p. 65–66
ekosystem leśny p. 21.5, 84, 95
elaborat siedliskowy zob. dokumen-

tacja siedliskowa/część opisowa

elementy siedliskowe zob. siedliska

leśne/elementy siedliskowe

elementy taksacyjne zob. gatunki

drzew, krzewów

fitocenoza leśna 96
fitomelioracje zob. melioracje leśne

/fitomelioracje

fitosocjologiczne rozpoznanie zob.

rozpoznanie/fitosocjologiczne

fizjografia terenu zob. teren/fizjo-

grafia

forma map zob. mapa/forma map
forma występowania gatunku drze-

wa zob. gatunki drzew i krze-
wów/forma występowania

formacja geologiczna p. 38.2, 67,

84, 86

(zob. też geologia, gleby
/rodzaj)

gatunek gleby zob. gleby/gatunek
gatunek drzewa

ekspansywny p. 66.3
ekstensywny p. 66.3

gatunki drzew, krzewów p. 21.2,

p. 38.11, p. 38.13–15, p. 39.1,
p. 40.3, p. 65–67, 100

(zob. też skład gatunkowy
drzewostanów)

dynamika wzrostu p. 38.9,

p. 38.17, p. 66.3

forma występowania p. 38.9,

p. 38.17, p. 66.2

gatunki runa zob. runo/gatunki runa
geologia p. 21.4, p. 22.1, 84

(zob. też formacja geologicz-
na, gleby/rodzaj; wiercenia
/geologiczne)

geomorfologia p. 22.1, p. 65, 84
gęstość objętościowa gleby

zob. analizy chemiczne gleb
/gęstość objętościowa gleby

gleby p. 19, p. 22.1, p. 32, p. 38.8,

p. 40.1, p. 41.1

(zob. też warstwa gleby)

brunatne 100
cecha p. 41.1, p. 48
eutroficzne 96–97, 99
gatunek p. 6, p. 19, p. 38.8, p. 48,

p. 52, p. 61, p. 62, p. 65, 90–91

konkrecje (wytrącenia) p. 38.5
mezotroficzne 96–97, 99–100
mineralne 90, 96, 99
oglejenie gleby p. 21.3, p. 62, 70,

p. 80–81, 99–101

opis i charakterystyka gleb p. 8,

p. 19, p. 31, p. 38, p. 54, p. 65,
67

organiczne 90, 96–97, 100
porolne p. 65, 83
poziomy gleb p. 21.3, p. 21.5,

p. 38.3, 69–71, 82, 95–97, 100,
113
diagnostyczne 67
genetyczne p. 38.5, 67–68, 80,

83, 112
cechy antropogeniczne 80,

82, 83

cechy geogeniczne 80, 82, 84
cechy pedogeniczne 80, 81,

Część II

miąższość gleby mineral-

nej 82

miąższość gleby organicz-

nej 82

oglejenie 80–81
troficzność 80

głębokość poziomu gleby 68, 72

przekształcone

chemicznie 83
hydrologicznie 83
mechanicznie 83

rdzawe 100
rodzaj (utwór geologiczny, po-

chodzenie geologiczne) p. 6,
p. 19, p. 38.2, p. 38.6, p. 38.8,
p. 52, p. 61, p. 65, 67, 84–89

skład granulometryczny (uziar-

nienie) p. 38.5, p. 55, p. 61, 68,
70, 72, 90, 102

(zob. też gatunek)

struktura p. 54, 70
torf 71, 98–99, 101

stopnie zmurszenia torfu 81

troficzność 80
typ p. 6, p. 19, p. 38.8, p. 61–62,

p. 65, 102
podtyp p. 6, p. 19, p. 38.8, p. 44,

p. 48, p. 52, p. 54–55, p. 57,
p. 61–62, p. 65, 80, 102
odmiana p. 6, p. 19, p. 21.5,

p. 31, p. 38.8, p. 48, p. 52,
p. 54, p. 57, p. 65, 80,
81–83, 102

przekształcone (chemicznie,

hydrologicznie lub mecha-
nicznie) 83

układ gleby 70
ukorzenienie p. 38.5, 71, 96,

100–101

wilgotność (uwilgotnienie) gleb

p. 21.1, p. 21.3, p. 38.4–5, 69,
96, 99–101

właściwości fizyczne i chemiczne

p. 19, p. 21.5, p. 38.5, p. 54

glin ruchomy zob. analizy chemicz-

ne gleb/glin ruchomy

głębokość poziomu gleby zob. gleby

/poziomy gleb

gospodarczy typ drzewostanu p. 67,

p. 69

gospodarka leśna p. 22.1, p. 27,

p. 65, 83

gospodarka przyszła zob. przyro-

dnicze podstawy gospodarki
przyszłej

góry zob. rzeźba terenu/teren górski
grabienie ściółki p. 27
granice wyłączeń siedliskowych

zob. wydzielenie/siedliskowe
/granice

grunty

leśne p. 2
porolne p. 2
przeznaczone do zalesienia p. 2
związane z gospodarką leśną p. 2

grzyby, grzybnia 96, 100–101

hodowla lasu p. 3, p. 21.1, p. 66

(zob. też planowanie urzą-

-dzeniowo-hodowlane)

igliwie 101

(zob. też liście, ściółka)

imisje p. 65
Instytut Badawczy Leśnictwa 9, p. 5
inwentaryzacja powierzchni siedlis-

kowych p. 70

jakość drzew p. 38.9, p. 66
jednostki

fizycznogeograficzne (mezore-

gion) 65

Część II

przyrodniczoleśne (kraina

i dzielnica) p. 21.2, p. 38.2,
p. 41.1, p. 65, p. 71, 65

jednostki administracyjne p. 38.2
jednostki typologiczne p. 45, p. 47

glebowe p. 18–19, p. 38, p. 40,

p. 42–44, p. 49, p. 51, p. 60–61

(zob. też gleby)

siedliskowe p. 18, p. 21, p. 38,

p. 40, p. 42–44, p. 49, p. 51,
p. 60, p. 66

(zob. też typ siedliskowy lasu)

jeziora p. 65

karta informacyjna o zakończeniu

prac zob. dokumentacja siedli-
skowa/ karta informacyjna
o zakończeniu prac

kartowanie i wyróżnianie siedlisk

leśnych p. 4, p. 26, p. 42–52,
p. 66

gleb p. 6, p. 19
typów siedliskowych lasu p. 6

katalizatory zob. analizy chemiczne

gleb/katalizatory

kationy zasadowe zob. analizy

chemiczne gleb/kationy zasa-
dowe

klasy bonitacji zob. bonitacja
klasy wieku zob. wiek drzewostanu

(drzew)

klasyfikacja siedlisk leśnych zob.

siedliska leśne/klasyfikacja sie-
dlisk

klimat zob. warunki/klimatyczne
klucz (wzorzec) rozpoznawania

siedlisk p. 21.5, p. 41.1, p. 46

Komisja Techniczno-Gospodarcza

(KTG) p. 69

kompleks leśny p. 2, p. 21.5, p. 27,

p. 65, p. 66

konkrecje zob. gleby/konkrecje

kontrola prac glebowo-siedlisko-

wych p. 16, p. 38.4

kopaliny p. 27
krainy przyrodniczoleśne zob. jed-

nostki/przyrodniczoleśne

kryteria diagnostyczne wyróżniania

i kartowania typów siedlisko-
wych lasu zob. diagnoza siedli-
skowa

kwasomierz Helliga zob. analizy

chemiczne gleb/kwasomierz
Helliga

kwasowość zob. analizy chemiczne

gleb/kwasowość

lasy 99

doświadczalne p. 12
liściaste 97, 100
mieszane 97, 100

Lasy Państwowe zob. Państwowe

Gospodarstwo Leśne Lasy
Państwowe

legenda mapy zob. mapa/legenda
leśne kompleksy promocyjne

(LKP) p. 12

linie podziału powierzchniowego

p. 34, p. 36, p. 49–50

liście 101

(zob. też igliwie, ściółka)

lokalizacja typologicznych po-

wierzchni siedliskowych
zob. typologiczne powierzch-
nie siedliskowe/lokalizacja

lokalizacja występowania gatun-

ków drzew, krzewów zob. ga-
tunki drzew, krzewów/forma
występowania

mapa p. 63, p. 65, 65

drzewostanów p. 22.2, p. 29

Część II

geodezyjna p. 62
geologiczna p. 22.2, p. 23, p. 29,

67, 84, 86

geomorfologiczna p. 22.2, p. 23
gleb Polski p. 22.2
gospodarcza (1:5000) p. 24,

p. 38.2, p. 50, p. 52, p. 61

gospodarczo-przeglądowa

(1:10 000) p. 24, p. 59

hydrogeologiczna p. 22.2
legenda 86–87
przeglądowa (1:25 000) p. 23,

p. 24, p. 59

siedlisk leśnych (siedliskowa)

p. 8, p. 10, p. 22.2, p. 23–24,
p. 29, p. 45, p. 49, p. 59–63,
p. 68, p. 70, 84
brulion p. 50–52
opis na mapie p. 62
pierworys (1:5000) p. 59,

p. 61–62

skala map p. 22.2, p. 24, p. 35,

p. 37, p. 59, p. 61–62, p. 68, 63,
66, 84

sozologiczna p. 22.2
topograficzna p. 22.2, p. 24,

p. 29, 63, 65–66

materiał organiczny zob. resztki

roślinne

materiały

kartograficzne 9, p. 3, p. 22, p. 27,

p. 70

opisowe p. 30
terenowe p. 60

mchy zob. runo/gatunki runa

/mszaki

melioracje leśne

fitomelioracje p. 21.5
wodne p. 27

metale ciężkie zob. analizy che-

miczne gleb/metale ciężkie

metody analiz chemicznych

zob. analizy chemiczne gleb
/metody analiz glebowych

metody analiz glebowych zob. anali-

zy chemiczne gleb/metody
analiz glebowych

mezoregiony zob. jednostki/fizycz-

nogeograficzne

miąższość gleby zob. gleby/poziomy

gleb/genetyczne/cechy pedo-
geniczne/miąższość gleby

mineralizacja gleby zob. analizy

chemiczne gleb/mineralizacja
gleby

morena zob. teren/morenowy
morfologia gleb p. 19
mozaikowanie zob. zróżnicowanie

gleb i siedlisk

możliwości produkcyjne siedlisk

leśnych zob. siedliska leśne

mrozy i przymrozki p. 27, p. 65
mszaki zob. runo/gatunki runa/

mszaki

nachylenie zob. teren/nachylenie
nadleśnictwo p. 2, p. 38.2, p. 56,

p. 70

nalot p. 38.10–11, p. 38.17
nawożenie p. 21.5, 83
nieciągłości litogeniczno-pedogeni-

czne p. 38.5, 67

niziny zob. rzeźba terenu/teren

nizinny

numeracja typologicznych po-

wierzchni siedliskowych
zob. typologiczne powierzch-
nie siedliskowe/numeracja

obręb leśny p. 2, p. 21.5, p. 37,

p. 38.2, p. 56, 72

ochrona

lasu p. 3
roślin p. 65

Część II

odczyn gleby (pH) p. 38.5, 102–104,

112

oddział leśny p. 38.2, p. 47, p. 65–66,

odkrywki glebowe (zob. też próbki

glebowe, wiercenia/glebowe)
p. 21.3, p. 36, p. 38.3–4, p. 50,
p. 54–55, p. 57, 70

odmiana gleby zob. gleby/typ/pod-

typ/odmiana

odmiana próchnicy glebowej zob.

próchnica gleb leśnych /typ
/podtyp/odmiana

odmiana siedliska zob. typ siedli-

skowy lasu/odmiany

odnawianie lasu p. 27
odpady organiczne zob. resztki ro-

ślinne

odsłonięcia geologiczne zob. geologia
odwodnienia p. 11, 83
oglejenie gleby zob. gleby/oglejenie

gleby

okres

gospodarczy p. 24
wegetacyjny p. 39, p. 65

okres obowiązywania opracowań

siedliskowych zob. dokumen-
tacja siedliskowa

opady atmosferyczne p. 21.3
opis gleby zob. gleby/opis i charak-

terystyka gleb

opis na mapie siedliskowej zob.

mapa/siedlisk leśnych/opis na
mapie

opis ogólny prac siedliskowych

zob. dokumentacja siedliskowa
/część opisowa

opis profilu glebowego zob. profil

glebowy

opis runa zob. runo/opis runa
opis taksacyjny drzewostanu p. 38.9,

p. 38.14

opracowania siedliskowe zob. do-

kumentacja siedliskowa

pagórki zob. rzeźba terenu
Państwowe Gospodarstwo Leśne

Lasy Państwowe p. 2, p. 17,
p. 65

pH zob. odczyn gleby
pierworys mapy siedliskowej

zob. mapa/siedlisk leśnych
/pierworys

piętro zob. budowa drzewostanu

/piętrowa

plan urządzenia lasu p. 3, p. 13,

p. 17, p. 22.1, p. 65–66, 65

planowanie urządzeniowo-hodo-

wlane p. 21.2, p. 21.4,
p. 65–66, p. 68

(zob. też cele gospodarki le-

śnej; hodowla lasu; plan
urządzenia lasu)

płaty roślinności p. 39.1
pochodzenie geologiczne zob. gleby

/rodzaj

podkład kartograficzny p. 24, p. 37,

p. 62

pododdział zob. wydzielenie/drze-

wostanowe

podrost (zob. też skład gatunkowy

/podrostu) p. 38.10–11,
p. 38.17, p. 66

podstawowe typologiczne po-

wierzchnie siedliskowe
zob. typologiczne powierzch-
nie siedliskowe/podstawowe

podszyt p. 38.10, p. 38.12, p. 38.17
podtyp gleby zob. gleby/typ/podtyp
podtyp próchnicy glebowej zob.

próchnica gleb leśnych /typ
/podtyp

pokrycie (zwarcie) p. 21.5, p. 38.9,

p. 38.13, p. 38.16–17, p. 39.1,
p. 40.3

pokrywa runa zob. runo/typ pokrywy

runa

Część II

pokrywy materiałów przytranspor-

towanych zob. gleby/poziomy
gleb/genetyczne/cechy geoge-
niczne

położenie topograficzne (zob. też

rzeźba terenu; teren) p. 21.2,
p. 48, 65

dolina górska 64
dolina rzeczna 63, 65
garb 63–64
grzbiet 64, 66
kotlina śródgórska 64, 65
obniżenie 64
pagór, pagórek 63–64
parów, wąwóz 64
płaskie (poziome) 63, 65
płaskowyż 64
płaskowzgórza 64
pradolina rzeczna 63
spłaszczenie 66
stok p. 21.3, p. 38.4, 63–64, 66,

81–82

taras nadrzeczny 63
wał 63
wierzchowina 64, 66
wydma 63
wzgórze 64
wzniesienie 64
zagłębienie 65

pomiary (zob. też domiary)

drzewostanu p. 38.9
granic wydzieleń siedliskowych

p. 50

wysokości drzew p. 38.15
wysokości nad poziomem morza 66

pomocnicze typologiczne powierzch-

nie siedliskowe zob. typologicz-
ne powierzchnie siedliskowe
/pomocnicze

porosty zob. runo/gatunki runa

/porosty

powierzchnie typologiczne

zob. typologiczne powierzchnie
siedliskowe

poziomice zob. warstwice
poziomy diagnostyczne gleb

zob. gleby/poziomy gleb
/diagnostyczne

poziomy genetyczne gleb zob. gleby

/poziomy gleb/genetyczne

poziomy gleb zob. gleby/poziomy

gleb

pożary lasu p. 27
prace siedliskowe 9, p. 1–17, p. 18,

p. 21.5, p. 27, p. 38.10, p. 54,
p. 59, p. 64–66, p. 68, p. 71, 72,
84, 102

metodyka 9, p. 7, p. 11, p. 65
terenowe p. 9, p. 22, p. 24,

p. 29–30, p. 41.1, p. 51,
p. 59–60, p. 65–66, 72

profil glebowy p. 38.1, p. 38.3,

p. 38.5–8, p. 60, 67, 70, 80, 82,
84, 89, 90, 95, 99–100, 112

program ochrony przyrody p. 65
próbki glebowe p. 38.5, p. 38.7,

p. 54–56, 72, 103

(zob. też odkrywki glebowe)

próchnica gleb leśnych 68, 72,

95–101, 113

kryteria wyróżniania p. 20, 95
stadia rozwojowe 96, 98
systematyka 98
typ p. 20, p. 21.5, p. 38.5, p. 52, 95

podtyp p. 21.5, p. 38.5, p. 52, 95

odmiana p. 38.5, 95

przemysł p. 27
przymrozki zob. mrozy i przymrozki
przyrodnicze podstawy gospodarki

przyszłej p. 64, p. 71

regionalizacja

fizycznogeograficzna p. 65
geobotaniczna p. 65
przyrodniczoleśna zob. jednostki

przyrodniczoleśne

Część II

regionalna dyrekcja Lasów Państwo-

wych (RDLP) p. 16, p. 38.2,
p. 61, p. 70–71

relief 63
renaturalizacja siedlisk p. 65
resztki roślinne (materiał organicz-

ny, odpady organiczne) 81–82,
95–97, 99–101

rębnie p. 27
rodzaj gleby zob. gleby/rodzaj
rodzaj siedliska zob. typ siedliskowy

lasu/rodzaj siedliska

rodzaje wód glebowych zob. wody

/rodzaje wód glebowych

roślinność (zespoły roślinne) 9,

p. 21.5–6, p. 22.1, p. 38.1, p. 39.1,
p. 40.1, p. 40.3, p. 41.2, p. 48,
p. 64–65, 96–98, 100

roślinność runa zob. runo/roślin-

ność runa

rośliny naczyniowe zob. runo/gatunki

runa/rośliny naczyniowe

rozkład substancji organicznej

95–97, 99

zasady sporządzania planu urzą-

dzenia lasu z 28.09.1998 r.
p. 4, p. 14

rozpoznanie

fitosocjologiczne p. 21.5
siedlisk leśnych p. 29, p. 65
terenu p. 46

(zob. też położenie topogra-
ficzne; rzeźba terenu; teren)

roztopy p. 21.3
runo p. 21.5, p. 36, p. 38.1, p. 41.1,

p. 48

gatunki runa p. 39.2, p. 39.4,

p. 40.1, p. 41.1, p. 65
mszaki p. 39.2, 100–101
porosty p. 39.2, 100
rośliny naczyniowe p. 39.2

opis runa p. 39

(zob. też skala Braun-Blan-
queta)

roślinność runa p. 29–30
typ pokrywy runa p. 39.4, p. 40.1,

p. 40.3

rzeki p. 21.3, p. 65
rzeźba terenu p. 25, p. 32–33, p. 38.2,

p. 45, p. 48–49, 63, 65

(zob. też położenie topo-

graficzne; teren)

teren górski p. 21.1–3, p. 52, 64, 99

góry niskie 64–65
góry średnie 64–65
góry wysokie 64–65

teren nizinny p. 21.1, 63, 64, 65,

99
falisty 63–64, 65
pagórkowaty 63–64, 65
równy 63–64, 65
wzgórzowy 63–64, 65

teren wyżynny i podgórski

p. 21.1–3, p. 52, 63, 64, 65, 99
falisty 63–64, 65
pagórkowaty 63–64, 65
podgórze 64
przedgórze 64
równy 63–64, 65
wzgórzowy 63–64, 65

sezon wegetacyjny zob. okres

/wegetacyjny

siedliska leśne p. 28, p. 32, p. 49,

p. 65, 99

(zob. też typ siedliskowy lasu)

bagienne p. 65
borowe 100–101
elementy siedliskowe p. 21.5, p. 65
klasyfikacja siedlisk p. 21
lasowe 99
przekształcone 116
sztucznie zmienione p. 21.5, 114
świeże 100
ubogie (o obniżonej żyzności)

p. 21.5, 100

Część II

w stanie naturalnym p. 21.5, 114
wilgotne 100
zdegradowane 100, 118
żyzność p. 21.5, p. 49

skala Braun-Blanqueta (stopnie

pokrycia warstw roślinności)
p. 39.1

skala mapy zob. mapa/skala map
skała 86, 101

macierzysta 82, 84
podścielająca 82

skażenie atmosfery zob. szkody

w lasach/przemysłowe

skład gatunkowy p. 38.13, p. 38.17

drzewostanów p. 21.5–6, p. 27,

p. 29–30, p. 38.9–10, p. 40.3,
p. 45, 97

(zob. też drzewostan; gatunki
drzew)

podrostu p. 40.3

(zob. też podrost)

roślinności runa zob. runo/ro-

ślinność runa

skład granulometryczny gleby zob.

gleby/skład granulometryczny

składnice leśne p. 27
sól Mohra zob. analizy chemiczne

gleb/sól Mohra

spadek zob. teren/spadek
specyfikacja istotnych warunków

zamówienia na wykonanie
prac siedliskowych zob. umowa
na wykonanie prac siedlisko-
wych/specyfikacja istotnych
warunków zamówienia

sposoby zagospodarowania i użyt-

kowania lasów p. 22.1, p. 27

stagnowanie wody zob. wody/sta-

gnowanie

stan lasu p. 33, p. 38.18
stan siedliska zob. typ siedliskowy

lasu/stan siedliska

standard LMN 9, p. 10, p. 59,

p. 61–62

stok zob. położenie topograficzne

/stok

stopień pokrycia warstw roślinności

zob. skala Braun-Blanqueta

stopnie uszkodzenia drzew zob.

jakość drzew

stosunki wodne (zob. też wody)

p. 27, p. 65

struktura gleby zob. gleby/struktura
strumienie p. 21.3, p. 65
szkic sytuacyjny p. 38.1–2, 67
szkody w lasach p. 65

klimatyczne p. 65
od owadów p. 27
od wiatrów p. 65
od zwierzyny p. 27
przemysłowe p. 21.5, p. 22.3, 72

szkółki leśne 83

ściółka (zob. też igliwie, liście) 99

taksator p. 53, p. 66
teren (zob. też położenie topogra-

ficzne, rzeźba terenu)

deniwelacja 63–64
fizjografia p. 32, p. 45
morenowy 63
nachylenie 63–64, 66
spadek 63, 64
ukształtowanie p. 21.1
wystawa p. 45, p. 48, 66
zbocze 64

terenowe prace siedliskowe

zob. prace siedliskowe
/terenowe

topografia zob. położenie topogra-

ficzne

torf zob. gleby/torf
towarzyskość warstw roślinności

zob. skala Braun-Blanqueta

Część II

troficzność zob. gleby/troficzność
typ gleby zob. gleby/typ
typ lasu zob. typ siedliskowy lasu

/typ lasu

typ pokrywy runa zob. runo/typ po-

krywy runa

typ próchnicy glebowej zob. próch-

nica gleb leśnych/typ

typ siedliskowy lasu (typ siedliska

leśnego) p. 21.1, p. 26, p. 31,
p. 38.9, p. 42–45, p. 47, p. 49,
p. 52, p. 54–55, p. 61–62,
p. 65–68

(zob. też jednostki typolo-
giczne/siedliskowe)

charakterystyka p. 31, p. 65
odmiany p. 6, p. 21, p. 26, p. 43,

p. 52, p. 68
fizjograficzno-klimatyczne p.

21.2, p. 31, p. 65

krainowe p. 21.2

rodzaj siedliska p. 6, p. 21.4, p.

43, p. 45, p. 65

stan siedliska p. 6, p. 21.5, p. 31,

p. 38.1, p. 41.1, p. 43, p. 45,
p. 48, p. 52, p. 57, p. 61–62,
p. 65, p. 68, 102, 114
naturalny p. 21.5
zdegradowany p. 21.5
zniekształcony p. 21.5, p. 33

terenów

górskich p. 21.1
nizinnych p. 21.1
wyżynnych i podgórskich

p. 21.1

typ lasu 9, p. 6, p. 21.4, p. 21.6,

p. 26, p. 31, p. 33, p. 38.1,
p. 41.2, p. 45, p. 52, p. 62, p. 68

uwilgotnienie p. 6, p. 21.3, p. 45,

p. 49, p. 52, p. 61–62, p. 65,
p. 68, 95

wzorce p. 26

typologiczne powierzchnie siedlisko-

we p. 8, p. 19, p. 26, p. 29–41,

p. 42, p. 53, p. 61, p. 66, p. 70,
72, 84, 86

lokalizacja p. 34, p. 38.2, p. 52,

65–67, 67

numeracja p. 37, p. 61
podstawowe p. 29–30, p. 36–37,

p. 38, p. 39–40, p. 54, p. 61,
p. 66, p. 70

pomocnicze p. 29, p. 37, p. 40,

p. 61, p. 66, p. 70

wzorcowe p. 29, p. 30, p. 37,

p. 38.3, p. 54, p. 56, p. 61,
p. 66, p. 70, 72

ujęcia wód pitnych zob. wody

/ujęcia wód pitnych

układ gleby zob. gleby/układ gleby
układ przestrzenny gleb i siedlisk

p. 32

ukorzenienie zob. gleby/ukorzenienie
ukształtowanie terenu zob. teren

/ukształtowanie

umowa na wykonanie prac siedli-

skowych p. 65

odbiór prac p. 70
specyfikacja istotnych warunków

zamówienia p. 53

wykonawca p. 28, p. 61–62, p. 65,

p. 70

zleceniodawca p. 12, p. 16, p. 61,

p. 63, p. 65, p. 68, p. 70

uprawy leśne 83
uroczysko p. 2, p. 27, p. 38.2, p. 66
urządzanie lasu zob. plan urządzenia

lasu

uszkodzenia drzew zob. jakość

drzew

utwory

cięższe p. 21.3
geologiczno-glebowe p. 65, 86
luźne p. 38.4
macierzyste 70

Część II

mineralne p. 61
organiczne p. 61
wapniowcowe 99

utwór geologiczny zob. gleby/rodzaj
uwilgotnienie gleb zob. gleby

/wilgotność gleb

uwilgotnienie siedlisk zob. typ siedli-

skowy lasu/uwilgotnienie

uziarnienie zob. gleby/skład granu-

lometryczny

wahania lustra wody p. 21.3

(zob. też wody/rodzaje wód
glebowych/gruntowa)

warstwa gleby p. 21.5, p. 38.5

(zob. też gleby/poziomy gleb)

nieprzepuszczalna p. 21.3
orna 83
trudno przepuszczalna p. 21.3
wodonośna p. 21.3

warstwice p. 24, 63
warstwy

drzewostanu p. 21.5, p. 38.9–10,

p. 38.12, p. 38.16

(zob. też drzewostan)

roślinności p. 21.6, p. 38.13,

p. 39.1

(zob. też roślinność)

warstwy geologiczne 86
warunki

aeracji 98–99
edaficzne p. 21.6
ekologiczne p. 21.3
geologiczne p. 41.2
glebowe p. 25, p. 41.1
hydrogeologiczne p. 21.5
klimatyczne p. 21.1–2, p. 22.1,

p. 25, p. 45, p. 65, 98, 101

przyrodniczoleśne p. 22
siedliskowe p. 1, p. 11, p. 21.1,

p. 21.6, p. 30, p. 34, p. 38, p. 48,
p. 65, 95–96

troficzne siedliska 95
wodne p. 21.5, p. 22.1, p. 25,

p. 65, 98

wcześniejsze opracowania glebowo-

-siedliskowe p. 11–12

(zob. też dokumentacja sie-
dliskowa)

węgiel zob. analizy chemiczne gleb

/węgiel organiczny

węglany zob. analizy chemiczne

gleb/węglany

wiatry p. 27, p. 65, 82
wiek drzewostanu (drzew) p. 30,

p. 38.9–10, p. 38.14, p. 40.3

wiercenia

geologiczne p. 27

(zob. też geologia)

glebowe p. 38.3–4, p. 50, p. 60

(zob. też odkrywki glebowe)

wilgotność gleb zob. gleby/wilgot-

ność gleb

wilgotność siedliska zob. typ siedli-

skowy lasu/uwilgotnienie

właściwości fizyczne i chemiczne

gleb zob. gleby/właściwości
fizyczne i chemiczne

woda królewska zob. analizy che-

miczne gleb/woda królewska

wododziały zob. wody/wododziały
wody p. 21.3, 99

(zob. też stosunki wodne)

głębokość występowania p. 21.3,

p. 27

podziemne p. 65
powierzchniowe 82–83
rodzaje wód glebowych

gruntowa (gruntowo-glebowa)

p. 21.3, p. 38.8, p. 52, 70,
81, 83, 98, 100, 101

opadowa, stagnująca (glebowo-

-opadowa, grawitacyjna)
p. 21.3, p. 38.8, 100

stokowa p. 21.3
zalewowa p. 21.3

Część II

stagnowanie p. 21.3
ujęcia wód pitnych p. 65
wododziały p. 65
zlewnie p. 65

współrzędne geograficzne p. 38.2,

p. 61, 65

wydzielenie (wyłączenie)

drzewostanowe (pododdział)

p. 38.2, p. 49–50, 72

glebowe p. 49
siedliskowe p. 43, p. 47, p. 49–53,

p. 61–62, 86
granice p. 47, p. 49–50,

p. 61–62, 84

kompleksowe p. 49

wykonawca prac siedliskowych zob.

umowa na wykonanie prac
siedliskowych/wykonawca

wylewy p. 21.3
wyłączenie zob. wydzielenie
wypas bydła p. 27
wyróżnianie siedlisk zob. kartowa-

nie i wyróżnianie siedlisk
leśnych

wysokość

drzewostanu (drzew) p. 38.9–10,

p. 38.15

nad poziomem morza (n.p.m.)

63–64, 66

względna terenu 63–64

wystawa terenu zob. teren/wystawa
wytrącenia zob. gleby/konkrecje
wyżyny zob. rzeźba terenu/teren

wyżynny i podgórski

wzgórza zob. rzeźba terenu

/teren wyżynny i podgórski
/wzgórzowy

wzorce typów siedliskowych lasu

zob. typ siedliskowy lasu
/wzorce

wzorcowe typologiczne powierzchnie

siedliskowe zob. typologiczne
powierzchnie siedliskowe
/wzorcowe

zabiegi gospodarcze p. 21.5
zakłady przemysłowe zob. przemysł
załączniki do Instrukcji wyróżniania

i kartowania siedlisk leśnych

Załącznik nr 1. Zasady wyróżnia-

nia terenów nizinnych, wyżyn-
nych, podgórskich i górskich
oraz form rzeźby terenu
p. 21.1, 63

Załącznik nr 2. Wytyczne szcze-

gółowe do opisu typologicz-
nych powierzchni siedlisko-
wych p. 38.2–3, p. 38.7, p. 40.2,
65

Załącznik nr 3. Typy i podtypy

gleb leśnych według Klasyfika-
cji gleb leśnych Polski (CILP
2000) p. 19, p. 38.3, p. 40.2,
p. 61, 67, 73

Załącznik nr 4. Odmiany gleb

p. 19, p. 38.3, p. 40.2, p. 61, 80

Załącznik nr 5. Rodzaje gleb

/pochodzenie geologiczne skał
macierzystych gleb p. 19,
p. 38.3, p. 40.2, p. 61, 67, 84

Załącznik nr 6. Gatunki gleb

p. 19, p. 38.3, p. 40.2, p. 61,
68, 90

Załącznik nr 7. Próchnica gleb

leśnych p. 20, p. 38.3, p. 40.2,
95

Załącznik nr 8. Opis glebowych

analiz laboratoryjnych oraz
przykłady tabel pomocniczych
p. 54, p. 58, 102

Załącznik nr 9. Rozszerzona

charakterystyka stanu siedlisk
114

założenia metodyczne p. 11
zasięg terytorialny gatunków drzew

p. 21.2

zbiorowiska roślinne p. 21.5, p. 39

Część II

zbocze zob. teren/zbocze
zdjęcia lotnicze p. 22.2
zdjęcie fitosocjologiczne zob. runo

/opis runa, zob. skala Braun-
-Blanqueta

zdjęcie fotograficzne profilu glebo-

wego zob. profil glebowy

zespoły roślinne zob. roślinność
zleceniodawca zob. umowa na wy-

konanie prac siedliskowych
/zleceniodawca

zlewnie zob. wody/zlewnie

zróżnicowanie (mozaikowanie) gleb

i siedlisk p. 8, p. 21, p. 32–33,
p. 35–36, p. 38, p. 49, p. 64

zwarcie (poziome i pionowe) drze-

wostanu p. 30, p. 38.9–10,
p. 38.16

(zob. też pokrycie)

żyzność siedliska zob. siedliska leśne

/żyzność

Część II

2. ZESTAWIENIE TABEL

I WZORÓW

Zestawienie tabel i wzorów

TABELE

Tabela kryteriów oceny jakości hodowlanej młodników i młodszych drze-

wostanów I/§ 38

Tabela wskaźników jakości technicznej drzew i drzewostanów I/§ 38, I/§ 39
Tabela 1. Kryteria gotowości do odnowienia drzewostanów sosnowych

w krainach przyrodniczoleśnych III/174

Tabela 2. Kryteria gotowości do odnowienia drzewostanów świerkowych

w krainach przyrodniczoleśnych III/175

Tabela 3. Kryteria gotowości do odnowienia drzewostanów jodłowych

w krainach przyrodniczoleśnych III/176

Tabela 4. Kryteria gotowości do odnowienia drzewostanów bukowych

w krainach przyrodniczoleśnych III/177

Tabela 5. Kryteria gotowości do odnowienia drzewostanów dębowych

w krainach przyrodniczoleśnych III/178

Tabela I. Zestawienie powierzchni gruntów nadleśnictwa według rodzajów

użytków gruntowych, kategorii użytkowania i grup rodzajów po-
wierzchni, zgodnie z podziałem administracyjnym kraju I/§ 22, I/§ 68,
I/§ 74, I/§ 114, I/137, I/139–141, III/55

Tabela II. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu według pa-

nujących gatunków drzew oraz ich bonitacji I/§ 74, I/§ 115, I/137,
I/142, III/55

Tabela III. Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według

głównych (dominujących) funkcji lasu i gatunków panujących I/§ 74,
I/§ 123, I/137, I/143–144, III/55

2.1. Część I i III

I – „Instrukcja sporządzania planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa”;
III – „Zarządzenie i wytyczne dotyczące urządzania lasu”

Tabela IV. Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według ty-

pów siedliskowych lasu i gatunków panujących I/§ 74, I/§ 115, I/137,
I/145, III/55

Tabela Va. Powierzchniowa tabela klas wieku według rzeczywistego

udziału gatunków drzew w typach siedliskowych lasu I/§ 74, I/§ 115,
I/137, I/146, III/56

Tabela Vb. Miąższościowa tabela klas wieku według rzeczywistego udzia-

łu gatunków drzew w typach siedliskowych lasu I/§ 74, I/§ 115, I/147,
III/56

Tabela VI. Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według go-

spodarstw i grup gatunków panujących o tym samym wieku rębności
I/§ 74, I/§ 88, I/137, I/148–149, III/56

Tabela VII. Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według

stref uszkodzenia lasu i gatunków panujących I/§ 43, I/§ 74, I/§ 115,
I/137, I/150, III/56

Tabela VIIIa. Tabela klas wieku spodziewanego bieżącego rocznego przy-

rostu miąższości według gatunków panujących i stref uszkodze-
nia/przyrost tablicowy I/§ 43, I/§ 74, I/§ 94, I/§ 118, I/§ 123, I/137,
I/151, III/56

Tabela VIIIb. Tabela klas wieku spodziewanego bieżącego rocznego przy-

rostu miąższości według gatunków panujących i stref uszkodze-
nia/przyrost zredukowany I/§ 43, I/§ 74, I/§ 118, I/137, I/152, III/56

Tabela IX. Zestawienie pozyskania drewna za ubiegły okres według kate-

gorii cięć i porównanie z etatem I/§ 77, I/137, I/153, III/17, III/56

Tabela X. Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły

okres oraz porównanie z planowanymi zadaniami I/§ 77, I/137, I/154,
III/17, III/56

Tabela XI. Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwar-

tych I/§ 77, I/138, I/155, III/56

Tabela XII. Ocena odnowień podokapowych oraz upraw i młodników po

rębniach złożonych I/§ 77, I/138, I/156, III/56

Tabela XIII. Porównanie powierzchni leśnej i zasobów drzewnych w kolej-

nych planach urządzenia lasu i w prognozie I/§ 77, I/§ 118, I/138,
I/157, III/56

Tabela XIV. Zestawienie obliczonych i przyjętych miąższościowych eta-

tów użytkowania rębnego I/§ 92, I/§ 99, I/138, I/158, III/56

Tabela XV. Zestawienie powierzchni manipulacyjnej użytków rębnych

według rodzajów rębni w gospodarstwach I/§ 98–99, I/138, I/159,
III/56

Tabela XVI. Zestawienie zbiorcze powierzchni drzewostanów zaprojekto-

wanych do użytkowania przedrębnego we wskazaniach gospodar-
czych opisu taksacyjnego według rodzajów cięć i gatunków panują-
cych oraz klas i podklas wieku I/§ 94, I/§ 99, I/138, I/160, III/57

Zestawienie tabel i wzorów

Tabela XVII. Zestawienie łączne etatu użytków głównych według katego-

rii cięć I/§ 96, I/§ 98–99, I/138, I/161, III/57

Tabela XVIII. Zestawienie zbiorcze wskazań gospodarczych z opisów tak-

sacyjnych w zakresie hodowli lasu I/§ 100, I/138, I/162, III/57

Tabela XIXa. Ekonomiczne wskaźniki gospodarki leśnej I/§ 116, I/138,

I/163

Tabela XIXb. Ramowy biznesplan na 10 lat I/§ 116, I/138, I/164
Tabela XIXc. Zestawienie danych dotyczących rachunku rocznych prze-

pływów pieniężnych w okresie obowiązywania planu urządzenia lasu
(10 lat) I/§ 116, I/138, I/165

WZORY

Wzór 1. Schemat opisu taksacyjnego I/§ 74, I/138, I/166

– Przykład opisu taksacyjnego według wzoru 1. I/§ 74, I/138, I/167

Wzór 2. Wykaz obiektów bazy nasiennej I/§ 74, I/§ 100, I/§ 115, I/138,

I/168, III/57

Wzór 3. Wykaz drzewostanów zakwalifikowanych do przebudowy w naj-

bliższym 10-leciu I/§ 40, I/§ 74 I/§ 82, I/§ 88, I/§ 91, I/§ 98, I/138, I/169,
III/57

Wzór 4. Wykaz drzewostanów w klasie odnowienia I/§ 74, I/§ 82, I/§ 88, I/§ 91,

I/§ 98, I/138, I/170, III/57

Wzór 5. Wykaz drzewostanów w klasie do odnowienia I/§ 74, I/§ 82, I/§ 88,

I/§ 91, I/§ 98, I/138, I/171, III/57

Wzór 6. Wykaz projektowanych cięć rębnych I/§ 93, I/§ 98, I/138, I/172,

III/57

Wzór 7. Zestawienie powierzchni lasów znajdujących się w terytorialnym

zasięgu nadleśnictwa – I/§ 114, I/§ 116, I/138, I/173

Wzór 8. Wniosek (formularz wniosku dyrektora RDLP o zatwierdzenie

planu urządzenia lasu) I/§ 131, I/138, I/174–175

Wzór 9. Plan urządzenia lasu (formularz strony tytułowej planu, zawiera-

jący zbiór podstawowych informacji o nadleśnictwie) I/138,
I/176–177

Zestawienie tabel i wzorów

TABELE

Tabela 1. Typy siedliskowe lasu terenów nizinnych p. 21.1, p. 61
Tabela 2. Typy siedliskowe lasu terenów wyżynnych i podgórskich p. 21.1, p. 61
Tabela 3. Typy siedliskowe lasu terenów górskich p. 21.1, p. 61
Tabela 4. Odmiany fizjograficzno-klimatyczne typów siedliskowych lasu

na terenach wyżynnych, podgórskich i górskich p. 21.2

Tabela 5. Warianty uwilgotnienia siedlisk leśnych p. 21.3, p. 38.8, p. 61
Tabela 6. Stan siedliska leśnego p. 21.5, p. 61
Tabela 7. Wskazania dotyczące lokalizacji typologicznych powierzchni sie-

dliskowych p. 29

Tabela 8. Stopnie zagęszczenia dla typologicznych powierzchni siedlisko-

wych w zależności od zróżnicowania warunków siedliskowych oraz licz-
by i wielkości kompleksów leśnych p. 35

Tabela 9. Analizy obowiązkowe i zalecane w pracach glebowych związa-

nych z klasyfikacją i kartowaniem siedlisk leśnych p. 54

Tabela 10. Typy siedliskowe lasu nadleśnictwa… przed i po wykonaniu

prac siedliskowych p. 65

Tabela 11. Zestawienie zbiorcze gatunków runa według typów siedlisko-

wych lasu z uwzględnieniem wariantów uwilgotnienia oraz stanu siedli-
ska – bory świeże p. 65

Tabela 12. Zestawienie zbiorcze elementów drzewostanu według typów

siedliskowych lasu, wariantów uwilgotnienia, stanu siedliska – bory świe-
że p. 65

Tabela 13. Powierzchnia typów siedliskowych lasu z uwzględnieniem sta-

nu siedlisk typów i podtypów gleb leśnych oraz ich porolności p. 65

Zestawienie tabel i wzorów

2.2. Część II

II – „Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych”

Tabela 14. Powierzchnia typów siedliskowych lasu z uwzględnieniem wa-

riantu uwilgotnienia siedliska oraz typu i podtypu gleby p. 65

Tabela 15. Rola lasotwórcza gatunków drzew w nadleśnictwie..., stan na...

p. 65–66

Tabela 16. Ogólne cele hodowlane w nadleśnictwie... – propozycje okre-

ślone na podstawie prac siedliskowych wykonanych w roku... p. 68

Tabela 17. Wytyczne do określania ukorzenienia 71
Tabela 18. Wytyczne do określania stopnia rozkładu torfu 71
Tabela 19. Podział mineralnego materiału glebowego na frakcje i podfrak-

cje granulometryczne 90

Tabela 20. Grupy i podgrupy granulometryczne utworów mineralnych słu-

żące do określania gatunków gleb leśnych w pracach siedliskowych 92

Tabela 21. Grupy i podgrupy utworów organicznych służące do określania

gatunków gleb leśnych w pracach siedliskowych 94

Tabela 22. Systematyka próchnic leśnych 98
Tabela 23. Skala odczynu gleb leśnych p. 58, 112
Tabela 24. Szacunkowa ocena zawartości węglanów w glebie p. 58, 113
Tabela 25. Ocena zawartości próchnicy w glebach leśnych p. 58, 113

WZORY

Wzór 1. Karta typologicznej powierzchni siedliskowej p. 38.2, p. 38.5,

p. 38.9, p. 38.13, p. 54, p. 70, 55, 72

Wzór 2. Formularz opisu pomocniczych typologicznych powierzchni sie-

dliskowych p. 40.1, p. 70, 59

Wzór 3. Karta informacyjna o wykonanych pracach siedliskowych 60

Zestawienie tabel i wzorów

3. ZESTAWIENIE

AKTÓW PRAWNYCH, INSTRUKCJI,

WYTYCZNYCH

Zestawienie aktów prawnych

Odnośniki do haseł podano zgodnie z zapisem przyjętym dla INDEKSU.
Dodatkowo rzymska dwójka (II) oznacza tom II IUL.

UCHWAŁY

Uchwała Sejmu RP z dnia 10 maja 1991 r. o Polityce ekologicznej państwa I/11

USTAWY

Ustawa o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (tekst

jednolity Dz. U. Nr 46, poz. 543 z 2000 r.) I/§ 14

Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r. (tekst jednolity Dz. U. Nr 56,

poz. 679 z 2000 r.) I/11, I/§ 2–3, I/§ 8, I/§ 11, I/§ 14, I/§ 25 I/§ 39–40,
I/§ 79, I/§ 96, I/§ 126

Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. nr 133

z 1997 r. poz. 883) E6/7/3

Ustawa o ochronie dóbr kultury z dnia 15 lutego 1962 r. (tekst jednolity

Dz. U. Nr 98, poz. 1150 z 1999 r.) I/12, I/§ 25

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r.

(Dz. U. Nr 16, poz. 78) I/11, I/§ 14

Ustawa o ochronie informacji niejawnych z dnia 22 stycznia 1999 r.

(Dz. U. Nr 11 z 1999 r. poz. 95) E6/7/3

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. (Dz. U. Nr 81,

poz. 351) I/11

Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r. (tekst jednoli-

ty Dz. U. Nr 99, poz. 1079 z 2001 r.) I/11, I/§ 10–11, I/§ 25

Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 r. (tekst

jednolity Dz. U. Nr 15, poz. 139 z 1999 r.) I/11, I/§ 11

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia 17 maja 1989 r. (Dz. U. Nr 30

poz. 163) I/11

Ustawa Prawo łowieckie z dnia 18 grudnia 1995 r. (Dz. U. Nr 147, poz. 713)

I/11

Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62,

poz. 627) I/11, I/§ 11

ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenie ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i le-

śnictwa w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za
ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki
leśnej z dnia 25 sierpnia 1992 r. (Dz. U. Nr 67, poz. 337) I/§ 11

Rozporządzenie ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i le-

śnictwa w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządze-
nia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji
stanu lasu z dnia 28 grudnia 1998 r. (Dz. U. Nr 3, poz. 16 z 1999 r.)
I/11, II/p. 4, II/p. 14

Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych w sprawie ochrony prze-

ciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
z dnia 3 listopada 1992 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 460 z późn. zm.) I/§ 103

Rozporządzenia ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i le-

śnictwa w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoża-
rowego lasów z dnia 16 sierpnia 1999 r. (Dz. U. Nr 73, poz. 824) I/§ 103

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie podstawowych wyma-

gań bezpieczeństwa sieci teleinformatycznych z dnia 25 lutego 1999 r.
(Dz. U. Nr 18 z 1999 r. poz. 162) E6/7/3

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie organizacji kancelarii tajnych

z dnia 9 lutego 1999 r. (Dz. U. Nr 18 z 1999 r. poz. 156) E6/7/3

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie państwowego systemu odnie-

sień przestrzennych z dnia 8 sierpnia 2000 r. (Dz. U. Nr 70
z dn. 24.08.2000 r., poz. 821) E1

ZARZĄDZENIA DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH

Zarządzenie nr 5 z dnia 1 stycznia 2003 r. w sprawie zmiany zarządzenia

nr 74 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 23 sierpnia
2001 r. w sprawie zdefiniowania standardu leśnej mapy numerycznej
dla poziomu nadleśnictwa oraz wdrażania systemu informacji prze-
strzennej w nadleśnictwach E3, E5

Zarządzenie nr 11A z dnia 11 maja 1999 r. zmieniające Zarządzenie nr 11

Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 lutego 1995

Zestawienie aktów prawnych

roku w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekolo-
gicznych II/p. 4

Zarządzenie nr 23 z dnia 4 sierpnia 1997 r. w sprawie konsultowania – z sa-

morządami terytorialnymi i lokalnymi organizacjami społecznymi – przed-
sięwzięć z zakresu trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz zadań
wynikających z programu ochrony przyrody, projektowanych dla nadle-
śnictwa w planie urządzenia lasu III/151, III/151–158

Zarządzenie nr 23 z dnia 18 maja 1998 r. w sprawie wstępnych założeń

technicznych dla wykonawców leśnej mapy numerycznej oraz jej ewi-
dencjonowania E1, E2

Zarządzenie nr 28 z dnia 8 grudnia 1992 r. w sprawie sporządzenia wniosku

o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru I/§ 11

Zarządzenie nr 41 z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie zmiany zarządzenia

Zarządzenie nr 34 z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zmiany zarządze-

nia nr 74 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia
23 sierpnia 2001 r. w sprawie zdefiniowania standardu leśnej mapy
numerycznej dla poziomu nadleśnictwa oraz wdrażania systemu in-
formacji przestrzennej w nadleśnictwach E5

Zarządzenie nr 58 z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie zmiany zarządzenia nr 74

Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 23 sierpnia 2001 r.
w sprawie zdefiniowania standardu leśnej mapy numerycznej dla po-
ziomu nadleśnictwa oraz wdrażania systemu informacji przestrzennej
w nadleśnictwach E2, E5

Zarządzenie nr 60 z dnia 28 czerwca 1999 r. w sprawie procedury zakłada-

nia ewidencyjnych map numerycznych w nadleśnictwach, z poprawka-
mi wprowadzonymi Zarządzeniem nr 10 Dyrektora Generalnego La-
sów Państwowych z dnia 8 lutego 2001 r. E6/2/1

Zarządzenie nr 63 z dnia 13 sierpnia 2002 r. w sprawie kontroli i odbioru

robót urządzeniowych zlecanych przez regionalne dyrekcje Lasów
Państwowych I/§ 125, II/p. 16

Zarządzenie nr 65 z dnia 2 lipca 1999 r. w sprawie zmiany zarządzenia nr 23

Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 4 sierpnia 1997 r.,
dotyczącego konsultowania – z samorządami terytorialnymi oraz lo-
kalnymi i regionalnymi organizacjami społecznymi – przedsięwzięć
z zakresu trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz zadań wyni-
kających z programu ochrony przyrody, projektowanych dla nadle-
śnictwa w planie urządzenia lasu I/§ 130, III/151–158

Zarządzenie nr 67 z dnia 17 lipca 2001 r. w sprawie sposobu ewidencjono-

wania lasów, gruntów i innych nieruchomości w Lasach Państwowych
I/§ 8, I/§ 22, I/34

Zestawienie aktów prawnych

Zarządzenie nr 74 z dnia 23 sierpnia 2001 r. w sprawie zdefiniowania stan-

dardu leśnej mapy numerycznej dla poziomu nadleśnictwa oraz wdra-
żania systemu informacji przestrzennej w nadleśnictwach I/§ 8, I/§ 63,
II/p. 10, II/p. 62, E1, E2, E3, E4, E5

Zarządzenie nr 92 z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie zmiany stałych glo-

balnych w SILP-LAS I/34

INSTRUKCJE I LITERATURA SPECJALISTYCZNA

„Instrukcja ochrony lasu” I/12, I/§ 101, I/§ 106–107
„Instrukcja ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych” I/§ 46, I/§ 103
„Instrukcja opracowania i wydania szczegółowej mapy geologicznej Polski

w skali 1: 50 000” (PIG 1996) II/84

„Instrukcja sporządzania programu ochrony przyrody w nadleśnictwie” I/§ 110
„Atlas barw Munsella” II/69
„Geografia regionalna Polski”, J. Kondracki (PWN 2001) II/p. 65, II/65
„Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych” I/12, I/§ 12, I/§ 23,

II/9, II/p. 11, III/159

„Klasyfikacja gleb leśnych Polski” (CILP 2000) II/9, II/p. 7, II/p. 19–20,

II/p. 38.3, II/p. 61, II/67, II/80, II/84, II/95

„Mapa potencjalnej roślinności naturalnej Polski”, pod red. W. Matusz-

kiewicza (PPWGiK 1995) II/p. 65

„Skala Braun-Blanqueta” II/p. 39.1
„Tablice miąższości drzew stojących”, B. Szymkiewicz (Wydanie V,

PWRiL, Warszawa 1986) I/§ 42

„Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów”, M. Czuraj, B. Radwański,

S. Strzemeski (PWRiL, Warszawa 1960) I/§ 36–37

„Typy siedliskowe lasu w Polsce”, pod redakcją L. Mroczkiewicza i T. Tram-

plera (Prace IBL nr 250, PWRiL 1964) II/9, II/p. 5

„Urządzanie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji”, B. Wa-

żyński (1997 r.) I/§ 109

„Zasady hodowli lasu” I/12, I/§ 23–24, I/§ 26, I/§ 38, I/§ 46, I/§ 80, I/§ 84–85,

I/§ 90, I/§ 98, I/§ 100, I/§ 108–109, II/9, III/167
„Siedliskowe podstawy hodowli lasu” I/§ 23, II/9, II/p. 5, II/p. 41.1,
II/p. 46, II/p. 65, II/65

„Zasady kartowania siedlisk leśnych” II/9
„Zasady wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych” E6/1/4.1.1.8
„Zespoły leśne Polski”, J. M. Matuszkiewicz (PWN 2001) II/p. 65

WYTYCZNE

„Polska Norma PN-R-04033” (1998 r.) II/90, II/102
„Wytyczne w sprawie konsultowania – z samorządami terytorialnymi oraz

lokalnymi i regionalnymi organizacjami społecznymi – przedsięwzięć

Zestawienie aktów prawnych

z zakresu trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz zadań wynika-
jących z programu ochrony przyrody, projektowanych dla nadleśnic-
twa w planie urządzenia lasu” – załącznik do zarządzenia nr 23 Dyrek-
tora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 4 sierpnia 1997 r. III/155

„Wytyczne w sprawie kryteriów i postępowania przy określaniu indywidu-

alnego wieku dojrzałości do odnowienia drzewostanów” I/§ 83

„Wytyczne w sprawie łowieckiego zagospodarowania rejonów hodowla-

nych” I/§ 106

„Wytyczne w sprawie zasad gospodarowania populacjami zwierząt łow-

nych” I/§ 106

„Wytyczne wdrożenia nowego etatu według potrzeb hodowlanych i nowej

metody regulacji w przerębowym sposobie zagospodarowania” I/§ 82

„Wytyczne wykonywania i dokumentowania kontroli oraz odbioru robót

urządzeniowych” III/159, III/160–166

Zestawienie aktów prawnych

4. SŁOWNIK TERMINÓW

I POJĘĆ

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Adres administracyjny – kod województwa, powiatu, gminy i obrębu

ewidencyjnego.

I/§ 22

Adres leśny – kod RDLP, nadleśnictwa, nr obrębu leśnego, nr leśnictwa,

nr oddziału, litera pododdziału, a przy wyłączeniu nieliterowanym od-
powiedni symbol w miejsce litery pododdziału.

I/§ 22

Analiza gospodarki leśnej w minionym okresie, omawiana na II Komi-

sji Techniczno-Gospodarczej, obejmuje:
– referat nadleśniczego,
– koreferat wykonawcy projektu planu urządzenia lasu,
– koreferat Inspekcji Lasów Państwowych,
– końcową ocenę wykonaną przez dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów

Państwowych.

I/§ 3

Analizę gospodarki leśnej w minionym okresie prowadzi się według obrę-

bów leśnych oraz łącznie dla nadleśnictwa, z wyszczególnieniem:
– zmian w stanie posiadania według kategorii gruntów z wyjaśnieniem

przyczyn tych zmian,

– porównania zaplanowanych zadań gospodarczych na ubiegłe 10-lecie

z ich wykonaniem (z omówieniem istotnych różnic),

– oceny wpływu wykonanych zabiegów gospodarczych na stan lasu,
– rozmiaru wykonanych prac zalesieniowych,

4.1. Z zakresu leśnictwa
– użytych w Instrukcji urządzania lasu

Odnośniki do haseł podano zgodnie z zapisem przyjętym dla INDEKSU.
Dodatkowe oznaczenie – rzymska dwójka (II) oznacza tom II IUL.

– rozmiaru szkód w lasach spowodowanych przez czynniki biotyczne, abio-

tyczne i antropogeniczne, z uwzględnieniem ich lokalizacji i przyczyn,

– podstawowych wyników z zakresu użytkowania ubocznego (stopień

wykorzystania baz surowcowych z punktu widzenia ich trwałości oraz
wyniki gospodarki łowieckiej),

– oceny wykonania zadań wynikających z programu ochrony przyrody,
– wniosków wynikających z porównania powierzchni leśnej i zasobów

drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu (według tabeli
XIII).

I/§ 77

Bieżący roczny przyrost miąższości drzewostanów na 1 ha oblicza się

według formuły:

1ha/1rok

= V

– V

+ U,

gdzie:

– V

– przeciętna zasobność na 1 ha na koniec okresu,

– V

– przeciętna zasobność na 1 ha na początku okresu,

– U – suma przeciętnej rocznej miąższości użytków rębnych i przedręb-

nych na 1 ha za okres ubiegły.

I/§ 118

Bonitacja (klasa bonitacji drzewostanu) – klasę bonitacji drzewostanu,

określaną zarówno dla gatunku panującego, jak i dla pozostałych gatun-
ków wchodzących w skład drzewostanu, ustala się na podstawie porów-
nywania wysokości przeciętnej danego gatunku z wysokością przeciętną
(tego samego gatunku i dla tego samego wieku), zawartą w Tablicach
zasobności i przyrostu drzewostanów, zestawionych przez B. Szymkiewi-
cza (Wydanie V, PWRiL, Warszawa 1986). Bonitację określa się z do-
kładnością do jednej klasy.

I/§ 36

Budowa pionowa – wyróżnia się drzewostany: jednopiętrowe, dwupiętro-

we, wielopiętrowe (z reguły wielogeneracyjne), w klasie odnowienia,
w klasie do odnowienia i o budowie przerębowej.

I/§ 27.1

Cecha drzewostanu:

– drzewostany z odnowienia (zalesienia) sztucznego,
– drzewostany z odnowienia (zalesienia) naturalnego z nasion,
– drzewostany obcego pochodzenia,
– uprawy po rębni złożonej,
– młodniki po rębni złożonej,

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– drzewostany wyżywicowane,
– drzewostany odroślowe,
– drzewostany z zalesień porolnych,
– drzewostany z zalesień na gruntach zrekultywowanych,
– wyłączone drzewostany nasienne,
– gospodarcze drzewostany nasienne,
– otuliny rezerwatów,
– otuliny parków narodowych,
– otuliny wyłączonych drzewostanów nasiennych,
– otuliny ośrodków wypoczynkowych,
– otuliny szkółek wielkoobszarowych i szkółek zespolonych,
– drzewostany doświadczalne,
– projektowane rezerwaty,
– ostoje zwierząt chronionych,
– drzewostany z nasion drzew doborowych (plantacyjne uprawy nasienne),
– uprawy pochodne (z nasion wyłączonych drzewostanów nasiennych,

plantacji nasiennych i plantacyjnych upraw nasiennych),

– drzewostany z nasion, z gospodarczych drzewostanów nasiennych,
– drzewostany zachowawcze,
– uprawy zachowawcze in situ lub ex situ.

I/§ 26.1

Cechy antropogeniczne – modyfikacja odmiany podtypu gleby w profilu

glebowym uzależniona od zmian w układach czynników glebotwórczych
w sekwencjach poziomów genetycznych. Typy gleb antropogenicznych
mają profil o zniekształceniach lub przekształceniach mechanicznych
lub nieodwracalnie zniekształcone chemicznie układy cech, których na-
tężenie spowodowało zmiany podtypu gleby naturalnej. Do cech antro-
pogenicznych wyróżniających odmiany podtypów glebowych należą: gle-
by przekształcone mechanicznie i hydrologicznie, gleby przekształcone
chemicznie.

II/80, II/82

Cechy geogeniczne – modyfikacja odmiany podtypu gleby w profilu gle-

bowym uzależniona od zmian w układach czynników glebotwórczych
w sekwencjach poziomów genetycznych. Do cech geogenicznych wyróż-
niających odmiany podtypów glebowych należą: pokrywy materiałów
przytransportowanych, wtrącenia materiałów węglanowych, domieszki
materiału piaszczystego lub pyłowego.

II/82

Cechy pedogeniczne – modyfikacja odmiany podtypu gleby w profilu

glebowym uzależniona od zmian w układach czynników glebotwór-
czych w sekwencjach poziomów genetycznych. Do cech pedogenicznych

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

wyróżniających odmiany podtypów glebowych należą: troficzność,
oglejenie opadowe, oglejenie gruntowe, zabagnienie gleb torfowych
i mułowych, stopnie zmurszenia torfu, wody gruntowo-glebowe, wytrą-
cenia pedogeniczne, miąższość gleby mineralnej, miąższość gleby or-
ganicznej.

II/80

Cele i zadania urządzania lasu:

– inwentaryzacja i ocena stanu lasu, w tym gleb, siedlisk i drzewostanów

oraz określenie i kształtowanie naturalnych relacji między nimi,

– rozpoznanie walorów przyrodniczych w lasach oraz opracowanie pro-

gramu ochrony przyrody dla nadleśnictwa,

– rozpoznanie funkcji lasu w powiązaniu z zagospodarowaniem prze-

strzennym,

– podział lasów – według pełnionych funkcji i przyjętych celów gospo-

darowania – na gospodarstwa (w tym: specjalne, lasów ochronnych
oraz lasów wielofunkcyjnych z dominującą funkcją produkcyjną –
zwanych dalej lasami gospodarczymi), z wyróżnieniem drzewostanów
do przebudowy, dla potrzeb regulacji użytkowania głównego, opty-
malizacji etatów użytkowania rębnego i przedrębnego oraz realizacji
długookresowych i średniookresowych celów hodowlanych,

– określenie długo- i średniookresowych hodowlanych i technicz-

nych celów gospodarki leśnej dla urządzanego obiektu, umożliwia-
jących formułowanie celów doraźnych w poszczególnych drzewo-
stanach,

– projektowanie pożądanej struktury gatunkowej, wiekowej i prze-

strzennej lasu oraz budowy piętrowej drzewostanów,

– kształtowanie wielkości i struktury zapasu produkcyjnego w urządza-

nej jednostce, w ramach gospodarstw, obrębów leśnych i w całym nad-
leśnictwie,

– ustalenie etatów cięć użytkowania rębnego i przedrębnego,
– ustalenie możliwości lokalizacji etatu cięć użytkowania rębnego

w wielkości przyjętej za optymalną,

– ustalenie zadań gospodarczych na dziesięciolecie i określenie sposo-

bów ich realizacji,

– ustalenie stref uszkodzenia lasu (po wprowadzeniu obowiązku ustala-

nia takich stref, zob. § 10 ust. 6, I cz. IUL) oraz stopni uszkodzenia
drzewostanów,

– określenie kierunkowych zadań z zakresu ochrony lasu, w tym ochro-

ny przeciwpożarowej,

– ustalenie kierunkowych zadań z zakresu gospodarki łowieckiej w la-

sach,

– określenie potrzeb w zakresie remontów i budowy infrastruktury

technicznej, w tym dotyczących turystyki i rekreacji,

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– zobrazowanie przestrzenne (wizualizacja) urządzanego obiektu,

funkcji lasu, wyników inwentaryzacji oraz zadań gospodarki leśnej,

– sporządzenie ogólnego opisu lasów, w tym danych dotyczących: wa-

runków przyrodniczych i ekonomicznych, analizy gospodarki leśnej
w minionym okresie, celów i zasad gospodarki przyszłej, projektowa-
nych sposobów realizacji gospodarki leśnej, zadań na najbliższe dzie-
sięciolecie oraz programu ochrony przyrody dla nadleśnictwa.

I/§ 1

Część planistyczna planu urządzenia lasu obejmuje:

– podstawy gospodarki przyszłego okresu zawarte w części planistycz-

nej ogólnego opisu nadleśnictwa, w tym cele i zasady trwale zrówno-
ważonej gospodarki leśnej w lasach wielofunkcyjnych, oraz przewidy-
wane sposoby ich realizacji,

– wskazania gospodarcze zawarte w opisie taksacyjnym lasu,
– określenie etatów cięć użytkowania głównego,
– wykaz projektowanych cięć rębnych wraz z mapą przeglądową cięć,
– zestawienie i opisanie zadań z zakresu użytkowania głównego (rębne-

go i przedrębnego),

– zestawienie i opisanie zadań z zakresu hodowli lasu, w tym zalesień

gruntów przeznaczonych do zalesienia (określonych w art. 14 ust. 2 usta-
wy o lasach), odnowienia lasu oraz pielęgnowania upraw i młodników,

– określenie kierunkowych zadań z zakresu ochrony lasu, w tym ochro-

ny przeciwpożarowej, z przedstawieniem tych zadań na mapach prze-
glądowych,

– określenie kierunkowych zadań z zakresu gospodarki łowieckiej,

z przedstawieniem tych zadań na mapie przeglądowej,

– określenie potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej, w tym doty-

czących turystyki i rekreacji.

I/§ 3

Dane inwentaryzacji lasu:

– dokumentacja prac siedliskowych,
– opis taksacyjny lasu,
– mapy obrazujące wyniki inwentaryzacji lasu (w tym mapa gospodar-

cza oraz mapy przeglądowe: drzewostanów, siedlisk, funkcji lasu),

– mapa sytuacyjna,
– zestawienia zbiorcze danych inwentaryzacyjnych (raporty w formie

tabel i wykazów),

– pierwsza część ogólnego opisu urządzanego nadleśnictwa, zawierają-

ca ogólną charakterystykę lasów oraz zestawienia zbiorcze danych
inwentaryzacyjnych.

I/§ 3

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Dane rejestru gruntów:

– działka ewidencyjna,
– grupa rodzajów powierzchni,
– powierzchnia: działki, grupy rodzajów powierzchni, oddziału, arkusza,

obrębu ewidencyjnego, gminy, powiatu, województwa.

I/§ 8

Dokładność obliczania powierzchni wyłączeń

Przy wykonywaniu obliczeń powierzchni wyłączeń obowiązuje dokład-
ność zapisu do 0,01 ha, w ewidencji powszechnej zaś powierzchnię dzia-
łek ewidencyjnych oblicza się i zapisuje z dokładnością do 1 m

. W pla-

nie urządzenia lasu obowiązuje zasada wyrównywania powierzchni wy-
łączeń do powierzchni działek ewidencyjnych, a następnie zaokrąglania
tych wyłączeń do 0,01 ha. W ten sposób powierzchnia oddziału (będąca
sumą powierzchni wyłączeń zaokrąglonych do 0,01 ha) może się różnić
od sumy powierzchni działek określanej w m

. W planie urządzenia la-

su sporządza się zestawienie zbiorcze (Tabela I. Zestawienie powierzch-
ni gruntów nadleśnictwa według rodzajów użytków gruntowych, kategorii
użytkowania i grup rodzajów powierzchni, zgodnie z podziałem admini-
stracyjnym kraju) powierzchni nadleśnictwa, z uwzględnieniem obrębów
leśnych – w m

, a wszelkie pozostałe zestawienia powierzchniowe agre-

gowane są (na podstawie wydzieleń) z dokładnością do 0,01 ha. Przy
opisywaniu stanu posiadania nadleśnictwa, w ogólnym opisie lasów
(zwanym elaboratem), należy wyjaśnić różnice (na poziomie oddziałów,
obrębów ewidencyjnych i nadleśnictwa) pomiędzy sumą działek ewiden-
cyjnych w m

a sumą wydzieleń w arach. Na mapie gospodarczej po-

wierzchnie działek ewidencyjnych podaje się w m

, a powierzchnie arku-

szy w arach (w hektarach do dwóch miejsc po przecinku) i w m

(w na-

wiasie); podobnie na mapach przeglądowych obrębu leśnego łączną po-
wierzchnię tego obrębu podaje się w arach i w m

(w nawiasie).

I/§ 68

Drogi leśne – drogi znajdujące się w granicach kompleksu leśnego, a nie

zaliczone do dróg publicznych (w tym również kolejki leśne).

I/§ 14.8.3. d

Drzewostany obejmują:

– uprawy (w tym plantacyjne uprawy nasienne i rejestrowane uprawy

pochodne) o zadrzewieniu 0,5 i wyższym,

– młodniki o zadrzewieniu 0,5 i wyższym,
– drzewostany II klasy wieku o zadrzewieniu 0,4 i wyższym,
– drzewostany III i starszych klas wieku o zadrzewieniu 0,3 i wyższym,
– drzewostany w klasie odnowienia i w klasie do odnowienia.

I/§ 14.8.1

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Drzewostany dwupiętrowe – drzewostany, w których warstwa drzew

składa się z dwóch wyraźnych pięter różnej wysokości. Do piętra dolne-
go zalicza się drzewa, których korony nie przenikają do piętra górnego,
nie są też zaliczone do warstwy podrostu lub podszytu, a jednocześnie
wskaźnik ich zwarcia wynosi co najmniej 3b (zwarcie przerywane, za-
gęszczenie przerywane miejscami luźne). W razie wątpliwości dotyczą-
cych kwalifikacji drzewa do danego piętra należy przyjąć, że drzewo
piętra górnego nie powinno wykazywać wysokości mniejszej niż 2/3
średniej wysokości gatunku panującego w piętrze górnym. Przy opisywa-
niu drzewostanów dwupiętrowych należy podać charakterystykę i ele-
menty taksacyjne oddzielnie dla każdego piętra. Opis należy rozpoczy-
nać od piętra górnego, jeżeli jednak zadrzewienie piętra dolnego wyno-
si 0,5 i więcej, a piętra górnego 0,2 i mniej, wówczas opis rozpoczyna się
od piętra dolnego.

I/§ 27.3

Drzewostany jednopiętrowe – drzewostany, w których warstwa drzew

składa się zasadniczo z jednego piętra o niewielkim zróżnicowaniu wy-
sokości, a liczba drzew występujących pod okapem drzewostanu nie
spełnia warunków drugiego piętra. Elementy taksacyjne drzewostanu
jednopiętrowego podaje się dla całego piętra, kolejno według gatunków
drzew wchodzących w skład danego drzewostanu.

I/§ 27.2

Drzewostany o budowie przerębowej – drzewostany, w których budowie

biorą udział grupy i kępy drzew w różnym wieku i o różnej wysokości,
przenikające się nawzajem na całej powierzchni, co daje łącznie zwarcie
pionowe, a nie układ piętrowy o zwarciu poziomym. Dla optymalnej bu-
dowy przerębowej charakterystyczne jest wypełnianie przestrzeni masą
asymilacyjną. Optymalną budowę przerębową cechuje również duże
zróżnicowanie grubości drzew już na małej powierzchni drzewostanu.
Dla drzewostanów o budowie przerębowej określa się jeden skład ga-
tunkowy, kolejno według wagi wyróżnionych w składzie grup wieko-
wych, a w ramach tych grup w kolejności według występujących gatun-
ków drzew.

I/§ 27.7

Drzewostany odroślowe – drzewostany, w których udział drzew odroślo-

wych jest większy niż 50% powierzchni.

I/§ 26.3

Drzewostany w klasie do odnowienia – drzewostany, w których rozpo-

częto proces odnowienia z zastosowaniem rębni złożonych (w zasadzie
w ubiegłym okresie gospodarczym), lecz nie spełniające kryteriów klasy

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

odnowienia, tzn. wymagające uprzedniego odnowienia jako bezwzględ-
nego warunku kontynuacji cięć rębniami złożonymi. Okres uprzątnięcia
w drzewostanach w klasie do odnowienia odpowiada, w przybliżeniu,
okresowi odnowienia. Przy opisywaniu drzewostanów w klasie do odno-
wienia, podobnie jak w klasie odnowienia opisuje się najpierw staro-
drzew, a następnie istniejące młode pokolenie.

I/§ 27.6

Drzewostany w klasie odnowienia – drzewostany w okresie odnowienia,

w zasadzie w wieku dojrzałości drzewostanu do odnowienia, które – ze
względu na sposób gospodarowania rębniami złożonymi oraz formę od-
słaniania młodego pokolenia – podlegają równocześnie użytkowaniu i od-
nowieniu pod osłoną, i w których co najmniej 50% powierzchni (a w drze-
wostanach użytkowanych rębniami gniazdowymi i stopniowymi – co naj-
mniej 30%) zostało odnowione naturalnie lub sztucznie gatunkami głów-
nymi o pełnej przydatności hodowlanej. Do drzewostanów w klasie odno-
wienia mogą być również zaliczone drzewostany młodsze, o niskim za-
drzewieniu, przedplonowe lub silnie uszkodzone, objęte przebudową z za-
stosowaniem rębni złożonych, w których jednocześnie występuje młode
pokolenie, dostosowane do lokalnych warunków, utrwalone i o pełnej
przydatności hodowlanej, pochodzące z odnowienia sztucznego lub natu-
ralnego, o pokryciu nie mniejszym niż 50%, a w drzewostanach użytkowa-
nych rębniami gniazdowymi i stopniowymi – co najmniej 30%. Podczas
taksacji drzewostanów w klasie odnowienia opisuje się najpierw staro-
drzew, a następnie młode pokolenie.

I/§ 27.5

Drzewostany wielopiętrowe (przeważnie również wielogeneracyjne) –

drzewostany, w których warstwa drzew rozdzielona jest na co najmniej
trzy poziomy o charakterze pięter różnej wysokości, przy czym wierz-
chołki drzew jednego gatunku mogą występować w różnych poziomach.
Drzewa wszystkich poziomów (warstw drzewostanu) wykazują w zasa-
dzie miąższość grubizny (cieńsze zalicza się odpowiednio do podrostu
lub podszytu), a także widoczne cechy zwarcia poziomego (nie pozwala-
jącego zaliczyć drzewostanu do budowy przerębowej). Drzewostany
wielopiętrowe opisuje się podobnie jak drzewostany o budowie przerę-
bowej, tzn. określa się jeden skład gatunkowy dla całego drzewostanu
z podziałem na warstwy wiekowo-gatunkowe.

I/§ 27.4

Dynamika wzrostu drzewa – określana na podstawie cech jakości, klasy

bonitacji oraz stopnia uszkodzenia i tendencji rozwojowych, jakie dany
gatunek wykazuje w opracowywanym terenie. Przyjmuje się następujące
określenia dynamiki:

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– bardzo dobra – gatunek w danym typie siedliskowym lasu (TSL) cha-

rakteryzuje się w starszych drzewostanach wysoką jakością i bonitacją,
w młodszych dużymi rocznymi przyrostami wysokości i dobrą jako-
ścią; tylko pojedyncze drzewa wykazują uszkodzenia spowodowane
przez czynniki abiotyczne i biotyczne,

– dobra – gatunek w danym TSL charakteryzuje się w starszych drzewo-

stanach dobrą jakością i bonitacją, w młodszych przeciętnymi roczny-
mi przyrostami wysokości i dobrą jakością; do 20% drzew wykazuje
uszkodzenia spowodowane przez czynniki abiotyczne i biotyczne,

– średnia – gatunek w danym TSL charakteryzuje się w starszych drzewo-

stanach średnią jakością i bonitacją, w młodszych przeciętnymi roczny-
mi przyrostami wysokości i średnią jakością, do 50% drzew wykazuje
uszkodzenia spowodowane przez czynniki abiotyczne i biotyczne,

– słaba – gatunek w danym TSL charakteryzuje się w starszych drzewo-

stanach niską jakością i bonitacją, w młodszych przeciętnymi roczny-
mi przyrostami wysokości i średnią jakością, ponad 50% drzew wyka-
zuje uszkodzenia spowodowane przez czynniki abiotyczne i biotyczne.

II/p. 66.3

Działki zrębowe (w SLMN) – warstwa obligatoryjna bazy geometrycz-

nej. Zawiera obiekty z wykazów cięć (10-letnich planów urządzenio-
wych). Podstawowymi obiektami w strukturze są działki zrębowe (ma-
nipulacyjne) będące częścią wspólną pasa zrębowego i powierzchni wy-
dzielenia. Obiekty tej warstwy łączą się z tablicą opisu taksacyjnego
przechowującą informacje o planowanych czynnościach gospodarczych
(wskazania gospodarcze). Warstwa działek zrębowych tworzona jest
przez obiekty złożone z pojedynczych obwodnic zewnętrznych. Po-
wierzchnie te nie mogą się nakładać, a na styku powinny mieć granicę
złożoną z tej samej liczby wierzchołków o identycznych współrzędnych.
Pojedynczy obiekt powinien zawierać się w dokładnie jednym poligonie
wydzielenia.

E6/1/4.1.1.9

Elaborat zob. Opis ogólny planu urządzenia lasu nadleśnictwa

Elaborat siedliskowy zob. Opis ogólny dokumentacji siedliskowej

Etat cięć użytkowania przedrębnego:

W wymiarze powierzchniowym ustala się na podstawie zestawienia
zbiorczego powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do użytkowa-
nia przedrębnego we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego we-
dług rodzajów cięć i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku (ta-
bela XVI). Tak ustalony i przyjęty podczas II KTG etat powierzchniowy

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

jest wielkością obligatoryjną do wykonania w okresie obowiązywania
planu urządzenia lasu.

I/§ 94.2

Orientacyjny etat użytkowania przedrębnego w wymiarze miąższościo-
wym ustala się w m

grubizny netto na dziesięciolecie, sumarycznie dla

całego obrębu, bez szczegółowego rozdziału na gospodarstwa, rodzaje
cięć, gatunki drzew i klasy wieku. Przy planowaniu orientacyjnego etatu
cięć użytkowania rębnego należy uwzględniać przyjęte cele gospodaro-
wania (ochronne i produkcyjne), stadia rozwojowe drzewostanów i dy-
namikę ich rozwoju.

I/§ 95.3

Etaty cięć użytkowania rębnego:

Etat dla gospodarstwa:

•

Przerębowego – nie oblicza się. Wielkość planowanego użytkowa-
nia rębnego wynika z potrzeb hodowlanych określanych indywidu-
alnie dla każdego drzewostanu, z uwzględnieniem funkcji lasu
i stanu drzewostanów.

I/§ 89.3, I/§ 92.1

•

Specjalnego – nie oblicza się. Wielkość planowanego użytkowania
rębnego wynika z sumy stwierdzonych na gruncie potrzeb hodow-
lanych drzewostanów, realizowanych w postaci różnych form użyt-
kowania rębnego, zapewniającego ciągłe spełnianie przez nie
funkcji, dla których zostały wyłączone, z uwzględnieniem funkcji
lasu i stanu drzewostanów.

I/§ 89.1, I/§ 92.1

Etat miąższościowy grubizny netto – suma miąższości netto drzewosta-
nów lub ich części, ujętych w wykazie projektowanych cięć rębnych
(Wzór 6), w ramach etatu miąższościowego brutto. Miąższość netto na-
leży obliczać jako iloczyn miąższości brutto i współczynników redukcyj-
nych.

I/§ 93.1

Etat miąższościowy użytków głównych (rębnych i przedrębnych) jest po-
jęciem prawnym, zapisanym w art. 18 ust. 4 pkt 3 lit. a ustawy o lasach,
oznaczającym ilość drewna przewidzianego do pozyskania w planie
urządzenia lasu. W art. 23 ustawy o lasach zapisano zaś, że zwiększenie
rozmiaru pozyskania drewna w nadleśnictwie ponad wielkość określoną
w planie urządzenia lasu może nastąpić tylko w związku ze szkodą lub
klęską żywiołową (powstaje wtedy formalna podstawa do sporządzenia
stosownego aneksu). Zgodnie z wymienionymi przepisami, etatem
miąższościowym użytków głównych (rębnych i przedrębnych) jest całko-

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

wita miąższość grubizny netto, zaprojektowana do pozyskania w planie
urządzenia lasu, w tym:
– użytki rębne zaliczone na poczet przyjętego etatu łącznie ze spodzie-

wanym 5% przyrostem,

– użytki rębne niezaliczone na poczet przyjętego etatu,
– użytki przedrębne.

I/§ 96

Etat optymalny – określa się w gospodarstwach: zrębowym (GZ) i prze-
rębowo-zrębowym (GPZ). Etat ten mieści się pomiędzy etatami obli-
czonymi z ostatniej i dwóch ostatnich klas wieku, przy czym w zależno-
ści od wielkości etatu zrównania średniego wieku jest równy:
– mniejszemu z etatów dojrzałości, jeżeli etat zrównania jest mniejszy

od mniejszego z etatów dojrzałości,

– większemu z etatów dojrzałości, jeżeli etat zrównania jest większy od

większego z etatów dojrzałości,

– etatowi zrównania, jeżeli mieści się on w przedziale określonym eta-

tami według dojrzałości drzewostanów.

I/§ 91.1

Jeżeli etat ten w gospodarstwie zrębowym w lasach gospodarczych (GZ)
różni się znacznie od etatu z potrzeb hodowlanych (wyrażającego moż-
liwości lokalizacji cięć rębnych), to o przyjęciu wielkości etatu (optymal-
nego lub z potrzeb hodowlanych) decyduje II KTG.

I/§ 92.3

Etat według dojrzałości drzewostanów – oblicza się etaty roczne dla go-
spodarstw: lasów ochronnych (O), zrębowego (GZ), przerębowo-zrę-
bowego (GPZ). Etaty według dojrzałości drzewostanów oblicza się
w dwóch wersjach:
– z miąższości drzewostanów ostatniej klasy wieku (rębnych i starszych),
– z miąższości drzewostanów dwóch ostatnich klas wieku (bliskoręb-

nych i starszych).

Roczne etaty oblicza się, dzieląc miąższość drzewostanów ostatniej lub
dwu ostatnich klas wieku przez odpowiednie wskaźniki, w zależności od
przyjętego wieku rębności głównych gatunków drzew i okresu odnowienia.

I/§ 90.1,2,4

Etat według okresów uprzątnięcia – określa się w gospodarstwach,
w których występują drzewostany w KO i w KDO. Określa się go jako
sumę takich etatów ustalonych dla poszczególnych drzewostanów zali-
czonych do KO lub do KDO. Orientacyjne etaty roczne dla każdego
drzewostanu oblicza się w wykazach drzewostanów w KO oraz drzewo-
stanów w KDO.

I/§ 91.4

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Etat według potrzeb przebudowy – określa się dla gospodarstwa przebu-
dowy. Jest on sumą etatów obliczonych dla poszczególnych drzewosta-
nów zaliczonych do gospodarstwa. Orientacyjne etaty roczne dla każde-
go drzewostanu oblicza się w wykazie drzewostanów zakwalifikowanych
do przebudowy w najbliższym dziesięcioleciu.

I/§ 91.3

Etat według zrównania średniego wieku – oblicza się łącznie dla całego
gospodarstwa, bez uwzględniania gatunku i wieku rębności, według
schematu przedstawionego w tabeli w § 90 pkt 7 IUL.

I/§ 90.7

Etat z potrzeb hodowlanych i ochronnych – sumaryczna wielkość użyt-
ków rębnych, zaprojektowanych w gospodarstwie na okres obowiązywa-
nia planu urządzenia lasu (I/§ 89.2). Etat ten wynika z sumy miąższości
drzew przewidzianych we wskazaniach gospodarczych do użytkowania
rębnego, zgodnie z potrzebami wynikającymi z funkcji lasów, stanu ho-
dowlanego drzewostanów, stopnia zaawansowania odnowień podoka-
powych oraz z konieczności zachowania odpowiedniego ładu prze-
strzennego i czasowego w ostępach lub jednostkach kontrolnych.

I/§ 91.2

W gospodarstwie lasów ochronnych (O) należy przestrzegać zasady, by
nie nastąpiło nadmierne nagromadzenie drzewostanów o złym stanie
zdrowotnym lub sanitarnym. Etat z potrzeb hodowlanych podlega po-
równywaniu z wyliczonymi etatami według dojrzałości, lecz tylko w celu
sformułowania odpowiednich wniosków wynikających z takiego porów-
nania. Na okres obowiązywania planu urządzenia lasu przyjmuje się etat
z potrzeb hodowlanych.

Jeżeli w gospodarstwie przerębowo-zrębowym w lasach gospodarczych
(GPZ) etat ten odbiega znacznie od optymalnego, weryfikuje się rozpla-
nowanie cięć rębnych. Decyzje o wysokości przyjętego etatu podejmuje
II KTG.

W gospodarstwie przerębowo-zrębowym (GPZ) przyjęty etat nie może
być niższy niż obliczony według okresów uprzątnięcia w KO i KDO.

W gospodarstwie przebudowy (R) przyjmuje się etat z potrzeb hodow-
lanych, bacząc by nie odbiegał on znacznie od etatu według potrzeb
przebudowy. W przypadku znacznych różnic pomiędzy etatem według
potrzeb przebudowy a etatem z potrzeb hodowlanych, decyzję o wyso-
kości przyjętego etatu podejmuje II KTG.

I/§ 92

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Formy występowania gatunków drzew (stosowane przy pracach siedli-

skowych) uwzględniające typ siedliskowy lasu (TSL), dolną i górną war-
stwę drzew oraz podrost:
– pojedynczo (zajmuje do 5% pow. TSL),
– grupowo (zajmuje do 30% pow. TSL – od kilku do kilkunastu drzew),
– kępowo (zajmuje do 30% pow. TSL – kilkanaście i więcej drzew),
– gatunek współpanujący (zajmuje 30–50% pow. TSL),
– gatunek panujący (zajmuje ponad 50% TSL).

II/p. 66.2

Formy zmieszania gatunków drzew:

– jednostkowe – jeżeli gatunki zmieszane są jednostkowo, bez grup i kęp,
– grupowe – jeżeli gatunki zmieszane są w formie grup po kilka lub kil-

kanaście drzew,

– drobnokępowe – jeżeli gatunki zmieszane są w formie drobnych kęp

o powierzchni do 0,05 ha,

– kępowe – jeżeli gatunki zmieszane są kępami o powierzchni 0,05–0,10 ha,
– wielkokępowe – o powierzchni kęp przekraczającej 0,10 ha,
– rzędowe – jeżeli zmieszanie gatunków występuje rzędami na przemian,
– pasowe – jeżeli zmieszanie gatunków występuje na przemian pasami

(pas obejmuje co najmniej 3 rzędy),

– smugowe – jeżeli zmieszanie gatunków występuje w formie nieregu-

larnych smug.

I/§ 33

Gatunek ekspansywny – gatunek drzewa samoistnie wkraczający na co-

raz większy obszar nadleśnictwa, zazwyczaj na różne siedliska.

II/p. 66.3

Gatunek ekstensywny – gatunek drzewa samoistnie zanikający na coraz

większym obszarze nadleśnictwa, zazwyczaj na różnych siedliskach.

II/p. 66.3

Gatunek gleby określa uziarnienie (skład granulometryczny) profilu gle-

bowego gleb mineralnych oraz warstw mineralnych w niektórych glebach
organicznych i organiczno-mineralnych. Podstawą określenia gatunku
gleby jest podział materiału mineralnego gleby na frakcje i grupy granu-
lometryczne. Procentowa zawartość frakcji granulometrycznych gleby
jest podstawą wyróżnienia grup i podgrup granulometrycznych gleby. Po-
działy mineralnego materiału glebowego na frakcje i grupy granulome-
tryczne określone są Polską Normą PN-R-04033:1998 – tabele 19–21.

II/90

Gatunki domieszkowe zob. Występowanie gatunków domieszkowych

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Gleby przekształcone chemicznie – cecha antropogeniczna odmiany

podtypu gleby obejmująca gleby: agrotroficzne, sylwitroficzne, obciążo-
ne metalami ciężkimi, zakwaszane, alkalizowane, zasolone, skażone.

II/83

Gleby przekształcone mechanicznie i hydrologicznie – cecha antropo-

geniczna odmiany podtypu gleby obejmująca gleby: uprawne porolne,
uprawne leśne, odwodnione, zanieczyszczone, zniekształcone.

II/83

Gniazda – nieodnowione lub odnowione powierzchnie w drzewostanach,

w których wykonano je jako pierwszy etap użytkowania rębnego odpo-
wiednimi rębniami złożonymi. Młode pokolenie występujące na gniaz-
dach opisuje się tak, jak w klasie odnowienia.

I/§ 28

Gospodarczy typ drzewostanu (GTD) – określa hodowlany ramowy cel

gospodarowania w nadleśnictwie, docelowo dla wieku dojrzałości rębnej,
w formie pożądanej kolejności udziału głównych gatunków drzew zapisy-
wanych wzrastająco; np. zapis GTD: So-Db oznacza, że w wieku dojrza-
łości rębnej danego drzewostanu gatunkiem panującym powinien być
dąb, a współpanującym sosna. GTD mogą być modyfikowane w konkret-
nym drzewostanie, z uwzględnieniem występujących mikrosiedlisk, stop-
nia uwilgotnienia i stanu siedliska oraz rzeczywistego składu gatunkowe-
go drzewostanu.

I/§ 24

Gospodarstwa – w ramach obrębu leśnego tworzy się, do celów planowa-

nia urządzeniowego, jednostki regulacyjne nazywane gospodarstwami.
Gospodarstwa tworzy się na podstawie dominujących funkcji pełnio-
nych przez lasy (z uwzględnieniem wszystkich funkcji pozostałych),
a także przyjętych celów gospodarowania (z uwzględnieniem możliwo-
ści produkcyjnych siedlisk leśnych). Dominujące funkcje lasu narzucają
główny podział gospodarczy na: rezerwaty, lasy ochronne i lasy gospo-
darcze, z tym że drzewostany pełniące funkcje specyficzne kwalifikowa-
ne są do gospodarstwa specjalnego, niezależnie od głównego podziału
gospodarczego. Podobnie kwalifikowane są do odrębnego gospodar-
stwa (zarówno z lasów ochronnych, jak i gospodarczych) drzewostany
przeznaczone do pilnej przebudowy. Pozostałe drzewostany ujmowane
są odpowiednio w gospodarstwie lasów ochronnych lub w gospodarstwie
lasów gospodarczych, podzielonym odpowiednio na mniejsze gospodar-
stwa: zrębowe, przerębowo-zrębowe i przerębowe. Tworzy się w ten
sposób następujące gospodarstwa:
– gospodarstwo specjalne (S),

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– gospodarstwo lasów ochronnych (O),
– gospodarstwo zrębowe w lasach gospodarczych (GZ),
– gospodarstwo przerębowo-zrębowe w lasach gospodarczych (GPZ),
– gospodarstwo przerębowe w lasach gospodarczych (GP),
– gospodarstwo przebudowy w lasach ochronnych i gospodarczych (R).
Drzewostany grupuje się w gospodarstwa w ramach obrębów leśnych,
a dla każdego gospodarstwa określa się i przyjmuje etat użytkowania
rębnego na okres obowiązywania planu (w zasadzie na 10 lat). Gospo-
darstwa: S, O, GP i R tworzy się bez względu na ich powierzchnię, nato-
miast w GZ i GPZ powierzchnie mniejsze od 100 ha włącza się do więk-
szego gospodarstwa.

I/§ 82

Gospodarstwo lasów ochronnych (O) – obejmuje wszystkie lasy ochron-

ne, z wyjątkiem zaliczonych do gospodarstwa specjalnego lub do gospo-
darstwa przebudowy.

I/§ 82.8

Gospodarstwo przebudowy (R) – obejmuje drzewostany zaliczone za-

równo do lasów ochronnych, jak i lasów gospodarczych, ale bez drzewo-
stanów przypisanych do gospodarstwa specjalnego, zgodnie z wytyczny-
mi określonymi w § 40 ust. 6, I cz. IUL.

I/§ 82.12

Gospodarstwo przerębowe (GP) – obejmuje te drzewostany w lasach go-

spodarczych (nieujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy),
w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład
gatunkowy stosuje się przerębowy sposób zagospodarowania (rębnią
przerębową lub stopniową z okresem odnowienia ponad 40 lat).

I/§ 82.11

Gospodarstwo przerębowo-zrębowe (GPZ) – obejmuje te drzewostany

w lasach gospodarczych (nieujęte w gospodarstwie specjalnym lub prze-
budowy), w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i ak-
tualny skład gatunkowy stosuje się przerębowo-zrębowy sposób zago-
spodarowania (rębniami częściowymi, gniazdowymi lub stopniowymi
z okresem odnowienia do 40 lat).

I/§ 82.10

Gospodarstwo specjalne (S) obejmuje:

– rezerwaty przyrody wraz z otulinami,
– projektowane rezerwaty przyrody,
– lasy uzdrowiskowe w strefach: A i B ochrony uzdrowiskowej, określo-

nych statutem uzdrowiska,

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– lasy w strefie górnej granicy lasu,
– lasy glebochronne na wydmach nadmorskich i klifach w pasie nad-

brzeżnym, na wydmach śródlądowych, na stokach o nachyleniu ponad
45

oraz na stromych zboczach jarów, wąwozów i wzgórz,

– lasy wodochronne w strefach ochronnych ujęć wody i źródeł wody,

wyodrębnionych stosownymi decyzjami administracyjnymi,

– lasy na terenach ośrodków wypoczynkowych (liczących co najmniej 50

miejsc noclegowych) i w ich najbliższym otoczeniu (100–500 m),

– wyłączone powierzchnie badawcze i doświadczalne,
– lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody (w tym na siedli-

skach łęgowych i bagiennych),

– wyłączone drzewostany nasienne oraz drzewostany zachowawcze,
– lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa pań-

stwa,

– lasy stanowiące ostoje zwierząt objętych ochroną gatunkową,
– lasy znajdujące się na gruntach stanowiących współwłasność oraz na

gruntach spornych.

I/§ 82.7

Gospodarstwo zrębowe (GZ) – obejmuje te drzewostany w lasach gospo-

darczych (nieujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy), w któ-
rych ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład gatun-
kowy, przyjmuje się zrębowy sposób zagospodarowania (rębnią zupełną).

I/§ 82.9

Granica transportowa – to najbardziej oddalona od drogi wywozowej

umowna linia (naturalna lub sztuczna), począwszy od której pozyskane
drewno jest zrywane do tejże drogi. Naturalne granice transportowe to:
grzbiety górskie, potoki, urwiska lub inne przeszkody terenowe. W tere-
nie nizinnym, gdy linie oddziałowe są również drogami wywozowymi,
granica transportowa przebiega przez środek oddziału.

I/§ 86.3

Grunty leśne niezalesione obejmują:

– w produkcji ubocznej, założone na gruntach zaliczonych do lasów:

plantacje choinek, plantacje krzewów, poletka łowieckie,

– grunty do odnowienia, przejściowo pozbawione drzewostanu i przewi-

dywane do odnowienia w najbliższych latach, w tym: zręby, halizny,
płazowiny,

– pozostałe powierzchnie leśne niezalesione, w tym: przewidziane do

naturalnej sukcesji, objęte szczególną ochroną,

– wylesienia na gruntach leśnych przewidywanych do wyłączenia z pro-

dukcji.

I/§ 14.8.2

100

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Grunty leśne zalesione, zgodnie z zasadami ewidencji gruntów w Lasach

Państwowych, obejmują drzewostany i plantacje drzew.

I/§ 14.8.1

Grunty związane z gospodarką leśną obejmują:

– budynki i budowle wykorzystywane na potrzeby gospodarki leśnej

(zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy o lasach, co zostało potwierdzone w art.
2 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomo-
ściami – tekst jednolity Dz. U. Nr 46, poz. 543 z 2000 r.),

– urządzenia melioracji wodnych, tj. znajdujące się w granicach kom-

pleksu leśnego rowy melioracji szczegółowej oraz inne urządzenia
melioracji wodnych,

– linie podziału przestrzennego lasu, które są liniami podziału po-

wierzchniowego oraz inne linie podziału przestrzennego lasu w grani-
cach kompleksu leśnego (tak jak zostały określone w rejestrze grun-
tów nadleśnictwa),

– drogi leśne,
– tereny pod liniami energetycznymi (również telefonicznymi), z wyjąt-

kiem linii napowietrznych nad gruntami nieleśnymi, w tym nad grun-
tami wyłączonymi z produkcji zgodnie z ustawą o ochronie gruntów
rolnych i leśnych,

– szkółki leśne, z wyjątkiem szkółek podokapowych,
– miejsca składowania drewna, czyli składy i składnice drewna,
– parkingi leśne oraz inne urządzenia turystyczne.

I/§ 14.8.3

Grupa rodzajów powierzchni – podstawowa jednostka ewidencji

gruntów obowiązująca w rejestrze gruntów Lasów Państwowych
(zgodnie z zarządzeniem nr 67 Dyrektora Generalnego Lasów Państwo-
wych z dnia 17 lipca 2001 r. w sprawie sposobu ewidencjonowania la-
sów, gruntów i innych nieruchomości w Lasach Państwowych). Do ce-
lów gospodarczych, uwzględniając potrzebę kontynuacji zaszłości
w SILP-LAS, wyróżnia się dodatkowo poszczególne rodzaje powierzch-
ni w ramach grup rodzajów powierzchni.

I/§ 22.2

Halizny – powierzchnie pozbawione drzewostanu dłużej niż 2 lata, a w ra-

zie klęsk żywiołowych dłużej niż 5 lat oraz uprawy i młodniki I klasy wie-
ku o zadrzewieniu niższym niż 0,5.

I/§ 14.8.2. b

Inne obiekty powierzchniowe (w SLMN) – obiekty będące powierzch-

niami, które nie mogą być generowane jako pochodne warstwy obiek-
tów podstawowych. Dopuszcza się możliwość pełnienia wielu funkcji

101

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

przez jeden obiekt z tej warstwy. Dokładny opis tych obiektów może być
zawarty w tabelach inwentarzowych Systemu LAS. Budynki w stanie po-
siadania nadleśnictwa, zamieszczone na warstwie inne obiekty po-
wierzchniowe, nie mogą mieć swoich odpowiedników w warstwie punk-
towej. Warstwa innych obiektów powierzchniowych tworzona jest przez
obiekty złożone z pojedynczych obwodnic zewnętrznych. Powierzchnie
te mogą się nakładać i nie muszą dzielić na styku granicy złożonej z tej
samej liczby wierzchołków o identycznych współrzędnych, o ile wynika
to z ich specyfiki.

E6/1/4.1.1.10

Inwentaryzacja zasobów drzewnych – inwentaryzację zasobów drzew-

nych w obrębie leśnym wykonuje się w trzech etapach:
– szacując – podczas sporządzania opisu taksacyjnego – miąższość na

1 ha (zasobność) w poszczególnych drzewostanach, łącznie dla drze-
wostanu i według gatunków drzew, z wykorzystaniem powierzchni
próbnych relaskopowych,

– przeprowadzając inwentaryzację zasobów miąższości obrębu leśnego

statystyczną metodą reprezentacyjną, z zastosowaniem warstw gatun-
kowo-wiekowych oraz losowego rozdziału prób pomiarowych,

– wyrównując miąższość oszacowaną w drzewostanach (z zastosowa-

niem równań regresji) do miąższości ustalonej dla klas i podklas wie-
ku, w wyniku pomiaru miąższości – statystyczną metodą reprezenta-
cyjną – w warstwach gatunkowo-wiekowych.

I/§ 48.1

Jakość drzewostanu

Do określenia jakości drzewostanów przyjmuje się następujące prze-
działy wiekowe:
– uprawy, w wieku 1–10 lat,
– młodniki i młodsze drzewostany, w wieku od 11 lat do wieku mniej-

szego o 10 lat od określonego jako wiek rębności dla gatunku panują-
cego w drzewostanie,

– starsze drzewostany, w wieku starszym od określonego w poprzed-

nim punkcie oraz drzewostany zaliczone do klasy odnowienia (KO),
klasy do odnowienia (KDO), do budowy przerębowej (BP) i do prze-
budowy.

Jakość drzewostanów określa się jako:
– jakość hodowlaną upraw,
– jakość hodowlaną młodników i młodszych drzewostanów,
– jakość techniczną drzew określaną dla danego gatunku w starszych

drzewostanach oraz drzewostanach zaliczonych do KO, KDO, BP
i przebudowy, a także dla pojedynczych drzew zaliczonych do prze-
stojów, nasienników, przedrostów lub występujących na płazowinach.

102

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Zgodnie z Zasadami hodowli lasu, jakość hodowlaną upraw określa się
dwucyfrowo, na podstawie:
– stopnia pokrycia powierzchni przez uprawę (wskaźnika zadrzewienia)

wyrażonego w procentach,

– stopnia obniżenia przydatności hodowlanej uprawy (wyrażonego

w procentach) w wyniku: oznak chorobowych i innych uszkodzeń wy-
wołanych przez czynniki przyrody żywej i nieożywionej, niewłaściwe-
go składu gatunkowego w stosunku do przyjętego orientacyjnego
składu gatunkowego upraw (ewentualnie z innych przyczyn).

Kryteria klasyfikacyjne jakości hodowlanej upraw przyjmuje się, zgod-
nie z Zasadami hodowli lasu, następująco:
– stopień pokrycia uprawy (wskaźnik zadrzewienia):

•

1 – powyżej 90%,

•

2 – 71–90%,

•

3 – 51–70%,

•

4 – poniżej 50%, uprawy poniżej 50% pokrycia kwalifikuje się do

upraw przepadłych i zalicza do halizn,

– przydatność hodowlana (cechy zdrowotne, dostosowanie do siedliska,

forma zmieszania, ewentualnie inne wady):

•

1 – uprawy założone prawidłowo, zdrowe, o składzie gatunkowym do-

stosowanym do siedliska, dopuszczalne pojedyncze wady do 10%,

•

2 – wady do 20%,

•

3 – wady do 30%,

•

4 – wady powyżej 30%.

Dwucyfrowy symbol klasyfikacyjny uzyskany w wyniku oceny uprawy
oznacza:

•

11, 12 – uprawy bardzo dobre,

•

13, 21, 22 – uprawy dobre,

•

23, 31, 32, 33, 14, 24, 34 – uprawy zadowalające,

•

41, 42, 43, 44 – uprawy przepadłe (halizny).

Ocenę jakości hodowlanej młodników i młodszych drzewostanów nale-
ży wykonywać według kryteriów podanych w tabeli.

Tabela kryteriów oceny jakości hodowlanej młodników i młodszych drzewostanów

103

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Cechy zdrowotności

Cechy wzrostu i rozwoju

Wska-

źnik

wady poj. do 10%

wady poj. 11–30%

wady poj. 31–50%

wady poj. ponad

50%

Uszkodzenie
strzał i koron,
występowanie
grzybów i zjawi-
ska obumierania
drzew

bdb

dst

zły

Dostosowanie
składu gatunkowego
do siedliska, stopień
oczyszczenia strzał,
rozwój i pokrój koron

Opis cech

Wska-

źnik

Opis cech

Jakość hodowlana, jako wypadkowa oceny według przyjętych kryteriów
zdrowotności oraz wzrostu i rozwoju, może wyrażać się różnymi kombi-
nacjami podanych wskaźników klasyfikacyjnych.
Jakość hodowlaną drzewostanu określa się jako przeciętną dla całego
drzewostanu, na podstawie odpowiednich cech gatunku panującego,
z uwzględnieniem gatunków współpanujących (jeśli uzasadnia to ich
znaczenie gospodarcze). W drzewostanach dwupiętrowych jakość okre-
śla się oddzielnie dla pięter, najczęściej jako jakość techniczną pierwsze-
go piętra i jakość hodowlaną piętra drugiego.
Jakość techniczną drzew i drzewostanów określa się wskaźnikami (cyfra-
mi) od 1 do 4, odrębnie dla grup rodzajowych drzew (gatunków iglastych
i liściastych), w starszych drzewostanach oraz drzewostanach zaliczonych
do KO, KDO, BP i do przebudowy, a także dla pojedynczych drzew zali-
czonych do przestojów, nasienników, przedrostów lub występujących na
płazowinach, według kryteriów wyszczególnionych w tabeli:

Tabela wskaźników jakości technicznej drzew i drzewostanów

104

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Kryteria jakości

1. Minimalna przeciętna pierśnica
w korze [cm]

Grupa rodzajowa drzew

iglaste

liściaste

klasy jakości

2. Najmniejszy odcinek odziomkowej
części drzewa bez wad

[m]

3. Minimalny procent liczby drzew
w drzewostanie odpowiadających kryte-
riom wymiaru i jakości odziomka [%]

4. Dopuszczalne zahubienie drzew
w drzewostanie [%]

0–5

6–20

21–40

0–5

6–20

21–40

Kryteria w odniesieniu do jakości 4: drzewa lub drzewostany nieodpowiadające kryteriom 1, 2 lub
3 klasy jakości, najczęściej silnie ugałęzione, zbieżyste i z dużą krzywizną, głównie opał lub poni-
żej normy opału.

Dotyczy wad widocznych, takich jak: sęki otwarte, sęki zdrowe przekraczające 2 cm średnicy, pęk-
nięcia, krzywizny przekraczające 2 cm/1 m, oraz huby (zgnilizny).

I/§ 38

Jednostki kontrolne obejmują drzewostan lub grupę drzewostanów za-

gospodarowanych rębnią stopniową gniazdową udoskonaloną (IVd) lub
rębnią przerębową (ciągłą) i regulują w nich ład przestrzenny. Jednostki
kontrolne są odgraniczone od sąsiednich jednostek ładu przestrzennego

granicami transportowymi, drogami leśnymi lub liniami oddziałowymi.
Powierzchnia jednostki kontrolnej nie powinna być większa niż 35 ha.

I/§ 86.1–2

Kategorie ochronności lasów ochronnych mają następujące kategorie

wiodące i kody literowe:
– glebochronne – OCH GLEB,
– wodochronne – OCH WOD,
– trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu – OCH USZK,
– cenne fragmenty rodzimej przyrody – OCH CENNE,
– stałe powierzchnie badawcze i doświadczalne – OCH BADAW,
– nasienne – OCH NAS,
– ostoje zwierząt – OCH OSTOJ,
– w miastach i wokół miast – OCH MIAST,
– uzdrowiskowe – OCH UZDR,
– obronne – OCH OBR.
Ponieważ kategorie ochronności najczęściej „nakładają się” na siebie,
w opisach taksacyjnych zapisuje się kategorię ochronności uznaną za wio-
dącą oraz – w kolejności – pozostałe kategorie uznane za istotne dla zale-
ceń ochronnych.

I/§ 25.3

Kępy występujące w drzewostanie mogą być ujmowane w opisie taksacyj-

nym w dwojaki sposób:
a) jeżeli powierzchnia kęp, a zatem i ich miąższość ujęte są w składzie ga-

tunkowym drzewostanu, należy podać dodatkowo informację o gatun-
ku i wieku drzewa przeważającego na kępach,

b) jeżeli powierzchnia kęp, a zatem i ich miąższość nie są ujęte w skła-

dzie gatunkowym drzewostanu, należy podać dodatkowo informację
o miąższości kęp (tak samo jak dla przestojów).

I/§ 28.6

Klasa bonitacji drzewostanu zob. Bonitacja
Komisja Techniczno-Gospodarcza I (I KTG) zwoływana jest przed

rozpoczęciem taksacji (w I kwartale roku, w którym planuje się wykona-
nie prac taksacyjnych) przez dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Pań-
stwowych. I KTG ustala wytyczne dotyczące wykonania projektu planu
urządzenia lasu, rozpatrując:
– stan realizacji postanowień narady wstępnej,
– zmiany numeracji oddziałów oraz sposób oznakowania oddziałów

i pododdziałów w terenie,

– podział lasów ze względu na dominujące funkcje (rezerwaty, lasy

ochronne, lasy gospodarcze) oraz akceptację wyników aktualizacji za-
sięgu obszarów chronionych,

105

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– ustalanie i uzgadnianie cech drzewostanów,
– wyróżnianie gospodarstw: specjalne, lasów ochronnych, lasów gospo-

darczych (z podziałem na zrębowe, przerębowo-zrębowe i przerębo-
we) oraz przebudowy, z uwzględnieniem funkcji pełnionych przez la-
sy oraz przyjętych celów gospodarowania,

– sposoby wykonywania inwentaryzacji lasu do planu urządzenia (w tym

zagadnienia specyficzne z zakresu inwentaryzacji uszkodzeń drzewo-
stanów oraz decyzja w sprawie inwentaryzacji miąższości podrostu),

– przyjęcie wieku rębności dla każdego z głównych gatunków lasotwór-

czych w obrębach leśnych,

– aktualizację programu ochrony przyrody,
– projektowanie użytkowania rębnego i przedrębnego,
– planowanie hodowlane z uwzględnieniem lokalnych warunków pro-

dukcji leśnej, a zwłaszcza: typy gospodarcze drzewostanów i orienta-
cyjne składy odnowienia na poszczególnych siedliskach,

– przebudowę drzewostanów, w tym hierarchię potrzeb dotyczących

przebudowy,

– użytkowanie uboczne i zagospodarowanie łowieckie,
– rekreacyjne zagospodarowanie lasu (w tym potrzebę wykonania mapy

przeglądowej zagospodarowania rekreacyjnego),

– ochronę lasu, w tym ochronę przeciwpożarową,
– rekultywację terenów zdewastowanych,
– podział na leśnictwa,
– szczegółowy zakres i wymaganą formę map przeglądowych do planu

urządzenia lasu,

– zakres i sposoby wykonywania prac dodatkowych, nienormowanych

w Instrukcji (w tym dodatkowe wykazy lub zasady),

– specyficzne zagadnienia dotyczące inwentaryzacji lasu i gospodarki

leśnej w nadleśnictwie (w tym: średni okres odnowienia w gospodar-
stwie, przewidywany udział procentowy uszkodzeń młodego pokole-
nia w drzewostanach KO i KDO podczas ścinki i zrywki oraz szkód od
zwierzyny, problem zalesiania gruntów porolnych, przydatność sie-
dlisk pod plantacyjne uprawy drzew leśnych itp.),

– sprawy organizacyjne warunkujące sprawny przebieg terenowych prac

urządzeniowych, w tym udział przedstawicieli jednostek organizacyj-
nych LP w pracach urządzeniowych,

– terminy i sposoby kontroli oraz odbioru prac taksacyjnych (w tym test

kontroli pomiaru miąższości).

Podstawą do dyskusji podczas I KTG i przyjęcia ustaleń dotyczących prac
urządzeniowych jest referat nadleśniczego oraz koreferat kierownika gru-
py urządzeniowej. Ustalenia i wytyczne I KTG zapisywane są w protokole,
podpisywanym przez przewodniczącego obrad (dyrektora RDLP lub jego
zastępcę) i dołączanym następnie do ogólnego opisu lasów nadleśnictwa
(elaboratu).

I/§ 127

106

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Komisja Techniczno-Gospodarcza II (II KTG) zwoływana jest przez

dyrektora RDLP po sporządzeniu zestawień zbiorczych danych inwen-
taryzacyjnych oraz po opracowaniu brulionu wykazu i mapy cięć ręb-
nych. Kierownik grupy urządzeniowej opracowuje referat na II KTG,
a nadleśniczy, na polecenie dyrektora RDLP, sporządza referat w spra-
wie analizy gospodarki leśnej w minionym okresie oraz koreferat do re-
feratu kierownika grupy urządzeniowej. Po otrzymaniu kompletu refe-
ratów i koreferatów dyrektor RDLP zwołuje II KTG, w terminie możli-
wie bliskim terminu wnioskowanego przez wykonawcę projektu planu
urządzenia lasu. Zadaniem II KTG jest:

•

wykonanie analizy gospodarki leśnej w minionym okresie wraz z oce-
ną jej wpływu na obecny stan lasu i sformułowaniem wniosków na
przyszły okres gospodarczy,

•

stwierdzenie zgodności wykonanych prac z przepisami prawnymi oraz
obowiązującymi zasadami i wytycznymi (w tym z narady wstępnej
i I KTG),

•

akceptacja lub korekta celów, zasad i sposobów realizacji gospodarki
leśnej w przyszłym okresie gospodarczym – przedstawionych przez wy-
konawcę projektu planu urządzenia lasu – oraz ustalenie wytycznych
niezbędnych do zakończenia prac i ostatecznego odbioru opracowania.

I/§ 128

II KTG rozpatruje zagadnienia dotyczące:
– stwierdzenia zgodności wykonanych prac z przepisami prawnymi oraz

obowiązującymi zasadami i wytycznymi (w tym z wytycznymi narady
wstępnej oraz I KTG),

– akceptacji map gospodarczych i zestawień zbiorczych dotyczących stanu

posiadania (w tym podział gruntów według rodzajów użytków grunto-
wych, kategorii użytkowania i grup rodzajów powierzchni),

– akceptacji wyników inwentaryzacji lasu, obrazujących aktualny stan

lasu na tle przyrodniczych warunków produkcji leśnej,

– zakresu charakterystyki warunków ekonomicznych,
– przyjęcia proponowanych celów, zasad, zadań i sposobów realizacji

gospodarki leśnej w przyszłym okresie gospodarczym, odpowiednio
dla nadleśnictwa, obrębów leśnych, gospodarstw i poszczególnych
drzewostanów, w tym akceptacji lub korekty:

celów perspektywicznych i średniookresowych dla nadleśnictwa, ob-
rębów leśnych i gospodarstw (w tym GTD dla typów siedliskowych
lasu i wieku rębności dla każdego z gatunków drzew panujących),

celów i sposobów ich realizacji określanych dla poszczególnych
drzewostanów (w tym GTD i wieku dojrzałości rębnej dla drzewo-
stanów),

podziału według dominujących funkcji lasu (rezerwaty, lasy ochron-
ne, lasy gospodarcze),

107

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

podziału lasów na gospodarstwa (w tym szczegółowych wytycznych
w sprawie gospodarstwa przebudowy),

programu ochrony przyrody,

etatu użytkowania rębnego oraz orientacyjnego etatu użytkowania
przedrębnego na okres obowiązywania planu urządzenia lasu,
w tym ewentualną zmianę współczynników redukcyjnych miąższo-
ści brutto na miąższość netto oraz określenie dopuszczalnego
udziału procentowego użytkowania przedrębnego do spodziewane-
go przyrostu,

sposobów użytkowania rębnego i rębni dla poszczególnych gospo-
darstw (w tym wykazu projektowanych cięć rębnych wraz z mapą
przeglądową cięć),

zadań dotyczących pielęgnowania lasu,

zadań z zakresu hodowli lasu: zalesień, odnowień (w tym podsa-
dzeń, dolesień, poprawek i uzupełnień), pielęgnowania upraw
i młodników, wprowadzania podszytów oraz melioracji leśnych
(agrotechnicznych i wodnych),

kierunkowych zadań z zakresu ochrony lasu i ochrony przeciwpoża-
rowej, wraz z mapami przeglądowymi,

kierunkowych zadań z zakresu ubocznego użytkowania lasu oraz
gospodarki łowieckiej (wraz z mapą przeglądową gospodarki ło-
wieckiej),

potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej (w tym dotyczących
terenów i urządzeń turystyczno-rekreacyjnych),

– innych zagadnień ważnych lub specyficznych dla gospodarki leśnej

w nadleśnictwie, w tym: lasów nadzorowanych, wymagań dotyczących
formy map i zestawień, konieczności zastosowania prognostycznego
programu symulacyjnego itp.
Ustalenia II KTG zapisywane są w protokole, podpisywanym przez
przewodniczącego obrad (dyrektora RDLP lub jego zastępcę), dołą-
czanym następnie do ogólnego opisu lasów nadleśnictwa (elaboratu).

I/§ 129

W I i II KTG uczestniczą (zgodnie z kompetencjami) przedstawiciele
jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych i wykonawcy projektu
planu urządzenia lasu, jak również zaproszeni przedstawiciele właści-
wych terytorialnie organów administracji rządowej i samorządowej, par-
ków narodowych i krajobrazowych, instytucji i organizacji społecznych –
zajmujących się ochroną środowiska, przyrody i krajobrazu oraz plano-
waniem przestrzennym.
Sprawne wykonanie projektu planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa
wymaga odpowiednich konsultacji i uzgodnień z organizacjami i instytu-
cjami zajmującymi się problematyką leśnictwa, w tym z lokalnymi wła-
dzami administracji rządowej i samorządowej oraz organizacjami spo-

108

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

łecznymi – zajmującymi się ochroną środowiska, ochroną przyrody i kra-
jobrazu oraz planowaniem przestrzennym.

I/§ 130

Konsultowanie planu urządzenia lasu – trwały i zrównoważony rozwój

lasów, pełniących wielostronne funkcje: środowiskotwórcze, społeczne,
ochronne i gospodarcze, wymaga upowszechnienia w społeczeństwie
obowiązujących zasad gospodarki leśnej oraz akceptacji społecznej, za-
równo dla rodzaju i wielkości zadań gospodarczych, jak i sposobów ich
realizacji. Dotyczy to zwłaszcza akceptacji ze strony społeczności lokal-
nych, których członkowie bezpośrednio korzystają z wielostronnych po-
żytków z lasu i dla których gospodarcze oraz społeczne funkcje lasu są
równie ważne jak funkcje ochronne i środowiskotwórcze. O akceptację
lokalnych społeczności dla zadań z zakresu ochrony przyrody i trwale
zrównoważonej gospodarki leśnej należy więc zabiegać stale, a zwłasz-
cza podczas określania wieloletnich celów strategicznych oraz precyzo-
wania zadań gospodarczych zmierzających do realizacji tych celów, czy-
li podczas sporządzania planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa.

III/155

Kryteria tworzenia pododdziałów z wyłączeń taksacyjnych:

– na gruntach nieleśnych:

•

nie nadaje się liter pododdziałów liniowym szczegółom sytuacji we-
wnętrznej o szerokości do 10 m; powierzchnię na mapie gospodar-
czej wykazuje się dla każdego takiego szczegółu oddzielnie,
a w opisie taksacyjnym sumarycznie dla danej grupy rodzajów po-
wierzchni w oddziale (gdy oddział występuje w dwóch obrębach
ewidencyjnych, również według tych obrębów),

•

pozostałym wyłączeniom taksacyjnym nadaje się litery pododdzia-
łu niezależnie od powierzchni wyłączenia (od 0,01 ha);

– na gruntach leśnych (w lasach):

•

nie nadaje się liter pododdziałów liniowym szczegółom sytuacji we-
wnętrznej o szerokości ponad 2 m do 10 m włącznie (rowy, linie,
drogi); powierzchnię na mapie gospodarczej wykazuje się dla każ-
dego takiego szczegółu oddzielnie, a w opisie taksacyjnym suma-
rycznie dla danej grupy rodzajów powierzchni w oddziale (gdy od-
dział występuje w dwóch obrębach ewidencyjnych, to również we-
dług tych obrębów),

•

pozostałym wyłączeniom taksacyjnym nadaje się litery pododdzia-
łów, jeżeli spełniają następujące kryteria powierzchniowe:

bez względu na powierzchnię (od 0,01 ha), występujące w ramach
oddziału: rezerwaty, użytki ekologiczne, powierzchnie doświad-
czalne, szczegóły liniowe o szerokości ponad 10 m, grunty sporne
lub stanowiące współwłasność, wyłączenia taksacyjne uwarunko-

109

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

wane podziałem administracyjnym, zadrzewienia i zakrzewienia
(sklasyfikowane jako Lz), budynki i budowle, grunty przeznaczo-
ne na cele nieleśne, grunty wyłączone z produkcji,

nie mniej niż 0,10 ha: grunty leśne wśród gruntów nieleśnych
(mniejsze powierzchnie zalicza się do zadrzewień), grunty związa-
ne z gospodarką leśną (szkółki leśne, miejsca składowania drew-
na, parkingi leśne i urządzenia turystyczne), grunty leśne niezale-
sione objęte szczególną ochroną, poletka łowieckie,

nie mniej niż 0,25 ha: plantacje choinek lub krzewów oraz istniejące
na gruncie pasy biologicznego zabezpieczenia przeciwpożarowego,

nie mniej niż 0,50 ha: odrębne typy siedliskowe lasu, plantacje
drzew, grunty niezalesione przeznaczone do naturalnej sukcesji,
zręby, halizny, płazowiny (zrębów, halizn i płazowin nie wyłącza
się w drzewostanach zaliczonych do klasy odnowienia oraz do
klasy do odnowienia) oraz wyłączenia taksacyjne o szczególnie
zróżnicowanych cechach taksacyjnych, np. kępa drzewostanu ręb-
nego wśród upraw i młodników,

nie mniej niż 1,00 ha, w pozostałych przypadkach,

•

szczegóły liniowe o szerokości 2 m i mniejszej oraz szlaki zrywko-
we (niezależnie od szerokości) nanosi się na mapę gospodarczą, je-
żeli mają znaczenie gospodarcze, lecz nie ustala się dla nich po-
wierzchni; nie są to więc wyłączenia taksacyjne w znaczeniu IUL,

•

wyłączenia taksacyjne, które nie spełniły kryteriów powierzchnio-
wych pozwalających ująć je w pododdziały, nanosi się na mapę go-
spodarczą (na podstawie pomiaru), w ramach pododdziału, nada-
jąc im numerację i przyjęte symbole (np. K – kępa, G – gniazdo, L
– luka), a ustaloną powierzchnię odpowiednio zapisuje się w karcie
dokumentu źródłowego Opis taksacyjny.

I/§ 16

Kryteria wyodrębnienia wyłączeń taksacyjnych – w ramach gatunku

panującego są nimi różnice:
– wiekowe:

•

w zasadzie od 5 lat w uprawach i młodnikach do 20 lat,

•

ponad 10 lat w drzewostanach w wieku 21–60 lat,

•

ponad 15 lat w drzewostanach w wieku 61–100 lat,

•

ponad 20 lat w drzewostanach w wieku ponad 100 lat,

– w budowie pionowej drzewostanów,
– w sposobie powstawania drzewostanów: z samosiewu, z sadzenia bądź

z odrośli,

– w pochodzeniu drzewostanów: obcego pochodzenia bądź z nasion

drzew lub drzewostanów nasiennych (w wypadku udokumentowane-
go zróżnicowania pochodzenia),

110

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– w ocenie udziału w składzie gatunkowym – o 20% i więcej dla po-

szczególnych gatunków drzew, z wyjątkiem drzewostanów w klasie
odnowienia, w klasie do odnowienia oraz drzewostanów o budowie
przerębowej,

– w ocenie przeważającego rodzaju zwarcia – o jeden stopień, z wyjąt-

kiem drzewostanów w klasie odnowienia, w klasie do odnowienia
i drzewostanów o budowie przerębowej,

– w ocenie stopnia uszkodzenia drzewostanu – w zasadzie o jeden stopień,
– w bonitacji – w zasadzie o jedną klasę,
– w typie siedliskowym lasu – o jeden typ siedliskowy.

I/§ 15

Liniowe wyłączenie nieliterowane – wyłączenie taksacyjne, któremu nie

nadaje się liter alfabetu łacińskiego.

I/§ 14.1

Luki – powierzchnie pozbawione drzew, większe niż 0,02 ha, położone

w drzewostanach II klasy wieku i starszych nieprzeznaczonych do użyt-
kowania rębnego, nie spełniające kryteriów kwalifikujących je do ujmo-
wania w oddzielne wyłączenia taksacyjne.

I/§ 28.3

Mapa gospodarcza – jest ilustracją stanu posiadania nadleśnictwa, gra-

nic i powierzchni wyłączeń taksacyjnych oraz szczegółów sytuacyjnych;
jest również kartograficznym podkładem do przestrzennego i czasowe-
go planowania czynności gospodarczych oraz do opracowania map
przeglądowych. Treść wewnętrzną mapy gospodarczej otrzymuje się
przez:
– bezpośrednie przeniesienie z dotychczasowej mapy gospodarczej nad-

leśnictwa niezmienionych szczegółów sytuacji wewnętrznej (w tym
granic pododdziałów), z uwzględnieniem konturów wydzieleń ustalo-
nych w trakcie aktualizacji opisu taksacyjnego w

SILP-LAS

– wkartowanie granic wyłączeń i szczegółów sytuacyjnych, które w toku

bieżących prac urządzeniowych zostały pomierzone na gruncie lub zo-
stały uzyskane z map topograficznych, albo ze zdjęć lotniczych (w wy-
niku odpowiednich opracowań fotogrametrycznych).

I/§ 64

Mapa sytuacyjna – mapa sytuacyjna obszaru w granicach terytorialnego

zasięgu nadleśnictwa, sporządzana jest dla całego nadleśnictwa, w skali
1:50 000 lub 1:100 000, na podkładzie odpowiedniej mapy topograficz-
nej, będąc samodzielnym załącznikiem do planu urządzenia lasu (w celu
wizualizacji informacji przestrzennych istotnych dla gospodarki leśnej
oraz ważnych dla zarządzania nadleśnictwem) i służąc jako podkład do

111

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

odpowiednich tematycznych map przeglądowych w małych skalach (nazy-
wanych też mapami sytuacyjno-przeglądowymi).

I/§ 72

Mapa sytuacyjno-przeglądowa funkcji lasu – sporządzana jest na ba-

zie mapy sytuacyjnej obszaru w granicach terytorialnego zasięgu nadle-
śnictwa. Sporządzenie mapy sytuacyjno-przeglądowej funkcji lasu pole-
ga na odpowiednim uzupełnieniu napisów i znaków, zamieszczeniu le-
gendy oraz zakolorowaniu (odrębnymi kolorami) granic i tła obszarów
leśnych według pełnionych funkcji.

I/§ 73

Mapy przeglądowe (tematyczne) – służą do wizualizacji przestrzennej

zbioru informacji o siedliskach, drzewostanach, funkcjach lasu, itp., na
tle oddziałów leśnych i pododdziałów, z uwzględnieniem ważniejszych
szczegółów sytuacji wewnętrznej (dróg utwardzonych, cieków podsta-
wowych itp.) w obrębie leśnym, skompilowanych w ścisłym związku
z sytuacją zewnętrzną, czyli z wykorzystaniem istotnych szczegółów
map topograficznych. Techniczne wymagania dotyczące sporządzania
podkładu (tła) mapy przeglądowej w zasięgu terytorialnym nadleśnic-
twa ustalane są podczas I KTG, zgodnie ze standardem LMN
i z uwzględnieniem rzeczywistego usytuowania kompleksów w obrębie
leśnym. Tam, gdzie to możliwe, zaleca się sporządzanie map przeglądo-
wych w skali 1:25 000, z rzeczywistym usytuowaniem kompleksów le-
śnych w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa.

I/§ 70

Materiały przekazywane wykonawcy taksacji przez nadleśniczego –

w zależności od stanu zaawansowania prac nad bazą danych geome-
trycznych oraz nad aktualizacją opisu taksacyjnego w

SILP-LAS

nadle-

śnictwa – jest to wariantowo:
– kopia opisów taksacyjnych oraz kopia mapy gospodarczej, zaktualizo-

wanych w

SILP-LAS

na 31 grudnia roku poprzedniego; mogą to być da-

ne w formacie elektronicznym lub w formie odpowiednich wydruków
(wydruki map w skali 1:5000),

– kopia opisów taksacyjnych, zaktualizowanych w

SILP-LAS

na 31 grudnia

roku poprzedniego oraz podkład mapowy w postaci kopii mapy gospo-
darczej w skali 1:5000, wykonanej podczas poprzednich prac urządzenio-
wych i zaktualizowanej przez wprowadzenie zmian w stanie posiadania,

– kopia opisów taksacyjnych z poprzedniego planu urządzenia lasu (nie-

aktualizowanych w

SILP-LAS

) oraz podkład mapowy w postaci kopii

mapy gospodarczej w skali 1:5000, wykonanej podczas poprzednich
prac urządzeniowych i zaktualizowanej przez wprowadzenie zmian
w stanie posiadania.

112

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Zakres i sposób przekazywania przez nadleśniczego wstępnych danych
taksacyjnych ustalany jest podczas narady wstępnej.

I/§ 20

Miąższość gleby mineralnej – cecha pedogeniczna odmiany podtypu

gleby określana jako głębokość (miąższość) wykształcenia gleby do stro-
pu skały macierzystej (czarnoziemy, czarne ziemie). Wyróżnia się od-
miany: płytką, średnio głęboką, głęboką, bardzo głęboką.

II/82

Miąższość gleby organicznej – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby

określana jako głębokość poziomów organicznych do stropu mineralnej
skały podścielającej. Dzieli się ją na: płytką, średnio głęboką, głęboką.

II/82

Młode pokolenie – nalot, podrost, podsadzenia, podsiewy, jeżeli składa-

ją się z gatunków odpowiednich dla danego siedliska, o pełnej przydat-
ności hodowlanej, rokujących nadzieję na utworzenie przyszłego drze-
wostanu lub drzewostanu dwugeneracyjnego. W przypadku braku takiej
przydatności, młode pokolenie należy zaliczyć do podszytu. Najmłod-
sze pokolenie drzewostanu z odnowienia naturalnego pod osłoną, nie-
przekraczające 0,5 m wysokości, zalicza się do nalotu, natomiast z od-
nowienia sztucznego – do podsadzeń. Młode pokolenie pochodzące
z odnowienia naturalnego lub sztucznego, wysokości ponad 0,5 m, nale-
ży zaliczyć do podrostu.

I/§ 31.11–12

Młodniki – drzewostany oraz odnowienia na gniazdach po cięciu uprzą-

tającym rębnią gniazdową zupełną (IIIa) o zadrzewieniu 0,3 lub 0,4,
w okresie od osiągnięcia zwarcia do osiągnięcia przez gatunek panujący
wymiarów grubizny.

I/§ 14.8.1. a

Narada wstępna – określa zadania w sprawie dokumentacji z zakresu sta-

nu posiadania oraz w sprawie wstępnych prac urządzeniowych. Zwołuje
się ją w roku poprzedzającym rozpoczęcie taksacji leśnej (w zasadzie
w pierwszym półroczu dziewiątego roku obowiązywania poprzedniego
planu urządzenia lasu). Podczas narady wstępnej ustala się wytyczne
w sprawach dotyczących:
– stanu prac przygotowawczych do planu urządzenia lasu oraz ewentu-

alnych potrzeb uzupełnienia tych prac,

– wstępnej specyfikacji istotnych warunków zamówienia do przetargu

w sprawie wykonania projektu planu urządzenia lasu,

– wykorzystania zdjęć lotniczych i satelitarnych,

113

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– gruntów: spornych, stanowiących współwłasność, przeznaczonych do

zalesienia, wyłączonych z zarządu na podstawie art. 40 ustawy o la-
sach, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączonych
z produkcji, a pozostających w stanie posiadania nadleśnictwa itp.,
z określeniem zasad ich ujmowania w planie urządzenia lasu,

– innych zagadnień dotyczących wykonawstwa urządzeniowego (w tym:

oznaczania granic pododdziałów, przekazania danych taksacyjnych
i ewidencyjnych przez nadleśniczego, lokalizacji cięć rębnych w roku
taksacji, przewidywanego terminu przetargu, itp.).

I/§ 126

Obiekty bazy geometrycznej (w SLMN) – obiekty składające się na war-

stwy bazy geometrycznej.

Obiekty liniowe – obiekty liniowe, które mają znaczenie dla gospodarki le-

śnej: drogi różnych kategorii, wizury, ścieżki, rzeki, kanały, potoki, stru-
mienie, rowy melioracyjne (leśne i inne) oraz pozostałe obiekty liniowe
(linie energetyczne, telefoniczne, linie kolejowe, rowy graniczne, tory sa-
neczkowe, nartostrady, istniejące i projektowane linie podziału po-
wierzchniowego, rurociągi, wały ochronne, elementy uzbrojenia terenu
i inne). Dokładny opis tych obiektów może być zawarty w tabelach in-
wentarzowych Systemu

LAS

. Obiekty liniowe zapisane są jako pojedyn-

cze linie wyznaczające oś obiektu. Muszą być one podzielone na odcinki
ze względu na zmianę szerokości, kodu, numeru inwentarza lub własno-
ści. Obiekty liniowe znajdujące się w stanie posiadania LP oraz pozosta-
łe obiekty liniowe z zasięgu terytorialnego działania nadleśnictwa jedno-
rodne tematycznie łączą się osiami, tworząc jedną warstwę (np. drogi le-
śne i publiczne). Obiekty liniowe o szerokości ponad 2 m, będące w sta-
nie posiadania nadleśnictwa, uwzględniane są w rozliczeniach po-
wierzchniowych. Podobnie jak obiekty podstawowe przyporządkowane
są do konturu użytku oraz do wydzielenia.

E6/1/ 4.1.1.5

Obiekt podstawowy – to jednolity przestrzennie obszar, jednorodny pod

względem przynależności ewidencyjnej oraz administracyjno-leśnej. War-
stwa obiektów podstawowych pokrywa cały zasięg terytorialny nadleśnic-
twa. Na terenie będącym w stanie posiadania nadleśnictwa, pojedynczy
obiekt podstawowy wynika z przecięcia konturu użytku w działce ewiden-
cyjnej i wydzielenia leśnego. Na pozostałym obszarze jest wyodrębniany ja-
ko część wspólna zasięgu terytorialnego leśnictwa i obrębu ewidencyjnego
lub gminy, jednak w uzasadnionych przypadkach możliwe jest również na
tym obszarze uszczegółowienie danych do poziomu użytku w działce i wy-
dzielenia. Warstwa obiektów podstawowych tworzona jest przez po-
wierzchnie złożone z pojedynczej obwodnicy zewnętrznej. Powierzchnie te

114

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

nie mogą się nakładać, a na styku powinny mieć granicę złożoną z tej sa-
mej liczby wierzchołków o identycznych współrzędnych. Warstwa pokrywa
cały zasięg terytorialny nadleśnictwa.

E6/1/4.1.1.6

Obiekty punktowe – obiekty tworzące osnowę matematyczną leśnej ma-

py numerycznej określone przez ich współrzędne E i N. Są to punkty
osnowy geodezyjnej i punkty załamań granic działek ewidencyjnych. Je-
żeli punkt jest jednocześnie punktem osnowy i punktem załamania gra-
nicy działki ewidencyjnej, to powinien mieć zarówno numer punktu, jak
i numer osnowy. Warstwa obejmuje również punkty niestabilizowane,
pochodzące z digitalizacji, a także wszelkie inne obiekty punktowe wy-
szczególnione w słowniku obiektów geometrycznych. Obiekty punkto-
we, które nie wchodzą w skład osnowy matematycznej, mają przypo-
rządkowany kod (lub kody) ze słownika obiektów geometrycznych, mo-
gą też mieć określony numer inwentarzowy. Dokładny opis tych obiek-
tów może być zawarty w tabelach inwentarzowych Systemu

LAS

E6/1/4.1.1.1

Obiekty projektowane do objęcia ochroną prawną – obiekty, dla któ-

rych została przygotowana dokumentacja projektowa.

I/§ 111.2.2

Obliczanie powierzchni szczegółów liniowych – powierzchnię poszcze-

gólnych dróg, rowów, linii oddziałowych, potoków itp., których przecięt-
na szerokość jest większa niż 2 m, określa się metodą analityczno-gra-
ficzną (z mapy), odejmując ją od powierzchni pododdziałów i podając
w ramach oddziału dla poszczególnych dróg, rowów, linii itp. Powierzch-
ni dróg, linii itp., których szerokość przeciętna nie przekracza 2 m, nie ob-
licza się. Szerokość tych szczegółów należy podawać w pełnych metrach.

I/§ 69

Obliczanie powierzchni wyłączeń taksacyjnych – powierzchnię wyłą-

czeń i innych szczegółów sytuacji wewnętrznej oblicza się z istniejącej
mapy numerycznej – przyjmując za podstawę powierzchnię geodezyjną
działki ewidencyjnej – lub określa się zgodnie z zasadami jej wykonania,
uwzględniając, gdzie to możliwe, ciągłość danych z kolejnych planów
urządzenia lasu oraz aktualizacji wykonanych w

SILP-LAS

(należy dążyć

do zachowania stabilności powierzchni wyłączeń).

I/§ 67

Odmiana podtypu gleby – niższa jednostka w podtypie gleby, określająca

ilościowe i jakościowe modyfikacje w profilu glebowym uzależnione od
zmian w układach czynników glebotwórczych, w tym również z udziałem

115

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

człowieka. W sekwencjach poziomów genetycznych podtypu gleby znaj-
dują się dodatkowe cechy pedogeniczne, geogeniczne lub antropogenicz-
ne niższej rangi od podtypu i typu gleby. Cechy pedogeniczne oraz geo-
geniczne należą zazwyczaj do naturalnych i mogą wystąpić w różnych
częściach; antropogeniczne są zniekształceniami lub przekształceniami
układów cech w profilu glebowym – przeważnie od powierzchni gleby.
Wyróżnione odmiany podtypów gleb mają swoje odzwierciedlenie w cha-
rakterystyce uwarunkowań siedliskowych lasu.

II/80

Odmiana typu siedliskowego lasu zob. Typ siedliskowy lasu/Odmiana

typu siedliskowego lasu.

Oglejenie gruntowe – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby okre-

ślana jako plamy opadowego oglejenia powyżej 80 cm lub poziom opa-
dowoglejowy poniżej głębokości 80 cm od powierzchni gleby. Wyróżnia
się odmiany: gruntowoglejową i głęboko gruntowoglejową.

II/81

Oglejenie opadowe – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby określa-

na jako występowanie poziomu gruntowoglejowego od 80 cm w głąb gle-
by. Wyróżnia się odmiany: opadowoglejową i głęboko opadowoglejową.

II/80

Okres odnowienia – przewidywany czas od zainicjowania odnowienia

drzewostanu do cięcia uprzątającego. Określa się go dla drzewostanów
ujętych w planie urządzenia lasu (we wskazaniach gospodarczych opisu
taksacyjnego) do cięć rębnych rębniami złożonymi, a które nie są zali-
czone do klasy odnowienia, klasy do odnowienia lub do przebudowy.
Okres odnowienia – przyjęty dla projektowanej rębni – podaje się w za-
okrągleniu do pięciu lat.

I/§ 41.1

Okres przebudowy – przewidywany czas od zainicjowania odnowienia do

cięcia uprzątającego. Określa się go dla drzewostanów ujętych w gospo-
darstwie przebudowy. Okres przebudowy podaje się dla całego drzewo-
stanu, w zaokrągleniu do pięciu lat (okres przebudowy drzewostanu
z reguły nie powinien być dłuższy niż połowa wieku rębności gatunku
panującego).

I/§ 41.3

Okres uprzątnięcia – przewidywany czas od początku obowiązywania

planu urządzenia lasu, do cięcia uprzątającego. Dotyczy wyłącznie drze-
wostanów zaliczonych do klasy odnowienia lub do klasy do odnowienia.
Okres uprzątnięcia podaje się w zaokrągleniu do pięciu lat (okres

116

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

uprzątnięcia drzewostanu z reguły nie powinien być dłuższy od okresu
odnowienia, przyjętego dla zastosowanej rębni).

I/§ 41.2

Opis ogólny dokumentacji siedliskowej (elaborat siedliskowy) – zawie-

ra opis przebiegu prac siedliskowych oraz ich wyniki, a także ogólne wy-
tyczne do planowania urządzeniowo-hodowlanego. Wykonywany jest po
zakończeniu prac terenowych i laboratoryjnych. Powinien zawierać na-
stępujące rozdziały:
– Wstęp;
– Zakres i metodyka prac;
– Ogólna charakterystyka obiektu;
– Charakterystyka gleb;
– Typy siedliskowe lasu;
– Rola lasotwórcza gatunków drzew i krzewów;
– Ogólne wytyczne do planowania urządzeniowo-hodowlanego;
– Literatura oraz protokoły i inne załączniki.

II/p. 65

Opis ogólny planu urządzenia lasu nadleśnictwa (elaborat) – zawiera

następujące rozdziały:
– Ogólna charakterystyka lasów i gruntów przeznaczonych do zalesie-

nia oraz pozostałych gruntów i nieruchomości będących w zarządzie
nadleśnictwa;

– Wyniki analizy gospodarki leśnej w minionym okresie;
– Opis przyjętych zasad określania zadań gospodarczych dla nadleśnictwa;
– Opisanie i zestawienie zadań wynikających z planu urządzenia lasu;
– Program ochrony przyrody;
– Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego;
– Podsumowanie prac urządzeniowych.

I/§ 112

Opis taksacyjny – zapisywany jest bezpośrednio podczas taksacji na for-

mularzach dokumentu źródłowego Opis taksacyjny lub w odpowiednich
rejestratorach danych. Dla każdego wyłączenia wykazuje się oddzielnie
powierzchnię w ramach oddziału (suma powierzchni wyłączeń taksacyj-
nych stanowi powierzchnię oddziału leśnego) oraz zamieszcza się jedno-
znaczny adres wyłączenia, powierzchnię (w hektarach z zaokrągleniem do
1 ara) oraz grupę rodzajów powierzchni (rodzaj powierzchni). Sporządza
się go dla wszystkich gruntów będących w zarządzie nadleśnictwa, tj. la-
sów (gruntów zalesionych, gruntów niezalesionych, gruntów związanych
z gospodarką leśną) oraz gruntów nieleśnych, w tym: gruntów przeznaczo-
nych do zalesienia, gruntów przeznaczonych na cele nierolnicze i niele-
śne, gruntów wyłączonych z produkcji (lecz pozostawionych w zarządzie

117

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

nadleśnictwa), a także gruntów spornych i będących współwłasnością
Skarbu Państwa i osób fizycznych (lub osób prawnych).

I/§ 21.1

Osobliwości przyrodnicze – do osobliwości przyrodniczych zalicza się

zarówno obiekty punktowe (np. pomniki przyrody, kurhany, głazy lub
jednostkowe stanowiska szczególnie cennych roślin chronionych), jak
i obiekty powierzchniowe (np. płaty, kępy, smugi cennych lub niezwykle
rzadkich gatunków roślin chronionych). Określa się dla nich: rodzaj
obiektu (np. pomnik przyrody, głaz, kurhan itp.), ewentualną nazwę ga-
tunku będącego osobliwością, numery osobliwości w ramach podod-
działu (jeżeli oznaczone są numerami na mapie gospodarczej), łączną
powierzchnię danej osobliwości w pododdziale. Istnieje również możli-
wość zapisu orientacyjnej lokalizacji (z określeniem stron świata, tak jak
przy opisie wystawy oraz możliwością zapisu „w części centralnej”).

I/§ 29

Ostępy – w celu utrzymania ładu przestrzennego w lesie, obręb leśny po-

winien być podzielony na ostępy lub jednostki kontrolne. Ostępy regulu-
ją ład przestrzenny drzewostanów zagospodarowanych rębniami zupeł-
nymi i złożonymi, z wyjątkiem rębni stopniowej gniazdowej udoskonalo-
nej (IV d) oraz rębni przerębowej (ciągłej), w których stosuje się jednost-
ki kontrolne. Granicami ostępów są linie gospodarcze, wyznaczające
w terenie szeregi ostępowe. Szeregi te powinny być z kolei podzielone na
ostępy; należy je tak ustalić, aby stwarzały możliwość, przy należytym
przestrzeganiu ładu przestrzennego i wytycznych zawartych w Zasadach
hodowli lasu, przeprowadzenia kolejno po sobie następujących cięć w ca-
łym ostępie, w czasie odpowiadającym w przybliżeniu połowie wieku ręb-
ności. W sąsiednich szeregach ostępowych ostępy – z reguły – powinny
się mijać. Podział szeregów ostępowych na poszczególne ostępy powi-
nien się opierać na liniach podziału powierzchniowego i istniejących roz-
graniczeniach terenowych. Jeżeli to możliwe, podział lasu na ostępy po-
winien być przyjęty tak, jak w poprzednim planie urządzenia lasu.

I/§ 84

Oznaczanie podziału powierzchniowego – podział powierzchniowy powi-

nien być oznaczony na gruncie przez odpowiednie umieszczenie słupów
kamiennych lub betonowych (wyjątkowo tablic i słupów dębowych), przy
skrzyżowaniach linii, ich wylotach na granice i na przecięciach z głównymi
drogami publicznymi. Słupy oddziałowe powinny być tak wkopane (jeżeli
na przecięciu linii oddziałowych, to w oddziale położonym od strony pół-
nocno-wschodniej lub północnej skrzyżowania), aby swymi licami wskazy-
wały oddziały, których numery są na nich wymalowane. Numery oddziałów
na słupach należy wymalować czarnym kolorem na białym tle. Prace z za-

118

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

kresu uzupełniania i konserwacji znaków oddziałowych, podobnie jak za-
pewnienie odpowiedniej widoczności linii podziału powierzchniowego, na-
leżą do obowiązków nadleśnictwa.

I/§ 9.4–6

Plantacje drzew – obejmują plantacje nasienne i plantacje leśnych gatun-

ków szybko rosnących.

I/§ 14.8.1. b

Płazowiny – powierzchnie porośnięte drzewami II klasy wieku o zadrze-

wieniu do 0,3 włącznie, albo drzewami III i starszych klas wieku o za-
drzewieniu do 0,2 włącznie.

I/§ 14.8.2. b

Pododdział – wyłączenie taksacyjne, któremu nadaje się małe litery alfabe-

tu łacińskiego (I/§ 14). Granice pododdziałów powinny być wyraźne i ła-
twe do identyfikacji w terenie. W razie potrzeby należy je oznaczać na wy-
lotach i skrzyżowaniach „obrączkami”, wykonywanymi na korze (na wyso-
kości około 1,5 m) oraz znakami kierunkowymi. Ewentualny sposób do-
datkowego oznaczania niewyraźnych granic pododdziałów ustala się pod-
czas narady wstępnej. Pododdziały oznacza się małymi literami alfabetu
łacińskiego, z pominięciem liter: ą, ć, e, ę, ł, ń, ó, ś, u, ż, ź. W przypadku
gdy w ramach oddziału występuje taka liczba pododdziałów, że zachodzi
potrzeba oznaczenia ich ponownie od początku alfabetu, wówczas ozna-
czenie pododdziału przyjmuje postać: ax, bx, cx,... itd., a następnie ay, by,
cy,... itd. W miarę możliwości oznaczenie (adres) pododdziału należy
przyjmować jak w poprzednim planie urządzenia lasu, z uwzględnieniem
aktualizacji opisów taksacyjnych wykonanych w

SILP-LAS

. Pododdziały

gruntów spornych lub będących współwłasnością, należy oznaczać kolej-
nymi dalszymi literami w oddziale, po oznaczeniu pododdziałów o uregu-
lowanym stanie posiadania.

I/§ 17

Podszyt – są to, zarówno w uprawach i młodnikach, jak i starszych drzewosta-

nach, krzewy i gatunki drzew nie wchodzące w skład upraw, podrostów, na-
lotów i podsadzeń. Warstwę podszytu należy opisywać, jeżeli zajmuje co
najmniej 10% powierzchni, podając nazwy gatunków (w kolejności wystę-
powania – do pięciu gatunków) oraz procent pokrycia powierzchni wyłącze-
nia – wyrażony ułamkiem dziesiętnym (tak jak zadrzewienie).

I/§ 31.15

Pokrywa runa – typy:

– naga – brak ścioły i runa,
– ścioła – tylko ścioła, brak runa,

119

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– zielna – płaty roślin zielnych,
– mszysta – kobierce mchów zajmują całą bądź przeważającą część po-

wierzchni,

– mszysto-czernicowa – kobierce mchów na przemian z płatami borówek,
– zadarniona – przeważają kobierce traw płytko zakorzenionych lub ła-

ny borówek,

– silnie zadarniona – przeważa roślinność trawiasta występująca zwar-

cie i tworząca silnie przeplatający się system korzeni; odnowienie lub
zalesienie wymaga stosowania zabiegów agrotechnicznych,

– silnie zachwaszczona – roślinność runa występuje zwarcie, składa się

z roślin silnie i głęboko ukorzeniających się, albo tworzących kłącza
lub rozłogi, co uniemożliwia odnowienie lasu lub zalesienie bez zabie-
gów agrotechnicznych.

I/§ 23.8

Pokrywy materiałów przytransportowanych – cecha geogeniczna od-

miany podtypu gleby określana dla materiałów przytransportowanych
o miąższości do 40 cm. Są to odmiany: deluwialne, koluwialne, eoliczne,
nasypy, fluwioeoliczne.

II/82

Powierzchnie nie stanowiące wydzieleń – obiekty poligonowe występu-

jące wewnątrz wydzieleń – obejmują: luki, gniazda (odnowione lub nie-
odnowione), kępy, szkółki, poletka łowieckie, oczka wodne, itp. Defini-
cja ma charakter otwarty, tak by w razie potrzeby można było w danym
nadleśnictwie ujmować również inne powierzchnie nie stanowiące wyłą-
czeń. Dla powierzchni nie stanowiącej wyłączenia podaje się: kategorię
(nazwę, symbol), numery w ramach pododdziału według przyjętych na
mapie gospodarczej oraz łączną powierzchnię danej kategorii w podod-
dziale. Istnieje również, oprócz numeru, możliwość zapisu orientacyjnej
lokalizacji takich powierzchni (z określeniem stron świata, jak przy opi-
sie wystawy oraz możliwością zapisu „w części centralnej”).

I/§ 28.1–2

Opis tych powierzchni różni się od charakteru całego wydzielenia, jednak
ze względu na ich wielkość nie są one traktowane jako oddzielne wydziele-
nia. W opisie taksacyjnym oddzielna sekcja przeznaczona jest do przecho-
wania informacji o tych obiektach. Połączenie danych opisowych z obiek-
tem geometrycznym odbywa się przez numer powierzchni nie stanowiącej
wydzielenia, nadawany kolejnym obiektom w ramach wydzielenia. Pełny
opis tych obiektów (kod, wielkość powierzchni, skład gatunkowy) znajduje
się w tablicach Systemu

LAS

. Warstwa powierzchni nie stanowiących wy-

dzielenia tworzona jest przez obiekty złożone z pojedynczych obwodnic ze-
wnętrznych. Powierzchnie te nie mogą się nakładać, a na styku powinny

120

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

mieć granicę złożoną z tej samej liczby wierzchołków o identycznych współ-
rzędnych. Pojedynczy obiekt powinien przypadać w dokładnie jednym poli-
gonie wydzielenia. W przypadku stykania się obiektów z tej warstwy z ele-
mentami liniowymi należy granicę stykającą się z obiektem liniowym po-
prowadzić w odległości równej połowie szerokości tego obiektu.

E6/1/4.1.1.7

Powierzchnie objęte szczególną ochroną:

– śródleśne „oczka wodne”,
– torfowiska,
– mszary,
– naturalne zbiorniki wodne,
– bagna,
– płaty roślinności chronionej (np. w strefie górnej granicy lasu),
– fragmenty gruntów leśnych niezalesionych, których odnowienie może

wpłynąć bardzo niekorzystnie na warunki bytowania występujących
tam zwierząt chronionych.

Ważna jest faktyczna funkcja i rola w ekosystemie tych powierzchni,
a nie formalne objęcie ochroną prawną.

I/§ 14.8.2. c

Powierzchnie przewidziane do naturalnej sukcesji – dotychczasowe

wieloletnie halizny na terenach szczególnie trudnych do odnowienia
(np. na siedliskach bagiennych) oraz niewielkie odkryte powierzchnie
o charakterze miejsc widokowych lub polan śródleśnych.

I/§ 14.8.2. c

Powierzchnie rezerwatów przyrody – pozostających w zarządzie Lasów

Państwowych, zapisane są w odpowiednich decyzjach o utworzeniu re-
zerwatów oraz w powszechnej ewidencji gruntów, w związku z czym po-
leca się następujący tryb postępowania:
– w przypadku braku planu ochrony rezerwatu oblicza się powierzchnię

wyłączeń i wyrównuje się ją do powierzchni ogólnej rezerwatu,

– w przypadku gdy rezerwat posiada plan ochrony rezerwatu lub plan

ten jest nowelizowany równolegle z planem urządzenia lasu, należy
powierzchnię pododdziałów, szczegółów i ogólną powierzchnię rezer-
watu przyjąć bezpośrednio z tego planu ochrony rezerwatu.

I/§ 67.2

Prace siedliskowe w gospodarstwie leśnym

Przedmiotem prac siedliskowych są warunki siedliskowe, determinujące

przebieg wzrostu i rozwoju lasu, stanowiące przyrodnicze podstawy urzą-
dzania lasu i główny czynnik produkcji podstawowej (produkcji na pniu).

II/p. 1

121

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Obiektem prac siedliskowych jest:

– w przypadku lasów własności Skarbu Państwa, zarządzanych przez

Lasy Państwowe – obszar całego lub części nadleśnictwa (obręb,
kompleks, uroczysko), obejmujący grunty leśne (zalesione, niezale-
sione i związane z gospodarką leśną) oraz grunty nieleśne przezna-
czone do zalesienia,

– w przypadku przejmowanych do zalesienia gruntów porolnych bądź

innych – pojedyncza działka.

II/p. 2

Celem prac siedliskowych jest rozpoznanie, skartowanie siedlisk leśnych

oraz opracowanie wyników tych prac w formie dokumentacji kartogra-
ficznej i tekstowej na potrzeby urządzania, hodowli i ochrony lasu.

II/p. 3

Zakres prac siedliskowych obejmuje:

– określenie i skartowanie gleb z uwzględnieniem typu, podtypu i od-

miany podtypu oraz rodzaju i gatunku gleby,

– określenie i skartowanie typów siedliskowych lasu z uwzględnie-

niem ich odmian, wariantów uwilgotnienia, rodzajów oraz stanu,
a także określenie typu lasu,

– badania laboratoryjne gleb,
– opracowanie dokumentacji końcowej.

II/p. 6

Efektem prac siedliskowych jest dokumentacja siedliskowa, w skład

której wchodzą:
– część opisowa, zawierająca:

opis warunków przyrodniczych obiektu,

charakterystykę gleb i typów siedliskowych lasu,

wytyczne do planowania hodowlano-urządzeniowego,

– mapy siedliskowe, przedstawiające naturalne zróżnicowanie gleb

i siedlisk,

– dokumentacja źródłowa – dane z typologicznych powierzchni siedli-

skowych.

II/p. 8

Profil glebowy – opis profilu glebowego na podstawowej typologicznej

powierzchni siedliskowej należy sporządzać w odkrywkach o dokładnie
oczyszczonej i wyrównanej ścianie czołowej. Należy stosować skróty
i symbole zgodne z Klasyfikacją gleb leśnych Polski (CILP 2000). Należy
zaznaczyć cechy szczególne, do których zalicza się takie właściwości po-
ziomów glebowych, jak np.: wytrącenia węglanu wapnia, związków żela-
za, ślady węgla drzewnego. Opis profilu glebowego na podstawowej po-

122

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

wierzchni typologicznej wykonuje się na podstawie obserwacji cech
morfologicznych oraz badań właściwości fizycznych i chemicznych,
w kolejno następujących od góry poziomach genetycznych i warstwach
gleby. Przy określaniu glebotwórczego utworu geologicznego (rodzaju
gleby) należy zwracać uwagę na charakter pionowej budowy profilu gle-
bowego. W opisie profilu glebowego należy uwzględnić:
– nieciągłości litogeniczno-pedogeniczne,
– typ, podtyp próchnicy oraz w uzasadnionych przypadkach odmianę,
– poziomy genetyczne,
– poziomy diagnostyczne,
– głębokość wyróżnionych poziomów i warstw gleby (podając ich dolną

granicę w centymetrach), przejście do niższych poziomów, skład gra-
nulometryczny (uziarnienie), barwę, uwilgotnienie, oglejenie, pH, wy-
stępowanie CaCO

oraz innych cech (konkrecji, ukorzenienia itp.),

– informację o pobranych próbkach gleby do analiz.

II/p. 38.3–5

Program ochrony przyrody nadleśnictwa obejmuje:

– kompleksowy opis stanu przyrody w nadleśnictwie, z uwzględnieniem

lasów innych form własności w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa,

– podstawowe zadania z zakresu ochrony przyrody i sposoby ich realizacji,
– mapę walorów przyrodniczo-kulturowych.

I/§ 3.4

Program Taksator – służy do obsługi danych opisu taksacyjnego od

momentu ich pobrania z SILP, przez wprowadzanie informacji z doku-
mentów źródłowych i ich przetwarzanie, aż do ich powrotu do struktur
SILP. Program pracuje w środowisku Windows 9x, NT, 2000, XP. Ko-
munikuje się w dwóch kierunkach z bazą SILP przez połączenie siecio-
we z serwerem. Po pobraniu danych możliwa jest praca poza siedzibą
nadleśnictwa. Program umożliwia pracę w trybie wielodostępu. Możli-
we jest też wyeksportowanie fragmentu bazy (opisów taksacyjnych lub
powierzchni próbnych) w celu dalszej pracy na komputerze niewłączo-
nym do sieci (np. na odpowiednim rejestratorze).

III/11

Próchnica gleb leśnych – próchnice gleb leśnych wyróżniane są zgodnie

z kryteriami podanymi w Klasyfikacji gleb leśnych Polski (CILP 2000).

Typ próchnicy jest podstawową jednostką taksonomiczną w klasyfika-

cji próchnic leśnych określającą układ warunków troficznych siedli-
ska, w których następuje akumulacja i przetwarzanie opadu roślinne-
go w próchnicę. W terenie wyróżniany jest na podstawie cech morfo-
genetycznych ujawniających się w postaci odpowiedniej sekwencji
podpoziomów organicznych i poziomów organiczno-mineralnych

123

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

w profilu glebowym. W zbliżonych do naturalnych warunkach siedli-
skowych typ próchnicy odzwierciedla naturalny obieg składników od-
żywczych i naturalną produktywność ekosystemu.

Podtyp próchnicy jest niższą jednostką taksonomiczną, wyróżnianą

w ramach typu próchnicy leśnej, określającą układ warunków wilgot-
nościowych siedliska. Nazwę podtypu tworzy się przez dodanie do na-
zwy typu określeń: suchy, świeży, wilgotny, mokry.

Odmiana próchnicy jest najniższą jednostką taksonomiczną, wyróż-

nianą w ramach podtypu próchnic leśnych, dla określenia stanu roz-
kładu substancji organicznej. Nazwę odmiany tworzy się przez doda-
nie do nazwy podtypu określeń: rozdrobniony, włóknisty, właściwy,
mazisty, murszowaty, torfiasty itp.

Systematyka próchnic leśnych – w systematyce próchnic leśnych wy-

różnia się trzy typy: mull, moder i mor oraz dwa typy przejściowe
moder-mull i moder-mor. Charakteryzują one zarówno naturalny,
jak i zmieniony działalnością człowieka stan warunków siedlisko-
wych. Wyróżniane są na podstawie budowy poziomu organicznego
w nadkładzie organicznym gleby i cech poziomu próchnicznego
A w mineralnej części gleby.
– Próchnica typu mull wykształca się w glebach eutroficznych o dużej

aktywności biologicznej, w wielogatunkowych lasach liściastych. Na-
gromadzony na powierzchni mineralnej gleby opad roślinny występu-
je okresowo, tworząc poziom surowinowy, którego składniki ulegają
szybkiemu rozkładowi, zazwyczaj w ciągu roku. Duża aktywność bio-
logiczna uniemożliwia powstanie względnie trwałego poziomu orga-
nicznego. Próchnica z szybko rozkładającego się opadu roślinnego
zostaje wbudowana w poziom próchniczny A, który jest dość zasob-
ny w zhumifikowaną substancję organiczną, w trwałych połączeniach
organiczno-mineralnych, często o strukturze gruzełkowatej. Zawiera
2–3% próchnicy, charakteryzuje się wąskim zakresem C/N, wynoszą-
cym 10–15:1, odczynem słabo kwaśnym (pH

KCl

4,0–5,0) oraz dość wy-

sokim wysyceniem kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi
(V > 40%). Korzenie zazwyczaj rozmieszczone są równomiernie.

– Próchnica typu moder wykształca się w glebach mezotroficznych,

w jedno- lub wielogatunkowych lasach liściastych i liściasto-iglastych
oraz w glebach eutroficznych z drzewostanami o zmienionym nie-
korzystnie składzie gatunkowym. Ten typ próchnicy leśnej cechuje
spowolnione tempo rozkładu opadu roślinnego, co uwidacznia się
w postaci zróżnicowania poziomu organicznego na dwa podpoziomy
– surowinowy i detrytusowy o luźnym, niekiedy grudkowym złożeniu
rozdrobnionego materiału organicznego. Charakteryzują się one
odczynem kwaśnym (pH

KCl

3,5–5,0) i dość szerokim zakresem C/N

15–30:1. Z poziomem organicznym niekiedy silnie, do bardzo silnie,
przerośniętym korzeniami ściśle powiązane są właściwości poziomu

124

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

próchnicznego A, który wykształca się w materiale mineralnym ubo-
gim we frakcje ilaste. Wskutek zahamowanego tempa rozkładu
i mniejszej aktywności biologicznej ten poziom zawiera mniej sub-
stancji organicznej (1–2%), w której stosunek C/N wynosi około
15–20:1, a odczyn jest kwaśny (pH

KCl

4,0–5,0). Wysycenie komplek-

su sorpcyjnego zasadami wynosi 10–40%. Przejście między pozio-
mami Ofh i A jest nieostre.

– Próchnica typu mor związana jest głównie z glebami oligotroficzny-

mi i z glebami mezotroficznymi zniekształconymi przez gospodarkę
leśną. Wykształca się pod wpływem roślinności borowej, w warun-
kach ograniczonej aktywności organizmów glebowych. Poziom orga-
niczny z w pełni ukształtowaną próchnicą typu mor, zbudowany jest
z trzech podpoziomów – surowinowego, butwinowego i epihumuso-
wego mającego cechę łamliwości na ostrokrawędziste bryłki i płytki.
Miąższość podpoziomu butwinowego obejmuje około 60% całego
poziomu organicznego. Wykształcone podpoziomy organiczne mają
odczyn kwaśny i silnie kwaśny (pH

H2O

3–4) i szeroki zakres C/N

30–40:1. W związku z zahamowanym tempem rozkładu substancji
organicznej, leżący niżej poziom eluwialny lub eluwialno-próchni-
czny jest wyraźnie zubożony w próchnicę, najczęściej wmytą z pozio-
mu organicznego. Zawartość próchnicy w tym poziomie wynosi
0,1–0,5%, przy czym cechuje ją szeroki zakres C/N 30–40:1. Z silnie
kwaśnym odczynem (pH

KCl

– 2,5–3,5) związane jest wysycenie kom-

pleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi nie przekraczające 10%.

– W warunkach górskich, gdzie chłodny klimat alpejski jest czynni-

kiem spowalniającym rozkład materii organicznej, wyróżnia się
próchnicę psychromor.

Systematyka próchnic leśnych

125

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Typ

Podtyp

Symbol

Stadia rozwojowe

mull

mull suchy

ml-s

nie wyróżnia się

mull świeży

ml-św

mull wilgotny

ml-w

mull mokry

ml-m

moder-mull

moder-mull suchy

mdml-s

moder-mull świeży

mdml-św

moder-mull wilgotny

mdml-w

moder mull mokry

mdml-m

II/95–98

Przeciętna pierśnica drzewostanu – przeciętną pierśnicę drzewostanu

należy określać dla poszczególnych gatunków drzew wchodzących w skład
drzewostanu oddzielnie dla każdego piętra, od 5 cm wzwyż, w zaokrągle-
niu do pełnych centymetrów, na podstawie pomiarów 5–10 drzew, wyko-
nanych w miejscach reprezentatywnych dla danego drzewostanu.

I/§ 35.1

Przebudowa drzewostanu – do przebudowy kwalifikują się drzewostany,

które nie zapewniają osiągnięcia celów gospodarki leśnej zawartych
w planie urządzenia lasu, zgodnie z obowiązkiem prawnym zapisanym
w art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy o lasach. Podczas I KTG ustala się hierar-
chię potrzeb dotyczących przebudowy drzewostanów w danym nadle-
śnictwie, kierując się następującymi przesłankami:
– do przebudowy powinny być jako pierwsze przeznaczone drzewosta-

ny o składzie gatunkowym niezgodnym z GTD. Przy znacznej liczbie
takich drzewostanów istnieje konieczność ustalenia wytycznych doty-
czących najpilniejszych potrzeb z zakresu przebudowy, tak by na ich
podstawie wykonawca projektu planu urządzenia lasu mógł sporzą-
dzić do akceptacji podczas II KTG „Wykaz drzewostanów zakwalifi-
kowanych do przebudowy w najbliższym dziesięcioleciu”,

– drzewostany uszkodzone w stopniu 3 (a w kolejności w stopniu 2) po-

winny być kwalifikowane do pilnej przebudowy, z wyjątkiem tych, któ-
re stanowią pożądane zbiorowiska zastępcze w skrajnych warunkach
rozwoju lasu, zwłaszcza na glebach skażonych lub zdewastowanych,

126

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

nie wyróżnia się

inicjalny; słabo wykształcony;

właściwy

moder-mor

moder-mor suchy

mdmr-s

moder-mor świeży

mdmr-św

moder-mor wilgotny

mdmr-w

moder-mor mokry

mdmr-m

mor

mor suchy

mr-s

mor świeży

mr-św

mor wilgotny

mr-w

mor mokry

mr-m

inicjalny; właściwy

moder

moder suchy

md-s

moder świeży

md-św

moder wilgotny

md-w

moder mokry

md-m

Typ

Podtyp

Symbol

Stadia rozwojowe

– drzewostany o niskim zadrzewieniu i miernej jakości technicznej,

nazywane niegdyś drzewostanami źle produkującymi.

Drzewostany zakwalifikowane do przebudowy zalicza się do gospo-
darstwa przebudowy, projektując w nich rozpoczęcie procesu odno-
wienia odpowiednimi rębniami (w zależności od typu siedliskowe-
go lasu i pilności przebudowy). Okres przebudowy – ustalany indy-
widualnie dla drzewostanu (dla całego drzewostanu, a nie tylko dla
jednej działki zrębowej) – z reguły nie powinien być dłuższy niż po-
łowa wieku rębności gatunku panującego w przebudowywanym
drzewostanie.

I/§ 40.6

Przedmiot planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa:

– lasy w rozumieniu art. 3 ustawy o lasach,
– grunty przeznaczone do zalesienia,
– inne grunty i nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w zarządzie

nadleśnictwa – zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy o lasach.

I/§ 2

Przeliczniki „brutto-netto” – do użytkowania przedrębnego miąższość

grubizny brutto uzyskuje się po przemnożeniu miąższości netto przez
współczynnik 1,25. Do przeliczenia miąższości brutto na netto, stosuje
się odpowiednio współczynnik 0,8.

I/§ 95.3

Współczynniki redukcyjne służące do przeliczenia miąższości brutto na miąższość
netto dla etatu miąższościowego użytkowania rębnego stosuje się według tabeli:

I/§ 93.1

127

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Klasy wieku

Grupa gatunków drzew

III

V i wyż.,

KO, KDO,

BP,

przestoje

Sosna, modrzew

0,72

0,75

0,77

0,79

Świerk, jodła, daglezja

0,78

0,80

0,82

Dąb, jesion, klon, jawor, wiąz
i inne twarde liściaste

0,70

0,72

0,73

0,75

Buk, grab

0,81

0,84

0,86

0,87

Brzoza, olsza

0,73

0,75

0,77

0,79

Osika, topola, wierzba, lipa

0,74

0,77

0,79

0,80

Przestoje, nasienniki i przedrosty obejmują:

– drzewa w zasadzie od II klasy wzwyż (wykazujące miąższość grubizny)

występujące na gruntach leśnych niezalesionych lub w uprawach
i młodnikach (jeżeli nie zostały zaliczone do składu gatunkowego tych
upraw i młodników),

– drzewa w wieku ponad 40 lat, rozmieszczone pojedynczo lub grupami

w młodszych drzewostanach (jeżeli nie zostały zaliczone do składu ga-
tunkowego tych drzewostanów) lub – wyjątkowo – w drzewostanach
III i IV klasy wieku, co głównie dotyczy bardzo starych drzew wyma-
gających odrębnego traktowania.

Opis przestojów, nasienników i przedrostów powinien zawierać: gatu-
nek drzewa (kolejno według malejącej miąższości – do pięciu gatun-
ków), orientacyjny przeciętny wiek, przeciętną pierśnicę i wysokość oraz
jakość techniczną gatunków w warstwie, a także ich miąższość grubizny
na całej powierzchni wyłączenia.

I/§ 31.16–17

Rezerwaty projektowane – powierzchnie leśne ujęte do ochrony w aktu-

alnych wykazach wojewódzkiego konserwatora przyrody, dla których
wymagana dokumentacja została przekazana do organów zatwierdzają-
cych. W celu zachowania charakteru danego drzewostanu należy podać,
że jest on projektowanym rezerwatem i jednocześnie ograniczyć przewi-
dywane czynności gospodarcze do niezbędnych zabiegów, zgodnie z ce-
lem ochrony projektowanego rezerwatu.

I/§ 25.4

Rodzaj siedliska leśnego zob. Typ siedliskowy lasu/Rodzaj siedliska le-

śnego

Rozmiar użytkowania przedrębnego – planowany rozmiar miąższości

użytkowania przedrębnego ogółem (traktowany jako maksymalny etat
użytkowania przedrębnego na okres obowiązywania planu urządzenia
lasu), nie może przekroczyć 50% przyrostu bieżącego, spodziewanego
w okresie obowiązywania planu urządzenia lasu z wszystkich drzewosta-
nów przedrębnych, to jest z wszystkich drzewostanów, w których nie pla-
nuje się użytkowania rębnego.

I/§ 95.2

Rozręb – pas zrębu zupełnego szerokości około 15 m, który wykonuje się

w celu wytworzenia ściany ochronnej (strefy ochronnej), głównie prze-
ciwwietrznej, w drzewostanach IIb lub III klasy wieku. Po wykonaniu
rozrębu, ścianę ochronną kształtuje się w strefach przebiegających rów-
nolegle do jego granic, przez częste i dość intensywne (rozluźniające) za-
biegi trzebieżowe, preferujące silnie rozwinięte i mocno ukorzenione po-

128

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

jedyncze drzewa, tzw. naturalne punkty oporu. Ścianę ochronną wzmac-
nia się przez podsadzenia drzew i krzewów. Rozręby stosuje się zazwy-
czaj w wypadku występowania litych, jednowiekowych drzewostanów na
dużych łącznych obszarach. Rozręby są wtedy rozmieszczane tak, aby
umożliwiły zastosowanie ostępów przejściowych w ramach jednego od-
działu, w celu umożliwienia wykonania cięć rębnych we właściwym cza-
sie i z zachowaniem ładu przestrzennego.

I/§ 85

Samorząd terytorialny – wspólnota samorządowa, tworzona przez miesz-

kańców gminy z mocy ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorial-
nym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 z późniejszymi zmianami), a lokalne lub re-
gionalne organizacje społeczne, to organizacje zarejestrowane zgodnie
z ustawą z 7 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 20,
poz. 29) dla celów związanych z ochroną przyrody na obszarze gmin
wchodzących w skład terytorialnego zasięgu nadleśnictwa.

III/155

Siedliska (w SLMN) – warstwa obligatoryjna bazy geometrycznej. Zawie-

ra obiekty powierzchniowe wydzieleń siedliskowych. Warstwa siedlisk
tworzona jest przez powierzchnie złożone z pojedynczej obwodnicy ze-
wnętrznej. Powierzchnie te nie mogą się nakładać, a na styku powinny
mieć granicę złożoną z tej samej liczby wierzchołków o identycznych
współrzędnych. Warstwa swoim zasięgiem zawiera się w kompleksach le-
śnych, dla których wykonano opracowanie siedliskowe.

E6/1/4.1.1.8

Skład gatunkowy drzewostanu – kolejność zapisu przyjęto według

zmniejszającego się udziału poszczególnych gatunków, tak, że na pierw-
szym miejscu figurować będzie gatunek panujący (przeważający ilościo-
wo lub powierzchniowo). Przy jednakowym udziale dwóch lub więcej
gatunków, na pierwszym miejscu powinien być podany ten gatunek, któ-
rego udział w składzie jest gospodarczo bardziej pożądany na danym
siedlisku. W składzie drzewostanów I i II klasy wieku nie należy
uwzględniać nasienników, przestojów i przedrostów, a także kęp pozo-
stawionego starodrzewu, które powinno się umieszczać odrębnie (na
końcu opisu drzewostanu).

I/§ 31.8–9

Skład granulometryczny (uziarnienie) profilu glebowego zob. Gatu-

nek gleby

Składniki planu urządzenia lasu:

– dane inwentaryzacji lasu (część inwentaryzacyjna),

129

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– analiza gospodarki leśnej w minionym okresie,
– program ochrony przyrody nadleśnictwa,
– część planistyczna.

I/§ 3.1

Spodziewany przyrost bieżący roczny – jest szacowany i zapisywany dla

całego drzewostanu (w rozbiciu na poszczególne gatunki) i w przelicze-
niu na 1 ha (łącznie, bez podziału na gatunki), sposobem B. Zabielskie-
go, za pomocą współczynników przeliczeniowych „K”. Obliczenie spo-
dziewanego przyrostu bieżącego rocznego następuje w opisach taksacyj-
nych automatycznie, a wyniki obliczeń – nieredukowane z tytułu obniżo-
nego przyrostu w strefach uszkodzeń – nazywane są „przyrostem tablico-
wym” i zestawiane są dla obrębów leśnych w Tabeli VIIIa. Do czasu
wprowadzenia obowiązku ustalania stref uszkodzenia lasu nie będzie sto-
sowana redukcja spodziewanego przyrostu bieżącego w poszczególnych
strefach. Roczne wielkości spodziewanego przyrostu bieżącego, prze-
mnożone przez liczbę lat obowiązywania planu urządzenia lasu, odno-
szone są – w celach prognostycznych – do całego okresu planistycznego.

I/§ 43

Stan siedliska:

– naturalny (N1),
– zbliżony do naturalnego (N2),
– zniekształcony (Z1),
– silnie zniekształcony (Z2),
– przekształcony (Z3),
– zdegradowany (D1),
– silnie zdegradowany (D2),
– zdewastowany (D3).

I/§ 23.4

Stopień uszkodzenia drzewostanu – ocenia się szacunkowo podczas

taksacji, indywidualnie dla każdego drzewostanu, od 21 lat wzwyż, we-
dług następującego podziału:
– 0 – do 10% uszkodzeń,
– 1 – 11–25% uszkodzeń,
– 2 – 26–60% uszkodzeń,
– 3 – ponad 60% uszkodzeń.
Zaliczenie drzewostanu do odpowiedniego przedziału uszkodzeń następu-
je według szacunku taksatora, z odniesieniem do drzewostanów uznanych
za nieuszkodzone (jako wzorca) oraz przy wykorzystaniu opublikowanych
wytycznych i atlasów. Szacując uszkodzenie drzewostanu, taksator ocenia
stan ulistnienia drzew (do trwałych uszkodzeń zalicza się objawy defoliacji,
deformacji oraz chorobliwe przebarwienia), stan pędów wierzchołkowych

130

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

i pędów bocznych (do trwałych uszkodzeń zalicza się odpowiednio ich za-
nik lub deformację), a także stan pni i korzeni, biorąc pod uwagę widocz-
ne objawy działalności grzybów lub owadów, oraz istotne uszkodzenia me-
chaniczne. Dla stopni od 1 do 3 określa się główną przyczynę uszkodzeń,
orientacyjnie spośród następujących przyczyn: owady, grzyby, zwierzyna,
pożary, imisje przemysłowe, czynniki klimatyczne, zakłócenia stosunków
wodnych, erozja, inne antropogeniczne, inne bez określenia.

I/§ 39.3–6

Stopnie zmurszenia torfu – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby

w glebach murszowych z trwale obniżonym lustrem wód gruntowych
określana jako: słabo zmurszałe, średnio zmurszałe, silnie zmurszałe.

II/81

Szkic taksacyjny – jednocześnie z wykonaniem taksacji należy, na uprzed-

nio przygotowanych wycinkach kopii mapy gospodarczej (lub ortofotoma-
py z naniesioną warstwą podziału powierzchniowego), oznaczyć po-
wierzchnie próbne oraz wszystkie zmiany szczegółów sytuacji wewnętrz-
nej, kwalifikujące się do pomiaru uzupełniającego i przeniesienia na arku-
sze mapy gospodarczej. Szkic taksacyjny wraz z kartami dokumentu źró-
dłowego Opis taksacyjny są niezbędną pomocą w szczegółowych uzgod-
nieniach pomiędzy nadleśniczym a wykonawcą taksacji.

I/§ 47

Szkółki leśne – powierzchnie (otwarte lub pod okapem drzewostanu)

przeznaczone do produkcji sadzonek drzew i krzewów.

I/§ 14.8.3. f

Szlaki technologiczne (dawniej nazywane zrywkowymi) – nieodłączny

element ładu przestrzennego w jednostce kontrolnej. Przebiegają od
granicy transportowej do drogi wywozowej, czyli zgodnie z kierunkiem
cięć w jednostce kontrolnej.

I/§ 86.4

Teren – podział:

– rzeźba: nizinny równy, nizinny falisty, nizinny pagórkowaty, nizinny

wzgórzowy, wyżynny równy, wyżynny falisty, wyżynny pagórkowaty,
wyżynny wzgórzowy, górski: góry niskie, góry średnie, góry wysokie,

– położenie: płaskie, dolina rzeki, zagłębienie, zagłębienie bez odpły-

wu, kotlina, stok, stok dolny, stok środkowy, stok górny, podnóże sto-
ku, spłaszczenie, wierzchowina, grzbiet,

– nachylenie: stok łagodny (do 7°), stok pochyły (8–12°), stok spadzisty

(13–17°), stok stromy (18–30°), stok bardzo stromy (31–45°), stok
urwisty (ponad 45°),

131

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– wystawa: północna N, północno-wschodnia N-E, wschodnia E, połu-

dniowo-wschodnia S-E, południowa S, południowo-zachodnia S-W,
zachodnia W, północno-zachodnia N-W.

I/§ 23.5

Tereny górskie – obejmują wysoko wzniesione formy terenu powyżej 300 m

ponad swoje podnóże i na stromych stokach, utworzone w wyniku ru-
chów górotwórczych lub działalności wulkanicznej. Cechą charaktery-
styczną rzeźby górskiej są wzniesienia, zwane grzbietami, ciągnące się
między bardzo głęboko wciętymi dolinami. Zdenudowane fragmenty
gór, mające postać płaskich wzniesień i płaskowyżów o deniwelacji nie-
przekraczającej 100–200 m, noszą nazwę pogórzy. Ze względu na wyso-
kość wyróżnia się:
– góry niskie, do 500 m n.p.m.;
– góry średnie, 500–1500 m n.p.m.;
– góry wysokie, ponad 1500 m n.p.m., o licznych formach polodowco-

wych, urwistych ścianach skalnych.

II/64

Tereny nizinne – obszary, głównie akumulacyjnego typu rzeźby, rozpo-

ścierające się na wysokości do 200–250 m n.p.m. (sporadycznie do 300 m
n.p.m.) Na terenach nizinnych wyróżnia się następujące formy terenu:
– równy – prawie zupełnie poziomy, deniwelacje przy kilkustopniowych

spadkach nie przekraczają 5 m. Ten typ rzeźby dominuje na obsza-
rach staroglacjalnych oraz na równinach sandrowych w pradolinach
i dolinach rzecznych, poza tym występuje na morenie dennej ostatnie-
go zlodowacenia, równinach nadmorskich i pojeziernych;

– falisty – deniwelacje nie przekraczają 12–15 m i tworzą nabrzmienia

i obniżenia o małych nachyleniach do 5

;

– pagórkowaty – wyniosłości tworzą pagórki, wały i garby o wysokości

względnej do 20–25 m i znacznym nachyleniu stoków od ok. 6

do ok.

oraz niewielkich odstępach między kulminacjami. Jest charaktery-

styczny dla rzeźby młodoglacjalnej pojeziernej, jak również może być
efektem akumulacji eolicznej na starszych tarasach nadrzecznych
i sandrach;

– wzgórzowy – charakterystycznymi formami są wzgórza o wysokości

względnej od 20–25 m do kilkudziesięciu metrów i spadkach od 9

; związane ze strefami moren czołowych głównie ostatniego zlodo-

wacenia – powstałe w wyniku nagromadzenia lub spiętrzenia materia-
łu lodowcowego przez czoło posuwającego się lądolodu.

II/63

Tereny wyżynne i podgórskie – obejmują obszary zbudowane ze skał star-

szego podłoża geologicznego, przykrytych nieciągłymi pokrywami osadów

132

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

lodowcowych, wodnych i eolicznych, wyniesione głównie w wyniku ruchów
epejrogenicznych (lądotwórczych) na wysokość 200–300 m, sporadycznie
ponad 400 m n.p.m. i co najmniej kilkadziesiąt metrów względem otacza-
jących terenów, rozpościerające się ponad nizinami lub stanowiące podnó-
ża gór i noszące wtedy nazwę podgórzy lub przedgórzy – jeżeli występują
w sąsiedztwie gór zrębowych jako ich część oddzielona uskokiem, ale nie
mające charakteru gór. Wyżyna o płaskiej lub falistej wierzchowinie nosi
nazwę płaskowyżu. Na wyżynach wyróżnia się następujące formy terenu:
– równy – płaskowyż o płaskiej wierzchowinie z niskimi nabrzmieniami

o bardzo łagodnych stokach ze spadkiem do 3

;

– falisty – płaskowyż o pofałdowanej, słabo rozczłonkowanej wierzcho-

winie o deniwelacjach do 15 m – falistość na ogół tworzą naprzemian-
legle występujące wzniesienia i obniżenia, a nachylenia stoków nie są
większe od 5

;

– pagórkowaty – jest najczęściej formą silnego i głębokiego rozczłon-

kowania wierzchowiny o pokrywie przeważnie lessowej przez gęstą
sieć parowów i wąwozów o stromych zboczach od 9

do 20

, przy tym

może mieć charakter rzeźby denudacyjno-ostańcowej lub glacjalnej
z deniwelacjami do 25 m i z bardzo zróżnicowanymi nachyleniami
stoków;

– wzgórzowy – tworzą izolowane garby, wzgórza i pagóry lub całe ze-

społy wzniesień o znacznych wysokościach względnych od kilkudzie-
sięciu do ponad 100 m, pozostałe z tektonicznego lub erozyjnego roz-
członkowania wyżyny. Wzgórza o płaskim wierzchołku i stosunkowo
stromych stokach noszą nazwę płaskowzgórzy.

II/64

Transparent – kalka milimetrowa w formacie A1 z narysowaną siatką

kwadratów o boku 2 cm, służąca do wkreślania siatki węzłów powierzch-
ni próbnych losowych na kopię mapy gospodarczej.

I/§ 20.3. b

Troficzność – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby określana na

podstawie wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze
zasadowym do głębokości 100 cm od powierzchni gleby oraz występowa-
nia gatunków roślin o zróżnicowanych wymaganiach pokarmowych.

II/80

Trwale zrównoważona gospodarka leśna – według art. 6 ust. 1 pkt 1a

ustawy o lasach, oznacza: działalność zmierzającą do ukształtowania struk-
tury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe za-
chowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz poten-
cjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przy-
szłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji

133

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych eko-
systemów.
Do celów planowania urządzeniowego przyjęto (według odpowiednich
wytycznych paneuropejskich odnoszących się do poziomu operacyjne-
go) sześć kryteriów trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz orien-
tacyjne wskaźniki odpowiadające tym kryteriom:
– kryterium zachowania i odpowiedniego wzmacniania zasobów le-

śnych i ich udziału w globalnym bilansie węgla,

– kryterium utrzymania zdrowia i witalności ekosystemów leśnych,
– kryterium utrzymania i wzmacniania produkcyjnych funkcji lasu,
– kryterium zachowania, ochrony i odpowiedniego wzmocnienia biolo-

gicznej różnorodności w ekosystemach leśnych,

– kryterium zachowania i odpowiedniego wzmocnienia funkcji ochron-

nych w zagospodarowaniu lasów,

– kryterium utrzymania innych funkcji i uwarunkowań społeczno-eko-

nomicznych.

I/§ 79

Typ lasu – nowa jednostka siedliskowo-drzewostanowa, usytuowana –

w ramach typu siedliskowego lasu – pomiędzy naturalnym zbiorowi-
skiem roślinnym a gospodarczym typem drzewostanu (GTD).

I/§ 23.2

Typ siedliskowy lasu (typ siedliska leśnego) – jest podstawową jednostką

w systemie klasyfikacji siedlisk leśnych, obejmującą powierzchnie leśne
o zbliżonych warunkach siedliskowych, wynikających z żyzności i wilgot-
ności gleb, podobieństwa cech klimatu oraz ukształtowania terenu i jego
budowy geologicznej. Obszary należące do tego samego typu siedlisko-
wego lasu wykazują podobne zdolności produkcyjne i przydatność dla
hodowli lasu. Typy siedliskowe lasu określa się oddzielnie dla terenów ni-
zinnych, wyżynnych i górskich. Na obszarach tych wyróżniane mogą być
typy siedliskowe lasu wymienione w tabelach.

Typy siedliskowe lasu terenów nizinnych

134

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Grupy

wilgotnościowe

siedlisk

Grupy żyznościowe (troficzne) siedlisk

bory

bory mieszane lasy mieszane

lasy

lasy łęgowe

suche

–

świeże

Bśw

BMśw

LMśw

Lśw

–

wilgotne

BMw

LMw

Lł

bagienne

BMb

LMb

OlJ

Typy siedliskowe lasu terenów wyżynnych i podgórskich

Typy siedliskowe lasu terenów górskich

* w krainie Karpackiej typy siedlisk BMG, BMGw, BMGb, LMG, LMGw mogą być

wyróżniane z uwzględnieniem podziału regla dolnego na wysoki oraz niski.

II/p. 21.1

Odmiana typu siedliskowego lasu – cechą charakterystyczną odmian ty-

pu siedliskowego lasu i kryterium różnicującym jest naturalna rola laso-
twórcza ważniejszych gatunków drzew leśnych, uwarunkowana ich za-
sięgiem terytorialnym (poziomym i pionowym) oraz naturalnym skła-
dem gatunkowym drzewostanów. Wyróżnia się:
– odmiany krainowe typu siedliskowego lasu wynikające z położenia

w określonej krainie przyrodniczoleśnej; tj. głównie ze zróżnicowania wa-
runków klimatycznych; np. LMśw w krainie II oraz LMśw w krainie V.

– odmiany fizjograficzno-klimatyczne siedliskowego typu lasu wyróż-

niane na terenach wyżynnych i podgórskich oraz górskich ze względu
na lokalne położenie (stok, ekspozycja, dolina, wierzchowina), wska-
zujących na potrzeby odmiennego planowania hodowlanego.

II/p. 21.2

Rodzaj siedliska leśnego – jednostka wyróżniana w ramach typu siedli-

ska leśnego, odzwierciedlająca zróżnicowanie geologiczno-glebowe;

135

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Grupy

wilgotnościowe

siedlisk

Grupy żyznościowe (troficzne) siedlisk

bory mieszane

lasy mieszane

lasy

lasy łęgowe

świeże

BMwyżśw

LMwyżśw

Lwyżśw

–

wilgotne

BMwyżw

LMwyżw

Lwyżw

Lłwyż

bagienne

–

OlJwyż

Grupy

wilgotnoś-

ciowe

siedlisk

Piętra

klimatyczno-

-roślinne

Grupy żyznościowe (troficzne) siedlisk

bory

mieszane

lasy

mieszane

lasy

łęgowe

BWG

–

Regiel górny
(strefa siedlisk
wysokogórskich)

świeże

BGśw

BMGśw

LMGśw

LGśw

–

wilgotne

BGw

BMGw

LMGw

LGw

LłG

bagienne

BGb

BMGb

–

OlJG

Regiel dolny
(strefa siedlisk
górskich)*

wykorzystywana w planowaniu hodowlanym (przy określaniu typu
lasu).

II/p. 21.4

Stan siedliska leśnego – wyraża zgodność lub charakter niezgodności

siedliska z jego naturalną postacią w lasach pozostających w stanie eko-
logicznej równowagi elementów siedliskowych i zbiorowisk roślinnych,
niepodlegających presji szkodliwych działań człowieka i przemysłu. Sie-
dliska nie będące w stanie naturalnym (z wyjątkiem nawożonych) to
siedliska zazwyczaj niekorzystnie, sztucznie zmienione o zmniejszonej
naturalnej żyzności. Przejawia się to w pogorszeniu właściwości
wierzchnich warstw gleby i zmianach w zbiorowiskach roślinnych. Stan
siedliska jest jego postacią czasową i może ulegać zmianie powodowa-
nej czynnikami zewnętrznymi. Siedlisko nie będące w stanie natural-
nym, przez samoregulację ekosystemu leśnego, może stopniowo wrócić
do stanu normalnego, jeżeli ustanie oddziaływanie czynnika sprawcze-
go. Proces ten można przyspieszyć głównie przez odpowiednie zabiegi
gospodarcze i fitomelioracyjne. Przyjmuje się przy tym ogólną zasadę,
że im żyźniejsze jest siedlisko, tym bardziej celowe jest podejmowanie
takich działań:
– stan siedliska leśnego określany jest głównie na podstawie łatwo

zmiennych składników ekosystemu leśnego, tj. drzewostanu (składu
gatunkowego, budowy warstwowej, klasy bonitacji gatunków panują-
cych), runa (składu gatunkowego, pokrycia), właściwości wierzchnich
poziomów gleby (typu i podtypu próchnicy, właściwości fizycznych
i chemicznych gleby, odmiany podtypu gleby) oraz warunków wod-
nych w glebie. Ustala się go przez porównanie wymienionych ele-
mentów ocenionych na badanej powierzchni z elementami uznanymi
za typowe w danym obiekcie; elementy typowe mogą być ustalone
także na podstawie lokalnego klucza rozpoznawania typów siedlisko-
wych lasu,

– ogólne kryteria określania stanu siedliska leśnego podane są w tabeli

na s. 137. Kryteria te należy uszczegółowić indywidualnie w ramach
poszczególnych obrębów (dużych kompleksów leśnych) także na
podstawie analizy gospodarki leśnej, lokalnego stanu skażenia at-
mosfery oraz warunków hydrogeologicznych i rozpoznania fitosocjo-
logicznego.

136

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Stan siedliska leśnego. Dla danego siedliska określa się tylko jeden stan, najważ-
niejszy ze względów gospodarczych

137

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Grupa stanów

siedlisk

Stan

siedliska

Symbol

Charakterystyka i cechy rozpoznawcze

Siedliska
w stanie
naturalnym
i zbliżonym
do
naturalnego

Siedliska
zniekształcone
lub
przekształcone

Naturalny N1

Biocenoza i biotop – zgodne; właściwości wierzch-
nich warstw gleby, typ próchnicy, drzewostan i runo
niezmienione – zgodne z warunkami siedliska w sta-
nie naturalnym. Skład gatunkowy i struktura war-
stwowa drzewostanów zgodna z gospodarczym ty-
pem drzewostanu

Zbliżony do
naturalnego

Biocenoza i biotop – częściowo zgodne; właściwości
wierzchnich warstw gleby, typ próchnicy i runo nie-
zmienione – zgodne z warunkami siedliska w stanie
naturalnym. Skład gatunkowy i struktura warstwo-
wa drzewostanów niezgodna z gospodarczym typem
drzewostanu

Zniekształcony Z1

Na skutek źle prowadzonej gospodarki leśnej aktu-
alna produkcyjność siedliska jest obniżona nie wię-
cej niż o jeden typ siedliskowy (w odniesieniu do
produkcyjności potencjalnej)

Silnie
zniekształcony

Na skutek źle prowadzonej gospodarki leśnej aktu-
alna produkcyjność siedliska jest obniżona o dwa ty-
py siedliskowe (w odniesieniu do produkcyjności
potencjalnej)

Przekształcony

Siedliska: nadmiernie nawodnione, zawodnione,
odwodnione lub silnie nawożone; w których dokonały
się daleko idące zmiany jakościowe prowadzące do
nowego układu ekologicznego i ukształtowania innego
typu siedliska leśnego

Siedliska
zdegradowane

Zdegradowany D1

Siedliska na obszarach średnich imisji (II stopień),
gdzie z reguły powstaje konieczność przebudowy ist-
niejących drzewostanów. Aktualna produkcyjność
siedliska jest obniżona o jeden – dwa typy siedlisko-
we (w odniesieniu do produkcyjności potencjalnej)

Silnie
zdegradowany

Siedliska na obszarach silnych imisji (III stopień) oraz
uszkodzenia gleby w stopniu umożliwiającym jeszcze
rewitalizację siedliska (melioracje i zalesienie bez ko-
nieczności rekultywacji terenu). Aktualna produkcyj-
ność siedliska jest obniżona o dwa – trzy typy siedlisko-
we (w odniesieniu do produkcyjności potencjalnej)

Zdewastowany

Siedliska na obszarach trwale zatrutych (wysokiego
skażenia gleby) i dużego stałego zanieczyszczenia
atmosfery, gdzie istnieje konieczność rekultywacji
terenu, a w skrajnych przypadkach przekwalifikowa-
nia gruntu do nieużytku trwałego

– w trakcie prac siedliskowych wykonywanych na potrzeby praktyki le-

śnej mogą być wyróżniane następujące stany siedliska leśnego:

stan naturalny i zbliżony do naturalnego,

zniekształcony lub przekształcony,

zdegradowany.

II/p. 21.5

Typ lasu – jednostka wyróżniana w obrębie typu siedliskowego lasu,

obejmująca płaty lasu o podobnych warunkach siedliskowych z właści-
wym dla nich względnie trwałym składem i strukturą drzewostanu oraz
innych warstw roślinności. Wskazuje on ogólny cel hodowlany, wynika-
jący z roli lasotwórczej gatunków drzew na danym siedlisku. Podstawą
wydzielania i nazewnictwa typu lasu jest skład gatunkowy drzewosta-
nu, potencjalny dla warunków edaficznych danego typu siedliskowego
lasu. W przypadku gdy typ lasu został wyróżniony także na podstawie
innego kryterium ekologicznego, w jego nazwie należy uwzględnić to
kryterium.

II/p. 21.6

Wariant uwilgotnienia siedliska – jednostka niższego rzędu, wyróżnia-

na w ramach typu siedliska leśnego w celu uściślenia stosunków wilgot-
nościowych siedliska, kształtujących i różnicujących warunki ekologicz-
ne życia lasu. Warianty uwilgotnienia wyróżniane są w zależności od ro-
dzaju wody glebowej (gruntowa, opadowa, stokowa, zalewowa) oraz głę-
bokości jej występowania w glebie w okresie wiosennym i długości okre-
su stagnowania w ciągu roku:
– woda gruntowa – (glebowo-gruntowa) tworzy w odkrywkach glebo-

wych lustro w zasięgu warstwy wodonośnej, wykazuje z reguły sezono-
we wahania poziomu o rozmaitej amplitudzie, okresowo może poja-
wiać się na powierzchni gleby. Głębokość zwierciadła wody gruntowej
waha się w szerokich granicach i jest w dużym stopniu uwarunkowa-
na głębokością zalegania warstw nieprzepuszczalnych,

– woda opadowa, stagnująca (glebowo-opadowa) – woda grawitacyjna

podparta stagnująca, spotykana głównie na utworach cięższych; zatrzy-
mująca się okresowo po roztopach wiosennych oraz obfitych opadach
atmosferycznych latem na trudno przepuszczalnych warstwach lub po-
ziomach gleb. Występuje okresowo, rzadziej przez cały rok; powoduje
opadowe (odgórne) uwilgotnienie i oglejenie gleby,

– woda stokowa – woda spływająca po warstwach nieprzepuszczalnych

na stokach w terenach wyżynnych i górskich,

– woda zalewowa – woda przepływowa rzek i strumieni, która wskutek

ich sezonowego wylewu pojawia się okresowo na powierzchni gleby
w dolinach rzecznych.

II/p. 21.3

138

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Typologiczne powierzchnie siedliskowe – tworzą sieć punktów badań

i dzielą się na: wzorcowe, podstawowe oraz pomocnicze. Miejsca badań
terenowych należy lokalizować kierując się budową geomorfologiczną
terenu, dotychczasowym rozpoznaniem siedlisk leśnych, składem gatun-
kowym i budową drzewostanów oraz składem gatunkowym roślinności
runa. Do tego celu należy wykorzystać dostępne mapy: topograficzne,
geologiczne, drzewostanów i siedlisk. Wskazania dotyczące lokalizacji
podstawowych i pomocniczych typologicznych powierzchni siedlisko-
wych i ich opisu podane są w tabeli:

Wskazania dotyczące lokalizacji typologicznych powierzchni siedliskowych

II/p. 29

Wzorcowe typologiczne powierzchnie siedliskowe – typowane są podczas

zakładania powierzchni podstawowych. Za wzorcowe mogą być uznane
podstawowe powierzchnie zlokalizowane w drzewostanach starszych klas
wieku, o składzie gatunkowym drzewostanu i runa odpowiadającym warun-
kom siedliska (zgodnym z typem siedliskowym lasu), o zwarciu umiarkowa-
nym lub pełnym. Ostatecznego ich wyboru dokonuje się spośród powierzch-
ni podstawowych po zakończeniu prac terenowych i analizie zebranych ma-
teriałów opisowych. Wyniki z tych powierzchni wykorzystuje się do ustalenia
lokalnej charakterystyki typów siedliskowych lasu i ich odmian fizjograficz-
no-klimatycznych oraz typów lasu, a także do określenia stanu siedliska. Wy-
niki analiz chemicznych gleb należy wykorzystać do lokalnej ich charaktery-
styki w ramach typów siedliskowych lasu, w tym określania odmian podty-
pów glebowych oraz do określenia stanu siedliska.

II/p. 30–31

139

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Rodzaj powierzchni

podstawowa

pomocnicza

Zakres opisu

Drzewostany starszych klas wieku

Drzewostany wszystkich klas wieku,
oraz zręby itp.

Głęboka odkrywka glebowa – do 2,0 m
w utworach luźnych, a w utworach zwięzłych
do 1,5 m pogłębiona wierceniem do 2,0 m

Płytka odkrywka glebowa – do 0,5 m,
pogłębiona wierceniem do 2,0 m w utworach
luźnych, a w utworach zwięzłych do 1,5 m

Obejmująca charakterystyką wszystkie
typy siedlisk leśnych i podtypy gleb
występujące w badanym obiekcie

Jedna w wydzieleniu glebowym
obejmującym gatunek gleby

Pełne zdjęcie fitosocjologiczne w drzewosta-
nach od III klasy wieku, wyjątkowo
od II klasy wieku w siedliskach lasowych

Określenie typu pokrywy runa oraz
3–5 gatunków różnicujących

Opis i pomiary drzewostanu

Opis drzewostanu

Podstawowe typologiczne powierzchnie siedliskowe – wykonuje się

w celu zebrania możliwie pełnych informacji o zróżnicowaniu warun-
ków siedliskowych obiektu – charakterystyki jednostek glebowych i sie-
dliskowych. Opis podstawowej typologicznej powierzchni siedliskowej
obejmuje:
– opis położenia powierzchni i szkic sytuacyjny,
– opis profilu glebowego,
– opis roślinności (drzewostanu i runa),
– diagnozę siedliskową, w tym określenie stanu siedliska,
określenie typu lasu.

II/p. 38

Pomocnicze typologiczne powierzchnie siedliskowe, na których za-

kres wykonywanych prac jest ograniczony (nie dostarczają pełnego za-
kresu informacji jak powierzchnie podstawowe), wykonuje się głównie
w celu ustalenia przebiegu granic jednostek glebowych i siedliskowych.
Opis pomocniczej typologicznej powierzchni siedliskowej powinien
zawierać dane dotyczące: położenia, roślinności (drzewostanu, typu
pokrywy runa, gatunków różnicujących) i gleby wraz z diagnozę siedli-
skową.

II/p. 40

Uboczne użytkowanie lasu uwzględnia:

– możliwości pozyskania żywicy, kory garbarskiej (dębu i świerka), cho-

inek, stroiszu, cetyny, ziół, kruszyw mineralnych itp.,

– bazy roślin runa leśnego, możliwości ich użytkowania oraz potrzeby

w zakresie odnawiania i ochrony,

– możliwości użytkowania gruntów związanych z gospodarką leśną

(oraz orientacyjne na gruntach nieleśnych).

I/§ 105.2

Udatność – procent pokrycia powierzchni uprawy wyrażony w ułamku

dziesiętnym.

I/§ 37.4

Udział powierzchniowy – powierzchnia zajmowana przez dany gatunek

w stosunku do całej powierzchni pododdziału.

I/§ 31.2

Uprawy – odnowienia i zalesienia oraz odnowienia na gniazdach o za-

drzewieniu 0,3 lub 0,4 po cięciu uprzątającym rębnią gniazdową zupeł-
ną (IIIa), od chwili ich powstania do osiągnięcia zwarcia.

I/§ 14.8.1. a

140

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Uziarnienie (skład granulometryczny) profilu glebowego zob. Gatu-

nek gleby

Użytki przedrębne – drewno projektowane do pozyskania w ramach

czyszczeń późnych i trzebieży (CP, TW, TP).

I/§ 94.1

Użytki rębne dzielą się na:

– zaliczone na poczet przyjętego etatu – obliczane i przyjmowane dla

poszczególnych gospodarstw w obrębie leśnym; suma etatów przyję-
tych dla gospodarstw stanowi etat przyjęty dla obrębu leśnego, zaś su-
ma etatów obrębów leśnych – etat przyjęty dla nadleśnictwa,

– niezaliczone na poczet przyjętego etatu – obejmują: uprzątnięcie

płazowin, nasienników, przestojów i przedrostów (niezaliczonych do
wartościowych dla hodowli lasu), usunięcie drzew z innych przyczyn
(w tym w wyniku: poszerzenia linii podziału powierzchniowego, pa-
sów przeciwpożarowych lub dróg pożarowych, wyłączenia gruntów le-
śnych z produkcji po orzeczeniu zmiany uprawy leśnej na inny rodzaj
użytkowania, pozyskiwania drzew z zadrzewień).

I/§ 88

Wariant uwilgotnienia siedliska zob. Typ siedliskowy lasu/Wariant

uwilgotnienia siedliska

Warstwy bazy geometrycznej (w SLMN) – w bazie geometrycznej wy-

różnia się warstwy podstawowe i pochodne. Warstwy podstawowe dzie-
lą się na obligatoryjne i fakultatywne. Warstwy fakultatywne dzielą się
na warstwy o określonej strukturze oraz warstwy o niestandardowej
strukturze. Warstwy pochodne generowane są z warstw podstawowych.
Dla warstw podstawowych lista atrybutów zredukowana jest do niezbęd-
nych identyfikatorów. Obiekty poligonowe i liniowe przechowywane są
w prostym formacie wektorowym ESRI Shape File, natomiast dane
o obiektach punktowych znajdują się w całości w bazie opisowej syste-
mu LAS.

E6/1/1

Warstwy podstawowe obligatoryjne – warstwy konieczne do funkcjono-

wania systemu informacji przestrzennej w nadleśnictwie. Struktura tych
warstw, zakres informacyjny, procedury tworzenia, kontroli i aktualiza-
cji są określone Standardem LMN.

Warstwy podstawowe fakultatywne o określonej strukturze – war-

stwy, których struktura, zakres informacyjny, procedury tworzenia,
kontroli i aktualizacji są określone standardem LMN, ale decyzję o ich

141

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

powstaniu podejmuje nadleśniczy. Warstwy te nie są konieczne do
funkcjonowania systemu informacji przestrzennej nadleśnictwa.

Warstwy podstawowe fakultatywne o niestandardowej strukturze –

dowolne warstwy mapy numerycznej. Decyzja o strukturze, zakresie in-
formacyjnym należy do nadleśniczego.

Warstwy pochodne – warstwy generowane z warstw obligatoryjnych

i warstw fakultatywnych o określonej strukturze, przez aplikację do ak-
tualizacji mapy numerycznej Aktualizator LMN. Zadaniem tych warstw
jest udostępnienie informacji zawartych w geometrycznej bazie danych
dla oprogramowania użytkowego w nadleśnictwie. Struktura i zakres in-
formacyjny tych warstw jest określony standardem LMN. Aktualizacja
warstw pochodnych ogranicza się do ich ponownego utworzenia. Proce-
dury kontrolne nie są dla tych warstw definiowane, a ich poprawność
wynika z poprawności warstw podstawowych

E6/1/2

Wiek drzewostanu – ustala się przez dodanie liczby lat, jakie upłynęły od

czasu inwentaryzacji dla poprzedniego planu urządzenia lasu. W przy-
padku dostrzeżenia błędów wiek należy sprawdzić i skorygować. Wiek
ustala się z dokładnością:
– 1–2 lat w uprawach i młodnikach Ia klasy wieku,
– 4 lat w młodnikach Ib klasy wieku,
– 6 lat w drągowinach II klasy wieku,
– 10 lat w drzewostanach III i IV klasy wieku,
– 10–20 lat w drzewostanach starszych.
W przypadku znacznej rozpiętości wieku drzew danego gatunku drze-
wa należy podzielić na dwie lub więcej grup wiekowych i w zależności
od udziału każdej z tych grup – podać skład gatunkowy i przeciętny
wiek. Jeżeli w drzewostanie wszystkie gatunki wykazują różnowieko-
wość, to wiek określa się dla każdego gatunku. Przy określaniu prze-
ciętnego wieku nie należy brać pod uwagę wieku pojedynczych drzew
młodszych lub starszych. W uprawach i młodnikach sztucznego pocho-
dzenia, założonych w minionym okresie gospodarczym, wiek należy
określać z dokładnością do 1 roku; wieku pojedynczych drzew starszych
(przedrostów) oraz młodszych (pochodzących z poprawek i uzupeł-
nień) nie należy brać pod uwagę. Wiek upraw trzeba określać według
faktycznego wieku sadzonek; nie należy się kierować tylko rokiem za-
łożenia uprawy.

I/§ 32

Wiek rębności – wyznacza czas osiągania celu gospodarowania i określa

się jako:

142

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– przeciętny wiek rębności dla głównych gatunków drzew w obrębach

leśnych (odnoszony do gatunków panujących w drzewostanach),
a przyjmowany dla: sosny, świerka, jodły, dębu i buka na podstawie
wykazu, uzgodnionego w ministerstwie właściwym do spraw środowi-
ska, dla pozostałych zaś gatunków ustalany podczas KTG, z zalece-
niem, aby przyjmować go według poprzedniego planu urządzenia la-
su, z uwzględnieniem żyzności siedliska i stanu zdrowotnego, w nastę-
pujących orientacyjnych wysokościach:

modrzew, klon, jawor, jesion – około 100 lat,

grab, lipa, brzoza, olsza – około 80 lat,

osika, olsza odroślowa – około 60 lat,

topola i olsza szara – około 40 lat,

– wiek rębności drzewostanów, nazywany wiekiem dojrzałości

rębnej drzewostanu lub wiekiem dojrzałości drzewostanu do
odnowienia, określany dla poszczególnych drzewostanów podczas
taksacji. Określenie indywidualnego wieku dojrzałości rębnej drzewo-
stanu pozwala na zdecydowane odejście od schematycznego podziału
drzewostanów na: bliskorębne, rębne i przeszłorębne, w kierunku ela-
stycznego projektowania terminu rozpoczęcia procesu odnowienia
w drzewostanie: znacznie wcześniejszego – niż przeciętny wiek rębno-
ści gatunku panującego – np. w wypadku przebudowy, ale też znacz-
nie późniejszego, np. w wypadku drzewostanu o dobrym stanie zdro-
wotnym, pełniącego niezastąpioną rolę w ekosystemie.

Przeciętny wiek rębności służy przede wszystkim do obliczenia etatów

według dojrzałości w gospodarstwach: O, GZ, GPZ. Przeciętny wiek
rębności gatunku panującego w drzewostanie może, lecz nie musi, być
zgodny z wiekiem rębności (wiekiem dojrzałości rębnej) tego drzewo-
stanu.
Dla drzewostanów młodszych (dla których określa się dwucyfrową ja-
kość hodowlaną) wiek rębności drzewostanu utożsamia się z przecięt-
nym wiekiem rębności określonym dla głównego (panującego) gatunku
drzewa w obrębie leśnym, natomiast dla drzewostanów starszych lub za-
kwalifikowanych do przebudowy (dla których określa się jednocyfrową
jakość techniczną) wiek rębności drzewostanu (nazywany też wiekiem
dojrzałości rębnej drzewostanu lub wiekiem dojrzałości do odnowienia
drzewostanu) określa się dla każdego drzewostanu oddzielnie.

I/§ 24.2, § 83

Ustalając gotowość drzewostanu do odnowienia, powinno się wziąć pod

uwagę:
– kryteria przeciętne dla kraju oraz dla krain przyrodniczoleśnych (po-

dane w części V tomu 3 IUL, w tabelach 1–5); w przypadku braku da-
nych dla danej krainy należy wziąć pod uwagę kryteria dla kraju lub

143

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

krainy najbardziej zbliżonej pod względem warunków przyrodniczych
(zgodnie z zaleceniami podanymi pod każdą z tabel),

– lokalne warunki przyrodnicze (ilość opadów, mikroklimat, położenie

itp.),

– stan konkretnego drzewostanu, zwłaszcza warunki glebowe, warunki

wilgotnościowe oraz rodzaj i ilość światła dochodzącego do dna lasu.

III/167

Wniosek o zatwierdzenie planu urządzenia lasu zawiera następujące

składniki:
– ogólny opis lasów nadleśnictwa zawierający wszystkie zestawienia i tabele

dotyczące całego nadleśnictwa wraz z programem ochrony przyrody,

– wykazy projektowanych cięć użytkowania rębnego, według poszcze-

gólnych obrębów leśnych,

– mapy przeglądowe według obrębów leśnych (drzewostanów, siedlisk,

cięć rębnych) oraz mapę sytuacyjną obszaru w granicach terytorialne-
go zasięgu nadleśnictwa i mapę sytuacyjno-przeglądową funkcji lasu.

Co najmniej taki sam zbiór składników planu urządzenia lasu, jaki został
przedłożony do zatwierdzenia, podlega przechowywaniu w archiwum
RDLP (w odpowiedniej składnicy dokumentacji urządzeniowej).
Do nadleśnictw przekazuje się dodatkowo opisy taksacyjne (w formie
bazy danych opisowych, przenoszonej bezpośrednio do

SILP-LAS

) oraz

mapy numeryczne (w formie bazy danych geometrycznych, która – po
przeprowadzeniu kontroli przewidzianej w standardzie LMN – przeno-
szona jest do SILP).
Decyzję o ewentualnym wydruku i oprawie opisów taksacyjnych dla
nadleśnictwa, RDLP i leśnictw (według stanu na pierwszy dzień obowią-
zywania planu urządzenia lasu), oraz odpowiadających tym opisom map
gospodarczych i przeglądowych, podejmuje przewodniczący KTG (od-
powiednio podczas I lub II KTG).
Projekt planu urządzenia lasu staje się planem urządzenia lasu po jego
zatwierdzeniu – decyzją ministra środowiska.

I/§ 131

Wody gruntowo-glebowe – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby

określająca wody stokowe i źródliskowe, wpływające na rozwój i właści-
wości gleb na całej głębokości profilu. Są to odmiany: stokowe i źródli-
skowe.

II/81

Wskazania gospodarcze – są syntetycznym zakończeniem wykonanego

na gruncie opisu taksacyjnego i tworzą podstawę do zestawienia zadań
gospodarczych na najbliższy (w zasadzie dziesięcioletni) okres obowią-
zywania planu urządzenia lasu. Wszelkie wskazania gospodarcze doty-

144

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

czące użytkowania, hodowli i ochrony lasu oraz innych czynności gospo-
darczych powinny uwzględniać perspektywiczne, średniookresowe i do-
raźne cele gospodarki leśnej oraz odpowiadać bieżącym potrzebom la-
su. Przy określaniu sposobów postępowania gospodarczego należy sto-
sować obowiązujące zasady i wytyczne, z uwzględnieniem lokalnych wa-
runków gospodarowania.

I/§ 46.1–3

Wtrącenia materiałów węglanowych – cecha geogeniczna odmiany

podtypu gleby określana jako bryły materiału węglanowego lub odłam-
ki skał węglanowych w przestrzeni poziomu glebowego (nie dotyczy rę-
dzin i pararędzin).

II/82

Wydzielenie siedliskowe – podstawowa jednostka kartograficzna siedlisk

leśnych. Wydzielenie to w swym zasięgu jest jednolite pod względem
typu, odmiany, wariantu, rodzaju i stanu siedliska.

II/p. 43

Wykaz projektowanych cięć rębnych – jest składnikiem planu urządzenia

lasu, ilustrującym, wraz z mapą przeglądową cięć, możliwości lokalizacji –
zgodnie z wymaganiami ładu przestrzennego i czasowego – wstępnych
wskazań gospodarczych zapisanych na gruncie w kartach dokumentu źró-
dłowego opisu taksacyjnego lasu, jak również możliwości lokalizacji eta-
tów obliczonych. Sporządza się go dla obrębu leśnego (z podaniem sym-
bolu gospodarstwa przy każdej pozycji wykazu), w kolejności oddziałów
i pododdziałów, w tym oddzielnie dla poszczególnych działek manipula-
cyjnych (działek zrębowych, pasów, smug itp.). Jeżeli działka manipula-
cyjna przebiega przez kilka pododdziałów, to otrzymuje taki sam numer
(kolejny w ramach ostępu), a łączna powierzchnia tej działki powinna być
w wykazie podsumowana. Działek manipulacyjnych nie przydziela się na
poszczególne lata dziesięciolecia.

I/§ 98.1–5

Wyłączenie taksacyjne – każdy opisywany w oddziale szczegół, dla któ-

rego na mapie gospodarczej i w opisie taksacyjnym ustala się powierzch-
nię (wchodzącą w skład sumy powierzchni oddziału). Wyłączenia taksa-
cyjne, którym nadaje się małe litery alfabetu łacińskiego, nazywają się
pododdziałami, pozostałe natomiast – liniowymi wyłączeniami nielite-
rowanymi.

I/§ 14.1

Wysokość drzewostanu – przeciętną wysokość drzewostanu należy określać

dla poszczególnych gatunków drzew wchodzących w skład drzewostanu,

145

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

oddzielnie dla każdego piętra, od 1 m wzwyż, w zaokrągleniu do pełnych
metrów, na podstawie pomiarów 5–10 drzew, wykonanych w miejscach re-
prezentatywnych dla danego drzewostanu (w zasadzie na tych samych
drzewach, na których wykonano pomiar pierśnicy).

I/§ 35.2

Wysokość nad poziomem morza – określa się na podstawie odpowied-

nich map topograficznych (o skali nie mniejszej niż 1:25 000), z nume-
rycznego modelu terenu (o cięciu warstwicowym nie większym niż 10 m)
lub ze wskazań GPS (o precyzji określania wysokości około 10 m).

I/§ 23.6

Występowanie gatunków domieszkowych:

– pojedynczo – jeżeli domieszka występuje dość licznie i równomiernie

w całym drzewostanie,

– miejscami – jeżeli domieszka występuje nierównomiernie, tylko

w pewnych częściach drzewostanu.

I/§ 31.4

Wytrącenia pedogeniczne – cecha pedogeniczna odmiany podtypu gleby

określana jako wytrącenia w profilu glebowym na różnych głęboko-
ściach. Są to odmiany: scementowane, węglanowe, żelaziste, próchnicz-
no-żelaziste, orsztynowe, zaciekowe.

II/81

Wytyczne do zmian granic i numerów oddziałów:

– utrzymanie, w możliwie największym stopniu, dotychczasowego po-

działu powierzchniowego i dotychczasowej numeracji oddziałów,

– powierzchnie oddziałów oraz przebieg linii i ich szerokość dla nowo

przyjętych gruntów powinny być dostosowane do podziału powierzch-
niowego całego obiektu,

– zmiany granic oddziałów dla terenów górskich, podgórskich i wyżyn-

nych, należy przedstawiać na mapach z warstwicami,

– nowe oddziały, utworzone w wyniku przyjęcia gruntów, oznacza się

numerami oddziałów przyległych z dodaniem dużych liter alfabetu ła-
cińskiego lub kolejnymi numerami następującymi po najwyższym nu-
merze w obrębie; można również przyjmować numery z istniejących
przerw w numeracji,

– w opisach taksacyjnych należy odróżnić linie projektowane od linii ist-

niejących, podając dla projektowanych – powierzchnię oraz miąższość
grubizny brutto, przewidzianą do pozyskania w ramach poszerzenia
tych linii.

I/§ 9.3

146

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

Zabagnienie gleb torfowych i mułowych – cecha pedogeniczna odmia-

ny podtypu gleby określona na podstawie stopni rozkładu torfu i mułu
oraz aktualnej struktury agregatowej materiału organicznego. Wyróżnia
się odmiany: silnie zabagnioną, średnio zabagnioną, słabo zabagnioną.

II/81

Zadrzewienie (wskaźnik zadrzewienia) – do określenia wskaźnika za-

drzewienia stosuje się Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów, ze-
stawione przez B. Szymkiewicza (Wydanie V, PWRiL, Warszawa 1986).
Dla sosny należy stosować tablice A – silniejsze zabiegi pielęgnacyjne, na-
tomiast dla dębu i buka – tablice B – słabsze zabiegi pielęgnacyjne. Dla
gatunków nie objętych Tablicami zasobności i przyrostu drzewostanów
należy stosować tablice gatunków drzew o zbliżonej dynamice rozwoju:
– dla topoli i wierzby – według osiki,
– dla klonu, jaworu i lipy – według buka,
– dla wiązu i grabu – według dębu,
– dla pozostałych gatunków nie objętych tablicami – według brzozy.
Wskaźnik zadrzewienia drzewostanu należy ustalać na podstawie sto-
sunku oszacowanej miąższości grubizny drzewostanu na 1 ha (zasobno-
ści) do zasobności grubizny tabelarycznej – dla tego samego gatunku
drzewa, o tej samej klasie bonitacji drzewostanu i w tym samym wieku –
określonej w tablicach jako łączna zasobność grubizny drzewostanu
głównego i podrzędnego. Ten sposób określania wskaźnika zadrzewie-
nia obowiązuje w drzewostanach, w których wszystkie gatunki wchodzą-
ce w jego skład wykazują miąższość grubizny.

•

W drzewostanach mieszanych, z powodu braku odpowiednich tablic,
wskaźnik zadrzewienia należy obliczać dla całego drzewostanu (jako
sumę zadrzewień gatunków wchodzących w skład tego drzewostanu).

•

Dla upraw i młodników niewykazujących miąższości grubizny, wskaź-
nik zadrzewienia przyjmuje się jako równy udatności (procentowi po-
krycia powierzchni, wyrażonemu w ułamku dziesiętnym).

•

W młodnikach mieszanych, w których tylko część gatunków wykazuje
miąższość grubizny, obowiązuje również sposób określania wskaźnika
zadrzewienia według procentu pokrycia powierzchni.

•

W drzewostanach dwupiętrowych wskaźnik zadrzewienia określa się
oddzielnie dla każdego piętra.

•

W klasie odnowienia i klasie do odnowienia, wskaźnik zadrzewienia
podaje się oddzielnie dla starodrzewu i dla młodego pokolenia,
w każdym przypadku – w odniesieniu do powierzchni manipulacyjnej
drzewostanu.

Wskaźnik zadrzewienia określony podczas taksacji podlega – podobnie
jak oszacowana w drzewostanie miąższość grubizny – korekcie, w wyni-
ku odpowiedniego wyrównania (z zastosowaniem równań regresji)
miąższości oszacowanej w drzewostanach do miąższości całych klas lub

147

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

podklas wieku, ustalonej w wyniku pomiaru miąższości w warstwach ga-
tunkowo-wiekowych, zgodnie z zasadami przyjętej statystycznej metody
reprezentacyjnej.

I/§ 37

Zagęszczenie drzew – określają wskaźniki zagęszczenia przyjęte na pod-

stawie odpowiednich tablic liczby drzew w drzewostanach. Do czasu
wprowadzenia takich tablic do praktyki, pojęcie „zagęszczenie” wyko-
rzystuje się do oceny wskaźnika zagęszczenia w warstwach drzewostanu
o zwarciu pełnym, umiarkowanym i przerywanym:
– zwarcie pełne:

zagęszczenie nadmierne (przegęszczone młodniki, np. w wyniku na-
turalnego odnowienia świerkiem),

zagęszczenie bardzo duże (drzewa stosunkowo cienkie, często wy-

stępują znaczne ilości posuszu),

zagęszczenie duże;

– zwarcie umiarkowane:

zagęszczenie umiarkowane oraz umiarkowane miejscami duże,

zagęszczenie umiarkowane miejscami przerywane,

– zwarcie przerywane:

zagęszczenie przerywane oraz przerywane miejscami umiarkowane,

zagęszczenie przerywane miejscami luźne.

I/§ 34.3

Zalesienia porolne – drzewostany rosnące na gruntach porolnych

w pierwszym pokoleniu, a także w drugim pokoleniu, jeżeli w pierw-
szym, z powodu chorób grzybowych, nie dotrwały one do wieku dojrza-
łości rębnej.

I/§ 26.5

Zasobność miąższości grubizny drzewostanów na 1 ha – określana

jest szacunkowo w ramach taksacji, z wykorzystaniem relaskopowych
powierzchni próbnych, dla gatunków wchodzących w skład drzewosta-
nu, przy czym wyniki szacunku należy zaokrąglać do 5 m

. Miąższość

grubizny drzew opisanych jako przestoje, nasienniki i przedrosty oraz
miąższość drzew określonych jako zadrzewienia należy szacować dla ca-
łej powierzchni pododdziału podczas taksacji (według gatunków drzew
z dokładnością do 1 m

). Dopuszcza się przy tym uproszczony sposób

określania miąższości na podstawie przeciętnych elementów pierśnicy
i wysokości oraz liczby drzew. Sposób ten może być również stosowany
przy określaniu zasobności płazowin. Oszacowana podczas taksacji
drzewostanu zasobność grubizny podlega korekcie, polegającej na jej
odpowiednim wyrównaniu (z zastosowaniem równań regresji), do miąż-
szości ustalonej dla klas i podklas wieku, w wyniku pomiaru miąższości

148

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

– statystyczną metodą reprezentacyjną – w warstwach gatunkowo-wiek-
owych. Po korekcie następuje ostateczne określenie miąższości w drze-
wostanie, tj. miąższości na całej powierzchni (w zaokrągleniu do 5 m

)

oraz zasobności na 1 ha (w zaokrągleniu do 1 m

), wraz z obliczeniem

zadrzewienia.

I/§ 42

Zgodność składu gatunkowego drzewostanu z siedliskiem – w ocenie

stopnia zgodności składu gatunkowego drzewostanu z siedliskiem wy-
różnia się dwie grupy drzewostanów:
– uprawy i młodniki, które porównuje się z orientacyjnym składem ga-

tunkowym upraw, przyjętym w poprzednim planie urządzenia lasu,

– pozostałe drzewostany, które porównuje się z gospodarczym typem

drzewostanu (GTD) – jako wzorcem – ustalonym podczas I KTG dla
poszczególnych siedlisk, z uwzględnieniem GTD określanego dla każ-
dego drzewostanu.

I/§ 40.1

Zręby – powierzchnie pozbawione drzewostanu w ciągu ostatnich 2 lat,

a w razie klęsk żywiołowych w ciągu ostatnich 5 lat.

I/§ 14.8.2. b

Zwarcie – wynika ze stopnia konkurowania koron drzew i określane jest

w czterostopniowej skali:
– pełne (korony drzew stykają się brzegami lub częściowo zachodzą na

siebie),

– umiarkowane (między koronami występują wąskie przerwy, w tym

przerwy, w które zmieścić się może jedno drzewo),

– przerywane (między koronami występują szerokie przerwy, w które

łatwo zmieści się jedno, a nawet dwa drzewa),

– luźne (w drzewostanie brak konkurencji między drzewami).
W drzewostanach o budowie przerębowej określa się zwarcie pionowe,
w skali czterostopniowej – jak wyżej.

I/§ 34.1–2

Słownik terminów i pojęć – leśnictwo

151

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Większość określeń została zdefiniowana na podstawie opracowania Sys-
tem informacji przestrzennej w Lasach Państwowych – podręcznik użytkow-
nika leśnej mapy numerycznej, wydanego staraniem Dyrekcji Generalnej
Lasów Państwowych (Bogucki, Wydawnictwo Naukowe s.c., Warszawa
2000). Autorzy haseł (w porządku alfabetycznym): T. Bartoszewski,
K. Będkowski, M. Czuba, J. Gaździcki, W. Karaszkiewicz, A. Konieczny,
D. Korpetta, S. Kosiński, J. Mozgawa, K. Okła, H. Olenderek, T. Olende-
rek, A. Pajda, E. Piekarski, W. Plutecki, R. Smoliński, R. Wójcik. Wyko-
rzystano także hasła z Encyklopedii multimedialnej (

FOGRA

1999) oraz

Encyklopedii powszechnej (PWN 1996).

W sytuacji, gdy występuje więcej niż jedna definicja hasła, w nawiasach

podano nazwiska autorów bądź źródła poszczególnych wersji.

Agregacja zob. Generalizacja.

Aktualizacja mapy numerycznej – proces przystosowywania bazy geo-

metrycznej do zmian, jakie zaistniały w czasie użytkowania systemu in-
formacji przestrzennej, powiązany ściśle z procesem poprawiania bazy
opisowej.

Analizy przestrzenne

– badanie relacji pomiędzy lokalizacją obiektów względem siebie.

(

W. PLUTECKI

)

– operacja, której celem jest takie zbadanie i interpretacja danych, pro-

wadząca do wydobycia lub stworzenia nowych informacji, spełniających
określone warunki przestrzenne. Obejmuje ona także takie funkcje

4.2. Z zakresu geomatyki

jak nakładanie się określonych informacji w granicach obiektu, two-
rzenie buforów oraz takie pojęcia, jak: zawieranie się, przecinanie,
stykanie. Do analiz przestrzennych należy zaliczyć również badanie
dynamiki zjawisk przyrodniczych, czyli ocenę zmian w czasie. Analizy
dotyczą przede wszystkim danych wektorowych, ale wykonywane są
również z użyciem modelu rastrowego. (

K. OKŁA

)

Analizy sieciowe – zestaw funkcji działających na obiektach liniowych,

będących elementami komunikacyjnymi mapy (drogi, linie oddziałowe,
ścieżki). Umożliwiają one określenie np. najkrótszej drogi dojazdu po-
między dwoma punktami mapy po drogach spełniających określone kry-
terium (np. szerokość > 3 m). Inne przykłady analiz sieciowych to: opty-
malizacja trasy przejazdu pomiędzy wieloma punktami, pokazanie bufo-
rów odległości od określonych punktów (biorąc pod uwagę odległość
dojazdu po istniejących drogach) itp.

Aplikacje użytkowe leśnej mapy numerycznej – moduły leśnej mapy nume-

rycznej bazujące na jej standardzie, ułatwiające generowanie najczęściej uży-
wanych map tematycznych i raportów oraz innych czynności związanych
z eksploatacją mapy numerycznej. Aplikacje użytkowe musi wyróżniać przy-
jazny interfejs użytkownika, czyli powinny się one charakteryzować łatwością
i prostotą obsługi, nawet przez personel, który nie został dostatecznie prze-
szkolony z zakresu SIP. Powinny one być wyposażone w zestaw funkcji po-
trzebnych na danym stanowisku pracy (wykonywanie określonych map te-
matycznych, zestawień, wykresów oraz specjalistycznych analiz). Aplikacje te
mogą być uzupełnieniem nakładki lub przeglądarki.

Atrybut – informacja tabelaryczna – dana opisowa lub numeryczna znaj-

dująca się w tabeli atrybutów, stanowiącej część bazy danych (opisowych
lub geometrycznych).

Autonumer zob. Klucz w bazie danych.

Baza danych

– zbiór bądź zbiory danych mające określoną strukturę wewnętrzną, od-

zwierciedlającą w pewien sposób znaczenie i sens zawartych informa-
cji, przechowywany na stałych nośnikach pamięci. Dostęp do żądanej
informacji odbywa się za pośrednictwem wyspecjalizowanych progra-
mów. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– zbiór uporządkowanej w określony sposób informacji. Mówiąc o ba-

zach danych w SIP, mamy na myśli cyfrowy zapis informacji. Rozróż-
niamy w nim: relacyjny model danych (najpowszechniej obecnie sto-
sowany), hierarchiczny model danych, sieciowy model danych oraz
obiektowe bazy danych. (

A. KONIECZNY, K. OKŁA

)

152

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Baza geometryczna, baza geograficzna, graficzna baza danych

– cyfrowe odzwierciedlenie mapy, tzn. każdy obiekt na mapie jest zako-

dowany w postaci zbioru znaków i cyfr. Cechą charakterystyczną geo-
graficznej bazy danych jest to, że reprezentuje ona różne kategorie
cech zjawisk. Każdemu z obiektów towarzyszy identyfikator. (

A. KO-

NIECZNY

)

– uporządkowany zbiór współrzędnych punktów, w określonym odwzo-

rowaniu kartograficznym. (

K. OKŁA

)

Baza opisowa, dane opisowe – uporządkowany zbiór informacji, najczę-

ściej w formie tabelarycznej, opisującej zinwentaryzowany stan rzeczy
lub zjawisk. Baza opisowa, w rozumieniu SIP, często bywa podstawą do
generowania map tematycznych.

Bitmapa zob. Model rastrowy; Raster.

Buforowanie – wyznaczanie obszaru w zadanej odległości od buforowa-

nego obiektu. Jest to funkcja analizy przestrzennej, tworząca nowe
obiekty, zapisywane jako poligony.

CAD (ang. Computer Aided Design)

– projektowanie wspomagane komputerowo. Dziedzina i typ oprogramo-

wania służącego do projektowania maszyn, urządzeń lub ich fragmentów.
Zadaniem komputera jest wykonanie wszystkich obliczeń inżynierskich,
rysunków konstrukcyjnych, a często także symulacja działania projekto-
wanego urządzenia. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– system grafiki komputerowej przeznaczony do tworzenia i modyfiko-

wania rysunków technicznych. Były podejmowane próby zaadaptowa-
nia tego systemu do budowania kartografii cyfrowej (której jest pier-
wowzorem), ale ze względu m.in. na ograniczone możliwości przypi-
sywania danych atrybutowych ma obecnie mniejsze znaczenie prak-
tyczne w tym zakresie. (

K. OKŁA

)

CASE (komputerowo wspomagana inżynieria oprogramowania/syste-

mów – ang. Computer Aided Software/System Engineering) – narzędzia
(programy komputerowe), które wspomagają ogólnie rozumiane wy-
twarzanie oprogramowania, koncentrują się na fazach analizy i projek-
towania oraz bezpośrednim wykorzystaniu wyników tych faz podczas
implementacji.

Centroid – punkt określający geometryczny środek obiektu lub zbioru

obiektów. Położenie centroidu ma znaczenie głównie przy tworzeniu
etykiet, a w niektórych przypadkach jest elementem wiążącym obiekt
z informacją opisową.

153

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

CMYK (ang. Cyjan, Magenta, Yellow, Black) – sposób opisu barwy za pomocą

czterech parametrów (niebiesko-zielony, purpura, żółć, czerń – oznaczona
literą K dla odróżnienia Black – czarnego od Blue – niebieskiego), z których
pierwsze trzy są odpowiednio dopełnieniami barw, używanych do opisu
RGB (czerwonej, zielonej i niebieskiej), do światła białego. Dzięki tej wła-
ściwości CMYK lepiej nadaje się do opisu barwy w druku, gdzie rolę gra po-
chłanianie światła przez farbę drukarską, natomiast RGB – do wyświetlania
koloru na monitorze, gdzie światło jest emitowane.

Cyfrowy obraz teledetekcyjny – typ danych przestrzennych, bazujących

na formie rastra. Każdy piksel zawiera informację o odbitym lub emito-
wanym od obiektów terenowych promieniowaniu elektromagnetycz-
nym. Informacja przestrzenna w obrazie jest zawarta w pikselach. Cyfro-
wą reprezentacją obrazu jest plik o określonym formacie. Cyfrowe ob-
razy teledetekcyjne informują zwykle o własnościach odbiciowych lub
emisyjnych obiektów w różnych zakresach promieniowania elektroma-
gnetycznego.

Czas – czwarty (obok współrzędnych x, y, z) element systemu informacji

przestrzennej umożliwiający analizę porównawczą danych przestrzen-
nych w zadanym przedziale czasowym.

Dane – dowolne informacje zapisane cyfrowo i przetwarzane przez kom-

puter; w rozumieniu GIS-u – zgrupowane i uporządkowane w sposób
pozwalający na przypisanie ich do bazy danych opisowych lub geome-
trycznych.

Dane obrazowe – cyfrowo przedstawiony obraz terenu poddający się ob-

róbce komputerowej i analizom przestrzennym.

Dane opisowe zob. Baza opisowa.

Dane przestrzenne, geometryczne, graficzne – wszelkie informacje

mające odniesienie do dowolnego terenu, mogące zostać zlokalizowane
współrzędnymi X, Y i opcjonalnie Z.

Deseń zob. Szrafura.

Diagram – forma graficznej prezentacji wartości danych ilościowych.

Digimetr zob. Digitizer.

Digitalizacja – proces zamiany analogowej postaci mapy do postaci nu-

merycznej, odbywający się najczęściej za pomocą digitizera lub metodą

154

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

wektoryzacji na ekranie komputera. Wyróżnia się digitalizację manual-
ną, półautomatyczną i automatyczną. Digitalizowane powinny być ory-
ginały map. Odbitki ksero, ozalidy itp. nie są materiałami kartometrycz-
nymi i powinny być wykluczone jako podstawowy materiał źródłowy do
pozyskiwania danych geometrycznych.

Digitalizacja automatyczna – rodzaj digitalizacji, w którym proces zmia-

ny obrazu rastrowego na obiekty wektorowe działa nieprzerwanie bez
udziału operatora.

Digitalizacja manualna – rodzaj digitalizacji, w którym proces zmiany

obrazu rastrowego na obiekty wektorowe dokonuje się przy ciągłym
udziale operatora.

Digitalizacja półautomatyczna – rodzaj digitalizacji, w którym proces

zmiany obrazu rastrowego na obiekty wektorowe dokonuje się przy kon-
trolowanym udziale operatora.

Digitizer, digimetr, stół digitizerski – narzędzie do manualnej digitali-

zacji w postaci specjalnego stołu z aktywnym elektronicznym blatem, na
którym umieszczona jest mapa analogowa lub inny rysunek rastrowy
(np. zdjęcie lotnicze) oraz wyposażone w charakterystyczną mysz (kur-
sor) z celownikiem. Urządzenie odczytuje i zapisuje współrzędne punk-
tów wskazywanych przez celownik. Digitalizacja może być prowadzona
na przyrządach wyposażonych w stół wytwarzający pole elektromagne-
tyczne lub też za pomocą digimetrów ze sztywnymi ramionami, po któ-
rych poruszają się przetworniki analogowo-cyfrowe. Pierwszy rodzaj di-
gimetrów umożliwia zazwyczaj digitalizację tylko takich materiałów,
które nie powodują zakłóceń pola elektromagnetycznego, tj. np.: pod-
kładów papierowych, kalki, folii z tworzywa sztucznego itp. Na ogół nie
można za pomocą tych digimetrów digitalizować map wykonanych na
płytach aluminiowych.

Długość geodezyjna – kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną zawierającą po-

łudnik zerowy elipsoidy a płaszczyzną zawierającą południk wyznacza-
nego punktu elipsoidy.

Długość geograficzna – kąt dwuścienny między płaszczyznami południ-

ków, z których jedna przechodzi przez obserwatorium astronomiczne
w Greenwich pod Londynem, a druga przez dany punkt na Ziemi, ozna-
czana symbolem

λ.

dpi (ang. dots per inch) – rozdzielczość obrazów rastrowych przyjmowana

jako liczba pikseli na cal.

155

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

DTM zob. Numeryczny Model Terenu.

DtP (ang. Desktop Publishing) – technika skomputeryzowanego składu

drukarskiego. DtP jest często stosowana przy komputerowym składzie
książek i czasopism, w tym także w poligrafii kartograficznej.

Edycja warstw – dodawanie, usuwanie lub zmiana geometrii obiektów

oraz położenia i treści informacji opisowych.

Eksploatacja leśnej mapy numerycznej – proces użytkowania leśnej

mapy numerycznej o różnym stopniu szczegółowości, polegający na ge-
nerowaniu map i raportów oraz prowadzeniu analiz i symulacji prze-
strzennych użytecznych w zarządzaniu Lasami Państwowymi.

Ekspozycja zob. Wystawa terenu.

Ekwidystanty – linie łączące na mapie punkty jednakowo odległe od da-

nego punktu lub linii.

Elementy graficzne zob. Obiekty mapy numerycznej.

Elipsoida obrotowa, sferoida ziemska – powierzchnia powstała w wyni-

ku obrócenia elipsy wokół jednej z osi. Wprowadzona w miejsce geoidy,
jako powierzchnia zastępcza, gdyż ze względu na różnorodność mas ota-
czających geoidę oraz ich wpływ na jej przebieg w danym obszarze,
określenie matematyczne powierzchni geoidy (wyznaczenie jej równa-
nia matematycznego) jest rzeczą niemożliwą, a jest to wymaganym wa-
runkiem w zagadnieniach odwzorowań kartograficznych. W celu zmini-
malizowania zniekształceń obrazu rzeczywistego, wymiary i kształt elip-
soidy są tak dobierane, aby na danym obszarze powierzchnia elipsoidy
najlepiej przylegała do powierzchni geoidy.

Encja – używane w teorii baz danych pojęcie – wytrych oznaczające

wszystko to, co realnie istnieje lub można sobie pomyśleć (

D. C. TSI-

CHRITZIS, F. H. LOCHOVSKY

). Encje tego samego typu tworzą zbiory en-

cji i te mogą stanowić zawartość bazy danych. Encja może oznaczać za-
równo wydzielenie, jak i piętro drzewostanu, czy gatunek w piętrze.
Każdą encję charakteryzuje zestaw atrybutów.

ESRI (ang. Environmental Systems Research Institute) – Instytut Badań

Systemów Środowiskowych, utworzony w 1969 roku w Redlands, w Ka-
lifornii, pionierski pod względem tworzenia użytkowego oprogramowa-
nia GIS.

156

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Etykiety – napisy przypisane do obiektów graficznych tworzone na pod-

stawie tabeli atrybutów.

Ewidencja gruntów i budynków – jednolity dla kraju, systematycznie ak-

tualizowany zbiór informacji o gruntach i budynkach, ich właścicielach
oraz innych osobach fizycznych i prawnych władających tymi gruntami
i budynkami.

Filtracje obrazów cyfrowych – procedury teledetekcyjne wielopikselo-

wego przetwarzania obrazów cyfrowych. Działają w kierunku uczytel-
nienia szczegółów, wzmocnienia lub osłabienia wyrazistości elementów
liniowych w obrazie oraz często w kierunku osłabienia zakłóceń radio-
metrycznych.

Format – ściśle ustalony sposób zapisu na dysku komputera konkretnego

typu informacji, a przy plikach mapowych – dodatkowo – w określonym
odwzorowaniu. Każdy program zapisuje pliki we własnym formacie. Plik
może zostać odczytany w programie innym niż został utworzony po pod-
daniu go konwersji.

Formy prezentacji kartograficznej zob. Prezentacje kartograficzne.

Fotografia lotnicza zob. Zdjęcie lotnicze.

Fotogrametria

– nauka zajmująca się odtwarzaniem – na podstawie zdjęć lotniczych – wy-

miarów obiektów terenowych. (

J. MOZGAWA

)

– pomiar zeskanowanego zdjęcia lotniczego na specjalnych komputerach

umożliwiających obserwację stereoskopową obrazu z wykorzystaniem
zjawiska polaryzacji światła lub na zwykłych komputerach – dzięki pro-
gramom pozwalającym na oglądanie modelu przestrzennego utworzo-
nego z pary zeskanowanych zdjęć lotniczych z użyciem stereoskopu lu-
strzanego (np.:

VSD

– Video Stereo Digitizer). (

D. KORPETTA

)

Fotointerpretacja – proces uzyskiwania ze zdjęć informacji, uzupełnio-

nych informacjami uzyskanymi na gruncie, ułatwiającymi i zwiększają-
cymi dokładność opracowań. Jest to złożony proces psychologiczno-
-fizjologiczny, w którym dużą rolę odgrywa posiadana przez fotointer-
pretatora wiedza z dziedziny, na użytek której prowadzona jest fotoin-
terpretacja.

Generalizacja – w procesie edycji warstw mapy wektorowej – eliminacja

niektórych węzłów z zastosowaniem zdefiniowanej selekcji.

157

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Generalizacja, agregacja – w procesie pozyskiwania danych źródłowych

– uogólnianie szeregu danych rozproszonych, polegające na ich pogru-
powaniu i przypisaniu do mniejszej liczby reprezentujących je obiektów.
Dochodzenie od szczegółu do ogółu. Zwykle w procesie generalizacji
następuje koncentracja cech właściwych wszystkim generalizowanym
obiektom, a pomija się cechy różniące je. W praktyce LP generalizacja
stosowana jest do analizy danych na wyższych niż podstawowy szcze-
blach ich powstawania.

Generowanie map – wyświetlenie – skomponowanej z istniejących warstw –

mapy na ekranie komputera, wydrukowanie jej lub wyplotowanie.

Geodezja – nauka, której przedmiotem jest wykonywanie pomiarów zmie-

rzających do określenia kształtów i rozmiarów Ziemi oraz do wyznacze-
nia wzajemnego położenia punktów na jej powierzchni.

Geografia – nauka badająca przestrzenne zróżnicowania komponentów

powłoki ziemskiej pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodar-
czym oraz związki między nimi.

Geoida – abstrakcyjna powierzchnia stałego potancjału siły przyspiesze-

nia ziemskiego. W interpretacji geometrycznej: powierzchnia, którą
utworzyłyby spokojne wody oceanów, gdyby nie istniały lądy.

Geokod zob. Klucz w bazie danych.

Geokodowanie – przypisywanie rekordom bazy danych Współrzędnych

geograficznych, często utożsamiane z umiejscawianiem obiektów na
mapie adresowej.

Geomatyka – nauka na gruncie informatyki, integrująca wszelkie działa-

nia ukierunkowane na pozyskanie, przetwarzanie i udostępnianie in-
formacji przestrzennych. W ramach geomatyki zwykle wyróżnia się jej
działy merytoryczne, zwane również technologiami informacji prze-
strzennej lub technologiami geomatyki: systemy globalnego wyznacza-
nia pozycji (GPS), istotnie przetransformowaną, stosownie do używa-
nych środków technicznych geodezję i kartografię, teledetekcję z foto-
grametrią, numeryczny model rzeźby terenu, systemy informacji prze-
strzennej. Efektywność technologii geomatyki jest niewspółmiernie
wyższa od tradycyjnych metod inwentaryzacji i przetwarzania danych
przestrzennych.

Geometryczna baza danych zob. Baza geometryczna.

158

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Geoprzedstawienia w internecie – mapy zamieszczane w internecie, mają-

ce postać: obrazów skanowanych, zdjęć cyfrowych, modeli trójwymiaro-
wych, interaktywnych (opracowanych zgodnie z potrzebami użytkowni-
ków), multimedialnych oraz pełnych systemów informacji geograficznej.

GIS

– pakiet oprogramowania profesjonalnego do budowy systemu informacji

przestrzennej oraz do późniejszej jego eksploatacji. (

J. GAŹDZICKI

)

– profesjonalny, komercyjny pakiet oprogramowania – narzędzie, któ-

rym można zbudować SIP. (

D. KORPETTA

)

GPS zob. System globalnego wyznaczania pozycji.

Graficzna baza danych zob. Baza geometryczna.

Grafika komputerowa – dział informatyki zajmujący się zagadnieniami

przetwarzania i prezentacji informacji graficznych.

Hierarchiczny model danych – model bazy danych mający strukturę

bezpośredniej zależności, w której poszczególne tabele z hierarchii po-
ziomów ważności są ze sobą powiązane w bezpośrednim porządku „po-
ziom wyższy

⇔ poziom niższy”, nie łącząc się z innymi tabelami tego sa-

mego poziomu. Zaletą takiej bazy danych jest dość duża szybkość dzia-
łania, wadą zaś – powstawanie nadmiarowych danych.

Hipsometria – przedstawianie wyników pomiarów wysokości punktów te-

renu nad poziomem morza oraz ich interpretacja.

ID zob. Klucz w bazie danych.

Identyfikator zob. Klucz w bazie danych.

Indeks zob. Klucz w bazie danych.

Informacje zob. Dane.

Informacje opisowe zob. Baza opisowa.

Informacje przestrzenne

– informacje o rozmieszczeniu geograficznym i cechach obiektów.

(

J. MOZGAWA

)

– informacje o położeniu, geometrycznych właściwościach i przestrzen-

nych relacjach obiektów, które mogą być identyfikowane w odniesie-
niu do Ziemi. (

D. KORPETTA

)

159

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Instrukcja K-1 „Podstawowa mapa kraju” – instrukcja ustalająca zasady

wykonywania mapy zasadniczej w systemie numerycznym i w postaci kla-
sycznej, wprowadzona do stosowania 16.05.1995 r. przez Głównego Geo-
detę Kraju.

Interfejs – punkt styku między komputerem a urządzeniem peryferyjnym,

jak również pomiędzy dwoma programami, bądź też między kompute-
rem a użytkownikiem (tzw. interfejs użytkownika).

Interpolacja warstwic – zagęszczanie warstwic przez matematyczne wy-

liczanie punktów pośrednich pomiędzy sąsiadującymi warstwicami już
istniejącymi, przez które wkreśla się dodatkowe linie obrazujące war-
stwice pośrednie (interpolowane).

Interpretacja danych teledetekcyjnych – proces wnioskowania, wyko-

rzystujący skojarzenia wiadomości merytorycznych interpretatora z in-
formacją uzyskaną z cyfrowych obrazów teledetekcyjnych.

Izohipsa zob. Warstwica

Izolinie – linie łączące na mapie jednakowe wartości liczbowe. Wyznacza-

ne są zwykle na podstawie interpolacji między punktami, dla których da-
ne zjawisko przyjmuje znane wartości. Opisujące określone zjawiska
izolinie mają swoje indywidualne nazwy. I tak np.:
– izohipsy, to linie równych wysokości nad poziomem morza, zwane

również poziomicami lub warstwicami;

– izotermy, to linie jednakowych temperatur;
– izohaliny, to linie jednakowego zasolenia wód;
– izochory, to linie jednakowych odległości od linii kolejowych;
– izofeny, to linie jednakowego początku kwitnienia roślin;
– izodaty, to linie jednakowego rozprzestrzeniania (lub cofania) się zja-

wisk w określonych okresach czasu.

Kalibracja rastra, rejestracja – transformacja rastra do przyjętego

w systemie informacji przestrzennej układu współrzędnych.

Kartodiagram

– sposób przedstawienia dowolnego zjawiska za pomocą statystycznych

diagramów (strukturalnych lub zmienności), rozmieszczonych na ma-
pie konturowej, wewnątrz jednostek przestrzennych. Diagramy te okre-
ślają stan lub dynamikę zmian zjawisk fizyczno-geograficznych albo
społeczno-gospodarczych. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– mapa, na której ilościowa charakterystyka zjawisk i obiektów przed-

stawiona jest za pomocą diagramów, których jeden z parametrów (np.

160

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

długość boku kwadratu lub promień koła) określa wartość liczbową
zjawisk lub obiektów. Podstawowe typy kartodiagramów, to:

– punktowy – za pomocą diagramów przedstawione są ilościowe cha-

rakterystyki punktów;

– liniowy – określa ilościową charakterystykę obiektów liniowych; pod-

stawowym parametrem jest szerokość linii-diagramu;

– powierzchniowy – określa ilościową charakterystykę powierzchnio-

wych jednostek odniesienia. (

T. OLENDEREK, W. KARASZKIEWICZ

)

Kartodiagram ciągły – odmiana kartodiagramu, w której każdy diagram

znajdujący się na danej mapie będzie miał indywidualny wymiar, zgod-
ny z rzeczywistym natężeniem reprezentowanego przezeń zjawiska (lub
z wielkością obiektu). W efekcie, teoretycznie na mapie może nie być
diagramów tej samej wielkości.

Kartodiagram skokowy – odmiana kartodiagramu polegająca na zgru-

powaniu zbioru wartości, jakie przyjmuje dane zjawisko w przedziały
klasowe. Dla każdej klasy buduje się jeden rodzaj diagramu o stałych
wymiarach. W ten sposób na mapie znajdzie się tyle rodzajów różnią-
cych się wielkością diagramów, na ile klas podzielony został badany
zbiór wartości.

Kartografia – nauka o metodach sporządzania, powielania i o zastosowaniu

map. Definicja Brytyjskiego Towarzystwa Kartograficznego z 1964 r. poda-
je, że jest to nie tylko nauka i technologia, ale też sztuka sporządzania map
oraz ich badanie jako dokumentów naukowych, a także dzieł sztuki.

Kartogram

– mapa tematyczna przedstawiająca zmiany natężenia danego zjawiska

w poszczególnych wydzielonych na mapie jednostkach za pomocą
zmiany natężenia barwy lub szarości. (

ENCYKLOPEDIA MULTIME-

DIALNA

)

– mapa tematyczna, na której prezentacja danych ilościowych, odniesio-

nych do powierzchni i podzielonych na klasy, jest przedstawiana za
pomocą logicznie uporządkowanych barw, deseni lub stopni szarości.
(

T. OLENDEREK

)

– ilościowa metoda prezentacji kartograficznej zjawisk polegająca na

pokryciu określonych jednostek przestrzennych barwą lub deseniem
zależnym od intensywności natężenia w tych jednostkach badanego
zjawiska. (

W. KARASZKIEWICZ

)

Kartogram dazymetryczny – odmiana kartogramu, w którym układ pod-

stawowych jednostek zależy od zmienności natężenia badanego zjawi-
ska. Często jest on wykonywany na bazie mapy kropkowej.

161

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Kartometria – dział kartografii, a także miernictwa, zajmujący się metodami

wykonywania i analizą dokładności pomiarów różnych obiektów geogra-
ficznych na mapach, z uwzględnieniem wpływu zniekształceń odwzorowaw-
czych na wyniki pomiarów takich wielkości, jak: kąty, pola, długości.

Kartometryczność – cecha mapy oznaczająca, że obraz mapy może być

wykorzystywany do wykonywania pomiarów, w celu określenia cech ilo-
ściowych prezentowanych zjawisk i obiektów (liczebność, rozmiar, odle-
głość, powierzchnia). Kartometryczność mapy uzyskuje się przez zasto-
sowanie ścisłych formuł matematycznych odzwierciedlających nieregu-
larną bryłę Ziemi na płaszczyźnie mapy. Odróżnia to mapę od planów,
które ogólnie nie mają tej właściwości.

Kartowanie – metoda badań geograficznych, polegająca na zapisie jakie-

goś zjawiska w postaci mapy na podstawie studium terenowego, zdjęcia
kartograficznego, ankiety, spisu.

Kataster – urzędowy spis gruntów i budynków, będący m.in. podstawą do

zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych. Częścią katastru jest wiel-
koskalowa mapa katastralna.

Klasyfikacja systemów informacji przestrzennej – systemy informacji

przestrzennej mogą być klasyfikowane według różnych kryteriów: ob-
szaru (systemy obiektowe, lokalne, regionalne, krajowe), źródłowości
informacji (informacja pierwotna, wtórna – zagregowana, przetworzo-
na), zakresu użytkowania (jeden konkretny użytkownik, wielu użytkow-
ników), struktury funkcjonalnej (scentralizowane, rozproszone), prze-
znaczenia i innych.

Klasyfikacja nadzorowana – metoda rozpoznawania obrazów ze scen

satelitarnych, w której analityk bezpośrednio uczestniczy w procesie.

Klasyfikacja nienadzorowana – w pełni zautomatyzowana metoda roz-

poznawania obrazów ze scen satelitarnych, w której analityk tylko defi-
niuje na wstępie parametry systematyki klasyfikacyjnej.

Klasyfikacje obrazów cyfrowych – procedury teledetekcyjne zastępowa-

nia wizualnych analiz obrazu technikami automatycznej identyfikacji
klas obiektów w obrazie. Procedury klasyfikacji wykorzystują algorytmy
klasyfikacyjne, bazujące na cechach spektralnych obrazów. Do klasyfi-
kacji nadzorowanej i klasyfikacji nienadzorowanej można wykorzysty-
wać zarówno kanały z oryginalnego obrazu teledetekcyjnego, jak rów-
nież sztucznie utworzone kanały, dla których wartości poszczególnych
pikseli są wyliczane przez operacje międzykanałowe.

162

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Klucz fotointerpretacyjny – algorytm matematyczno-logiczny ułatwiają-

cy automatyczną lub półautomatyczną interpretację zdjęcia lotniczego
lub zobrazowania satelitarnego.

Klucz w bazie danych, indeks, geokod, klucz podstawowy – jedno lub

kilka pól unikalnych (niepowtarzalnych) w obrębie tabeli relacyjnego mo-
delu bazy danych. Przy tabelach relacyjnych – klucz tabeli nadrzędnej.
Klucz obcy – jedno lub kilka pól w tabeli podrzędnej relacyjnych baz da-
nych, zawierający identyczne dane, co klucz podstawowy tabeli nadrzęd-
nej. Klucz sztuczny (identyfikator, ID, autonumer) – jedno dodatkowe
pole w tabeli, często nadawane automatycznie przez program, jedno-
znacznie identyfikujące rekordy; stosowane najczęściej, gdy brakuje natu-
ralnego klucza podstawowego. Identyfikator musi być unikalny dla każde-
go rekordu. Identyfikatorem może być numer lub unikalny zbiór znaków.
Towarzyszą mu zwykle pozostałe cechy tworzące tabelę atrybutów. Iden-
tyfikator obiektu wiąże atrybuty z lokalizacją przestrzenną opisywaną
zwykle współrzędnymi układu odniesienia.

Kodowanie – zapisywanie w programie komputerowym informacji

o strukturze działania tego programu, aplikacji lub bazy danych.

Kolumna tabeli zob. Pole.

Konforemność – prawidłowe przedstawienie kształtu dowolnego obszaru

geograficznego w zadanym odwzorowaniu kartograficznym, z wykorzy-
staniem procesu transformacji.

Konwersja – zmiana formatu danych lub odwzorowania geograficznego

umożliwiająca dalsze jej przetwarzanie.

Krajowy system informacji przestrzennej – koncepcja zasad zakładania,

aktualizacji i eksploatacji SIP w Polsce, traktowana jako konfiguracja in-
formacji przestrzennej o różnej szczegółowości, różnym zasięgu teryto-
rialnym i różnym przeznaczeniu, prowadzona przez różne podmioty.

Kreskowanie zob. Szrafura.

Legenda mapy – tekst dołączony do mapy, zawierający jej tytuł, objaśnie-

nia skali oraz użytych znaków i kolorów, nazwisko autora lub nazwę wy-
dawcy, a także informacje o zastosowanym odwzorowaniu, roku i miej-
scu sporządzenia mapy.

Leśna mapa numeryczna – mapa numeryczna wykonana zgodnie ze

standardami przyjętymi w Lasach Państwowych.

163

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Linie, polilinie – obiekty geometryczne jednowymiarowe, charakteryzu-

jące się długością.

LIS zob. System informacji terenowej.

Mapa

– graficzne przedstawienie na płaszczyźnie wybranych cech powierzch-

ni Ziemi oraz zjawisk przyrodniczych i społecznych. Mapa charakte-
ryzuje się: matematycznie określoną konstrukcją, zastosowaniem
symboli kartograficznych, wybiórczym przedstawieniem cech i zja-
wisk. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– opracowanie kartograficzne w postaci analogowej lub cyfrowej, od-

znaczające się kartometrycznością. (

K. OKŁA

)

Mapa analityczna zob. Numeryczna mapa analityczna.

Mapa analogowa – opracowanie kartograficzne w postaci kreskowej, wy-

konane na planszy aluminiowej (pierworys), folii przezroczystej (matry-
ca) lub na papierze (kopia).

Mapa arkuszy zob. Mapa indeksowa.

Mapa bazowa zob. Podkład kartograficzny.

Mapa drobnoskalowa – mapa, najczęściej o cechach mapy ogólnogeogra-

ficznej, zwykle w skalach od 1:10 000 i mniejszych, używana najczęściej
w SIP. Także większość leśnych map tematycznych i przeglądowych.

Mapa ewidencyjna

– mapa powszechnej ewidencji gruntów dla gruntów bez prawnej doku-

mentacji oraz pozostających we współwłasności. (

A. PAJDA

)

– mapa powszechnej ewidencji gruntów i budynków, na którą składają się

•

granice: państwa, jednostek ewidencyjnych, obrębów i działek,

•

kontury: użytków gruntowych i klas oraz ich opisy,

•

usytuowanie budynków,

•

stabilizowane punkty graniczne,

•

numery: działek, porządkowe budynków, ewidencyjne budynków,

•

numery punktów załamania linii granicznych,

•

nazwy ulic i oznaczenie dróg publicznych. (

T. BARTOSZEWSKI

)

Mapa gospodarcza (leśna) – mapa zasadnicza powszechnej ewidencji

gruntów dla gruntów posiadających pełną dokumentację lub mapa ewi-
dencyjna, wzbogacona o treść leśną.

164

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Mapa hybrydowa – mapa wykorzystująca model wektorowy na podkła-

dzie modelu rastrowego.

Mapa indeksowa, mapa arkuszy – orientacyjna mapa określonego ob-

szaru, dla którego wykonane są arkusze map (najczęściej map analo-
gowych), zdjęcia lotnicze lub zobrazowania satelitarne. Treścią mapy
indeksowej są linie obrysu tego obszaru oraz identyfikatory map skła-
dowych.

Mapa katastralna – mapa wielkoskalowa zawierająca granice własności

i formy użytkowania gruntów, stanowiąca część katastru.

Mapa komputerowa – mapa wykonana komputerowo, przeznaczona

przede wszystkim do wyplotów, niekoniecznie zachowująca cechy mapy
numerycznej, aczkolwiek często kojarzona z nią na zasadzie podo-
bieństw powierzchownych.

Mapa numeryczna – zbiór danych, który po zastosowaniu ściśle określo-

nych algorytmów i odpowiednich środków technicznych – umożliwi wy-
konanie różnorodnych (pod względem skali i treści) opracowań graficz-
nych, a także będzie mógł być poddawany wielu operacjom wyszukiwa-
nia, sortowania i dobierania informacji oraz obliczania określonych
wielkości.

Mapa numeryczna nadleśnictwa – graficzno-opisowa baza danych, za-

opatrzona w oprogramowanie umożliwiające jej aktualizację, tworzenie
map tematycznych, raportów i analiz.

Mapa obrazowa – mapa rastrowa będąca jedynie niezarejestrowanym

zdjęciem lotniczym lub obrazem satelitarnym, nadającym się do dalszej
obróbki.

Mapa perswazyjna – mapa przekazująca czytelnikowi określoną ideę

bądź przesłanie. Poszczególne obiekty i zjawiska znajdą się na takiej ma-
pie tylko wtedy, gdy ich obecność będzie świadczyć na korzyść nadrzęd-
nej myśli komunikowanej przez autora mapy. Mapy takie w znacznie
większym stopniu niż typowe mapy informacyjne oddziałują na uczucia,
na podświadomość jej odbiorców. Mapy perswazyjne charakteryzują się
daleko idącym uproszczeniem treści i nieskomplikowanymi metodami
prezentacji oraz prezentują zawsze tylko jeden punkt widzenia.

Mapa podstawowa zob. Podkład kartograficzny.

Mapa rastrowa zob. Model rastrowy; Obraz rastrowy; Raster.

165

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Mapa stanu posiadania nadleśnictwa – mapa powszechnej ewidencji

gruntów wykonywana przez uprawnione jednostki wykonawstwa geode-
zyjnego na podstawie danych znajdujących się w państwowym zasobie
geodezyjno-kartograficznym i zawierająca dane dotyczące punktów
osnowy geodezyjnej, elementów ewidencji gruntów i budynków oraz
elementów sieci uzbrojenia terenu.

Mapa tematyczna – mapa przedstawiająca wybrane zagadnienie na tle

podkładu kartograficznego. Główny temat (np.: siedliska leśne – mapa
siedliskowa, czy rozmieszczenie powierzchni związanych z leśną genety-
ką stosowaną – mapa nasiennictwa) dominuje, a pozostałe elementy (to-
pograficzne, administracyjne lub inne) są przedstawione jedynie jako tło
mające pełnić funkcję orientacyjną.

Mapa topograficzna – mapa ogólnogeograficzna (nie tematyczna), wy-

konana na podstawie bezpośrednich pomiarów topograficznych w tere-
nie lub za pomocą metod fotogrametrycznych (pomiary na zdjęciach
lotniczych). Mapa topograficzna przedstawia szczegółowy obraz terenu:
rzeźbę, hydrografię, zabudowę itp., za pomocą ujednoliconych, standar-
dowych oznaczeń. Mapa topograficzna różni się od innych map ogólno-
geograficznych skalą, od 1:5000 do 1:200 000.

Mapa wektorowa zob. Model wektorowy.

Mapa wielkoskalowa – bardzo dokładna mapa „geodezyjna”, zwykle

w skalach 1:5000 i większych, używana najczęściej w SIT. Także leśna
mapa gospodarcza.

Mapa wynikowa – mapa powstała jako wynik procesu analiz przestrzennych.

Mapa zasadnicza

– wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne in-

formacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficz-
nych oraz o elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci
uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. (

USTA-

WA PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE, ART. 2, P. 7

)

– mapa powszechnej ewidencji gruntów dla gruntów posiadających peł-

ną dokumentację, w skalach 1:5000 (dla terenów wiejskich i lasów)
oraz większych (dla terenów miejskich), posiadająca wszystkie ele-
menty przewidziane instrukcją K-1, wykonywana w systemie analogo-
wym na planszach kreślarskich z wkładką aluminiową, na folii lub
w formie numerycznej. (

K. OKŁA

)

Merging zob. Nakładanie obrazów cyfrowych.

166

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Merkator, Mercator, właściwie Gerhard Kremer (1512–1594) – fla-

mandzki kartograf, twórca nowoczesnej kartografii. W 1569 r. wydał
mapę świata w opracowanym przez siebie rzucie, zwanym rzutem Mer-
katora (wszystkie południki i równoleżniki odwzorowują się jako linie
proste). Wprowadził pojęcie atlasu – nazwał tak zbiór map, który wydał
w latach 1585–1595.

Metoda chorochromatyczna – jakościowa metoda prezentacji kartogra-

ficznej polegająca na wyróżnieniu określonej cechy dla całego prezento-
wanego na mapie obszaru i wyróżnieniu, na podstawie tej cechy, od-
miennych pod względem jakościowym jednostek przestrzennych.

Metoda kropkowa – ilościowa metoda prezentacji kartograficznej pole-

gająca na oznaczeniu obszaru na mapie kropkami, przy czym każdej
kropce przypisana jest określona liczba obiektów, możliwie dokładnie
sugerujących ich rzeczywiste położenie. Prawidłowe określenie liczby
obiektów przypadających na jedną „kropkę” (tzw. wagi kropki) jest klu-
czową czynnością przy stosowaniu tej metody.

Metoda sygnaturowa – jakościowa metoda prezentacji kartograficznej

polegająca na oznaczeniu na mapie pozycji obiektów obserwowanych
w rzeczywistości za pomocą sygnatur (znaków punktowych lub linio-
wych) w sposób odpowiedni do charakterystyki cech jakościowych tych
obiektów. Położenie znaków na mapie określa jednoznacznie i precyzyj-
nie rozmieszczenie obiektów w rzeczywistości.

Metoda zasięgów – jakościowa metoda prezentacji kartograficznej polega-

jąca na oznaczeniu na mapie obszaru występowania danego zjawiska jed-
nym z czterech sposobów:
– zasięgu liniowego – oznaczenie granicy obszaru występowania zjawiska

linią;

– zasięgu plamowego – wypełnienie obszaru występowania zjawiska

barwą lub deseniem;

– zasięgu sygnaturowego – oznaczenie obszaru występowania zjawiska

regularnie rozmieszczonymi znakami punktowymi przypominającymi
sygnatury;

– zasięgu opisowego – wypełnienie obszaru występowania zjawiska od-

powiednio sformatowanym tekstem.

Metody prezentacji kartograficznej zob. Prezentacje kartograficzne.

Model – algorytm definiujący strukturę, kryteria i sposób działania mode-

lowanego obiektu bądź zjawiska.

167

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Model rastrowy – położenie i kształt obiektów są w nim określane przez

regularne pola podstawowe.

Model wektorowy (mapa wektorowa) – każdy punkt mapy określają

współrzędne oraz sposoby ich połączeń w obiekty liniowe i powierzch-
niowe – jest to prosty model wektorowy; po zdefiniowaniu związków
międzyobiektowych – otrzymuje się topologiczny model danych wekto-
rowych. Istnieje możliwość konwersji jednego modelu danych na drugi.
W systemie wektorowym zapis punktów, linii i wieloboków (poligonów)
może być wykonany z pełną dokładnością wyrażoną w określonym ukła-
dzie współrzędnych. Przy zapisie wektorowym istnieje możliwość do-
kładnego przedstawienia granic elementarnych jednostek przestrzen-
nych, którym przyporządkowane są określone atrybuty tematyczne.

Moduły (rozszerzenia) pakietu GIS – dodatkowe części programu GIS,

uzupełniające i poszerzające jego podstawowe funkcje.

Monoploting – fotogrametryczne opracowanie pojedynczego zdjęcia lotni-

czego. W stosowaniu tej metody wymagana jest znajomość numerycznego
modelu terenu i elementów orientacji zewnętrznej zdjęć lotniczych.

Mozaikowanie obrazów cyfrowych – procedura przetwarzania telede-

tekcyjnych obrazów cyfrowych, zmierzająca do utworzenia jednego ob-
razu ze zbioru kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu obrazów składo-
wych. Jest wykorzystywane w sporządzaniu map obrazowych obejmują-
cych obszar większy niż pojedyncze zdjęcie lotnicze, czy obraz satelitar-
ny. Charakterystyczną cechą mozaikowania jest nałożenie cyfrowe za-
chodzących częściowo na siebie obrazów, które mogą pochodzić z róż-
nych systemów teledetekcyjnych. W mozaikowaniu obraz górny pokry-
wa obraz dolny w sposób, który w obrazie wynikowym umożliwia obser-
wację tylko obrazu górnego. Procedury mozaikowania będą wykorzysty-
wane przed integracją danych teledetekcyjnych z SIP wtedy, kiedy zało-
żony system informacji przestrzennej swoim zasięgiem przekracza za-
sięg jednego obrazu teledetekcyjnego.

Nachylenie stoku, spadek – kąt płaski zawarty pomiędzy powierzchnią

terenu a poziomem. Nachylenie stoku określane jest najczęściej w stop-
niach, od 0° (obszar całkowicie płaski, równinny) do 90° (pionowa ścia-
na skalna). Niekiedy określa się nachylenie stoku przez stosunek różni-
cy wysokości do odległości w poziomie, wyrażony w procentach lub pro-
milach (np. 4,5% oznacza, że na odległości 100 m różnica wysokości wy-
nosi 4,5 m). Wartość kąta nachylenia stoku (miejscową lub średnią)
można określić na podstawie mapy poziomicowej lub też zmierzyć za
pomocą prostych przyrządów topograficznych (np. klizymetru) bezpo-

168

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

średnio w terenie. Wielkość nachylenia stoku wpływa, niekiedy w spo-
sób decydujący, na rodzaj i intensywność procesów fizycznogeograficz-
nych, przede wszystkim morfologicznych, a także na gospodarkę czło-
wieka, zwłaszcza na budownictwo, rolnictwo, leśnictwo i komunikację.

Nakładanie – tworzenie nowych warstw mapy z elementów pobranych

z innych warstw.

Nakładanie obrazów cyfrowych, merging – procedury teledetekcyjne po-

wodujące nałożenie dwóch różnych obrazów cyfrowych na siebie. Efekt
nałożenia, odmiennie niż w przypadku mozaikowania, jest widoczny w po-
staci obrazu wynikowego, który zachowuje informację z obydwu nakłada-
nych obrazów. Procedury mergingu są powszechnie wykorzystywane w ce-
lu połączenia obrazów teledetekcyjnych o różnej rozdzielczości terenowej.

Nakładka – rodzaj przeglądarki; aplikacja działająca na podstawie standar-

dowego programu GIS, umożliwiająca aktualizację geometrycznej bazy
danych oraz wykonująca wiele specjalistycznych funkcji wykraczających
poza możliwości przeglądarek. Aplikacja powinna rozszerzać możliwości
standardowego pakietu GIS, umożliwiać kontrolę i bezpieczeństwo na
etapie dokonywania zmian w graficznej bazie danych.

Napisy – geometryczne obiekty tekstowe powstałe w wyniku przekształce-

nia etykiet lub wprowadzenia odrębnego tekstu.

Narzędzia GIS – rodzaj oprogramowania przeznaczonego do budowy

i eksploatacji map numerycznych.

NMT zob. Numeryczny model terenu.

Numeryczna mapa analityczna – rodzaj numerycznej mapy tematycznej

pozwalający na przeprowadzanie różnorodnych analiz przestrzennych
i symulacji przestrzennych, często posiłkujący się dodatkowymi aplikacja-
mi lub programami eksperckimi (także poza GIS-owskimi).

Numeryczna mapa tematyczna – mapa numeryczna zbudowana z do-

wolnie wybranych elementów występujących w zintegrowanych tabelach
relacyjnych baz danych. W numerycznej mapie tematycznej, na podkład
kartograficzny składają się zwykle podstawowe warstwy informacyjne,
a warstwy tematyczne najczęściej generowane są z bazy opisowej na
podstawie jednej lub większej liczby informacji.

Numeryczny model powierzchni drzewostanów – rodzaj numerycznego

modelu terenu odtwarzający kształt powierzchni koron drzewostanów.

169

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Numeryczny model powierzchni terenowej zob. Numeryczny model terenu.

Numeryczny model terenu – NMT, numeryczny model powierzchni te-

renowej (DTM – ang. Digital Terrain Model)
– zbiór odpowiednio wybranych punktów powierzchni o znanych współ-

rzędnych x, y, z oraz algorytmów interpolacyjnych umożliwiających od-
tworzenie jej kształtu dla określonego obszaru. Metody zapisu modeli to:
nieregularna siatka trójkątów, sieć regularna (zwykle sieć kwadratów)
i model hybrydowy (rozwiązanie najlepsze). Podstawowe zadanie NMT
polega na określeniu trzeciej współrzędnej wysokościowej (Z) punktu,
którego współrzędne płaskie (X, Y) są znane. (

D. KORPETTA

)

– prezentacja powierzchni terenu oparta na współrzędnych płaskich x, y

oraz uwzględniająca wysokość punktów terenowych z. (

K. OKŁA

)

Obiektowa baza danych – model bazy danych, którego zasadniczym

składnikiem jest „obiekt”, będący podstawową jednostką reprezentują-
cą informację. Obiekty mają właściwości (odpowiednik pól). Pola obiek-
tu mogą się zmieniać. W skład obiektu wchodzą także możliwe do wy-
konania na polach funkcje. Noszą one nazwę metod. Projektem obiek-
tu jest klasa. Każdy pojedynczy obiekt jest tzw. instancją (wystąpieniem)
swojej klasy. Systemy obiektowe dysponują mechanizmem dziedzicze-
nia. Polega on na możliwości wyodrębnienia podklas z dowolnej klasy.
Podklasy przejmują (dziedziczą) właściwości i metody klasy macierzy-
stej. Mogą też otrzymać nowe właściwości i metody. Każda z podklas bę-
dzie posiadać zestaw właściwości i metod z klasy macierzystej oraz do-
datkowo charakterystyczny dla danej podklasy. Bazy obiektowe to syste-
my sterowane za pomocą zdarzeń. Zapytania do bazy są żądaniem wy-
konania określonej metody. Wykonanie przygotowanego zestawu me-
tod spowoduje wyekstrahowanie określonej informacji ze zbiorów da-
nych.

Obiekty mapy numerycznej, elementy graficzne – elementy punktowe, li-

niowe, powierzchniowe i tekstowe narysowane na mapie numerycznej, ma-
jące oprócz określonych współrzędnych definiujących ich lokalizację, cechy
opisowe, jakościowe i ilościowe. Identyfikacja pojedynczych obiektów moż-
liwa jest przez zdefiniowane związki przestrzenne i atrybutowe.

Obiekty przestrzenne – obiekty naturalne i sztuczne związane z po-

wierzchnią Ziemi oraz różne zjawiska (przyrodnicze, społeczne, ekono-
miczne), które mogą być rozpatrywane w odniesieniu do Ziemi.

Obiekty wektorowe zob. Wektory.

Obiekty złożone zob. Systemy obiektowe.

170

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Obraz rastrowy, mapa rastrowa, bitmapa, raster – obraz zeskanowa-

nej mapy, zdjęcia lotniczego, zobrazowania satelitarnego lub zeskano-
wanego obrazu przedstawiony w postaci regularnej siatki pikseli.

Obraz satelitarny zob. Zobrazowanie satelitarne.

Obraz teledetekcyjny zob. Cyfrowy obraz teledetekcyjny.

Oczko rastra zob. Piksel.

ODBC (ang. Open Database Conectivity) – standard pozwalający na łącze-

nie danych pochodzących z różnych baz danych i pracujących pod kon-
trolą różnych systemów operacyjnych.

Odwzorowanie kartograficzne

– sposoby przedstawienia globu ziemskiego w taki sposób, aby każdemu

punktowi na kuli ziemskiej odpowiadał określony punkt na płaszczyź-
nie (mapie). Konstrukcja rzutów opiera się na równaniach matematycz-
nych określających zależności między współrzędnymi geograficznymi
punktów na powierzchni Ziemi (traktowanej jako obrotowa elipsoida)
a współrzędnymi płaskimi x, y obrazu tego punktu w przyjętym odwzo-
rowaniu (czyli na mapie). Każde odwzorowanie cechuje się zniekształ-
ceniem długości bądź kątów lub powierzchni, przy czym nie ma odwzo-
rowania, w którym jednocześnie byłyby wyeliminowane wszystkie znie-
kształcenia. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– zestaw formuł matematycznych opisujących kartometryczność oraz wią-

żący układy współrzędnych geodezyjnych elipsoidalnych i płaskich. Po-
stać odwzorowania jest uzależniona od wielkości, kształtu, położenia na
powierzchni Ziemi oraz skali opracowania kartograficznego fragmentu
rzeczywistości geograficznej. Przekształcenie powierzchni elipsoidy na
płaszczyznę mapy powoduje zmianę relacji geometrycznych odwzorowy-
wanego obrazu. Zmianom mogą ulegać: kąty, kierunki, odległości, po-
wierzchnie. Różne rodzaje odwzorowań kartograficznych zachowują
w niezmienionej postaci wymienione wielkości. (

W. KARASZKIEWICZ

)

Operacje międzykanałowe obrazów cyfrowych – procedury teledetek-

cyjne wykorzystujące informację o jasnościach radiometrycznych pikse-
li pochodzących z różnych kanałów wielospektralnego cyfrowego obra-
zu teledetekcyjnego.

Oprogramowanie, software – program lub zbiór programów, umożliwia-

jący korzystanie z komputera oraz ewentualnie ze sprzętu peryferyjne-
go (modemu, skanera itp.) bądź pozwalający rozwiązywać konkretne
problemy użytkownika.

171

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Oprogramowanie do budowy mapy numerycznej – pakiet profesjonal-

nego oprogramowania GIS, które powinno się charakteryzować funk-
cjami mającymi możliwość m.in.: wykonywania obliczeń geodezyjnych
i geometrycznych, wykonywania kalibracji rastra i analiz rastrowych,
przetwarzania i obróbki danych skanowanych, wykonywania wektoryza-
cji topologicznej, konwersji „do” i „z” wielu popularnych formatów da-
nych przestrzennych i opisowych, zarządzania relacyjną bazą danych,
tworzenia własnych aplikacji (albo przynajmniej makropoleceń), budo-
wania numerycznego modelu terenu

Oprogramowanie eksploatacyjne mapy numerycznej – pakiet profe-

sjonalnego oprogramowania GIS, które powinno charakteryzować się
funkcjami mającymi możliwość m.in.: zarządzania relacyjną bazą da-
nych, szerokiej prezentacji danych kartograficznych i graficznych, wyko-
nywania analiz przestrzennych, wektoryzacji materiału skanowanego,
konwersji danych z innymi formatami, tworzenia własnych aplikacji,
edycji bazy graficznej i opisowej.

Oprogramowanie podstawowe – oprogramowanie, na bazie którego

eksploatowana jest mapa numeryczna. Często do oprogramowania pod-
stawowego dołączane są nakładki ułatwiające pracę z systemem infor-
macji przestrzennej.

Orientacja mapy – określenie stron świata na mapie. W dzisiejszej kar-

tografii przyjmuje się, że górna część ramki mapy znajduje się od strony
północnej (dawniej był to wschód, a u Arabów południe). Kierunek pół-
nocy może wskazywać na mapie specjalna strzałka, siatka kartograficz-
na lub domyślnie ramka mapy.

Ortofotomapa

– cyfrowy obraz teledetekcyjny, skorygowany geometrycznie, z usunię-

tymi zniekształceniami geometrycznymi, powstającymi z powodu ist-
nienia zróżnicowanej rzeźby terenu. (

J. MOZGAWA

)

– rastrowo zapisany obraz powierzchni terenu przetworzony do postaci

kartometrycznej z obrazów źródłowych. (

E. PIEKARSKI

)

– mapa w postaci obrazu powstała przez przekształcenie zdjęcia lotni-

czego. (

D. KORPETTA

)

– mapa utworzona ze zdjęć lotniczych lub zobrazowań satelitarnych,

przetworzona kartometrycznie (transformowana za pomocą rzutu
prostokątnego), pozbawiona zniekształceń geometrycznych, z dołą-
czonymi elementami typowymi dla map wektorowych (siatką karto-
graficzną, podziałką i innymi elementami legendy mapy) oraz
uwzględniająca hipsometrię. (

K. OKŁA

)

172

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Osnowa geodezyjna

– pozioma i wysokościowa – usystematyzowany zbiór punktów geodezyj-

nych (ustabilizowanych w terenie, fizycznie utrwalonych, „zmateriali-
zowanych”), których wzajemne położenie jest matematycznie okre-
ślone. (

H. OLENDEREK

)

– zespół odpowiednio wybranych i utrwalonych w terenie punktów, two-

rzący układ odniesienia dla pomiarów geodezyjnych. (

D. KORPETTA

)

– punkty w terenie o precyzyjnie wyznaczonym położeniu (długość i sze-

rokość geograficzna, wysokość n.p.m.), trwale oznaczone (najczęściej
za pomocą guza metalowego wmurowanego w betonowy słupek), bę-
dące podstawą do wykonania mapy topograficznej danego obszaru.
Punkty te jako pierwsze są nanoszone na powstający plan i według nich
prowadzi się dalsze pomiary. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

Piksel, oczko rastra – najmniejszy rozróżnialny element rastra. Jest to

pole podstawowe w formie regularnych figur geometrycznych (najczę-
ściej kwadratów lub trójkątów równobocznych), które tworzą elementy
obiektów mapy rastrowej lub zeskanowanego obrazu.

Plan – rysunek na płaszczyźnie poziomej w bardzo dużej skali (nie mniej-

szej niż 1:10 000), obrazujący niewielki obszar (np. od planu pomiesz-
czenia po plan miasta) i nie uwzględniający kartometryczności, tzn. po-
mijający deformację obrazu wynikającą z kulistości Ziemi, gdyż niewiel-
ki fragment przedstawianego terenu jest praktycznie powierzchnią pła-
ską (to różni go od mapy).

Ploter – rodzaj drukarki wielkoformatowej do drukowania (plotowania) ar-

kuszy (map) w dużych formatach (najczęściej A1 i A0) o wysokiej jakości.

Podkład kartograficzny, mapa podstawowa, mapa bazowa – mapa

ilustrująca ogólny zarys topografii danego terenu, przedstawiająca pier-
wotną (bazową) informację, na którą nałożona jest treść mapy tema-
tycznej.

Podziałka mapy – graficzny obraz skali mapy. Jest to odcinek podzielo-

ny na mniejsze części i opisany zgodnie ze skalą mapy. Podziałka mapy
umożliwia bezpośrednie odczytanie z mapy rzeczywistych odległości
(np. za pomocą kroczka), bez konieczności przeliczania. Czasami poję-
cie podziałki mapy używane jest jako synonim skali mapy.

Podziałka transwersalna – odmiana podziałki mapy zbudowana na ba-

zie prostokąta i wykorzystująca efekt noniusza – umożliwia odczytanie
dziesiętnych części wartości odcinka elementarnego. Używana bywa na
mapach gospodarczych i w planach.

173

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Pole, kolumna tabeli – osobny zapis informacji w bazie danych w posta-

ci kolumny tabeli, mający przypisany format danych (np. tekst, liczba,
data), wielkość (np. znak, liczba, bajt, %) i unikalną wśród pól tabeli
nazwę.

Poligony, wieloboki, powierzchnie – obiekty geometryczne dwuwymia-

rowe, charakteryzujące się powierzchnią i obwodem.

Polilinie zob. Linie.

Położenie geograficzne – usytuowanie dowolnego obiektu geograficzne-

go, określone współrzędnymi geograficznymi, wysokością n.p.m., lokali-
zacją na tle jednostek fizycznogeograficznych.

Położenie topograficzne – położenie dowolnego obiektu geograficznego

względem form terenu i wód, np. stokowe, przylądkowe, nadrzeczne.

Południe – nazwa jednego z głównych kierunków świata, zazwyczaj ozna-

czana w kartografii jako S (ang. South).

Południk geograficzny – linia łącząca punkty na powierzchni Ziemi, dla

których w tym samym czasie występuje południe (górowanie Słońca).
Wszystkie południki geograficzne zbiegają się w biegunach i razem
z równoleżnikami tworzą siatkę geograficzną. Południki geograficzne
oznacza się w stopniach, minutach i sekundach długości geograficznej
wschodniej lub zachodniej.

Południk zerowy – południk geograficzny umownie przyjęty za zerowy,

tzn. taki, od którego mierzy się długość geograficzną wschodnią (na
wschód od południka zerowego) i zachodnią (na zachód od południka
zerowego). Od XVI w. był to południk wyspy Ferro na Atlantyku, od
1911 r. zaś uchwałą Międzynarodowej Unii Geograficznej za południk
zerowy przyjęto południk obserwatorium astronomicznego Greenwich
Observatory pod Londynem.

Powierzchnie zob. Poligony.

Poziom morza – powierzchnia prostopadła do siły ciężkości, wyznaczona

przez średnie położenie wód morskich między przypływem i odpływem,
przyjmowana w kartografii za poziom odniesienia dla wysokości obiek-
tów na lądzie. Linia brzegowa wyznacza poziomicę 0 m n.p.m. Waha-
nia poziomu morza rejestruje się za pomocą mareografu, działającego
na zasadzie naczyń połączonych. Wysokość poziomu morza jest nieco
zróżnicowana, w przeszłości za poziom zerowy przyjmowano wskazania

174

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

mareografu w Trieście lub Amsterdamie, obecnie poziom morza ozna-
czany jest według wskazań w Kronsztadzie.

Poziomica zob. Warstwica.

Północ – nazwa jednego z głównych kierunków świata, zazwyczaj oznacza-

na w kartografii jako N (ang. North).

Prezentacje kartograficzne – zastosowanie na mapie odpowiednio do-

branych znaków kartograficznych, których cechy graficzne są ściśle sko-
relowane z cechami prezentowanych danych. Pozwala to przypisać zna-
kom kartograficznym znaczenie nominalne i ilościowe, wzajemne zaś
ich rozmieszczenie na arkuszu mapy oddaje relacje przestrzenne zacho-
dzące pomiędzy prezentowanymi obiektami i zjawiskami. Rozróżniamy
metody jakościowe (najpopularniejsze to: metoda zasięgów, metoda
chorochromatyczna, metoda sygnaturowa) i ilościowe (metoda kropko-
wa, kartogram, kartodiagram, metoda izolinii).

Procedury teledetekcyjne – typy przetworzeń cyfrowych obrazów telede-

tekcyjnych. Najczęściej wykorzystywane z punktu widzenia potencjal-
nych zastosowań teledetekcji w leśnictwie wielofunkcyjnym to: rektyfi-
kacje obrazów, mozaikowanie, wzmocnienia, zmiany jasności i kontra-
stu, filtracje cyfrowe, nakładanie obrazów, operacje międzykanałowe,
klasyfikacje obrazów cyfrowych.

Program – lista instrukcji zapisana w jednym z języków programowania,

określająca kolejne operacje, które musi wykonać komputer, aby zreali-
zować postawione przed nim zadanie.

Prosty model wektorowy – zbiór niepowiązanych ze sobą obiektów

punktowych, liniowych i powierzchniowych.

Przecinanie – pojęcie z zakresu analizy przestrzennej, mówiące, że jeden

obiekt częściowo pokrywa się (przecina) z obszarem zajmowanym przez
obiekt drugi.

Przedziały klasowe – efekt grupowania danych statystycznych w celu ich

prezentacji kartograficznej metodami kartogramu, kartodiagramu, izo-
linii.

Przeglądarka – prosty program typu GIS bez możliwości edycji (aktualiza-

cji) geometrycznej bazy danych. Przeglądarka powinna umożliwiać typo-
we operacje na warstwach bazy geometrycznej (dodanie nowej, usunię-
cie, sortowanie), połączenie się z dowolną bazą opisową, wykonywanie

175

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

podstawowych operacji analitycznych (zapytania, mapy tematyczne) oraz
wydruk map.

Przetwarzanie danych – wszelkie operacje wykonywane na danych wej-

ściowych powodujące wygenerowanie nowych danych, niosących ze so-
bą żądaną, nową informację, lub powodujące zmianę sposobu ich pre-
zentacji.

Przetwarzanie informacji obrazowej

– zastosowanie środków technicznych w celu uzyskania najlepszego

przygotowania obrazów teledetekcyjnych do interpretacji tematycznej
lub bezpośrednio na potrzeby kartograficzne. Do etapu przetwarza-
nia mogą być zaliczane wszelkie działania przygotowujące teledetek-
cyjne obrazy analogowe lub cyfrowe do interpretacji na modelu ste-
reoskopowym (3D) lub na płaskim obrazie (2D), jak i działania zmie-
rzające do wydrukowania różnego rodzaju map obrazowych, przy za-
łożeniu, że interpretacja tematyczna może odbywać się na tych ma-
pach. (

J. MOZGAWA

)

– etap metody teledetekcji, w którym zarejestrowane obrazy teledetek-

cyjne z pułapu satelitarnego lub samolotowego są w różny sposób
zmieniane, co do formy i treści. (

J. MOZGAWA

)

Punkt – obiekt geometryczny zerowymiarowy, który nie ma długości ani po-

wierzchni, ma tylko jedną parę współrzędnych x, y. Punktami są również
wierzchołki (węzły) elementów graficznych (punkty pośrednie).

Punkt pośredni zob. Węzeł.

Raport – wyciąg z danych, odpowiednio zaprojektowany i sformatowany,

służący do prezentowania wybranych z bazy danych informacji w najdo-
godniejszej formie.

Raster, rysunek rastrowy – popularne określenie zeskanowanego obrazu ma-

py, zdjęcia lotniczego lub jakiegokolwiek innego materiału analogowego.

Rejestracja zob. Kalibracja rastra.

Rekord – osobny zapis informacji w bazie danych w postaci wiersza tabe-

li, który można odczytywać i przetwarzać. Rekord składa się z pełnego
zestawu pól tabeli, niezależnie od tego, czy pola te zawierają jakieś war-
tości, czy nie.

Rektyfikacja obrazu cyfrowego – procedura teledetekcyjna przetwarzania

geometrycznie i radiometrycznie zniekształconych obrazów oryginalnych,

176

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

w kierunku uzyskania najbardziej wiarygodnej geometrycznie i spektral-
nie sytuacji terenowej. Dotyczy to przede wszystkim problemów usunię-
cia zniekształceń geometrycznych, ważących na kartometryczności obra-
zów teledetekcyjnych, niezmiernie istotnej przy procesach integracyj-
nych w systemach informacji przestrzennej.

Relacja – powiązanie pomiędzy parą tabel. Relacja istnieje wtedy, gdy

dwie tabele są połączone przez klucz podstawowy i klucz obcy.

Relacyjny model danych – model bazy danych, w którym dane przecho-

wuje się w tabelach, składających się z rekordów i pól. Fizyczna kolej-
ność pól i rekordów w tabeli jest całkowicie bez znaczenia. Każdy rekord
jest wyróżniany przez pole zawierające unikatową wartość. Ta cecha
umożliwia utrzymanie danych niezależnie od sposobu, w jaki przecho-
wuje je komputer. Tabela w relacyjnej bazie danych ma strukturę stałą,
tzn. każdy wiersz tabeli (rekord) ma taki sam zestaw pól.

Reprodukcja kartograficzna – dział kartografii zajmujący się technika-

mi służącymi do masowego powielania map w procesach wydawniczych.
Obejmuje m.in. fotoreprodukcję i fotoskład.

RGB (ang. Red, Green, Blue) – sposób opisu barwy obrazów cyfrowych wy-

świetlanych na ekranie komputera, polegający na podaniu liczbowego
natężenia, czystej barwy czerwonej (R – Red), zielonej (G – Green) i nie-
bieskiej (B – Blue), zgodnie z zasadą przyporządkowania liczbowej war-
tości piksela do jasności jednego z tych trzech kolorów podstawowych.
Wartości poszczególnych składowych są znormalizowane i przypisywane
do odcieni danej barwy na zasadzie kombinacji.

Rodzaje odwzorowań kartograficznych – do zachowania w niezmienio-

nej postaci przekształceń powierzchni elipsoidy na płaszczyznę mapy
bez zmiany relacji geometrycznych odwzorowywanego obrazu stosuje
się m.in. następujące rodzaje odwzorowań kartograficznych: konforem-
ne, równopolowe, równoodległościowe, azymutalne.

Rozdzielczość – określenie poziomu dokładności danych. W informatyce

– maksymalna liczba optycznie rozpoznawalnych punktów przedstawio-
nych na wydruku lub ekranie monitora.

Rozdzielczość czasowa – typ rozdzielczości cyfrowych obrazów telede-

tekcyjnych, określający, jak często w systemach teledetekcyjnych czujnik
systemu teledetekcyjnego może otrzymać energię z tego samego frag-
mentu terenu.

177

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Rozdzielczość przestrzenna

– typ rozdzielczości cyfrowych obrazów teledetekcyjnych, charaktery-

zujący terenowy wymiar piksela w obrazie teledetekcyjnym. (

J. MOZ-

GAWA

)

– powierzchnia terenu lub zeskanowanego obrazu reprezentowana

przez każdy piksel. (

K. OKŁA

)

Rozdzielczość radiometryczna – typ rozdzielczości cyfrowych obrazów

teledetekcyjnych, precyzujący liczbę poziomów, na które jest podzielo-
ny zakres sygnału odbieranego przez czujnik. Rozdzielczość radiome-
tryczna podawana jest w liczbie bitów (np. rozdzielczość 8-bitowa sygna-
lizuje możliwość zapisania przez czujnik 256 poziomów sygnału).

Rozdzielczość spektralna – typ rozdzielczości cyfrowych obrazów tele-

detekcyjnych, podający specyficzny zakres długości fali promieniowa-
nia elektromagnetycznego, które może zapisać czujnik promieniowa-
nia. Rozdzielczość spektralna podawana jest dla konkretnego systemu
teledetekcyjnego przez wyszczególnienie, często specyficznych dla da-
nego systemu, nazw kanałów i zakresów rejestrowanego w nich promie-
niowania.

Równik ziemski – linia powstała wskutek przecięcia powierzchni Ziemi

przez płaszczyznę prostopadłą do jej osi i przechodzącą przez środek
Ziemi. Najdłuższy równoleżnik ziemski, dzielący Ziemię na półkulę pół-
nocną i południową. Od równika ziemskiego liczy się szerokość geogra-
ficzną; on sam ma szerokość geograficzną 0°.

Równoleżniki ziemskie – linie na powierzchni Ziemi powstałe wskutek

przecięcia jej przez płaszczyzny prostopadłe do osi Ziemi. Służą do
określania szerokości geograficznej i przyjmują wartości od 0° (równik)
do 90° (biegun). Równoleżniki o szczególnym znaczeniu mają własne
nazwy, a są to zwrotniki i koła podbiegunowe.

Rysunek rastrowy zob. Raster.

Satelita (sztuczny) – urządzenie poruszające się ruchem bezwładnym

po orbicie wokół Ziemi. Satelity służą m.in. do wykonywania cyfrowych
obrazów teledetekcyjnych oraz do zapewnienia łączności dla systemu
GPS.

Scena satelitarna zob. Zobrazowanie satelitarne.

Sferoida ziemska zob. Elipsoida obrotowa.

178

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Siatka geograficzna

– układ rzeczywistych południków i równoleżników na kuli ziemskiej

lub ich model na globusie, niezmodyfikowany przez żadne odwzoro-
wanie. (

ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA

)

– linie stałych wartości B i L na elipsoidzie obrotowej. (

W. KARASZKIE-

WICZ

)

Siatka kartograficzna – obraz siatki geograficznej na płaszczyźnie mapy,

przedstawiony z reguły liniami krzywymi.

Siatka topograficzna (kilometrowa) – linie stałych współrzędnych X i Y

umiejscowione na arkuszu mapy obok siatki kartograficznej w celu uła-
twienia posługiwania się mapami.

Sieciowe funkcje – funkcje analizy przestrzennej operujące na obiektach

liniowych, pozwalające monitorować, prognozować i optymalizować ob-
ciążenie sieci. W leśnictwie najczęściej będą używane do modelowania
spływu surowca drzewnego i w akcjach gaśniczych.

Sieciowy model danych – model bazy danych, mający rozwiniętą struk-

turę hierarchicznego modelu danych. Relacje w modelu sieciowym są
realizowane przez kolekcje (konstrukcje), które łączą dwie tabele przez
przypisanie jednej z nich roli właściciela, a drugiej członka. Zaletą tego
modelu jest możliwość zdefiniowania dowolnej liczby powiązań między
dwoma tabelami, a każda tabela może uczestniczyć w wielu różnych ko-
lekcjach. Wadą jest to, że baza danych nie może funkcjonować bez ob-
sługujących ją programów, gdyż wspomniane kolekcje są strukturami
niejawnymi – definiowanymi wewnątrz aplikacji.

Sieć triangulacyjna – w geodezji sieć trójkątów w terenie (o bokach

20–40 km), których wierzchołkami są punkty triangulacyjne (z każde-
go powinny być widoczne sąsiednie punkty, aby umożliwić pomiar ką-
tów między nimi). Sieć triangulacyjną konstruuje się w celu wykonania
triangulacji terenu.

SILP zob. System informatyczny Lasów Państwowych.

SIP zob. System informacji przestrzennej.

SIT zob. System informacji terenowej.

Skala mapy – stosunek liczbowy przedstawiający wielkość zmniejszenia

odległości na mapie względem rzeczywistych odległości w terenie. Ska-
lę mapy zapisuje się w postaci ułamka, np. 1:10 000 oznacza, że odle-

179

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

głość pomierzona na mapie jest w terenie 10 000 razy większa (skala
mapy jest tym większa, im mianownik ułamka jest mniejszy). Skalę ma-
py można przedstawić za pomocą podziałki mapy lub w postaci skali
mianowanej, np. 1 cm na mapie – 10 km w terenie.

Skaner – urządzenie służące do zamiany postaci analogowej materiału

źródłowego (najczęściej dokumentu na papierze, zdjęcia bądź slajdu) do
postaci cyfrowej, a następnie wprowadzenia go do komputera jako zbio-
ru danych rastrowych. Informacja graficzna jest odczytywana przez
optyczny układ światłoczuły, a następnie jest zamieniana na postać cy-
frową. Podstawowe typy skanerów to: ręczny, stołowy (tablicowy) i bęb-
nowy (rolkowy). Parametrem decydującym o jakości skanera jest jego
rozdzielczość (w skanerach stołowych 600–1200 dpi). Skanowanie map
na potrzeby budowy geometrycznej bazy danych nadleśnictwa powinno
być wykonane na skanerach tablicowych. W innych typach skanerów
możliwe są jałowe poślizgi rolek prowadzących dochodzące do 1–2 mm,
czyli wielkości wielokrotnie przekraczających dokładność kreślenia
map.

Skanowanie – przekształcenie obrazu mapy analogowej, zdjęcia lotnicze-

go lub zobrazowania satelitarnego do postaci rastra, czyli zamianie linii
mapy na uporządkowany zbiór pikseli, który może zostać zapisany w pa-
mięci komputera.

Snapowanie – dociąganie elementów jednego obiektu do charakterystycz-

nych cech (najczęściej punktów załamań lub linii) innych obiektów.

Software zob. Oprogramowanie.

Spadek zob. Nachylenie stoku.

SQL (ang. Structured Query Language) – standardowy język używany do

wprowadzania, modyfikowania oraz odczytywania informacji z bazy
danych.

Standard – własności wyrobu odpowiadające ustalonym cechom: jakości,

miary, wagi, składu itp., czyli opracowywanie i wprowadzanie jednolitych
norm, które upraszczają produkcję i zapewniają wymienność części.

Standard leśnej mapy numerycznej – ujednolicenie struktury leśnej

mapy numerycznej oraz narzędzi do eksploatacji tej mapy na wszystkich
szczeblach zarządzania Lasów Państwowych, wynikające z utrzymania
jednolitości wymiany informacji (zwłaszcza przy generalizacji danych
z różnych nadleśnictw do wyższych poziomów zarządzania), kompatybil-

180

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

ności programowej, zapewnienia możliwości analitycznych, konieczno-
ści zachowania jednolitości działania aplikacji użytkowych oraz z korzy-
ści ekonomicznych i edukacyjnych. Standard ten jest spójny wewnętrz-
nie, otwarty na możliwość współpracy z innymi systemami oraz na mo-
dernizację wewnętrzną.

Stereopara – zestaw dwóch zdjęć lotniczych lub scen satelitarnych pokry-

wających w części ten sam teren. Oglądane w stereoskopie dają wraże-
nie plastycznego modelu terenu.

Stereoskop – przyrząd fotogrametryczny do obserwacji stereoskopowego

modelu. Składa się z dwu soczewek wklęsło-wypukłych (soczewki
optyczne) umieszczonych w oprawie w odległości tzw. bazy ocznej (prze-
ciętna odległość między źrenicami oczu). Z boku zamocowane są dwie
pary luster, które dwukrotnie załamują promienie biegnące od zdjęć do
oczu. Po odpowiednim ustawieniu odległości między zdjęciami stereo-
pary i ustawieniu ostrości można obserwować stereoskopowy model te-
renu.

Stereoskopowy model, stereomodel – model terenu widziany w stereosko-

pie na podstawie stereopary. Obraz daje złudzenie plastyczności terenu
i pozwala na uzyskanie lepszych informacji niż samo zdjęcie lotnicze.

Stół digitizerski zob. Digitizer.

Struktura bazy geometrycznej – zdefiniowane pod względem kartogra-

ficznym, geograficznym, bazodanowym i informatycznym szczegóły
składające się na bazę geometryczną.

Struktura danych – forma organizacji informacji, zwykle uwypuklająca

jakiś jej aspekt i ułatwiająca lub przyspieszająca jej przetwarzanie.

Stykanie – pojęcie z zakresu analizy przestrzennej, mówiące, że jeden

obiekt sąsiaduje bezpośrednio (styka się) z obszarem zajmowanym
przez obiekt drugi.

SWING (Standard Wymiany Informacji Geodezyjnej) – określony in-

strukcją K-1 format danych, który pozwala na reprezentację w pliku tek-
stowym obiektów przestrzennych i opisowych. Umożliwia przekazanie
opisu modelu danych użytego do transferu oraz informacji o utworzeniu
i przeznaczeniu danych zawartych w pliku, co pozwala na korzystanie
z tych samych danych przez różnych użytkowników, dysponujących od-
miennymi aplikacjami.

181

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Sygnatury – znaki kartograficzne stosowane do przedstawiania na ma-

pach tematycznych obiektów i zjawisk w miejscu ich występowania, np.
skrzyżowane kilofy oznaczają kopalnię. Sygnatury dzieli się na: geome-
tryczne, literowe, symboliczne i obrazowe.

Symulacje przestrzenne – takie analizy przestrzenne informacji, na pod-

stawie których można odpowiedzieć na pytanie, co będzie za jakiś czas
lub w jakim kierunku mogą zmierzać określone procesy.

System globalnego wyznaczania pozycji GPS – nowa technika pomia-

ru współrzędnych. Na podstawie 24 sztucznych satelitów Ziemi, dyspo-
nując odpowiednim odbiornikiem określa się pozycję (3 współrzędne)
miejsca pomiaru. Ze względu na sposób pomiaru, zniekształcenie sygna-
łu przekazywanego przez satelity (zniekształcenie jest celowo wprowa-
dzane przez właściciela satelitów – Departament Obrony USA), do-
kładność takiego wyznaczenia jest niewielka – ok. ±100 m. Zastosowa-
nie 2 odbiorników oraz odpowiednich metod pomiarowych zapewnia
uzyskanie dokładności wyznaczenia położenia punktu względem osno-
wy od ±5 mm (dla tzw. odbiorników geodezyjnych) do ±20 cm – ±5 m
(dla odbiorników popularnych). Odbiorniki GPS umożliwiają kodowa-
nie informacji opisowych dotyczących mierzonych obiektów. Odpowied-
nie oprogramowanie zapewnia transfer danych pomiarowych do posta-
ci bazy SIP.

System informacji geograficznej – GIS (z ang. Geographic Information

System) – system informacji przestrzennej, który funkcjonuje w środowi-
sku geografów i odnosi się w zasadzie do skal małych.

System informacji o terenie zob. System informacji terenowej.

System informacji przestrzennej – SIP (ang. Spatial Information System)

– system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych, w któ-

rych zawarte są informacje przestrzenne oraz towarzyszące im infor-
macje opisowe o obiektach wyróżnionych w części przestrzeni objętej
działaniem systemu. (

J. GAŹDZICKI

) Obiekty zarejestrowane i anali-

zowane w systemach mają określone położenie (w przestrzeni dwu-
lub trójwymiarowej) oraz zdefiniowany rodzaj i zakres informacji opi-
sowych. Dodatkowym wymiarem, niezbędnym do oceny zmienności
obiektów, jest czas. (

D. KORPETTA

)

– forma manipulowania danymi zorientowanymi w trójwymiarowej

przestrzeni (współrzędne x, y, z) z uwzględnieniem czwartego ele-
mentu, jakim jest czas. Kiedy dokładność danych źródłowych odpo-
wiada małym skalom map, mówimy o GIS – systemie informacji geo-
graficznej, natomiast wśród geodetów funkcjonuje pojęcie system in-

182

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

formacji terenowej SIT i odnosi się do przetwarzania danych odpo-
wiadających dokładności map wielkoskalowych. (

H. OLENDEREK,

D. KORPETTA

)

– komputerowe systemy gromadzenia, analizowania i prezentowania

danych o położeniu i relacjach pomiędzy obiektami i zjawiskami zlo-
kalizowanymi przestrzennie. (

J. MOZGAWA

)

– operowanie na obiektach mających lokalizację w przestrzeni i usytu-

owanych w czasie. (

K. OKŁA

)

System informacji terenowej, System informacji o terenie – SIT

(ang. LIS – Land Information System)

– środek do podejmowania decyzji o charakterze prawnym, administra-

cyjnym i gospodarczym oraz pomoc w planowaniu i rozwoju. Składa
się on z bazy danych przestrzennych utworzonej dla określonego ob-
szaru oraz z metod i technik systematycznego zbierania, aktualizowa-
nia i dostarczania danych. (

MIĘDZYNARODOWA FEDERACJA GEO-

DETÓW

)

– jest w skali państwa formą organizacyjną kontrolowanego przepływu,

lokalizowanej przestrzennie, standaryzowanej informacji o właściwo-
ściach terenu, jego podziałach, sposobie wykorzystania oraz upraw-
nieniach osób władających składnikami jego zagospodarowania.
(

GŁÓWNY GEODETA KRAJU – ZA PIOTROWSKIM

, 1992)

– system informacji przestrzennej funkcjonujący wśród geodetów i od-

noszący się do skal dużych. (

J. GAŹDZICKI

)

– prowadzenie SIT jest przypisane prawnie administracji rządowej.

W ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne (1983) zapisano, że „dane
zawarte w ewidencji gruntów i budynków, ewidencji sieci uzbrojenia
terenu oraz w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym
stanowią podstawę do założenia krajowego systemu informacji o tere-
nie”. (

H. OLENDEREK

)

System informatyczny Lasów Państwowych (SILP) – opisowa baza

danych, obejmująca całą działalność nadleśnictwa, w tym działalność
gospodarczą w pododdziałach i wydzieleniach (podstawowych jednost-
kach adresowych) – mających pełny opis elementów taksacyjnych oraz
planowanych i wykonanych zadań gospodarczych. Zadaniem systemu
jest zagwarantowanie jednolitego uporządkowanego zbioru aktualnych
informacji przyrodniczoleśnych i techniczno-ekonomicznych, niezbęd-
nych do prawidłowego prowadzenia i zarządzania gospodarką leśną na
szczeblu nadleśnictwa, regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych i Dy-
rekcji Generalnej Lasów Państwowych.

Systemy obiektowe – programy GIS, które nie wymagają tworzenia

warstw, ale posiadają możliwość wyświetlania poszczególnego rodzaju

183

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

obiektów. Umożliwiają one prezentację na ekranie wszystkich obiektów,
bez ich warstwowania, z jednoczesną możliwością manipulowania każ-
dym obiektem z osobna lub grupą dowolnie wybranych obiektów, nazy-
wanych obiektami złożonymi.

Szerokość geodezyjna – kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną równika elip-

soidy a normalną (prostopadłą) do powierzchni elipsoidy.

Szerokość geograficzna – kąt między kierunkiem pionu w danym punk-

cie na Ziemi a płaszczyzną równika, oznaczany symbolem

ϕ.

Szrafura, deseń, kreskowanie – kreski równoległe lub przecinające się,

albo dowolny inny deseń, stosowane w kartografii do wyróżnienia ele-
mentów powierzchniowych na mapach tematycznych.

Tabela – element większości baz opisowych, przedstawiony w formie ar-

kusza, zawierający – w określonym porządku: w pola i rekordy – opis po-
szczególnych danych liczbowych.

Tabela atrybutów – element bazy geometrycznej zawierający – uporządko-

wany w pola i rekordy – opis poszczególnych obiektów geometrycznych.

Tekst – napisy przypisane do obiektów graficznych lub będące osobnymi

obiektami, o treści niezależnej od atrybutowej informacji opisowej.

Teledetekcja – jedna z technologii geomatyki, zajmująca się pozyska-

niem, przetwarzaniem i interpretowaniem danych przestrzennych w po-
staci informacji obrazowej, otrzymywanej w rezultacie rejestracji pro-
mieniowania elektromagnetycznego odbitego lub emitowanego przez
różnego rodzaju obiekty środowiskowe.

Topografia – dział geodezji zajmujący się pomiarami rzeźby terenu i roz-

mieszczeniem różnych obiektów na powierzchni Ziemi w celu sporządza-
nia map topograficznych i ich uaktualniania. Obejmuje podstawowe wia-
domości o terenie, mapie, zdjęciach lotniczych i fotointerpretacji, opisy
przyrządów i sposoby ich stosowania przy pomiarach terenowych, meto-
dy wykonywania i unowocześniania map topograficznych. Topografia ko-
rzysta z metod takich jak triangulacja czy niwelacja. Efektem końcowym
jest mapa topograficzna, wykorzystywana w różnych działach gospodarki
(m.in. jako podkład kartograficzny leśnych map numerycznych).

Topologia – informacja o obiektach wektorowych i ich sąsiedztwie, wyni-

kająca z matematycznego zdefiniowania właściwości obiektów prze-
strzennych i zależności między nimi.

184

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Topologiczny model danych wektorowych – oprócz położenia obiektu

definiowany jest jego związek z innymi obiektami. Do opisu przestrzeni
trzeba więc: podać położenie punktów węzłowych (współrzędne); okre-
ślić przebieg linii między węzłami; opisać powierzchnie znajdujące się
po obu stronach linii; dla linii, które pomiędzy węzłami mają dodatko-
we punkty załamania, należy podać położenie tych punktów. W modelu
topologicznym definiowany jest zwrot linii, zmiana zwrotu powoduje ko-
nieczność zmiany definicji obszarów położonych po jej lewej i prawej
stronie.

Transformacja – operacja przekształcania danych przestrzennych do żą-

danego odwzorowania kartograficznego lub formatu GIS. Rozróżniamy
trzy warianty transformacji: Helmerta, afiniczną i wielomianową.

Układ współrzędnych – zespół obiektów geometrycznych, względem któ-

rych określa się jednoznacznie położenie punktu lub zbioru punktów.

Układ współrzędnych „GUGiK 1965”; (układ 1965, układ 65) – układ

współrzędnych geodezyjnych wprowadzony w Polsce w latach siedem-
dziesiątych na potrzeby cywilne (mapy układu współrzędnych „Pułkowo
1942” były tajne) w celu udostępnienia map topograficznych użytkowni-
kom gospodarki narodowej, w tym na potrzeby geodezji powszechnej. Za
powierzchnię odniesienia obliczeń geodezyjnych przyjęto elipsoidę Kra-
sowskiego. W celu zminimalizowania zniekształceń odwzorowawczych
terytorium Polski zostało podzielone na pięć niezależnych stref.

Układ współrzędnych „Pułkowo 1942”; (układ 1942, układ 42) –

układ współrzędnych geodezyjnych wprowadzony w 1952 r. we wszyst-
kich krajach socjalistycznych jako podstawa do wszystkich prac geodezyj-
nych i kartograficznych. Za matematyczną powierzchnię odniesienia
przyjęto elipsoidę obrotową Krasowskiego z punktem przyłożenia do
geoidy w obserwatorium astronomicznym w Pułkowie (dzielnica Lenin-
gradu). W celu odwzorowania powierzchni elipsoidy na płaszczyznę ma-
py przyjęto metodę Gaussa-Krügera. Na obszarze Polski mieszczą się
dwie strefy o południkach osiowych 15° i 21° oraz mały fragment wschod-
nich krańców państwa w strefie o południku osiowym 27°.

Układ współrzędnych „PUWG 1992”; (układ 1992, układ 92) – układ

współrzędnych geodezyjnych wprowadzany do użytku cywilnego w 1992 r.
Powierzchnią odniesienia jest geocentryczna, globalna elipsoida
GRS’80, przyjęta przez podkomisję EUREF (IAG) w 1992 roku na
sympozjum w Bernie, do stosowania w pracach geodezyjnych i kartogra-
ficznych. Parametry elipsoidy zostały wyznaczone za pomocą technik
satelitarnych (pomiary dopplerowskie i GPS). Nowy układ ma dwa wa-

185

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

rianty: 1) dla map wielkoskalowych (skale od 1:500 do 1:5000) – cztery
strefy odwzorowawcze, 2) dla map drobnoskalowych (skale 1:10 000
i mniejsze) jedna strefa odwzorowawcza.

Video Stereo Digitizer (VSD) – narzędzie służące do fotointerpretacji

zdjęć lotniczych. Wyświetlane na ekranie jednocześnie dwa obrazy, uzy-
skane przez skanowanie odpowiednich fragmentów zdjęć lotniczych,
obserwuje się przez stereoskop lustrzany. W polu widzenia modelu ste-
reoskopowego umieszczony jest znaczek pomiarowy, który jest sterowa-
ny za pomocą myszy lub klawiatury. Po zorientowaniu modelu położe-
nie znaczka pomiarowego może być zarejestrowane w układzie trzech
współrzędnych terenowych (x, y, z). Wyniki opracowania są zapisywane
w pliku zawierającym elementy punktowe i liniowe. Wyniki fotointer-
pretacji w postaci warstwy wektorowej mogą być wczytane na odpowied-
nią warstwę leśnej mapy numerycznej. Zebrane dane mogą być wymie-
niane z innymi systemami.

Warstwa mapy numerycznej – zdigitalizowany lub – stosowany jako pod-

kład – rastrowy obraz jednego rodzaju informacji, ułatwiający orientację
i poruszanie się w strukturze mapy. Rozróżnia się warstwy informacyjne –
będące warstwami bazy geometrycznej i warstwy tematyczne – powstałe
przez wygenerowanie wyselekcjonowanych informacji z bazy opisowej.
Istotną cechą warstw jest możliwość ich edycji.

Warstwica, poziomica, izohipsa – linia krzywa na mapie, łącząca sąsia-

dujące punkty o jednakowej wysokości względem przyjętego poziomu
odniesienia, najczęściej względem poziomu morza.

Wektory, obiekty wektorowe – popularne określenie obiektów mapy nu-

merycznej, nie będących obrazem rastrowym i mających określone
współrzędne definiujące ich lokalizację.

Wektoryzacja – zamiana danych rastrowych na obiekty wektorowe.

Wektoryzacja automatyczna – realizowana jest w jednym procesie oblicze-

niowym, w którym wszystkie elementy rastra zamieniane są automatycznie
na obiekty wektorowe. Automatyczna wektoryzacja nie zapewnia jeszcze
zadowalających rezultatów. Dotyczy to zwłaszcza leśnej mapy gospodarczej,
której ręczny opis w praktyce uniemożliwia automatyczną filtrację tekstu.

Wektoryzacja manualna, ręczna, digitalizacja ekranowa

– odmiana digitalizacji wykonywana interaktywnie (myszką) na ekranie

komputera z wyświetlonym w tle zeskanowanym obrazem rastrowym
mapy analogowej. (

R. SMOLIŃSKI, K. OKŁA

)

186

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

– digitalizacja na ekranie komputera podkładu rastrowego w sposób

analogiczny do digitalizacji realizowanej za pomocą klasycznego digi-
metru. (

D. KORPETTA

)

Wektoryzacja półautomatyczna – wspomaganie manualnej digitalizacji

przez proponowanie przebiegu linii.

Węzeł, werteks, punkt pośredni – graficzne zobrazowanie wartości

współrzędnych tworzących kolejne załamania obiektów jedno- i dwuwy-
miarowych. Kolejność węzłów decyduje o kierunku linii i kierunku ob-
wodnicy poligonu.

Wideografia lotnicza – technika teledetekcji, wykorzystująca magnetyczny

zapis obrazu. Wideografia lotnicza jest stosowana w wielu różnych warian-
tach, wykorzystujących zarówno zakresy widzialne, jak i zakres podczer-
wieni. Najpopularniejsza w zastosowaniach praktycznych jest wersja tech-
niki wideo w barwach naturalnych, traktowana jako substytut filmów barw-
nych w barwach naturalnych. Wadą techniki wideo jest niestabilność kolo-
rystyczna zapisu magnetycznego oraz brak możliwości pogodzenia ze sobą
sprzecznych postulatów pokrycia pełnym zobrazowaniem dużego obszaru,
przy konieczności zachowania odpowiedniej geometrycznej rozdzielczości
obrazu. Wideografia lotnicza jest powszechnie wykorzystywana w telede-
tekcji lasów w Stanach Zjednoczonych.

Wieloboki zob. Poligony.

Wiersz tabeli zob. Rekord.

Wschód – nazwa jednego z głównych kierunków świata, zazwyczaj ozna-

czanego w kartografii jako E (ang. East).

Współrzędne geodezyjne – miary kątowe na elipsoidzie obrotowej (B, L):

L (długość geodezyjna) – kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną zawierającą
południk zerowy L

a płaszczyzną zawierającą południk wyznaczanego

punktu P – L

, B (szerokość geodezyjna) – kąt zawarty pomiędzy płasz-

czyzną równika elipsoidy, normalną (prostopadłą) do powierzchni elipso-
idy w punkcie P. Ponieważ posługiwanie się współrzędnymi elipsoidalny-
mi jest niewygodne ze względu na skomplikowane algorytmy obliczenio-
we miar charakteryzujących kształt i rozmieszczenie prezentowanych zja-
wisk i obiektów, w praktyce używa się współrzędnych płaskich X, Y rzuto-
wanych na płaszczyznę arkusza mapy.

Współrzędne geograficzne – sferyczne współrzędne punktów na Ziemi,

opisane długością i szerokością geograficzną.

187

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Wybór SQL zob. Zapytanie

SQL

Wykres – forma graficznej prezentacji wzajemnych zależności danych ilo-

ściowych.

Wyplot (wyrażenie potoczne) – wydruk zawartości pliku komputerowe-

go (w rozumieniu SIP – mapy numerycznej lub mapy komputerowej) na
ploterze.

Wysokość bezwzględna – wysokość danego punktu w terenie mierzona

w metrach od średniego poziomu morza.

Wysokość lotu fotogrametrycznego – wysokość, z jakiej wykonywane są

zdjęcia lotnicze, mająca istotny wpływ na wielkość różnicy paralaks po-
dłużnych, a w związku z tym i na plastyczność modelu stereoskopowego.
Dla celów taksacji leśnej zdjęcia nie powinny być wykonywane z wyso-
kości większej niż 2000 m.

Wysokość względna – wysokość danego punktu w terenie mierzona w me-

trach od przyjętego poziomu odniesienia, najczęściej od dna doliny.

Wystawa terenu, ekspozycja – kierunek nachylenia zbocza, określony

stronami świata.

Wzmocnienia obrazów cyfrowych – procedury teledetekcyjne zmierza-

jące do optymalnego przygotowania obrazów do interpretacji tematycz-
nych lub uzyskania danych liczbowych istotnych dla użytkownika. Ten
typ przetworzeń jest często utożsamiany z całym procesem cyfrowego
przetwarzania obrazów teledetekcyjnych. Wyróżnia się tu następujące
grupy przetworzeń: zmiany jasności i kontrastu, filtracje cyfrowe, nakła-
danie obrazów (tzw. merging), operacje międzykanałowe.

Zachód – nazwa jednego z głównych kierunków świata, zazwyczaj ozna-

czana w kartografii jako W (ang. West).

Zapytanie SQL, wybór SQL – najczęściej używana instrukcja języka

SQL

. Proste zapytanie składa się z trzech podstawowych składników: wy-

rażenia

SELECT... FROM

, klauzuli

WHERE

oraz klauzuli

ORDER BY

. Na-

zwy pól, jakie zapytanie ma zwracać, są wpisane po słowie kluczowym

SELECT

, a tabele, do których pola te należą – po słowie

FROM

. Następ-

nie, do jednego lub większej liczby pól, możemy zastosować kryteria wy-
boru wpisane w klauzuli

WHERE

, a wyniki posortować według zawarto-

ści dowolnego pola (lub pól) stosując klauzulę

ORDER BY

188

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Zasadnicza mapa numeryczna nadleśnictwa (mapa gruntów i bu-

dynków nadleśnictwa) – mapa, która gwarantuje zapisanie informacji
geometrycznych z dokładnością wynikającą z zasad budowy systemów
informacji terenowej na potrzeby numerycznej mapy zasadniczej kraju,
z uwzględnieniem aspektu ewidencyjno-prawnego.

Zawieranie – pojęcie z zakresu analizy przestrzennej, mówiące, że jeden

obiekt w całości znajduje się (zawiera) w obszarze zajmowanym przez
obiekt drugi.

Zbiór – uporządkowane nagromadzenie danych jednorodnych pod wzglę-

dem reprezentowanej struktury bazodanowej.

Zdjęcia barwne w barwach naturalnych zob. Zdjęcia panchromatyczne.

Zdjęcia barwne z zakresem podczerwieni zob. Zdjęcia spektrostrefowe.

Zdjęcia czarno-białe zob. Zdjęcia panchromatyczne.

Zdjęcia lotnicze, fotografia lotnicza – obraz fragmentu powierzchni

Ziemi, zarejestrowany z pokładu statku powietrznego na emulsji foto-
graficznej. Zdjęcia lotnicze w leśnictwie wykorzystywane są głównie
w trzech podstawowych kierunkach: w kartografii leśnej, taksacji wraz
z inwentaryzacją zapasu i w ocenie stanu sanitarnego lasu. Uzyskane ze
zdjęć informacje, uzupełnione informacjami uzyskanymi na gruncie,
ułatwiają i zwiększają dokładność opracowań. Informacje ze zdjęć lotni-
czych uzyskujemy w procesie fotointerpretacji. Zdjęcia spektrostrefowe
do celów taksacji leśnej należy wykonywać w przybliżonej skali ok.
1:8000 w pełni sezonu wegetacyjnego. Do zdjęć wykonanych w tym ter-
minie najłatwiej jest opracować klucz fotointerpretacyjny.

Zdjęcia panchromatyczne – zdjęcia lotnicze czarno-białe lub barwne, po-

wszechnie obecnie stosowane we wszelkich pracach fotogrametrycznych.
Do początku lat dziewięćdziesiątych XX w. zdjęcia czarno-białe były
główną techniką fotograficzną, stosowaną do celów topograficznych.
Czarno-białe zdjęcia panchromatyczne są obecnie wyjątkowo rzadko sto-
sowane do rejestracji stanu środowiska. Zostały zastąpione filmami
barwnymi w barwach naturalnych i barwach umownych, ale stanowią
cenny materiał archiwalny, możliwy do wykorzystania w analizach retro-
spektywnych. Zdjęcia barwne w barwach naturalnych są obecnie najczę-
ściej wykonywanymi zdjęciami lotniczymi, wykorzystującymi do rejestra-
cji odbitego od obiektów terenowych promieniowania elektromagnetycz-
nego wielowarstwowe materiały filmowe negatywowe lub diapozytywowe.
Warstwy emulsji filmów barwnych rejestrują zakresy promieniowania

189

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

w przybliżeniu odpowiadające zakresom, na które uczulony jest wzrok
człowieka. Istotną wadą filmów barwnych jest rejestracja promieniowa-
nia z zakresu niebieskiego, które jest silnie rozpraszane przez atmosferę.
Zjawisko to powoduje, że przy fotografowaniu obiektów z dużej wysoko-
ści, na filmach barwnych występuje efekt niebieskawego zabarwienia
obiektów.

Zdjęcia spektrostrefowe, zdjęcia barwne z zakresem podczerwieni –

zdjęcia barwne w barwach umownych – nienaturalnych, często stosowa-
ne na potrzeby inwentaryzacji obiektów o dużej przestrzennej zmienno-
ści przyrodniczej. Rejestrują z reguły dwa lub jeden z zakresów widzial-
nych promieniowania i zawsze rejestrują zakres promieniowania pod-
czerwonego, do długości fal rzędu 0,8–0,9 mikrometra. Zielone części
roślin na filmach spektrostrefowych są odwzorowywane w barwach czer-
wonych na silne odbicie promieniowania podczerwonego od organów
asymilacyjnych.

Zmiany jasności i kontrastu obrazów cyfrowych – procedury teledetek-

cyjne cyfrowego przetwarzania obrazów w poszczególnych kanałach reje-
strowanego promieniowania. Stosowane są wtedy, kiedy w oryginalnych
obrazach, po ich wizualizacji, stwierdza się niewielki zakres radiome-
trycznej jasności pikseli. Zmiany jasności i kontrastu przetransformowu-
ją zakres jasności pikseli obrazu oryginalnego na inne zakresy jasności
w wizualizowanym obrazie na ekranie komputera.

Znaki kartograficzne – umowne graficzne oznaczenia stosowane na ma-

pach w celu przedstawienia rzeźby terenu (warstwice, szrafury itp.), tzw.
szczegółów sytuacyjnych (sygnatury) i innych. Wyróżnia się znaki karto-
graficzne: punktowe (np. punkty wysokościowe), liniowe (np. rzeki, drogi),
powierzchniowe (np. lasy).

Zobrazowanie satelitarne, scena satelitarna – cyfrowy obraz teledetek-

cyjny powstały w wyniku pozyskania fotografii fragmentu powierzchni
Ziemi przez wykonanie satelitarnych zdjęć spektrostrefowych lub zdjęć
panchromatycznych.

Słownik terminów i pojęć – geomatyka

Do książki dołączona jest płyta CD

„Materiały uzupełniające do instrukcji urządzania lasu”

oraz

„Standard leśnej mapy numerycznej”

Skład i łamanie
C&C Poligrafia DTP Druk
ul. Marka Hłaski 10a
01-689 Warszawa
tel.: (+48 22) 832 40 22, 832 40 33
fax (+48 22) 832 20 00
e-mail: rczerwinski@pracowniacc.pl
www.pracowniacc.pl

Druk

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Instrukcja Urządzania Lasu cz 2
31 Instrukcja Urządzania Lasu 2003 cz 1
Instrukcja Urządzania Lasu cz 2
Instrukcja Urządzania Lasu Tabele XXII XXIII
Instrukcja Urządzania Lasu Tabele I XXI
urządzanie lasu kolokwium
opracowanie zestawów z ul, Leśnictwo UP POZNAŃ 2013, Urządzanie Lasu
instr urzadz lasu, - P R O J E K T -
instr urzadz lasu, - P R O J E K T -
PLAN URZĄDZENIA LASU
Urządzanie lasu, lesnictwo, rok I mgr, Urządzanie lasu
Sciaga Urzadzanie kolo, AR Poznań - Leśnictwo, Urządzanie lasu
Urządzanie esencja podana na koniec 2, urządzanie lasu, 1
konsultacje planu urządzernia lasu, Ochrona środowiska
Wykład 1 z Urządzania Lasu 2000, Niezbędnik leśnika, WYDZIAŁ LEŚNY, Urządzanie, Wykłady, pojedyncze
urządzanie lasu, AR Poznań - Leśnictwo, Urządzanie lasu
Urzadzanie lasu Wstęp
projekt zgodności, lesnictwo, rok I mgr, Urządzanie lasu

więcej podobnych podstron