1. Różnica między pomiarem a obserwacją. ( Nie mam pojęcia jakie są różnice, z zeszytu spisałam
tylko definicje)

Obserwacja - proces przyjmowania przez obserwatora sygnałów uzyskiwanych ze źródła

obserwowanego zjawiska. Wyniki obserwacji są: Subiektywne , Niejednoznaczne, Niekompletne,
Jakościowe ( brak ścisłych wartości), Pośrednie

Pomiar - doświadczalne porównanie określonej wielkości mierzalnej z wzorcem tej wielkości

przyjętym umownie za jednostkę miary, którego wynikiem jest przyporządkowanie wielkości
liczbowej, mówiącej ile razy wielkość mierzona jest większa lub mniejsza od wzorca. Cechy pomiaru :
wiarygodność, dokładność, jednolitość w skali krajowej i międzynarodowej.

2. Co to jest pomiar.
Pomiar - doświadczalne porównanie określonej wielkości mierzalnej z wzorcem tej wielkości
przyjętym umownie za jednostkę miary, którego wynikiem jest przyporządkowanie wielkości
liczbowej, mówiącej ile razy wielkość mierzona jest większa lub mniejsza od wzorca.

3. Co to jest wzorzec.
Fizyczne ujęcie danej wielkości, jednostka miary tej wielkości.

4. Cechy wzorca:

• niezmienność w czasie
• łatwość odtwarzania, stosowania
• niezbędna dokładność

5. Wielkość mierzalna
Cecha zjawiska, ciała lub substancja (?) którą można zmierzyć.

6. Wielkość i wartość.
Wielkość - właściwość obiektu lub zjawiska, opisuje ten obiekt w sensie jakościowym lub ilościowym
Wartość prawdziwa (rzeczywista) wielkości - wartość zgodna z definicją określonej wielkości, jest ze
względu na swoją naturę nieznana.
Wartość wielkości fizycznej wskazuje ile razy mierzona wielkość jest większa lub mniejsza od
jednostki użytej miary.

7. Podstawowe jednostki układu SI

Nazwa

Jednostka

Wielkość fizyczna

metr

m

długość

kilogram

kg

masa

sekunda

s

czas

amper

A

natężenie prądu elektrycznego

kelwin

K

temperatura

kandela

cd

światłość

mol

mol

liczność materii

Jednostki uzupełniające:

Kąt płaski : radian rad

Kąt bryłowy : steradian Sr

8. Zadania GUM
Główny Urząd Miar zapewnia prawidłowe wykonywanie zadań przez Prezesa GUM, w szczególności
poprzez:



budowę, utrzymywanie i modernizację państwowych wzorców jednostek miar, przechowywanych
i stosowanych w Urzędzie, oraz prowadzenie prac rozwojowych w tym zakresie;



informowanie, w drodze obwieszczenia, o spełnieniu przez wzorce jednostek miar warunków
określonych dla państwowych wzorców jednostek miar;



zapewnienie, w drodze porównań, powiązania państwowych wzorców jednostek miar z
międzynarodowymi wzorcami jednostek miar lub z wzorcami jednostek miar w innych krajach;



zapewnienie przekazywania wartości legalnych jednostek miar od państwowych wzorców
jednostek miar do przyrządów pomiarowych;



sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek organizacyjnych i laboratoriów spoza
administracji miar, będących właścicielami państwowych wzorców jednostek miar, utrzymujących
i udostępniających te wzorce;



zatwierdzanie typów przyrządów pomiarowych na podstawie wyników przeprowadzonych badań i
nadawanie znaków zatwierdzenia typu, w drodze decyzji, jak również cofanie decyzji
zatwierdzenia typu;



wydawanie certyfikatów zgodności w ramach systemu Międzynarodowej Organizacji Metrologii
Prawnej;



wykonywanie prawnej kontroli metrologicznej oraz uznawanie za równoważną prawnej kontroli
metrologicznej w Rzeczypospolitej Polskiej odpowiedniej kontroli wykonanej przez właściwe
zagraniczne instytucje metrologiczne;



udzielanie i cofanie, w drodze decyzji, upoważnień do legalizacji pierwotnej lub legalizacji
ponownej określonych rodzajów przyrządów pomiarowych;



wydawanie, odmowa wydania i cofanie, w drodze decyzji, zezwoleń na prowadzenie działalności
w zakresie wykonywania napraw lub instalacji oraz sprawdzania określonych rodzajów
przyrządów pomiarowych;



sprawowanie nadzoru nad jednostkami, w zakresie działalności wynikającej z udzielonych im
upoważnień i zezwoleń;



reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w metrologicznych organizacjach międzynarodowych i
regionalnych oraz współdziałanie z krajowymi i zagranicznymi instytucjami prowadzącymi
działania w zakresie miar;



prowadzenie rejestru zatwierdzonych typów przyrządów pomiarowych;



wydawanie Dziennika Urzędowego Głównego Urzędu Miar;



wydawanie publikacji popularyzujących i promujących zagadnienia miar;



szkolenie specjalistyczne w dziedzinie miar;



przygotowywanie projektów rozporządzeń, wydawanych przez organy administracji rządowej, w
sprawach należących do jego zakresu działania;



opiniowanie nadsyłanych do Urzędu projektów aktów prawnych;



inicjowanie prac legislacyjnych w sprawach miar;



inicjowanie prac normalizacyjnych w sprawach miar;



wykonywanie innych zadań przewidzianych w odrębnych ustawach lub powierzonych przez
Prezesa Rady Ministrów.

9. Legalizacja przyrządu pomiarowego.
Legalizacja – zespół czynności obejmujących sprawdzenie, stwierdzenie i poświadczenie dowodem
legalizacji, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania.
Legalizacja pierwotna – wykonywana jest przed wprowadzeniem danego egzemplarza przyrządu do
obrotu lub użytkowania.
Legalizacja jednostkowa – legalizacja pierwotna przyrządu pomiarowego w wykonaniu
jednostkowym, skonstruowanego dla określonego, szczególnego zastosowania.
Legalizacja ponowna – wykonywana jest w stosunku do przyrządów pomiarowych wprowadzonych
do obrotu lub użytkowania.
Dowód legalizacji – świadectwo legalizacji lub cecha legalizacji umieszczana na przyrządzie
pomiarowym, poświadczające dokonanie legalizacji.
Legalizacji mogą podlegać:
Wśród nich są takie, z którymi każdy z nas ma do czynienia na co dzień, np. wodomierze, liczniki
energii elektrycznej, wagi w sklepie czy odmierzacze paliw ciekłych i gazu ciekłego propan-butan
(dystrybutory paliw na stacjach benzynowych).

11. Uogólniony schemat procesu pomiarowego
odszukanie i zapamiętanie wzorca wielkości

↓

wytwarzanie wielkości badanej → przyjęcie sygnału →porównanie → zapamiętanie i nadanie→
przyjęcie wyniku pomiaru

Źródło | pole zjawiskowe| przetwarzanie wejściowe | pole sygnałowe |

12. Klasyfikacja metod pomiarowych ze względu na rodzaj wielkości mierzonej i pomiarów

Metody pomiarowe

↕

Kryteria klasyfikacji → INNE

/ \

rodzaj wielkości mierzonej sposób porównywania → ZEROWA

i porównywanej wielkości ↓

/ \ ↓ podstawienia

BEZPOŚREDNIE POŚREDNIE WYCHYŁKOWA

wariacyjna

↓

↓

kompensacyjna

asocjacja klasyczna

derywacja wariacyjna

różnicowa

19. Model matematyczny przyrządu pomiarowego.

20. Podstawowe parametry przyrządów pomiarowych - opisać krótko 3

• nazwa przyrządu - określająca rodzaj mierzonej wielkości i zasadę pomiaru czyli zjawisko

fizyczne stanowiące podstawę pomiaru np.: woltomierz magnetoelektryczny,
amperomierz termoelektryczny

• zakres pomiarowy - określony przez graniczne wartości (minimalną Xmin i maksymalną

Xmax) wielkości wejściowej, które mogą być wyznaczone z założoną dokładnością

• zakres częstotliwości pracy - określony przez podanie przedziału częstotliwości , dla

którego błędy wskazań przyrządów nie przekraczają wartości granicznych

•

21. Klasyfikacja sygnałów.

22. Rodzaje szumów.

23. Podaj pełny wzór na wartość skuteczną sygnału harmonicznego. Opisz jednostki.

T - okres podstawowy sygnału

A - amplituda fal

24. Błąd bezwzględny i wzglądy.

25. Błąd bezwzględny miernika cyfrowego- wzór i opis.

Błąd bezwzględny oznacza odchylenie wyniku pomiaru od wartości rzeczywistej i podawany jest w
jednostkach wielkości mierzonej. Dokładność mierników analogowych określana jest przez błąd
procentowy odpowiadający maksymalnemu wychyleniu wskazówki (górnej granicy zakresu). Zatem
błąd bezwzględny pomiaru określa się następująco:

(

)

26. Metody wyznaczania błędów wielkości złożonej.

a) metoda pochodnej logarytmicznej- Metodę pochodnej logarytmicznej stosuje się wówczas,

gdy analizowane złożone wyrażenie jest iloczynem wielkości prostych xi wyrażonych w
dowolnych potęgach ai:

∏

b) metoda różniczki zupełnej-stosować praktycznie w każdym przypadku wyznaczania błędu

maksymalnego (lub odchylenia standardowego) wielkości złożonej.

27. Klasyfikacja błędów i ich opis.
Błędem pomiarowym nazywamy niezgodność wyniku pomiaru z rzeczywistą wartością wielkości
mierzonej.

a) Błąd systematyczny - pozostaje stały co do wartości bezwzględnej i znaku w czasie

wykonywania wielu pomiarów tej samej wielkości w tych samych warunkach pomiarowych.
Błąd ten zmienia się wraz ze zmianą warunków pomiaru. Częstymi przyczynami
występowania błędu systematycznego są błędy wzorcowania miary i/lub błędy kalibracji
przyrządu pomiarowego.

b) błędy przypadkowe - mierząc wielokrotnie tą samą wielkość pomiarową nawet

najdokładniejszym przyrządem za każdym razem otrzymamy nieco inny wynik. Błędów tych
nie można zazwyczaj wyeliminować, ale można określić ich wpływ na ostateczny wynik
wielkości mierzonej.

c) Błędy grube wynikają głównie z niestaranności lub niedostatecznej wiedzy osoby

wykonującej pomiar. Są one stosunkowo łatwe do zauważenia i wyeliminowania. Ich
przyczynami najczęściej są: błędy odczytu wyniku, pomyłki w zapisie, zamiana jednostek,
przyjęcie złego zakresu pomiarowego, itp.

Ze względu na sposób zapisu wielkości błędu rozróżnia się błędy bezwzględne i względne. Błąd
bezwzględny oznacza odchylenie wyniku pomiaru od wartości rzeczywistej i podawany jest w
jednostkach wielkości mierzonej
Błąd względny wyrażany jest stosunkiem błędu bezwzględnego do wielkości mierzonej.

28. Co to jest klasa miernika?
Klasa miernika to błąd procentowy odpowiadający maksymalnemu wskazaniu miernika na danym
zakresie (maksymalnej wartości stosowanego zakresu pomiarowego). Inaczej mówiąc jest to
maksymalny błąd względny dla danego zakresu.

29. Co to jest i jak obliczamy średnia ważoną?
Średnia ważona – średnia elementów, którym przypisane są różne wagi w ten sposób, że element o
większej wadze ma większy wpływ na średnią.
Metodę średniej ważonej stosujemy wówczas, gdy chcemy obliczyć wartość średnią kilku
niezależnych pomiarów tej samej wielkości fizycznej wykonanych z różną dokładnością. W celu
wykonania obliczeń metodą średniej ważonej należy wprowadzić pojęcie wagi - określonej wzorem
przy czym stałą a należy dobrać w taki sposób by wartości wagi

były dogodne dla dalszych

obliczeń.

Pojęcie wagi :

Średnia ważona wyrażona jest wzorem:

∑

∑

30. Cechy idealnego mikrofonu pomiarowego. Moja wielka improwizacja:

o wiarygodny
o dokładny
o jednorodny w skali krajowej i międzynarodowej

o wysoka czułość
o idealny do stosowania z analizatorami czasu rzeczywistego do precyzyjnego wyrównania

akustyki pomieszczenia

o wytrzymała konstrukcja

31. Rodzaje mikrofonów pomiarowych (zaznaczam, że z neta)

o kwasowy
o stykowy (węglowy)
o piezoelektryczny
o dynamiczny (magnetoelektryczny)
o pojemnościowy (elektrostatyczny)
o pojemnościowy elektretowy
o pojemnościowy wielkiej częstotliwości
o laserowy
o światłowodowy

32. Równoważny poziom dźwięku:
Ekwiwalentny (równoważny) poziom dźwięku LAeq charakteryzuje hałas o zmiennym poziomie w
czasie. Wyraża ta samą energię i jednocześnie to samo ryzyko uszkodzenia słuchu, co mierzony hałas
o zmiennym poziomie.

33. Poziom ekspozycji na hałas – SEL zdefiniowany jako stały poziom dźwięku działający w ciągu 1
sekundy, który zawiera tą samą energię akustyczną co mierzony hałas o dłuższym czasie działania.

Hałas - dźwięki o dowolnym charakterze akustycznym niepożądane w danych warunkach i dla danej
osoby

34- Wzór na poziom ciśnienia akustycznego

35,.Wzór na poziom ekwiwalentny

[

∑

]

36. Chłonność akustyczna pomieszczenia. Metoda przybliżona.
Chłonność akustyczną pomieszczenia można wyznaczyć na podstawie metody przybliżonej lub
pogłosowej. W metodzie przybliżonej wartość chłonności akustycznej pomieszczenia można
oszacować na podstawie wzoru:

w którym:
α - średni współczynnik pochłaniania dźwięku wg Tablicy 1,

S

v

– całkowite pole powierzchni ograniczających pomieszczenie badawcze (ściany, sufit, podłoga) w

m

2

37.Natężenie dźwięku
Natężenie dźwięku to ilość energii przepływająca przez dany przekrój o powierzchni S w jednostce
czasu. Natężenie dźwięku można zatem wyrazić wzorem:

gdzie:
N - mocą akustyczną wyrażoną w W,
S – polem powierzchni w m

2

38. Rodzaje powierzchni pomiarowych w metodzie orientacyjnej wyznaczania mocy akustycznej.

39. Co to jest regresja.

Zagadnienie regresji sprowadza się do znalezienia takiej funkcji f(x), dla której suma kwadratów
odchyleń wartości zmierzonych w doświadczeniu i obliczonych na podstawie tej funkcji osiąga
minimum.

40. Podaj przykłady różnych funkcji aproksymujących.

41. Rodzaje wymiarów geometrycznych.

W zależności od usytuowania na przedmiocie rozróżnia się:
a) wymiary zewnętrzne (z), jak: długość, szerokość lub wysokość przedmiotu, średnica wałka, grubość
ścianki przedmiotu wydrążonego itd. (rys. 1a),
b) wymiary wewnętrzne (w), jak: średnica otworu, szerokość rowka itd. (rys. 1b),
c) wymiary mieszane (m), jak: głębokość rowka, wysokość nadlewka itd. (rys. 1c), przy czym często
wymiary te, w zależności od kolejności obróbki powierzchni, mają charakter wymiaru zewnętrznego
lub wewnętrznego i wtedy noszą nazwę wymiarów mieszanych typu zewnętrznego lub
wewnętrznego
d) wymiary pośrednie (p), tj. takie, których nie można zmierzyć bezpośrednio, a więc: odległość osi
otworu od ściany przedmiotu, rozstawienie otworów itd. (rys. 1d); wymiary te mogą być również
niekiedy typu zewnętrznego lub wewnętrznego

Ze względu na żądaną dokładność wykonania wymiary dzieli się na:
· swobodne, tj. takie, których rzeczywista wartość nie odgrywa większej roli; dla
wymiarów takich nie podaje się tolerancji,
· tolerowane, których rzeczywista wartość musi się zawierać w określonych granicach,
· teoretyczne, dla których nie przewiduje się żadnych odchyłek; są to zwykle wymiary potrzebne do
obliczania wymiarów narzędzi, sprawdzianów lub uchwytów.

42. Do czego służy noniusz?
NONIUSZ- jest to dodatkowa podziałka kreskowa, umożliwiająca odczytanie ułamkowej części
wartości podziałki głównej. Stosuje się w praktyce noniusze liniowe i kątowe. Zasada działania
przyrządu z podziałką noniusza, oparta jest na różnicy wielkości działki elementarnej podziałki
głównej i działki noniusza.
Noniusz określają następujące parametry :
a - długość działki elementarnej skali głównej (skali wzorca)
a’ - długość działki elementarnej skali noniusza,
L - długość noniusza,
n - liczba działek elementarnych noniusza,
g - moduł noniusza,
i - dokładność odczytania noniusza,

43. Co to jest punkt koincydencji?
Miejsce pokrycia się kreski podziałki głównej z kreską podziałki noniusza.

44. Rodzaje mikromierzy.
Pomiarów wymiarów wewnętrznych można dokonywać za pomocą mikrometrów wewnętrznych lub
średnicówek mikrometrycznych.

Zewnętrzny (z powierzchniami pomiarowymi płaskimi lub kulistymi)



wewnętrzny (szczękowe i średnicówki)



mieszany



wysokościomierz mikrometryczny

Do przyrządów mikrometrycznych zaliczamy też :



mikrometry z czujnikiem



średnicówki mikrometryczne



głębokościomierze mikrometryczne



mikrometr zewnętrzny z odczytem cyfrowym



mikrometr zewnętrzny czujnikowy