Szkoła Policji w Katowicach

Leczenie i resocjalizacja narkomanów w Polsce

- przegląd problematyki w ujęciu syntetycznym

Opracowanie:

nadkom. dr Andrzej Cichy

Zakład Służby Kryminalnej

S

Z

K

O

ŁA POL

IC

J

I

Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2009

2



Wszelkie prawa zastrzeżone – Szkoła Policji w Katowicach 2009

Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody
Wydawcy.

Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach

3

Spis treści

Wstęp

5

1.

Sposoby leczenia i resocjalizacji narkomanów

7

2.

Leczenie ambulatoryjne

9

3.

Detoksykacja

10

4.

Leczenie w ośrodku

11

5.

Grupy Anonimowych Narkomanów

13

6.

Placówki zajmujące się resocjalizacją narkomanów w Polsce

15

Bibliografia

19

4

5

Wstęp

Problem

uzależnienia

od

narkotyków

jest

niewątpliwie

jednym

z najpoważniejszych zjawisk zaliczanych do patologii społecznych. Obok innych,

wpływających negatywnie na obraz współczesnego świata, to jest wyjątkowo groźne

i dotkliwe, nie tylko w ujęciu socjalnym, ale także jednostkowym dla samego

narkomana.

Publikacja ta ma na celu przybliżenie policjantom, głównie pierwszego

kontaktu, funkcjonariuszom służb prewencyjnych, kwestii związanych z tą chorobą,

tak aby mogli, wykonując codzienne obowiązki służbowe, nie tylko skutecznie

przeciwdziałać temu zjawisku, ale także właściwie reagować na przypadki już

rozwiniętego uzależnienia, oczywiście szczególnie w momencie naruszenia przez

osoby uzależnione norm prawnych.

Mam nadzieję, że opracowanie to okaże się pomocne podczas wykonywania

codziennych obowiązków służbowych przez policjantów.

6

7

1.

Sposoby leczenia i resocjalizacji narkomanów

W leczeniu uzależnienia trzeba pamiętać o wszystkich jego aspektach:

fizycznym, społecznym i psychicznym, przy czym w aspekcie fizycznym chodzi nie

tylko o samą zależność fizyczną, ale także o powikłania na skutek uszkodzenia

narządów lub zaburzonego ich działania. W aspekcie społecznym uzależnienia, bardzo

dużą rolę, poza „klimatem”, odgrywa rodzina. Wokół leczenia uzależnień narosło

szereg mitów i idących za nimi nieadekwatnych oczekiwań ze strony zarówno samych

chorych, jak i ich rodzin. Począwszy od mitu „silnej woli” i „wzięcia się w garść”, aż

po oczekiwanie złotego środka, który od razu zlikwiduje wszystkie mechanizmy

uzależnienia. Oczekuje się od chorego, że w bliżej nieokreślony sposób dokona

samowyleczenia

1

.

W Polsce leczenie uzależnienia od narkotyków opiera się z jednej strony na

procedurach i standardach lecznictwa specjalistycznego, opracowanych przez

profesjonalistów, a z drugiej na przepisach prawnych zawartych w ustawie

o przeciwdziałaniu narkomanii

2

, w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego

3

oraz

w Karcie Praw Pacjenta

4

. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii gwarantuje osobie

pełnoletniej dobrowolność leczenia. Osoba pomiędzy 16 a 18 rokiem życia może być

leczona wbrew swej woli, na mocy decyzji sądu rodzinnego. Jeżeli zaś osiągnęła

pełnoletniość w trakcie procesu rehabilitacji, to sąd może nakaz przedłużyć.

Do 16 roku życia uzależnione dziecko może być leczone na mocy decyzji rodziców.

Ten zapis ustawy budzi kontrowersje, zwłaszcza wśród bezsilnych rodziców

uzależnionych młodych ludzi w wieku 18 – 20 lat.

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje, że leczenie osoby

psychicznie chorej, wbrew jej woli, na mocy decyzji sądu rodzinnego jest możliwe,

gdy osoba ta zagraża bezpośrednio swojemu lub cudzemu życiu lub zdrowiu. Zapis ten

1

E. Korpetta, E. Szmerdt-Sisicka, Narkotyki w Polsce. Mity i rzeczywistość, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001,

s. 41.

2

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.).

3

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.).

4

Karta Praw Pacjenta to zbiór podstawowych unormowań prawnych zebranych w jednym opracowaniu przez

Ministerstwo Zdrowia w 1998 r. Opracowanie to zostało opublikowane w formie komunikatu. Niektóre z tych
przepisów zostały już znowelizowane. Jest to pierwsza próba kompleksowego opracowania tematu Praw
Pacjentów w Polsce. Źródło: www.bpp.waw.pl.

8

nie dotyczy jednak wszystkich zaburzeń psychicznych, lecz jedynie psychoz.

Psychozy jakościowo zmieniają odbiór i interpretację świata, przez co znoszą pełną

zdolność rozumienia i znaczenia tego, co dzieje się dookoła człowieka. Jego działania

są wówczas efektem urojeń i halucynacji, a nie obiektywnych faktów. W uzależnieniu

sytuacja wygląda inaczej. Obserwujemy tu ilościowe zaburzenia emocjonalne,

natomiast zdolność interpretacji faktów i realnej oceny zjawisk zostaje w pełni

zachowana. Toteż w świetle ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, uzależnienie

nie spełnia kryteriów leczenia pacjenta bez jego zgody. Człowieka uzależnionego od

narkotyków można leczyć wbrew niemu, podobnie jak osobę psychicznie chorą,

wyłącznie wtedy, kiedy wystąpią u niego, w efekcie przyjmowania narkotyków,

zaburzenia psychiczne stanowiące bezpośrednie zagrożenie jego życia lub zdrowia,

czy też życia i zdrowia innych ludzi. Zarówno w lecznictwie otwartym, jak

i zamkniętym obowiązuje Karta Praw Pacjenta. Daje ona osobie leczącej się gwarancję

zachowania w tajemnicy wszelkich danych dotyczących jej choroby, łącznie

z informacją, że jest ona pacjentem danej instytucji. Jeżeli pacjent nie wyrazi zgody,

personel placówki leczącej nie ma prawa udzielenia informacji nawet najbliższej

rodzinie.

Jak wspomniałem wcześniej, leczenie uzależnień opiera się na standardach

i procedurach opracowanych przez specjalistów. Bardzo często jednak zdarza się, że

zarówno pacjent, jak i jego rodzina podważają sensowność proponowanych form

terapii, opierając się na własnych koncepcjach. Koncepcje te i ich realizacja „na

własną rękę” nie tylko opóźniają proces leczenia, ale także pogłębiają samą chorobę.

Powodują również pojawienie się powikłań somatycznych

5

.

Należy pamiętać, ze narkomania, tak jak każda inna choroba, wymaga leczenia

specjalistycznego, które jest długotrwałe i wymaga zaangażowania osoby chorej.

Leczenie takie można podzielić na kilka głównych etapów:

1.

Wchodzenie w trzeźwość – należy poznać powody sięgania po narkotyk i jakie

wywołuje on skutki w organizmie. Dochodzi tutaj do detoksykacji i leczenia

biologicznego. Zwalczają one objawy fizyczne odstawienia specyfiku. Tworzą

5

E. Korpetta, E. Szmerdt-Sisicka, op. cit., s. 42.

9

się tutaj fundamenty życia bez narkotyku. Niezbędne jest przy tym leczenie

farmakologiczne.

2.

Trzeźwość – czas, kiedy uzależniony zaczyna wprowadzać w swoje życie

strategie, które pozwalają „nie brać”, rozładować stres i napięcie bez narkotyku.

Zaczyna on wchodzić na nowo w interakcje z innymi, w utracone role społeczne,

w środowisko ludzi, którzy narkotyków nie używają. Wraca do szkoły lub pracy.

Jest to stan utrzymania się w trzeźwości.

3.

Zapobieganie nawrotom – jest fazą leczenia, która ma pomóc choremu w trwaniu

w trzeźwości. Ważne jest tutaj wsparcie udzielone osobie, która opuszcza

ośrodek. Osoba powraca do wcześniejszego środowiska i stara się jak najlepiej

pełnić swoje role społeczne, uczy się jak na nowo żyć w społeczeństwie.

4.

Praca z rodziną – ważne jest tutaj, aby rodzina poznała objawy choroby oraz

zmotywowała uzależnioną osobę do leczenia i wyjścia z narkomanii. Rodzina

musi wyzbyć się wspóluzależnienia. Rodzina, która potrafi wspierać chorego

i efektywnie mu pomagać, jest olbrzymim wsparciem w procesie leczenia.

Często możemy spotkać się również z innym podziałem faz leczenia:

−

ambulatoryjna – pomoc,

−

detoksykacyjna – usuwanie szkodliwych substancji z organizmu,

−

rehabilitacja – zmiany psychiki, nauczanie życia bez narkotyków,

−

readaptacyjna – powrót do normalnego życia w społeczeństwie.

2.

Leczenie ambulatoryjne

Do placówki ambulatoryjnej, którą może być poradnia lub punkt konsultacyjny,

zgłaszają się osoby w różnych fazach uzależnienia. Przychodzą do niej ludzie, którzy

szukają jakiejkolwiek pomocy. Osoba kompetentna wskazuje narkomanowi placówkę,

do której może się zgłosić i formę leczenia. Terapia ambulatoryjna odbywa się

w poradni, do której pacjent jest zobowiązany przychodzić. Bierze udział w terapii

indywidualnej, grupowej, ma kontakt z pracownikiem socjalnym (według wskazań

prowadzącego terapeuty). W miarę potrzeb istnieje możliwość umożliwienia

10

pacjentowi kontaktu z prawnikiem lub psychiatrą. Warunkiem uczęszczania do

poradni jest życie w trzeźwości. Abstynencja może być badana w takiej placówce

(np. analiza moczu). Naruszenie tej zasady implikuje zaprzestanie leczenia. Osoby,

które wykazują dużą zależność od narkotyków, kierowane są do ośrodków

stacjonarnych na leczenie długoterminowe. Powodzenie terapii ambulatoryjnej swoje

ź

ródło ma w silnej motywacji do zmian u pacjenta oraz jego silnej woli.

Poradnia ambulatoryjna oferuje również pomoc rodzinom osób uzależnionych.

Pracują w niej terapeuci oraz terapeuci-neofici, czyli osoby, które wyszły z nałogu.

Poradnie takie oferują różnorodne formy terapii indywidualnej i grupowej.

Wykorzystują dorobek wielu nurtów psychologicznych. Programy poradniane trwają

z reguły ok. 1 – 2 lat, przy czym początek terapii jest bardzo intensywny, a z czasem

częstotliwość spotkań maleje.

W niektórych przypadkach leczenie takie nie wystarcza i osoba trafia do

ośrodka leczącego uzależniania. W przypadku uzależnienia fizycznego osoba trafia na

oddział detoksykacji.

3.

Detoksykacja

Detoksykacja to oczyszczanie organizmu z alkoholu, narkotyków, leków oraz

toksycznych produktów powstających w trakcie przemiany tych substancji. Przywraca

prawidłowe funkcjonowanie i stabilizuje środowisko wewnętrzne narządów i tkanek.

Znosi nieprzyjemne i niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia objawy zespołu

abstynencyjnego, poprawia samopoczucie i przywraca siły do pracy.

Niektóre źródła fachowo określają detoksykację jako odtruwanie, czyli

usunięcie z organizmu trucizny lub jej zobojętnienie. Odtrucie farmakologiczno-

zabiegowe obejmuje: wywołanie wymiotów, płukanie żołądka, podawanie substancji

wiążących z trucizną znajdującą się w przewodzie pokarmowym, a także zwiększenie

wentylacji płuc, zwiększenie wydalania moczu, podanie środków napotnych, upust

krwi.

Zabieg detoksykacji prowadzony jest pod ścisłą kontrolą lekarską i pełną opieką

pielęgniarską. Przy przyjęciu każdy pacjent jest dokładnie badany przez lekarza

11

internistę, nie tylko pod kątem stopnia zatrucia organizmu toksynami, ale także pod

kątem występowania chorób współistniejących. Taka kompleksowa ocena pozwala na

właściwe zastosowanie leków niezbędnych przy zabiegu detoksykacji. Profesjonalnie

przeprowadzona detoksykacja musi być zawsze dostosowana indywidualnie do stanu

zdrowia pacjenta i nigdy „z góry” nie można przewidzieć, jak długo będzie trwała.

Cechami detoksykacji są: opieka lekarska, izolacja pacjenta od środka

odurzającego, który przyjmował, diagnoza oraz motywowanie pacjenta do podjęcia

dalszego leczenia. Leczenie detoksykacyjne jest pierwszą fazą przed podjęciem

właściwego leczenia terapeutycznego. Wskazane jest, aby po odtruciu pacjent

bezpośrednio udał się do ośrodka terapii.

Oferty oddziałów detoksykacyjnych do niedawna dotyczyły uzależnionych od

opiatów oraz ich pochodnych, a także środków psychotropowych i alkoholu. Obecnie

obserwujemy, że często połączone to jest z obserwacją psychiatryczną. Takie oddziały

oferują pomoc pacjentom nadużywającym amfetaminy, ecstasy itp.

Głównym celem detoksykacji jest odtrucie osoby przyjmującej narkotyk oraz

zmniejszenie objawów niepożądanych po odstawieniu narkotyków, diagnostyka

powikłań takich jak HIV, WZW i innych chorób zakaźnych, indywidualny dobór

leków, zapobieganie zaburzeniom psychicznym powstającym przy odstawianiu

narkotyku, a także motywowanie do dalszego leczenia

6

.

4.

Leczenie w ośrodku

Ośrodki leczenia narkomanów to placówki profilaktyczno-lecznicze lub

rehabilitacyjno-resocjalizacyjne, w których odbywa się długoterminowa terapia.

Inaczej mówiąc, to terapia zmierzająca do ustalenia cech osobowości osoby

uzależnionej, źródeł problemu, zrozumienia istoty mechanizmu uzależnienia oraz

motywów zażywania narkotyków.

Resocjalizacja i leczenie osoby przebywającej w takim ośrodku dzieli się na

kilka etapów:

6

Materiały własne, niepublikowane.

12

−

wywiad – diagnoza stanu, cel leczenia, planowane efekty, co zmierza do

poznania historii, osobowości, dążeń pacjenta;

−

opis przypadku – udokumentowanie indywidualnego przypadku;

−

zapoznanie pacjenta z regulaminem ośrodka – z jego kontraktem, zasadami

funkcjonowania;

−

przebieg zdrowienia – monitorowanie procesu terapii, etapy leczenia, skutki

i efekty leczenia, wdrażanie kolejnych etapów resocjalizacji, zorganizowanie

planu dnia, planu całego leczenia, pierwsze wyjścia poza ośrodek;

−

przygotowywanie do wyjścia pacjenta z ośrodka;

−

wyjście z ośrodka – osoba taka może stać się opiekunem nowo przyjętych

narkomanów.

Dla każdego pacjenta formułuje się osobisty program terapii.

Niektóre ośrodki leczenia oferują programy terapeutyczne trwające od 6 do

8 miesięcy. Zawierają one intensywny program terapii, połączony z podejściem

indywidualnym. Są to najczęściej oferty łączące podejście związane z teorią

psychologicznych mechanizmów uzależnienia z metodą społeczności terapeutycznych.

Niektóre ośrodki dla młodzieży umożliwiają kontynuowanie nauki szkolnej.

Inne placówki, jak np. MONAR, oferują leczenie trwające od 12 do

24 miesięcy. Kadrę stanowią terapeuci, psycholodzy oraz neofici. Programy oparte są

głównie na metodzie społeczności terapeutycznych i obejmują szereg oddziaływań

zarówno terapeutycznych, jak i społecznych, mających na celu odbudowanie takich

norm i wartości, jak uczciwość, odpowiedzialność, szczerość, przyjaźń. Pacjenci

pracują, mają swoje obowiązki i pełnią określone funkcje (kucharz, ochroniarz,

gospodarz domu itp.). Każdy nowo przyjęty pacjent ma okres próbny. Jeśli przejdzie

go z rezultatem pozytywnym, kontynuuje terapię. Okres przebywania w ośrodku dzieli

się na kilka etapów. Każdy dzień jest skrupulatnie zaplanowany i zagospodarowany

(nie dopuszcza się, aby pacjenci byli znudzeni). Każda osoba przebywająca w takim

zakładzie jest zobowiązana do zapoznania się i przestrzegania regulaminu. Złamanie

zasad obowiązujących w ośrodku niesie ze sobą konsekwencje, powodujące nawet

wykluczenie ze społeczności.

13

Samo zakończenie leczenia w ośrodku, nie zawsze powoduje wyleczenie

pacjenta. Osoba wychodząca z ośrodka musi pamiętać, że możliwe są nawroty

choroby. Powinna także znaleźć sobie indywidualnego terapeutę lub wstąpić do grupy

Anonimowych Narkomanów (AN).

Programy terapeutyczne w ośrodkach mają wiele cech wspólnych, ale każda

taka placówka posiada w zasadzie swój własny program. Cechą wspólną jest to, że

każdy człowiek przyjęty do „wspólnoty” staje się cząstką „wielkiej rodziny”. Spotyka

się tam z jasnymi i zrozumiałymi zasadami życia, ograniczeniami, nagrodami

i oczekiwaniami. Natomiast od niego samego wymagane są: otwartość, uprzejmość

wobec innych, osobista odpowiedzialność za przekonania, uczucia i zachowania

7

.

ś

ycie w placówce resocjalizującej narkomanów podobne jest często do życia

w rodzinie. Sprzyja to wyzwalaniu pozytywnych uczuć i wspomaga proces leczenia.

5.

Grupy Anonimowych Narkomanów

Grupy Anonimowych Narkomanów istnieją w niektórych większych miastach.

Uczestnictwo w AN jest otwarte dla wszystkich narkomanów, niezależnie od rodzaju

używanych narkotyków lub sposobów ich łączenia. W AN nie ma ograniczeń

społecznych, religijnych, ekonomicznych, rasowych, etnicznych, narodowych ani

płciowych, nie ma też opłat wpisowych, czy członkowskich. Większość członków

przyczynia się drobnymi sumami pieniędzy do pomocy w regulowaniu wydatków

związanych ze spotkaniami (meetingami), przy czym datki te nie są obowiązkowe.

W programie Anonimowych Narkomanów członkowie są zachęcani do stosowania

całkowitej abstynencji od wszystkich rodzajów środków odurzających, z alkoholem

włącznie. Z doświadczenia członków AN wynika, że ciągła i nieprzerwana

abstynencja zapewnia najlepszy fundament dla zdrowienia i osobistego rozwoju.

Główną usługą dostępną w AN są meetingi grupowe. Każda grupa działa

indywidualnie, wspierając się zasadami obowiązującymi dla całej organizacji.

Wspomniane zasady działania przedstawione są już szerzej w przedmiotowej

7

C. Cekiera, Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Towarzystwo

Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1993, s.87.

14

literaturze. Większość grup ma cotygodniowe spotkania w wynajętych salach,

w budynkach prowadzonych przez organizacje publiczne, religijne lub społeczne.

Jedna osoba prowadzi meeting, natomiast reszta członków bierze udział w dzieleniu

się swoim doświadczeniem w zdrowieniu z uzależnienia od narkotyków. Członkowie

grupy dzielą między siebie funkcje związane z usprawnieniem działania meetingu.

W programie resocjalizującym narkomani uczą się innego spojrzenia na swój

problem uzależnienia i wolności. Podstawowe założenie w tym programie jest

następujące: nałóg nie jest wolnością

8

. Członkowie grupy Anonimowych

Narkomanów realizują swój program poprzez regularne spotkania, aby powstrzymać

się od nałogu. Jest to jedyny warunek przyjęcia do grupy. Członkowie nie należą do

ż

adnej organizacji, nie płacą składek, nie składają przyrzeczeń, nie są związani

z organizacjami politycznymi czy religijnymi. Najważniejszym celem grupy AN jest

niesienie pomocy uzależnionym poprzez stworzenie warunków sprzyjających

wyzdrowieniu

9

.

Anonimowi Narkomani wspólnie tworzą proces zdrowienia, budując trwałą

sieć wzajemnego wsparcia. Jednym z kluczy do sukcesu AN stała się terapeutyczna

wartość, jaką niesie współpraca dwóch uzależnionych. Członkowie dzielą się

sukcesami i wyzwaniami, pokonując czynne uzależnienie. Prowadzą wolne od

narkotyków, twórcze życie, stosując codziennie zasady oparte na tradycji AN. Zasady

te są rdzeniem, filarem Programu Anonimowych Narkomanów. Są to:

−

przyznanie się do problemu,

−

poszukiwanie pomocy,

−

zaangażowana, gruntowna samoobserwacja,

−

otwieranie się w bezpiecznej, poufnej atmosferze,

−

zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy,

−

pomoc tym uzależnionym, którzy chcą powracać do zdrowia

10

.

8

Tamże, s. 172.

9

Tamże, s. 173,174.

10

http://www.anonimowinarkomani.org/informacje_podstawowe.jsp.

15

6.

Placówki zajmujące się resocjalizacją narkomanów w Polsce

W Polsce istnieje około czterdziestu ośrodków leczących narkomanów. Dla

porównania, we Francji funkcjonuje tylko pięć. W naszym kraju będzie ich

prawdopodobnie coraz mniej, ponieważ nadchodzi trend leczenia ambulatoryjnego,

krótkotrwałego. Coraz częściej zaś można się spotkać z leczeniem zastępczym

metadonem. Jest to silny, syntetyczny narkotyk. Nie powoduje on odurzenia ani

objawów abstynencyjnych. Głównymi wskazaniami dla stosowania metadonu jest:

−

zmniejszenie bólów różnego pochodzenia,

−

przerwanie opiatowego syndromu abstynencji.

Stosuje się go zarówno w leczeniu ambulatoryjnym, jak i szpitalnym. Obecnie

używa się go w dwóch różnych sytuacjach terapeutycznych – w zależności opiatowej,

a zwłaszcza heroinowej. Przede wszystkim stosuje się go do likwidacji objawów

abstynencji przy nagłym odstawieniu opiatów. Ze względu na zależność i tolerancję

krzyżową w stosunku do innych opatów, ma on możliwość blokowania oznak głodu

narkotykowego. Może więc być skuteczny tak długo, jak długo trwa przypuszczalny

kryzys abstynencyjny. Uważa się, że w ten sposób można wyleczyć z uzależnienia

fizycznego większość opiomanów i heroinomanów.

Drugą formą wykorzystania metadonu w leczeniu zależności opiatowej jest tzw.

program metadonowy, czyli długotrwałe poddanie pacjenta działaniu metadonu.

Podstawowym celem tego programu jest zapewnienie narkomanowi życia bez

narkotyków, z położeniem nacisku na jak najszybsze przystosowanie osobiste

i społeczne, poprzez edukację i przygotowanie do podjęcia pracy. Jak pokazują

statystyki, z chwilą rozpoczęcia programu metadonowego, wyraźnie spada działalność

przestępcza narkomanów

11

.

Można się spotkać z tego typu leczeniem np. w Chorzowie, gdzie metadon

podawany jest uzależnionym od heroiny. Do zalet takiej terapii należą niewątpliwie:

−

zredukowanie przestępczości,

−

zmniejszenie zachorowalności na AIDS,

−

znalezienie pracy przez osoby uzależnione,

11

http://www.sczp.gov.pl/doc/nic.pdf.

16

−

„wyłapanie” uzależnionych i skierowanie ich na leczenie.

Do wad zaliczamy zaś możliwość pozostania przez niektórych narkomanów

w stanie uzależnienia od metadonu przez wiele lat, czy nawet przez całe życie

i niepodejmowanie prób wyjścia z tego nałogu. Sposób ten niesie z sobą także znaczne

koszty materialne dla państwa.

Jak już wspomniałem, w Polsce istnieje wiele placówek oferujących pomoc

osobom uzależnionym od narkotyków. Mają one charakter ambulatoryjny,

detoksykacyjny oraz stacjonarny. Mogą również prowadzić badania na obecność

wirusa HIV. Należą do nich:

−

poradnie leczenia uzależnień – np. SZPOZ – Poradnia Terapii Uzależnień od

Narkotyków we Wrocławiu;

−

stowarzyszenia, takie jak: MONAR, Jowisz, Azyl – np. NZOZ Poradnia

Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Monar w Jeleniej Górze;

−

szpitale psychiatryczne – np. SP ZOZ Wojewódzki Szpital Psychiatryczny

w Złotoryi;

−

oddziały detoksykacyjne – np. SZPOZ Oddział Detoksykacyjny dla

Narkomanów;

−

ośrodki terapii uzależnień – np. Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień

i Współuzależnień, Całodobowy Młodzieżowy Oddział Leczenia Uzależnień

w Toruniu;

−

ośrodki resocjalizacji – np. Ośrodek Resocjalizacji Stowarzyszenia „Solidarni

Plus” w Słupsku;

−

stowarzyszenia katolickie – np. Katolickie Stowarzyszenie Pomocy

Uzależnionym Agape w Lublinie;

−

towarzystwa

–

np.

Polskie

Towarzystwo

Zapobiegania

Narkomani

w Katowicach;

−

poradnie psychiatryczne – np. SP ZOZ Poradnia Psychiatryczna w Zielonej

Górze;

−

poradnie odwykowe – np. SP ZOZ Poradnia Odwykowa w Międzyrzeczu;

−

ośrodki terapeutyczne – np. SP ZOZ Miejski Ośrodek Profilaktyczno-

Terapeutyczny dla Dzieci i Młodzieży Zagrożonej Narkomanią w Łodzi;

17

−

placówki leczenia odwykowego – np. Poradnia Odwykowa w Stalowej Woli;

−

punkty diagnostyczne – np. Punkt Diagnostyczno-Konsultacyjny w zakresie

HIV-AIDS w Krakowie;

−

stacje sanitarno-epidemiologiczne – np. Powiatowa Stacja Sanitarno-

Epidemiologiczna w Kłodzku

12

.

Tego typu placówek nie brakuje również w innych miastach, chociażby

ś

ląskich. Wśród tych położonych na południu można wymienić: NZOZ Centrum

Terapii Nerwic, Depresji i Uzależnień NAURO-MED w Jastrzębiu Zdroju, Poradnia

Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Raciborzu, Punkt Konsultacyjny ds. Uzależnień

Chrześcijańskiej Misji Społecznej „Teen Challenge” w śorach, SP ZOZ Państwowy

Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku.

W zależności od rodzaju i specyfiki danego ośrodka, szpitala czy

stowarzyszenia, plan leczenia czy resocjalizacji jest różny. Jedne placówki zajmują się

jedynie detoksykacją, inne leczeniem ambulatoryjnym, a jeszcze inne resocjalizacją

w zamkniętym ośrodku.

12

http://www.narkomania.org.pl/baza/placowki.

18

19

Bibliografia

Literatura:

1.

Cekiera C., Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób

uzależnionych, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,

Lublin 1993.

2.

Cekiera C., Ryzyko uzależnień, Towarzystwo naukowe Katolickiego Uniwersytetu

Lubelskiego, Lublin 2001.

3.

Dziewięcki M., Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Wydawnictwo Jedność,

Kielce 2001.

4.

Frieske K., Sobiech R., Narkomania. Interpretacje problemu społecznego, Instytut

Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.

5.

Ilnicki S., Młodzieżowa narkomania, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony

Narodowej, Warszawa 1987.

6.

Juczyński Z., Narkomania, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.

7.

Korpetta E., Szmerdt-Sisicka E., Narkotyki w Polsce. Mity i rzeczywistość,

Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.

8.

Malewska-Moneta M., Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie, Towarzystwo

Wydawnicze i Literackie, Warszawa 1995.

9.

Mała encyklopedia medycyny, t. III, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,

Warszawa 1989.

10.

McFadyean M, Narkotyki wiedzieć więcej, Wydawnictwo Emblemat, Warszawa

2000.

11.

Maxwell R., Dzieci, alkohol, narkotyki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,

Gdańsk 2001.

12.

Niewiadomska I., Stanisławczyk P., Narkotyki, Wydawnictwo Gaudium, Lublin

2004.

13.

Popik P., Dlaczego narkotyki, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.

14.

Potkowski E., Czary i czarownice, KiW, Warszawa 1970.

15.

Richard D., Narkotyki, Wydawnictwo Książnica, Katowice 1999.

20

16.

Rodgers J.E., Encyklopedia wiedzy o uzależnieniach. Narkotyki i rodzina, Oficyna

Wydawnicza Profi, Radom 1994.

17.

Rodgers J.E., Encyklopedia wiedzy o uzależnieniach. Narkotyki i seks, Oficyna

Wydawnicza Profi, Radom 1995.

18.

Rogers P.D., Goldstein L., Narkotyki i nastolatki, Gdańskie Wydawnictwo

Psychologiczne, Gdańsk 2004.

19.

Ś

lusarczyk B., Narkomania. Problemy prawnokryminologiczne, Wydawnictwo

Prawnicze, Warszawa 1991.

20.

Wilmes D.J., Nie alkoholowi i narkotykom, Gdańskie Wydawnictwo

Psychologiczne, Gdańsk 2001.

21.

Wojciechowski M., Psychologia narkomanii, czyli jak do tego dochodzi, że ktoś

się uzależnia, Laboratorium Psychologii Stosowanej, Warszawa 1993.

22.

Zajączkowski K., Nikotyna, alkohol, narkotyki. Profilaktyka uzależnień, Rubikon,

Kraków 2001.

23.

Zaworska-Nikoniuk

D.,

Diagnoza,

profilaktyka

i

terapia

uzależnień,

Wydawnictwo Epistheme, Olsztyn 2005.

Internet:

1.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Uzale%C5%Bcnienie

.

2.

http://www.anonimowinarkomani.org/informacje_podstawowe.jsp

.

3.

http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/11 - a4

.

4.

http://www.narkomania.org.pl/baza/placowki

.

5.

http://www.narkotyki.com.pl/tematy/1.html

.

6.

http://www.sczp.gov.pl/doc/nic.pdf

.

7.

http://www.wrota.podkarpackie.pl/pl/zdrowie/profilakt/narkomania

.