Efektywność
i skuteczność
w call center
Miary skuteczności i efektywności pracy
contact center, call center, help desk
(ruch przychodzący)
Marian J. Kostecki
2006
Efektywność
i skuteczność
w call center
Miary skuteczności i efektywności pracy
contact center, call center, help desk
(ruch przychodzący)
Marian J. Kostecki
moimzdaniem.pl Warszawa 2007
Efektywność i skuteczność w call center: Miary skutecz-
ności i efektywności pracy contact center, call center, help
desk (ruch przychodzący)
ISBN 978-83-924939-0-7
Wydanie 1 [październik 2006]
Wydanie 2 [październik 2007]
Korekta:
Edyta Malinowska-Klimiuk (Ligatura)
www.ligatura.pl
© Copyright 2006-2007 by Marian J. Kostecki
Wszystkie prawa zastrzeżone. Od stycznia 2011
jest udostępniana bezpłatnie w wersji elektonicznej.
Wydawca:
moimzdaniem.pl - Działalność wydawnicza firmy MasterPlan
tel. 022 40 90 129
biuro@masterplan.pl
Powiązane witryny:
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
5
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Spis treści
Wstęp ................................................................7
1. Proste miary jakości pracy call center ..........9
(ADA) ............................................................... 9
Głos w dyskusji: Poziomy niecierpliwości .................... 10
C. Miara nr 3: Odsetek porzuconych wywołań ............ 11
D. Miara nr 4: Średni czas rozmowy (AHT) ................ 11
E. Rozmawiać krócej? .............................................. 12
F. Złożone problemy prostych miar ............................ 15
Słabości danych uśrednionych ................................... 15
Wywołania (wybrane numery) a połączenia z ACD ...... 17
Wewnętrzna perspektywa: bez punktu widzenia klienta 18
G. Niezamierzone skutki polepszania poziomu obsługi w
efekcie stosowania prostych miar ..................... 19
Jeżeli tak niedoskonałe, dlaczego tak szeroko używane? ..
H. A jednak można inaczej ....................................... 22
2. Poziom obsługi (service level) ...................25
I. Pomiar poziomu obsługi ........................................ 27
Odsetek odebranych połączeń: prosta kolejka rozmów
przychodzących .................................................. 27
Odsetek odebranych połączeń: kolejka z zapowiedziami i
listami wyborów .................................................. 29
Czas reakcji ............................................................. 35
Wybór wzoru do obliczeń: jakie to ma znaczenie? ....... 39
J. Jak często należy mierzyć poziom obsługi? ............. 39
K. Pożądany poziom obsługi od strony klienta ............ 40
Poziom tolerancji na oczekiwanie na połączenie .......... 42
Zróznicowanie poziomu tolerancji na oczekiwanie ....... 45
Sondaż opinii klientów jako narzędzie ustalenia poziomu
toleracji na czekanie ............................................ 47
6
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Do jakiego poziomu warto zmniejszać odsetek porzuconych
połączeń? ........................................................... 51
Głos w dyskusji: Słabości poziomu obsługi jako miary . 52
3. Załatwienie sprawy za pierwszym razem ...55
L. Zanim ustalisz pożądany poziom wskaźnika FCR ..... 58
Głosy w dyskusji: Słabości załatwiania sprawy za pierwszym
razem jako miary ................................................ 61
4. Kluczowe wskaźniki efektywności ..............63
Ł. Związane z zadowoleniem klienta .......................... 64
Poziom zadowolenia klienta ....................................... 64
Głos w dyskusji: Mniej obiektywna miara? .................. 66
Głos w dyskusji: I kto to mówi? ................................. 67
M. Związane z zasobami ludzkimi .............................. 67
Wykorzystanie czasu pracy agenta ............................ 67
Fluktuacja personelu ................................................. 69
Absencja .................................................................. 72
N. Związane z finansami ........................................... 73
Koszt produktywnej godziny pracy ............................. 73
O. Inne kluczowe wskaźniki efektywności ................. 74
5. Podsumowanie ............................................75
6. Słowniczek ..................................................77
7. O autorze ....................................................97
dr Marian J. Kostecki ............................................... 99
MasterPlan .............................................................101
Indeks ...........................................................103
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
7
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Wstęp
Jeżeli kierujesz wewnątrz-
firmowym call center, contact
center lub działem help desk,
masz do dyspozycji wiele
miar dających wgląd w to, co
się dzieje w Twojej komórce.
Otrzymujesz lub sam tworzysz
standardowe (skonfigurowa-
ne przez producenta) raporty,
w których znajduje się bar-
dzo wiele danych, takich jak
liczba rozmów odbytych przez
operatorów w jednostce czasu
(miesięcznie, tygodniowo,
dziennie, na godzinę), śred-
ni czas rozmowy, itp. Jeżeli
operatorzy Twojego contact center przyjmują reklamacje
lub zgłoszenia dotyczące awarii, z innych źródeł wiesz pewnie,
ile tych zgłoszeń przychodzi, czy są one załatwiane w czasie
pierwszego kontaktu czy też wymagają wielu kontaktów. Jeżeli
operatorzy Twojego contact center wykonują zadania przyczy-
niające się do zwiększenia sprzedaży (np. zbierają zamówienia,
umawiają spotkania), dysponujesz pewnie informacjami o
średniej wartości sprzedaży wynikającej z kon taktu z klientem.
Każde contact center używa miar skuteczności i efektywności
swojego działania. Jest to tym prostsze, że do powstania
poważnej części z nich nie trzeba wkładać żadnej pracy.
Są one generowane przez standardowe oprogramowanie
używane w contact centers. Pozostałe miary są bardzo trudne
do uzyskania. W efekcie kierownictwa contact centers
posługują się miarami, które są arbitralne (dostarczone
wraz z ACD, IVR), a rzadko kiedy krytycznie oceniane
i rewidowane, aby oddać rzeczywistość, w jakiej
działa firma. Managerowie contact centers mają trudność
8
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
w uzasadnieniu używania tych, a nie innych miar, oraz
w ro zumieniu, jak związane są one z celami organizacji.
Jedni podejmują się – metodą prób i błędów – dostosowania
statystyk (miar) do swych potrzeb. Inni trwają w mierzeniu
czegoś, do czego nie są przekonani, a o czym wiedzą jedynie,
że tak się robi.
Same liczby mają wartość dopiero wtedy, gdy jest z nimi
stowarzyszona umiejętność ich gruntownej interpretacji.
Podstawowe korzyści z używania właściwych miar to:
(a) możliwość usprawnienia efektywności (produktywności)
pracy contact center,
(b) możliwość zwiększenia skuteczności w realizowaniu zadań
stawianych przed contact center,
(c) możliwość identyfikowania słabych punktów w pracy contact
center i ich eliminowania, a przynajmniej redukowania,
(d) zwiększenie komfortu pracy kierownictwa contact center
oraz pracy konsultantów w nim zatrudnionych.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
9
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
1.
Proste miary jakości
pracy call center
A. Miara nr 1: Średni czas reakcji
(ASA)
Czas, jaki klient spędza, oczekując na połączenie
z firmą stała się od początków istnienia call centers podstawową
miarą jakości pracy działów telemarketingu. Czas reakcji,
a dokładniej, średnia szybkość reakcji (ASA, Average Speed
of Answer) jest w wielu centrach na tyle podstawową miarą,
że redukowanie jej należy do najbardziej podstawowych zadań
kierownictwa call center.
B. Miara nr 2: Średni czas przed
porzuceniem wywołania (ADA)
Skracanie czasu reakcji związane jest z koniecznością redukcji
połączeń, które nie dochodzą do skutku. Gdy dzwoniący
nie decyduje się czekać dalej i odkłada słuchawkę, nie
dochodzi do kontaktu.
Do opisywania tego zjawiska używa się określenia:
„
wywołanie porzucone
” (abandoned call). Idąc krok po
kroku:
(a) dzwoniący wybiera numer, czyli w żargonie „dokonuje
wywołania numeru”,
(b) oczekuje na połączenie,
(c) jeśli połączenie nie następuje, odwiesza słuchawkę, czyli
„porzuca wywołanie”.
10
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Średni czas przed porzuceniem wywołania (ADA,
Average delay to abandon) mówi o tym, ile czasu
(przeciętnie) dzwoniący są gotowi czekać na połączenie
z operatorem call center
.
Duża liczba dzwoniących, którzy nie doczekują rozmowy
z ope ratorem, oznacza dużą liczbę sfrustrowanych klientów.
Madeline Bodin, Industry Musings: Call
Centre Yardsticks & Metrics. Intelligent Spin
(newsletter; Nortel Symposium Edition),
Issue #14, Jan/Feb 2002; http://www.sym-
metrics.net/resources/html/newsletters/
crystal-sccs/jan02/nl_symp_jan02.htm
Głos w dyskusji: Poziomy
niecierpliwości
Zgodnie z danymi z badania przeprowa-
dzonego przez Dimension Data, dzwoniący
w 2004 roku byli gotowi czekać średnio
65 sekund przed porzuceniem połączenia
(o 6 sekund mniej niż w 2003). Najbardziej
niecierpliwi są Amerykanie. Z badania
opublikowanego w listopadzie 2005 przez
Dimension Data wynika, iż podczas gdy
mieszkańcy rejonu Azja–Pacyfik oraz re-
gionu EMEA (Europa – Bliski Wschód
– Afryka) są gotowi czekać odpowiednio
72 i 65 sekund, mieszkańcy Stanów Zjed-
noczonych porzucają połączenie po 37 se-
kundach bezproduktywnego czekania.
Bailor, Coreen. Keeping Balance in the Cen-
ter. CRM Magazine. March 2006
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
11
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
C. Miara nr 3: Odsetek
porzuconych wywołań
Jak nietrudno się domyślić, aby zminimalizować odsetek
porzuconych wywołań, czyli tych przypadków, gdy dzwoniący
odkłada słuchawkę przed zgłoszeniem się konsultanta, średni
czas reakcji powinien być krótszy od średniego czasu
przed porzuceniem wywołania. Zminimalizować, a nie
wyeliminować, ponieważ mówimy tu o średnich.
D. Miara nr 4: Średni czas
rozmowy (AHT)
Średni czas rozmowy (AHT, average handle time) to kolejna
z tych miar, którą łatwo jest uzyskać z ACD, a która jest
nadużywana przez managerów call centers i wobec której
czują się oni stosunkowo bezradni. Można ją łatwo wydrukować
z ACD, ale wcale niełatwo interpretować. Na przykład, czy
rozmowa trwająca 155 sekund to rozmowa długa czy krótka?
Zbyt długa? Zbyt krótka?
Jak podaje Rakesh Bhambani z firmy Supportscape (India)
zajmującej się wsparciem technicznym przez telefon:
• przy projekcie dla dostawcy usług telefonii komórkowej
średni czas rozmowy wynosił od 90 do 120 sekund
(wliczając w to wrap-up);
• przy obsłudze e-mailowej projektów związanych z fun-
kcjo nowaniem sieci komputerowej i jej składników
– 4 mi nuty, jako że większość zgłaszanych problemów jest
bardzo prosta, łatwa do zdiagnozowania i zasugerowania
rozwiązania;
• przy obsłudze specjalistów ds. oprogramowania (software
engineers) w sprawach specjalistycznego oprogramowania,
12
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
którego używają oraz w sprawach symulacji testowych
(test-bed simulation) średni czas rozmowy wynosił około
120 minut.
Level 1 AHT. http://www.incoming.com/
queuetips/pages/200208/qt08160211.
aspx?SelectedNode=50 (wrzesień 2003)
E. Rozmawiać krócej?
Wydaje się, że ogromna większość szefów call centers
znajduje się pod stałą presją skracania rozmów. Osoby
zarządzające centrami kontaktów mogą zrobić o wiele więcej
niż kazać operatorom rozmawiać jak najkrócej.
Jesteśmy dostawcą usług internetowych.
Prowadzę help desk pierwszej linii dla
naszych klientów. Nasz średni czas roz-
mowy zawiera się między 5 a 6 minut.
Jest to średnia! Poszczególni operatorzy
mają różne poziomy umiejętności; czas
przeznaczany przez nich na rozmowę
będzie się więc różnił. W naszym przypad-
ku waha się on od 3 do 9 minut w zależ-
ności od konsultanta. W zależności od
problemu, z jakim dzwoni klient, rozmowa
może trwać 30 minut, a przy prostych
sprawach – minutę. Jeżeli dzwoniący nie
ma kompetencji technicznych – rozmowa
może trwać dłużej niż z osobami, które
takie kompetencje posiadają.
Gdy zostałem szefem help desku,
średni czas rozmowy (AHT) wynosił
12 minut. Pierwsze, co zrobiłem, to przez
tydzień słuchałem rozmów. Stało się dla
mnie jasne, że to klienci, a nie moi
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
13
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
pracow nicy kontrolowali rozmowy.
Przekazałem kilka prostych wskazówek
pracownikom i średni czas rozmowy spadł
do 9 minut.
Inna rzeczą, na którą zwróciłem uwagę,
było to, że pracownicy stale poszukują in-
formacji, która pozwoli im przyjść klientom
z pomocą. Informacje te znajdowały się
w różnych miejscach. Wynajdowanie ich
było bardzo czasochłonne. Mieliśmy księgę
instrukcji, która była tak gruba jak nowo-
jorska książka telefoniczna. Aby pomóc
operatorom, stworzyliśmy witrynę inter-
netową. Zawiera wszystkie niezbędne
informacje i jest łatwa do przeszukiwan-
ia. Zmniejszyło to średni czas rozmowy
z 9 minut do 5–6. Zwiększył się także od-
setek rozmów, które nie wymagają żad-
nego dodatkowego kontaktu w sprawie,
z którą dzwonił klient (first-call resolution]
i podniosły się wskaźniki zadowolenia
klienta.
Aktualizujemy witrynę co najmniej raz w ty-
godniu. Skończyły się problemy z podawa-
niem klientom nieaktualnych informacji.
Operatorzy przechodzą regularne szko-
lenia. Prowadzę je lekko. Operatorzy są
z nich zadowoleni. Szkolenia prowadzone
są raz na kwartał i wydaje się to zupełnie
wystarczające.
John McDowall, Pixius Communications,
LLC; patrz
http://www.incoming.com/Web-
Modules/QueueTips/Question.aspx?ID=31
14
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Poza wspomnianymi wyżej czynnikami średni czas rozmowy
zależał będzie od:
• systemu komputerowego używanego przez operatorów
(sprzęt, poziom integracji oprogramowania, systemy
nawigacji),
• sposobu zorganizowania informacji, z której muszą
korzystać operatorzy w czasie prowadzenia rozmowy,
a także stopnia skomplikowania tej informacji,
• wymagań stawianych przed operatorami co do
uwzględniania pewnych sformułowań i zachowań w czasie
rozmowy,
• wliczania doń wrap-up time lub nie.
Szczególnie trudnym przypadkiem jest sytuacja, w której
klient (centrum usługowego lub kierownictwo firmy, w której
znajduje się call center) żąda skrócenia średniego czasu
rozmów, a Ty wypróbowałeś wszystkie możliwości i – w dalszym
ciągu – nie potrafisz zmieścić się w narzuconym standardzie.
Jest to przypadek trudny, ale nie beznadziejny. Jedną z moż-
liwości jest włączenie przedstawiciela zleceniodawcy do grupy
kilku najlepszych operatorów i superwizorów oraz postawienie
przed nimi zadania:
• zmapowania całego procesu rozmowy, czyli przedstawienia
w formie graficznej poszczególnych etapów rozmowy, aby
zastanowić się nad tym, czy nie jest ona zaprojektowana
zbyt wymyślnie,
• poszukania tych elementów, które można uprościć.
Być może zespołowi uda się usprawnić proces prowadzenia
rozmów. Nawet jednak, gdy tak się nie stanie, klient
będzie mógł zapoznać się z materiałem pozwalającym mu
zrozumieć złożoność problemu. Może także wtedy uda ci się
lepiej zrozumieć, skąd u klienta wziął się nacisk na długość
rozmowy.
Oczekiwanie, aby skracać czas rozmowy, wynika z potrzeby
redukcji kosztów działania contact centers. Pytanie, które
należy sobie zadać, brzmi: czy rzeczywiście skracanie rozmów
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
15
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
zmniejsza koszty i czy o takie zmniejszanie kosztów naprawdę
chodzi?
F. Złożone problemy prostych miar
(a)
słabości danych uśrednionych
(b)
wywołania (wybrane numery) a połączenia
z ACD
(c)
pomijanie punktu widzenia klienta
Przekształcanie się tradycyjnych call centers, w których
telefon był niemal wyłącznym (czasami dochodził faks)
kanałem komunikowania się z klientami, w contact centers
charakteryzujące się wielością kanałów komunikowania, nie
zmniejsza stopnia stosowania prostych i – jak to zostało
pokazane wyżej – zawodnych miar.
Gdy zadaje się managerom call centers pytanie, jak mierzą
obsługę e-maili lub zgłoszeń przesłanych z formularzy
internetowych, typowa odpowiedź brzmi: „Nasz przeciętny czas
odpowiedzi wynosi tyle a tyle godzin”. Nie ma wątpliwości, że
managerowie ci kultywują tę tradycyjną mentalność mierzenia
i sprawozdawania danych uśrednionych. Nawet jeśli używają
określenia „czas reakcji” (response time), chodzi tu o średni
czas reakcji.
Słabości danych uśrednionych
Używanie średnich może prowadzić do fałszywych wniosków.
Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że średnia jest podatna
na wpływ wartości skrajnych.
Podstawowymi statystykami charaktery-
zującymi serię pomiarów są: wartość
16
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
średnia (mean), mediana (median),
modalna (mode) i zakres (range).
Jeśli dokonaliśmy czterech pomiarów,
które przyniosły nam następujące wyniki:
2, 2, 18, 32, 68, 100, to średnia, która
powstaje z dodania wszystkich wyników
i podzielenia ich przez liczbę pomiarów
wyniesie 120/4 = 30.
Mediana jest wartością środkową na liście
pomiarów uporządkowanych rosnąco
(lub malejąco). Jeżeli mamy do czynienia
z nie parzystą liczbą pomiarów, mediana,
to wynik pomiaru, który znajduje się
w środku. Jeżeli zaś mamy parzystą liczbę
pomiarów, mediana równa jest średniej
z dwu wartości znajdujących się najbliżej
środka. W powyższym przypadku będzie
to (18+32)/2 = 25.
Modalna to najczęściej powtarzający się
wynik pomiaru. Jeżeli nie ma wyniku,
który powtarza się więcej niż raz – nie
ma modalnej, a gdy pomiary o różnych
wartościach powtarzają się tyle samo
razy, rozkład może mieć więcej niż jedną
modalną.
Zakres to różnica między najwyższą i naj-
niższą wartością pomiaru, czyli w naszym
przypadku: (100–2) = 98.
Zobaczmy to na dwóch przykładach. W call center A średni
czas reakcji wynosi 146 sekund. Ale 8 z 10 dzwoniących
połączyło się w czasie krótszym niż 60 sekund. Średnia fałszuje
tu doświadczenia 80% dzwoniących.
W call center B średni czas reakcji był równy 83 sekundom, co
było wynikiem lepszym niż w firmie A. Gdy jednak przyjrzymy
się bliżej, 50% dzwoniących czekała dłużej.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
17
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Tabela 1. Średni czas reakcji w dwóch call centers
kolejne
wywołania
call center A call center B
1.
30
5
2.
35
10
3.
60
3
4.
45
100
5.
500
220
6.
600
180
7.
30
2
8.
60
10
9.
55
180
10.
45
120
średni czas
reakcji
146
83
Aby uniknąć błędnych interpretacji, częstych przy używaniu
wartości średnich, managerowie call centers zaczęli używać
jako miary dobrego działania – procentu rozmów połączonych
z operatorem w ustalonym wcześniej czasie (np. 80% rozmów
połączonych w ciągu 30 sekund). Temu sposobowi oceny pracy
call center poświęcimy więcej uwagi w rozdziale 2. Poziom
obsługi (service level).
Wywołania (wybrane numery)
a połączenia z ACD
Rozmowy przychodzące do współczesnych call i contact
centers przechodzą przez trzyetapowy proces łączenia.
Najpierw wywołanie dociera do centralki (lub serwera).
18
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
W tym momencie osoba dzwoniąca słyszy powitanie. Następnie
połączenie trafia do kolejki czekających na połączenie. Dopiero
po przejściu przez te etapy rozmowa zostanie odebrana przez
konsultanta, chyba że dzwoniący nie wyczeka całego procesu
i odłoży słuchawkę.
Bywa, że między powitaniem a przejściem do kolejki
dzwoniący ma jeszcze do wysłuchania informacje o opcjach
i wybrania tych, które mu odpowiadają.
Świadomość, że między połączeniem z centralą telefoniczną
a połączeniem z operatorem może upłynąć sporo czasu
(niekiedy nawet kilka minut) stawia w zupełnie nowym
świetle pomiar średniego czasu reakcji, średniego czasu przed
porzuceniem oraz odsetka połączeń porzuconych. Zbieranie
danych z ACD (automatycznego dystrybutora rozmów)
– tak jak to się zwykle robi w call centers – oznacza,
że czasy mierzone są dopiero od momentu, w którym
połączenie trafia do kolejki, a pomija czas, który osoba
dzwoniąca spędziła od wybrania numeru na klawiaturze
swojego aparatu do momentu, w którym znalazła się
w kolejce. Ponieważ średni czas reakcji i średni czas przed
porzuceniem mierzy się w dziesiątkach sekund, a wysłuchanie
powitania i zapowiedzi oraz wysłuchanie opcji oraz dokonanie
preferowanych przez siebie wyborów może zajmować równie
dobrze kilka minut, wartości liczbowe tych dwóch wskaźników
mogą znacząco fałszować rzeczywistość.
Wewnętrzna perspektywa: bez
punktu widzenia klienta
Jak wynika z powyższych komentarzy, przy stosowaniu
prostych miar zupełnie nie uwzględnia się doświadczeń klienta
ani nawet jego punktu widzenia. Dane wyciągane są albo
z poziomu centrali telefonicznej, albo z systemu ACD. Nie byłoby
nic w tym złego, gdyby same nazwy miar nie sugerowały,
że jest inaczej.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
19
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
G. Niezamierzone skutki
polepszania poziomu obsługi w
efekcie stosowania prostych miar
Skracanie czasu reakcji, średniego czasu przed porzuceniem
oraz zmniejszanie odsetka wywołań porzuconych osiągane
jest przez:
(a) motywowanie operatorów, aby pracowali szybciej
– prowadzili krótsze rozmowy,
(b) automatyzowanie niektórych funkcji spełnianych
przez operatorów, aby podnieść produktywność pracy
operatorów,
(c) zatrudnianie większej liczby operatorów.
Managerowie call centers znajdują się pod stałą presją
kontrolowania kosztów. Ponieważ ogromna większość kosztów
funkcjonowania call center, to koszt pracujących tam osób
(szacuje się, że pochłaniają one ponad 70% wszystkich kosztów
funkcjonowania call center), gotowość do powiększenia puli
zatrudnionych operatorów jest raczej ograniczona. Skoro
zaś zwiększone zatrudnienie rzadko tylko wchodzi w grę, call
centers są stale zagrożone pogarszaniem się jakości, przed
którą ma obronić automatyzacja pracy i skracanie rozmów
za wszelką cenę. Te dwa kierunki działań mające na celu
usprawnianie działanie call centers, jak łatwo się domyślić,
pogarszają jeszcze sytuację klienta.
Koncentracja na kosztach tworzy środowisko, w
którym liczby z ACD przysłaniają to, co zwykle jest
intencją tworzenia call center: ułatwianie klientom
i potencjalnym klientom kontaktu z firmą. Koncentracja na
kosztach przyczynia się do zmniejszania poziomu zadowolenia
klientów oraz do wzrostu fluktuacji wśród operatorów (agent
turnover). A fluktuacja jest – w wielu centrach – źródłem bólu
głowy osób nimi zarządzających.
20
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Richard B. Swerdlow, Placing Value on
Customer Satisfaction for Call Centers, The
Telecommunications Review 1999. http://
www.mitretek.org/pubs/telecom/review99/
article11.doc
Jeżeli tak niedoskonałe, dlaczego tak
szeroko używane?
Dla wybitnego specjalisty, Nielsa Kjellerupa, który jest
najbardziej ostrym krytykiem, jak sam nazywa toksycznych
call centers, przyczyny utrzymywania się tych niedoskonałych
miar są następujące:
1. Brak – wśród osób zarządzających – strategicznej
wizji call center i tego, jak może ono przydać się
firmie, która je utrzymuje. Stąd brak zainteresowania
miarami, które mogłyby pomóc kierownictwu firmy odnieść
pracę call center do wartości, jaką kontakt z klientem
stwarza dla organizacji.
2. Brak – wśród osób zarządzających – szacunku dla
operatorów. Wypalanie się zawodowe pracowników
call center traktowane jest jako nieunikniony koszt tego
ciężkiego zajęcia. A ponieważ wypalanie się, a – w re-
zul tacie – także wysoka fluktuacja operatorów wydaje
się w tych warunkach nieunikniona, niewielki jest sens
inwestowania w szkolenia operatorów. I tak koło się
zamyka.
3. Rolą osob zarządzających – w ich własnym mniemaniu
– jest powodowanie, aby operatorzy działali na rzecz
redukowania niepożądanych wskaźników, a maksymalizowali
wartości wskaźników pożądanych, a nie coaching rozmów
i umiejętności.
4. Postrzeganie technologii jako jedynego sposobu
zwiększania produktywności pracy call center.
5. Brak wiedzy o właściwościach pomiaru efektywności
i skuteczności oraz o istnieniu innych miar.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
21
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Niels Kjellerup, The Toxic Call Centre, April
1999.
Niels Kjellerup, Productivity in Call Centres
–
The Galley slave model. http://www.call-
centres.com.au/resource.htm#The Galley
slave model
Niels Kjellerup. The Dysfunctional Call Cen-
tre & Idiotic Vendor Metrics (IVMs). April
2003. http://www.callcentrecity.com/dys-
functional_call_centre.htm
„W połowie lat 90. ubiegłego wieku,
dostawcy systemów call center zaczęli
dostarczać „miar”, które miały poprawić
zarządzanie call centers. W rzeczywistości
miary te zostały wprowadzone, ponieważ
były one tym, co systemy call cen-
ters mogły dostarczyć – czas rozmowy
[length of call], liczba rozmów [number of
calls], po-rzucenia wywołań [hang up’s],
rozłączenia [disconnects] – czyli miary
ilościowe nie mające żadnego albo
mały związek z doświadczeniem
klienta z kontaktu z call center. Osoby
zarządzające call centers przyjęły te miary
jako własne i klient zniknął z pola widze-
nia”, pisze Kjellerup.
Call centers znalazły się na drodze do prze-
kształcania się w galery, na których nad-
zorcy stale krzyczą: „więcej rozmów, odbi-
eraj więcej rozmów telefonów, rozmawiaj
krócej.”
Noel Holt. Australian call centres—sweat-
shops of the electronic age. May 2001.
http://www.wsws.org/articles/2001/
may2001/call-m14.shtml
22
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
H. A jednak można inaczej
A jednak można wykonać kilka sensownych posunięć .
Po pierwsze, zastanów się, skąd się bierze przekonanie
o zbyt długich rozmowach. Może wynikać ze zbyt małej
liczby rozmów prowadzonych w ciągu godziny. Może także
wynikać z czasu połączeń przekraczających oczekiwania. Jeśli
zachodzi jedna z tych możliwości, przeanalizuj powody. Może
się okazać, że to nie rozmowy są długie, ale przerwy między
nimi. Może się okazać, że operatorzy nie mają umiejętności
równoległego prowadzenia rozmowy i obsługiwania
komputera. Może się okazać, że system komputerowy się
często zawiesza lub że system nawigacji jest niepotrzebnie
skomplikowany. Może się wreszcie okazać, że operatorzy nie
opanowali informacji, których mają udzielać rozmówcom,
lub informacja ta jest źle zorganizowana i trudno
dostępna, co powoduje, że przerwy w rozmowie na szukanie
informacji są bardzo długie. Albo stosują błędne podejście
do rozmówców.
Z własnego doświadczenia szkoleniowego
mogę wspomnieć o tym, że poważnym
źródłem przedłużania się rozmów reklama-
cyjnych jest dosyć szeroko stosowana
metoda „zdartej płyty”
, czyli powtarza-
nie tymi samymi słowy, że załatwienie
zgłoszenia klienta nie jest możliwe.
Ale chyba najczęstszym powodem
przedłużania się rozmów jest niesłuchanie
rozmówcy.
Przekonanie to może być głęboko osadzone w danych
porównawczych z innych contact centers lub z porównania
z innymi zadaniami Twojego contact center, ale może też brać
się z ogólnego przekonania kierownictwa firmy, że contact
center jest zbyt drogie w eksploatacji i że należy szukać
sposobów na redukcję kosztów.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
23
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Po drugie, warto sprawdzić, czy istnieją poważne
zróżnicowania między operatorami pod względem
czasu prowadzonych rozmów, a jeśli tak, zidentyfikować
tych operatorów, którzy prowadzą długie rozmowy i tych,
którzy prowadzą rozmowy krótko.
Po trzecie, warto poinformować operatorów,
że kierownictwo firmy (lub zleceniodawca projektu
telemarketingowego) jest zainteresowane zmiejszeniem
kosztów, między innymi poprzez skracanie czasu
rozmów. Komunikat taki powinien być podany z powagą
(tzn. bez puszczania oka sugerującego, że prowadzący spotkanie
z operatorami wie, że żądanie jest nieuzasadnione).
Wcześniejsze zidentyfikowanie tych operatorów, którzy pro-
wadzą długierozmowy, i tych, którzy prowadzą je krótko może
posłużyć pobudzeniu wymiany punktów widzenia ze stro ny
tych dwu grup operatorów.
Po czwarte, po wykonaniu powyższych czynności będziesz
najprawdopodobniej w stanie przygotować program
naprawczy. W jego skład mogą wejść:
· zmiany w programach szkolenia dla nowych
pracowników, uczulające ich na kwestie czasu rozmów,
· zmiany w systemie nawigacji,
· zmiany w organizacji materiałów pomocniczych,
z któ rych korzystają operatorzy,
· zmiany w menu IVRowym lub udoskonalenia
w zawartości firmowej witryny internetowej
(drukowanych materiałach promocyjnych), aby operatorzy
zostali odciążeni od bardzo prostych i krótkich rozmów
i mogli poświęcić się naprawdę ważnym – dla klientów
– sprawom.
Jane Moore, Director of Customer Ser-
vice, Rinbound z Phoenix, Arizona, podaje,
że umieszczenie elektronicznej wersji
(używanego wcześniej w papierowej
24
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
formie) podręcznika zaowocowało już
po dwóch dniach skróceniem średniego
czasu rozmowy o 13 sekund. http://www.
incoming.com/queuetips/pages/200304/
qt03041715.aspx?SelectedNode=50
Może się okazać niezbędne równoległe przeprowadzenie
akcji edukacyjnej nakierowanej na zgłaszających potrzebę
skracania rozmów. Poza poinformowaniem o podjętych krokach
warto przedyskutować z nimi następujące kwestie:
1. Na ile dłuższy czas rozmowy przyczynia się do budowania
relacji z rozmówcą i do wytworzenia w nim pozytywnego
wizerunku firmy?
2. Jaki jest związek między niespiesznością rozmowy a goto-
wością rozmówcy do stania się (pozostania) klientem
firmy?
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
25
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
2. Poziom obsługi (service
level)
Poziom obsługi (service level) jest – tradycyjnie – najbardziej
popularną miarą jakości pracy contact center. Zwykle wyrażony
jest odsetkiem telefonów, które zostały odebrane w założonym
czasie (np. 80% telefonów odebranych w ciągu 20 sekund
to service level na poziomie 80:20).
Opieramy się tu w poważnej mierze na
materiałach Call Center Learning Center
http://www.call-center.net/
Service level jako miara szybkości reagowania na rozmowę
przychodzącą pozwala nadzorowi widzieć, na jaką część
rozmów operatorzy reagują w jakim czasie. Zobaczmy to na
przykładzie (patrz Rysunek 1. Poziom obsługi).
W przykładzie tym 50% telefonów zostało odebranych
w ciągu 20 sekund (50:20), 75% telefonów w ciągu 40 sekund
(75:40), a 90% telefonów w 60 sekund (90:60).
Zwykle w ustalaniu pożądanego poziomu obsługi bierze się
pod uwagę jakiś odcinek czasu (np. pół minuty) i decyduje,
jaka część dzwoniących powinna połączyć się z operatorem
w tym właśnie czasie. Jeżeli osoby kierujące contact center
ustalą, że nie mniej niż 80% wywołań telefonicznych ma zostać
odebranych w tym właśnie czasie, pożądany poziom obsługi
wyniesie 80:30.
Poziom obsługi jest miarą zdecydowanie lepszą niż średni
czas reakcji (average speed of answer), ponieważ nie zaburzają
go wartości skrajne.
Poziom obsługi jako miara ma jednak dwie słabości:
• ma sens jedynie przy ustalaniu poziomu obsługi rozmów
przychodzących,
26
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Rysunek 1. Poziom obsługi
50% rozmów
25% rozmów
15%
rozmów
10%
rozmów
1 s
20 s
40 s
60 s
120 s
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
27
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
• ma zastosowanie do tradycyjnego call center (w którym
wyłącznym lub niemal wyłącznym kanałem komunikowania
się jest telefon), jest natomiast trudny do stosowania
w multimedialnym środowisku contact center.
I. Pomiar poziomu obsługi
Kluczową różnicą między pomiarem poziomu obsługi a sto-
so waniem prostych miar jest to, że przy pomiarze poziomu
obsługi przyjmuje się, że w pożądanym czasie ma być podjęta
określona część połączeń. Ten pożądany czas to okres, dla
którego dokonuje się oceny.
Poziom obsługi ma dwa komponenty, którymi zajmiemy się
osobno:
1. procent odebranych połączeń,
2. czas, w jakim zostało to zrobione.
Zacznijmy od tego pierwszego.
Odsetek odebranych połączeń:
prosta kolejka rozmów
przychodzących
W najprostszym przypadku klient dzwoniąc, nie napotyka na
żadne zapowiedzi ani menu każące mu wybierać opcje, które
opóźniają połączenie z operatorem. Ponieważ nie wszyscy
klienci będą chcieli czekać, część z nich odłoży słuchawkę
przed uzyskaniem połączenia. Te właśnie przypadki określa się
mianem połączeń porzuconych (abandoned calls).
Jeżeli 100 prób połączenia oczekuje w kolejce, 75 rozmów
zostanie odebrana w ciągu 30 sekund, a 5 potencjalnych
rozmówców porzuci szansę na połączenie w ciągu 30 sekund,
możemy zastosować trzy formuły do obliczania service level.
28
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Wzór A
(# połączeń odebranych w czasie ocenianym +
# połączeń porzuconych w czasie ocenianym)
-----------------------------------------------------------------
# wywołań
(75+5)/100 = 80% prób połączenia zostało odebranych lub
porzuconych w ciągu 30 sekund (te 30 sekund nazwiemy
czasem ocenianym, treshold).
Wzór B
# połączeń odebranych w czasie pożądanym
---------------------------------------------------------------
(# wywołań – porzuceń w okresie ocenianym)
75/(100–5) = 79% połączeń zostało odebranych
(połączenia porzucone nie są wliczane do podstawy kalku-
lacji).
Wzór C
# połączeń odebranych w czasie pożądanym
-----------------------------------------------------------
# wywołań
75/100 = 75% prób połączenia zostało odebranych w ciągu
30 sekund, 5% zostało porzucone w tym samym czasie.
Gdyby rozmów porzuconych było 15, różnice w wynikach
obliczeń poziomu obsługi byłyby jeszcze bardziej wyraziste
i wynosiłyby odpowiednio 90%, 88,2% oraz 75%. Widzimy
więc, że podawanie samego poziomu obsługi bez
podania metody liczenia nie pozwala uzyskać jasnego
obrazu, a tym bardziej nie pozwala na porównywanie
wyników.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
29
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Odsetek odebranych połączeń:
kolejka z zapowiedziami i listami
wyborów
Uwzględnienie zapowiedzi i list wyborów, które słyszy
dzwoniący do contact center, wymusza zmianę podejścia do
wyliczania poziomu obsługi. Niekiedy zapowiedzi są bardzo
krótkie, kilkunastosekundowe (przy prostych ACD), w innych
przypadkach (przy rozbudowanych menu IVR) mogą trwać kilka
minut. Dopiero po ich wysłuchaniu dzwoniący może rozmawiać
z operatorem.
W tym przypadku odsetek połączeń odebranych przez
operatorów zależy od tego:
1. czy połączenia porzucone wliczane są do puli połączeń,
2. jak połączenia porzucone są zdefiniowane i ile rodzajów
połączeń porzuconych uwzględnimy,
3. co uznamy za liczbę rozmów otrzymanych.
W przypadku prostej kolejki liczba połączeń otrzymanych
równa była liczbie połączeń w kolejce. Tym razem możemy
uwzględnić albo liczbę połączeń, które dotarły do centrali
telefonicznej, albo liczbę rozmów, które dotarły do jednej
z kolejek w ACD. Ten drugi przypadek lepiej odzwierciedla
punkt widzenia contact center, pierwszy – punkt widzenia
dzwoniącego.
Przyjrzyjmy się najpierw samemu procesowi łączenia się
dzwo niącego z operatorem:
a) osoba dzwoniąca do contact center wybiera numer
(co trwa),
b) najpierw słyszy sygnał,
c) potem słyszy nagraną informację (nieśmiertelne
„Dodzwoniliście się Państwo do...”),
d) następnie słyszy listę wyborów („aby usłyszeć X,
wybierz 1”),
e) dokonuje wyboru (wciska odpowiedni klawisz na klawiaturze
swojego aparatu telefonicznego),
30
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Rysunek 2. P
omiar wskaźnika porzuceń (abandon r
ate) dla potrz
eb pomiaru jak
ości obsługi (service
lev
el)
A
=
sz
ybkie
porzucenia
(sho
rt
abandons) spowodow
ane błędami w wybier
aniu numeru
B
=
porzucenia
na
rzecz
alt
ernat
ywnych
kanałów
k
omunik
ow
ania
się
(np
.
po
usłysz
eniu
komunikatu: „możesz spr
awdzić stan swojego k
onta na str
onie www
.bank.pl)
C
=
porzucenia wynik
ające z długiego oczek
iwania
X
= l
iczba wywołań odebr
an
ych prz
ez centr
alę telef
oniczną
Y
= wy
wołania porzucone prz
ed połącz
eniem się z k
onsul
tantem
Z
= wy
wołania odebr
ane
w
yb
ie
ra
nu
me
r
słyszy
syg
na
ł
ce
ntra
li
słyszy
na
gra
ną
w
iad
omo
ść
po
w
ita
ln
ą
słu
ch
a
op
cj
i IV
R
i
do
ko
nu
je
w
yb
oró
w
IVR
cze
ka
w
ko
le
jce
ro
zm
ow
a
A
B
C
X
Y
Z
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
31
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
f) po czym zostaje skierowana do wybranej kolejki i oczekuje
na połączenie właściwe.
Etapy te pokazane są na Rysunku 2. Pomiar wskaźnika
porzuceń (abandon rate) dla potrzeb pomiaru jakości obsługi
(service level).
Przy obliczaniu poziomu obsługi możemy brać pod uwagę
liczbę połączeń odebranych przez operatorów w stosunku
do wszystkich połączeń, które doszły do centrali
telefonicznej.
Wzór D
(y/x) * 100
Możemy też od liczby połączeń, które doszły do centrali
telefonicznej, odjąć szybkie porzucenia [SZYBKIE
PORZUCENIA]:
Wzór E
y/(x – A) * 100
We wzorze F liczbę połączeń, które doszły do centrali
telefonicznej, pomniejszamy o szybkie porzucenia [SZYBKIE
PORZUCENIA] oraz o porzucenia na rzecz alternatywnych
kanałów komunikowania się [PORZUCENIA NA RZECZ
ALTERNATYWNYCH KANAŁÓW KOMUNIKOWANIA
SIĘ]. W efekcie liczba połączeń będzie równa liczbie połączeń,
które znalazły się w kolejce ACD (ACD queue).
Wzór F
y/(x – (A+B)) * 100
32
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Wzór G pomija porzucenia dokonane przed dojściem do IVRa
oraz porzucenia z oczekiwania na połączenie z operatorem na
rzecz samoobsługi, ale uwzględnia porzucenia znajdujących
się w kolejce połączeń, które nastąpiły w czasie krótszym
niż założony okres przeznaczony na połączenie (factors out
abandons prior to the VRU and abandons for automated
services, but adds in abandons in queue prior to the speed of
answer goal [z]).
Wzór G
((y+z)/(x-(A+ B))) * 100
Zastosujmy pokazane wyżej wzory w konkretnym przypadku,
aby zobaczyć, na ile zmieniają one wyliczony poziom
obsługi.
Contact center otrzymuje w ciągu doby 1800 połączeń,
180 z nich porzucanych jest w ciągu pierwszych 8 sekund
(A1). Kolejnych 20 dzwoniących przerywa połączenie w czasie
odsłuchiwania nagranej zapowiedzi (A2). Z 1680 połączeń,
które dotarły do kolejki ACD, 1420 jest odebranych w ciągu
30 sekund (Y). 80 dzwoniących porzuca kolejkę (A3), z czego
20 porzuca ją przed upływem 30 sekund, czyli przed upływem
założonego czasu reakcji (Z).
Ponieważ odebranych zostało 1600 połączeń, a 1420
z nich zostało odebranych w czasie 30 sekund lub krótszym,
180 dzwoniących czekało dłużej niż 30 sekund.
Graficzna ilustracja znajduje się na Rysunku 3. Obliczanie
poziomu obsługi (service level).
Zastosujmy kolejno podane wyżej wzory:
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
33
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Rysunek 3. Obliczanie poziomu obsługi (service level)
klient
wybiera
numer
dzwonienie
(ring time)
centralka
odbiera
połączenie
X = 1800
A = 100
odsłuchiwa
nie wiado-
mości
odsłuchi-
wanie
wiado-
mości
i wybory
IVR
czekanie
w kolejce
B = 20
Y = 1420
C = 80
liczba
połączonych
= 1600
34
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Wzór D
(y/x) * 100 =
1420 wywołań odebranych w czasie 30 sekund
------------------------------------------------
1800 wywołań
= 79% wywołań odebranych w ciągu
30 sekund
Wzór E
(y/(x – A1)) * 100 =
1420 wywołań odebranych w czasie 30 sekund
------------------------------------------------
1800 wywołań – 100 szybkich porzuceń
= 84% wywołań odebranych w ciągu
30 sekund
Wzór F
y/(x – (A+B) * 100=
1420 wywołań odebranych w czasie 30 sekund
-----------------------------------------------------------------
1800 wywołań – 120 porzuceń przed wejściem do ko-
lejki
= 85% wywołań odebranych w ciągu
30 sekund
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
35
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Wzór G
(y+z)/(x – (A+ B) * 100 =
1420 wywołań odebranych w czasie 30 sekund + 30
wywołań porzuconych w czasie 30 sekund
----------------------------------------------------------------
1800 wywołań – 120 porzuceń przed wejściem do ko-
lejki
= 86% wywołań odebranych w ciągu 30
sekund
Rolą podanych wyżej przykładów nie jest wprowadzenie
zamieszania, ale pokazanie, że różne metody obliczania
poziomu obsługi mogą przynieść różne wyniki. Efekty
zastosowania wzorów E, F i G dają wyniki zbliżone, ale różniące
się znacznie od efektów zastosowania wzoru D. Na przykładach
tych można zobaczyć, jak różny sposób traktowania połączeń
porzuconych wpływa na wyliczony poziom obsługi.
Czas reakcji
Na poziom obsługi składa się nie tylko liczba połączeń
odebranych, ale także czas, w jakim te połączenia zostały
odebrane (odsetek rozmów odebranych w założonym czasie
reakcji).
Przy ustalaniu pomiaru czasu musisz zdecydować, w którym
momencie procesu łączenia rozmowy czas reakcji będzie
mierzony:
a. w czasie, gdy dzwoniący słyszy w słuchawce sygnał,
że numer zgłasza się,
b. natychmiast potem, gdy centralka odebrała połączenie
c. w czasie, gdy dzwoniący słyszy zapowiedź,
d. gdy dzwoniący słyszy menu (opcje do wyboru),
e. gdy dzwoniący przeszedł przez te wszystkie etapy i czeka
w kolejce na połączenie z operatorem.
36
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Rysunek 4
. Opcje pomiaru czasu r
eakcji
klie
nt
w
yb
ie
ra
nu
me
r
dzw
on
ien
ie
(rin
g t
ime
)
ce
ntra
lka
od
bie
ra
po
łą
cze
nie
od
słu
ch
i-
w
an
ie
w
ia
do
-
mo
ści
od
słu
ch
i-
w
an
ie
w
iad
o-
mo
ści
i
w
yb
ory
IVR
cze
ka
nie
w
ko
le
jce
po
łą
cze
nie
z
ko
ns
ulta
nte
m
B
A
C
D
E
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
37
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Na rysunku 4. Opcje pomiaru czasu reakcji przyjęte zostały
następujące oznaczenia:
A = cały czas, jaki upływa od wybierania numeru do
połączenia z konsultantem,
B = czas, jaki upływa od odnotowania wywołania przez
centralkę telefoniczną do połączenia z konsultantem,
C = czas od połączenia z wyborami IVR do połączenia z
konsultantem,
D = czas od dokonania przez dzwoniącego wyboru opcji na
IVR do połączenia z konsultantem.
Z perspektywy osoby dzwoniącej liczy się tylko
A, czyli cały czas, jaki poświęca na połączenie się
z konsultantem. Z perspektywy call center typową
miarą jest czas oczekiwania w kolejce [E].
Przykład
Firma X stanowi przykład rosnącej
złożoności pomiarów i benchmarkowania
poziomu obsługi. Gdy klienci dzwonią,
oferuje im rozmaite opcje menu i roz-
maite zautomatyzowane usługi. Firma
używa IVRa, aby kierować rozmowy do
właściwego miejsca. Dzięki temu dzwoniący
są rzadziej przełączani po połączeniu się
z operatorem, a w wielu przypadkach
nawet nie muszą rozmawiać z operatorem,
aby załatwić swoją sprawę.
W przypadku firmy X dzwoniący może
spędzić kilka minut, przechodząc przez
różne opcje IVRa. Jeśli wreszcie zdecy-
duje się na rozmowę z operatorem, może
czekać na połączenie średnio 15 sekund,
a dokładniej: nieco mniej lub więcej
w zależności od godziny, dnia lub miesiąca,
w którym dzwoni. Jak w takim przypadku
należy mierzyć poziom obsługi?
38
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Z punktu widzenia klienta, który NIE
potrzebował operatora, tradycyjnie rozu-
miany poziom obsługi nie ma znaczenia.
Mógł wybrać usługę automatyczną, faks
na żądanie lub skorzystać z informacji na
witrynie internetowej.
Z punktu widzenia „kolejkowej” perspek-
tywy używanej przy analizie poziomu
obsługi. klient, który WYŁĄCZNIE chciał
rozmawiać z operatorem, czekał średnio
15 sekund. Klient ten ma prawo twierdzić,
że w rzeczywistości spędził 3 minuty
i 15 sekund, czekając na połączenie z ope-
ratorem (w tym 3 minuty przechodząc
przez IVR). Dodatkowo może doliczyć czas
odsłuchiwania komunikatu powitalnego.
Dylemat jest oczywisty. Stwarza mana-
gerom call centers trudności. Uwidacz-
nia także, że poziom obsługi kontaktów
bezpośrednich z operatorem (service level
alone for voice calls to agents) nie może
być podstawą oceny pracy contact center.
Tradycyjne
centrale
telefoniczne
dostarczały danych dotyczących poziomu
obsługi wyłącznie dla kolejek ACD (ACD
queues). Wpływ systemów IVR pierwotnie
nie miał większego znaczenia, ponieważ
powitania były krótkie, a menu nie dawało
zbyt wielu wyborów. Obecne systemy IVR
są tak skomplikowane, że dzwoniący może
błądzić długie minuty przed dotarciem do
opcji pozwalającej mu rozmawiać z opera-
torem. Tak więc tradycyjny punkt widze-
nia na poziom obsługi (oparty o pomiar
czasu, jaki upływa od wejścia wywołania
do kolejki a odebraniem tegoż wywołania
przez operatora) nie oddaje czasu oczeki-
wania klienta na połączenie.
Źródło: http://www.call-center.net/tutorial-
meas-mod5.htm
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
39
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Wybór wzoru do obliczeń: jakie to
ma znaczenie?
Wybór wzoru do obliczania poziomu obsługi nie ma
większego znaczenia, jeśli jest on robiony wyłącznie dla celów
wewnętrznych contact center. W tej sytuacji istotne jest jedynie
to, aby do obliczeń robionych w różnych okresach stosowany
był ten sam wzór. Pozwoli to na porównywanie zmian poziomu
obsługi w czasie.
Jeżeli jednak wskaźnik poziomu obsługi ma być porównywany
z podobnym wskaźnikiem w innym lub innych contact centers
(np. ma posłużyć do benchmarkingu) lub ma służyć do porów-
nywania różnych projektów w usługowym call center, warto
mieć pełną jasność, jak nasz wskaźnik i wskaźniki z nim
porównywane są liczone.
Obliczenia biorące pod uwagę A dadzą zupełnie inne
wyniki niż obliczenia bazujące na okresie B lub C, mimo
że dotyczą tego samego przypadku. Jedyną różnicą jest
to, jakie składniki wzięto pod uwagę w obliczeniach.
J. Jak często należy mierzyć
poziom obsługi?
Ustalenie częstotliwości dokonywania pomiaru poziomu
obsługi zależy – przede wszystkim – od liczby wywołań
(contact volume) i zmienności liczby wywołań w czasie
(contact patterns). Contact center, w którym występują okresy
dramatycznie wzmożonej aktywności oraz okresy spokoju,
może wymagać częstszych pomiarów niż contact center
o w miarę ustabilizowanym ruchu telefonicznym.
Jeżeli każdy dzień w miesiącu podobny jest do pozostałych dni,
zupełnie wystarczający będzie pomiar miesięczny, oczywiście
o ile w tym czasie nie zmieniła się obsada centrum.
40
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
W niektórych centrach ruch telefoniczny zmienia się w ciągu
miesiąca, np. znacząco więcej osób dzwoni na początku i na
końcu miesiąca, podczas gdy między tymi okresami odnotowuje
się w miarę stałą liczbę dzwoniących. W takiej sytuacji, przy
stałym zatrudnieniu, jakość obsługi klienta na początku i końcu
miesiąca może dramatycznie spadać. Codzienny pomiar byłby
więc tu na miejscu.
I wreszcie trzeci przypadek. W centrum, w którym ruch
telefoniczny wykazuje ostre szczyty i głębokie doliny, pomiar
dokonywany codziennie jest koniecznością.
Jeśli na dodatek w ciągu tygodnia i dnia ruch zmienia się od
bardzo intensywnego do umiarkowanego, może okazać się,
że niezbędny jest pomiar w interwałach godzinnych, a nawet
półgodzinnych.
Tak więc częstość dokonywania pomiarów poziomu
obsługi powinien wynikać z rozkładu ruchu tele-
fo nicznego, a w szczególności jego zmienności
w czasie.
K. Pożądany poziom obsługi od
strony klienta
Ustalanie pożądanego poziomu obsługi warto rozpocząć od
zdania sobie sprawy, że nie istnieje jeden uniwersalny standard.
Badanie przeprowadzone przez Prosci Research, obejmujące
271 contact centers w 24 krajach, wskazuje, że 85% połączeń
jest odbieranych w czasie 20–50 sekund, ale także, że istnieje
poważne zróżnicowanie między branżami.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
41
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Tabela 2. Cele związane z pożądanym poziomem obsługi w
różnych branżach
procent
wywołań
połączonych
w
ciągu x
sekund
banki
93
25
edukacja
95
52
turystyka/podróże
91
54
usługi finansowe
85
38
instytucje rządowe
83
18
służba zdrowia
86
28
ubezpieczenia
84
31
produkcja przemysłowa
88
49
usługi
92
17
elektrownie, gazownie
89
32
Uwaga: Pogrubieniem oznaczono komórki, w których
wartości różnią się znacznie od pozostałych.
Call Center Best Practices Benchmarking Re-
ports: Special Operations Edition), Prosci
Research 2002 http://www.call-center.
net/ccstudy-practices.htm. Raport obejmuje
271 contact centers w 24 krajach.
Zróżnicowanie poziomu obsługi w zależności od branży
i usługi, która dostarczana jest przez contact center, nie
powinna dziwić. Klienci help desk dostarczającego im wsparcia
w zakresie oprogramowania komputerowego będą mieli o wiele
wyższą tolerancję na oczekiwanie na połączenie niż osoby
chcące skorzystać z biura numerów (directory assistance).
Ci ostatni oczekują prawie natychmiastowego połączenia
z operatorem, podczas gdy ci pierwsi będą gotowi czekać nieco
na połączenie.
42
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Mimo, że dominuje przekonanie o poprawności
reguły, że pożądanym poziomem obsługi jest 80/20
(80% telefonów odebranych w ciągu 20 sekund), wcale
taki ani być nie musi, ani nie jest. Wprowadzanie
wysokiego poziomu obsługi klienta (mierzonego odsetkiem
wywołań podjętych w założonym czasie) jest kosztowne.
Warto mieć dowody na to, że te wydatki to dobrze ulokowana
inwestycja.
Poziom tolerancji na oczekiwanie na
połączenie
Mechaniczne podejście do pomiaru poziomu obsługi, w któ-
rym kluczową rolę odgrywa pomiar porzuconych połączeń,
czyli bezrefleksyjne stosowanie wyliczeń generowanych
przez ACD, daje fałszywe pojęcie o poziomie dostępności dla
dzwoniących.
Jednym z wyrazów bezrefleksyjności jest wymuszanie na
contact center zmniejszania czasu oczekiwania na połączenie
do coraz to krótszych okresów. Jest to o tyle bezrefleksyjne,
że – tak jak w wielu innych przypadkach – działa tu „prawo
zmniejszających się korzyści”. Poziom zadowolenia klienta,
reklamacje, zmiany w przychodach na godzinę pracy
operatora i inne korzyści nie rosną liniowo (proporcjonalnie)
do zmniejszania się czasu oczekiwania na połączenie. Może się
zdarzyć, że zmniejszenie porzuceń z 10% na 5% nie przyniesie
oczekiwanych korzyści firmie.
Porzucenia wywołań wynikają głównie z poziomu tolerancji
dzwoniących. Istnieje wiele powodów, dla których dzwoniący
czekają, i wiele powodów dla których odkładają słuchawkę:
1. Poziom motywacji, czyli znaczenie – dla dzwoniącego
– połączenia z danym numerem. Osoba dzwoniąca do help
desk w sprawie kłopotów z oprogramowaniem lub chcąca
zamówić coś specjalnego, a nawet osoba dzwoniąca w
sprawie specjalnej promocji pewnie będą gotowe poczekać
dłużej niż przeciętnie.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
43
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
2. Dostępność równoległych kanałów komunikowania
się, takich jak firmowa witryna www. Jeżeli pożądana
informacja jest dostępna w innym miejscu, dzwoniący może
zdecydować się na poszukanie jej tam zamiast dłuższego
czekania na połączenie.
3. Poziom obsługi w firmach konkurencyjnych. Jeżeli
konkurencja dysponuje podobnymi produktami lub
usługami, ale oferuje lepszy poziom obsługi, dzwoniący
mogą być mniej cierpliwi, wiedząc, że mają możliwość
wyboru dostawcy.
4. Poziom oczekiwań – czy za każdym razem, gdy dzwoniący
próbuje się połączyć, musi czekać długo, czy też zwykle
oczekiwanie jest krótkie. To wcześniejsze doświadczenie
(a przy jego braku, reputacja) może mieć wpływ na
gotowość do czekania. Jesteśmy gotowi czekać dłużej
na połączenie z informacją kolejową niż z korporacją
taksówkową. Dłużej z urzędem niż firmą komercyjną.
5. Ile czasu ma dzwoniący. Chodzi tu zarówno o stosunek
do czasu (osoby starsze, a szczególnie emeryci, są pewnie
gotowe czekać dłużej niż osoby pracujące i młodsze
wiekiem), jak i czas do dyspozycji w danym momencie.
6. Warunki, jakie ma dzwoniący w czasie wykonywania
telefonu. Komfortowe warunki oczekiwania pomagają
dzwoniącemu, podczas gdy tolerancja na czekanie osoby
dzwoniącej po pomoc drogową z komórki, w której do
rozładowania baterii zostało niewiele czasu, może być
niewielka.
7. Kto płaci za oczekiwanie. Dzwoniący może mieć
mniejszą gotowość do przedłużonego czekania, jeśli jest
świadom, że płaci za koszt połączenia, szczególnie gdy jest
to połączenie międzymiastowe.
8. Jałowe oczekiwanie wydaje się trwać dłużej. Gdy
jesteśmy zajęci, czas mija szybciej. „Znudzenie”, jak
stwierdził filozof James Williams, „powoduje, że zaczynamy
zwracać uwagę na upływ czasu.”
9. Poziom niepewności w czasie czekania. Oczekiwanie
wypełnione niepewnością wydaje się trwać dłużej. Podając
osobie oczekującej, jak długo może trwać oczekiwanie nie
tylko wskazujemy że szanujemy jej czas, ale pozwalamy
jej na wykorzystanie czasu oczekiwania na inne zajęcia.
44
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Rozsądnym pomysłem wydaje się odtworzenie w czasie
takiego czekania informacji o tym, że na stronie www jest
dział często zadawnych pytań oraz formularz zgłoszeniowy.
Przynajmniej część dzwoniących może zdecydować się na
skorzystanie z alternatywnego sposobu zdobycia informacji
lub zgłoszenia swojej sprawy.
Jones and Peppiatt,
„
Managing Perceptions
of Waiting Times in Service Queues” (re-
vised in 1996). Cytowane za: Kathryn Jack-
son, Ph.D., Thinking Beyond the Old 80/20
Rule, Call Center Magazine, January 2002.
10. Poziom zrozumienia powodów, dla których trzeba
czekać. Jesteśmy w stanie zrozumieć, że może być
trudniej dodzwonić się po taksówkę w Wigilię wieczorem
lub około 8:00 rano, jeśli tego dnia panują złe warunki
pogodowe. W tym drugim przypadku łatwiej nam będzie
pogodzić się z koniecznością dłuższego poczekania na
połączenie z zakładem energetycznym, w którym chcemy
zgłosić zerwaną linię elektryczną. Jeżeli dodzwonimy się
do Działu Obsługi Klienta naszego GSMa i usłyszymy
nagraną wiadomość mówiącą, że „mamy wyjątkowo
wielkie obciążenie sieci, w związku z czym mogą nastąpić
trudności w połączeniach telefonicznych”, możemy być
skłonni poczekać dłużej z naszą reklamacją.
11. Różnice indywidualne. Temperament dzwoniącego,
nastrój w danej chwili, pogoda, frustracja wynikająca ze
złego funkcjonowania nowo zakupionego produktu – to
tylko niektóre z nich.
Patrz: The Importance of Abandoned Calls,
http://www.diagnosticstrategies.com/
abandonment.htm. Rose Polchin z Incom-
ing Calls Management Institute nazywa je
„
seven factors of caller tolerance”.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
45
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Zróznicowanie poziomu tolerancji na
oczekiwanie
Można przyjąć, że najkrótsze okresy oczekiwania na połą-
czenie powinny mieć contact centers obsługujące sprzedaż.
Nieco dłuższe – nastawione na obsługę klienta, a najdłuższe
zajmujące się wsparciem technicznym (technical support).
Jeden z managerów contact center tak opisuje swoje
doświadczenia:
W moim pierwszym call center (rezer-
wacje hotelowe obsługujące rozmowy
przychodzące) tolerancja dzwoniących
zależała od sezonu, wydarzeń (events),
poczucia pilności oraz naszego IVR (Inter-
active Voice Response). W zimie dzwoniący
wykazywali niższą tolerancję. Mieli bo-
wiem więcej innych opcji (innych hoteli, do
których mogli dzwonić). Mieli więcej czasu
na poszukiwanie stosownego hotelu, więc
nie chcieli czekać na dodzwonienie się
do konkretnego hotelu. W czasie sezonu
(od środka wiosny do środka jesieni) kolej-
ka oczekujących rosła proporcjonalnie do
dostępności miejsc hotelowych. Dzwoniący
mieli mniej dostępnych opcji w swojej ka-
tegorii cenowej.
Dzwoniący traci poczucie kontroli, gdy
widzi, że zaczyna brakować mu czasu na
znalezienie odpowiedniego hotelu na pla-
nowanych wyjazd.
W naszym call center mieliśmy IVR. Niek-
tóre z nagranych wiadomości miały po-
zytywny wpływ na tolerancję dzwoniących
do poczekania w kolejce. [...]
46
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Obecnie pracuję w firmie dostarczającej
usługi telekomunikacyjne osobom głu-
chym, mającym ograniczony słuch oraz
osobom mającym problemy z mówieniem.
Nasze działania są ściśle regulowane przez
Federalną Komisję Telekomunikacyjną
(FCC, Federal Communication Commis-
sion) oraz władze stanowe. Nie możemy
używać IVRa. Dzwoniący mają bardzo
niską tolerancję na czekanie w kolejce
na połączenie. Nie ma też niemal żadnej
sezonowości w natężeniu ruchu. Dzwoniący
sądzą, że nie powinni czekać na połączenie.
Dla nich jesteśmy jak stale działająca linia
telefoniczna: oczekują, że ktoś odbierze,
gdy tylko zakończą wybieraniu numeru,
tak jak oczekujemy że – po podniesieniu
słuchawki – usłyszymy sygnał działającej
linii telefonicznej. Dzwoniący nie mają
żadnych alternatywnych sposobów poro-
zumienia się z nami. Kolejka więc musi być
stale bardzo krótka.
John Riggs, Tennessee Relay Service, w
dyskusji na temat czasu oczekiwania na
połączenie. http://www.incoming.com/
queuetips/pages/200208/qt08160251.
aspx?SelectedNode=50
W zależności od branży i typu obsługiwanych rozmów warto
więc przyjąć, że x początkowych sekund nie powinno być
wliczane do kalkulacji poziomu wskaźnika. Można przyjąć, że
jeśli dzwoniący odłożył słuchawkę przed upływem np. 15 lub
20 sekund, w rzeczywistości nie potrzebował nawiązać kontaktu
lub uświadomił sobie, źe połączył się ze złym numerem.
Usunięcie z wzoru bardzo krótkich okresów oczekiwania
poprawi wyliczany wskaźnik, ale rzeczywistym celem tej
operacji nie jest uzyskanie bardziej optymistycznych wyników,
ale urealnienie wskaźnika.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
47
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Czerpiąc informacje z rozmaitych źródeł, Jean A. Bave-Kerwin
twierdzi, iż :
• 90% odkłada słuchawkę po 40-sekundowym oczekiwaniu,
podczas którego w słuchawce jest cisza,
• po 45-sekundowym oczekiwaniu słuchawkę odkłada 45%
osób,
• muzyka w słuchawce powoduje, że dzwoniący są gotowi
czekać 30 sekund dłużej.
http://www.incoming.com/queuetips/
pages/200208/qt08160251.
aspx?SelectedNode=50
Badanie przeprowadzone przez Nationwide Insurance
pozwoliło stwierdzić, że muzyka plus informacja w czasie
oczekiwania powodowała, że trzyminutowe czekanie było dla
dzwoniących znośne. Sama informacja o nowych produktach
powodowała zwiększenie sprzedaży o 15%–35%.
Sondaż opinii klientów jako
narzędzie ustalenia poziomu toleracji
na czekanie
Jedną z metod ustalania stopnia elastyczności poziomu
obsługi (service-level elasticity) jest przeprowadzenie badania
tejże elastyczności (a service-level elasticity study). Jego celem
ma być poznanie stanowiska klientów, jaki poziom obsługi są
gotowi tolerować. Na podstawie ustalenia, jak długo klienci są
gotowi czekać na połączenie bez poczucia, że są niewłaściwie
traktowani, kierownictwo contact center będzie mogło ustalić
pożądany poziom obsługi. Takie podejście ma głębokie
uzasadnienie – zadowolenie klienta wynika z postrzeganego
(subiektywnego), a nie rzeczywistego (obiektywnego) poziomu
obsługi.
Badanie elastyczności w postrzeganiu poziomu obsługi
obejmuje:
48
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Sondaż opinii klientów. Sondaż powinien uchwycić to,
jak klienci postrzegają czas oczekiwania, jak postrzegają
efektywność pracy agenta i całego contact center, a także
poziom zadowolenia i lojalności klienta.
Jedno z pytań sondażu może brzmieć: „Jak
długo jesteś (byłbyś) gotów czekać na
połączenie z operatorem?”. Odpowiadający
powinni
otrzymać
listę
wyborów:
(a) 0 do 30 sekund, (b) 31 do 45 sekund,
(c) 46 do 60 sekund, (d) 61 do 90 sekund,
(e) 91 do 120 sekund, (f) 121 do 240 sekund,
(g) dłużej niż 240 sekund.
Sondaż powinien też zawierać następujące
trzy pytania:
1. Czy Twój czas oczekiwania
był krótszy, dłuższy, czy takiej
długości, jakiej oczekiwałeś?
2. W jakim stopniu byłeś zado-
wolony z obsługi?
3. W jakim stopniu jesteś zado-
wolony z działań naszej firmy?
Pytanie pierwsze mierzy oczekiwania. Py-
tanie drugie i trzecie mierzą zadowolenie
klienta z kontaktu z operatorem con-
tact center i z działań firmy. Odpowiedzi
na pytania powinny być oznaczane na
pięciopunktowej skali Likerta.
Sondaż taki powinien być przeprowadzony
telefonicznie w okresach, w których po-
ziom obsługi był wysoki (czas oczekiwania
krótki) oraz – dla porównania – w czasie,
w którym poziom obsługi był niski (czas
oczekiwania długi). W ten sposób uchwy-
cone zostaną zróżnicowane doświadczenia
dzwoniących.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
49
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Analiza. Osoby prowadzące analizę
wyników pobierają z systemu telefoniczne-
go, aby ustalić czas oczekiwania klientów,
a po uzupełnieniu ich o odpowiedzi każdej
z osób biorących udział w sondażu całość
danych poddają wielozmiennowej ana-
lizie statystycznej (multivariate statisti-
cal analysis). Jeżeli takie dopasowanie
danych każdej z osób nie jest możliwe,
zamiast indywidualnych danych z sys-
temu telefonicznego można użyć danych
uśrednionych dla odcinków czasu, w któ-
rym następowały oceniane połączenia.
Nawet jeśli tak zestawione dane nie będą
zbyt precyzyjne, pozwolą na wyciąganie
wniosków.
Zestawienie faktycznego (pobranego z sys-
temu telefonicznego) czasu oczekiwania
z odpowiedziami na pytania sondażu może
dać możliwość odpowiedzi na następujące
pytania :
• Ile wynosi postrzegany, a ile fak-
tyczny czas oczekiwania?
• Czy czas oczekiwania wpływa
na zadowolenie klienta?
• Czy zadowolenie klienta ma
wpływ na jego lojalność?
• Jeżeli czas oczekiwania wpływa
na zadowolenie, to czy wpływ
ten jest silniejszy, słabszy czy też
równy wpływowi sposobu, w jaki
operator prowadził rozmowę?
• Jak długo większość klientów jest
gotowa czekać na połączenie?
• Jeżeli dzwoniący są przekonani, że
klienci czekali zbyt długo,
co może zrobić operator contact
center, aby uratować dany kontakt?
50
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Wyniki. Biorąc pod uwagę przypadki firm,
które przeprowadziły podobne badania,
można oczekiwać następujących wyników:
• Zadowolenie klienta zależy w
więk szym stopniu od jakości doś-
wiad czenia z kontaktu z opera-
torem niż od czasu oczekiwania.
· Czas oczekiwania może nie mieć
wpływu na ocenę rozmowy z ope-
ratorem i na ocenę jego pracy.
• Dzwoniący tolerują czekanie
trwające około 120 sekund.
• Im bardziej dzwoniący czuje się
zezłoszczony i sfrustrowany, tym
bardziej wyraźna nastąpi u niego
rozbieżność między odczuwanym
a rzeczywistym okresem oczeki-
wania. Jeżeli natomiast połączenie
nastąpi w granicach tolerowanego
okresu oczekiwania, tym bardziej
ocena ta będzie realistyczna.
Jeżeli wyniki naszego badania elastyczności
poziomu obsługi wskazują, że spodziewany
czas oczekiwania jest dłuższy niż ten, który
udało się nam uzyskać, oznacza to, że
dostarczamy wyższego wskaźnika niż pozi-
om tolerancji.
Kathryn Jackson, Ph.D., Thinking Beyond
the Old 80/20 Rule, Call Center Magazine,
January 2002
Zaproponowany przez Kathryn Jackson sondaż opinii klientów
na temat tolerancji na czekanie na połączenie ma wszelkie cechy
poprawności warsztatowej. Ma zarazem charakter deklaratywny,
co jest szczególnie dobrze widoczne w pytaniu o tolerowanie
okresu oczekiwania. Trudno jest sobie wyobrazić respondenta,
który z pełną odpowiedzialnością dokona rozróżnienia między
okresami od 61 do 90 sekund i od 91 do 120 sekund.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
51
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Do jakiego poziomu warto
zmniejszać odsetek porzuconych
połączeń?
Można sobie zadać pytanie: „Do jakiego poziomu warto
zmniejszać odsetek porzuconych połączeń?”.
Z tego, co zostało powiedziane wyżej, zmniejszenie
do zera nie jest ani możliwe (szybkie porzucenia,
spowodowane głównie błędnym wybraniem numeru są
czymś danym i można przypuszczać, że nie znikną), ani
warte zachodu (część porzuceń to porzucenia korzystne,
np. na rzecz samoobsługi).
Bob Pierson z firmy Hewlett-Packard
stwierdza, na przykład, że uzyskanie
porzuceń na poziomie 2% może oznaczać
nadmierne
zatrudnienie
operatorów,
nawet w dziale telefonicznej sprzedaży.
Potencjalny klient, który chce uzyskać
wstępną informację na temat produktów
kompu-terowych, jest gotów poczekać
pół minuty. Pewnie nawet nie odnotuje,
że skróciliśmy czas oczekiwania do 15–20
sekund, ponieważ o wiele ważniejsze od
tych kilkunastu czy kilkudziesięciu sekund
będzie to, czy uzyskał od operatora
interesujące go informacje.
http://www.incoming.com/queuetips/
pages/200208/qt08160202.
aspx?SelectedNode=50
Sensownymi metodami poprawiania poziomu obsługi są
– między innymi:
• wprowadzanie samoobsługi i promowanie jej (także
w czasie zapowiedzi),
• skracanie czasu prowadzenia rozmowy (niekoniecznie
przez skracanie konwersacji, ale przez skracanie czasu on-
hold, sprawniejsze posługiwanie się klawiaturą, szkolenie
w zakresie sporządzania notatek),
52
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
• dostosowywanie obsady do poziomu ruchu,
• rozdzielanie kolejek według wartości klienta
(w dotychczasowych rozważaniach każdy klient był
jednakowo ważny, co jest poglądem nieaktualnym od
pojawienia się CRMu),
• rozdzielanie kolejek na sprawy rutynowe i specjalne
(np. Urząd Skarbowy mógłby mieć specjalny numer
dla doradców podatkowych, a inny dla indywidualnych
podatników),
• wyrównywanie obciążenia ruchem w czasie
(np. przez informowanie w czasie zapowiedzi, że najłatwiej
jest dodzwonić się np. między 10 a 11 oraz między 14 a 15),
• zmniejszanie podaży wywołań zarówno dzięki
załatwianiu spraw w czasie pierwszego kontaktu, jak i
zmianom zapowiedzi, które słyszy dzwoniący).
Głos w dyskusji: Słabości poziomu
obsługi jako miary
POZIOM OBSŁUGI (service level) jest
przez wielu traktowany jako miara jakości
obsługi. W rzeczywistości jest to kiepski
wskaźnik jakości obsługi.
Podczas gdy długie oczekiwanie może
być irytujące dla dzwoniących oraz
może prowadzić do odłożenia słuchawki
i poczucia, że jakość usługi jest niska,
błyskawiczne odbieranie połączeń nie
gwarantuje pozytywnej opinii o pozio-
mie obsługi. Na przykład, większość osób
woli poczekać dłużej i rozmawiać z osobą
o wyż szych kwalifikacjach niż czekać krócej
na połączenie z kiepsko przeszkolonym
operatorem. Co gorsza, używanie PO-
ZIOMU OBSŁUGI jako miary działania
call center może prowadzić do subopty-
malizacji działań i wzrostu kosztów. Aby
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
53
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
ocenić użyteczność wskaźnika, musimy
stwierdzić, co dzieje się, gdy miara odchy-
la się od pożądanej wartości.
Brian Galvin. 2006. Getting Call Center
Metrics Right: Understand what perfor-
mance metrics the customer thinks are im-
portant. March 01, 2006. http://www.des-
tinationcrm.com/articles/?ArticleID=5872
Brian Galvin – wiceprezes Genesys Tele-
communications Laboratories. www.gene-
syslabs.com
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
55
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
3. Załatwienie sprawy za
pierwszym razem
Załatwienie sprawy za pierwszym razem (FCR, First-Call
Resolution) to odsetek rozmów, które nie wymagają żadnego
dodatkowego kontaktu w sprawie, z którą dzwonił klient; ani
klient nie potrzebuje kontaktować się z call center, ani operator
(a dokładniej: żaden z pracowników call center) nie potrzebuje
się kontaktować z klientem, ponieważ sprawa, w której dzwonił
klient, została załatwiona w czasie pierwszego kontaktu.
Brad Cleveland. Five of Today’s Most Misun-
derstood Terms. Contact Professional Maga-
zine. September/October 2003.
Miara wydaje się prosta, ale call centers różnią się zasadniczo
tym, jak FCR jest mierzona. Różnią się co do tego, jak
traktowane jest „załatwienie sprawy”:
a. Klient pytany o to, czy sprawa, z którą dzwonił
została załatwiona, potwierdza, że tak właśnie było.
Takie sondaże klientów wykonywane następnego dnia,
w których klient pytany jest, ile razy dzwonił w danej
sprawie. mogą wywołać irytację u klientów. Może on
stwierdzić, być może niezbyt grzecznie, ale nie bez powodu:
„to ty mi powiedz”. Zdecydowanie lepiej jest pytać o to, czy
sprawa została załatwiona po myśli klienta.
b. Na podstawie danych z systemu teleinformatycznego
(CTI technology), poprzez sprawdzenie, czy z tego
samego numeru w określonym czasie (np. 24 godzin,
48 godzin, 7 dni lub 30 dni) nastąpiło wywołanie
(lub połączenie). Jeden z powodów zawodności tej metody
wynika stąd, że klient wcale nie musi dzwonić dwa razy
pod rząd z tego samego aparatu, a tylko takie przypadki
zostaną odnotowane. A przecież może zdarzyć się i tak,
że w odstępie kilku godzin lub dni ta sama osoba dzwoni
w różnych sprawach.
56
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
c. Konsultant nie musi przełączać rozmowy do
innego specjalisty. To podejście realizowane jest na
kilka sposobów: albo tak zdecydowanie, jak tu zostało
powiedziane, albo zezwala się operatorom na jedno
przełączenie i nawet wtedy zalicza mu się rozwiązanie
sprawy za jednym podejściem. Nie wydaje się, aby ta
miara była szczególnie trafna. Klientowi bowiem zależy na
załatwieniu sprawy i bardziej dba o to, czy call center jest
w stanie to zrobić niż z iloma osobami rozmawia.
d. Konsultant robi w czasie rozmowy wszystko, co
wchodzi w zakres jego uprawnień i odpowiedzialności.
Powodem stosowania tej miary jest to, że klienci nie zawsze
orientują się, jakie zadania jest w stanie zrealizować call
center (lub help desk), z którym się kontaktują. W tym
przypadku wyklucza się wszystkie rozmowy wychodzące
poza zakres obowiązków operatorów.
e. W programie komputerowym, którym posługuje się
konsultant, jest możliwość oznaczenia zamknięcia
sprawy. Ta metoda może być zawodna. Operator może
mieć poczucie, że rozwiązał sprawę, z którą klient się
do niego zwracał, ale poczucie to nie musi być wcale
podzielane przez dzwoniącego.
Brad Cleveland. Five of Today’s Most Misun-
derstood Terms. Contact Professional Maga-
zine. September/October 2003. http://
www.contactprofessional.com/issues/ar-
ticle.asp?ID=127
First Call Resolution, Annual Retreat – May
30, 2002; http://www.ccstrategyforum.
com/retreat/Getting_to_FCR.doc
W obliczeniach różnie traktuje się liczbę rozmów, do
której odnosi się kontakty, w czasie których sprawa została
rozwiązana. Niekiedy są to wszystkie połączenia przyjęte przez
operatorów, innym razem połączenia przyjęte i połączenia
porzucone, a jeszcze innym – tylko te przeprowadzone
rozmowy, które spełniają pewnie kryteria (np. pomija się
błędne połączenia, połączenia obsłużone całkowicie przez IVR,
rozmowy w sprawach nie wchodzących w zakres uprawnień
contact center).
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
57
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Brad Cleveland. Five of Today’s Most Mis-
understood Terms. Contact Professional
Magazine. September/October 2003. http://
www.contactprofessional.com/issues/ar-
ticle.asp?ID=127
Sprawy komplikują się dodatkowo w przypadku contact
center posługującego się wieloma kanałami komunikowania
się z klientami. Wymaga bowiem koordynowania informacji
o kontaktach telefonicznych i (na przykład) mailowych.
Najlepiej byłoby, gdyby o tym, czy sprawa została załatwiona
w czasie pierwszego kontaktu, decydował sam dzwoniący.
Tylko on wie, czy w dalej sprawie musiał kontaktować się
ponownie czy nie.
Managerowie call center, w szczególności tych, które zajmują
się zgłoszeniami awarii, reklamacjami i wsparciem technicznym,
mają powody, aby uważnie monitorować poziom FCR, ponieważ
każda kolejna rozmowa z klientem w tej samej sprawie
jest nie tylko wskaźnikiem braku zadowolenia klienta
z załatwienia sprawy, z którą dzwonił, ale także dlatego,
że kolejne rozmowy zwiększają ruch telefoniczny,
co z kolei zwiększa potrzebę zatrudniania większej
liczby operatorów.
Przy wszystkich innych czynnikach niezmienionych wyższe
wskaźniki FCR oznaczają wydłużony czas prowadzenia
rozmowy (talk time).
http://searchcrm.techtarget.com/
sDefinition/0,,sid11_gci887386,00.html
Nasze centrum dostarcza wsparcia tech-
nicznego dla użytkowników internetu.
Nasze AHT wynosił około 8 minut. Os-
tatnio podjęliśmy inicjatywę zwiększenia
FCR i zmniejszenia kosztów. W ciągu kilku
pierwszych tygodni AHT podskoczył do
58
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
12 minut. Zachęcaliśmy operatorów, aby
zajmowali się sprawami zgłaszanymi przez
klientów tak, żeby ci nie musieli dzwonić
ponownie. Czas rozmowy przekłada się na
zwiększony koszt, ale zwróci się w dalszej
perspektywie.
John Dallas z Bell Nexxia Inc. cytowany w:
Level 1 AHT. http://www.incoming.com/
queuetips/pages/200208/qt08160211.
aspx?SelectedNode=50 (August 2002)
L. Zanim ustalisz pożądany
poziom wskaźnika FCR
Wysokie wskaźniki FCR są przedmiotem pożądania w wielu
organizacjach usługowych. Zanim jednak ustali się sposób
ich mierzenia, warto zdać sobie sprawę z następujących
czynników:
• Przyjęty model postępowania. Jeżeli operatorzy
mają przyjmować jak najwięcej połączeń, mogą skracać
prowadzone rozmowy, gdy na linii ustawia się kolejka,
a w spokojniejszym czasie oddzwaniać do tych, z którymi
zakończyli rozmowę przed czasem. W ten sposób będą
zmniejszali wskaźnik FCR.
• Charakter rozmów. Call center, w którym operatorzy
mają za zadanie przełączanie rozmów (a dispatch), nigdy
– z definicji – nie osiągną wysokich wskaźników FCR.
Podobnie będzie w przypadku rozmów wymagających
zatwierdzania decyzji operatora. Im prostsze, bardziej
rutynowe rozmowy, tym większa szansa na wysokie
wskaźniki FCR. Nawet tak drobna sprawa, jak wprowadzenie
na witrynie internetowej odpowiedzi na często zadawane
pytania (FAQs), może obniżyć wskaźnik FCR, ponieważ do
operatorów nie będą trafiać ci potencjalni dzwoniący, którzy
znaleźli odpowiedź na swoje proste pytania.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
59
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
• Procedury traktowania zdarzeń masowych. Jeżeli
każde zgłoszenie dotyczące awarii serwera lub zerwanych
przez wichurę linii telefonicznych jest traktowane jako
osobne zgłoszenie i uznawane za załatwione, gdy awaria
została usunięta, wskaźnik FCR będzie niski. Jeżeli natomiast
operatorzy będą traktować tylko pierwsze zgłoszenie
o awarii jako jedyne – wysoki. Firmie może zależeć na
upewnieniu się, że operatorzy załatwili każdy przypadek
osoby, która została pozbawiona możliwości korzystania
z komputera lub odcięta od dopływu energii elektrycznej.
Musi jednak w takiej sytuacji mieć świadomość, że decyzja
ta będzie miała wpływ na wysokość FCR.
• Umiejętności operatorów pierwszej linii. Im więcej
wiedzą i więcej potrafią operatorzy pierwszej linii, tym
więcej zgłoszonych przez klientów przypadków będą
w stanie rozwiązać samodzielnie. Systematyczne szkolenia
i dobrze zorganizowane materiały informacyjne będą
ogromną pomocą.
• Rodzaje klientów. Niektórzy klienci nie lubią pozostawać
na linii w czasie, gdy operator diagnozuje problem i próbuje
go rozwiązać. Wolą, aby operator oddzwonił. Oczywiście,
mają do tego prawo. Temu, jaka część klientów ma takie
właśnie preferencje, warto przyjrzeć się przed ustaleniem
pożądanego poziomu wskaźnika FCR.
• Kanały kontaktów. Poczta elektroniczna, faks lub wpis na
formularzu www nie są wliczane do FCR. Dla nich standardy
i wskaźniki należy ustalić osobno.
http://www.thediagonalgroup.com/ezines/
angle/sa8.htm
Niels Kjellerup, First Call Resolution – intro-
duction to Quality Management September
2003. http://www.callcentres.com.au/first_
call_resolution.htm
http://www.enkata.com/solutions/first_call.
html
Jeśli uświadomimy sobie, jak daleko idą rozbieżności
dotyczące rozumienia i pomiaru FCR, z właściwą ostrożnością
będziemy mogli traktować „super-specjalistów” podających
60
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
standardy i wzorce. Niewtajemniczonym mogą wydawać się
ważnymi informacjami. Na podstawie dotychczasowej analizy
wiemy, że są bałamutne.
Niels Kjellerup twierdzi, że niedostrzeganie problemu FCR
jest odpowiedzialne za 25–30% kosztów operacyjnych call
centers.
Niels Kjellerup, First Call Resolution – intro-
duction to Quality Management September
2003. http://www.callcentres.com.au/first_
call_resolution.htm
Enkata (producent oprogramowania, które ma pomagać
w podwyższaniu wskaźników FCR), twierdzi, że FCR wynosi
około 60% (overall industry FCR rates hovering around
60 percent), co oznacza, że 40 na każde 100 rozmów to roz-
mowy w tej samej sprawie. Ma to kosztować firmy ponad
10 milionów dolarów rocznie.
http://www.enkata.com/solutions/first_call.
html
Według Jeannie Torres z Modern Postcard, call centers
rozwiązują 78,3% problemów klientów w czasie jednego
kontaktu.
http://www.incoming.com/queuetips/
pages/200307/qt03072408.
aspx?SelectedNode=50
http://www.incoming.com/queuetips/
pages/200307/qt03072408.
aspx?SelectedNode=50
Mike Desmarais i Sarah Kennedy z SQM Group na podstawie
porównania (benchmark) 150 call centers stwierdza, że śred-
nia FCR wyniosła 67%, podczas gdy najlepsze call centers
(the call centers that achieved world class customer satisfaction)
osiągały poziom 86%. Przywołany przez nich przypadek call
center Sears Canada wybijał się na tle. Centrum to miało
91% „bardzo zadowolonych” klientów, przy wskaźniku FCR
na poziomie 92%.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
61
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Mike Desmarais & Sarah Kennedy. First
Call Resolution - the Key to Customer Sat-
isfaction! Contact Management Publication,
Summer 2003; http://www.sqmgroup.com/
fcr.html
Głosy w dyskusji: Słabości
załatwiania sprawy za pierwszym
razem jako miary
Miarą będącą źródłem jeszcze po-
waż niejszych wątpliwości niż PO-
ZIOM OBSŁUGI (service level) jest
ZAŁATWIENIE SPRAWY ZA PIER-
WSZYM RAZEM. Jest oczywiste, że nikt
nie lubi być odbijany od jednego opera-
tora do drugiego. Równie jasne jest jed-
nak, że podział operatorów na pierwszą
linię, która załatwia najprostsze problemy,
a przekierowuje do operatora drugiej linii,
jeśli zgłoszenie dotyczy bardziej skom-
plikowanej kwestii, jest efektywne kosz-
towo. Podobnie sensowne wydaje się od
dzwanianie po wyszukaniu trudno
dostępnej informacji niż trzymanie
rozmówcy na linii, aby podnieść wskaźnik
ZAŁATWIANIA ZA PIERWSZYM RA-
ZEM. Nawet w tych przypadkach, gdy
ZAŁATWIENIE ZA PIERWSZYM RA-
ZEM jest celem mającym sens, jest to
wskaźnik trudny do mierzenia i łatwo go
nie doceniać.
Brian Galvin. 2006. Getting Call Center
Metrics Right: Understand what perfor-
mance metrics the customer thinks are im-
portant. March 01, 2006. http://www.desti-
nationcrm.com/articles/?ArticleID=5872
Brian Galvin – wiceprezes Genesys Tele-
communications Laboratories. www.gene-
syslabs.com
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
63
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
4. Kluczowe wskaźniki
efektywności
Kluczowe wskaźniki efektywności (KPI, Key Performance
Indicators) to zestaw wskaźników stanowiących podstawowe
miary pozwalające łącznie ocenić, w jakim stopniu call
center realizuje stawiane przed nim cele i usprawnia swoje
działanie.
Celem stosowania KPIs jest dokonywanie pomiaru w tych
dziedzinach (aspektach) funkcjonowania, które są istotne
z punktu widzenia długoterminowego sukcesu. Mają one
dawać zarówno kierownictwu, jak i szeregowym pracownikom
informację o tym, co jest ważne, do czego mają dążyć.
Jednym z warunków, jakie powinny spełniać poszczególne
wskaźniki, jest to, aby dotyczyły one sfer, na które ma wpływ
kierownictwo call center.
Poniżej omówimy najczęściej stosowane wskaźniki. Ich
dobór w konkretnym przypadku zależeć będzie od celów
firmy, w której KPIs są stosowane. Na przykład, w call center
nastawionym na sprzedaż do puli KPI zaliczony może być
odsetek przychodów generowanych przez dotychczasowych
klientów (repeat business). Jeżeli zaś kierownictwo stawia
na jakość kontaktów telefonicznych, jednym ze wskaźników
może być np. odsetek rozmów, w których kontrola jakości nie
znalazła poważniejszych usterek. Oznacza to, iż nie istnieje
jeden uzgodniony zestaw kluczowych wskaźników.
64
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Ł. Związane z zadowoleniem
klienta
Podstawowe miary jakości obsługi w call centers, to
• poziom reklamacji,
• poziom zadowolenia.
Inne miary używane są bez porównania rzadziej:
• poziom pozostawania klientów (ta miara używana jest
w 42% call centers badanych przez Dimension Data,
str. 89),
• zidentyfikowanie nowych możliwości sprzedaży (sales
opportunities) – miara używana przez 20% call centers,
• wartość klienta przez jego życie (LTV, Life-Time Value).
Merchants Global Contact Centre Benchmark-
ing Report 2006. Dimension Data.
Poziom zadowolenia klienta
Sposoby mierzenia zadowolenia klienta są dalekie od
zestandaryzowania. Jedne centra ustalają poziom zadowolenia
klientów na podstawie tego, że klienci nie składają skarg.
Inne – zadając pytania w organizowanych ad hoc lub
systematycznie sondażach opinii. Jeszcze inne – na podstawie
analizy zarejestrowanych rozmów. Ostatnio popularne stają się
zautomatyzowane sondaże IVRowe.
Podany przez Dimension Data wskaźnik zadowolenia
klienta na poziomie 83% musi być traktowany
z dużą dozą ostrożności. Taki poziom zadowolenia swoich
klientów deklarowały call centers biorące udział w badaniu.
Nie musiały jednak dostarczać żadnych dowodów ani
pokazywać metodologii ustalania poziomu zadowolenia.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
65
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Naszą podejrzliwość wzmagają wyniki badania
przeprowadzonego w kwietniu 2004 r. przez Creative Strategies
i Connell Associates. Wskazują one, że 45% spośród
badanych 750 amerykańskich klientów stwierdziło, że
większość firm nie dostarcza dobrej obsługi klienta.
Dostawcy usług telekomunikacyjnych i telewizji kablowej zostali
ocenieni najniżej, a samoobsługa (szczególnie najczęściej
zadawane pytania oraz telefoniczne IVRy) była źródłem
największych frustracji.
Tabela 3. Główne źródła frustracji
Aspekty zadowolenia/
niezadowolenia
telefon IVR
FAQ
e-
chat
Jestem zadowolony z
obsługi...
63%
24%
37%
52% 65%
Używanie.... jest łatwe
69%
38%
57%
73% 67%
Zwykle mogę otrzymać in-
formacje, których szukam,
używając...
68%
20%
30%
50% 65%
Zwykle jestem w sta-
nie otrzymać na czas in-
formacje, których szukam,
używając...
59%
21%
34%
37% 62%
Frustrujące jest używanie...
23% 59%
31%
25% 19%
http://www.conversagent.com/pdf/connell.pdf
Różnice między deklarowanym przez kierownictwa call
centers poziomem zadowolenia klientów a opiniami samych
klientów są znaczące. Komu bardziej wierzyć?
66
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Głos w dyskusji: Mniej obiektywna
miara?
ZADOWOLENIE KLIENTA (customer
satisfaction) jest jedną z najnowszych miar
pracy call center. Można zakładać, że klien-
ci są zadowoleni, jeżeli czas oczekiwania
oraz czas prowadzenia rozmowy są krót-
kie, a POZIOM OBSŁUGI (service level)
– wysoki. Monitorowanie powiązanych
miar, takich jak wielkość sprzedaży, mogą
ukazać zupełnie inny obraz. Manage-
rowie call centers uświadamiają sobie, że
bezpośredni i częsty pomiar ZADOWOLE-
NIA KLIENTA musi stać się warunkiem
niezbędnym oceny sytuacji.
Badanie zadowolenia odbywa się na różne
sposoby. Niektóre call centers wysyłają
kartki pocztowe do swoich klientów, inne
losowo dzwonią do rozmówców i proszą
o wypełnienie sondaży internetowych.
Inne – wybierają do badania rozmów-
ców, w zależności od typu rozmowy
albo typu umiejętności agenta. Inne
używają oprogramowania do wybiera-
nia wśród zarejestrowanych rozmów ta-
kich, które zawierają konkretne słowa lub
sformułowania.
Miary ZADOWOLENIA KLIENTA są
bardziej subiektywne niż te, które dotyczą
produktywności.,
Disbrow, Debra N. Why cookie-cutter per-
formance-measurement metrics can no lon-
ger stand alone. Call Center Solutions, Oct
1998. http://www.findarticles.com/p/ar-
ticles/mi_qa3877/is_199810/ai_n8823217
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
67
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Bucci, Richard
.
Post Call
Customer
Satisfac
-
tion Measurement
(white
paper)
Richard Bucci
jest
konsultantem
w
The
PELO
-
RUS Group,
firmie
oferującej
takie
badania.
Głos w dyskusji: I kto to mówi?
Tradycyjne metody zbierania danych – takie
jak sondaże prowadzone przez niezależne
firmy badawcze, sondaże internetowe,
ankiety rozsyłane pocztą tradycyjną lub
elektroniczną – są świetnymi metodami
zbierania danych o poziomie zadowolenia
klienta. Żadna z nich jednak nie daje tego,
co zautomatyzowany, przeprowadzany
natychmiast po rozmowie sondaż IVR: po-
miar zadowolenia klienta natychmiast po
zakończeniu rozmowy z konsultantem.
Zgadnij, kim jest autor tych słów?
M. Związane z zasobami ludzkimi
Wykorzystanie czasu pracy agenta
WYKORZYSTANIE CZASU PRACY agenta (agent
occupancy) jest jednym z najsłabiej rozumianych pojęć
dotyczących problematyki czasu pracy w call center.
Wykorzystanie czasu pracy agenta mierzone jest jako
OBCIĄŻENIE PRACĄ (łączny czas prowadzenia rozmów
oraz czas prac po zakończeniu rozmowy) podzielone przez
CZAS DOSTĘPNOŚCI KONSULTANTA NA STANOWISKU
PRACY:
68
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
łączny czas prowadzenia rozmów oraz czas prac po
zakończeniu rozmowy
-------------------------------------------------------------------
czas dostępności agenta na stanowisku pracy (Total
Sign-On Time)
Załóżmy, że trzy różne call centers ustaliły, iż ich poziom
obsługi będzie wynosił 80:20 (czyli 80% rozmów zostanie
połączona w ciągu 20 sekund lub szybciej). Im większe
OBCIĄŻENIE PRACĄ, tym większy musi być zespół
konsultantów. Większe zespoły są jednak bardziej wydajne
niż małe.
• Centrum A ma przyjąć 500 wywołań w ciągu godziny.
ŚREDNI CZAS KONTAKTU (rozmowa plus praca po jej
zakończeniu) wynosi 210 sekund. Z wzoru na obliczanie
wskaźnika ERLANG C wynika, iż – jeśli zatrudnisz
34 konsultantów – POZIOM OBSŁUGI wyniesie 84:20,
a WYKORZYSTANIE CZASU PRACY AGENTA będzie
równe 86%.
• Centrum B jest mniejsze. W ciągu godziny konsultanci mają
obsłużyć tylko 100 rozmów o tym samym średnim czasie
kontaktu. ERLANG C pozwala nam użyć obsady składającej
się z 9 agentów. Oczekiwany poziom obsługi wyniesie 88%,
a WYKORZYSTANIE CZASU PRACY AGENTA będzie
na poziomie 65%.
• Call center C jest największe. W ciągu godziny trafia do
niego 2000 połączeń. ERLANG C pozwala na obsadę 123
agentów. Można spodziewać się POZIOMU OBSŁUGI na
poziomie 82%, a WYKORZYSTANIE CZASU PRACY
AGENTA będzie wynosić około 95%.
Jak widać, trzy zespoły uzyskujące mniej więcej ten sam
POZIOM OBSŁUGI mają bardzo różny poziom WYKORZYSTANIA
CZASU PRACY. Większe zespoły (przy wszystkich innych
czynnikach poddanych kontroli) charakteryzują się większą
efektywnością, jeśli idzie o WYKORZYSTANIE CZASU PRACY.
Małe call centers mają kłopot z utrzymaniem POZIOM OBSŁUGI
i dobrym WYKORZYSTANIEM CZASU PRACY. To nie powinno
zaskakiwać, jako że w małych centrach prawdopodobieństwo,
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
69
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
iż agent staje się dostępny w tym samym momencie, gdy nowy
klient wchodzi do kolejki, nie jest wielkie.
Generalna zasada brzmi: POZIOM OBSŁUGI i WYKORZYSTANIE
CZASU PRACY są odwrotnie proporcjonalne – dla danego
poziomu OBCIĄŻENIA PRACĄ, gdy POZIOM OBSŁUGI podnosi
się, WYKORZYSTANIE CZASU PRACY spada. I odwrotnie.
William Durr. 2004. Spreadsheets and Work-
force Management— An Odd Couple. Blue
Pumpkin White Paper. [fragment]; doku-
ment: BluePumpkin__SpreadsheetsWork-
forceMgmt_0804.pdf
Gromadzone przez Dimension Data dane z między-
narodowego badania porównawczego wskazują, iż poziom
WYKORZYSTANIA CZASU PRACY agenta wynosi
59% i nie różni się zbytnio między branżami ani regionami
geograficznymi.
Podobny poziom wykorzystania czasu pracy pracowników
w innych rodzajach firm (np. produkcyjnych) mógłby zostać
potraktowany jako niepokojący. W call centers ani nie niepokoi,
ani nie dziwi. Zbyt wysoki poziom wykorzystania czasu pracy
(ponad 80%) oznacza bowiem rosnącą absencję i fluktuację
personelu.
Fluktuacja personelu
Fluktuacja personelu (churn, labour turnover), to proporcja
pracowników przyjętych i zwolnionych w danym roku do stanu
zatrudnienia w roku poprzednim.
www.cdm.net.pl/cdmhome/getdoc?name=/
emisja_akcji/pkobp_roz_7.pdf
http://www.polmos.bialystok.pl/ri/data/pol-
mos_bialystok_prospekt_emisyjny.pdf
70
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Taki sposób obliczania fluktuacji oznacza, iż jeśli call center
zatrudniało na koniec roku 100 osób, z czego w ciągu roku
50 osób odeszło i 50 innych osób na ich miejsce zatrudniono,
wskaźnik fluktuacji wyniesie 100%. A to kłóci się z poczuciem
językowym (znaczeniem wyrazu), ponieważ 100-procentowa
fluktuacja oznaczałaby pełną wymianę personelu.
Stąd też przez innych fluktuacja liczona jest według
wzoru:
(przyjęci+zwolnieni)/2
---------------------------------------------------
przeciętne zatrudnienie w okresie
Tym, co nie jest wiadome, to:
a. Czy do odchodzących zalicza się także tych, którzy
zmienili stanowiska, np. z poziomu agenta przeszli na po-
ziom superwizora? Czy zalicza się tych, którzy otrzymali
propozycję pracy w innych komórkach macierzystej firmy
(wewnętrzne przeniesienie)?
b. Jak przystosowuje się obliczanie wskaźnika do zmieniającej
się liczebności obsady w call center (różnic między stanem
zatrudnienia na początku i na końcu roku, a także w czasie
jego trwania)?
c. Jak traktuje się osoby, które nie mają formalnych umów
o pracę, czyli – mówiąc formalnie – nie mogą odejść
z pracy?
Przyjrzyjmy się danym spoza call centers,
aby zobaczyć, jak przy zmieniającym się
poziomie zatrudnienia i ruchach kadro-
wych
wywołanych
restrukturyzacją,
a więc także przemieszczeniach i likwidacji
stanowisk, wyglądają wskaźniki fluktuacji.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
71
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Tab. 4. Poziom fluktuacji w Swarzędz Meble
2002
2003
2004
I
półrocze
2004
I
półrocze
2005
przyjęcia
73
5
10
7
1
zwolnienia
69
50
10
7
6
wskaźnik fluk-
tuacji
56,8% 130,9%
62,5%
41,2%
29,2%
zatrudnie-
nie na koniec
okresu
130
26
16
16
11
Źródło: Prospekt emisyjny Swarzędz Meble S.A. z czerwca
2005.
Deklarowane przez call centers dane na temat fluktuacji
personelu, jak ocenia Dimension Data, są dalekie od prawdy.
Deklaracje te mówią, iż poziom fluktuacji na stanowiskach
agentów wynosił w 2001 roku – 32%, a w 2005 roku
– 21%.
Merchants Global Contact Centre Bench-
marking Report 2006. Dimension Data, p.
172.
Według danych Biura Spraw Krajowych (Bureau Of National
Affairs) wskaźnik fluktuacji kadr w USA na początku lat 90.
wynosił 23% rocznie (dla wszystkich sektorów łącznie).
W restauracjach typu „fast food” wynosi on zazwyczaj około
300% rocznie, a na stanowiskach najniższych może być nawet
dwukrotnie wyższy!
Beata Jamka. Dobór zewnętrzny i wew-
nętrzny pracowników. Teoria i praktyka.
Warszawa. Wydawnictwo Difin.
72
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Koszty płynności kadr są zaskakująco wysokie, składają się
na nie bowiem:
• koszty separacji, czyli czas poświęcony negocjacji
warunków separacji, koszty administracyjne związane ze
zwolnieniem, odprawa;
• koszty znalezienia zastępstwa, a więc rozsyłanie
lub publikowanie informacji o wakacie, wstępne funkcje
administracyjne związane z zatrudnieniem, wywiady,
zastosowanie testów i innych narzędzi selekcji, spotkania
kadry kierowniczej, badania medyczne, formalności
związane z przyjęciem do pracy;
• koszty szkolenia, na które składa się instruktaż w ramach
formalnego programu szkoleniowego oraz instruktaż na
stanowisku pracy podczas wykonywania zadań;
• obniżona efektywność pracy zastępcy/następcy.
Wydaje się, iż zaniżanie danych dotyczących poziomu
fluktuacji bierze się stąd, iż jest to jeden z najbardziej
wstydliwych wskaźników, szczególnie w centrach pracujących
na zlecenie. Świadczy on bowiem o niefrasobliwej (mówiąc
najbardziej dyplomatycznie) gospodarce kadrami.
Absencja
Nieplanowana absencja to czynnik dezorganizujący pracę
call centers, odpowiedzialny za obniżanie standardu usług
dostarczanych przez call center.
Tu także, jak w przypadku fluktuacji, deklaracje mówiące
o absencji wśród agentów na poziomie 11% są mocno
zaniżone.
Merchants Global Contact Centre Bench-
marking Report 2006. Dimension Data, p.
172.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
73
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
N. Związane z finansami
Koszt produktywnej godziny pracy
Koszt produktywnej godziny pracy to jedyny wskaźnik
o charakterze finansowym. Dzięki niemu można ocenić
faktyczny koszt dostarczania usługi. Jest on definiowany jako
koszt pracy, wyposażenia i kapitału podzielony przez liczbę
pracowników (a dokładnie: równoważników pełnego etatu)
koszt pracy + koszt wyposażenia + koszt kapitału
--------------------------------------------------
liczba pracowników
--------------------------------------------------
liczba produktywnych godzin
Na produktywne godziny składają się roz-
mowy + zawieszenia w rozmowach (hold
time) + działania po zakończaniu rozmowy
+ czas, w którym agent jest dostępny,
choć nie prowadzi żadnego z powyższych
działań. Do puli godzin produktywnych
nie wchodzi czas przeznaczony na szko-
lenia, spotkania, przerwy i inne działania,
gdy konsultant znajduje się poza swoim
stanowiskiem.
74
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
O. Inne kluczowe wskaźniki
efektywności
Załatwienie sprawy za pierwszym razem (FCR), odsetek
porzuconych rozmów, średnia szybkość reakcji czy też poziom
obsługi – wszystkie omówione wcześniej – są często traktowane
jako kluczowe wskaźniki efektywności.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
75
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
5. Podsumowanie
Teraz, gdy dokonałeś przeglądu wskaźników, dzięki którym
możesz mierzyć efektywność i skuteczność, nadszedł czas, aby
się zastanowić, które z nich wybrać i jak się nimi posługiwać.
Jak zwykle w takiej sytuacji rozważania należy rozpocząć
od odpowiedzi na pytanie: po co kierowane przez Ciebie
call center zostało stworzone? Rzetelna odpowiedź na tak
postawione pytanie pozwoli Ci nie tylko wybrać wskaźniki dla
Twojego call center najbardziej istotne, ale także stwierdzić,
jakich brakuje.
Jeżeli – na przykład - przyjmiesz, że Twoje call center
powstało po to, aby ułatwić życie klientom (i potencjalnym
klientom) Twojej firmy, aby mogli szybciej i łatwiej dowiedzieć
się o szczegóły dotyczące składania zamówienia, uzyskać
pomoc w zinterpretowaniu umowy gwarancyjnej (lub polisy
ubezpieczeniowej), zgłosić awarię kupionego sprzętu lub
zakłócenia w kupionej usłudze, jesteś gotów zadać serię
kolejnych pytań:
a. Czy firma sensownie dystrybuuje informację o tym, jak
najłatwiej dotrzeć do numeru telefonicznego call center?
b. Czy lepiej, aby firma promowała jeden numer czy więcej
numerów?
c. Co słyszy osoba dzwoniąca do Twojego call center?
d. Jak długo zajmuje osobie dzwoniącej dotarcie do
kompetentnego konsultanta?
e. Jjak długo konsultantowi zajmuje dotarcie do informacji,
która pomoże obsłużyć klienta (ma ją w głowie, wie gdzie
jej szukać, szukanie zajmuje bardzo niewiele czasu)?
f. Czy konsultant jest w stanie szybko i sprawnie sięgnąć
do opisu historii dotychczasowych kontaktów, aby nie
musieć pytać o to, co zdarzyło się w czasie poprzednich
kontaktów?
g. Jaki poziom uprawnień decyzyjnych ma konsultant, aby
móc uwzględnić sytuacje nietypowe lub wymagające
elastyczności?
76
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
h. Jaki jest poziom kultury konsultanta?
i. Czy konsultant wychodzi naprzeciw życzeniom i potrzebom
dzwoniącego? Czy umie zadawać pytania, aby dostosować
rozmowę do rozmówcy?
j. Czy konsultant jest w stanie i wie, jak załatwić sprawę
dzwoniącego tak, aby ten nie musiał kontaktować się
ponownie w tej samej sprawie?
k. Czy po skończonej rozmowie dzwoniący czuje, że został
należycie obsłużony, że konsultant szanował jego czas
i dostarczył dzwoniącemu więcej niż ten oczekiwał?
Po odpowiedzi na te pytania będziesz w stanie stwierdzić, na
czym Ci zależy w pomiarze efektywności i skuteczności pracy
swojego centrum.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
77
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
6. Słowniczek
Abandoned Call (także Lost Call) >>
PORZUCONE POŁĄCZENIE
ACW (After-Call Work) >>
PRACA PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
Adherence To Schedule >>
STOSOWANIE
SIĘ DO HARMONOGRAMU
After-Call Work (ACW) >>
PRACA PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
AGENCI NA STANOWISKACH
[ang. Bodies
in chairs]
Agenci gotowi do prowadzenia rozmów. Aby
w call center obecna była wystarczająca
liczba agentów na stanowiskach, osoby
zajmujące się przygotowaniem harmono-
gramów pracy muszą zapewnić obecność
większej liczby agentów w call center. Wyni-
ka to ze zjawiska KURCZENIA SIĘ PER-
SONELU.
Uwaga: Liczba agentów na stanowiskach
nie mówi, jaki jest status każdego z nich
>> STATUS AGENTA.
AGENT
[ang. Agent]
Osoba obsługująca rozmowy przychodzące
i wychodzące. Alternatywne określenia:
operator call center, telemarketer, konsul-
tant, telesprzedawca, pracownik działu
78
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
telefonicznej obsługi klienta, pracownik in-
folinii, windykator telefoniczny. Angielskie
określenia to: agent, customer service rep-
resentative (CSR), telephone sales or ser-
vice representative (TSR), rep, associate,
consultant, engineer, operator, technician,
account executive, team member, customer
service professional, staff member, atten-
dant and specialist.
Agent Group >>
GRUPA AGENTÓW
Agent na stanowisku >>
AGENCI NA
STANOWISKACH
Agent occupancy >>
WYKORZYSTANIE
CZASU PRACY AGENTA
Agent utilization >>
WYKORZYSTANIE
CZASU PRACY AGENTA
AHT (Average Handle Time) >>
ŚREDNI
CZAS KONTAKTU
Announcement >>
ZAPOWIEDŹ
ASA (Average Speed of Answer) >>
ŚREDNI CZAS OCZEKIWANIA NA
POŁĄCZENIE Z AGENTEM
Auxiliary Work State [prace zewnętrzne]
>>
STATUS AGENTA
Availability [Dostępność] >>
STOSO-
WANIE SIĘ DO HARMONOGRAM
U [Adher-
ence To Schedule]
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
79
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Average After-Call Work >> średni czas
PRACY PO ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
Average Delay [także: Average Speed of
Answer (ASA)] >>
ŚREDNI CZAS OCZE-
KIWANIA NA POŁĄCZENIE Z AGENTEM
Average Handle Time (AHT) >>
ŚREDNI
CZAS KONTAKTU
Average Speed of Answer (ASA). Also
called Average Delay >>
ŚREDNI CZAS
OCZEKIWANIA NA POŁĄCZENIE Z AGEN-
TEM
Average Talk Time >> średni
CZAS ROZ-
MOWY
BHT (Busy Hour Traffic) >>
GODZINA
O NAJBARDZIEJ INTENSYWNYM RUCHU
TELEFONICZNYM
Blockage >>
ZAJĘTOŚĆ
Blocked Call >>
ZABLOKOWANE
POŁĄCZENIE
Blocking >>
ZAJĘTOŚĆ
Blokowanie połączeń >>
ZABLOKOWANE
POŁĄCZENIE
Bodies in chairs >>
AGENCI NA STANOW-
ISKACH
Busy Hour Traffic (BHT) >>
GODZINA
O NAJBARDZIEJ INTENSYWNYM RUCHU
TELEFONICZNYM
80
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Call load >>
OBCIĄŻENIE PRACĄ
Call offered >>
WYWOŁANIE
Call volume >>
LICZBA ROZMÓW
Compliance >>
STOSOWANIE SIĘ DO
HARMONOGRAMU
[ang. Adherence To
Schedule]
DŁUGOŚĆ KOLEJKI
[ang. Size of queue]
Liczba osób znajdujących się w kolejce
oczekujących na połączenie
Dostępność [ang. Availability] >>
STO-
SOWANIE SIĘ DO HARMONOGRAMU
[ang. Adherence To Schedule]
Dostępność agenta [ang. Availability,
Available State] >>
STATUS AGENTA
ERLANG
Erlang, to jednostka natężenia ruchu (traffic
density) w systemach telekomunikacyjnych.
Jeden erlang jest równy połączeniom
trwającym 60 minut w ciągu godziny.
Jeżeli czas trwania połączeń w ciągu godziny
wynosi 120 minut, ruch ten to 2 Erlangi.
Jeżeli call center odbiera 30 rozmów na
godzinę, a każda rozmowa trwa 5 minut,
ruch ten jest wyliczany jako (30 * 5) / 60
= 2.5 Erlanga, co oznacza, iż to call cen-
ter potrzebuje 3 linii telefonicznych aby
obsłużyć ruch. Jeżeli rozmowy te trafiają
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
81
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
do call center w sposób nieuporządkowany
(due to the random nature of calls), część
rozmówców usłyszy sygnał zajętości i nie
uzyska połączenia.
Termin ten wywodzi się od nazwiska
duńskiego inżyniera A. K. Erlanga >> ER-
LANG, AGNER KRARUP, twórcy teorii
kolejek (queueing theory).
ERLANG, AGNER KRARUP
.
Duński inżynier, który we wczesnych latach
XX w., pracując dla Kopenhaskiej Kompanii
Telefonicznej, stworzył podstawowe wzory
obliczania ruchu telefonicznego, w tym
>> ERLANG B i ERLANG C.
ERLANG B
Wzór matematyczny używany do ustalania
liczby linii telefonicznych niezbędnych do
obsłużenia ruchu w ciągu jednej godziny.
Występują w nim trzy elementy (jeżeli znane
są dwa z nich, można wyliczyć trzeci):
• łączny czas połączeń telefonicznych
w czasie godziny o najbardziej in-
tensywnym ruchu telefonicznym
>> GODZINA O NAJBARDZIEJ
INTENSYWNYM RUCHU TELE-
FONICZNYM,
• procent połączeń, które nie
dochodzą do skutku, ponieważ nie
ma wystarczającej liczby linii tele-
fonicznych >> ZAJĘTOŚĆ,
•· liczba linii telefonicznych.
Zakłada się, iż każdy, kto próbuje się połączyć,
82
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
ale połączenia nie uzyskał, ponieważ linia
była w tym momencie zajęta, nie próbuje
ponownie (lost calls cleared). Ponieważ
w rzeczywistości niektórzy z dzwoniących
próbują ponownie, Erlang B zwykle niedo-
szacowuje liczby niezbędnych linii.
ERLANG B EXTENDED
Podobny do ERLANG B, ale uwzględnia to,
że część osób, które nie mogą się dodzwonić
>> ZAJĘTOŚĆ, podejmą nową próbę uzys-
kania połączenia.
ERLANG C
Formuła
matematyczna
pozwalająca
prognozować, ilu agentów musi mieć
call center w danym odcinku czasu, aby
obsłużyć daną liczbę połączeń o danym
czasie trwania, przy akceptowalnym pozio-
mie oczekiwania na połączenie.
Erlang C zakłada, że nie występują ani
>> PORZUCONE POŁĄCZENIA, ani
ZAJĘTOŚĆ. Ma więc tendencję do prze-
szacowywania personelu niezbędnego do
obsługi połączeń.
European Working Time Directive, The
[EWTD] >>
Working Time Directive
EWTD [The European Working Time Di-
rective] >>
Working Time Directive
Extended Erlang B >>
ERLANG B EX-
TENDED
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
83
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
GODZINA O NAJBARDZIEJ INTENSYW-
NYM RUCHU TELEFONICZNYM
[ang. Busy
Hour Traffic (BHT)]
Trwający 60 minut okres, w czasie którego
występuje najbardziej intensywny ruch tele-
foniczny.
GRUPA AGENTÓW
[Agent Group, Split,
Gate, Queue or Skills Group]
Agenci posiadający wspólny zestaw
umiejętności, np. umiejętność obsługiwania
reklamacji.
Hold Time >>
ROZMOWA W ZAWIESZE-
NIU
Kolejka >>
DŁUGOŚĆ KOLEJKI
KURCZENIE SIĘ PERSONELU
[Workforce
shrinkage]
Kurczenie się jest definiowane jako procent
czasu, za który agenci otrzymują zapłatę,
ale nie pozostają w gotowości do przyj-
mowania telefonów (they are unavailable to
handle calls). Wlicza się tu przerwy, szko-
lenia, spotkania, wykonywanie prac innego
typu niż odbieranie telefonów, a także nie
znajdowanie się na stanowisku, gdy po-
winni tam być.
Jeżeli potrzebnych jest 56 osób odbierających
telefony, aby zapewnić odpowiedni poziom
obsługi, a wskaźnik kurczenia wynosi 34%,
właściwa liczba agentów w danym momen-
cie wynosi 84 osoby, zgodnie ze wzorem:
84
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
56/(1 – 0,34) = 84
Najczęstszym błędem w obliczaniu efektów
kurczenia się personelu jest przyjmowanie,
iż skoro w danym momencie odbierać tele-
fony ma 50 osób, a współczynnik kurczenia
się wynosi 33%, należy zapewnić obecność
67 agentów (50 x 1,33 = 67). Jest to błąd
stosunkowo łatwy do uświadomienia so-
bie, gdy przemnożymy 67 razy 33% i uzys-
kamy jako wynik 45 agentów. Właściwym
sposobem liczenia jest podzielenie 50 osób
przez procent agentów dostępnych (0,67);
uzyskujemy wtedy prawidłową liczbę
75 agentów.
Warto przy tym zauważyć, że zmniejsze-
nie się kurczenia personelu z 33 do 31%
(poprawa tylko o 2%) pozwoli zredukować
liczbę niezbędnych agentów z 75 do 71.
LICZBA ROZMÓW
[ang. Call volume]
Liczba rozmów, jaką prowadzi agent w jed-
nostce czasu.
Logged off [wylogowany] >>
STATUS
AGENTA
Logged on [zalogowany] >>
STATUS
AGENTA
Lost Call (także: Abandoned Call)
>> PORZUCONE POŁĄCZENIE
Niedostępny [ang. Unavailable Work
State] >>
STATUS AGENTA
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
85
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
OBCIĄŻENIE PRACĄ
[ang. Workload]
Termin używany zamiennie z terminem
OBCIĄŻENIE ROZMOWAMI. Obciążenie
pracą odnosi się także do działań innych niż
rozmowa telefoniczna, ale z nią związanych.
Zwykle obciążenie pracą (rozmowami) jest
traktowane jako średni CZAS ROZMOWY
(Average Talk time) oraz średni czas PRA-
CY PO ZAKOŃCZENIU ROZMOWY (Ave-
rage After-Call Work) przemnożone przez
liczbę rozmów w danym okresie.
OBCIĄŻENIE ROZMOWAMI [Call Load]
>>
OBCIĄŻENIE PRACĄ
[Workload]
Occupancy >>
WYKORZYSTANIE CZASU
PRACY AGENTA
OPROGRAMOWANIE DO ZARZĄDZANIA
PERSONELEM
[ang. Workforce Manage-
ment Software]
Oprogramowanie składające się z modułów
prognozowania OBCIĄŻENIA PRACĄ, wyli-
czania WYMAGANEJ OBSADY (staff require-
ments), ustalania HARMONOGRAMÓW
PRACY (schedules) i monitorowania w
czasie rzeczywistym efektywności działania
agentów i grup agentów (track real-time
performance of individuals and groups).
PCP (Post Call Processing) >>
PRACA PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
PORZUCENIA NA RZECZ ALTERNATYW-
NYCH KANAŁÓW
komunikowania się
Zrezygnowanie przez dzwoniącego z dal-
szego oczekiwania na połączenie z konsul-
86
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
tantem lub dalszych wyborów IVR w wyni-
ku stwierdzenia, iż informację, o którą mu
chodzi, będzie mógł uzyskać gdzie indziej
(np. na witrynie www).
PORZUCONE POŁĄCZENIE
[Abandoned
Call; Lost Call]
Połączenie, w czasie którego dzwoniący
rozłącza się zanim agent podniesie
słuchawkę.
Post Call Processing (PCP) >>
PRACA PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
POZIOM OBSŁUGI
[ang. Service level]
Poziom obsługi jest – tradycyjnie –
najbardziej popularną miarą jakości pracy
contact center. Zwykle wyrażony jest od-
setkiem telefonów, które zostały odebrane
w założonym czasie (np. 80% telefonów
odebranych w ciągu 20 sekund, to service
level na poziomie 80:20).
Poziom obsługi jako miara szybkości re-
agowania na rozmowy przychodzące poz-
wala nadzorowi widzieć na jaką część ro-
zmów operatorzy reagują w jakim czasie.
Może być, na przykład tak, że 50% tele-
fonów zostało odebranych w ciągu 20
sekund (50:20), 75% telefonów w ciągu
40 sekund (75:40), a 90% telefonów w 60
sekund (90:60).
Poziom obsługi jest miarą zdecydowanie
lepszą niż ŚREDNI CZAS OCZEKIWANIA
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
87
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
NA POŁĄCZENIE Z AGENTEM, ponieważ
nie zaburzają go wartości skrajne.
Poziom obsługi jako miara ma dwie
słabości:
• ma sens jedynie przy ustala-
niu poziomu obsługi rozmów
przychodzących,
• ma zastosowanie do tradycyjnego
call center (w którym wyłącznym
lub niemal wyłącznym kanałem
komunikowania się jest tele-
fon), natomiast jest trudny do
stosowania w multimedialnym
środowisku contact center.
Plan obsady stanowisk >>
TWORZENIE
PLANU OBSADY
PRACA PO ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
[Af-
ter-Call Work (ACW); Post Call Processing
(PCP); Wrap-up].
Praca, która wynika z rozmowy telefonicznej
i która jest wykonywana po jej zakończeniu.
Zwykle obejmuje wprowadzenie danych,
wypełnienie formularzy, wykonanie rozmowy
wychodzącej, aby zrealizować zobowiązanie
podjęte w czasie rozmowy przychodzącej.
W tym czasie agent nie jest w stanie
odbierać innych rozmów telefonicznych.
Prace zewnętrzne [Auxiliary Work State]
>>
STATUS AGENTA
ROZMOWA W ZAWIESZENIU
[ang. Hold
Time]
Okres, w którym połączenie z klientem jest
kontynuowane, ale rozmowa nie odbywa
88
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
się, ponieważ agent wyszukuje danych,
konsultuje się ze współpracownikiem itd.
Schedule [Plan obsady] >>
TWORZENIE
PLANU OBSADY
Scheduling >>
TWORZENIE PLANU OB-
SADY
Service level >>
POZIOM OBSŁUGI
Short abandon >>
SZYBKIE PORZUCE-
NIE
Shrinkage >>
KURCZENIE SIĘ PERSO-
NELU
Size of queue >>
DŁUGOŚĆ KOLEJKI
Skills Group >>
GRUPA AGENTÓW
Split >>
GRUPA AGENTÓW
Stan dostępności (ang. Available state)
>>
STATUS AGENTA
Stan gotowości (ang. Available state)
>>
STATUS AGENTA
STATUS AGENTA
Widoczny w systemie opis tego, co w da-
nym momencie agent robi. Oto kilka przyk-
ładów:
• ZALOGOWANY: agent jest za-
logowany w systemie; z takiego
statusu nie wynika, czy agent jest
gotów odbierać połączenia,
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
89
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
• DOSTĘPNY: agent jest zalo-
gowany do ACD i oczekuje na
połączenia przychodzące,
• ROZMOWA: agent rozmawia
>> CZAS ROZMOWY,
• PRACA PO ZAKOŃCZENIU ROZ-
MOWY: agent wykonuje czynności
wynikające z rozmowy >>: PRACA
PO ZAKOŃCZENIU ROZMOWY,
• PRACE ZEWNĘTRZNE: agent
wykonuje inne prace, to znaczy inne
niż te, które wynikają z poprzedniej
rozmowy; w tym czasie agent nie
przyjmuje połączeń przychodzących,
• PRZERWA: agent znajduje się na
przerwie; zwykle agenci, idąc na
przerwę, nie wylogowują się z systemu,
• NIEDOSTĘPNY: agent nie przyjmuje
rozmów przychodzących; status
ten jednak nie wskazuje, co robi.
STOSOWANIE SIĘ DO HARMONOGRAMU
[Adherence To Schedule]
Stopień, w jakim agenci stosują się do
przyjętego harmonogramu pracy. Może
zawierać:
a. dostępność dla pracodawcy, czyli
to, jaką część czasu agenci byli
dostępni, aby obsługiwać połączenia
telefoniczne, w tym czas poświęcony
na prowadzenie rozmów [>> CZAS
ROZMOWY], czas PRACY PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY oraz
czas oczekiwania na kolejne rozmowy,
b. dostępność dla rozmówców, czyli
wyłącznie czas, gdy byli w sta-
nie odbierać telefony, a więc
nie byli zajęci czymś innym.
90
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
SZYBKIE PORZUCENIA
[short abandons]
Rozłączenia w kilka (kilkanaście) sekund po
wybraniu numeru, głównie spowodowane
uświadomieniem sobie błędu w wybieraniu
numeru.
ŚREDNI CZAS KONTAKTU
[ang. Average
Handle Time (AHT)]
Suma średniego CZASU ROZMOWY
(ang. Average Talk Time) i średniego czasu
PRACY PO ZAKOŃCZENIU ROZMOWY
(Average After-Call Work) dla wybranego
okresu.
ŚREDNI CZAS OCZEKIWANIA NA
POŁĄCZENIE Z AGENTEM
[ang., Average
Speed of Answer (ASA); także: Average
Delay, Average Delay of Delayed Calls]
Jest to średni czas oczekiwania na
połączenie z agentem wszystkich osób
próbujących połączyć się, niezależnie od
tego, czy znalazły się w kolejce, czy nie.
Jeżeli na 100 osób próbujących się połączyć
60 jest natychmiast łączona z wolnym
agentem, a 40 osób czeka w kolejce od
1 do 300 sekund, przy czym jest to średnio
60 sekund, to ASA wyniesie: [(60 * 0) +
(40 * 60 sekund)]/100 = (0 + 2400)/100 =
2400/100 = 24 sekundy.
Zwyczajowo, celem jest średni czas
oczekiwania na połączenie z klien-
tem nie dłuższy niż 30 sekund.
UWAGA: Miara ta nie mówi ani
jak wiele osób czekało, ani jak
długo te osoby czekały; podaje
wartość uśrednioną dla wszystkich
próbujących się połączyć z agen-
tem.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
91
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Talk time >>
CZAS ROZMOWY
TWORZENIE PLANU OBSADY
[ang.
Scheduling]
Ustalanie wielkości obsady, czyli liczby pra-
cowników niezbędnych do wykonania pracy
w danym okresie >> OBCIĄŻENIE.
Unavailable Work State [niedostępny]
>>
STATUS AGENTA
Workforce Management Software
>>
OPROGRAMOWANIE DO
ZARZĄDZANIA OBSADĄ PERSONELU
Workforce Shrinkage >>
KURCZENIE SIĘ
PERSONELU
Working Time Directive
[WTD],
[właściwie: EWTD, The European Work-
ing Time Directive]
Obowiązująca od 2 sierpnia 2004 roku eu-
ropejska dyrektywa dotycząca czasu pracy
[DIRECTIVE 2003/88/EC OF THE EUROPE-
AN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of
4 November 2003 concerning certain as-
pects of the organisation of working time,
Official Journal L 307, 13/12/1993 P. 0018
– 0024; patrz: http://europa.eu.int/smart-
api/cgi/sga_doc?smartapi!celexapi!prod!
CELEXnumdoc&lg=EN&numdoc=31993L01
04&model=guichett] reguluje kwestie cza-
su pracy w krajach członkowskich. Stanowi
ona, iż:
• Maksymalny tygodniowy czas
pracy (w tym także godziny nadlicz-
bowe) nie może przekraczać 48
godzin (rozdział 2, artykuł 6b),
92
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
• Czas pracy na nocnej zmianie
(pokrywającej okres od 12:00 w nocy
do 5:00 rano) nie może przekraczać
8 godzin (rozdział 3, artykuł 8),
• Przerwy w pracy: każda osoba
pracująca dziennie powyżej 6
godzin jest uprawniona do przerwy
w pracy (rozdział 2, artykuł 4),
• Dzienny odpoczynek nie może być
krótszy niż 11 kolejnych godzin w
ciągu doby (rozdział 2, artykuł 3),
• Tygodniowy odpoczynek:
każdego tygodnia pracownik ma
prawo do nieprzerwanego odpoczynku
wynoszącego 35 godzin (24 + 11
godzin), jeżeli jednak warunki technicz-
ne lub organizacyjne nie pozwalają
na 35-godzinną przerwę, minimalny
czas przerwy nie może być krótszy niż
24 godziny (rozdział 2, artykuł 5),
• Urlop: każdy pracownik ma prawo
do płatnego urlopu trwającego
przynajmniej 4 tygodnie; rekompen-
sata finansowa za niewykorzystany
urlop jest możliwa jedynie w przy-
padku rozliczania zobowiązań
pracodawcy, gdy umowa o pracę
kończy się (rozdział 2, artykuł 7).
Już we wrześniu 2004 r. Komisja Europejska
opublikowała propozycję poprawki, w której
poza czasem pracy i czasem odpoczynku
(pojęcia istniejące w oryginalnej Dyrekty-
wie) wprowadza także pojęcia:
• dyżuru („on-call time”), w czasie
którego pracownik znajduje się
w miej scu wykonywania pracy, będąc
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
93
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
w gotowości do świadczenia pracy;
• dużuru nieaktywnego („the
inactive part of on-call time”),
w czasie którego pracownik znajduje
się w miejscu wykonywania pracy,
ale nie ma obowiązku być w goto-
wości do świadczenia pracy.
[http://europa.eu.int/comm/employment_
social/news/2004/sep/working_time_direc-
tive_proposal_en.pdf]
Dyrektywa nie odnosi się do wyższej kadry
kierowniczej, do innych osób, które mają
prawo do podejmowania autonomicznych
decyzji, ani do członków rodzin w firmach
rodzinnych.
[http://www.cec.org.uk/info/pubs/bbriefs/
bb28.htm]
Informacje o bieżących dyskusjach i zmian-
ach znajdują się na: http://www.smallbusi-
nesseurope.org/Issues/Working%20Time%
20Directive%20Review/issue_detail
Workload >>
OBCIĄŻENIE PRACĄ
Wrap-up >>
PRACA PO ZAKOŃCZENIU
ROZMOWY
WTD >>
Working Time Directive
WYKORZYSTANIE CZASU PRACY AGENTA
[ang. Agent occupancy, Agent utilization;
także Adherence to Schedule]
Odsetek czasu, w którym zalogowany agent
[>>Status agenta] zajmuje się prowadze-
niem rozmów lub wykonuje czynności
wynikające z rozmowy >> PRACA PO
ZAKOŃCZENIU ROZMOWY, w porówna-
94
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
niu z czasem w którym czeka na rozmowy.
Dla okresu pół godzinnego oblicza się je
następująco: (Liczba rozmów x średni czas
rozmowy [AHT] w sekundach) / (liczba
agentów x 1800 sekund).
Czynnikami wpływającymi na wykorzysta-
nie czasu pracy agenta są:
• POZIOM OBSŁUGI. Wyższy poziom
obsługi wymaga więcej czasu między
rozmowami i – tym samym – obniża
wykorzystanie czasu pracy.
• DŁUGOŚĆ KOLEJKI. Im dłuższa
kolejka oczekujących na połączenie,
tym większa presja na odbieranie
kolejnych rozmów, tym wykorzysta-
nie czasu pracy agenta jest wyższe.
• Jakość harmonogramów pracy,
czyli dopasowanie harmono-
gramów do OBCIĄŻENIA PRACĄ.
Jeżeli jest więcej agentów niż
potrzeba, wykorzystanie czasu
pracy agenta obniża się.
• Godziny, w których pracują agen-
ci, a dokładniej równomierność
rozkładu rozmów przychodzących
w czasie. W godzinach, w których
ta równomierność jest większa,
wykorzystanie czasu pracy agentów
jest większe. Jeżeli weźmiemy pod
uwagę całą dobę, a więc okres,
w którym będą momenty dużego
nasilenia, ale i momenty znacznego
spadku liczby połączeń, wykorzystanie
czasu pracy agenta będzie niższe.
UWAGA: Cell centers zwykle
starają się osiągnąć 85–90%
wykorzystania czasu pracy agenta.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
95
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Zbyt wysoki poziom wykorzystania
czasu pracy agenta może w sto-
sunkowo krótkim czasie prowadzić
do WYPALENIA ZAWODOWEGO,
prowadzącego do niepożądanych
zachować w relacjach z rozmów-
cami, absencji i fluktuacji.
Wylogowany [ang. Logged off] >>
STA-
TUS AGENTA
WYWOŁANIE
[ang. Call offered]
Próba połączenia polegająca na wybra-
niu numeru. Nie każde wywołanie kończy
się połączeniem. Dzwoniący może trafić
na sygnał wskazujący na ZAJĘTOŚĆ linii.
Może zorientować się, iż wybrał zły numer.
Może zrezygnować z powodu zbyt długiego
oczekiwania na połączenie.
ZABLOKOWANE POŁĄCZENIE
[ang.
Blocked Call]
Połączenie nie dochodzi do skutku, ponieważ
(a) wszystkie linie są zajęte >> ZAJĘTOŚĆ,
(b) ACD jest zaprogramowane w taki sposób,
aby przychodzące wywołania nie wchodziły
do kolejki połączeń oczekujących, jeżeli licz-
ba ich przekracza ustalony poziom.
ZAJĘTOŚĆ
[ang. Blocking]
• Zjawisko polegające na tym, że
połączenia nie dochodzą do skutku,
ponieważ nie ma wystarczającej
liczby linii telefonicznych (dzwoniący
słyszy sygnał zajętości),
96
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
• Procent połączeń, które nie
dochodzą do skutku, ponieważ
nie ma wystarczającej liczby
linii telefonicznych.
Zalogowany [ang. Logged on]
>>
STATUS AGENTA
ZAPOWIEDŹ
[ang. Announcement]
Nagrana wiadomość wysłuchiwana przez
osobę, która połączyła się z danym
numerem.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
97
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
7.
O autorze
98
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
99
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
dr Marian J. Kostecki
Dr Marian J. Kostecki
jest Dyrektorem General-
nym, działającej od 1991
roku firmy doradczo-
szkoleniowej MasterPlan.
W latach 1995-96 pro-
wa dził własne centrum
te lemarketingu na zlece-
nie. Od lutego 2005,
prezes Stowarzyszenia
Managerów Call Center.
Wcześniej współtworzył
polskie Stowarzyszenie
Telemarketingu (obecnie
grupa telemarketingowa
Stowarzyszenia Marketingu Bezpośredniego). Twórca Akademii
Telemarketingu. Autor książek „Poradnik Telemarketera”
(Telemaster 1997), „Telefoniczna rozmowa handlowa”
(moimzdaniem.pl 2006), „Efektywność i skuteczność
w call center” (moimzdaniem.pl 2006). oraz „Glosariusz
terminologii call center/help desk: 1155 terminów anglo-
i polskojęzycznych” (Wydaw nictwo Naukowe PWN 2007).
Konsultant. Od 1996 roku prowadzi intensywną
działalność doradczą dla nowo tworzonych oraz istniejących
działów telefonicznych kontaktów z klientami (call centers).
Wcześniej doradzał agencjom rządowym, przedsiębiorstwom
produkcyjnym, szpitalom, firmom usługowym i handlowym,
a także związkom zawodowym.
Szkoleniowiec i mówca. W szkoleniach zamkniętych
(in-company) dra Kosteckiego uczestniczyło ponad 2500
pracowników marketingu, sprzedaży, obsługi klienta.
Dr Kostecki prowadzi szeroką działalność edukacyjną, występuje
na konferencjach i seminariach oraz prowadzi wykłady dla
studentów. Zawsze dostaje najwyższe oceny uczestników.
100
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Profesor biznesu. Marian J. Kostecki był profesorem biznesu
w College of Business, Oregon State University oraz w College
of Business, California State University, Sacramento. Uczył także
na Wydziale Zarządzania (Uniwersytet Warszawski), Wydziale
Socjologii (University of Virginia), Wydziale Nauk Politycznych
(University of Connecticut) i w Polsko-Amerykańskiej Szkole
Biznesu (Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe). Był także
stypendystą w State University of New York, Albany, New
York oraz stypendystą (National Fellow) w Hoover Institution,
Stanford University.
Badacz. Aktywnie uczestniczył w międzynarodowych
projektach badawczych i konferencjach pod auspicjami
między innymi, Międzynarodowej Organizacji Pracy (Genewa),
Europejskiego Instytutu Zaawansowanych Badań w
Zarządzaniu (EIASM, Bruksela) oraz Europejskiej Grupy Badań
Organizacyjnych (EGOS). Projekty badawcze dr Kosteckiego
były finansowane przez Departament Stanu USA, Agencję
Informacyjną Stanów Zjednoczonych (USIA), Amerykańską
Radę Stowarzyszeń Naukowych (ACLS), The Pew Charitable
Trusts (Filadelfia, USA), Radę Badań w Naukach Społecznych
(SSRC, Wielka Brytania), Szwedzką Królewską Akademię
Umiejętności i Polską Akademię Nauk.
Autor. Dr Kostecki jest autorem/współautorem sześciu
książek (w tym dwu po angielsku i jednej po hiszpańsku) oraz
ponad pięćdziesięciu artykułów naukowych opublikowanych
w sześciu językach. Jego artykuły poświęcone telemarketingowi
i sprzedaży znaleźć można w miesięcznikach “Modern
Marketing”, “Aida Media”, “Marketing Polska”, “Marketing
Serwis”, “Marketing w Praktyce”, “Impact”, “SalesPower”
i... “Świat Okularów”, a także na witrynie www.masterplan.pl.
Laureat nagrody POLCUL Foundation, Australia za wkład
w niezależną kulturę.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
101
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
MasterPlan
Prowadzona przez dra Mariana J. Kosteckiego i dr Żanetę
Ptak-Kostecką firma MasterPlan specjalizuje się w:
• doradztwie dla nowo tworzonych i istniejących call
centers
·
projektowaniu i tworzeniu call centers,
·
tworzeniu strategii rozwoju,
·
audytach jakości i efektywności,
·
rekrutacjach grupowych i indywidualnych,
·
ocenach kadry metodą assesssment center,
·
przygotowywaniu ksiąg procedur,
• szkoleniach dla call centers (m.in. w posługiwaniu się
telefonem w sprzedaży i obsłudze klienta).
www.masterplan.pl - to największy serwis internetowy
poświęcony telemarketingowi i problematyce call centers
Szczegóły na witrynie www.masterplan.pl.
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
103
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Indeks
A
Abandoned Call [ang.]
także Lost Call [ang.].
zobacz
Porzucone połączenie
Absencja
jako konsekwencja > wypalenia zawodowego 97
ACD.
zobacz
Automatyczne rozdzielanie rozmów
przychodzących
Automatic Call Distribution, Automatic Call Distributor
[ang.] 91, 97
ACW, After-Call Work [ang].
zobacz
Praca po
zakończeniu rozmowy
ADA, Average Delay to Abandon [ang.].
zobacz
Średni
czas przed porzuceniem wywołania
Adherence To Schedule [ang.].
zobacz
Stosowanie się
do harmonogramu
After-Call Work, ACW [ang].
zobacz
Praca po
zakończeniu rozmowy
Agenci na stanowiskach
Bodies in chairs [ang.] 79
Agent 79
Agent Group [ang.].
zobacz
Grupa agentów
Agent na stanowisku.
zobacz
Agenci na stanowiskach
Agent occupancy [ang.].
zobacz
Wykorzystanie czasu
pracy agenta
Agent utilization [ang.].
zobacz
Wykorzystanie czasu
pracy agenta
AHT, Average Handle Time [ang.].
zobacz
Średni czas
kontaktu
Announcement [ang.].
zobacz
Zapowiedź
ASA, Average Speed of Answer [ang.].
zobacz
Średni
czas oczekiwania na połączenie z agentem
Auxiliary Work State [ang.]
prace zewnętrzne.
zobacz
Status agenta
104
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Availability [ang.]
Dostępność.
zobacz
Stosowanie się do harmonogramu
[Adherence To Schedule]
Average After-Call Work [ang.].
zobacz
Średni czas
pracy po zakończeniu rozmowy
Average Delay [ang.].
zobacz
Średni czas oczekiwania
na połączenie z agentem
także: Average Speed of Answer, ASA [ang.].
zobacz
Average Delay of Delayed Calls [ang.].
zobacz
Average Delay to Abandon, ADA [ang.].
zobacz
Średni
czas przed porzuceniem wywołania
Average Handle Time, AHT [ang.).
zobacz
Średni czas
kontaktu
Average Speed of Answer, ASA [ang.].
zobacz
Average Delay [ang.].
zobacz
także: Average Delay.
zobacz
Average Talk Time [ang.].
zobacz
Średni czas roz-
mowy
B
BHT, Busy Hour Traffic [ang.].
zobacz
Godzina o
najbardziej intensywnym ruchu telefonicznym
Blockage [ang.].
zobacz
Zajętość
Blocked Call [ang.].
zobacz
Zablokowane połączenie
Blocking [ang.].
zobacz
Zajętość;
zobacz
Zajętość
Blokowanie połączeń.
zobacz
Zablokowane połączenie
Busy Hour Traffic, BHT [eng.].
zobacz
Godzina o
najbardziej intensywnym ruchu telefonicznym
C
Call center
brak strategicznej wizji 22
presja kontrolowania kosztów 21
toksyczne 22
Call load [ang.].
zobacz
Obciążenie pracą
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
105
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Call offered [ang.].
zobacz
Wywołanie
Call volume [ang.].
zobacz
Liczba rozmów
Compliance [ang.].
zobacz
Stosowanie się do har-
monogramu [Adherence To Schedule, ang.]
Czas oczekiwania na kolejne rozmowy 91
Czas pracy
tygodniowy, na nocnej zmianie, przerwy w pracy,
odpoczynek, urlop.
zobacz
Working Time Directive
[ang.]
Czas pracy po zakończeniu rozmowy 91
D
Długość kolejki
Size of queue [ang.] 82
Długość rozmów
a błędne podejście do rozmówców 24
a przerwy między rozmowami 24
a system komputerowy 24
a system nawigacji 24
a umiejętność równoległego prowadzenia rozmowy i
obsługiwania komputera 24
a zorganizowanie i opanowanie informacji 24
czynniki wpływające na długość rozmów 24
skąd się bierze przekonanie o zbyt długich rozmowach
Dostępność
Availability [ang.].
zobacz
Stosowanie się do harmono-
gramu [Adherence To Schedule, ang.]
Dostępność agenta
Availability, Available State [ang.].
zobacz
Status agenta
dostępność dla pracodawcy 91
dostępność dla rozmówców 91
Dyżur
nieaktywny 95
on-call time [ang.] 95
106
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
E
European Working Time Directive, The [EWTD]
[ang.]
Working Time Directive [ang.] 84
EWTD, The European Working Time Directive [ang.].
zobacz
Working Time Directive [ang.]
Working Time Directive [ang.] 84
Extended Erlang B [ang.].
zobacz
Erlang B Extended
[ang.]
F
Fluktuacja
jako konsekwencja > wypalenia zawodowego 97
wśród operatorów 21, 22
G
Godzina o najbardziej intensywnym ruchu telefonicz-
Busy Hour Traffic, BHT [ang.] 85
Grupa agentów
Agent Group, Split, Gate, Queue or Skills Group [ang.]
H
Help desk
pierwsza linia 14
Hold Time [ang.].
zobacz
Rozmowa w zawieszeniu
I
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
107
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
K
Kolejka.
zobacz
Długość kolejki
Workforce shrinkage [ang.] 85
L
Liczba rozmów
Call volume [ang.] 86
Logged off [ang.]
wylogowany.
zobacz
Status agenta
Logged on [ang.]
zalogowany.
zobacz
Status agenta
Lost Call [ang.]
także: Abandoned Call [ang.].
zobacz
Porzucone
połączenie
M
Mediana
wartość środkowa 18
Miary
arbitralne 9
ilościowe
nie mające związku z doświadczeniem klienta 23
niedoskonałość prostych miar 22
popularność prostych miar 22
Modalna
najczęściej powtarzający się wynik pomiaru 18
N
Natężenie ruchu
Trafic density [ang.] 82
Niedostępny
Unavailable Work State [ang.].
zobacz
Status agenta
108
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
O
Workload [ang.] 87
Call Load [ang.].
zobacz
Obciążenie pracą [Workload,
ang.]
Occupancy [ang.].
zobacz
Wykorzystanie czasu pracy
agenta
Oprogramowanie do zarządzania obsadą personelu
Workforce Management Software [ang.] 87
P
PCP
Post Call Processing [ang.].
zobacz
Praca po
zakończeniu rozmowy
Plan obsady stanowisk.
zobacz
Tworzenie planu ob-
sady
Połączenie zablokowane
Blocked Call [ang.] 97
Porzucenia na rzecz alternatywnych kanałów komu-
Abandoned Call [ang.]
Lost Call [ang.] 88
Post Call Processing, PCP [ang.].
zobacz
Praca po
zakończeniu rozmowy
a średni czas oczekiwania na połączenie z agentem 88
niezamierzone skutki polepszania poziomu obsługi 21
Service level [ang.] 19, 88
Praca po zakończeniu rozmowy 96
After-Call Work. ACW [ang.], Post Call Processing, PCP
[ang.]
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
109
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
Wrap-up [ang.] 89
Prace zewnętrzne
Auxiliary Work State [ang.].
zobacz
Status Agenta
Q
Queueing theory [ang.]
Teoria kolejek 83
R
Raporty standardowe
skonfigurowane przez producenta 9
Rozmowa
presja skracania rozmów 14
upraszczanie 16
Rozmowa przychodząca
trzyetapowy proces łączenia 19
Rozmowa w zawieszeniu
Hold Time [ang.] 89
S
Schedule [ang.]
plan obsady.
zobacz
Oprogramowanie do zarządzania
obsadą personelu
Scheduling [ang.].
zobacz
Tworzenie planu obsady
Service level [ang.].
zobacz
poziom obsługi
Poziom obsługi.
zobacz
Poziom obsługi
Short abandon [ang.].
zobacz
Szybkie porzucenie
Shrinkage [ang.].
zobacz
Kurczenie się personelu
Size of queue [ang.].
zobacz
Długość kolejki
Skills Group [ang.].
zobacz
Grupa agentów
Split [ang.].
zobacz
Grupa agentów
Średnia
słabości danych uśrednionych 17, 18
Średni czas kontaktu
110
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Average Handle Time, AHT [ang.] 92
Średni czas oczekiwania na połączenie z agentem
Average Speed of Answer, ASA [ang.] 11, 92
Średni czas pracy po zakończeniu rozmowy 87, 92
Średni czas przed porzuceniem wywołania 20
Average delay to abandon, ADA [ang.] 12
skracanie 21
w różnych krajach 13
Średni czas reakcji (ASA) 17, 20.
zobacz
skracanie 21
a jakość systemu komputerowego 16
a kontrolowanie przebiegu rozmowy 15
a łatwość wyszukiwania informacji 15
a mapowanie procesu rozmowy 16
a redukcja kosztów 16
a szkolenia 15
a wymagania stawiane przed operatorami 16
różnice wynikające z metody obliczania 16
w call center dostawcy usług internetowych 14
zobacz
Wylogowany
dostępny 90
niedostępny 90
przerwa 90
rozmowa 90
stan dostępności [Available state, ang.] 90
stan gotowości [Available state, ang.] 90
wykonujący czynności wynikające z rozmowy 90
wykonujący prace zewnętrzne
Auxiliary Work State [ang.] 90
zalogowany 90
Stosowanie się do harmonogramu
Adherence To Schedule [ang.] 91
Szybkie porzucenia
short abandons [ang.] 92
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
111
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
T
Talk time [ang.].
zobacz
Czas rozmowy
Teoria kolejek
Queueing theory [ang.) 83
Trafic density [ang.)
Tworzenie planu obsady
Scheduling [ang.] 93
U
Unavailable Work State [ang.]
Niedostępny.
zobacz
Status agenta
W
Workforce Management Software [ang.].
zo-
bacz
Oprogramowanie do zarządzania obsadą
personelu
Workforce Shrinkage [ang.].
zobacz
Kurczenie się
personelu
Working Time Directive [ang.] 93
Workload [ang].
zobacz
Obciążenie pracą
Wrap-up [ang.].
zobacz
Praca po zakończeniu roz-
mowy
WTD.
zobacz
Wykorzystanie czasu pracy agenta 97
Adherence to Schedule [ang.] 95
Agent occupancy [ang.] 95
Agent utilization [ang.] 95
Wymagana obsada
Staff requirements [ang.) 87
Wywołanie
Call offered [ang.] 97
112
© 2006-2007 by Marian J. Kostecki; kostecki@masterplan.pl
EFEKTYWNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ w call center
Z
Zablokowane połączenie
Blocked Call [ang.] 97
Blocking [ang.] 97
Zapowiedź
Announcement [ang.] 98