dr Mirosława Szewczyk

1

Statystyka

Wykład 2

Wprowadzenie do bada

ń

2.1.

Podstawowe poj

ę

cia

Populacja generalna – zbiorowo

ść

statystyczna; zbiór elementów nieidentycznych z punktu

widzenia badanej cechy.

Próba – podzbiór populacji generalnej, podlegaj

ą

cy badaniu ze wzgl

ę

du na ustalon

ą

cech

ę

, w celu

wyci

ą

gni

ę

cia wniosków o kształtowaniu si

ę

badanej cechy w populacji generalnej.

Liczebno

ść

próby – liczba elementów populacji generalnej wybranych do próby (oznaczana

zwykle jako „n”) . Gdy n<30 mówi si

ę

cz

ę

sto o małej próbie.

Próba reprezentacyjna – próba, której struktura pod wzgl

ę

dem badanej cechy nie ró

ż

ni si

ę

istotnie od struktury populacji generalnej. Reprezentatywno

ść

- stopie

ń

w jakim próba reprezentuje

populacj

ę

generaln

ą

w celu uogólnienia na ni

ą

prawidłowo

ś

ci zaobserwowanych w próbie

Schemat losowania próby – praktyczny sposób losowania elementów populacji generalnej do

próby, uwzgl

ę

dniaj

ą

cy mo

ż

liwo

ś

ci techniczne, koszt i efektywno

ść

uzyskanych wyników.

Losowanie niezale

ż

ne – schemat losowania próby ze zwracaniem ka

ż

dego wylosowanego

elementu w trakcie losowania, tak

ż

e jeden element mo

ż

e zosta

ć

wylosowany do próby wi

ę

cej ni

ż

jeden raz.

Losowanie zale

ż

ne – schemat losowania elementów do próby bez zwracania ka

ż

dego

wylosowanego elementu populacji generalnej, tak

ż

e jeden element mo

ż

e zosta

ć

wylosowany do

próby tylko jeden raz.

Losowanie nieograniczone – schemat losowania, w którym wylosowanie pewnej jednostki nie

ogranicza mo

ż

liwo

ś

ci wylosowania do próby jakiejkolwiek innej jednostki.

Losowanie ograniczone – schemat losowania, który pewnym jednostkom nie pozwala znale

źć

si

ę

w próbie jednocze

ś

nie. Do najbardziej rozpowszechnionych schematów losowania ograniczonego

mo

ż

na zaliczy

ć

: dobór wielostopniowy i dobór wielofazowy.

Losowanie indywidualne – schemat losowania, w którym jednostka losowania jest jednocze

ś

nie

jednostk

ą

badania.

Losowanie zespołowe – schemat losowania, w którym jednostka losowania składa si

ę

z pewnej

liczby jednostek badania (co najmniej dwóch). Przykładem losowania zespołowego, ze wzgl

ę

du na

poszczególne osoby, mo

ż

e by

ć

wylosowanie do badania pewnej liczby gospodarstw domowych.

2.2.

Indeksy, skale, typologie

Badacze musz

ą

cz

ę

sto stosowa

ć

ró

ż

ne wska

ź

niki, aby trafnie i adekwatnie zmierzy

ć

dan

ą

zmienn

ą

. Indeksy i skale

1

tworzy si

ę

w celu uzyskania porz

ą

dkowego miernika danej zmiennej. Dla

niektórych zmiennych, takich jak np. wiek, wystarcza jedno pytanie. Cz

ę

sto jednak przedmiotem

1

Szerzej na ten temat: E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2003, s. 173-199.

dr Mirosława Szewczyk

2

Statystyka

badania s

ą

zmienne, dla których nie ma jasnych i jednoznacznych wska

ź

ników. Dotyczy to zwłaszcza

postaw i pogl

ą

dów. Badacz u

ż

ywa wówczas zestawu pyta

ń

, z których ka

ż

de stanowi jaki

ś

wska

ź

nik

zmiennej. Natomiast uwzgl

ę

dnienie tylko pojedynczych odpowiedzi mogłoby prowadzi

ć

do

nierzetelnych wniosków.

Terminy indeks i skala s

ą

na ogół w literaturze stosowane zamiennie. Ró

ż

ni

ą

si

ę

one sposobem

ustalania wyniku. Główne etapy tworzenia indeksu to wybór mo

ż

liwych pyta

ń

, zbadanie zale

ż

no

ś

ci

pomi

ę

dzy nimi, ustalenie punktacji indeksu i sprawdzenie jego trafno

ś

ci. Indeks tworzony jest przez

proste zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym warto

ś

ciom, np. w badaniach dotycz

ą

cych

aktywno

ś

ci politycznej - dodajemy liczb

ę

twierdze

ń

ś

wiadcz

ą

cych o aktywno

ś

ci (głosowanie – 1pkt,

praca przy organizacji kampanii – 1 pkt, kandydowanie w wyborach 1pkt). Skala natomiast

wykorzystuje ró

ż

nice w intensywno

ś

ci zmiennej (osoby kandyduj

ą

ce zapewne pracowały przy

organizacji kampanii, a tak

ż

e wzi

ę

ły udział w głosowaniu – a zatem wykazały znacznie wi

ę

ksz

ą

aktywno

ść

polityczn

ą

od osób które np. tylko głosowały).

Typologia to miernik zło

ż

ony. Cz

ę

sto badacz postanawia podsumowa

ć

skrzy

ż

owanie co najmniej

dwóch zmiennych, tworz

ą

c w ten sposób zbiór kategorii lub typów zwany typologi

ą

. Przykład

przedstawia poni

ż

sza tabela.

Tabela 4. Typologia polityczna gazet.

Polityka zagraniczna

konserwatywna

liberalna

konserwatywna

A

B

Sprawy

wewn

ę

trzne

liberalna

C

D

Ź

ródło: E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s.197.

Czynnikiem okre

ś

laj

ą

cym ilo

ść

informacji, jakiej mo

ż

e dostarczy

ć

okre

ś

lona zmienna, jest typ skali

pomiarowej. Wyró

ż

ni

ć

mo

ż

na nast

ę

puj

ą

ce skale: nominalna, porz

ą

dkowa, przedziałowa, ilorazowa.

Skala nominalna umo

ż

liwia pomiar na najni

ż

szym poziomie klasyfikacji obiektów według rozł

ą

cznych

cech, nie ma własno

ś

ci warto

ś

ciuj

ą

cych – dla potrzeb identyfikacji jednostki stosuje si

ę

jedynie opis

słowny (np. forma prawna: osoba fizyczna, spółka cywilna, spółka z o.o., spółka akcyjna, spółdzielnia,

podmiot pa

ń

stwowy).

Skala porz

ą

dkowa cechuje si

ę

tym,

ż

e ponumerowane pozycje obserwowanych w próbie warto

ś

ci

pokazuj

ą

relacje mi

ę

dzy sob

ą

. W skalowaniu porz

ą

dkuj

ą

cym korzysta si

ę

z rangowania -

porz

ą

dkowania od warto

ś

ci najmniejszej do najwi

ę

kszej i przypisywania uszeregowanym obiektom

kolejnych liczb w porz

ą

dku rosn

ą

cym lub malej

ą

cym. Przykładem u

ż

ycia skali porz

ą

dkowej mo

ż

e by

ć

pytanie dotycz

ą

ce cz

ę

stotliwo

ś

ci współpracy badanego podmiotu z innymi przedsi

ę

biorstwami

w zakresie wdra

ż

ania innowacji. Mo

ż

liwe odpowiedzi według pi

ę

ciostopniowej skali: (1) bardzo cz

ę

sto,

(2) cz

ę

sto, (3) rzadko, (4) bardzo rzadko, (5) okazjonalnie.

dr Mirosława Szewczyk

3

Statystyka

W skali interwałowej (przedziałowej) oprócz rangowania wyników obserwacji okre

ś

lamy równie

ż

ró

ż

nice mi

ę

dzy nimi (umo

ż

liwia pomiar ilo

ś

ciowy na poziomie warto

ś

ciowania addytywnego).

Przykładem mo

ż

e by

ć

odpowied

ź

na pytanie o rok zało

ż

enia firmy.

Skala

ilorazowa

umo

ż

liwia

pomiar

na

najwy

ż

szym

poziomie

z zachowaniem

cech

proporcjonalno

ś

ci, wa

ż

ne s

ą

nie tylko ró

ż

nice mi

ę

dzy wynikami, ale równie

ż

ilorazy tych ró

ż

nic.

Przykładem mo

ż

e by

ć

odpowied

ź

na pytanie dotycz

ą

ce

ś

redniorocznego zatrudnienia w danym

przedsi

ę

biorstwie (w osobach) czy te

ż

wieku respondenta (w latach).

2.3.

Dobór próby

Aby pozna

ć

rozkład populacji generalnej nale

ż

y przeprowadzi

ć

badanie. Przeprowadzenie badania

pełnego jest mo

ż

liwe, je

ż

eli badana zbiorowo

ść

ma sko

ń

czon

ą

liczb

ę

elementów, a badanie nie ma

charakteru niszcz

ą

cego. W przeciwnym przypadku obserwacji poddaje si

ę

tylko wyodr

ę

bniony zespół

elementów populacji generalnej (prób

ę

). Podobnie post

ę

puje si

ę

, gdy badanie całej populacji

generalnej jest zbyt kosztowne.

Wykorzystywana w badaniach próba powinna by

ć

reprezentatywna, tzn. powinna opisywa

ć

struktur

ę

populacji generalnej z przyj

ę

t

ą

dokładno

ś

ci

ą

. Reprezentatywno

ść

próby ma zatem

decyduj

ą

ce znaczenie dla jako

ś

ci wyci

ą

gni

ę

tych wniosków.

Reprezentatywno

ść

typologiczna - próba jest reprezentatywna, je

ś

li zawiera wszystkie typy

(warto

ś

ci) interesuj

ą

cych nas cech (zmiennych).

Reprezentatywno

ść

rozkładów - próba jest reprezentatywna, je

ż

eli rozkłady interesuj

ą

cych

nas cech (zmiennych) w tej próbie odpowiadaj

ą

(z okre

ś

lonym przybli

ż

eniem) rozkładom tych

cech (zmiennych) w populacji generalnej.

Reprezentatywno

ść

zwi

ą

zków mi

ę

dzy cechami - próba jest reprezentatywna, je

ż

eli

zale

ż

no

ś

ci wyst

ę

puj

ą

ce mi

ę

dzy cechami w próbie odpowiadaj

ą

analogicznym zale

ż

no

ś

ciom

w populacji generalnej

Reprezentatywno

ść

próby zale

ż

y od sposobu doboru próby oraz od liczebno

ś

ci próby. Metody

doboru próby dzieli si

ę

na metody doboru losowego i metody doboru nielosowego. Dobór nielosowy

(subiektywny) uzale

ż

niony jest od osoby prowadz

ą

cej badanie. Polega on na wyborze konkretnych

jednostek o ustalonych z góry charakterystykach. Przykładem doboru nielosowego s

ą

:

dobór celowy, w którym osoba prowadz

ą

ca badanie wybiera do próby jednostki populacji

ś

wiadomie (kieruj

ą

c si

ę

swoj

ą

wiedz

ą

i przekonaniami w wyborze jednostek „typowych”), np.

wybór artykułów najcz

ęś

ciej kupowanych przez konsumentów, wybór osób o przeci

ę

tnych

zarobkach itp.

dobór proporcjonalny (kwotowy), w którym wybiera si

ę

okre

ś

lone segmenty próby,

w proporcji odpowiadaj

ą

cej strukturze zbiorowo

ś

ci generalnej. Im wi

ę

cej wyró

ż

nia si

ę

cech

zbiorowo

ś

ci, tym uzyskuje si

ę

wi

ę

cej segmentów i tym trudniej skompletowa

ć

odpowiedni

skład zbiorowo

ś

ci próbnej. Dlatego te

ż

dla skompletowania składu liczebnego najcz

ęś

ciej

poprzestaje si

ę

na 2-3 cechach daj

ą

cych nie wi

ę

cej ni

ż

10 segmentów. Dobór jednostek do

dr Mirosława Szewczyk

4

Statystyka

próby nie ma charakteru losowego, zwłaszcza w ko

ń

cowej fazie kompletowania struktury

zbioru.

dobór na zasadzie eliminacji jest przeciwie

ń

stwem doboru jednostek typowych. W tym

przypadku eliminuje si

ę

jednostki odbiegaj

ą

ce znacznie od przeci

ę

tnych. Powoduje to

zaw

ęż

enie obrazu struktury zjawiska do wielko

ś

ci przeci

ę

tnych.

W doborze losowym wybór jednostek do próby jest przypadkowy, mo

ż

na jednak okre

ś

li

ć

prawdopodobie

ń

stwo,

ż

e dana jednostka lub zespół jednostek znajdzie si

ę

w próbie. Przykładem

losowego doboru jednostek do próby jest losowanie niezale

ż

ne, w którym raz wylosowana do próby

jednostka wraca do populacji. Nieograniczony dobór losowy jest podstawow

ą

metod

ą

uzyskania

reprezentatywnej zbiorowo

ś

ci próbnej. Je

ż

eli próba jest losowa, to wraz ze wzrostem liczebno

ś

ci

próby wzrasta stopie

ń

reprezentatywno

ś

ci. Losowanie indywidualne, nieograniczone i niezale

ż

ne (tj.

ze zwracaniem) nosi nazw

ę

losowania prostego.

Do najbardziej rozpowszechnionych schematów losowania ograniczonego mo

ż

na zaliczy

ć

: dobór

warstwowy, dobór wielostopniowy i dobór wielofazowy.

Dobór warstwowy zaleca si

ę

w sytuacji, gdy badana zbiorowo

ść

wykazuje silne

zró

ż

nicowanie pewnej interesuj

ą

cej nas cechy. Metoda ta wymaga podziału całej zbiorowo

ś

ci

na warstwy (grupy), w obr

ę

bie których nast

ę

puje oddzielny dobór losowy. Losowania

dokonuje si

ę

zazwyczaj w stosunku wprost proporcjonalnym do liczebno

ś

ci danej warstwy.

Najlepsze efekty osi

ą

ga si

ę

wówczas, gdy za kryterium podziału przyjmuje si

ę

cechy mo

ż

liwie

silnie skorelowane z cechami badanymi (np. dochód, powierzchnia gospodarstwa rolnego,

wiek, miejsce zamieszkania itp.).

Dobór wielostopniowy stosuje si

ę

, kiedy mo

ż

liwe jest podzielenie, przy wykorzystaniu

okre

ś

lonego kryterium, badanej zbiorowo

ś

ci na kolejne, coraz mniejsze grupy, np. podział

kraju na województwa, podział województw na powiaty, podział powiatów na gminy itd. Na

pocz

ą

tku wybiera si

ę

jednostki losowania pierwszego stopnia, nast

ę

pnie jednostki te dzieli si

ę

na mniejsze zespoły (jednostki losowania drugiego stopnia) itd., a

ż

ostatecznie dochodzi si

ę

do jednostek badania.

Dobór wielofazowy ró

ż

ni si

ę

od doboru wielostopniowego jedynie wyborem próby znacznie

liczniejszej od po

żą

danej. Z tej próby mo

ż

na wybra

ć

dwie lub wi

ę

cej mniejszych prób, które

mog

ą

by

ć

wykorzystywane w badaniach.

Losowanie do próby polega na ponumerowaniu wszystkich jednostek danej zbiorowo

ś

ci

i dokonaniu wyboru losowego pewnej ich liczby. Najcz

ęś

ciej wykorzystuje si

ę

losowanie za pomoc

ą

tablic liczb losowych oraz metod

ę

doboru systematycznego.

Losowanie za pomoc

ą

tablic liczb losowych

2

polega na odczytaniu w ustalonej kolejno

ś

ci liczb

w nich umieszczonych. Zaczynaj

ą

c zatem od dowolnego miejsca tablicy, wybieramy według ustalonej

zasady tyle liczb, ile jednostek ma liczy

ć

dana próba losowa. Pomija si

ę

przy tym wszystkie liczby

wi

ę

ksze od liczebno

ś

ci badanej zbiorowo

ś

ci. Zanotowane liczby z tablic liczb losowych wskazuj

ą

numery jednostek, które zostały wylosowane do próby.

2

Tablice te zbudowane s

ą

tak,

ż

e liczby czytane w dowolnym porz

ą

dku (pionowo, poziomo, wprzód, wstecz,

cało

ś

ciowo, segmentowo), zachowuj

ą

zawsze cechy przypadkowo

ś

ci, niezale

ż

nie od miejsca ich wyst

ę

powania.

dr Mirosława Szewczyk

5

Statystyka

Dobór systematyczny polega na wyborze z uporz

ą

dkowanego zbioru odpowiedniej liczby

jednostek w równych odst

ę

pach (interwałach). Na pocz

ą

tku ustala si

ę

liczebno

ść

całej zbiorowo

ś

ci

(N), a nast

ę

pnie liczebno

ść

próby (n). Na tej podstawie ustala si

ę

interwał losowania k=N/n.

Poczynaj

ą

c od losowo obranej jednostki pierwszego interwału dobiera si

ę

kolejno co „k” jednostek

z ka

ż

dego interwału po jednej jednostce, a

ż

do osi

ą

gni

ę

cia po

żą

danej wielko

ś

ci próby.

Zalety doboru losowego:

Brak wst

ę

pnej wiedzy o populacji generalnej nie wpływa negatywnie na reprezentatywno

ść

próby.

Umo

ż

liwia oszacowanie metodami probabilistycznymi stopnia reprezentatywno

ś

ci uzyskanej

próby i to w zakresie wszystkich mo

ż

liwych cech, ich rozkładów oraz zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy nimi.

Pozwala skorygowa

ć

wiedz

ę

o populacji.

Wady doboru losowego:

Próba losowa musi by

ć

dostatecznie liczna, co ze wzgl

ę

dów technicznych lub finansowych

mo

ż

e stanowi

ć

pewn

ą

trudno

ść

.

Mog

ą

wyst

ą

pi

ć

trudno

ś

ci zwi

ą

zane z efektywnym zdefiniowaniem populacji zgodnej z celem

badania, a co z tym zwi

ą

zane – listy obiektów tworz

ą

cych populacj

ę

generaln

ą

.

2.4.

Typy bada

ń

Najcz

ęś

ciej stosowanymi formami badania cz

ęś

ciowego s

ą

metoda reprezentacyjna, metoda

monograficzna, metoda ankietowa. Badanie reprezentacyjne to takie badanie cz

ęś

ciowe, w którym

losowo pobrane do próby jednostki reprezentuj

ą

cał

ą

populacj

ę

, mimo,

ż

e stanowi

ą

tylko jej cz

ęść

.

Badanie monograficzne polega na wszechstronnym, wyczerpuj

ą

cym opisie wybranej jednostki

(np. województwa, przedsi

ę

biorstwa). Jednostka zostaje wybrana do badania

ś

wiadomie (celowo).

Z reguły jednostka zasługuje na badanie, gdy

ż

jest to jednostka „typowa” albo te

ż

„nietypowa”.

Badania ankietowe maj

ą

miejsce wówczas, gdy nie chodzi tylko o opis faktów i ich wła

ś

ciwo

ś

ci,

ale gdy celem jest równie

ż

poznanie opinii. Dane s

ą

gromadzone za pomoc

ą

odpowiednio

skonstruowanej ankiety, rozsyłanej do wytypowanego lub losowo wybranego grona respondentów.

Stosuj

ą

c t

ę

metod

ę

nie prowadzi si

ę

bezpo

ś

rednich obserwacji, lecz zwraca si

ę

z pro

ś

b

ą

do

ankietowanych opodanie informacji.

Ankieta powinna zawiera

ć

:

wprowadzenie zapewniaj

ą

ce o anonimowo

ś

ci ankiety oraz motywuj

ą

ce respondenta do podania

kompletnych i szczerych odpowiedzi na zawarte w ankiecie pytania

instrukcj

ę

prawidłowego wypełnienia ankiety (zwłaszcza w pytaniach z wieloma wariantami

odpowiedzi nale

ż

y wyra

ź

nie poinformowa

ć

respondenta czy ma wybra

ć

dokładnie jedn

ą

z nich,

czy te

ż

mo

ż

e zakre

ś

li

ć

kilka)

metryczk

ę

– pytania pozwalaj

ą

ce na identyfikacj

ę

interesuj

ą

cych nas cech kategoryzuj

ą

cych

respondenta (płe

ć

, wiek, miejsce zamieszkania, ...)

dr Mirosława Szewczyk

6

Statystyka

Pytania mog

ą

by

ć

:

zamkni

ę

te – respondent ma wybra

ć

jedn

ą

lub kilka odpowiedzi z zestawu uło

ż

onego przez

ankietera; zestaw odpowiedzi na pytanie zamkni

ę

te powinien by

ć

zupełny (zawieraj

ą

cy

wszystkie mo

ż

liwe do przewidzenia warianty odpowiedzi na postawione pytanie, w celu

uzupełnienia zestawu mo

ż

na doł

ą

czy

ć

odpowied

ź

„inne – jakie?”) i rozł

ą

czny (w przypadku

pytania z jedn

ą

prawidłow

ą

odpowiedzi

ą

- wybór jednej odpowiedzi powinien wyklucza

ć

wybór

innych dost

ę

pnych)

otwarte – forma i sposób odpowiedzi s

ą

dowolne.

Przykład

Prosz

ę

o wzi

ę

cie udziału w badaniu i wypełnienie ankiety pt. „Dlaczego czytam wykłady ze

statystyki”. Jej wyniki zostan

ą

wykorzystane wył

ą

cznie do celów naukowych. Celem badania jest

poznanie opinii studentów o wykładach ze statystyki, wyst

ę

puj

ą

cych trudno

ś

ciach i mo

ż

liwo

ś

ciach ich

przezwyci

ęż

enia. Ankieta jest anonimowa (wypełnionej ankiety nie nale

ż

y wi

ę

c podpisywa

ć

nazwiskiem). Prosz

ę

o szczegółowe i uwa

ż

ne zapoznanie si

ę

z tre

ś

ci

ą

pyta

ń

oraz mo

ż

liwymi

odpowiedziami. Odpowiadaj

ą

c na kolejne pytania, nale

ż

y spo

ś

ród podanych odpowiedzi wybra

ć

odpowied

ź

(i) zgodn

ą

(e) z pogl

ą

dami lub wpisa

ć

tre

ść

odpowiedzi we wła

ś

ciwym miejscu. Prosz

ę

o odpowied

ź

na ka

ż

de pytanie. Dzi

ę

kuj

ę

za zainteresowanie oraz po

ś

wi

ę

cony czas.

Mirosława Szewczyk

1. Dlaczego przeczytał(a) Pan(Pani) dzisiejszy wykład? (mo

ż

na zakre

ś

li

ć

krzy

ż

ykiem kilka

odpowiedzi)

a) Jest to mój ulubiony wykład

b) Pomyliłem(am) si

ę

i przeczytałem(am) statystyk

ę

zamiast makroekonomii

c) My

ś

lałem(am),

ż

e znajd

ę

odpowied

ź

na nurtuj

ą

ce mnie pytania

d) Inne (jakie?) ...........................................................

2. Który z wykładów uwa

ż

a Pan(Pani) za najciekawszy? Prosz

ę

uporz

ą

dkowa

ć

wykłady

z wymienionych przedmiotów w wybranej przez siebie kolejno

ś

ci (1 – najciekawszy, 2 –

ś

rednio

ciekawy, 3 – najmniej ciekawy).

a) Statystyka

b) Makroekonomia

c) Finanse publiczne

3. Czy jest Pan (Pani) zadowolony(a) z jako

ś

ci materiałów prezentowanych na wykładach ze

statystyki ? (zakre

ś

li

ć

krzy

ż

ykiem jedn

ą

odpowied

ź

)

a) Zdecydowanie tak

b) Raczej tak

c) Raczej nie

d) Zdecydowanie nie

e) Nie potrafi

ę

oceni

ć

dr Mirosława Szewczyk

7

Statystyka

Metryka respondenta

4. Płe

ć

a) Kobieta

b) M

ęż

czyzna

5. Wiek .............. lat

6. Miejsce zamieszkania (miejscowo

ść

/województwo):

................................/woj..............................

Prosz

ę

o sprawdzenie, czy udzielił(a) Pan (Pani) odpowiedzi na wszystkie pytania.

Dzi

ę

kuj

ę

za udział w badaniu

Mirosława Szewczyk

Je

ś

li ma Pan (Pani) dodatkowe uwagi na tematy poruszane w ankiecie, prosz

ę

o zamieszczenie ich poni

ż

ej ................................................................................. ......................

.............................................................................................................................. .......................

.....................................................................................................................................................

2.5.

Zagadnienia i pytania kontrolne

Pytania kontrolne:

1. Rozwa

ż

gr

ę

liczbow

ą

„Du

ż

y Lotek”, w której za pomoc

ą

maszyny losuj

ą

cej dokonuje si

ę

doboru sze

ś

ciu liczb spo

ś

ród czterdziestu dziewi

ę

ciu. Jaka jest liczno

ść

populacji generalnej,

a jaka liczno

ść

próby? Czy jest to losowanie indywidualne czy zespołowe? Czy jest to

losowanie zale

ż

ne czy niezale

ż

ne?

2. W przedsi

ę

biorstwie „Oszu

ś

cik” przeprowadzono badanie płac zatrudnionych osób. Kiedy

b

ę

dziemy mogli powiedzie

ć

,

ż

e było to badanie całkowite? Gdy badamy wszystkie cechy,

od których zale

żą

płace? Gdy badamy wszystkich pracowników przedsi

ę

biorstwa? Czy

mo

ż

e w jeszcze innym przypadku?

Problemy do dyskusji:

1. Znajd

ź

w opracowaniach Urz

ę

du Statystycznego (GUS lub Wojewódzkiego Urz

ę

du

Statystycznego) raport z bada

ń

z zastosowaniem jednej z metod doboru próby. Jaki rodzaj

doboru próby został zastosowany? Jak liczna była próba?

2. Znajd

ź

w Internecie lub w opracowaniach Urz

ę

du Statystycznego (GUS lub Wojewódzkiego

Urz

ę

du Statystycznego) formularz zawieraj

ą

cy zestaw pyta

ń

z Narodowego Spisu

dr Mirosława Szewczyk

8

Statystyka

Powszechnego Ludno

ś

ci i Mieszka

ń

2002 lub Powszechnego Spisu Rolnego 2002.

Zapoznaj si

ę

z poszczególnymi pytaniami.