34

Promotor 12/07

Bezpieczeństwo

O

PIS

STANOWISKA

Zatrudnienie w hurtowni materiałów wykorzy-
stywanych w budownictwie: pełny etat, praca
zmianowa.

Pracownik powinien:

• mieć ukończone 18 lat,
• przejść wymagane badania lekarskie,
• ukończyć potrzebne szkolenia BHP, a w szcze-

gólności te, które dotyczą zakresu prawidłowych
metod wykonywania ręcznych prac transporto-
wych.
Do zadań pracownika należy:

• przygotowanie bezpiecznych dróg transporto-

wych,

• przygotowanie odpowiedniego sprzętu pomocni-

czego,

• przenoszenie lub przewożenie w transporcie indy-

widualnym i zbiorowym różnorodnych materiałów
oraz układanie (ustawianie) ich w odpowiednich
miejscach,

• układanie materiałów na niskich półkach rega-

łów,

• dbanie o powierzony sprzęt i mienie.

• Ocena ryzyka zawodowego
• Instrukcja stanowiskowa

Ryszard Bryła

U

WAGI

DOTYCZĄCE

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Zgodnie z normą PN-N 18002/2000 istnieją na-
stępujące poziomy ryzyka (R):
• małe (M), co oznacza, że poziom ryzyka jest

akceptowalny, przy jednoczesnym jego monito-
ringu,

• średnie (S), co oznacza, że poziom ryzyka jest

akceptowalny, przy jednoczesnym podjęciu
stopniowych działań mających na celu poprawę
stanu bezpieczeństwa pracy w zakładzie,

• duże (D), co oznacza, że poziom ryzyka jest

nieakceptowany i istnieje konieczność podjęcia
natychmiastowych działań poprawiających stan
bezpieczeństwa w zakładzie.

U

WAGA

Przedstawioną tutaj kartę oceny ryzyka należy
traktować jako przykładową i dostosować ją do
konkretnego stanowiska pracy. W każdym bowiem
zakładzie istnieje nieco inna specyfikacja zagrożeń
i o tym najlepiej wie zespół powołany do oceny
ryzyka zawodowego.

‰

Transport ręczny

Transport ręczny

www.promotor.elamed.pl

35

Bezpieczeństwo

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

PRACOWNIKA

WYKONUJĄCEGO

TRANSPORT

RĘCZNY

WEDŁUG

PN-N 18002/2000

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródło

zagrożenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed korektą

Środki profilaktyczne

Po korekcie

Uwagi

o realiza-
cji zadań

C*

P*

R*

C*

P*

R*

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Obciążenie

fizyczne

– dynamiczne

i statyczne

(przeciążenie

układu

mięśniowo-

-kostnego)

Zbyt duży wysiłek fizyczny.

Wymuszona pozycja ciała

podczas pracy

Przepuklina.

Uraz kręgosłupa.
Choroby narządu

ruchu

D

D

D

Przestrzeganie podstawowych wymagań
instrukcji stanowiskowej. Przestrzeganie

norm i zasad dotyczących zarówno

transportu indywidualnego, jak i zbiorowego.

Uwzględnienie w transporcie ręcznym

indywidualnych predyspozycji pracownika,

tj.: sprawności fizycznej, wieku i stanu

zdrowia. Stosowanie w szerokim zakresie

sprzętu pomocniczego. Przestrzeganie

zasad ergonomii podczas podnoszenia oraz

przenoszenia ładunków. Stosowanie przerw

i rotacji pracowników zatrudnionych przy

uciążliwych pracach transportowych

S

S

S

2.

Różnica

poziomów

(upadek na

niższy poziom)

Odbieranie towarów na rampie.

Przenoszenie i przewożenie

towarów wzdłuż rampy.

Wchodzenie na drabiny oraz

schodzenie z nich podczas

układania lub zdejmowania

towarów z regałów

Potłuczenia,

złamania

kończyn,

zwichnięcia,

urazy kręgosłupa,

urazy

wewnętrzne

D

S

D

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Stosowanie sprawnych technicznie

drabin i zachowanie ustalonych zasad

bezpieczeństwa przy ich ustawianiu.

Zachowanie przyjętych procedur

M

M

M

3.

Powierzchnie,

na których

możliwy jest

upadek

(upadek na
tym samym

poziomie)

Śliskie i nierówne

powierzchnie przy dojściu

do magazynu, na rampie

i w samym magazynie.

Zatarasowane przejścia

Potłuczenia,

złamania

kończyn,

zwichnięcia,

urazy

wewnętrzne

S

S

S

Stosowanie przez pracowników

wzmocnionego obuwia, z podeszwą

antypoślizgową. Zapewnienie porządku

i czystości w miejscu pracy. Zachowanie

szczególnej ostrożności

S

M

M

4.

Przedmioty

ostre lub
szorstkie

Ostre i szorstkie krawędzie

przenoszonych lub

przewożonych towarów, palet,

opakowań

Rany cięte.

Otarcia

naskórka

S

S

S

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Stosowanie prawidłowo dobranych rękawic

ochronnych. Przestrzeganie przyjętych

procedur

S

M

M

5.

Przemiesz-

czające się
przedmioty

i inne obiekty

(przygniecenie,

uderzenie,

potrącenie)

Poruszające się środki

transportu ręcznego
lub mechanicznego.

Przemieszczające się towary

przewożone wózkiem ręcznym

lub na taczkach. Przewrócenie

się wózka lub taczek.

Przewrócenie się regału.

Upadek składowanych

przedmiotów. Niestabilne

ułożenie materiałów w stosie

lub na paletach

Urazy ciała.

Śmierć

D

S

D

Prawidłowe rozplanowanie dróg

transportowych. Właściwe ułożenie

materiałów na wózku ręcznym lub taczkach.

Stosowanie hełmu ochronnego.

Właściwe oznaczenie wytrzymałości regałów

i przestrzeganie podanych obciążeń.

Układanie najcięższych przedmiotów

na najniższych półkach. Zabezpieczenie

regałów przed przewróceniem się. Układanie

stosów i palet w ten sposób, by zachować

ich stabilność. Prowadzenie rozładunku,

począwszy od najwyższych warstw

S

S

S

6.

Czynniki

chemiczne

– toksyczne,

żrące,

uczulające

Spaliny. Uszkodzenie

opakowań związków

chemicznych

transportowanych do

magazynu – płynnych

i sypkich

Zatrucia.

Uszkodzenia

wewnętrzne

organizmu. Rany

oparzeniowe

i uczuleniowe

D

S

D

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej.

Zachowanie wymaganych procedur

podczas transportu

i przy kontaktach z chemikaliami.

Stosowanie ochron osobistych

S

M

M

7.

Hałas

Środki transportu. Urządzenia

i maszyny pracujące

na zewnątrz magazynu

Uszkodzenie

narządu słuchu

S

S

S

Podjęcie działań zmniejszających

działanie hałasu (zastosowanie – w razie

takiej możliwości – ochron zbiorowych,

systematyczny przegląd i naprawa

„głośnego” sprzętu, zmiana organizacji

stanowiska pracy). Stosowanie w razie

konieczności ochronników słuchu

M

M

M

8.

Prąd

elektryczny

(porażenie

prądem

elektrycznym)

Niesprawna instalacja

elektryczna i osprzęt

– gniazdka, wtyczki. Przebicie

elektryczne do obudowy

urządzeń

Śmierć

D

M

S

Stosowanie sprawnych zabezpieczeń

przeciwporażeniowych. Stosowanie

sprawnego technicznie osprzętu

elektrycznego oraz przewodów

doprowadzających prąd el. Systematyczna

kontrola instalacji elektrycznej

M

M

M

9.

Nieodpowied-

nie oświetlenie

miejsca pracy

Słabe oświetlenie naturalne.

Źle dobrane punkty świetlne

Urazy

spowodowane

wypadkami przy

pracy. Choroby

narządu wzroku

D

M

S

Dbanie o czystość okien. Dostosowanie

poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju

wykonywanej pracy – zgodnie z normą

M

M

M

10.

Pożar. Wybuch

Zaprószenie ognia w miejscu

magazynowania materiałów

łatwo palnych

Oparzenia ciała.

Urazy. Śmierć

D

S

D

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Przestrzeganie przyjętych w magazynie

procedur. Wyposażenie stanowiska

w wymagany sprzęt ppoż. Systematyczna

konserwacja i przegląd tego sprzętu

S

M

M

11.

Obciążenie

emocjonalne

(stres)

Konflikty międzyludzkie.

Wysokie wymagania, duże

ograniczenia, małe wsparcie

Wystąpienie

choroby nerwo-

wej lub chorób

ogólno-

ustrojowych

S

D

D

Ustalenie sprawiedliwego regulaminu

nagradzania i karania. Właściwy dobór

pracowników. Częste rozmowy nadzoru

z pracownikami i wyjaśnianie zaistniałych

problemów

S

M

M

C* – ciężkość, P* – prawdopodobieństwo, R* – ryzyko

36

Promotor 12/07

Bezpieczeństwo

I

NSTRUKCJA

BHP

DOTYCZĄCA

RĘCZNYCH

PRAC

TRANSPORTOWYCH

P

RZED

PRZYSTĄPIENIEM

DO

PRACY

1. Musisz posiadać aktualne, wymagane badania lekarskie i przejść

przeszkolenie w dziedzinie BHP. Przed pracą wysłuchaj wskazó-
wek przełożonego.

2. Musisz posiadać odpowiednie obuwie, ubranie robocze i rękawice

ochronne.

3. Przygotuj potrzebny sprzęt pomocniczy spośród takiego jak:

pasy, liny, łańcuchy, zawiesia, dźwignie, rolki, kleszcze, uchwyty,
nosze, kosze, legary, przestawne pochylnie, taczki i wózki ręczne
– w zależności od rodzaju przemieszczanych przedmiotów i wy-
stępujących zagrożeń.

4. Przygotuj bezpieczne drogi transportowe. Dopilnuj, by powierzch-

nia, po której są przemieszczane przedmioty, była równa i stabilna
i nie była śliska.

W

CZASIE

PRACY

1. Pamiętaj, że przemieszczając przedmioty, należy trzymać je jak

najbliżej ciała i podnosić przy wyprostowanym kręgosłupie, dbając
o to, by nie wykonywać przy tym skrętów tułowia.

2. W trakcie transportu pamiętaj, aby przedmiot przemieszczany

ręcznie nie ograniczał pola widzenia.

3. Pamiętaj o tym, by przedmiot nieporęczny lub trudny do utrzyma-

nia był przemieszczany przy użyciu sprzętu pomocniczego.

4. Pamiętaj, że zwoje taśmy, drutu, kabla itp. podczas ich przenoszenia

powinny być zabezpieczone przed rozwinięciem się i wyginaniem.

5. Pamiętaj, że w razie konieczności przenoszenia przedmiotu

trzymanego w odległości większej niż 30 cm od tułowia należy
zmniejszyć o połowę dopuszczalną jego masę.

6. Pamiętaj, że masa przedmiotów przenoszonych przez jednego

pracownika nie może przekraczać: 30 kg – przy pracy stałej
– i 50 kg – przy pracy dorywczej. Niedopuszczalne jest ręczne
przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg, na
wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.

7. Pamiętaj, że masa przedmiotów wtaczanych na pochylnie przez

jednego pracownika nie może przekraczać 50 kg oraz niedo-
puszczalne jest przenoszenie i przetaczanie przedmiotów po
pochylniach niezwiązanych w sposób stały z konstrukcją budynku,
o kącie nachylenia ponad 15°, oraz przenoszenie ich po schodach
o kącie nachylenia ponad 60°.

8. Pamiętaj, że niedopuszczalne jest przebywanie pracownika

między legarami podczas przetaczania przedmiotów po pochyło
ustawionych legarach.

9. Pamiętaj, że przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza

4 m, a masa – 30 kg, musi odbywać się zespołowo, pod warunkiem,
iż na jednego pracownika przypadała masa nieprzekraczająca:
25 kg – przy pracy stałej – i 42 kg – przy pracy dorywczej.

10. Pamiętaj, że przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów musi

być zapewniony odpowiedni dobór pracowników pod względem
wzrostu i wieku oraz odstępy pomiędzy pracownikami – co naj-
mniej 0,75 m.

11. Pamiętaj, że przenoszenie przedmiotów długich i o dużej masie

powinno odbywać się przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego,
pozwalającego na transport takich przedmiotów z możliwie naj-
mniejszym unoszeniem ich ponad poziom podłoża.

12. Pamiętaj, że w przypadku zespołowego przenoszenia przedmiotów

na ramionach pracownicy muszą:
• wkładać i opuszczać przenoszony przedmiot jednocześnie i na

komendę,

• znajdować się po jednej stronie przenoszonego przed-

miotu,

• używać środków ochrony indywidualnej chroniących

ramiona.

13. Pamiętaj, że niedopuszczalne jest zespołowe przemiesz-

czanie przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg.

14. Pamiętaj, że ostre i wystające elementy powinny być zabez-

pieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów.

15. Pamiętaj o tym, że niedopuszczalne jest przenoszenie przez

jednego pracownika materiałów ciekłych: gorących, żrących
albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których
masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg.

16. Pamiętaj podczas układania przedmiotów, aby te najcięższe

i tłukące się znajdowały się na najniższych półkach.

17. Pamiętaj, aby balony szklane z kwasami lub innymi ciecza-

mi żrącymi były przewożone na specjalnych wózkach. W wy-
jątkowych przypadkach balony te mogą być przenoszone
przez dwóch pracowników, w odpowiednio wytrzymałych
koszach z uchwytami. Niedopuszczalne jest przenoszenie
balonów na plecach lub przed sobą.

18. Pamiętaj, że dopuszczalna masa ładunku przemieszczane-

go na wózku po terenie płaskim, o twardej nawierzchni nie
może przekraczać 450 kg na pracownika, łącznie z masą
wózka. Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochy-
leniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z masą
wózka, nie może przekraczać 350 kg.

19. Sposób ładowania, a także rozmieszczenia ładunków na

wózkach oraz taczkach powinien zapewniać ich równowagę
i stabilność.

20. Masa ładunku przemieszczanego na taczce, łącznie z masą

taczki, nie może przekraczać: 100 kg – po twardej nawierzch-
ni – i 75 kg – po nawierzchni nieutwardzonej. Niedopuszczal-
ne jest przemieszczanie ładunku na taczce po pochyleniach
większych niż 8% oraz na odległość przekraczającą 200 m.

P

O

ZAKOŃCZENIU

PRACY

1. Sprawdź, czy przeniesione przedmioty i materiały ustawione

(ułożone) są we właściwym miejscu, prawidłowo i stabilnie.

2. Ułóż narzędzia oraz sprzęt pomocniczy po ich uprzednim

oczyszczeniu na właściwe miejsce.

3. Sprawdź, czy pozostawione stanowisko nie stwarza jakich-

kolwiek zagrożeń.

P

OSTĘPOWANIE

W

SYTUACJI

AWARYJNEJ

1. Pamiętaj, że w przypadku stwierdzenia, iż sposób wykony-

wania prac jest nieprawidłowy i stwarza zagrożenia, musisz
wstrzymać prace, informując o tym fakcie przełożonego.

2. Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatrując zranienia.
3. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu

i udziel pomocy poszkodowanemu.

4. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją

przeciwpożarową. W pierwszej kolejności zaalarmuj pozo-
stałych pracowników i próbuj ugasić pożar w zarodku.

Opracował Zatwierdził

……………............... .............……………..

Uwaga: Powyższą instrukcję należy traktować jako przykładową.