Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

1

MODEL

ODPOWIEDZI I SCHEMA

T PUNKT

OW

ANIA

Poziom r

ozszerzony

Zadanie

Odpowiedzi

Uwagi

Punktacja

za czynność

za

zadanie

1.

– za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli:

W

artości liczb kwantowych

n

l

m

2s

2

2

0

0

2p

3

2

1

–1

, 0

, 1

1.1

2 × 1

2

2.

– za napisanie wzoru jonu i pełnej konfiguracji podpowłokowej jonu:

Cr

3+

, 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

3

2.1

1

1

3.

a) za poprawne narysowanie wzoru elektronowego kreskowego z uwzględnieniem wolnych par elektronowych:

S C S

3.1

1

2

b) za podkreślenie wzorów wszystkich właściwych substancji:

HCl,

CCl

4

, NaOH, NaNO

3

, NaHCO

3

, CO

2

, CH

3

COOH,

P

4

3.2

1

4.

– za poprawne podanie związku, wzorów tworzących go jonów i nazwę anionu:

Wzór związku

o budowie jonowej

Wzory jonów (kationów

i anionów)

Nazwa anionu

Ba(OH)

2

NH

4

Cl

Ca(NO

3

)

2

Ba

2+

, OH

‒

NH

4



, Cl

‒

Ca

2+

, NO

3



wodor

otlenkowy

chlorkowy azotanowy(V)

Każdy niewłaściwie po

-

dany związek powoduje utratę 1 pkt.

Podanie stosunków molo

-

wych jonów nie podlega ocenie.

4.1

3 × 1

3

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

2

5.

– za poprawny zapis równania reakcji jądrowej:

a)

80

200

1

1

2

4

79

197

Hg

pA

u

+→

α+

lub

80

200

1

1

2

4

79

197

Hg

pH

eA

u

+→

+

b)

80

198

0

1

1

1

79

198

Hg

np

Au

+→

+

5.1

2 × 1

2

6.

– za pozostawienie wszystkich poprawnych określeń w danym punkcie:

I. a)

rośnie

/

jest stała

/

maleje

b)

rośnie

/

jest stała

/

maleje

c)

rośnie

/

nie zmienia się

/

maleje

,

rośnie

/

nie zmienia się

/

maleje

II. a)

rośnie

/

nie zmienia się

/

maleje

b)

rosną

/

są stałe

/

maleją

c)

rośnie

/

nie zmienia się

/

maleje

6.1

2 × 1

2

7.

– za wskazanie poprawnej odpowiedzi:

D

7.1

1

1

8.

– za poprawny tok rozumowania lub obliczenia – za równanie kinetyczne Na przykład:

V

V

k

k

2

1

02

02

02

04

02

2

=

⋅⋅

⋅⋅

==

[0

,4

]

[

α

α

[,

]

,]

[,

]

[,

]

[,

]

β

β

α

α

α

2

a

= 8

, czyli

a

= 3

V

V

k

k

3

1

04

02

02

04

02

2

=

⋅⋅

⋅⋅

==

[0

,2

]

αβ

αβ

β

β

β

[,

]

[,

][

,]

[,

]

[,

]

2

b

= 2

, czyli

b

= 1

lub

Szybkość r

eakcji r

ośnie 8 razy

, gdy stężenie substancji

A

r

ośnie 2 razy

, zatem

wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substanc

ji

A wynosi 3.

Szybkość r

eakcji r

ośnie 2 razy

, gdy stężenie substancji B r

ośnie 2 razy

, zatem

wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substancji B wynosi 1.

Równanie kinetyczne:

V =

k · [A]

3

· [B]

Uczeń może oznaczyć wykładniki innymi sym

-

bolami niż

a

i

b.

8.1

1 1

2

9.

– za napisanie wzorów obu kwasów i podkreślenie właściwego wzoru:

CH

COOH

3

, H

2

S

9.1

1

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

3

10.

– za podanie wzorów wszystkich cząsteczek i jonów:

CH

3

COOH

, CH

3

COO

‒

,

NH

4



, NH

3

, H

2

O (NH

3

∙

H

2

O)

Jeżeli uczeń pominie amoniak, nie przyznaje

-

my punktu.

Jeżeli uczeń dopisze jony H

+

(H

3

O

+

) i jony OH

‒

,

przyznajemy punkt. Jeżeli uczeń napisze tylko jony OH

‒

lub tylko jony

H

+

(H

3

O

+

), nie przyznaje

-

my punktów

.

10.1

1

1

11

.

a) za poprawny odczyt wartości rozpuszczalności wraz z jednostką:

Rozpuszczalność KNO

3

w temperaturze 40°C wynosi

: 62 g

.

Rozpuszczalność KNO

3

w temperaturze 70°C wynosi

: 138 g

.

Dopuszczalny błąd odczytu wartości rozpusz

-

czalności ± 1 g.

11.1

1

3

b) – za metodę – za obliczenie i wynik z jednostką

138 g soli – 100 g H

2

O – 238 g roztworu

x g 150 g

x = 87 g

m

HO

2

= 150 g – 87 g = 63 g

62 g soli – 100 g H

2

O

y g 63g

y = 39 g

m

soli wykrystalizowanej

= 87 g – 39 g =

48 g

W

razie innego odczytu

niż w

odpowiedzi należy

przeliczyć zadanie zgod

-

nie z

wartościami odczy

-

tanymi przez ucznia.

11.2

1 1

12.

– za właściwe przypisanie tlenków wraz z poprawnymi wzorami:

A.

Mn

2

O

7

B.

MnO

C.

MnO

2

12.1

1

1

13.

– za poprawne uzupełnienie obu zdań:

a)

utleniające

b)

kwasowy

13.1

1

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

4

14.

a) za podanie wzorów i barw zidentyfikowanych substancji:

KMnO

4

– barwa fioletowa

K

2

CrO

4

– barwa żółta

14.1

1

2 pkt

b) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia wraz z podaniem obserwacji:

I.

AgNO

3

NaNO

3

II.

AgNO

3

NaCl

Obserwacje: W

pr

obówce zawierającej r

oztwór

chlorku sodu wytrąca się

(biały

, serowaty

,

ciemniejący na świetle)

osad.

Opis rysunku może być odwrotny:

W

probów

-

kach: azotan(V) srebra(I), a

dodawane są badane

sole.

W

ystarczy wska

-

zać, w

której probówce

powstaje osad.

Brak uwzględnienia bar

-

wy osadu nie powoduje utraty punktów

.

14.2

1

15.

– za napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej:

2Al + 6H

+

→

2Al

3+

+ 3H

2

2Al + 2OH

‒

+ 6H

2

O

→

2[Al(OH)

4

]

‒

+ 3H

2

15.1

2 × 1

2

16.

– za poprawną ocenę, czy proces zachodzi, oraz jej uzasadnienie:

A.

NIE, ponieważ wartości potencjałów standardowych wskazują, że jony Cr

3+

nie są w stanie zr

edukować jonów Fe

3+

.

lub Tylko jony Cr

2+

mogłyby zr

edukować jony Fe

3+

.

B.

TA

K

Mn

O

4



+ 8H

+

+ 5Fe

2+



Mn

2+

+ 5Fe

3+

+ 4H

2

O

Lub inna poprawna odpowiedź odnosząca się do wartości potencjałów standardowych.

W

równaniu mogą być

uwzględnione elektrony

.

16.1

2 × 1

2

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

5

17.

a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia:

KOH

(aq)

KOH

(aq)

CuSO

4(aq)

FeCl

3(aq)

Cu(OH)

2

Fe(OH)

3

17.1

1

3

b) za napisanie równania reakcji:

Równanie reakcji I:

CuSO

4

+ 2KOH

→

Cu(OH)

2

+ K

2

SO

4

Równanie reakcji II:

FeCl

3

+ 3KOH

→

Fe(OH)

3

+ 3KCl

17.2

2 × 1

18.

– za poprawne uzupełnienie kolumny tabeli:

Elektrolizer 1

Elektrolizer 2

Elektrolizer 3

Produkt procesu katodowego

H

2

H

2

H

2

Produkt procesu anodowego

Cl

2

Cl

2

O

2

Wzór substancji

HCl

NaCl

NaOH

18.1

3 × 1

3

19.

– za napisanie równania reakcji:

2Na

2

CO

3

+ 2CuSO

4

+ H

2

O

→

[Cu(OH)]

2

CO

3

+ 2Na

2

SO

4

+ CO

2

19.1

1

1

20.

a) – za napisanie równania odpowiedniego procesu:

Równanie procesu utleniania:

3Fe

2+

→

3Fe

3+

+ 3e

‒

Równanie procesu redukcji:

NO

3



+ 4H

+

+ 3e

‒

→

NO + 2H

2

O

Zapisy: 3Fe

2+

‒

3e → 3Fe

3+

oraz Fe

2+

→ Fe

3+

+ e

są również punktowane.

20.1

2 × 1

4

– za dobranie współczynników stechiometrycznych:

3Fe

2+

+ 4H

+

+

NO

3



→

NO + 3Fe

3+

+ 2H

2

O

20.2

1

b) za napisanie równania reakcji w formie jonowej:

Fe

2+

+ NO + 5H

2

O = [Fe(H

2

O)

5

(NO)]

2+

20.3

1

21.

– za wskazanie wzorów obu związków:

1.

II

2.

IV

21.1

1

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

6

22.

– za poprawne sformułowanie wniosku:

Wniosek I:

Im wyższa rzędowość atomów węgla, tym łatwiej tworzy się r

odnik.

lub Łatwość tworzenia się wolnych r

odników r

ośnie w szer

egu:

∙ CH

3

< 1

° < 2

° < 3

°.

Wniosek II:

Im wyższa rzędowość atomu węgla, tym trwalszy r

odnik.

lub Trwałość wolnych r

odników r

ośnie w szer

egu:

∙

CH

3

< 1

° < 2

° < 3

°.

Lub każda inna poprawna odpowiedź odnosząca się do rzędowości atomów węgla.

22.1

2 × 1

2

23.

a) za napisanie równania reakcji addycji:

CH

2

CH CH

2

CH CH

2

+ 2Br

2

CH

2

CH CH

2

CH CH

2

Br

Br

Br

Br

23.1

1

3

b) za poprawny wzór półstrukturalny produktu:

CH

3

CH CH CH

2

Cl

23.2

1

c) za poprawny wzór półstrukturalny monomeru:

CH

2

C CH CH

2

CH

3

23.3

1

24.

a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia:

etanol

K

2

Cr

2

O

7

+ H

2

SO

4

24.1

1

2

b) za poprawnie sformułowane obserwacje:

Barwa r

oztworu zmienia się z pomarańczowej na zieloną

lub

niebieskozieloną

lub

niebieskofioletową

lub

szar

ozieloną

.

Lub inne poprawne sfor

-

mułowanie

barwy

roztwo

-

ru przed i po reakcji.

24.2

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

7

25.

– za poprawnie uzupełniony wiersz tabeli:

Reakcja

Nazwa grupy funkcyjnej

Liczba grup funkcyjnych

A

hydr

oksylowa (wodor

otlenowa)

5

B

aldehydowa (formylowa)

1

25.1

2 × 1

2

26.

– za napisanie równania reakcji:

+ CO

2

+ H

2

O

→ + NaHCO

3

ONa

OH

lub

2 + CO

2

+ H

2

O

→

2 + Na

2

CO

3

ONa

OH

OH

+ 3HNO

3

→ + 3H

2

O

OH

NO

2

NO

2

O

2

N

26.1

2 × 1

2

27.

a) za podanie obu nazw związków:

szczawian potasu

i alkohol metylowy

(etanodionian potasu) (metanol)

Jeśli uczeń poda nazwę: szczawian dipotasu

,

etanodionian dipotasu

,

również otrzymuje punkt.

27.1

1

2

b) za narysowanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) obu związków:

COOH

OH

i CH

3

COOH

27.2

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K
am

or

8

28.

– za uzupełnienie całej tabeli:

C

2

H

6

C

2

H

2

C

6

H

6

Budowa cząsteczki

przestrzenna

liniowa

płaska

Typ hybrydyzacji atomów węgla

sp

3

sp

sp

2

28.1

1

1

29.

– za uzupełnienie całej tabeli:

Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego

Numery probówek

żółta

I,

III

zielononiebieska

II

, VI

pomarańczowoczerwona

IV

, V

29.1

1

1

30.

– za metodę – za obliczenia i wynik z jednostką

1 mol kwasu – 60 g 0,5015 mola –

x g

x = 30,09 g

3 g – 100 g roztworu 30,09 g –

y g

y = 1003 g

d

g

cm





1003

1000

3

1,

003

g

cm

3

30.1

1 1

2

31.

– za metodę – za obliczenia i wynik

1 mol – 6,02 ∙ 10

23

jonów

x moli – 6,02 ∙ 10

17

jonów

x = 10

‒6

mola

[H

+

] = 10

‒6

mo

l

dm

3

pH = – log[H

+

] = – log 10

‒6

=

6

31.1

1 1

2

32.

– za podanie wzoru jednego spośród poniższych tlenków oraz określenie wpływu na odczyn: wzór tlenku:

NO

2

, SO

2

, SO

3

wpływ na odczyn gleby:

zakwaszenie

32.1

1

1