KOD
ZDAJÑCEGO
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
WIEDZA O SPO¸ECZE¡STWIE
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdajàcego
1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 17 stron (za-
dania 1–28). Ewentualne braki zg∏oÊ przewodniczàcemu
zespo∏u nadzorujàcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczo-
nym.
3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnym tu-
szem/atramentem.
4. Nie u˝ywaj korektora.
5. B∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.
6. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.
˚yczymy powodzenia!
Za rozwiàzanie
wszystkich zadaƒ
mo˝na otrzymaç
∏àcznie
100 punktów.
PESEL ZDAJÑCEGO
Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy
Miejsce na identyfikacj´ szko∏y
LISTOPAD
ROK 2009
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ przez
dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 1
2
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
W zadaniach 1–5 podkreÊl jednà w∏aÊciwà odpowiedê.
Zadanie 1. (1 pkt)
Postawa jednostki, polegajàca na Êcis∏ym podporzàdkowaniu si´ normom, systemom wartoÊci
oraz poglàdom obowiàzujàcym w danej grupie spo∏ecznej, to:
a) nonkonformizm
b) antykonformizm
c) konformizm
d) utylitaryzm
Zadanie 2. (1 pkt)
Autorem planu z 1950 r., który przyczyni∏ si´ do powo∏ania Europejskiej Wspólnoty W´gla i Sta-
li, by∏:
a) Robert Schuman
b) Alcide de Gasperi
c) Winston Churchill
d) Konrad Adenauer
Zadanie 3. (1 pkt)
Organem w∏adzy sàdowniczej w Polsce, który stwierdza wa˝noÊç wyborów parlamentarnych,
prezydenckich oraz referendów ogólnokrajowych, jest:
a) Trybuna∏ Konstytucyjny
b) Trybuna∏ Stanu
c) Sàd Najwy˝szy
d) Wojewódzki Sàd Administracyjny
Zadanie 4. (1 pkt)
Postawienie Prezydenta RP w stan oskar˝enia mo˝e nastàpiç uchwa∏à:
a) Sejmu RP
b) Senatu RP
c) Rady Ministrów
d) Zgromadzenia Narodowego
Zadanie 5. (1 pkt)
Doktryna polityczna, której g∏ównymi zasadami sà solidarnoÊç spo∏eczna i zasada subsydiarno-
Êci paƒstwa, to:
a) nacjonalizm
b) liberalizm
c) chrzeÊcijaƒska demokracja
d) socjaldemokracja
Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj termin, którym okreÊla si´ prawnà przynale˝noÊç jednostki do danego paƒstwa. Przejawia
si´ ona mi´dzy innymi w podleg∏oÊci w∏adzom swojego paƒstwa oraz opiece prawnej w czasie po-
bytu poza jego granicami.
……………………………………………………………………………………………………………
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 2
3
Zadanie 7. (3 pkt)
Uzupe∏nij tekst, wpisujàc w miejsce kropek nazwy w∏aÊciwych organów samorzàdu terytorialnego.
W wiejskiej gminie Kowalewo odby∏y si´ d∏ugo oczekiwane wybory samorzàdowe. W wyniku zacie-
k∏ej walki wyborczej do
(1) …………………………………………… dosta∏o si´ 15 nowych radnych.
W
bezpoÊrednich
wyborach
zwyci´˝y∏
Janusz
Lulewicz,
który
objà∏
stanowisko
(2) ………………………………………… . Jest to doÊwiadczony polityk, który dopiero niedawno
przeprowadzi∏ si´ do gminy Kowalewo. WczeÊniej mieszka∏ w Gdaƒsku, gdzie kilka lat temu z powo-
dzeniem startowa∏ w wyborach samorzàdowych. Zwyci´˝y∏ w nich i stanà∏ na czele w∏adzy wyko-
nawczej w mieÊcie, obejmujàc urzàd
(3) ……………………………………… . W po∏owie kadencji
jednak zrezygnowa∏, t∏umaczàc si´ problemami zdrowotnymi i szukajàc dla siebie odpoczynku od lo-
kalnej polityki. Nie na d∏ugo jednak.
(1) – Podaj nazw´ organu w∏adzy stanowiàcej w tej gminie.
(2) – Podaj nazw´ organu wykonawczego w tej gminie.
(3) – Podaj nazw´ organu wykonawczego w Gdaƒsku.
Zadanie 8. (1 pkt)
Wymieƒ cztery mniejszoÊci etniczne, których przedstawiciele mieszkajà w Polsce i które zosta∏y
wymienione w Ustawie o mniejszoÊciach narodowych i etnicznych oraz o j´zykach regionalnych.
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 9. (4 pkt)
Wpisz w tabeli przy poszczególnych aktach prawnych nazwy organów promulgacyjnych, w któ-
rych sà one publikowane. Wybierz spoÊród ni˝ej podanych:
Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urz´dowy RP „Monitor Polski”, Wojewódzkie dzienniki urz´dowe
W zadaniach 10–13 przyporzàdkuj odpowiednim literom odpowiadajàce im cyfry (np. F. 6).
Zadanie 10. (3 pkt)
Do podanych opisów funkcji rodziny przyporzàdkuj w∏aÊciwe im nazwy.
A. wydanie na Êwiat potomstwa
B. zaspokajanie potrzeb materialnych cz∏onków rodziny
C. nadawanie pozycji spo∏ecznej swoim cz∏onkom
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Nazwa aktu prawnego
Organ publikacyjny (promulgacyjny)
A. Ratyfikowane umowy mi´dzynarodowe
B. Uchwa∏y rady powiatu
C. Konstytucja
D. Zarzàdzenie Prezydenta RP
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 3
4
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
1. stratyfikacyjna
2. kulturowa
3. prokreacyjna
4. ekonomiczna
Odpowiedê: A. … B. … C. …
Zadanie 11. (4 pkt)
Do poszczególnych sposobów rozwiàzywania konfliktów przyporzàdkuj ich charakterystyki.
Odpowiedê: A. … B. … C. … D. …
Zadanie 12. (3 pkt)
Do poszczególnych Êrodków odwo∏awczych przyporzàdkuj odpowiedni organ w∏adzy sàdowni-
czej, który ten Êrodek odwo∏awczy b´dzie rozpatrywa∏.
Odpowiedê: A. … B. … C. …
Sposób
rozwiàzywania
konfliktów
Charakterystyka
A. negocjacje
1. Rozmowy mi´dzy stronami konfliktu z udzia∏em osoby trzeciej, która za-
chowuje neutralnoÊç i pomaga znaleêç rozwiàzanie dobre dla obu stron.
B. mediacje
2. Rozstrzygni´cie konfliktu przez niezale˝ny organ, którego orzeczenie
jest wià˝àce, a strony konfliktu nie majà wp∏ywu na jego sk∏ad.
C. arbitra˝
3. Rozmowy podj´te przez strony konfliktu w celu znalezienia rozwiàzania
satysfakcjonujàcego obie strony.
D. sàd
4. Rozstrzygni´cie konfliktu w drodze decyzji podj´tej przez wi´kszoÊç osób
zaanga˝owanych w spór.
5. Rozstrzygni´cie konfliktu przez wyznaczonà przez obie strony niezale˝-
nà osob´, której decyzja jest wià˝àca dla obu stron konfliktu.
Ârodki odwo∏awcze
Organ w∏adzy sàdowniczej
A. Za˝alenie na postanowienie wojewódzkiego
sàdu administracyjnego
1. Sàd Najwy˝szy
B. Apelacja od wyroku sàdu rejonowego
2. Sàd Apelacyjny
C. Kasacja od wyroku sàdu okr´gowego
3. Sàd Okr´gowy
4. Naczelny Sàd Administracyjny
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 4
5
Zadanie 13. (4 pkt)
Do poszczególnych funkcji Sejmu RP przyporzàdkuj odpowiednie wyjaÊnienie tej funkcji.
Odpowiedê: A. … B. … C. … D. …
W zadaniach 14–15, zaznacz, które zdania sà prawdziwe, a które fa∏szywe. Wpisz w odpowied-
nie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fa∏sz (zdanie fa∏szywe).
Zadanie 14. (5 pkt)
Prezydent RP – w∏adza wykonawcza
Zadanie 15. (4 pkt)
Organizacja Narodów Zjednoczonych
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Funkcja Sejmu
WyjaÊnienie funkcji
A. funkcja ustrojodawcza
1. powo∏ywanie innych organów paƒstwa
B. funkcja kreacyjna
2. sprawowanie kontroli nad dzia∏alnoÊcià administracji rzàdowej
C. funkcja kontrolna
3. uczestniczenie w pracy Rady Ministrów
D. funkcja ustawodawcza
4. mo˝liwoÊç dokonywania zmian w Konstytucji RP
5. stanowienie prawa
Zdanie
Prawda lub Fa∏sz
1.
Kandydat na Prezydenta RP musi mieç ukoƒczone 30 lat i zebraç 100
tys. podpisów obywateli.
2.
Kadencja Prezydenta RP trwa 5 lat i ponownie mo˝e byç on wybrany
tylko raz.
3.
Prezydent RP czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji i jest gwaran-
tem ciàg∏oÊci w∏adzy paƒstwowej.
4.
W sprawach szczególnej wagi Prezydent RP zwo∏uje Rad´ Gabineto-
wà, której przewodniczy.
5.
Akty urz´dowe Prezydenta RP wymagajà dla swojej wa˝noÊci
podpisu odpowiedniego ministra.
Zdanie
Prawda lub Fa∏sz
1.
G∏ównà siedzibà ONZ jest Nowy Jork, a jej obecny sekretarz general-
ny to Kofi Annan.
2.
W sk∏ad Rady Bezpieczeƒstwa ONZ wchodzi pi´ciu cz∏onków sta-
∏ych (USA, Rosja, Chiny, Francja, Wielka Brytania), którzy majà pra-
wo weta.
3.
G∏ównym organem sàdowniczym ONZ jest Mi´dzynarodowy Trybu-
na∏ SprawiedliwoÊci.
4.
Jednà z wyspecjalizowanych organizacji powiàzanych z ONZ jest
Pakt Pó∏nocnoatlantycki, który odpowiada za realizacj´ misji poko-
jowych w ramach ONZ.
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 5
6
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Zadanie 16. (6 pkt)
Wykonaj poni˝sze polecenia.
a) Uporzàdkuj chronologicznie, wed∏ug okresu pe∏nienia funkcji, podane poni˝ej imiona i na-
zwiska premierów Rzeczypospolitej Polskiej. W odpowiednià rubryk´ tabeli wpisz liczby od 1
do 4.
b) Obok wymienionych poni˝ej wydarzeƒ wpisz imiona i nazwiska premierów, którzy w tym cza-
sie sprawowali swojà funkcj´.
Uwaga: Jednemu premierowi mo˝e odpowiadaç wi´cej ni˝ jedno wydarzenie!
1. Przystàpienie Polski do Unii Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
2. Wys∏anie wojsk polskich na wojn´ w Iraku w 2003 r.
……………………………………………………………………………………………………………
3. WejÊcie Polski do NATO.
……………………………………………………………………………………………………………
4. Powo∏anie samorzàdów powiatowego i wojewódzkiego.
……………………………………………………………………………………………………………
5. Uchwalenie tzw. Ma∏ej Konstytucji z 1992 r.
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 17. (2 pkt)
Podaj pe∏ne polskie nazwy wymienionych organizacji wyspecjalizowanych ONZ.
a) UNESCO – …………………………………………………………………………………………
b) FAO – ………………………………………………………………………………………………
Zadanie 18. (2 pkt)
WyjaÊnij poj´cia.
a) bierne prawo wyborcze
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) czynne prawo wyborcze
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Premierzy
Liczba
A. Jerzy Buzek
B. Leszek Miller
C. Tadeusz Mazowiecki
D. Hanna Suchocka
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 6
7
Zadanie 19. (3 pkt)
SpoÊród podanych poni˝ej poj´ç podkreÊl te, które sà charakterystyczne dla wspó∏czesnych sys-
temów demokratycznych.
zasada prymatu rozporzàdzenia, hierarchicznoÊç systemu êróde∏ prawa, paƒstwo prerogatywne,
pluralizm polityczny, monizm polityczny, zasada praworzàdnoÊci, indoktrynacja
Zadanie 20. (4 pkt)
Do podanych opisów organów wewn´trznych Sejmu RP dopisz w odpowiednim miejscu ich nazwy.
Zadanie 21. (2 pkt)
Do opisów etapów procesu rozwoju spo∏ecznego cz∏owieka dopisz jego nazw´.
Zadanie 22. (3 pkt)
Na podstawie fragmentu ustawy wykonaj polecenia.
Rozdzia∏ 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa okreÊla zasady wspó∏pracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach zwiàzanych
z cz∏onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.
Art. 2.
Rada Ministrów ma obowiàzek wspó∏pracy z Sejmem i Senatem w sprawach, o których mowa
w art. 1.
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Opis organu wewn´trznego Sejmu
Nazwa organu
A. Przewodniczy obradom Sejmu i reprezentuje go na zewnàtrz.
B. Zapewnia wspó∏prac´ mi´dzy klubami poselskimi, w jego
sk∏ad wchodzà mi´dzy innymi przewodniczàcy klubów i kó∏
parlamentarnych
C. Ustala
plan
pracy
Sejmu
i
dokonuje
wyk∏adni
jego
Regulaminu.
D. Rozpatruje sprawy stanowiàce przedmiot prac Sejmu oraz
wyra˝a opinie w sprawach przekazanych pod jego obrady
przez Sejm lub jego inne organy.
Opis etapu procesu rozwoju spo∏ecznego
Nazwa etapu
A. Zmiany zachodzàce w cz∏owieku sà efektem ˝ycia w ró˝no-
rodnym Êwiecie spo∏ecznym oraz przyjmowania przez jed-
nostk´ kolejnych ról spo∏ecznych.
B. Obejmuje wczesny etap ˝ycia jednostki, która podlega wp∏y-
wowi przede wszystkim rodziny, a tak˝e rówieÊników, na-
Êladujàc prezentowane wzorce zachowania.
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 7
8
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Art. 3.
1. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Senatowi, nie rzadziej ni˝ raz na 6 miesi´cy, informacj´
o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej.
2. Na ˝àdanie Sejmu, Senatu, organu w∏aÊciwego na podstawie regulaminu Sejmu lub organu w∏a-
Êciwego na podstawie regulaminu Senatu, Rada Ministrów przedstawia, odpowiednio Sejmowi lub
Senatowi, informacj´ o sprawie zwiàzanej z cz∏onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Euro-
pejskiej.
Art. 9.
1. Przed rozpatrzeniem projektu aktu prawnego w Radzie Unii Europejskiej Rada Ministrów zasi´-
ga opinii organu w∏aÊciwego na podstawie regulaminu Sejmu i opinii organu w∏aÊciwego na pod-
stawie regulaminu Senatu, przedstawiajàc na piÊmie informacj´ o stanowisku, jakie Rada Ministrów
ma zamiar zajàç podczas rozpatrywania projektu w Radzie Unii Europejskiej.
2. Do informacji, o której mowa w ust. 1, Rada Ministrów do∏àcza uzasadnienie swojego stanowi-
ska, a tak˝e ocen´ przewidywanych skutków prawnych aktu prawnego dla polskiego systemu prawa
oraz skutków spo∏ecznych, gospodarczych i finansowych dla Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Z uwagi na organizacj´ pracy organów Unii Europejskiej, z wyjàtkiem spraw, w których Rada Unii
Europejskiej stanowi jednomyÊlnie, oraz spraw, które pociàgajà za sobà znaczne obcià˝enia dla bu-
d˝etu paƒstwa, Rada Ministrów mo˝e zajàç stanowisko bez zasi´gania opinii, o których mowa
w ust. 1. W takim przypadku cz∏onek Rady Ministrów ma obowiàzek niezw∏ocznie przedstawiç or-
ganowi w∏aÊciwemu na podstawie regulaminu Sejmu i organowi w∏aÊciwemu na podstawie regula-
minu Senatu zaj´te stanowisko oraz wyjaÊniç przyczyny, dla których nie zasi´gni´to opinii.
èród∏o: Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o wspó∏pracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach zwiàzanych
z cz∏onkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, DzU z 2004 r. nr 52, poz. 515.
a) Podaj, ile razy najmniej w ciàgu roku rzàd jest zobowiàzany przedstawiç w∏adzy ustawodaw-
czej informacje o udziale Polski w pracach Unii Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
b) Napisz, w jakich okolicznoÊciach dotyczàcych tworzenia unijnego prawa rzàd jest bezwzgl´d-
nie zobowiàzany do zasi´gni´cia opinii organów Sejmu i Senatu.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
c) WyjaÊnij, jaka procedura obowiàzuje w przypadku, gdy rzàd nie zasi´gnà∏ opinii Sejmu i Se-
natu na temat swojego stanowiska podczas rozpatrywania projektu unijnego prawa.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 8
9
Zadanie 23. (10 pkt)
Na podstawie mapy przedstawiajàcej podzia∏ administracyjny Polski wykonaj nast´pujàce po-
lecenia.
a) Podaj nazw´ miasta, które jest stolicà województwa Êwi´tokrzyskiego.
……………………………………………………………………………………………………………
b) Wpisz w odpowiednie miejsca poni˝ej nazwy województw sàsiadujàcych z województwem
Êwi´tokrzyskim.
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………
4. ………………………………………………………………………………………………………
5. ………………………………………………………………………………………………………
6. ………………………………………………………………………………………………………
c) Podaj nazwy miast b´dàcych stolicami wszystkich województw graniczàcych z Niemcami.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 24. (4 pkt)
Na podstawie tekstu poni˝ej i wiedzy w∏asnej wykonaj polecenia.
Minione cztery lata da∏y Polakom poczucie uwolnienia indywidualnych inicjatyw i skonfrontowania
w∏asnych mo˝liwoÊci z europejskim otoczeniem. Konfrontacja ta generalnie wypad∏a pozytywnie,
przyczyniajàc si´ do wzmocnienia, a nie jak si´ obawiano – os∏abienia, poczucia w∏asnej wartoÊci. (…)
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
1
2
3
4
5
6
woj.
Êwi´tokrzyskie
0
50
50
100 km
16°
18°
20°
22°
24°
24°
16°
18°
20°
22°
54°
52°
50°
54°
52°
50°
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 9
10
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Na podstawie licznych badaƒ krajowych i mi´dzynarodowych Polacy jawià si´ jako spo∏eczeƒstwo
o najwy˝szych wskaênikach optymizmu i, mimo wahliwoÊci ocen sytuacji politycznej czy gospodar-
czej w kraju, poparcie dla cz∏onkostwa jest nie tylko bardzo wysokie, ale równie˝ stabilne i nieza-
le˝ne od zmian czy wydarzeƒ politycznych.
Funkcjonowanie we wspólnocie krajów cz∏onkowskich przyczynia si´ do wzmocnienia identyfikacji
z Unià Europejskà. Wzmacnia to poczucie wspó∏odpowiedzialnoÊci za przebieg procesu integracji,
choç równoczeÊnie sprzyja rodzeniu si´ obaw o przysz∏oÊç zjednoczeniowego procesu i dostrzega-
niu równie˝ negatywnych nast´pstw cz∏onkostwa, co nie stoi w sprzecznoÊci z uwagami poczyniony-
mi powy˝ej.
W ocenach cz∏onkostwa Polacy najcz´Êciej wskazujà korzyÊci wynikajàce z mo˝liwoÊci podejmo-
wania pracy poza krajem. W dost´pie do rynków pracy upatrywali zarówno mo˝liwoÊci wyrówny-
wania ró˝nic poziomów ˝ycia, jak i zbli˝enia z obywatelami zatrudniajàcych ich krajów. Jednak˝e,
w bardziej pog∏´bionych analizach pojawiajà si´ coraz liczniej dostrzegane problemy zarówno
w Êrodowiskach migrantów, jak i wÊród ludnoÊci miejscowej. Odczucia te majà zarówno pod∏o˝e
ekonomiczne, jak i psychologiczno-kulturowe, wynikajàce z relacji mi´dzy przybyszami i tubylcami.
Sà nast´pstwem weryfikacji oczekiwaƒ, które z biegiem czasu okazujà si´ bàdê to niemo˝liwe do za-
spokojenia, bàdê te˝ ulegajà zmianie pod wp∏ywem doÊwiadczeƒ ˝ycia w obcym kraju. W ich na-
st´pstwie w coraz liczniejszych grupach polskich migrantów zarobkowych dojrzewa ch´ç powrotu
do kraju, a cz´sto poczucie narastajàcej niech´ci do obywateli kraju, w którym podejmowano prac´.
Znaczny odsetek badanych wskazuje na zbyt wolny post´p wyrównywania ró˝nic mi´dzy spo∏eczeƒ-
stwami integrujàcej si´ Europy i obawia si´, ˝e stabilizacja tych zró˝nicowaƒ mo˝e doprowadziç
do roz∏amu w Unii.
èród∏o: E. Skotnicka-Illasiewicz,
Spo∏eczna ocena nast´pstw cz∏onkostwa w cztery lata po akcesji, http://ec.europa.eu/
a) Napisz, jak integracja europejska wp∏yn´∏a na poczucie wartoÊci Polaków.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) Wymieƒ dwie korzyÊci, które dostrzegali Polacy, zwiàzane z otwarciem dla nich rynków pra-
cy krajów Unii Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
c) Wymieƒ dwie przyczyny problemów Polaków przebywajàcych na emigracji w krajach Unii
Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
d) Na podstawie wiedzy w∏asnej napisz, jakie wydarzenie z 2007 roku przyczyni∏o si´ do swobod-
nego przemieszczania si´ obywateli Rzeczypospolitej Polskiej po krajach Unii Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 10
11
Zadanie 25. (4 pkt)
Na podstawie tekstu poni˝ej i wiedzy w∏asnej wykonaj polecenia.
Zasada solidarnoÊci ma swój wymiar mi´dzynarodowy w ramach UE. Odbywa si´ tu proces wyrów-
nywania poziomów rozwoju i dobrobytu pomi´dzy poszczególnymi krajami i regionami, a dzieje si´
to na koszt i za zgodà narodów bogatszych, które dzielà si´ swoim bogactwem z krajami s∏abiej roz-
wini´tymi. W uproszczeniu, UE jest najpot´˝niejszà w Êwiecie pompà ssàco-t∏oczàcà, t∏oczàcà fundu-
sze i inne Êrodki rozwojowe w kierunku narodów historycznie mniej uprzywilejowanych. W tym wyra˝a
si´ wspólnotowy charakter Unii Europejskiej. W ramach wspólnoty-rodziny nie mo˝na tolerowaç
zbyt du˝ych ró˝nic rozwojowych. Pod tym wzgl´dem wszyscy mieszkaƒcy UE powinni czuç si´ jak
u siebie, niezale˝nie od tego, czy znaleêli si´ chwilowo w Lizbonie, Sztokholmie czy Budapeszcie.
èród∏o: R. Kuêniar,
UE – kluczowe problemy, „Dziennik”, 9 sierpnia 2006 r.
a) WyjaÊnij, w jaki sposób sà wyrównywane ró˝nice rozwojowe w krajach Unii Europejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) Na podstawie wiedzy w∏asnej podaj trzy przyk∏ady dzia∏aƒ finansowanych z funduszy euro-
pejskich, które przyczyniajà si´ do zmniejszenia ró˝nic rozwojowych mi´dzy paƒstwami cz∏on-
kowskimi.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 26. (5 pkt)
Na podstawie tabeli i wiedzy w∏asnej wykonaj polecenia.
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Które paƒstwa Unii Europejskiej sà obec-
nie, Pana(i) zdaniem, najwi´kszymi
sprzy-
mierzeƒcami Polski?
Wskazania respondentów wed∏ug terminów badaƒ
I 2004
I 2006
VII 2007
w procentach
Wielka Brytania
26
28
28
Czechy
–
16
22
Francja
10
19
19
Litwa
–
11
16
Niemcy
19
35
14
Irlandia
11
14
14
Hiszpania
45
16
9
Holandia
13
7
9
L
L
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 11
12
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
a) Podaj nazwy paƒstw, które zanotowa∏y w okresie 2004–2007 najwi´kszy w punktach procen-
towych wzrost i najwi´kszy spadek wskazaƒ respondentów.
Najwi´kszy wzrost: ……………………………………………………………………………………
Najwi´kszy spadek: ……………………………………………………………………………………
b) Podaj nazwy dwóch paƒstw, które w okresie 2004–2007 mia∏y stabilne wskaêniki poparcia.
……………………………………………………………………………………………………………
c) Podaj politycznà przyczyn´ spadku poparcia dla paƒstwa wymienionego w podpunkcie a.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
d) SpoÊród wymienionych w tabeli paƒstw podaj dwa, które najpóêniej przystàpi∏y do Unii Eu-
ropejskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
Które paƒstwa Unii Europejskiej sà obec-
nie, Pana(i) zdaniem, najwi´kszymi
sprzy-
mierzeƒcami Polski?
Wskazania respondentów wed∏ug terminów badaƒ
I 2004
I 2006
VII 2007
w procentach
S∏owacja
–
7
9
W∏ochy
18
10
7
W´gry
–
7
5
Austria
4
4
4
Belgia
6
3
4
Szwecja
14
7
3
Finlandia
2
2
2
¸otwa
–
2
3
Dania
10
3
2
Grecja
6
2
2
Portugalia
4
1
2
Estonia
–
1
2
S∏owenia
–
1
1
Bu∏garia
–
–
1
Rumunia
–
–
1
Luksemburg
1
1
0
Cypr
–
0
0
Malta
–
0
0
Trudno powiedzieç
23
25
31
èród∏o: CBOS, lipiec 2007 r.
L
L
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:30 PM Page 12
13
Zadanie 27. (4 pkt)
Zapoznaj si´ z zamieszczonymi poni˝ej wykresem oraz tabelà i wykonaj polecenia.
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Jak Pan(i) sàdzi, jakie b´dà skutki wejÊcia
w ˝ycie traktatu lizboƒskiego? Czy Pan(i)
zdaniem, wejÊcie w ˝ycie traktatu przyczyni
si´ do:
Elektoraty partyjne
SLD*
PO
PSL*
PiS
w procentach
• zacieÊnienia wspó∏pracy mi´dzy paƒstwami cz∏onkowskimi Unii?
Tak
73
71
67
46
Nie
5
8
0
23
Trudno powiedzieç
22
21
33
31
• poprawy funkcjonowania ca∏ej Unii?
Tak
76
67
66
47
Nie
2
10
5
17
Trudno powiedzieç
22
23
29
36
• podporzàdkowania s∏abszych paƒstw UE silniejszym paƒstwom unijnym?
Tak
35
30
36
45
Nie
38
40
18
23
Trudno powiedzieç
27
30
46
32
• wzmocnienia pozycji Polski w Unii Europejskiej?
Tak
73
59
47
34
Nie
7
18
14
33
Trudno powiedzieç
20
23
39
33
• utraty przez Polsk´ suwerennoÊci?
Tak
3
10
3
26
Nie
79
69
54
48
Trudno powiedzieç
18
21
43
26
• legalizacji w Polsce ma∏˝eƒstw homoseksualnych?
Tak
6
11
17
21
Nie
58
63
38
44
Trudno powiedzieç
36
26
45
35
Zdecydowanie tak
Raczej tak
Trudno powiedzieç
Raczej nie
Zdecydowanie nie
33%
37%
22%
2%
6%
èród∏o: CBOS, maj 2008 r.
Niedawno Sejm i Senat opowiedzia∏y si´ za przyj´ciem przez Polsk´ traktatu lizboƒskiego. Czy
Pana(i) zdaniem prezydent powinien ratyfikowaç, zatwierdziç traktat lizboƒski, czy te˝ nie?
L
L
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 13
14
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
a) Podaj, jaki procent respondentów popiera ratyfikacj´ przez prezydenta traktatu lizboƒskie-
go, a jaki jest temu przeciwny.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) Podaj pe∏ne nazwy dwóch partii, których zwolennicy sà najbardziej przekonani o pozytywnych
skutkach przyj´cia traktatu lizboƒskiego.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
c) Wymieƒ wszystkie partie, których wi´kszoÊç wyborców twierdzi, ˝e traktat lizboƒski przyczy-
ni si´ do poprawy funkcjonowania Unii.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
d) Odpowiedz, czy zdaniem respondentów traktat lizboƒski spowoduje utrat´ przez Polsk´ su-
werennoÊci. Odpowiedê uzasadnij, odwo∏ujàc si´ do danych liczbowych.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 28. (14 pkt)
Napisz artyku∏ prasowy, w którym przedstawisz korzyÊci oraz koszty pi´cioletniego uczestnictwa
Polski w Unii Europejskiej (przedstaw po trzy przyk∏ady). Jakie korzyÊci, a jakie zagro˝enia
zwiàzane z przynale˝noÊcià do Unii Europejskiej mogà spotkaç paƒstwo polskie w najbli˝szej
przysz∏oÊci? Podaj i opisz po dwa przyk∏ady. Uwzgl´dnij w∏asne zdanie na temat przynale˝noÊci
Polski do UE oraz wykorzystaj materia∏y êród∏owe z zadaƒ 24–27.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
Jak Pan(i) sàdzi, jakie b´dà skutki wejÊcia
w ˝ycie traktatu lizboƒskiego? Czy Pan(i)
zdaniem, wejÊcie w ˝ycie traktatu przyczyni
si´ do:
Elektoraty partyjne
SLD*
PO
PSL*
PiS
w procentach
• zwi´kszenia skutecznoÊci dochodzenia roszczeƒ finansowych przez obywateli Niemiec za mie-
nie pozostawione w Polsce?
Tak
13
19
30
35
Nie
54
46
26
22
Trudno powiedzieç
33
35
44
43
* Rozk∏ad opinii w elektoratach SLD i PSL nale˝y uznaç za przybli˝ony ze wzgl´du
èród∏o: CBOS, maj 2008 r.
na niewielkà liczb´ zwolenników tych partii w badanej próbie.
L
L
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 14
15
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 15
16
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 16
17
Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
BRUDNOPIS
(nie podlega ocenie)
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 17
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 18
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 19
LWD-2010-arkusz I ZP:LWD-U-ARKUSZ 10/28/09 12:31 PM Page 20