Norma jest uzupełniana przez
PN-B-06265:2004
czerwiec 2003
Wprowadza
EN 206-1:2000, IDT
Zastępuje
PN-EN 206-1:2002 (U)
Beton
Część 1: Wymagania, właściwości,
produkcja
i zgodność
Norma europejska EN 206-1:2000 ma status Polskiej Normy
This national document is identical with EN 206-1:2000
and is published with the permission of CEN;
rue de Stassart, 36; B-1050 Bruxelles, Belgium.
Niniejszy dokument krajowy jest identyczny z EN 206-1:2000
i jest opublikowany za zgodą CEN;
rue de Stassart 36; B-1050 Bruxelles, Belgium.
nr ref. PN-EN 206-1:2003
Przedmowa krajowa
Niniejsza norma została opracowana przez KT nr 274 ds. Betonu i zatwierdzona przez Prezesa Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego dnia 21 marca 2003 r.
Jest tłumaczeniem - bez jakichkolwiek zmian - angielskiej wersji normy europejskiej EN 206-1:2000.
POLSKA NORMA
ICS 91.100.30
PN-EN 206-1
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 1
W zakresie tekstu normy europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od
N1)
do
N13)
.
Norma zawiera krajowy załącznik informacyjny NA, którego treścią jest wykaz norm i dokumentów powołanych w treści
normy europejskiej i ich odpowiedników krajowych.
Niniejsza norma zastępuje PN-EN 206-1:2002 (U) Beton - Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
wprowadzającą notą uznaniową anglojęzyczną wersję EN 206-1:2000.
Zgodnie z postanowieniem normy europejskiej normy sprzeczne, tj.
- PN-80/B-01800 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie -
Konstrukcje betonowe i żelbetowe - Klasyfikacja i określenie
środowisk,
- PN-83/B-06256 Beton odporny na ścieranie,
- PN-88/B-06250 Beton zwykły,
- PN-91/B-06263 Beton lekki kruszywowy,
- BN-78/6736-02 Beton zwykły - Beton towarowy,
- BN-62/6738-03 Beton hydrotechniczny - Składniki betonów -
Wymagania techniczne
- BN-62/6738-07 Beton hydrotechniczny - Wymagania techniczne
zostaną wycofane najpóźniej do grudnia 2003 r.
Załącznik krajowy NA (informacyjny)
Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych
UWAGA: Oryginały norm, które nie mają odpowiedników krajowych, są dostępne w
Ośrodku Informacji Normalizacyjnej PKN.
Normy i dokumenty
powołane w EN
Odpowiedniki krajowe
EN 196-2:1994
PN-EN 196-2:1996 Metody badania cementu - Analiza chemiczna cementu
EN 197-1:2000
PN-EN 197-1:2002 Cement - Część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności
dotyczące cementów powszechnego użytku
EN 450:1994
PN-EN 450:1998 Popiół lotny do betonu - Definicje, wymagania i kontrole jakości
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 2
EN 933-1:1997
PN EN 933-1:2000 Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Oznaczanie
składu ziarnowego - Metoda przesiewania
EN 934-2:2001
PN-EN 934-2:2002 Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu - Część 2: Domieszki
do betonu - Definicje, wymagania, zgodność, znakowanie i etykietowanie
EN 1008:2002
1)
-
EN 1097-3:1998
PN-EN 1097-3:2000 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw -
Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości
EN 1097-6:2000
PN-EN 1097-6:2002 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw -
Część 6: Oznaczanie gęstości ziarn i nasiąkliwości
EN 12350-1:1999
PN-EN 12350-1:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 1: Pobieranie próbek
EN 12350-2:1999
PN-EN 12350-2:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 2: Badanie
konsystencji metodą opadu stożka
EN 12350-3:1999
PN-EN 12350-3:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 3: Badanie
konsystencji metodą Vebe
EN 12350-4:1999
PN-EN 12350-4:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 4: Badanie
konsystencji metodą oznaczania stopnia zagęszczalności
EN 12350-5:1999
PN-EN 12350-5:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 5: Badanie
konsystencji metodą stolika rozpływowego
EN 12350-6:1999
PN-EN 12350-6:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 6: Gęstość
EN 12350-7:2000
PN-EN 12350-7:2001 Badania mieszanki betonowej - Część 7: Badanie zawartości
powietrza - Metody ciśnieniowe
EN 12390-1:2000
PN-EN 12390-1:2001 Badania betonu - Część 1: Kształt, wymiary i inne wymagania
dotyczące próbek do badania i form
EN 12390-2:2000
PN-EN 12390-2:2001 Badania betonu - Część 2: Wykonywanie i pielęgnacja próbek
do badań wytrzymałościowych
EN 12390-3:2001
2)
PN-EN 12390-3:2002 Badania betonu - Część 3: Wytrzymałość na ściskanie próbek
do badania
EN 12390-6:2000
PN-EN 12390-6:2001 Badania betonu - Część 6: Wytrzymałość na rozciąganie przy
rozłupywaniu próbek do badania
EN 12390-7:2000
PN-EN 12390-7:2001 Badania betonu - Część 7: Gęstość betonu
EN 12620:2002
3)
-
EN 12878:1999
PN-EN 12878:2001 Pigmenty do barwienia materiałów budowlanych na bazie
cementu i/lub wapna - Wymagania i metody badań
EN 13055-1:2002
4)
PN-EN 13055-1:2002 (U) Kruszywa lekkie - Część 1: Kruszywa lekkie do betonu,
zapraw i zaczynu
prEN 13263:1998
5)
-
prEN 13577:1999
6)
-
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 3
Wersja polska
Beton - Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i
zgodność
Niniejsza norma jest polską wersją normy europejskiej EN 206-1:2000. Została ona
przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje
EN 45501:1992
PN-EN 45501:1999 Zagadnienia metrologiczne wag nieautomatycznych
ISO 2859-1:1999
-
ISO 3951:1994
-
ISO 4316:1977
-
ISO 7150-1:1984
PN-ISO 7150-1:2002 Jakość wody - Oznaczanie azotu amonowego - Część 1:
Manualna metoda spektrometryczna
ISO 1507150-2:1986
-
ISO 7980:1986
-
DIN 4030-2
-
ASTM C 173
-
OIML R 117
-
Dyrektywa 90/384/EWG
NORMA EUROPEJSKA
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
EN 206-1
grudzień 2000
ICS 91.100.30
Zastępuje ENV 206 :1990
Concrete - Part 1:
Specification,
performance,
production and
conformity
Béton - Partie 1:
Spécification,
performances,
production et conformité
Beton - Teil 1:
Festlegung,
Eigenschaften,
Herstellung und
Konformität
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 4
oficjalne.
Norma europejska została przyjęta przez CEN 12 maja 2000 r.
Zgodnie z Przepisami Wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie europejskiej
statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi
bibliograficznymi, można otrzymać w Centrum Zarządzania CEN lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących
członkami CEN.
Norma europejska została opracowana w trzech oficjalnych wersjach językowych (angielskiej, francuskiej i niemieckiej).
Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN i zarejestrowana w Centrum
Zarządzania CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne.
Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji,
Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki Czeskiej, Szwajcarii, Szwecji,
Włoch i Zjednoczonego Królestwa.
CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny
European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Europäisches Komitee für Normung
Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels
nr ref. EN 206-1:2000 E
Spis treści
Przedmowa
Wprowadzenie
1 Zakres
normy
2
Powołania normatywne
3
Definicje, symbole i skróty
3.1
Terminy i definicje
3.2
Symbole i skróty
4
Klasyfikacja
4.1
Klasy ekspozycji betonu związane z oddziaływaniem środowiska
4.2
Mieszanka betonowa
4.2.1 Klasy konsystencji
4.2.2 Klasy związane z maksymalnym wymiarem ziarn kruszywa
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 5
4.3
Beton stwardniały
4.3.1 Klasy wytrzymałości na ściskanie
4.3.2 Klasy gęstości betonu lekkiego
5
Wymagania dotyczące betonu i metody sprawdzania
5.1
Podstawowe wymagania dotyczące składników betonu
5.1.1 Postanowienia ogólne
5.1.2 Cement
5.1.3 Kruszywa
5.1.4 Woda zarobowa
5.1.5 Domieszki
5.1.6 Dodatki (w tym wypełniacze mineralne i barwniki)
5.2
Podstawowe wymagania dotyczące składu betonu
5.2.1 Postanowienia ogólne
5.2.2 Dobór cementu
5.2.3 Stosowanie kruszyw
5.2.4 Stosowanie wody z recyklingu
5.2.5 Stosowanie dodatków
5.2.6 Stosowanie domieszek
5.2.7 Zawartość chlorków
5.2.8 Temperatura betonu
5.3
Wymagania wynikające z klas ekspozycji
5.3.1 Postanowienia ogólne
5.3.2 Wartości graniczne dotyczące składu betonu
5.3.3 Metody projektowania betonu
5.4
Wymagania dotyczące mieszanki betonowej
5.4.1 Konsystencja
5.4.2 Zawartość cementu i współczynnik woda/cement
5.4.3 Zawartość powietrza
5.4.4 Maksymalny wymiar ziarn kruszywa
5.5
Wymagania dotyczące stwardniałego betonu
5.5.1 Wytrzymałość
5.5.2 Gęstość
5.5.3 Wodoszczelność
5.5.4 Ognioodporność
6
Specyfikacja betonu
6.1
Postanowienia ogólne
6.2
Specyfikacja betonu projektowanego
6.2.1 Postanowienia ogólne
6.2.2 Wymagania podstawowe
6.2.3 Wymagania dodatkowe
6.3
Specyfikacja betonu recepturowego
6.3.1 Postanowienia ogólne
6.3.2 Wymagania podstawowe
6.3.3 Wymagania dodatkowe
6.4
Specyfikacja normowego betonu recepturowego
7
Dostawa mieszanki betonowej
7.1
Informacje wykonawcy dla producenta betonu
7.2
Informacje producenta betonu dla wykonawcy
7.3
Dowód dostawy betonu towarowego
7.4
Informacje dotyczące dostawy betonu wykonywanego na budowie
7.5
Konsystencja przy dostawie
8
Kontrola zgodności i kryteria zgodności
8.1
Postanowienia ogólne
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 6
Załącznik A (normatywny) Badanie wstępne
Załącznik B (normatywny) Badanie identyczności pod względem wytrzymałości na ściskanie
Załącznik C (normatywny) Postanowienia dotyczące oceny, nadzorowania oraz certyfikacji kontroli produkcji
Załącznik D (informacyjny) Bibliografia
Załącznik E (informacyjny) Wytyczne dotyczące stosowania pojęcia równoważnych właściwości użytkowych betonu
Załącznik F (informacyjny) Zalecenia dotyczące wartości granicznych składu betonu
Załącznik G (informacyjny) Wymagania dotyczące dokładności sprzętu dozującego
Załącznik H (informacyjny) Postanowienia dodatkowe dotyczące betonów o wysokiej wytrzymałości
Załącznik J (informacyjny) Metody projektowania betonu z uwzględnieniem jego trwałości
Załącznik K (informacyjny) Rodziny betonów
Rysunki
Rysunek 1 - Zależności między EN 206-1 a normami dotyczącymi projektowania i wykonywania, a także normami
dotyczącymi składników betonu i metod badań
Tablice
Tablica 1 - Klasy ekspozycji
Tablica 2 - Wartości graniczne klas ekspozycji dotyczących agresji chemicznej gruntów naturalnych i wody gruntowej
Tablica 3 - Klasy konsystencji według metody opadu stożka
8.2
Kontrola zgodności betonu projektowanego
8.2.1 Kontrola zgodności wytrzymałości na ściskanie
8.2.2 Kontrola zgodności wytrzymałości na rozciajganie przy rozłupywaniu
8.2.3 Kontrola zgodności właściwości innych niż wytrzymałość
8.3
Kontrola zgodności betonu recepturowego, w tym normowego betonu recepturowego
8.4
Działania podejmowane w przypadku niezgodności wyrobu
9
Kontrola produkcji
9.1
Postanowienia ogólne
9.2
Systemy kontroli produkcji
9.3
Dane rejestrowane i inne dokumenty
9.4
Badanie
9.5
Skład betonu oraz badania wstępne
9.6
Personel, sprzęt i urządzenia
9.6.1 Personel
9.6.2 Sprzęt i urządzenia
9.7
Dozowanie składników
9.8
Mieszanie mieszanki betonowej
9.9
Procedury kontroli produkcji
10
Ocena zgodności
10.1 Postanowienia ogólne
10.2 Ocena, nadzorowanie i certyfikacja kontroli produkcji
11
Oznaczenie betonu projektowanego
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 7
Tablica 4 - Klasy konsystencji według metody Vebe
Tablica 5 - Klasy konsystencji według metody stopnia zagęszczalności
Tablica 6 - Klasy konsystencji według metody rozpływu
Tablica 7 - Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu zwykłego i betonu ciężkiego
Tablica 8 - Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu lekkiego
Tablica 9 - Klasyfikacja betonów lekkich pod względem gęstości
Tablica 10 - Maksymalna zawartość chlorków w betonie
Tablica 11 -Tolerancje przyjmowanych wartości konsystencji
Tablica 12 - Rozwój wytrzymałości betonu w 20 °C
Tablica 13 - Minimalna częstotliwość pobierania próbek do oceny zgodności
Tablica 14 - Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na ściskanie
Tablica 15 - Kryterium potwierdzenia przynależności betonów do rodziny
Tablica 16 - Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
Tablica 17 - Kryteria zgodności dotyczące właściwości innych niż wytrzymałość
Tablica 18 - Kryteria zgodności dotyczące konsystencji
Tablice 19a i 19b - Liczby kwalifikujące dotyczące kryteriów zgodności dla właściwości innych niż wytrzymałość
Tablica 20 - Dane rejestrowane i inne dokumenty, jeśli istotne
Tablica 21 -Tolerancje dokładności dozowania składników
Tablica 22 - Kontrola składników
Tablica 23 - Kontrola sprzętu
Tablica 24 - Kontrola procedur produkcji i właściwości betonu
Tablica B.1 - Kryteria identyczności dotyczące wytrzymałości na ściskanie
Tablica F1 - Zalecane wartości graniczne dotyczące składu oraz właściwości betonu
Tablica G.1 - (wyciąg z EN 45501:1992, tablica 3)
Tablica G.2 - (wyciąg z EN 45501:1992, tablica 6)
Tablica H.1 - Kontrola składników
Tablica H.2 - Kontrola sprzętu
Tablica H.3 - Kontrola procedur produkcji i właściwości betonu
Przedmowa
Niniejsza norma europejska została przygotowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 104 "Beton i wyroby betonowe"
N1)
,
którego sekretariat jest prowadzony przez DIN.
Niniejsza norma zastępuje ENV 206:1990.
Niniejsza norma europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu lub uznanie,
najpóźniej do czerwca 2001 r, a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane najpóźniej do grudnia 2003
r.
Zgodnie z Przepisami Wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej są zobowiązane
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 8
krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii,
Irlandii, Islandii, Luksemburga, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki Czeskiej, Szwajcarii, Szwecji, Włoch i
Zjednoczonego Królestwa.
Niniejsza norma wraz z częścią ENV 13670-1 (Execution of concrete structures)
N2)
zastępuje prenormę europejską ENV
206:1990 "Concrete - Performance, production, placing and compliance criteria"
N2)
, która stanowiła podstawę do
przygotowania niniejszej normy.
W szczególności, w czasie przygotowania niniejszej normy następujące punkty zostały znowelizowane:
- rozszerzenie systemu klasyfikacji betonu, szczególnie z
uwzględnieniem warunków otoczenia;
- wymagania dotyczące trwałości;
- rozszerzenie klas wytrzymałości;
- klasy wytrzymałości betonów lekkich;
- uwzględnienie dodatków przy określaniu współczynnika w/c i
zawartości cementu;
- identyfikacja podziału odpowiedzialności technicznej pomiędzy
specyfikującego, producenta i wykonawcę;
- ponowne rozważenie dokładności sprzętu do ważenia;
- ponowne rozważenie wymagań dotyczących pielęgnacji;
- postanowienia dotyczące kontroli zgodności, kryteriów zgodności
oraz badania identyczności;
- postanowienia dotyczące oceny zgodności.
Generalnie, zagadnienia dotyczące wykonywania zostały przeniesione do ENV 13670-1 lub innych norm związanych.
Na rysunku 1 przedstawiono układ norm, w jakim niniejsza norma funkcjonuje.
Niniejsza norma może być stosowana jedynie z normami wyrobów lub równoważnymi wymaganiami dotyczącymi
składników betonu (tzn. cementu, kruszyw, dodatków, domieszek i wody zarobowej) oraz odpowiednich metod badania
betonu. Normy wyrobów oraz normy dotyczące metod badań są przygotowywane przez CEN, ale nie wszystkie będą
dostępne jako normy europejskie w terminie publikacji niniejszej normy. Z tego powodu, ostateczną datą wycofania norm
krajowych (dow)
N3)
, sprzecznych z niniejszą normą będzie data, gdy wszystkie normy wymienione poniżej, wraz z
odpowiednimi normami dotyczącymi metod badań, będą dostępne i przyjęte jako normy europejskie lub normy ISO, tam
gdzie to właściwe, lub będą miały status wymagany przez niniejszą normę.
EN 197-1
Cement - Composition, specifications and conformity criteria - Part 1:
Common cements
EN 12620
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 9
Aggregates for concrete including those for use in roads and
pavements
EN 13055-1
Light-weight aggregates - Part 1: Light-weight aggregates for concrete
and mortar
EN 1008
Mixing water for concrete - Specifications for sampling, testing and
assessing the suitability of water, including wash water from recycling
installations in the concrete industrie, as mixing water for concrete
EN 934-2
Admixtures for concrete, mortar and grout - Part 2: Concrete
admixtures - Definitions and requirements
EN 450
Fly ash for concrete - Definitions, requirements and quality control
EN 13263
Silica fume for concrete - Definitions, requirements and conformity
control
Załączniki A, B i C są normatywne. Załączniki D, E, F, G, H, J i K są informacyjne.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 10
Rysunek 1 - Zależności między EN 206-1 a normami dotyczącymi projektowania i wykonywania, a także normami
dotyczącymi składników betonu i metod badań
Wprowadzenie
Niniejsza norma europejska będzie stosowana w Europie w różnych warunkach klimatycznych i geograficznych, przy
różnych poziomach ochrony oraz przy różnych, dobrze ustalonych, regionalnych tradycjach i doświadczeniu. Aby
uwzględnić taką sytuację, wprowadzono klasy właściwości betonu. W przypadkach, w których nie można było przyjąć takich
ogólnych rozwiązań, odpowiednie klauzule zawierają pozwolenia na zastosowanie norm krajowych lub postanowień
przyjętych w kraju stosowania betonu.
Podczas opracowywania niniejszej normy europejskiej, szczegółowo rozważono podejście do wymagań trwałości,
związane z właściwościami użytkowymi betonu. W tym celu dokonano przeglądu metod projektowania i badania betonu.
Niemniej jednak CEN/TC 104 doszedł do wniosku, że metody te nie są jeszcze wystarczająco rozwinięte, aby podawać w
niniejszej normie szczegóły dotyczące tych metod. Natomiast CEN/TC 104 stwierdził, że niektórzy członkowie CEN nabyli
doświadczenia w lokalnych badaniach i kryteriach. Zatem niniejsza norma zezwala na kontynuację i rozwój takich praktyk,
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 11
przyjętych w kraju stosowania betonu, jako alternatywę do zalecanego podejścia. CEN/TC 104 będzie kontynuował prace
nad metodami związanymi z właściwościami użytkowymi betonu w celu oceny trwałości na poziomie europejskim.
Niniejsza norma europejska wprowadza zasady dotyczące stosowania składników betonu, które objęte są normami
europejskimi. Inne produkty uboczne z procesów przemysłowych, materiały wtórne itp. są obecnie stosowane na podstawie
doświadczeń lokalnych. Dopóki wymagania europejskie dotyczące tych materiałów nie będą ustalone, niniejsza norma nie
będzie podawać zasad ich stosowania, natomiast będzie się odwoływać do norm krajowych lub postanowień przyjętych w
kraju stosowania betonu.
Niniejsza norma europejska precyzuje zadania specyfikującego, producenta i wykonawcy. Na przykład, specyfikujący
odpowiedzialny jest za specyfikację betonu, rozdział 6, producent natomiast odpowiedzialny jest za kontrolę zgodności i
kontrolę produkcji, rozdział 8 i 9. Wykonawca jest odpowiedzialny za ułożenie betonu w konstrukcji. W praktyce może być
kilka różnych stron określających wymagania na różnych etapach procesu projektowania i budowy, np. klient, projektant,
wykonawca, podwykonawca robót betonowych. Każdy z nich odpowiedzialny jest za przekazanie określonych wymagań,
wraz z innymi dodatkowymi wymaganiami, następnemu zespołowi w łańcuchu realizacji projektu, skończywszy na
producencie. W nazewnictwie niniejszej normy europejskiej ta końcowa kompilacja znana jest jako "specyfikacja". l
odwrotnie, specyfikujący, producent i wykonawca mogą stanowić tę samą stronę (np. wykonawca zajmuje się
projektowaniem i realizacją projektu). W przypadku betonów towarowych, nabywca mieszanki betonowej jest
specyfikującym i powinien podać specyfikację producentowi. Niniejsza norma obejmuje również niezbędną wymianę
informacji między różnymi stronami. Zagadnienia związane z umowami nie są tu rozważane. W przypadku gdy nastąpił
podział odpowiedzialności między zaangażowane strony, są one technicznie odpowiedzialne za powierzone im zadania.
Uwagi i przypisy w tablicach niniejszej normy mają charakter normatywny, chyba że postanowiono inaczej; inne uwagi i
przypisy mają charakter informacyjny.
Dalsze wyjaśnienia i informacje na temat stosowania niniejszej normy podano w innych dokumentach, takich jak raporty
CEN.
1 Zakres normy
Niniejszą normę europejską stosuje się do betonu używanego do konstrukcji wykonywanych na placu budowy, konstrukcji
prefabrykowanych, a także do elementów prefabrykowanych budynków i budowli.
Beton może być wytwarzany na placu budowy, może być betonem towarowym lub produkowanym w wytwórni betonowych
elementów prefabrykowanych.
Niniejsza norma określa wymagania dotyczące:
- składników betonu;
- właściwości mieszanki betonowej i betonu oraz ich weryfikacji;
- ograniczeń dotyczących składu betonu;
- specyfikacji betonu;
- dostawy mieszanki betonowej;
- procedur kontroli produkcji;
- kryteriów zgodności i oceny zgodności.
Niniejszą normę europejską stosuje się do mieszanki betonowej zagęszczanej w celu usunięcia zawartego w niej
powietrza, niepochodzącego z napowietrzania. Niniejszą normę stosuje się do betonu zwykłego, betonu ciężkiego i betonu
lekkiego.
Inne normy europejskie dotyczące określonych wyrobów, np. elementów prefabrykowanych lub procesów związanych z
zakresem niniejszej normy, mogą wymagać lub dopuszczać odstępstwa od niniejszej normy.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 12
Dodatkowe lub inne wymagania mogą być podane w dalszych częściach niniejszej normy lub w innych specjalistycznych
normach europejskich, dotyczących na przykład:
- betonu stosowanego do dróg i innych nawierzchni obciążonych
ruchem kołowym;
- betonu zwierającego inne składniki (np. włókna) lub składniki nie
objęte p. 5.1;
- betonu z kruszywem o maksymalnym wymiarze ziarn 4 mm lub
mniejszym (zaprawa);
- specjalnych technologii (np. beton natryskowy);
- betonu do instalacji do odprowadzania odpadów ciekłych i
gazowych;
- betonu na kontenery do składowania substancji
zanieczyszczających;
- betonu do konstrukcji masywnych (np. zapory);
- suchej mieszanki betonowej.
UWAGA Dopóki normy te nie są dostępne, mogą być stosowane postanowienia
przyjęte w kraju stosowania betonu. Przygotowywane są normy europejskie dotyczące:
- betonu stosowanego do dróg i innych nawierzchni obciążonych ruchem
kołowym;
- betonu natryskowego.
Niniejszej normy nie stosuje się do:
- betonu komórkowego;
- betonu spienionego;
- betonu o otwartej strukturze (beton jamisty);
- betonu o gęstości mniejszej niż 800 kg/m
3
;
- betonu żaroodpornego.
Niniejsza norma nie obejmuje wymagań dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w czasie produkcji i
dostarczania betonu.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 13
2 Powołania normatywne
N4)
Do niniejszej normy europejskiej wprowadzono, drogą datowanego lub niedatowanego powołania zawarte w innych
publikacjach. Te powołania normatywne znajdują się w odpowiednich miejscach w tekście normy, a wykaz publikacji
podano poniżej. W przypadku powołań datowanych późniejsze zmiany lub nowelizacje którejkolwiek z wymienionych
publikacji mają zastosowanie do niniejszej normy europejskiej tylko wówczas, gdy zostaną wprowadzone do tej normy
przez jej zmianę lub nowelizację. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie powołanej publikacji
(łącznie ze zmianami).
W przypadku powołania projektów norm europejskich, dopóki nie będą one dostępne jako normy europejskie, można
stosować postanowienia przyjęte w kraju stosowania betonu.
EN 196-2, Methods of testing cement - Part 2: Chemical analysis of cement
EN 197-1, Cement - Part 1: Composition, specifications and conformity criteria for common cements
EN 450, Fly ash for concrete - Definitions, requirements and quality control
EN 933-1, Tests for geometrical properties of aggregates - Part 1: Determination of particle size distribution - Sieving
method
EN 934-2, Admixtures for concrete, mortar and grout - Part 2: Concrete admixtures - Definitions and requirements
prEN 1008:1997, Mixing water for concrete - Specification for sampling, testing and assessing the suitability of water,
including water recovered from processes in the concrete industry, as mixing water for concrete
EN 1097-3, Tests for mechanical and physical properties of aggregates - Part 3: Determination of loose bulk density and
voids
EN 1097-6, Tests for mechanical and physical properties of aggregates - Part 6: Determination of particle density and water
absorption
EN 12350-1, Testing fresh concrete - Part 1: Sampling
EN 12350-2, Testing fresh concrete - Part 2: Slump test
EN 12350-3, Testing fresh concrete - Part 3: Vebe test
EN 12350-4, Testing fresh concrete - Part 4: Degree of compactability
EN 12350-5, Testing fresh concrete - Part 5: Flow table test
EN 12350-6, Testing fresh concrete - Part 6: Density
EN 12350-7, Testing fresh concrete - Part 7: Air content of fresh concrete - Pressure methods
EN 12390-1, Testing hardened concrete - Part 1: Shape, dimensions and other requirements for test specimens and
moulds
EN 12390-2, Testing hardened concrete - Part 2: Making and curing specimens for strength tests
prEN 12390-3:1999, Testing hardened concrete - Part 3: Compressive strength of test specimens
EN 12390-6, Testing hardened concrete - Part 6: Tensile splitting strength of test specimens
EN 12390-7, Testing hardened concrete - Part 7: Density of hardened concrete
prEN 12620:2000, Aggregates for concrete
EN 12878, Pigments for colouring of building materials based on cement and/or lime - Specifications and methods of test
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 14
prEN 13055-1:1997, Lightweight aggregates - Part 1: Lightweight aggregates for concrete and mortar
prEN 13263:1998, Silica fume for concrete - Definitions, requirements and conformity control
prEN 13577:1999, Water quality - Determination of aggressive carbon dioxide content
EN 45501:1992, Metrological aspects of non-automatic weighing instruments
ISO 2859-1:1999, Sampling schemes for inspection by attributes - Part 1: Sampling schemes indexed by acceptance
quality limit (AQL) for lot-by-lot inspection
ISO 3951:1994, Sampling procedures and charts for inspection by variables by percent nonconforming
ISO 4316, Surface active agents - Determination of pH of aqueous solutions - Potentiometric method
ISO 7150-1, Water quality - Determination of ammonium - Part 1: Manual spectrometric method
ISO 7150-2, Water quality - Determination of ammonium - Part 2: Automated spectrometric method
ISO 7980, Water quality - Determination of calcium and magnesium - Atomie absorption spectrometric method
DIN 4030-2, Assessment of water, soil and gases for their aggressiveness to concrete - Part 2: Collection and examination
of water and soil samples
ASTM C 173, Test method for air content of freshly mixed concrete by the volumetric method
OlML R 117, Measuring systems for liquids (Organisation Internationale de Métrologie Légale)
Directive 90/384/EEC, Directive of the Council of 20 June 1990 for the harmonisation of the regulations of the Member
States concerning non-automatic weighing equipment
3 Definicje, symbole i skróty
3.1 Terminy i definicje
W niniejszej normie stosuje się następujące terminy i definicje:
3.1.1
beton
materiał powstały ze zmieszania cementu, kruszywa grubego i drobnego, wody oraz ewentualnych domieszek i dodatków,
który uzyskuje swoje właściwości w wyniku hydratacji cementu
3.1.2
mieszanka betonowa
całkowicie wymieszane składniki betonu, które są jeszcze w stanie umożliwiającym zagęszczenie wybraną metodą
3.1.3
beton stwardniały
beton, który jest w stanie stałym i który osiągnął pewien poziom wytrzymałości
3.1.4
beton wytworzony na budowie
beton wyprodukowany na placu budowy przez wykonawcę na jego własny użytek
3.1.5
beton towarowy
beton dostarczony jako mieszanka betonowa przez osobę lub jednostkę nie będącą wykonawcą. W znaczeniu niniejszej
normy betonem towarowym jest również:
- beton produkowany przez wykonawcę poza miejscem budowy;
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 15
- beton produkowany na miejscu budowy, ale nie przez wykonawcę.
3.1.6
prefabrykowany wyrób betonowy
wyrób betonowy formowany i dojrzewający w miejscu innym niż ostateczne miejsce jego zastosowania
3.1.7
beton zwykły
beton o gęstości w stanie suchym większej niż 2000 kg/m
3
, ale nie przekraczającej 2600 kg/m
3
3.1.8
beton lekki
beton o gęstości w stanie suchym nie mniejszej niż 800 kg/m
3
i nie większej niż 2000 kg/m
3
. Beton ten jest produkowany z
zastosowaniem wyłącznie lub częściowo kruszywa lekkiego
3.1.9
beton ciężki
beton o gęstości w stanie suchym większej niż 2600 kg/m
3
3.1.10
beton wysokiej wytrzymałości
beton klasy wytrzymałości na ściskanie wyższej niż C50/60 w przypadkach betonu zwykłego lub betonu ciężkiego i beton
klasy wytrzymałości na ściskanie wyższej niż LC50/55 w przypadku betonu lekkiego
3.1.11
beton projektowany
N5)
beton, którego wymagane właściwości i dodatkowe cechy są podane producentowi, odpowiedzialnemu za dostarczenie
betonu zgodnego z wymaganymi właściwościami i dodatkowymi cechami
3.1.12
beton recepturowy
N6)
beton, którego skład i składniki, jakie powinny być użyte, są podane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie
betonu o tak określonym składzie
3.1.13
normowy beton recepturowy
beton recepturowy, którego skład jest podany w normie przyjętej w kraju stosowania betonu
3.1.14
rodzina betonów
grupa betonów, dla których jest ustalona i udokumentowana zależność pomiędzy odpowiednimi właściwościami
3.1.15
metr sześcienny betonu
ilość mieszanki betonowej, która po zagęszczeniu zgodnie z procedurą podaną w EN 12350-6, zajmuje objętość jednego
metra sześciennego
3.1.16
betoniarka samochodowa
betoniarka umieszczona na samojezdnym podwoziu, umożliwiająca mieszanie i dostarczenie jednorodnej mieszanki
betonowej
3.1.17
urządzenie mieszające
urządzenie z reguły montowane na podwoziu samojezdnym i umożliwiające utrzymywanie mieszanki betonowej w stanie
jednorodnym podczas transportu
3.1.18
urządzenie niemieszające
urządzenie stosowane do transportu mieszanki betonowej bez jej mieszania w znaczeniu definicji 3.1.17, np. wywrotka
samochodowa lub zasobnik
3.1.19
zarób
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 16
ilość mieszanki betonowej wyprodukowana w jednym cyklu operacyjnym betoniarki lub ilość rozładowana w ciągu 1 min z
betoniarki o pracy ciągłej
3.1.20
ładunek
ilość mieszanki betonowej transportowana pojazdem, obejmująca jeden zarób lub więcej zarobów
3.1.21
dostawa
proces przekazywania przez producenta mieszanki betonowej
3.1.22
domieszka
składnik dodawany podczas procesu mieszania betonu w małych ilościach w stosunku do masy cementu w celu modyfikacji
właściwości mieszanki betonowej lub betonu stwardniałego
3.1.23
dodatek
drobnoziarnisty składnik stosowany do betonu w celu poprawy pewnych właściwości lub uzyskania specjalnych
właściwości. W niniejszej normie rozróżnia się dwa typy dodatków nieorganicznych:
- prawie obojętne (typ l);
- o właściwościach pucolanowych lub utajonych właściwościach
hydraulicznych (typ II).
3.1.24
kruszywo
ziarnisty materiał mineralny odpowiedni do stosowania do betonu. Kruszywa mogą być naturalne, pochodzenia sztucznego
lub pozyskane z materiału wcześniej użytego w obiekcie budowlanym
3.1.25
kruszywo zwykłe
kruszywo o gęstości ziarn w stanie suchym > 2000 kg/m
3
i < 3000 kg/m
3
, oznaczanej zgodnie z EN 1097-6
3.1.26
kruszywo lekkie
kruszywo pochodzenia mineralnego o gęstości ziarn w stanie suchym
≤ 2000 kg/m
3
, oznaczanej zgodnie z EN 1097-6, lub
gęstości nasypowej w stanie luźnym suchym
≤1200 kg/m
3
, oznaczanej zgodnie z EN 1097-3
3.1.27
kruszywo ciężkie
kruszywo o gęstości ziarn w stanie suchym
≥ 3000 kg/m
3
, oznaczanej zgodnie z EN 1097-6
3.1.28
cement (spoiwo hydrauliczne)
drobno zmielony materiał nieorganiczny, który po zmieszaniu z wodą daje zaczyn, wiążący i twardniejący w wyniku
hydratacji oraz innych procesów, zachowujący po stwardnieniu wytrzymałość i trwałość także pod wodą
3.1.29
całkowita zawartość wody
woda dodana oraz woda już zawarta w kruszywie i znajdująca się na jego powierzchni a także woda w domieszkach i
dodatkach zastosowanych w postaci zawiesin jak również woda wynikająca z dodania lodu lub naparzania
3.1.30
efektywna zawartość wody
różnica między całkowitą ilością wody w mieszance betonowej a ilością wody zaabsorbowaną przez kruszywo
3.1.31
współczynnik woda/cement
stosunek efektywnej zawartości masy wody do zawartości masy cementu w mieszance betonowej
3.1.32
wytrzymałość charakterystyczna
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 17
wartość wytrzymałości, poniżej której może się znaleźć 5 % populacji wszystkich możliwych oznaczań wytrzymałości dla
danej objętości betonu
3.1.33
powietrze wprowadzone przy napowietrzaniu
mikroskopijne pęcherzyki powietrza, zwykle o średnicy między 10 µm i 300 µm oraz kształcie sferycznym lub zbliżonym do
sferycznego, celowo wprowadzone do mieszanki betonowej podczas mieszania, z reguły przez zastosowanie środka
powierzchniowo czynnego
3.1.34
powietrze uwięzione
pory powietrzne w betonie, które nie powstały w wyniku celowego ich wprowadzenia
3.1.35
miejsce (plac budowy)
obszar, na którym podjęto prace budowlane
3.1.36
specyfikacja
końcowe zestawienie udokumentowanych wymagań technicznych dotyczących wykonania lub składu betonu, podane
producentowi
3.1.37
specyfikujący
osoba lub jednostka ustalająca specyfikację mieszanki betonowej i stwardniałego betonu
3.1.38
producent
osoba lub jednostka produkująca mieszankę betonową
3.1.39
wykonawca
osoba lub jednostka stosująca mieszankę betonową do wykonania konstrukcji lub elementu
3.1.40
okres użytkowania
okres, w którym stan betonu w konstrukcji odpowiada wymaganiom eksploatacyjnymi dotyczącym tej konstrukcji, pod
warunkiem że jest ona właściwie użytkowana
3.1.41
badanie wstępne
badanie lub badania mające na celu sprawdzenie przed podjęciem produkcji, jaki powinien być skład nowego betonu lub
rodziny betonów, aby spełnił wszystkie określone wymagania dotyczące mieszanki betonowej i betonu stwardniałego
3.1.42
badanie identyczności
badanie mające na celu określenie, czy wytypowane zaroby lub ładunki pochodzą z odpowiedniej populacji
3.1.43
badanie zgodności
badanie wykonywane przez producenta w celu oceny zgodności betonu
3.1.44
ocena zgodności
systematyczne badania stopnia, w jakim wyrób spełnia wyspecyfikowane wymagania
3.1.45
oddziaływania środowiska
takie oddziaływania chemiczne i fizyczne na beton, które wpływają na niego lub na zbrojenie lub inne znajdujące się w nim
elementy metalowe, a które nie zostały uwzględnione jako obciążenia w projekcie konstrukcyjnym
3.1.46
weryfikacja
potwierdzenie przez sprawdzenie obiektywnych dowodów, że wyspecyfikowane wymagania zostały spełnione
3.2 Symbole i skróty
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 18
4 Klasyfikacja
4.1 Klasy ekspozycji betonu związane z oddziaływaniem środowiska
W tablicy 1 sklasyfikowano oddziaływania środowiska jako klasy ekspozycji. Podane przykłady mają charakter
informacyjny.
UWAGA Klasy ekspozycji są dobierane zależnie od postanowień przyjętych w kraju
stosowania betonu. Niniejsza klasyfikacja ekspozycji nie wyklucza uwzględnienia
specjalnych warunków istniejących w miejscu stosowania betonu lub zastosowania
środków ochronnych takich jak użycie stali nierdzewnej lub innego metalu odpornego
na korozję oraz zastosowania powłok ochronnych na beton lub zbrojenie.
Beton może być poddany więcej niż jednemu oddziaływaniu opisanemu w tablicy 1, a zatem warunki środowiska, w których
znajduje się beton, mogą wymagać określenia za pomocą kombinacji klas ekspozycji.
X0
Klasa ekspozycji betonu przy braku zagrożenia agresją środowiska lub zagrożenia korozją
XC...
Klasy ekspozycji betonu z uwagi na zagrożenie korozją spowodowaną karbonatyzacją
XD...
Klasy ekspozycji betonu z uwagi na zagrożenie korozją spowodowaną chlorkami nie pochodzącymi z wody
morskiej
XS...
Klasy ekspozycji betonu z uwagi na zagrożenie korozją spowodowaną chlorkami z wody morskiej
XF...
Klasy ekspozycji betonu z uwagi na oddziaływanie przemiennego zamrażania i rozmrażania
XA...
Klasy ekspozycji betonu z uwagi na agresję chemiczną
S1 do S5
Klasy konsystencji według metody opadu stożka
V0 do V4
Klasy konsystencji według metody Vebe
C0 do C3
Klasy konsystencji według metody stopnia zagęszczalności
F1 do F6
Klasy konsystencji według metody rozpływu
C.../...
Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu zwykłego i betonu ciężkiego
LC.../...
Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu lekkiego
f
ck,cyl
Wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie oznaczana na próbkach walcowych
f
c,cyl
Wytrzymałość betonu na ściskanie oznaczana na próbkach walcowych
f
ck,cube
Wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie oznaczana na próbkach sześciennych
f
c,cube
Wytrzymałość betonu na ściskanie oznaczana na próbkach sześciennych
f
cm
Średnia wytrzymałość betonu na ściskanie
f
cm,j
Średnia wytrzymałość betonu na ściskanie w wieku (j) dni
f
ci
Pojedynczy wynik badania wytrzymałości betonu na ściskanie
f
tk
Wytrzymałość charakterystyczna betonu na rozciąganie przy rozłupywaniu
f
tm
Średnia wytrzymałość betonu na rozciąganie przy rozłupywaniu
f
ti
Pojedynczy wynik badania wytrzymałości betonu na rozciajganie przy rozłupywaniu
D...
Klasa gęstości betonu lekkiego
D
max
Maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa
CEM...
Oznaczenie rodzaju cementu zgodnie z częściami EN 197
σ
Określenie odchylenia standardowego populacji
s
n
Odchylenie standardowe n kolejnych wyników badania
AQL
Akceptowany poziom jakości (patrz ISO 2859-1)
w/c
Współczynnik woda/cement
k
Współczynnik uwzględniający aktywność dodatku typu II
e
Działka elementarna sprzętu ważącego
m
Obciążenie działające na sprzęt ważący
n
Liczność
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 19
Tablica 1 - Klasy ekspozycji
Oznaczenie klasy Opis środowiska
Przykłady występowania klas ekspozycji
1 Brak zagrożenia agresją środowiska lub zagrożenia korozją
X0
Dotyczy betonów niezbrojonych i niezawierających
innych elementów metalowych: wszystkie
środowiska z wyjątkiem przypadków
występowania zamrażania/rozmrażania, ścierania
lub agresji chemicznej
Dotyczy betonów zbrojonych lub zawierających
inne elementy metalowe: bardzo suche
Beton wewnątrz budynków o bardzo niskiej
wilgotności powietrza
2 Korozja spowodowana karbonatyzacją
W przypadku, gdy beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe, jest narażony na kontakt z powietrzem i
wilgocią, ekspozycja powinna być klasyfikowana w następujący sposób:
UWAGA Warunki wilgotnościowe dotyczą warunków w otulinie betonowej zbrojenia lub innych elementów metalowych,
ale w wielu przypadkach wilgotność otuliny betonowej może odzwierciedlać warunki otaczającego środowiska. W tych
przypadkach klasyfikacja otaczającego środowiska może być wystarczająca. Sytuacja, gdy między betonem a jego
otoczeniem istnieje jakaś bariera, nie może stanowić takiego przypadku.
XC1
Suche lub stale mokre
Beton wewnątrz budynków o niskiej wilgotności
powietrza
Beton stale zanurzony w wodzie
XC2
Mokre, sporadycznie suche
Powierzchnie betonu narażone na długotrwały
kontakt z wodą
Najczęściej fundamenty
XC3
Umiarkowanie wilgotne
Beton wewnątrz budynków o umiarkowanej lub
wysokiej wilgotności powietrza
Beton na zewnątrz osłonięty przed deszczem
XC4
Cyklicznie mokre i suche
Powierzchnie betonu narażone na kontakt z wodą,
ale nie jak w klasie ekspozycji XC2
3 Korozja spowodowana chlorkami niepochodzącymi z wody morskiej
W przypadku, gdy beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe jest narażony na kontakt z wodą zawierającą
chlorki, w tym sole odladzające, pochodzące z innych źródeł niż woda morska, ekspozycja powinna być klasyfikowana w
następujący sposób:
UWAGA Odnośnie do warunków wilgotnościowych, patrz niniejsza tablica, sekcja 2.
XD1
Umiarkowanie wilgotne
Powierzchnie betonu narażone na działanie
chlorków z powietrza
XD2
Mokre, sporadycznie suche
Baseny
Beton narażony na działanie wody przemysłowej
zawierającej chlorki
XD3
Cyklicznie mokre i suche
Elementy mostów narażone na działanie
rozpylonych cieczy zawierających chlorki
Nawierzchnie dróg
Płyty parkingów
4 Korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej
W przypadku, gdy beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe jest narażony na działanie chlorków
pochodzących z wody morskiej, znajdujących się w wodzie lub w powietrzu, ekspozycja powinna być klasyfikowana w
następujący sposób:
XS1
Narażenie na działanie soli zawartych w powietrzu,
ale nie na bezpośredni kontakt z wodą morską
Konstrukcje zlokalizowane na wybrzeżu lub w jego
pobliżu
XS2
Stałe zanurzenie
Elementy budowli morskich
XS3
Strefy pływów, rozbryzgów i aerozoli
Elementy budowli morskich
5 Agresywne oddziaływanie zamrażania/rozmrażania bez środków odladzających albo ze środkami
odladzającymi
W przypadku, gdy beton w stanie mokrym jest narażony na znaczącą agresywność cyklicznego zamrażania/rozmrażania,
ekspozycja powinna być klasyfikowana w następujący sposób:
XF1
Umiarkowanie nasycone wodą bez środków
odladzających
Pionowe powierzchnie betonowe narażone na
deszcz i zamarzanie
XF2
Umiarkowanie nasycone wodą ze środkami
odladzającymi
Pionowe powierzchnie betonowe konstrukcji
drogowych narażone na zamarzanie i działanie
środków odladzających z powietrza
XF3
Silnie nasycone wodą bez środków odladzających Poziome powierzchnie betonowe narażone na
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 20
Tablica 2 - Wartości graniczne klas ekspozycji dotyczących agresji chemicznej gruntów naturalnych i wody
gruntowej
deszcz i zamarzanie
XF4
Silne nasycone wodą ze środkami odladzającymi
lub wodą morską
Jezdnie dróg i mostów narażone na działanie
środków odladzających
Powierzchnie betonowe narażone bezpośrednio
na działanie aerozoli zawierających środki
odladzające i zamarzanie
Strefy rozbryzgu w budowlach morskich narażone
na zamarzanie
6 Agresja chemiczna
W przypadku, gdy beton jest narażony na agresję chemiczną gruntów naturalnych lub wody gruntowej, jak podano w
tablicy 2, ekspozycja powinna być klasyfikowana w sposób przedstawiony poniżej. Klasyfikacja wody morskiej zależy od
położenia geograficznego, a zatem stosuje się klasyfikację przyjętą w kraju stosowania betonu.
UWAGA Aby określić właściwe warunki ekspozycji, może być niezbędne wykonanie specjalnych badań w przypadkach:
- wartości spoza zakresu tablicy 2;
- innych agresywnych substancji chemicznych;
- gruntów lub wody zanieczyszczonych chemicznie;
- dużego przepływu wody zawierającej substancje chemiczne uwzględnione w tablicy 2.
XA1
Środowisko chemicznie mało agresywne zgodnie z
tablicą 2
XA2
Środowisko chemicznie średnio agresywne
zgodnie z tablicą 2
XA3
Środowisko chemicznie silnie agresywne zgodnie
z tablicą 2
Podana niżej klasyfikacja środowisk agresywnych chemicznie dotyczy gruntów naturalnych i wody gruntowej o
temperaturze między 5 °C 25 °C oraz przepływu wody dostatecznie małym, aby warunki uznać za statyczne.
Klasę ekspozycji określa najbardziej niekorzystna wartość dla dowolnej pojedynczej charakterystyki chemicznej.
Gdy dwie lub więcej agresywnych charakterystyk wskazuje na tę samą klasę, środowisko należy zakwalifikować do
następnej, wyższej klasy, chyba że specjalne badania dotyczące tego szczególnego przypadku wykażą że nie jest to
konieczne.
Charakterystyka chemiczna Powołana metoda badania
XA1
XA2
XA3
Woda gruntowa
SO
4
2-
, mg/l
EN 196-2
≥ 200 i ≤ 600
> 600 i
≤ 3000
> 3000 i
≤ 6000
pH
ISO 4316
≤ 6,5 i ≥ 5,5
< 5,5 i
≥ 4,5
< 4,5 i
≥ 4,0
CO
2
agresywny, mg/l
prEN 13577:1999
≥ 15 i ≤ 40
> 40 i
≤ 100
> 100 i do nasycenia
NH
4
+
, mg/l
ISO 7150-1
lub ISO 7150-2
≥ 15 i ≤ 30
> 30 i
≤ 60
> 60 i
≤ 100
Mg
2+
, mg/l
ISO 7980
≥ 300 i ≤ 1000
> 1000 i
≤ 3000
> 3000 i do nasycenia
Grunt
SO
4
2-
całkowite, mg/kg
a
EN 196-2
b
≥ 2000
i
≤ 3000
3),
N7)
> 3000
c
i
≤ 12000
> 12000
i
≤ 24000
Kwasowość, ml/kg
DlN 4030-2
>200
Baumann Gully
nie spotykane w praktyce
a
Grunty ilaste o przepuszczalności poniżej 10
-5
m/s można zakwalifikować do niższej klasy.
b
Metoda badania przewiduje ekstrakcję SO
4
2-
z użyciem kwasu chlorowodorowego; alternatywnie można
zastosować ekstrakcję wodną, jeżeli przeprowadzano już takie badanie w miejscu zastosowania betonu.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 21
4.2 Mieszanka betonowa
4.2.1 Klasy konsystencji
Klasyfikacji konsystencji mieszanki betonowej dokonuje się odpowiednio według tablicy 3, 4, 5 lub 6.
UWAGA Klasy konsystencji w tablicach od 3 do 6 nie są bezpośrednio związane ze
sobą. W przypadkach specjalnych, konsystencja może być wyspecyfikowana również
poprzez założoną wartość. Dla betonu o konsystencji wilgotnej, tzn. o niskiej zawartości
wody, zaprojektowanego do zagęszczania z zastosowaniem specjalnych technologii,
konsystencji nie klasyfikuje się.
Tablica 3 - Klasy konsystencji według metody opadu stożka
Tablica 4 - Klasy konsystencji według metody Vebe
Tablica 5 - Klasy konsystencji według metody stopnia zagęszczalności
Tablica 6 - Klasy konsystencji według metody rozpływu
c
Ograniczenie do 3000 mg/kg należy zmniejszyć do 2000 mg/kg w przypadku, gdy istnieje ryzyko akumulacji jonów
siarczanowych w betonie na skutek cyklicznego wysychania i nawilżania lub podciągania kapilarnego.
Klasa
Opad stożka w mm
S1
S2
S3
S4
S5
1)
od 10
do 40
od 50
do 90
od 100 do 150
od 160 do 210
≥ 220
Klasa
Czas Vebe w sekundach
V0
1)
V1
V2
V3
V4
1)
≥ 31
od 30 do 21
od 20 do 11
od 10 do 6
od 5
do 3
Klasa
Stopień zagęszczalności
C0
1)
C1
C2
C3
≥ 1,46
od 1,45 do 1,26
od 1,25 do 1,11
od 1,10 do 1,04
Klasa
Średnica rozpływu w mm
F1
1)
F2
≤ 340
od 350 do 410
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 22
4.2.2 Klasy związane z maksymalnym wymiarem ziarn kruszywa
Gdy mieszanka betonowa jest klasyfikowana ze względu na maksymalny wymiar ziarn kruszywa, do klasyfikacji należy
przyjmować nominalny górny wymiar ziarn kruszywa najgrubszej frakcji (D
max
) w mieszance.
UWAGA D jest górnym wymiarem sita, za pomocą którego definiowany jest wymiar
ziarn kruszywa zgodnie z prEN 12620:2000.
4.3 Beton stwardniały
4.3.1 Klasy wytrzymałości na ściskanie
Klasyfikacji betonu pod względem jego wytrzymałości na ściskanie, dokonuje się według tablicy 7 dla betonu zwykłego i
betonu ciężkiego lub tablicy 8 dla betonu lekkiego. Podstawę klasyfikacji może stanowić wytrzymałość charakterystyczna
na ściskanie określana w 28 dniu dojrzewania na próbkach walcowych o średnicy 150 mm i wysokości 300 mm (f
ck,cyl
) lub
na próbkach sześciennych o boku 150 mm (f
ck,cube
).
UWAGA. W przypadkach specjalnych, można przyjmować poziomy wytrzymałości
pośrednie względem podanych w tablicy 7 lub 8, o ile jest to dopuszczone przez
odpowiednią normę dotyczącą projektowania.
Tablica 7 - Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu zwykłego i betonu ciężkiego
F3
F4
F5
F6
1)
od 420 do 480
od 490 do 550
od 560 do 620
≥ 630
Klasa wytrzymałości na
ściskanie
Minimalna wytrzymałość charakterystyczna
oznaczana na próbkach walcowych
f
ck,cyl
N/mm
2
,
N8)
Minimalna wytrzymałość charakterystyczna
oznaczana na próbkach sześciennych
f
ck,cube
N/mm
2
,
N8)
C8/10
C12/15
C16/20
C20/25
C25/30
C30/37
C35/45
C40/50
C45/55
C50/60
C55/67
C60/75
8
12
16
20
25
30
35
40
45
50
55
60
10
15
20
25
30
37
45
50
55
60
67
75
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 23
Tablica 8 - Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu lekkiego
4.3.2 Klasy gęstości betonu lekkiego
Klasyfikacji betonu lekkiego pod względem gęstości, dokonuje się według tablicy 9.
Tablica 9 - Klasyfikacja betonów lekkich pod względem gęstości
C70/85
C80/95
C90/105
C100/115
70
80
90
100
85
95
105
115
Klasa wytrzymałości na
ściskanie
Minimalna wytrzymałość charakterystyczna
oznaczana na próbkach walcowych
f
ck,cyl
N/mm
2
,
N8)
Minimalna wytrzymałość
charakterystyczna oznaczana na próbkach
sześciennych
a
f
ck,cube
N/mm
2
,
N8)
LC8/9
LC12/13
LC16/18
LC20/22
LC25/28
LC30/33
LC35/38
LC40/44
LC45/50
LC50/55
LC55/60
LC60/66
LC70/77
LC80/88
8
12
16
20
25
30
35
40
45
50
55
60
70
80
9
13
18
22
28
33
38
44
50
55
60
66
77
88
a
Można przyjmować inne wartości, jeżeli ustali się z wystarczającą dokładnością oraz udokumentuje
zależność między tymi wartościami i odpowiednią wytrzymałością oznaczaną na walcach.
Klasa gęstości
D1,0
D1,2
D1,4
D1,6
D1,8
D2,0
Zakres gęstości kg/m
3
≥ 800
i
≤ 1000
> 1000
i
≤ 1200
> 1200
i
≤ 1400
> 1400
i
≤ 1600
> 1600
i
≤ 1800
>
1800
i
≤
2000
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 24
UWAGA Gęstość betonu lekkiego można również określić przez założoną wartość.
5 Wymagania dotyczące betonu i metody sprawdzania
5.1 Podstawowe wymagania dotyczące składników betonu
5.1.1 Postanowienia ogólne
Składniki betonu nie powinny zawierać substancji szkodliwych w ilościach mogących obniżać trwałość betonu lub
spowodować korozję zbrojenia. Składniki te powinny być odpowiednie do ich zamierzonego zastosowania w betonie.
Ustalona ogólna przydatność danego składnika nie oznacza, że może być on stosowany w każdej sytuacji i do każdego
składu betonu.
Do betonów zgodnych z EN 206-1 należy stosować wyłącznie składniki o ustalonej przydatności do konkretnego
zastosowania.
UWAGA Jeśli nie ma normy europejskiej dotyczącej danego składnika, w której
specjalnie określono jego zastosowanie do betonu odpowiadającego EN 206-1, lub gdy
istniejąca norma europejska nie uwzględnia danego składnika albo gdy dany składnik
jest znacząco niezgodny z wymaganiami normy europejskiej, określenie przydatności
tego składnika można przeprowadzić na podstawie:
5.1.2 Cement
Ogólną przydatność cementu ustala się zgodnie z EN 197-1.
5.1.3 Kruszywa
Ogólną przydatność ustala się dla:
- kruszyw zwykłych i ciężkich zgodnie z prEN 12620:2000;
- kruszyw lekkich zgodnie z prEN 13055-1:1997.
UWAGA W normach tych nie są jeszcze uwzględnione postanowienia dotyczące
kruszyw z recyklingu. Dopóki postanowienia dla kruszyw z recyklingu nie zostaną
zawarte w europejskich wymaganiach technicznych, zaleca się ustalenie ich
przydatności zgodnie z uwagą w p. 5.1.1.
5.1.4 Woda zarobowa
Przydatność wody zarobowej oraz wody z recyklingu z produkcji betonu ustala się zgodnie z prEN 1008:1997.
5.1.5 Domieszki
Ogólną przydatność domieszek ustala się zgodnie z EN 934-2.
- europejskiej aprobaty technicznej
N9)
, dotyczącej specjalnie
zastosowania danego składnika do betonu odpowiadającego EN 206-1;
- odpowiedniej normy krajowej lub postanowień przyjętych w kraju
stosowania betonu, dotyczących specjalnie zastosowania danego
składnika do betonu odpowiadającego EN 206-1.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 25
5.1.6 Dodatki (w tym wypełniacze mineralne i barwniki)
Ogólną przydatność dodatków typu l, patrz p. 3.1.23, ustala się dla:
- wypełniacza mineralnego zgodnie z prEN 12620:2000;
- barwników zgodnie z EN 12878.
Ogólną przydatność dodatków typu II, patrz p. 3.1.23, ustala się dla:
- popiołu lotnego zgodnie z EN 450;
- pyłu krzemionkowego zgodnie z prEN 13263:1998.
5.2 Podstawowe wymagania dotyczące składu betonu
5.2.1 Postanowienia ogólne
Skład betonu oraz składniki betonu projektowanego lub recepturowego należy tak dobrać (patrz p. 6.1), aby zostały
spełnione określone wymagania dla mieszanki betonowej i betonu, łącznie z konsystencją, gęstością, wytrzymałością,
trwałością, ochroną przed korozją stali w betonie, z uwzględnieniem procesu produkcyjnego i planowanej metody realizacji
prac betonowych.
Jeśli nie wyszczególniono tego w specyfikacji, producent powinien dobrać rodzaje i klasy składników betonu spośród tych o
ustalonej przydatności dla określonych warunków środowiskowych.
UWAGA 1 Jeżeli nie ma innych wskazań, zaleca się takie projektowanie betonu, aby
zminimalizować segregację i wydzielanie cieczy z mieszanki betonowej.
UWAGA 2 Wymagane właściwości betonu w konstrukcji będą uzyskane - ogólnie
biorąc - jedynie wówczas, gdy spełnione zostaną określone procedury wykonawcze
dotyczące mieszanki betonowej w miejscu jej zastosowania. Zatem, przed określeniem
wymagań w odniesieniu do betonu zaleca się aby, oprócz wymagań niniejszej normy
zostały dodatkowo uwzględnione wymagania dotyczące transportu, układania,
zagęszczania, pielęgnacji i dalszych czynności technologicznych (patrz ENV 13670-1
lub inne normy związane). Wiele z tych wymagań jest często wzajemnie zależnych.
Jeżeli wszystkie wymagania są spełnione, każda różnica między jakością betonu w
konstrukcji i jakością betonu w znormalizowanych próbkach do badania będzie
odpowiednio uwzględniona w częściowym współczynniku bezpieczeństwa dla tego
materiału (patrz ENV 1992-1-1).
Skład normowego betonu recepturowego jest ograniczony do:
- naturalnego kruszywa zwykłego;
- dodatków w postaci proszku, przy założeniu, że nie są one uwzględnione w zawartości cementu ani we współczynniku
woda/cement;
- domieszek z wyjątkiem domieszek napowietrzających;
- składów spełniających kryterium akceptacji badań wstępnych podane w p. A.5.
UWAGA 3 Postanowienia przyjęte w kraju stosowania betonu mogą wyszczególniać
rodzaje i klasy składników betonu o przydatności ustalonej dla miejscowych warunków
środowiskowych.
5.2.2 Dobór cementu
Cement należy wybrać spośród cementów o ustalonej przydatności, biorąc pod uwagę:
- realizację robót;
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 26
- przeznaczenie betonu;
- warunki pielęgnacji (np. obróbka cieplna);
- wymiary konstrukcji (wydzielanie ciepła);
- warunki środowiska, na które będzie narażona konstrukcja (patrz p.
4.1);
- potencjalną reaktywność kruszywa z alkaliami zawartymi w
składnikach.
5.2.3 Stosowanie kruszyw
5.2.3.1 Postanowienia ogólne
Rodzaj kruszywa, jego uziarnienie i właściwości, np. kształt ziarn, mrozoodporność, ścieralność, zawartość pyłów, należy
dobrać, biorąc pod uwagę:
- realizację robót;
- przeznaczenie betonu;
- warunki środowiska, na które będzie narażony beton;
- wszelkie wymagania dotyczące odsłoniętego kruszywa lub kruszywa
przy mechanicznym wykańczaniu powierzchni betonu.
Maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa (D
max
) należy dobierać, uwzględniając otulinę zbrojenia oraz
minimalną szerokość przekroju elementu.
5.2.3.2 Mieszanka żwirowo piaskowa
Mieszankę żwirowo-piaskową odpowiadającą prEN 12620:2000 należy stosować wyłącznie do betonów klas wytrzymałości
na ściskanie
≤ C12/15.
5.2.3.3 Kruszywo odzyskane z wody po płukaniu
Kruszywo odzyskane z wody po płukaniu kruszywa lub z mieszanki betonowej może być użyte jako składnik betonu.
Dodatek kruszywa odzyskanego, nie rozdzielonego na frakcje, nie powinien być większy niż 5 % całkowitej ilości kruszywa.
W przypadku, gdy ilość kruszywa odzyskanego jest większa niż 5 % całkowitej ilości kruszywa, kruszywo odzyskane
powinno być tego samego rodzaju co kruszywo podstawowe i powinno być rozdzielone na frakcje grubą i drobną oraz
odpowiadać prEN 12620:2000.
5.2.3.4 Odporność na reakcję alkalia-krzemionka
W przypadku gdy kruszywo zawiera odmiany krzemionki podatne na reakcję z alkaliami (Na
2
O i K
2
O, pochodzące z
cementu lub innych źródeł), a beton narażony jest na działanie środowiska wilgotnego, należy podjąć działania w celu
zapobieżenia szkodliwej reakcji alkalia-krzemionka, stosując postępowanie o sprawdzonej przydatności.
UWAGA Zaleca się stosowanie środków ostrożności odpowiednich dla złoża
geologicznego z którego pochodzą kruszywa, uwzględniając długookresowe
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 27
doświadczenie z poszczególnych zestawień cementu i kruszywa. Przegląd takich
wytycznych, przyjętych w różnych krajach europejskich, podany jest w raporcie CEN
CR 1901.
5.2.4 Stosowanie wody z recyklingu
Wodę z recyklingu w produkcji mieszanki betonowej należy stosować zgodnie z warunkami określającymi jej użycie w prEN
1008:1997.
5.2.5 Stosowanie dodatków
5.2.5.1 Postanowienia ogólne
Ilości dodatków typu l i typu II, stosowanych do betonu, należy określać na podstawie badań wstępnych (patrz załącznik A).
UWAGA 1
Zaleca się uwzględnienie wpływu wysokiej zawartości dodatków na inne niż
wytrzymałość właściwości betonu.
Jeśli ustalono przydatność dodatków typu II mogą być one uwzględnione w składzie betonu w ramach zawartości cementu
oraz w wartości współczynnika woda/cement,.
Przydatność pojęcia współczynnika k jest ustalana dla popiołu lotnego i pyłu krzemionkowego (patrz p. 5.2.5.2). W
przypadku zastosowania innych koncepcji, np. pojęcia równoważnych właściwości użytkowych betonu (patrz p. 5.2.5.3),
modyfikacji zasad pojęcia współczynnika k, większych wartości k niż zdefiniowano w p. 5.2.5.2.2 i w p. 5.2.5.2.3, innych
dodatków (w tym dodatków typu l) lub kombinacji dodatków, należy ustalić przydatność dodatków.
UWAGA 2 Ustalenie przydatności można przeprowadzić na podstawie:
5.2.5.2 Pojęcie współczynnika k
5.2.5.2.1 Postanowienia ogólne
Pojęcie współczynnika k umożliwia uwzględnienie dodatków typu II:
Wartość współczynnika k zależy od określonego dodatku.
W poniższych punktach podano zastosowanie pojęcia współczynnika k do popiołu lotnego zgodnego z EN 450 lub pyłu
krzemionkowego zgodnego z prEN 13263:1998 razem z cementem CEM l zgodnym z EN 197-1. Pojęcie współczynnika k
może być stosowane do popiołu lotnego lub pyłu krzemionkowego z innymi rodzajami cementów lub do innych dodatków w
przypadku ustalenia ich przydatności.
5.2.5.2.2 Pojęcie współczynnika k dla popiołu lotnego zgodnego z EN 450
Maksymalna ilość popiołu lotnego, uwzględniana w wartości współczynnika k, powinna spełniać warunek:
popiół lotny/cement
≤ 0,33 masowo.
W przypadku zastosowania większych ilości popiołu lotnego, jego nadmiaru nie należy uwzględniać przy obliczaniu
-
europejskiej aprobaty technicznej
N9)
, dotyczącej specjalnie
zastosowania danego dodatku do betonu odpowiadającego EN 206-1,
-
odpowiedniej normy krajowej lub postanowień przyjętych w kraju
stosowania betonu, dotyczących specjalnie zastosowania danego
dodatku do betonu odpowiadającego EN 206-1.
-
przez zastąpienie terminu "współczynnik woda/cement" (zdefiniowany w p. 3.1.31) terminem "współczynnik woda/
(cement + k x dodatek)";
-
przez ustalenie minimalnej zawartości cementu (patrz p. 5.3.2).
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 28
współczynnika woda/(cement + k x popiół lotny) oraz w minimalnej zawartości cementu.
Dla betonów zawierających cement CEM l zgodny z EN 197-1 dopuszcza się następujące wartości współczynnika k:
Minimalną zawartość cementu wymaganą w odpowiedniej klasie ekspozycji (patrz p. 5.3.2) można zmniejszyć maksymalnie
o ilość równą k x (minimalna zawartość cementu - 200) kg/m
3
, a dodatkowo ilość (cement + popiół lotny) nie powinna być
mniejsza niż minimalna zawartość cementu wymagana zgodnie z p. 5.3.2.
UWAGA Pojęcie współczynnika k nie jest zalecane w przypadku betonów
zawierających jednocześnie popioły lotne i cement CEM l odporny na siarczany w
przypadku klas ekspozycji XA2 i XA3, jeśli substancją agresywną jest siarczan.
5.2.5.2.3 Pojęcie współczynnika k dla pyłu krzemionkowego zgodnego z prEN 13263:1998
Maksymalna ilość pyłu krzemionkowego, uwzględniana we współczynniku woda/cement oraz w zawartości cementu,
powinna spełniać warunek:
pył krzemionkowy/cement
≤ 0,11 masowo.
W przypadku użycia większych ilości pyłu krzemionkowego, jego nadmiaru nie należy uwzględniać w obliczaniu wartości
współczynnika k.
W przypadku betonów zawierających cement CEM l zgodny z EN 197-1 dopuszcza się stosowanie następujących wartości
współczynnika k:
Ilość (cement + k
× pył krzemionkowy) nie powinna być mniejsza niż minimalna zawartość cementu wymaganego w danej
klasie ekspozycji (patrz p. 5.3.2). Minimalna zawartość cementu nie powinna być zmniejszona o więcej niż 30 kg/m
3
w
betonach użytkowanych w klasach ekspozycji, dla których minimalna zawartość cementu jest
≤ 300 kg/m
3
.
5.2.5.3 Pojęcie równoważnych właściwości użytkowych
Pojęcie równoważnych właściwości użytkowych betonu dopuszcza zmiany wymagań zawartych w niniejszej normie
dotyczących minimalnej zawartości cementu oraz maksymalnego współczynnika woda/cement w przypadku zastosowania
zestawu określonego dodatku i określonego cementu, dla których są ściśle zdefiniowa-ne i udokumentowane pochodzenie
oraz charakterystyki.
W zakresie wymagań p. 5.2.5.1 należy sprawdzić, czy właściwości betonu są równoważne z właściwościami betonu
odniesienia, szczególnie pod względem reakcji na oddziaływanie środowiska oraz trwałości, zgodnie z wymaganiami dla
danej klasy ekspozycji (patrz p. 5.3.2.).
Załącznik E podaje zasady oceny pojęcia równoważnych właściwości użytkowych betonu. Gdy beton jest produkowany
zgodnie z tymi procedurami, powinien być poddawany stałej ocenie uwzględniającej zmiany cementu i dodatku.
Pojęcie równoważnych właściwości użytkowych betonu o ustalonej przydatności można stosować, odpowiednio do
powyższych postanowień (patrz p. 5.2.5.1, uwaga 2).
5.2.6 Stosowanie domieszek
Całkowita ilość domieszek, o ile są stosowane, nie powinna przekraczać dopuszczalnej największej ilości zalecanej przez
producenta domieszek oraz nie powinna być większa niż 50 g (w postaci dostarczonej) na kg cementu, chyba że znany jest
wpływ większego dozowania na właściwości i trwałość betonu.
Stosowanie domieszek w ilościach mniejszych niż 2 g/kg cementu dopuszcza się wyłącznie w przypadku wcześniejszego
ich wymieszania z częścią wody zarobowej.
CEM l 32,5
k = 0,2
CEM l 42,5 i klasy wyższe k = 0,4
dla określonego współczynnika woda/cement
≤ 0,45
k = 2,0
dla
określonego współczynnika woda/cement > 0,45
k = 2,0 z wyjątkiem klas ekspozycji XC i XF,
dla których k = 1,0.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 29
Jeżeli całkowita ilość domieszek ciekłych przekracza 3 l/m
3
betonu, zawartą w nich wodę, należy uwzględnić przy
obliczaniu współczynnika woda/cement.
W przypadku stosowania więcej niż jednej domieszki, kompatybilność tych domieszek należy sprawdzić w badaniach
wstępnych.
UWAGA Zaleca się, aby mieszanka betonowa o konsystencji
≥ S4, V4, C3 lub ≥ F4 była wykonywana z użyciem
domieszek znacznie redukujących ilość wody/upłynniających.
5.2.7 Zawartość chlorków
Zawartość chlorków w betonie, określona jako procentowa zawartość jonów chloru w odniesieniu do masy cementu, nie
powinna przekraczać wartości przewidzianej w wybranej klasie podanej w tablicy 10.
Tablica 10 - Maksymalna zawartość chlorków w betonie
Do betonu zawierającego zbrojenie stalowe, sprężające zbrojenie stalowe oraz inne elementy metalowe nie należy
dodawać chlorku wapnia oraz domieszek na bazie chlorków.
W celu określenia zawartości chlorków w betonie należy określić sumę ich udziałów w składnikach, stosując jedną z
poniższych metod lub ich kombinację:
UWAGA
Druga metoda jest szczególnie przydatna w przypadku kruszyw
wydobywanych z dna morskiego oraz przy braku danych dotyczących deklarowanej lub
normowej wartości maksymalnej.
5.2.8 Temperatura betonu
Temperatura mieszanki betonowej w momencie dostarczenia nie powinna być niższa niż 5 °C. W przypadku gdy niezbędna
jest inna minimalna lub maksymalna temperatura mieszanki betonowej, wartości te należy wyszczególnić z podaniem
tolerancji. Wszelkie wymagania dotyczące sztucznego chłodzenia lub podgrzewania mieszanki przed jej dostarczeniem
powinny być uzgodnione między producentem, a wykonawcą.
5.3 Wymagania wynikające z klas ekspozycji
5.3.1 Postanowienia ogólne
Zastosowanie betonu
Klasa zawartości chlorków
a
Maksymalna zawartość Cl
-
odniesiona do
masy cementu
b
Bez zbrojenia stalowego lub innych elementów
metalowych, z wyjątkiem uchwytów odpornych na korozję Cl 1,0
1,0%
Ze zbrojeniem stalowym lub z innymi elementami
metalowymi
Cl 0,20
0,20 %
Cl 0,40
0,40 %
Ze stalowym zbrojeniem sprężającym
Cl 0,10
0,10%
Cl 0,20
0,20 %
a
Klasa zawartości chlorków odpowiednia dla betonu o specjalnym zastosowaniu, zależy od postanowień przyjętych w
kraju stosowania betonu.
b
W przypadku stosowania dodatków typu II oraz ich uwzględniania w masie cementu, zawartość chlorków wyraża się
jako procentową zawartość jonów chloru w odniesieniu do masy cementu wraz z całkowitą masą uwzględnianych
dodatków.
-
obliczanie na podstawie maksymalnej zawartości chlorków w składniku, dopuszczonej w normie dotyczącej
danego składnika, albo deklarowanej przez producenta każdego składnika;
-
obliczanie na podstawie zawartości chlorków w składnikach określanej co miesiąc jako suma średnich z
ostatnich 25 oznaczań zawartości chlorków oraz iloczynu 1,64
× obliczone odchylenie standardowe dla każdego
składnika.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 30
Wymagania dotyczące odporności betonu na oddziaływanie środowiska są podawane jako wartości graniczne dla składu
betonu i ustalonych właściwości betonu (patrz p. 5.3.2), albo mogą wynikać z metod projektowania związanych z
właściwościami użytkowymi betonu (patrz p. 5.3.3). Wymagania powinny uwzględniać także przewidywany czas
użytkowania konstrukcji betonowej.
5.3.2 Wartości graniczne dotyczące składu betonu
Ze względu na brak norm europejskich dotyczących badania bezwzględnej użyteczności betonu, w wyniku różnych
długookresowych doświadczeń, w niniejszej normie wymagania dotyczące metod określania odporności betonu na
oddziaływanie środowiska są podane w kategoriach ustalonych właściwości betonu oraz wartości granicznych dla jego
składu.
UWAGA 1 Z powodu braku doświadczenia, na ile klasy ekspozycji odzwierciedlają
lokalne różnice w ramach tej samej nominalnej klasy, odpowiednie wartości tych
wymagań dla stosowanych klas ekspozycji podane są w postanowieniach przyjętych w
kraju stosowania.
W wymaganiach dotyczących każdej klasy ekspozycji należy określić:
- dopuszczone rodzaje i klasy składników;
- maksymalny współczynnik woda/cement;
- minimalną zawartość cementu;
- minimalną klasę wytrzymałości na ściskanie betonu (opcjonalnie);
oraz, jeśli dotyczy
- minimalną zawartość powietrza w mieszance betonowej.
UWAGA 2 W postanowieniach przyjętych w kraju stosowania betonu zaleca się
podawanie maksymalnego współczynnika woda/cement w przedziałach co 0,05,
minimalnej zawartości cementu w przedziałach co 20 kg/m
3
, wytrzymałości betonu na
ściskanie zgodnie z klasami podanymi w tablicy 7 dla betonu zwykłego i betonu
ciężkiego oraz w tablicy 8 dla betonu lekkiego. Zalecenia dotyczące wyboru wartości
granicznych dla składu oraz właściwości betonu, przy stosowaniu cementu CEM l, są
podane w załączniku F (informacyjny).
UWAGA 3 Zaleca się, aby postanowienia przyjęte w kraju stosowania betonu,
zawierały wymagania uwzględniające przewidywany czas użytkowania wynoszący co
najmniej 50 lat w warunkach przewidywanej eksploatacji. Dla krótszego lub dłuższego
czasu użytkowania, konieczne może okazać się złagodzenie lub zaostrzenie tych
wymagań. W przypadkach tych lub dla betonu o specjalnych składach, jak też w
przypadkach specjalnych wymagań dotyczących ochrony antykorozyjnej przez otulinę
betonową zbrojenia (np. w przypadku gdy grubość otuliny jest mniejsza niż określona w
odpowiednich częściach ENV 1992-1 dotyczących ochrony antykorozyjnej), zaleca się,
aby specyfikujący ustalił specjalne wymagania dla danego miejsca stosowania betonu
lub aby, w ogólnym przypadku, wymagania te były określone w postanowieniach
krajowych.
Jeżeli beton spełnia wymagania dotyczące wartości granicznych, należy uznać, że beton w konstrukcji spełnia wymagania
trwałości dla przewidywanego zastosowania w danym środowisku, pod warunkiem że:
-
beton został prawidłowo ułożony, zagęszczony i pielęgnowany, np. zgodnie z ENV 13670-1 lub z innymi
odpowiednimi normami;
-
zbrojenie ma minimalną otulinę betonu, zgodnie z odpowiednią normą dotyczącą projektowania dla danych warunków
oddziaływania środowiska, np. ENV 1992-1;
-
prawidłowo dobrano klasę ekspozycji;
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 31
5.3.3 Metody projektowania betonu
Wymagania wynikające z klas ekspozycji mogą być ustalane z zastosowaniem metod projektowania betonu z
uwzględnieniem jego trwałości i mogą być określane za pomocą parametrów dotyczących właściwości użytkowych betonu,
np. łuszczenia się betonu w badaniu zamrażanie/rozmrażanie. W załączniku J (informacyjnym) są podane szczegóły
dotyczące zastosowania alternatywnej metody projektowania betonu z uwzględnieniem jego trwałości. Stosowanie metody
alternatywnej zależy od postanowień przyjętych w kraju stosowania betonu.
5.4 Wymagania dotyczące mieszanki betonowej
5.4.1 Konsystencja
Pomiar konsystencji mieszanki betonowej należy wykonać jedną z metod:
UWAGA Ze względu na brak danych dotyczących czułości tych metod poza pewnymi
wartościami konsystencji, zaleca się stosowanie tych metod w następujących
zakresach:
Konsystencję mieszanki betonowej, jeśli powinna być oznaczana, należy badać w czasie jej wbudowywania, a w przypadku
betonu towarowego - w czasie dostawy.
W przypadku dostawy mieszanki betonowej w betoniarce samochodowej lub w urządzeniu mieszającym, pomiar
konsystencji można wykonać na próbce punktowej pobieranej na początku rozładunku. Próbkę punktową należy pobrać po
rozładowaniu około 0,3 m
3
mieszanki, zgodnie z EN 12350-1.
Konsystencja mieszanki może być określana albo za pomocą klasy konsystencji zgodnie z p. 4.2.1, albo - w szczególnych
przypadkach - przez przyjęte wartości, których odpowiednie tolerancje podano w tablicy 11.
-
stosuje się przewidzianą konserwację konstrukcji.
-
metodą opadu stożka, zgodnie z EN 12350-2;
-
metodą Vebe, zgodnie z EN 12350-3;
-
metodą oznaczania stopnia zagęszczalności, zgodnie z EN 12350-4;
-
metodą rozpływu, zgodnie z EN 12350-5;
-
metodami specjalnymi, uzgodnionymi pomiędzy specyfikującym i producentem betonu do specjalnych zastosowań
(np. mieszanki o konsystencji wilgotnej).
-
opad stożka
≥ 10 mm i ≤ 210 mm;
-
czas Vebe
≤ 30 s i > 5 s;
-
stopień zagęszczalności
≥ 1,04 i < 1,46;
-
średnica rozpływu
> 340 mm i
≤ 620 mm.
Opad stożka
Wartość zakładana, w mm
≤ 40
od 50 do 90
≥ 100
Tolerancja, w mm
± 10
± 20
± 30
Czas Vebe
Wartość zakładana, w s
≥ 11
od 10 do 6
≤ 5
Tolerancja, w s
± 3
± 2
± 1
Stopień zagęszczalności
Wartość zakładana
≥ 1,26
od 1,25 do 1,11
≤ 1,10
Tolerancja
± 0,10
± 0,08
± 0,05
Średnica rozpływu
Wartość zakładana, w mm
wszystkie wartości
Tolerancja, w mm
± 30
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 32
5.4.2 Zawartość cementu i współczynnik woda/cement
Zawartości cementu, dodatku lub wody, jeśli powinny być oznaczane, należy określić albo na podstawie wydruku z
przyrządu rejestrującego skład betonu albo, w przypadku niestosowania takiego sprzętu, na podstaie zapisu z produkcji w
powiązaniu z instrukcją dozowania.
Współczynnik woda/cement mieszanki betonowej, jeśli powinien być oznaczany, należy obliczać na podstawie oznaczanej
zawartości cementu oraz efektywnej zawartości wody (dla domieszek ciekłych patrz p. 5.2.6). Nasiąkliwość kruszywa
zwykłego i kruszywa ciężkiego należy określać zgodnie z EN 1097-6. Nasiąkliwość grubego kruszywa lekkiego w
mieszance betonowej należy określać, po 1 godzinie, za pomocą metody podanej w EN 1097-6, załącznik C, stosując
kruszywo wstanie wilgotności naturalnej, zamiast wysuszone do stałej masy.
UWAGA 1 Zaleca się, aby metody i kryteria badania drobnego kruszywa lekkiego
odpowiadały postanowieniom przyjętym w kraju stosowania betonu.
W przypadku gdy minimalną zawartość cementu zastępuje się minimalną zawartością
(cement + dodatek) lub współczynnik woda/cement zastępuje się współczynnikiem
woda/(cement + k
× dodatek) albo współczynnikiem woda/(cement + dodatek), (patrz p.
5.2.5), metoda badania jest odpowiednio modyfikowana.
Pojedyncze oznaczania wartości współczynnika woda/cement nie powinny przekraczać
wartości granicznych o więcej niż 0,02.
Jeśli jest wymagane analityczne oznaczanie zawartości cementu, dodatku lub współczynnika woda/cement w mieszance
betonowej, metoda badania oraz tolerancje powinny być uzgodnione między specyfikującym i producentem.
UWAGA 2 Patrz raport CEN CR 13902 "Determination of the water/cement ratio of
fresh concrete".
5.4.3 Zawartość powietrza
Zawartość powietrza w mieszance betonowej, jeśli powinna być oznaczana, należy określić w betonie zwykłym i ciężkim
zgodnie z EN 12350-7, a w betonie lekkim zgodnie z ASTM C 173. Zawartość powietrza jest specyfikowana jako wartość
minimalna. Górną granicę zawartości powietrza stanowi wyspecyfikowana wartość minimalna powiększona o 4 %.
5.4.4 Maksymalny wymiar ziarn kruszywa
Maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa w mieszance betonowej, jeśli powinien być oznaczany, należy
zmierzyć zgodnie z EN 933-1.
Maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa, zdefiniowany w prEN 12620:2000, nie powinien być większy niż
wyspecyfikowany.
5.5 Wymagania dotyczące stwardniałego betonu
5.5.1 Wytrzymałość
5.5.1.1 Postanowienia ogólne
Wytrzymałość, jeśli powinna być oznaczana, należy określić na podstawie badań przeprowadzonych na próbkach
sześciennych o boku 150 mm lub walcowych o wymiarach 150/300 mm, zgodnych z EN 12390-1, wykonanych z mieszanki
betonowej pobranej zgodnie z EN 12350-1 i pielęgnowanych zgodnie z EN 12390-2.
Do oceny wytrzymałości można stosować próbki formowane o innych wymiarach oraz inne warunki pielęgnacji, pod
warunkiem, że z wystarczającą dokładnością ustalono i udokumentowano relacje z warunkami normowymi.
5.5.1.2 Wytrzymałość na ściskanie
Wytrzymałość na ściskanie, jeśli powinna być określana, należy wyrazić jako f
c,cube
przy oznaczaniu jej na próbkach
sześciennych do badania oraz jako f
c,cyl
, przy oznaczaniu jej na próbkach walcowych do badania zgodnie z prEN 12390-
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 33
3:1999.
Producent mieszanki betonowej w odpowiednim czasie przed dostawą powinien określić, na jakich próbkach: walcowych
czy sześciennych powinna być oznaczana wytrzymałość na ściskanie. Stosowanie innych próbek powinno być uzgodnione
między specyfikującym a producentem.
Jeśli nie ma innych wskazań, wytrzymałość na ściskanie próbek do badania jest oznaczana po 28 dniach. W szczególnych
przypadkach może istnieć konieczność określenia wytrzymałości na ściskanie w wieku wcześniejszym lub późniejszym niż
28 dni (np. dla masywnych elementów konstrukcyjnych) lub po przechowywaniu w warunkach specjalnych (np. obróbka
cieplna).
Wytrzymałość charakterystyczna betonu powinna być równa lub większa niż minimalna charakterystyczna wytrzymałość na
ściskanie dla określonej klasy wytrzymałości na ściskanie, patrz tablice 7 i 8.
Jeżeli istnieje przypuszczenie, że wyniki badania wytrzymałości na ściskanie będą niereprezentatywne, np. w przypadku
mieszanek betonowych o konsystencji C0, lub o konsystencji niższej niż S1, lub w przypadku betonu próżniowanego,
należy zmodyfikować metodę badania albo wytrzymałość na ściskanie można także określać w istniejącej konstrukcji lub
elemencie konstrukcyjnym.
UWAGA Ocenę wytrzymałości w konstrukcji lub elemencie konstrukcyjnym zaleca się
przeprowadzić na podstawie prEN 13791:1999
N10)
.
5.5.1.3 Wytrzymałość na rozciąganie przy rozłupywaniu
Wytrzymałość na rozciąganie przy rozłupywaniu betonu, jeśli powinna być oznaczana, należy zmierzyć zgodnie z EN
12390-6. Jeżeli nie ma innych wskazań, wytrzymałość na rozciąganie przy rozłupywaniu próbek do badania jest oznaczana
po 28 dniach.
Wytrzymałość charakterystyczna betonu na rozciąganie przy rozłupywaniu powinna być równa jej wyspecyfikowanej
wartości lub większa.
5.5.2 Gęstość
W zależności od gęstości w stanie suchym beton jest definiowany jako beton zwykły, beton lekki lub ciężki (patrz definicje).
Gęstość betonu w stanie suchym, jeśli powinna być oznaczana, należy określić zgodnie z EN 12390-7.
Gęstość betonu zwykłego w stanie suchym powinna być większa niż 2000 kg/m
3
i nie powinna przekraczać 2600 kg/m
3
.
Gęstość betonu lekkiego w stanie suchym powinna zawierać się między wartościami granicznymi określonej klasy gęstości,
patrz tablica 9. Gęstość betonu ciężkiego w stanie suchym powinna być większa niż 2600 kg/m
3
. W przypadku określania
gęstości betonu jako wartości zakładanej, tolerancja wynosi ±100 kg/m
3
.
5.5.3 Wodoszczelność
Jeśli powinna być oznaczana wodoszczelność na próbkach do badania, metodę badania oraz kryteria zgodności należy
uzgodnić między specyfikującym i producentem.
Jeżeli nie ma uzgodnionej metody badania, wodoszczelność może być określona pośrednio z wartości granicznych dla
składu betonu.
5.5.4 Ognioodporność
Beton wykonany z kruszywa naturalnego odpowiadającego wymaganiom p. 5.1.3, cementu odpowiadającego wymaganiom
p. 5.1.2, domieszek odpowiadających wymaganiom p. 5.1.5, dodatków odpowiadających wymaganiom p. 5.1.6 lub innych
nieorganicznych składników odpowiadających wymaganiom p. 5.1.1 jest zakwalifikowany do klasy Euro A i nie wymaga
przeprowadzania badań.
1)
6 Specyfikacja betonu
6.1 Postanowienia ogólne
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 34
Specyfikujący powinien zapewnić, aby wszystkie istotne wymagania dotyczące właściwości betonu zawierały się w
specyfikacji przekazanej producentowi. Specyfikujący powinien również określić wszelkie wymagania dotyczące
właściwości betonu, które są potrzebne przy jego transporcie po dostawie, ułożeniu, zagęszczeniu, pielęgnacji lub dalszych
zabiegach. Jeśli to konieczne, specyfikacja powinna zawierać wszelkie wymagania specjalne (np. w celu uzyskania
wykończenia architektonicznego).
Specyfikujący powinien uwzględnić:
UWAGA 1 Postanowienia przyjęte w kraju stosowania betonu mogą zawierać
wymagania dotyczące niektórych z powyższych przypadków.
Beton powinien być określony albo jako beton projektowany, przez powołanie ogólne na klasyfikację podaną w rozdziale 4 i
wymagania podane w punktach od 5.3 do 5.5 (patrz 6.2), albo jako beton recepturowy przez podanie składu (patrz p. 6.3).
Podstawę do projektowania lub określania składu betonu powinny stanowić wyniki badań wstępnych (patrz załącznik A) lub
informacje uzyskane z długookresowych doświadczeń z porównywalnym betonem, przy uwzględnieniu podstawowych
wymagań dla składników (patrz p. 5.1) i składu betonu (patrz p. 5.2 i p. 5.3.2).
W przypadku betonu recepturowego, specyfikujący jest odpowiedzialny za zapewnienie, aby specyfikacja odpowiadała
podstawowym wymaganiom EN 206-1, a określony skład umożliwiał osiągnięcie założonej użyteczności betonu zarówno w
stadium mieszanki jak i po stwardnieniu. Specyfikujący powinien zachować i uaktualniać dokumentację pomocniczą
wiążącą skład betonu z założonymi właściwościami użytkowymi, patrz p. 9.5. W przypadku normowego betonu
recepturowego, odpowiedzialność ponosi krajowa organizacja normalizująca.
UWAGA 2
Podstawą oceny zgodności betonu recepturowego jest wyłącznie
uzyskanie określonego składu, a nie osiągnięcie założonych przez specyfikującego
właściwości betonu.
6.2 Specyfikacja betonu projektowanego
6.2.1 Postanowienia ogólne
Beton projektowany powinien być określony za pomocą każdorazowo podawanych wymagań podstawowych wg 6.2.2 oraz
odpowiednio wymagań dodatkowych wg 6.2.3.
Stosowane w specyfikacji oznaczenia, patrz rozdział 11.
6.2.2 Wymagania podstawowe
Specyfikacja powinna zawierać:
a) wymaganie zgodności z EN 206-1;
b) klasę wytrzymałości na ściskanie;
c) klasy ekspozycji (forma zapisu, patrz rozdział 11);
d) maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa;
e) klasę zawartości chlorków zgodnie z tablicą 10;
Dodatkowo, dla betonu lekkiego:
f) klasę gęstości lub założoną gęstość.
Dodatkowo, dla betonu ciężkiego:
-
przeznaczenie mieszanki betonowej i betonu stwardniałego;
-
warunki pielęgnacji;
-
wymiary konstrukcji (wydzielanie ciepła);
-
oddziaływanie środowiska, na które będzie narażona konstrukcja;
-
wszelkie wymagania dotyczące odsłoniętego kruszywa lub mechanicznego wykończenia powierzchni betonu;
-
wszelkie wymagania dotyczące otuliny zbrojenia lub minimalnego rozstawu między zbrojeniem, np. maksymalny
nominalny górny wymiar ziarn kruszywa;
-
wszelkie ograniczenia dotyczące stosowania składników o ustalonej przydatności, np. wynikające z klas ekspozycji.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 35
g) założoną gęstość.
Dodatkowo, dla betonu towarowego oraz wykonywanego na miejscu:
h) klasę konsystencji lub, w specjalnych przypadkach, założoną wartość konsystencji.
6.2.3 Wymagania dodatkowe
Stosując wymagania dotyczące właściwości użytkowych betonu oraz metody badania, tam gdzie są odpowiednie,
dodatkowo można wyspecyfikować następujące pozycje:
UWAGA 1 W tych przypadkach specyfikujący jest odpowiedzialny za to, aby zapewnić
skład betonu, o zminimalizowanym zagrożeniu wystąpienia szkodliwej reakcji alkalia-
krzemionka (patrz p. 5.2.3.4).
UWAGA 2 Zaleca się, aby specyfikujący - przed określeniem zawartości powietrza w
momencie dostawy - uwzględnił możliwe straty powietrza podczas późniejszego
pompowania, układania, zagęszczania itd.
6.3 Specyfikacja betonu recepturowego
6.3.1 Postanowienia ogólne
Beton recepturowy powinien być określony za pomocą każdorazowo podawanych wymagań podstawowych wg 6.3.2 oraz
odpowiednio wymagań dodatkowych wg 6.3.3.
6.3.2 Wymagania podstawowe
Specyfikacja powinna zawierać:
UWAGA Zaleca się, aby określona wartość (założona) współczynnika w/c była o 0,02
mniejsza niż wymagana wartość graniczna.
6.3.3 Wymagania dodatkowe
-
specjalne rodzaje lub klasy cementu (np. cement o niskim cieple hydratacji);
-
specjalne rodzaje lub klasy kruszywa;
-
właściwości wymagane w celu zapewnienia mrozoodporności (np. zawartość powietrza, patrz p. 5.4.3);
-
wymagania dotyczące temperatury mieszanki betonowej, gdy są różne od podanych w p. 5.2.8;
-
rozwój wytrzymałości (patrz tablica 12);
-
wydzielanie ciepła podczas hydratacji;
-
opóźnione wiązanie;
-
wodoszczelność;
-
odporność na ścieranie;
-
wytrzymałość na rozciąganie przy rozłupywaniu (patrz p. 5.5.1.3);
-
inne wymagania techniczne (np. wymagania dotyczące osiągnięcia konkretnego wykończenia lub specjalnej metody
układania).
a)
wymaganie zgodności z EN 206-1;
b)
zawartość cementu;
c)
rodzaj i klasę wytrzymałości cementu;
d)
współczynnik w/c albo klasę konsystencji lub, w szczególnych przypadkach, jej założoną wartość;
e)
rodzaj, asortyment kruszywa oraz maksymalną zawartość chlorków w kruszywie; w przypadku betonu lekkiego lub
betonu ciężkiego odpowiednio maksymalną lub minimalną gęstość kruszywa;
f)
maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa i wszelkie ograniczenia uziarnienia;
g)
typ i ilość domieszki lub dodatku, jeśli są stosowane;
h)
pochodzenie domieszek lub dodatków, jeśli są stosowane, i cementu, jako substytut ich właściwości nie
zdefiniowanych w inny sposób.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 36
Specyfikacja może zawierać:
6.4 Specyfikacja normowego betonu recepturowego
Normowy beton recepturowy powinien być określony przez podanie:
Normowy beton recepturowy powinien być stosowany tylko:
Ograniczenia dotyczące składu normowego betonu recepturowego, patrz p. 5.2.1.
7 Dostawa mieszanki betonowej
7.1 Informacje wykonawcy dla producenta betonu
1)
Wykonawca powinien uzgodnić z producentem:
oraz tam gdzie to właściwe informować producenta o:
7.2 Informacje producenta betonu dla wykonawcy
1)
Wykonawca może wymagać informacji dotyczących składu betonu, które umożliwią właściwe układanie i pielęgnację
mieszanki betonowej jak również oszacowanie rozwoju wytrzymałości. Jeśli to właściwe, takie informacje producent
powinien podać na życzenie przed dostawą mieszanki betonowej. Na życzenie należy też przekazać następujące
informacje dotyczące betonu projektowanego:
W przypadku betonu towarowego, mogą być również na życzenie udostępnione informacje przez powołanie składów
betonów z katalogu, w którym są podane szczegóły dotyczące klas wytrzymałości, klas konsystencji, wielkości zarobu oraz
innych istotnych danych.
-
pochodzenie niektórych lub wszystkich składników betonu jako substytut ich właściwości, których nie zdefiniowano w
inny sposób.
-
dodatkowe wymagania dla kruszywa;
-
wymagania dotyczące temperatury mieszanki betonowej, gdy są różne od podanych w p. 5.2.8;
-
inne wymagania techniczne.
-
normy przyjętej w kraju stosowania betonu określającej odpowiednie wymagania;
-
oznaczenie betonu w powyższej normie.
-
jako beton zwykły w konstrukcjach betonowych i żelbetowych;
-
do projektowanych klas wytrzymałości na ściskanie
≤ C16/20, chyba że postanowienia przyjęte w kraju stosowania
betonu dopuszczają klasę wytrzymałości C20/25;
-
do klas ekspozycji X0 oraz XC1, chyba że postanowienia przyjęte w kraju stosowania betonu dopuszczają inne klasy
ekspozycji.
-
datę, godzinę i wielkość dostawy;
-
specjalnym transporcie na budowie;
-
specjalnych metodach układania;
-
ograniczeniach dotyczących pojazdu dostawczego, np. o jego rodzaju (urządzenie mieszające, niemieszające),
wielkości, wysokości lub masie brutto.
a)
rodzaj i klasa wytrzymałości cementu oraz rodzaj kruszywa;
b)
typ domieszek, typ i przybliżona zawartość dodatków, jeśli są stosowane;
c)
założony współczynnik woda/cement;
d)
wyniki istotnych wcześniejszych badań betonu, np. z kontroli produkcji lub z badań wstępnych;
e)
rozwój wytrzymałości;
f)
pochodzenie składników.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 37
Przy określaniu czasu dojrzewania, informacje o rozwoju wytrzymałości betonu mogą być podane albo według tablicy 12,
albo w postaci krzywej rozwoju wytrzymałości między 2 dniem a 28 dniem dojrzewania betonu w temperaturze 20 °C.
Tablica 12 - Rozwój wytrzymałości betonu w 20 °C
Współczynnik wytrzymałości, charakteryzujący rozwój wytrzymałości, jest stosunkiem średniej wytrzymałości na ściskanie
po 2 dniach dojrzewania (f
cm,2
) do średniej wytrzymałości na ściskanie po 28 dniach dojrzewania (f
cm,28
), określonym na
podstawie badań wstępnych lub znanych właściwości użytkowych betonu o porównywalnym składzie. W przypadku badań
wstępnych próbki do oznaczania wytrzymałości powinny być pobierane, wykonywane, pielęgnowane i badane zgodnie
odpowiednio z EN 12350-1, EN 12390-1, EN 12390-2 i prEN 12390-3:1999.
Producent powinien poinformować wykonawcę o zagrożeniach dla zdrowia mogących wystąpić w kontakcie z mieszanką
betonową spełniającą postanowienia przyjęte w kraju stosowania mieszanki betonowej.
7.3 Dowód dostawy betonu towarowego
Przy dostawie każdego ładunku mieszanki betonowej, producent powinien dostarczyć wykonawcy dowód dostawy, na
którym są wydrukowane lub napisane ręcznie następujące informacje:
Dodatkowo, dowód dostawy powinien zawierać następujące dane:
a) dla betonu projektowanego:
b) dla betonu recepturowego:
Rozwój wytrzymałości
Ocena współczynnika wytrzymałości
f
cm,2
/f
cm,28
Szybki
≥ 0,5
Umiarkowany
≥ 0,3 do < 0,5
Wolny
≥ 0,15 do < 0,3
Bardzo wolny
< 0,15
-
nazwa wytwórni betonu towarowego;
-
numer dowodu dostawy;
-
data i godzina załadunku, np. godzina pierwszego kontaktu cementu i wody;
-
numer rejestracyjny ciężarówki lub identyfikacja pojazdu;
-
nabywca;
-
nazwa i lokalizacja miejsca dostawy;
-
szczegóły lub powołania specyfikacji, np. numer przepisu, numer zamówienia;
-
ilość mieszanki betonowej w metrach sześciennych;
-
deklaracja zgodności z powołaniem na specyfikację oraz EN 206-1;
-
nazwa lub oznaczenie jednostki certyfikującej (jeśli dotyczy);
-
godzina dostawy betonu na miejsce;
-
godzina rozpoczęcia rozładunku;
-
godzina zakończenia rozładunku.
-
klasę wytrzymałości;
-
klasy ekspozycji;
-
klasę zawartości chlorków;
-
klasę konsystencji lub jej założoną wartość;
-
wartości graniczne składu betonu, jeśli są określone;
-
rodzaj i klasę wytrzymałości cementu, jeśli są określone;
-
typ domieszki i typ dodatku, jeśli są określone;
-
właściwości specjalne, jeśli są wymagane;
-
maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa;
-
w przypadku betonu lekkiego lub ciężkiego: klasę gęstości lub założoną gęstość.
-
szczegóły dotyczące składu, np. zawartość cementu i, jeśli to wymagane, typ domieszki;
-
współczynnik w/c albo klasę konsystencji lub jej założoną wartość, jeśli są określone;
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 38
W przypadku normowego betonu recepturowego, informacje które mają być podane, powinny spełniać wymagania
odpowiedniej normy.
7.4 Informacje dotyczące dostawy betonu wykonywanego na budowie
Odpowiednie informacje, wymagane dla dowodu dostawy w p. 7.3, dotyczą również betonu wykonywanego na miejscu, w
przypadku znacznych rozmiarów budowy, lub gdy stosuje się kilka rodzajów betonów, lub gdy jednostka produkująca beton
oraz jednostka odpowiedzialna za jego ułożenie są różne.
7.5 Konsystencja przy dostawie
W zasadzie zabrania się dodawania wody i domieszek do mieszanki betonowej przy jej dostarczaniu. W szczególnych
przypadkach, na odpowiedzialność producenta, aby osiągnąć określoną wartość konsystencji dopuszcza się dodanie wody
lub domieszek, pod warunkiem, że nie zostaną przekroczone wartości graniczne dopuszczone w specyfikacji, a dodanie
domieszki zostało uwzględnione w projekcie mieszanki betonowej. Każdorazowo należy odnotować w dowodzie dostawy
ilość dodatkowej wody lub domieszki dodanej do betoniarki samochodowej. Postanowienia dotyczące powtórnego
mieszania, patrz p. 9.8.
UWAGA W przypadku dodania do mieszanki betonowej w betoniarce samochodowej
większej ilości wody lub domieszek niż dopuszcza specyfikacja, zaleca się zapisanie w
dowodzie dostawy, że zarób lub ładunek betonu są "niezgodne". W dowodzie dostawy
zaleca się zapisanie, że strona która podjęła decyzję o dodaniu takich ilości jest
odpowiedzialna za następstwa tej decyzji.
8 Kontrola zgodności i kryteria zgodności
8.1 Postanowienia ogólne
Kontrola zgodności obejmuje ogół działań i decyzji podejmowanych według zasad zgodności, przyjętych przed
sprawdzeniem zgodności betonu ze specyfikacją. Kontrola zgodności stanowi integralną część kontroli produkcji (patrz
rozdział 9).
UWAGA Właściwości betonu wykorzystywane w kontroli zgodności są oznaczane za
pomocą odpowiednich badań przy użyciu znormalizowanych procedur. Rzeczywiste
wartości właściwości betonu w konstrukcji mogą się różnić od wartości oznaczanych w
badaniach, zależnie od, np. wymiarów konstrukcji, warunków układania, zagęszczania,
dojrzewania oraz warunków klimatycznych.
Plan pobierania i badania próbek oraz kryteria zgodności powinny odpowiadać procedurom podanym w p. 8.2 lub p. 8.3.
Postanowienia te odnoszą się również do betonu do wyrobów prefabrykowanych, chyba że norma dotycząca danego
wyrobu zawiera równoważny zestaw postanowień. Większa częstotliwość pobierania próbek, wymagana przez
specyfikującego, powinna być wcześniej uzgodniona. Plan pobierania i badania próbek, metoda badania oraz kryteria
zgodności dotyczące właściwości, które nie zostały objęte niniejszym punktem, powinny być uzgodnione między
producentem i specyfikującym.
Miejsce pobierania próbek do badań zgodności należy tak wybrać, aby odpowiednie właściwości betonu oraz jego skład nie
zmieniały się znacząco między miejscem pobierania próbek a miejscem dostawy. W przypadku betonu lekkiego
produkowanego z użyciem kruszywa nienawilżonego, próbki należy pobierać w miejscu dostawy.
W przypadku, gdy badania w ramach kontroli produkcji są takie same jak wymagane w kontroli zgodności, powinno być
dopuszczone ich uwzględnienie w ocenie zgodności. Do oceny zgodności producent może również wykorzystać dane z
innych badań dotyczących dostarczonego betonu.
Zgodność lub niezgodność orzekana jest przez porównanie z kryteriami zgodności. Orzeczenie niezgodności może
prowadzić do podjęcia dalszych działań w miejscu produkcji lub na placu budowy (patrz p. 8.4).
8.2 Kontrola zgodności betonu projektowanego
-
maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 39
8.2.1 Kontrola zgodności wytrzymałości na ściskanie
8.2.1.1 Postanowienia ogólne
Pobieranie i badanie próbek betonu zwykłego i betonu ciężkiego o klasach wytrzymałości od C8/10 do C55/67 lub betonu
lekkiego o klasach wytrzymałości od LC8/9 do LC 55/60, należy przeprowadzić albo na betonach o indywidualnych
składach albo na rodzinach betonów o ustalonej adekwatności (patrz p. 3.1.14), jak określił to producent, chyba że
uzgodniono inaczej. Pojęcia rodziny nie należy stosować do betonów wyższych klas wytrzymałości. Beton lekki nie należy
łączyć z rodzi na zawierającą beton zwykły. Betony lekkie z podobnymi kruszywami, których podobieństwo można
wykazać, mogą być łączone w odrębne rodziny.
UWAGA Informacje dotyczące doboru rodziny betonów, patrz załącznik K. Bardziej
szczegółowe informacje dotyczące stosowania pojęcia rodziny betonów są podane w
raporcie CEN (13901).
W przypadku rodziny betonów, producent powinien objąć kontrolą wszystkie betony z rodziny, a pobieranie próbek należy
przeprowadzać w całym zakresie składów betonów produkowanych w ramach rodziny.
Przy badaniach zgodności rodziny betonów, wybiera się beton odniesienia, którym jest albo beton najczęściej
produkowany, albo beton ze środka zakresu składów rodziny betonów. Ustala się zależności między każdym betonem o
indywidualnym składzie z rodziny i betonem odniesienia, aby możliwe było przeliczanie wyników badań wytrzymałości na
ściskanie z każdego poszczególnego wyniku badania betonu na beton odniesienia. Zależności te powinny być sprawdzone
we wszystkich okresach oceny oraz gdy mają miejsce znaczne zmiany warunków produkcji, na podstawie początkowych
danych z badań wytrzymałości na ściskanie. Dodatkowo, przy ocenie zgodności rodziny, przynależność każdego
pojedynczego betonu do rodziny powinna być potwierdzona (patrz p. 8.2.1.3).
W planie pobierania i badania próbek oraz w kryteriach zgodności betonu o indywidualnym składzie lub rodzin betonów,
rozróżnia się produkcję początkową oraz produkcję ciągłą.
Produkcja początkowa obejmuje produkcję do momentu otrzymania co najmniej 35 wyników badań.
Produkcję ciągłą osiąga się, gdy uzyska się co najmniej 35 wyników badań w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy.
W przypadku, gdy produkcja betonu o indywidualnym składzie lub rodziny betonów, została wstrzymana na dłużej niż 12
miesięcy, producent powinien przyjąć kryteria, plan pobierania i badania próbek podane dla produkcji początkowej.
W czasie produkcji ciągłej, producent może przyjąć plan pobierania i badania próbek oraz kryteria dla produkcji
początkowej.
W przypadku określania wytrzymałości betonu w różnym wieku, zgodność ocenia się na próbkach badanych w wieku
określonym w specyfikacji.
Ocena identyczności określonej objętości betonu z populacją zweryfikowaną jako odpowiadającą wymaganiom
wytrzymałości charakterystycznej, np. przeprowadzana gdy istnieją wątpliwości co do jakości zarobu lub ładunku, lub jeśli
jest wymagana w szczególnych przypadkach w specyfikacji projektu, powinna być przeprowadzona zgodnie z załącznikiem
B.
8.2.1.2 Plan pobierania i badania próbek
Próbki mieszanki betonowej należy losowo wybierać i pobierać zgodnie z EN 12350-1. Próbki należy pobierać z każdej
rodziny betonów (patrz p. 3.1.14) produkowanych w warunkach uznanych za jednorodne. Minimalna częstotliwość
pobierania i badania próbek betonu powinna być zgodna z tablicą 13, przyjmując częstotliwość, która daje największą
liczbę próbek odpowiednią dla produkcji początkowej lub ciągłej.
Oprócz wymagań dotyczących pobierania próbek wg p. 8.1, próbki należy pobierać, na odpowiedzialność producenta, po
każdym dodaniu wody lub domieszek do mieszanki betonowej. Natomiast dopuszcza się pobieranie próbek przed
dodaniem domieszki uplastyczniającej lub upłynniającej, w celu modyfikacji konsystencji (patrz p. 7.5), w przypadku
potwierdzenia w badaniach wstępnych, że domieszka w ilościach, w których ma być stosowana, nie wywiera negatywnego
wpływu na wytrzymałość betonu.
Wynik badania należy uzyskiwać z pojedynczej próbki do badania lub stanowić średnią z wyników co najmniej dwóch
próbek do badania wykonanych z tej samej próbki mieszanki i badanej w tym samym wieku.
Gdy co najmniej dwie próbki do badania są wykonane z jednej próbki mieszanki, a zbadane wartości różnią się więcej niż o
15 % od średniej, wówczas wyniki te należy pominąć, chyba że analiza danego przypadku nie wykaże racjonalnego
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 40
powodu, uzasadniającego pominięcie pojedynczego wyniku badania.
Tablica 13 - Minimalna częstotliwość pobierania próbek do oceny zgodności
8.2.1.3 Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na ściskanie
Ocenę zgodności należy przeprowadzić na podstawie wyników badań uzyskanych podczas okresu oceny, który nie
powinien przekroczyć ostatnich dwunastu miesięcy produkcji.
Zgodność wytrzymałości betonu na ściskanie ocenia się na próbkach badanych w 28 dniu dojrzewania
1)
zgodnie z p.
5.5.1.2 dla:
UWAGA Kryteria zgodności opracowano na podstawie niepokrywających się wyników
badań. Zastosowanie kryteriów do pokrywających się wyników badań zwiększa ryzyko
ich odrzucenia.
Zgodność jest potwierdzona, jeśli oba kryteria podane w tablicy 14 dla produkcji początkowej albo ciągłej są spełnione.
Przy ocenie zgodności rodziny betonów, kryterium 1 stosuje się do betonu odniesienia, przy uwzględnieniu wszystkich
przeliczonych wyników badań z rodziny; kryterium 2 stosuje się do początkowych wyników badań.
Aby potwierdzić przynależność każdego pojedynczego betonu do rodziny, na podstawie kryterium 3, podanego w tablicy
15, należy ocenić średnią z wszystkich źródłowych czyli początkowych wyników badań (f
cm
) dla pojedynczego betonu z
rodziny. Beton niespełniajacy tego kryterium powinien być usunięty z rodziny i oceniony pod względem jego zgodności
indywidualnie.
Tablica 14 - Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na ściskanie
Produkcja
Minimalna częstotliwość pobierania próbek
Pierwsze 50
m
3
produkcji
Po pierwszych 50 m
3
produkcji
a
beton z certyfikatem
kontroli produkcji
beton bez certyfikatu
kontroli produkcji
Początkowa (do momentu
uzyskania co najmniej 35 wyników
badań)
3 próbki
1/200 m
3
lub
2/ tydzień produkcji
1/150 m
3
lub
1/ dzień produkcji
Ciągła
b
(po uzyskaniu co najmniej
35 wyników badań)
1/400 m
3
lub
1/ tydzień produkcji
a
Pobieranie próbek powinno być rozłożone w czasie produkcji i nie zaleca się pobierania więcej niż 1 próbki z
każdych 25 m
3
mieszanki.
b
Gdy odchylenie standardowe ostatnich 15 wyników badania przekracza 1,37
σ
, częstotliwość pobierania próbek
należy zwiększyć do częstotliwości wymaganej dla produkcji początkowej, do uzyskania następnych 35 wyników
badań.
-
zbioru "n" niepokrywających się lub pokrywających się kolejnych wyników badań f
cm
(kryterium 1);
-
każdego pojedynczego wyniku badania f
ci
(kryterium 2).
Produkcja
Liczba "n" wyników badań
wytrzymałości na ściskanie w
zbiorze
Kryterium 1
Kryterium 2
średnia z "n" wyników (f
cm
)
N/mm
2
,
N8)
dowolny pojedynczy wynik
badania (f
ci
)
N/mm
2
,
N8)
Początkowa
3 ≥ f
ck
+ 4
≥ f
ck
- 4
Ciągła
15 ≥ f
ck
+ 1 ,48
σ
≥ f
ck
- 4
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 41
Tablica 15 - Kryterium potwierdzenia przynależności betonów do rodziny
Wstępnie odchylenie standardowe należy obliczyć z co najmniej 35 kolejnych wyników badań wykonanych w okresie
dłuższym niż trzy miesiące, bezpośrednio poprzedzającym okres produkcji, podczas którego ma być sprawdzana
zgodność. Wartość ta powinna być przyjęta jako oszacowane odchylenie standardowe (
σ
) populacji. Przyjęta wartość
powinna być potwierdzona podczas późniejszej produkcji. Dopuszcza się dwie metody weryfikacji oszacowania wartości
σ
. Wyboru metody należy dokonać z wyprzedzeniem.
- Metoda 1
Wstępną wartość odchylenia standardowego można stosować w późniejszym okresie produkcji, w którym sprawdza
się zgodność, pod warunkiem, że odchylenie standardowe ostatnich 15 wyników (s
15
) nie odbiega znacząco od
przyjętego odchylenia standardowego. Wstępnie oszacowane odchylenie standardowe jest brane pod uwagę, pod
warunkiem że:
0,63
σ
≤ s
15
≤ 1,37
σ
Gdy wartość s
15
znajduje się poza tymi granicami, należy określić nowe oszacowanie
σ
na podstawie ostatnich
dostępnych 35 wyników badań.
- Metoda 2
Przyjmuje się nową wartość
σ
, którą można oszacować dla produkcji ciągłej. Czułość sposobu oszacowania
powinna być co najmniej taka jak w metodzie 1.
Nowe oszacowanie
σ
należy stosować do następnego okresu oceny zgodności.
8.2.2 Kontrola zgodności wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
8.2.2.1 Postanowienia ogólne
Stosuje się p. 8.2.1.1, ale bez pojęcia rodziny betonów. Beton o poszczególnych składach należy oceniać oddzielnie.
8.2.2.2 Plan pobierania i badania próbek
Stosuje się p. 8.2.1.2.
8.2.2.3 Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
Liczba "n" wyników badań wytrzymałości na
ściskanie dla pojedynczego betonu
Kryterium 3
średnia z "n" wyników (f
cm
) dla
pojedynczego betonu z rodziny
N/mm
2
,
N8)
2
≥ f
ck
- 1,0
3
≥ f
ck
+ 1,0
4
≥ f
ck
+ 2,0
5
≥ f
ck
+ 2,5
6
≥ f
ck
+ 3,0
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 42
Gdy wytrzymałość betonu na rozciąganie przy rozłupywaniu jest wyspecyfikowana, ocenę zgodności należy przeprowadzić
na podstawie wyników badań uzyskanych w okresie oceny zgodności, który nie powinien przekraczać ostatnich dwunastu
miesięcy.
Zgodność wytrzymałości betonu na rozciąganie przy rozłupywaniu ocenia się na próbkach badanych w 28 dniu
dojrzewania, chyba że określono inny wiek badania, zgodnie z p. 5.5.1.3, dla:
Zgodność z charakterystyczną wytrzymałością na rozciąganie przy rozłupywaniu (f
tk
) jest potwierdzona, jeśli wyniki badań
spełniają oba kryteria podane w tablicy 16 odpowiednio dla produkcji początkowej albo ciągłej.
Tablica 16 - Kryteria zgodności dotyczące wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
Należy odpowiednio stosować postanowienia dotyczące odchylenia standardowego, podane w punkcie 8.2.1.3.
8.2.3 Kontrola zgodności właściwości innych niż wytrzymałość
8.2.3.1 Plan pobierania i badania próbek
Próbki mieszanki betonowej należy losowo wybierać i pobierać zgodnie z EN 12350-1. Próbki należy pobierać z każdej
rodziny betonów produkowanych w warunkach uznanych za jednorodne. Minimalna liczba próbek oraz metody badania
powinny być zgodne z tablicami 17 i 18.
8.2.3.2 Kryteria zgodności dotyczące właściwości innych niż wytrzymałość
Gdy są wyspecyfikowane inne niż wytrzymałość właściwości betonu, ocenę ich zgodności należy przeprowadzić na
podstawie produkcji bieżącej w okresie oceny, który nie powinien przekraczać ostatnich dwunastu miesięcy.
Zgodność betonu określa się przez zliczenie liczby wyników uzyskanych w okresie oceny, które znajdują się poza
określonymi wartościami granicznymi, granicami klas lub tolerancjami dla założonej wartości, oraz porównaniu jej z
maksymalną dopuszczalną liczbą (metoda alternatywna).
Zgodność z wymaganą właściwością jest potwierdzona, gdy:
Tablica 17 - Kryteria zgodności dotyczące właściwości innych niż wytrzymałość
-
zbioru "n" niepokrywających się lub pokrywających się kolejnych wyników badań f
tm
(kryterium 1);
-
każdego pojedynczego wyniku badania f
ti
(kryterium 2).
Produkcja
Liczba "n" wyników w
zbiorze
Kryterium 1
Kryterium 2
średnia z "n" wyników (f
tm
)
w N/mm
2
,
N8)
dowolny pojedynczy wynik
badania (f
ti
)
w N/mm
2
,
N8)
Początkowa
3
≥ f
tk
+ 0,5
≥ f
tk
- 0,5
Ciągła
15
≥ f
tk
+ 1 ,48
σ
≥ f
tk
- 0,5
-
liczba wyników badań spoza określonych wartości granicznych, granic klas lub tolerancji dla założonej wartości, jak
podano w tablicy 17 i 18, nie jest większa niż liczba kwalifikująca podana w tablicach 19a lub 19b. Alternatywnie, w
przypadku (AQL = 4 %), gdy liczba kwalifikująca odpowiada tablicy 19a, wymaganie to można określić na podstawie
badania zmiennych zgodnie z ISO 3951:1989
N11)
tablica II-A (AQL = 4 %).
-
wszystkie pojedyncze wyniki badania zawierają się w granicach maksymalnych dopuszczalnych odchyleń podanych
w tablicy 17 lub 18.
Właściwość
Metoda badania
lub metoda
oznaczania
Minimalna liczba próbek
lub oznaczań
Liczba
kwalifikująca
Maksymalne dopuszczalne
odchylenie pojedynczych wyników
badania od granic określonej klasy
lub tolerancji dla wartośi założonej
dolna granica
górna granica
Gęstość betonu
EN 12390-7
jak w tablicy 13 dla
patrz tablica
-30 kg/m
3
brak granicy
a
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 43
Tablica 18 - Kryteria zgodności dotyczące konsystencji
8.3 Kontrola zgodności betonu recepturowego, w tym normowego betonu recepturowego
Zgodność każdego zarobu betonu recepturowego należy ocenić pod względem zawartości cementu, maksymalnego
nominalnego górnego wymiaru ziarn kruszywa i jego uziarnienia, jeśli są określane, oraz odpowiednio współczynnika
woda/cement, ilości domieszki lub dodatku. Ilości cementu, kruszywa (każdego określanego wymiaru ziarn), domieszki i
dodatku, jakie zarejestrowano w zapisie produkcji lub na wydruku z przyrządu rejestrującego zarób, powinny zawierać się w
granicach tolerancji podanych w tablicy 21. Współczynnik woda/cement powinien zawierać się w granicach ± 0,04 wartości
określonej. W przypadku normowego betonu recepturowego, równoważne tolerancje mogą być podane w odpowiedniej
normie.
ciężkiego
wytrzymałości na
ściskanie
19a
Gęstość betonu
lekkiego
EN 12390-7
jak w tablicy 13 dla
wytrzymałości na
ściskanie
patrz tablica
19a
-30 kg/m
3
+30 kg/m
3
Współczynnik
woda/cement
patrz p. 5.4.2
1 oznaczanie na dzień
patrz tablica
19a
brak granicy
a
+0,02
Zawartość
cementu
patrz p. 5.4.2
1 oznaczanie na dzień
patrz tablica
19a
-10 kg/m
3
brak granicy
a
Zawartość
powietrza w
napowietrzonej
mieszance
betonowej
EN 12390-7 dla
betonu zwykłego i
betonu ciężkiego
oraz ASTM C 173
dla betonu lekkiego
1 próbka/dzień produkcji,
gdy jest ustabilizowana
patrz tablica
19a
-0,5 % wartości
bezwzględnej
+1,0 % wartości
bezwzględnej
Zawartość
chlorków w
betonie
patrz p. 5.2.7
oznaczanie należy
wykonać dla każdego
składu betonu i należy go
powtórzyć, jeśli ma
miejsce wzrost zawartości
chlorków w którymkolwiek
ze składników
0
brak granicy
a
nie dopuszcza się
wyższych wartości
a
Chyba że granice są określone w specyfikacji.
Metoda badania
Minimalna liczba
próbek lub oznaczań
Liczba
kwalifikująca
Maksymalne dopuszczalne
odchylenie
a
pojedynczych
wyników badania od granic
określonej klasy lub tolerancji
dla wartości założonej
dolna granica górna granica
Ocena wizualna
porównanie
wyglądu z
normalnym
wyglądem
mieszanki
betonowej o
określonej
konsystencji
każdy zarób; dla
dostaw
samochodowych, każdy
ładunek
-
-
-
Opad stożka
EN 12350-2
i) częstotliwość jak
podano w tablicy 13 dla
wytrzymałości na
ściskanie
ii) gdy bada się
zawartość powietrza
iii) w przypadku
wątpliwości przy ocenie
wizualnej
patrz tablica 19b
-10 mm
+20 mm
-20 mm
b
+30 mm
b
Czas Vebe
EN 12350-3
patrz tablica 19b
-4 s
+2 s
-6 s
b
+4 s
b
Stopień
zagęszczalności
EN 12350-4
patrz tablica 19b
-0,05
+0,03
-0,07
b
+0,05
b
Rozpływ
EN 12350-5
patrz tablica 19b
-15 mm
+30 mm
-25 mm
b
+40 mm
b
a
Przy braku górnej lub dolnej granicy w odpowiednich klasach konsystencji, odchyleń tych nie stosuje się.
b
Dotyczy wyłącznie konsystencji badanej na początku rozładunku betoniarki samochodowej (patrz p. 5.4.1).
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 44
Przy ocenie zgodności składu betonu za pomocą analizy mieszanki betonowej, wykonawca i producent powinni wcześniej
uzgodnić metody badania oraz granice zgodności, uwzględniając powyższe granice oraz dokładność metod badań.
Przy ocenie zgodności konsystencji, stosuje się odpowiednie postanowienia p. 8.2.3 oraz tablicy 18.
Dla:
zgodność należy oceniać przez porównanie zapisu z produkcji oraz dokumentów dostawy składników z określonymi
wymaganiami.
Tablice 19a i 19b - Liczby kwalifikujące dotyczące kryteriów zgodności dla właściwości innych
niż wytrzymałość
8.4 Działania podejmowane w przypadku niezgodności wyrobu
W przypadku niezgodności producent powinien podjąć następujące działania:
Jeśli niezgodność betonu spowodowana jest dodaniem wody lub domieszek na miejscu (patrz p. 7.5), producent powinien
podjąć działania jedynie wówczas, gdy sam podjął decyzję o takim dodaniu.
UWAGA Jeśli producent powiadomił o niezgodności betonu lub jeśli wyniki badań
-
rodzaju i klasy wytrzymałości cementu;
-
rodzajów kruszyw;
-
typu domieszki lub typu dodatku; jeśli są stosowane;
-
pochodzenia składników betonu, gdy są określone,
Tablica 19a
AQL = 4 %
Liczba wyników
badań
Liczba kwalifikująca
1 - 12
0
13 - 19
1
20 - 31
2
32 - 39
3
40 - 49
4
50 - 64
5
65 - 79
6
80 - 94
7
95 - 100
8
W przypadku, gdy liczba wyników badań
przekracza 100, odpowiednią liczbę
kwalifikującą można przyjąć wg ISO 2859-
1:1999, tablica 2-A.
Tablica 19b
AQL=15%
Liczba wyników badań
Liczba kwalifikująca
1 - 2
0
3 - 4
1
5 - 7
2
8 - 12
3
13 - 19
5
20 - 31
7
32 - 49
10
50 - 79
14
80 - 100
21
-
sprawdzić wyniki badań i, jeśli są nieprawidłowe, podjąć działania mające na celu wyeliminowanie błędów;
-
jeśli niezgodność została potwierdzona, np. przez powtórne badania, podjąć działania korygujące, łącznie z
przeglądem wykonywanym przez kierownictwo, odpowiednich procedur kontroli produkcji;
-
jeśli niezgodność ze specyfikacją jest potwierdzona, co nie było wiadome przy dostawie, powiadomić o tym
specyfikującego oraz wykonawcę, aby uniknąć szkodliwych konsekwencji niezgodności;
-
odnotować działania w powyższych punktach.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 45
zgodności nie spełniają wymagań, mogą być wymagane badania uzupełniające,
zgodnie z EN 12504-1 przeprowadzone na rdzeniach pobranych z konstrukcji lub
elementów albo kombinacja badań przeprowadzonych na rdzeniach z badaniami
nieniszczącymi konstrukcji lub elementów, np. zgodnie z EN 12504-2 lub prEN 12504-
4:1999. W prEN 13791:1999 są podane wskazówki dotyczące oceny wytrzymałości
betonu w konstrukcji lub w elementach konstrukcyjnych.
9 Kontrola produkcji
9.1 Postanowienia ogólne
Każdy beton powinien podlegać procesowi kontroli produkcji, za który jest odpowiedzialny producent.
Kontrola produkcji obejmuje wszystkie pomiary konieczne do zachowania właściwości betonu zgodnie z określonymi
wymaganiami. Kontrola produkcji obejmuje:
Wymagania dotyczące innych aspektów kontroli produkcji są podane w poniższych punktach. W odniesieniu do tych
wymagań należy uwzględnić rodzaj i wielkość produkcji, rodzaj i wielkość robót, poszczególne urządzenia, procedury i
zasady ich stosowania w miejscu produkcji oraz przeznaczenie betonu. W przypadku specjalnych warunków w miejscu
produkcji lub specyficznych wymagań wobec poszczególnych konstrukcji lub elementów konstrukcyjnych, konieczne mogą
być wymagania dodatkowe.
UWAGA Rozdział 9 uwzględnia zasady EN ISO 9001.
9.2 Systemy kontroli produkcji
Odpowiedzialność, kompetencje oraz wzajemne relacje wszystkich pracowników, którzy kierują, wykonują i weryfikują
prace dotyczące jakości betonu, powinny być określone w udokumentowanym systemie kontroli produkcji (księga kontroli
produkcji). Dotyczy to szczególnie pracowników, których niezależność organizacyjna i kompetencje są konieczne, aby
zminimalizować ryzyko wystąpienia niezgodności betonu oraz aby rozpoznać i odnotować wszelkie problemy związane z
jakością.
Kierownictwo zakładu powinno dokonywać przeglądu systemu kontroli produkcji co najmniej raz na dwa lata, w celu
zapewnienia jego odpowiedniości i efektywności. Zapisy z takich przeglądów należy zachować przez co najmniej 3 lata,
chyba że przepisy prawne wymagają dłuższego okresu.
System kontroli produkcji powinien zawierać odpowiednio udokumentowane procedury i instrukcje. Procedury i instrukcje
powinny być ustalane, jeśli to istotne, z uwzględnieniem wymagań kontroli, jak podano w tablicach 22, 23 i 24. Przyjęta
przez producenta częstotliwość badań i sprawdzania powinna być udokumentowana. Wyniki badań i inspekcji powinny być
rejestrowane.
9.3 Dane rejestrowane i inne dokumenty
Należy rejestrować wszystkie istotne dane dotyczące kontroli produkcji, patrz tablica 20. Zapisy dotyczące kontroli produkcji
należy przechowywać przez co najmniej 3 lata, chyba że przepisy prawne wymagają dłuższego okresu.
Tablica 20 - Dane rejestrowane i inne dokumenty, jeśli istotne
-
dobór materiałów;
-
projektowanie betonu;
-
produkcję betonu;
-
sprawdzenia i badania;
-
wykorzystanie wyników badań dotyczących składników, mieszanki betonowej i betonu oraz sprzętu;
-
w przypadkach, których to dotyczy, kontrolę sprzętu stosowanego do transportu mieszanki betonowej;
-
kontrolę zgodności, której warunki podano w rozdziale 8.
Przedmiot
Dane rejestrowane i inne dokumenty
Wyspecyfikowane wymagania
Specyfikacja według umowy lub zestawienie wymagań
Cementy, kruszywa, domieszki, dodatki
Nazwa dostawcy oraz źródła pochodzenia
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 46
9.4 Badanie
Badanie należy wykonywać zgodnie z metodami badań podanymi w niniejszej normie (powołana metoda badania). Można
stosować inne metody badań, pod warunkiem że znana jest korelacja lub sprawdzona zależność między wynikami tych
metod i metod powołanych. Poprawność tej zależności lub korelacji należy sprawdzać w odpowiednich odstępach czasu.
Sprawdzenie to należy przeprowadzić oddzielnie dla każdego miejsca produkcji, działającego w różnych warunkach, chyba
że zależność podana jest w normach krajowych lub postanowieniach przyjętych w kraju stosowania betonu.
9.5 Skład betonu oraz badania wstępne
W przypadku stosowania betonu o nowym składzie, należy wykonać badania wstępne, aby zapewnić z odpowiednim
zapasem uzyskanie wyspecyfikowanych właściwości betonu lub jego założoną użyteczność (patrz załącznik A). W
przypadku długookresowego doświadczenia z podobnym betonem lub rodziną betonów, badania wstępne nie są
wymagane. Przy znaczących zmianach składników należy powtórnie opracować projekt betonu oraz zależności projektowe.
W przypadku betonu recepturowego lub normowego betonu recepturowego, nie jest wymagane przeprowadzanie badań
wstępnych przez producenta.
Uznaje się, że beton o nowym składzie, otrzymany przez interpolacje znanych składów betonów lub ekstrapolację
wytrzymałości na ściskanie nieprzekraczającą 5 N/mm
2
N8)
, spełniają wymaganie badania wstępnego.
Składy betonów powinny być okresowo sprawdzane, aby zagwarantować, że wszystkie zaprojektowane betony pozostają
zgodne z faktycznymi wymaganiami, uwzględniając zmiany właściwości składników oraz wyniki badania zgodności składów
betonów.
9.6 Personel, sprzęt i urządzenia
9.6.1 Personel
Wiedza, szkolenie oraz doświadczenie pracowników zatrudnionych w produkcji oraz kontroli produkcji powinny być
odpowiednie do rodzaju betonu, np. beton wysokiej wytrzymałości, beton lekki.
Należy zachować odpowiednie zapisy dotyczące szkolenia oraz doświadczenia pracowników zatrudnionych w produkcji
oraz kontroli produkcji.
Badania wody zarobowej (niewymagane dla wody pitnej)
Data i miejsce pobierania próbek
Wyniki badań
Badania składników
Data i wyniki badań
Skład betonu
Opis betonu
Zapis masy składników w zarobie lub ładunku (np.
zawartość cementu)
Współczynnik woda/cement
Zawartość chlorków
Oznaczenie betonu w rodzinie
Badania mieszanki betonowej
Data i miejsce pobierania próbek
Lokalizacja w konstrukcji, jeśli jest znana
Konsystencja (stosowana metoda oraz wyniki)
Gęstość, jeśli jest wymagana
Temperatura betonu, jeśli jest wymagana
Zawartość powietrza, jeśli jest wymagana
Objętość badanego zarobu lub ładunku betonu
Liczba i oznaczenia próbek do badania
Współczynnik woda/cement, jeśli jest wymagany
Badania betonu stwardniałego
Data badania
Oznaczenie i wiek próbek do badania
Wyniki badań gęstości i wytrzymałości
Uwagi specjalne (np. nietypowy sposób zniszczenia próbki
do badania)
Ocena zgodności
Zgodność/niezgodność ze specyfikacją
Dodatkowo dla betonu towarowego
Nazwa nabywcy
Lokalizacja robót, np. plac budowy
Numery i daty dowodów dostawy odpowiadające badaniom
Dowody dostawy
Dodatkowo dla prefabrykowanych elementów betonowych
Dodatkowe lub inne dane mogą być wymagane w
odpowiedniej normie wyrobu
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 47
UWAGA W niektórych krajach istnieją specjalne wymagania dotyczące poziomu
wiedzy, przeszkolenia oraz doświadczenia do realizacji poszczególnych zadań.
9.6.2 Sprzęt i urządzenia
9.6.2.1 Magazynowanie materiałów
Składniki należy tak magazynować oraz użytkować, aby nie nastąpiły znaczące zmiany ich właściwości, np. na skutek
oddziaływania warunków atmosferycznych, zmieszania lub zanieczyszczenia, oraz aby zachowana była zgodność z
odpowiednią normą.
Pomieszczenia magazynowe materiałów powinny być wyraźnie oznakowane, aby uniknąć pomyłek przy korzystaniu ze
składników.
Należy uwzględniać informacje zawarte w specjalnych instrukcjach przekazanych przez dostawcę składników.
Należy stosować urządzenia umożliwiające pobranie reprezentatywnych próbek np. z zasobników, silosów, pojemników.
9.6.2.2 Urządzenia dozujące
Urządzenie dozujące powinno być tak wykonane, aby w rzeczywistych warunkach działania, zostały spełnione i utrzymane
tolerancje podane w p. 9.7.
Po 2003-01-01, dokładność sprzętu ważącego cement, kruszywo, wodę, domieszki i dodatki powinna spełniać wymagania
dotyczące dokładności podane w dyrektywie 90/384/EWG, co najmniej klasy (IIII), określone zgodnie z EN 45501:1992.
Liczba działek elementarnych (n) sprzętu ważącego powinna wynosić:
UWAGA Bardziej szczegółowe informacje patrz załącznik G (informacyjny).
Dokładność urządzenia do objętościowego dozowania powinna być zgodna z wymaganiami dokładności wg OIML R 117.
Niespełniające wyżej podanych wymagań istniejące urządzenia dozujące, które nie odpowiadają wymaganiom niniejszego
rozdziału mogą być stosowane do 2003-01-01, jeśli spełniają postanowienia ważne w kraju produkującym urządzenie, w
dniu publikacji niniejszej normy.
9.6.2.3 Betoniarki
Betoniarki powinny umożliwiać równomierne rozprowadzenie składników oraz uzyskanie jednorodnej konsystencji
mieszanki betonowej w danym czasie i przy danej wydajności mieszania.
Betoniarki samochodowe oraz urządzenia mieszające powinny być tak wyposażone, aby umożliwiać dostarczenie
jednorodnej mieszanki betonowej. W przypadku dodawania, na odpowiedzialność producenta, wody lub domieszek na
miejscu budowy, betoniarki samochodowe powinny być dodatkowo wyposażone w odpowiedni sprzęt pomiarowy i
dozujący.
9.6.2.4 Sprzęt do badania
Wszystkie potrzebne urządzenia, sprzęt oraz instrukcje jego prawidłowego stosowania powinny być dostępne, jeśli
wymagane są do kontroli oraz badań sprzętu, składników i betonu.
Odpowiedni sprzęt badawczy powinien być wzorcowany, a producent powinien realizować program wzorcowania.
9.7 Dozowanie składników
W miejscu dozowania powinna być dostępna udokumentowana instrukcja dozowania, zawierająca dane o rodzaju i ilości
składników.
Tolerancja dokładności dozowania składników nie powinna przekraczać granic podanych w tablicy 21 dla każdej objętości
betonu równej 1 m
3
lub większej. W przypadku mieszania lub powtórnego mieszania kilku zarobów w betoniarce
-
dla domieszek, co najmniej 1000;
-
dla cementu, kruszyw, wody i dodatków, co najmniej 500.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 48
samochodowej, tolerancje podane w tablicy 21 dotyczą ładunku.
Tablica 21 - Tolerancje dokładności dozowania składników
Cementy, kruszywa oraz dodatki proszkowe należy dozować masowo; dopuszcza się stosowanie innych metod dozowania,
pod warunkiem zachowania wymaganej tolerancji dokładności dozowania i udokumentowania tego faktu.
Woda zarobowa, kruszywa lekkie, domieszki oraz ciekłe dodatki mogą być dozowane masowo lub objętościowo.
9.8 Mieszanie mieszanki betonowej
Składniki należy wymieszać w betoniarce odpowiadającej p. 9.6.2.3 i należy je kontynuować do momentu uzyskania
jednorodnego wyglądu mieszanki betonowej.
Nie należy napełniać betoniarek z nadmiarem powyżej ich nominalnej pojemności.
Domieszki, jeśli są stosowane, należy dodawać podczas zasadniczego procesu mieszania, z wyjątkiem domieszek
znacznie redukujących ilość wody i domieszek redukujących ilość wody, które można dodawać po zasadniczym procesie
mieszania. W drugim przypadku, mieszankę betonową należy powtórnie mieszać do momentu, aż domieszka będzie
całkowicie rozprowadzona w zarobie lub ładunku oraz osiągnie swoją pełną skuteczność.
UWAGA Zaleca się, aby czas trwania powtórnego mieszania w betoniarce
samochodowej, po zasadniczym procesie mieszania, nie był krótszy niż 1 min/m
3
oraz
nie krótszy niż 5 minut po dodaniu domieszki.
W przypadku dozowania betonu lekkiego z kruszywem nienawilżonym, okres od początkowego mieszania do końca
ostatniego mieszania (np. powtórnego mieszania w betoniarce samochodowej) należy przedłużyć do momentu, gdy
absorpcja wody przez kruszywo oraz późniejsze wydostawanie się powietrza z kruszywa lekkiego nie będą wywierać
znaczącego negatywnego wpływu na właściwości betonu stwardniałego.
Nie należy zmieniać składu mieszanki betonowej po jej usunięciu z betoniarki.
9.9 Procedury kontroli produkcji
Składniki, sprzęt, procedury produkcji oraz beton należy kontrolować ze względu na ich zgodność ze specyfikacjami oraz
wymaganiami niniejszej normy. Kontrola powinna być tak przeprowadzana, aby zostały wykryte znaczące zmiany,
wywierające wpływ na właściwości betonu oraz aby były podjęte odpowiednie działania korygujące.
Rodzaje oraz częstotliwość inspekcji/badań składników powinny być takie, jak podano w tablicy 22.
UWAGA Zakłada się, że producent składników prowadzi odpowiednią kontrolę
produkcji w miejscu ich wytwarzania oraz, że składniki są dostarczane wraz z
deklaracją lub certyfikatem zgodności z odpowiednimi wymaganiami. Jeśli powyższe
założenia nie są spełnione, zaleca się aby producent betonu sprawdził zgodność
składników z odpowiednimi normami.
Kontrola sprzętu powinna zapewniać, że urządzenia stosowane przy magazynowaniu, ważeniu i wzorcowaniu, betoniarka
oraz aparatura sterująca (np. mierząca zawartość wody w kruszywie) są w dobrym stanie oraz spełniają wymagania
niniejszej normy. Częstotliwość sprawdzeń oraz badań sprzętu (jeśli jest stosowany) są podane w tablicy 23.
Składniki
Tolerancja
Cement
Woda
Kruszywo
Dodatki stosowane w ilościach > 5 % w stosunku
do masy cementu
± 3 % wymaganej ilości
Domieszki i dodatki stosowane w ilościach
≤ 5 % w
stosunku do masy cementu
± 5 % wymaganej ilości
UWAGA Tolerancja jest to różnica między wartością założoną a wartością zmierzoną.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 49
Instalację, sprzęt oraz urządzenia transportowe należy poddawać planowemu systemowi konserwacji oraz utrzymywać w
stanie sprawności funkcjonalnej, tak aby nie powodowały niekorzystnego ich oddziaływania na właściwości i wielkości
produkcji betonu.
Właściwości betonu projektowanego należy sprawdzać z określonymi wymaganiami, jak podano w tablicy 24.
Właściwości betonu recepturowego, jego konsystencję i temperaturę, jeśli zostały wyspecyfikowane, należy sprawdzać z
określonymi wymaganiami, jak podano w tablicy 24 (wiersze od 2 do 4, 6, 7 oraz od 9 do 14).
Kontrola powinna obejmować produkcję, transport do punktu dostawy oraz dostawę.
Dla niektórych betonów konieczne mogą być dodatkowe wymagania dotyczące kontroli produkcji. W przypadku produkcji
betonów o wysokiej wytrzymałości wymagana jest specjalistyczna wiedza oraz doświadczenie. Wymagania te nie zostały
określone w niniejszej normie. W załączniku H podano kilka wskazań na ten temat. Jeśli w umowie określono specjalne
wymagania w odniesieniu do betonu, kontrola produkcji powinna obejmować odpowiednie działania dodatkowe oprócz
podanych w tablicach od 22 do 24.
Działania przewidziane w tablicach od 22 do 24, w szczególnych przypadkach, można dostosować do specyficznych
warunków miejsca produkcji i zastąpić działaniami, które zagwarantują równoważny poziom kontroli.
Tablica 22 - Kontrola składników
Składnik
Sprawdzanie / badanie
Cel
Minimalna
częstotliwość
1
Cementy
a
Sprawdzanie dowodu dostawy
d
przed rozładunkiem
Stwierdzenie, że dostawa
jest zgodna z zamówieniem
oraz pochodzi z właściwego
źródła
Każda dostawa
2
Kruszywa
Sprawdzanie dowodu
dostawy
bd
przed rozładunkiem
Stwierdzenie, że dostawa
jest zgodna z zamówieniem
oraz pochodzi z właściwego
źródła
Każda dostawa
3
Sprawdzanie kruszywa przed
rozładunkiem
Porównanie z normalnym
wyglądem pod względem
uziarnienia, kształtu i
zanieczyszczeń
Każda dostawa
Przy dostawie
przenośnikiem
taśmowym, okresowo
zależnie od warunków
lokalnych lub
warunków dostawy
4
Analiza sitowa zgodnie z EN
933-1
Ocena zgodności z normą
lub innym uzgodnionym
uziarnieniem
Pierwsza dostawa z
nowego źródła, gdy
brak informacji od
dostawcy kruszywa
W przypadku
wątpliwości przy
ocenie wizualnej
Okresowo zależnie od
warunków lokalnych
lub warunków dostawy
e
5
Badanie zanieczyszczeń
Ocena obecności oraz ilości
zanieczyszczeń
Pierwsza dostawa z
nowego źródła, gdy
brak informacji od
dostawcy kruszywa
W przypadku
wątpliwości przy
ocenie wizualnej
Okresowo, zależnie od
warunków lokalnych
lub warunków dostawy
e
6
Badanie nasiąkliwości zgodnie
z EN 1097-6
Ocena efektywnej zawartości
wody w mieszance
betonowej, patrz p. 5.4.2
Pierwsza dostawa z
nowego źródła, gdy
brak informacji od
dostawcy kruszywa
W przypadku
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 50
Tablica 23 - Kontrola sprzętu
wątpliwości
7
Dodatkowe
sprawdzenie kruszyw
lekkich i ciężkich
Badanie zgodnie z EN 1097-3
Pomiar gęstości nasypowej w
stanie luźnym
Pierwsza dostawa z
nowego źródła, gdy
brak informacji od
dostawcy kruszywa
W przypadku
wątpliwości przy
ocenie wizualnej
Okresowo zależnie od
warunków lokalnych
lub warunków dostawy
e
8
Domieszki
c
Sprawdzanie dowodu dostawy
oraz etykiety na pojemniku
d
przed rozładunkiem
Stwierdzenie, że dostawa
jest zgodna z zamówieniem
oraz jest prawidłowo
oznakowana
Każda dostawa
9
Badanie identyfikujące zgodnie
z EN 934-2, np. gęstość,
badanie w podczerwieni
Porównanie z danymi
podanymi przez producenta
W przypadku
wątpliwości
10
Dodatki
c
proszkowe
luzem
Sprawdzanie dowodu dostawy
d
przed rozładunkiem
Stwierdzenie, że dostawa
jest zgodna z zamówieniem
oraz jest z właściwego źródła
Każda dostawa
11
Badanie strat prażenia popiołu
lotnego
Identyfikacja zmian w
zawartości węgla, który może
wywierać wpływ na beton
napowietrzony
Każda dostawa
stosowana do betonu
napowietrzonego, gdy
brak informacji od
dostawcy
12
Dodatki w postaci
zawiesiny
c
Sprawdzanie dowodu dostawy
d
przed rozładunkiem
Stwierdzenie, że dostawa
jest zgodna z zamówieniem
oraz jest z właściwego źródła
Każda dostawa
13
Badanie gęstości
Stwierdzenie jednorodności
Każda dostawa i
okresowo podczas
produkcji betonu
14
Woda
Badanie zgodnie z prEN
1008:1997
Stwierdzenie w przypadku
wody niezdatnej do picia, że
nie zawiera szkodliwych
składników
Przy stosowaniu po raz
pierwszy nowego
źródła wody niezdatnej
do picia
W przypadku
wątpliwości
a
W przypadku wątpliwości, zaleca się pobieranie próbek raz na tydzień z każdego rodzaju cementu oraz ich
przechowywanie do badania.
b
Dowód dostawy lub formularz z danymi produktu powinien również zawierać informacje o maksymalnej zawartości
chlorków i zalecaną klasyfikację pod względem reakcji alkalia-krzemionka zgodnie z postanowieniami przyjętymi w
kraju stosowania betonu.
c
Zaleca się pobieranie próbek z każdej dostawy oraz ich przechowywanie.
d
Dowód dostawy powinien zawierać potwierdzenie zgodności, albo powinna być do niego dołączona deklaracja lub
certyfikat zgodności z wymaganiami odpowiedniej normy lub specyfikacji.
e
Nie jest to konieczne w przypadku certyfikowanej kontroli produkcji kruszywa.
Sprzęt
Sprawdzanie / badanie Cel
Minimalna częstotliwość
1 Zasobniki, skrzynie
itp.
Sprawdzanie wizualne Stwierdzenie zgodności z
wymaganiami
Raz w tygodniu
2 Sprzęt do ważenia
Wizualne sprawdzanie
działania
Stwierdzenie, że sprzęt do
ważenia utrzymany jest w
czystości oraz poprawnie
działa
Codziennie
3
Badanie dokładności
ważenia
Stwierdzenie dokładności
zgodnie z p. 9.6.2.2
Przy instalowaniu
Okresowo
a
, zależnie od postanowień
krajowych
W przypadku wątpliwości
4 Urządzenie dozujące
domieszki (łącznie z
Wizualne sprawdzanie
działania
Stwierdzenie, że sprzęt
pomiarowy utrzymany jest
Przy pierwszym stosowaniu w ciągu
dnia dla każdej domieszki
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 51
Tablica 24 - Kontrola procedur produkcji i właściwości betonu
zamontowanymi na
betoniarkach
samochodowych)
w czystości oraz
poprawnie działa
5
Badanie dokładności
Uniknięcie niedokładnego
dozowania
Przy instalowaniu
Okresowo
a
, po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
6 Wodomierz
Badanie dokładności
pomiaru
Stwierdzenie dokładności
zgodnie z p. 9.6.2.2
Przy instalowaniu
Okresowo
a
, po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
7 Sprzęt do stałego
pomiaru zawartości
wody w kruszywie
drobnym
Porównanie
rzeczywistej ilości z
odczytaną z miernika
Stwierdzenie dokładności
Przy instalowaniu
Okresowo
a
, po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
8 System dozowania
Sprawdzanie wizualne Stwierdzenie, że
urządzenie dozujące
działa prawidłowo
Codziennie
9
Porównanie
(odpowiednią metodą
zależnie od systemu
dozowania)
rzeczywistej masy
składników w zarobię z
założoną masą, a w
przypadku
automatycznego
rejestrowania zarobu z
zarejestrowaną masą
Stwierdzenie dokładności
dozowania zgodnie z
tablicą 21
Przy instalowaniu
W przypadku wątpliwości
Okresowo
a
, po zainstalowaniu
10 Przyrządy do badania Wzorcowanie zgodnie
z odpowiednimi
normami krajowymi lub
normami EN
Sprawdzenie zgodności
Okresowo
a
Dla przyrządu do badania
wytrzymałości, co najmniej raz w roku
11 Betoniarki (łącznie z
betoniarkami
samochodowymi)
Sprawdzanie wizualne Sprawdzenie zużycia się
sprzętu do mieszania
Okresowo
a
a
Częstotliwość zależy od rodzaju sprzętu, jego czułości podczas stosowania oraz warunków produkcji w zakładzie.
Rodzaj badania
Sprawdzanie / badanie Cel
Minimalna częstotliwość
1 Właściwości betonu
projektowanego
Badanie wstępne
(patrz załącznik A)
Potwierdzenie, że
przedłożony projekt
zapewnia uzyskanie
wyspecyfikowanych
właściwości z
odpowiednim zapasem
Przed zastosowaniem nowego składu
betonu
2 Zawartość wody w
kruszywie drobnym
System ciągłych
pomiarów, badanie za
pomocą suszenia lub
inne równoważne
Określenie masy
suchego kruszywa oraz
dodanej wody
Jeżeli nie ma systemu ciągłych
pomiarów, codziennie, zależnie od
warunków lokalnych oraz warunków
atmosferycznych może być wymagana
większa lub mniejsza częstotliwość
badań
3 Zawartość wody w
kruszywie grubym
Badanie za pomocą
suszenia lub inne
równoważne
Określenie masy
suchego kruszywa oraz
dodanej wody
Zależnie od warunków lokalnych oraz
warunków atmosferycznych
4 Zawartość wody w
mieszance betonowej
Sprawdzenie ilości
dodawanej wody
a
Dostarczenie danych do
określenia współczynnika
woda/cement
Każdy zarób
5 Zawartość chlorków w
betonie
Wstępne określenie na
podstawie obliczeń
Zapewnienie, że
maksymalna zawartość
chlorków nie jest
przekroczona
Podczas wykonywania badania
wstępnego
W przypadku wzrostu zawartości
chlorków w składnikach
6 Konsystencja
Sprawdzenie wizualne Porównanie z normalnym
wyglądem
Każdy zarób
7
Badanie konsystencji
Ocena uzyskania
Gdy konsystencja jest
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 52
10 Ocena zgodności
10.1 Postanowienia ogólne
Producent jest odpowiedzialny za ocenę zgodności betonu z wyspecyfikowanymi wymaganiami betonu. W tym celu
producent powinien wykonać następujące zadania:
zgodnie z EN 12350-2,
-3, -4 lub -5
wyspecyfikowanej
wartości konsystencji
oraz sprawdzenie
możliwych zmian
zawartości wody
wyspecyfikowana, jak w tablicy 13 dla
wytrzymałości na ściskanie
Przy badaniu zawartości powietrza
W przypadku wątpliwości przy
sprawdzaniu wizualnym
8 Gęstość mieszanki
betonowej
Badanie gęstości
zgodnie z EN 12350-6
W betonach lekkich i
ciężkich, nadzór
dozowania i sprawdzenie
gęstości
Codziennie
9 Zawartość cementu w
mieszance betonowej
Sprawdzenie masy
dozowanego cementu
a
Sprawdzenie zawartości
cementu i dostarczenie
danych do określenia
współczynnika
woda/cement
Każdy zarób
10 Zawartość dodatków
w mieszance
betonowej
Sprawdzenie masy
dozowanych
dodatków
a
Sprawdzenie zawartości
dodatków i dostarczenie
danych do określenia
współczynnika w/c (patrz
p. 5.4.2)
Każdy zarób
11 Zawartość domieszki
w mieszance
betonowej
Sprawdzenie masy lub
objętości dozowanej
domieszki
a
Sprawdzenie zawartości
domieszki
Każdy zarób
12 Współczynnik
woda/cement
mieszanki betonowej
Obliczenie lub
badanie, patrz p. 5.4.2
Ocena uzyskania
wyspecyfikowanego
współczynnika
woda/cement
Codziennie, jeśli jest wyspecyfikowany
13 Zawartość powietrza
w mieszance
betonowej, jeśli
została
wyspecyfikowana
Badanie betonu
zwykłego i betonu
ciężkiego zgodnie z
EN 12350-7, badanie
betonu lekkiego
zgodnie z ASTM C 173
Ocena uzyskania
wyspecyfikowanej
zawartości powietrza przy
napowietrzaniu
Dla betonów napowietrzonych: pierwszy
zarób lub ładunek każdego dnia
produkcji do momentu ustabilizowania
się zawartości powietrza.
14 Temperatura
mieszanki betonowej
Pomiar temperatury
Ocena uzyskania
temperatury minimalnej 5
°C lub wyspecyfikowanej
wartości granicznej
W przypadku wątpliwości
Przy wyspecyfikowanej temperaturze:
-
okresowo, zależnie od sytuacji;
-
każdy zarób lub ładunek, gdy
temperatura betonu jest bliska
wartości granicznej
15 Gęstość
stwardniałego betonu
lekkiego lub ciężkiego
Badanie zgodnie z EN
12390-7
b
Ocena uzyskania
wyspecyfikowanej
gęstości
Przy wyspecyfikowanej gęstości, tak
często, jak badanie wytrzymałości na
ściskanie
16 Badanie
wytrzymałości na
ściskanie na
formowanych
próbkach betonowych
do badania
Badanie zgodnie
zprEN 12390-3:1999
Ocena uzyskania
wyspecyfikowanej
wytrzymałości
Przy wyspecyfikowanej wytrzymałości
na ściskanie, tak często jak dla kontroli
zgodności, patrz p. 8.1 i p. 8.2.1
a
W przypadku niestosowania sprzętu rejestrującego i przy przekroczeniu tolerancji dokładności dozowania dla
zarobu lub ładunku, zanotować dozowaną ilość w zapisie z produkcji.
b
Może być również badana w stanie nasycenia, jeżeli ustalona jest niezawodna zależność z gęstością w stanie
suchym.
a)
badania
wstępne, gdy są wymagane (patrz p. 9.5 oraz załącznik A);
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 53
To, czy zalecane jest sprawdzenie kontroli produkcji oraz poświadczenie jej zgodności przez uznane jednostki kontrolujące
i certyfikujące, zależy od poziomu wymagań dotyczących wykonania betonu, jego przewidywanego zastosowania, rodzaju
produkcji oraz zapasu bezpieczeństwa dla składu betonu.
Zwykle zaleca się sprawdzenie oraz certyfikację kontroli produkcji przez uznane jednostki kontrolujące i certyfikujące. Nie
jest ono konieczne w przypadku normowego betonu recepturowego z dużym zapasem bezpieczeństwa dla składu (patrz
załącznik A.5), ograniczonym założonym zastosowaniu i niskiej klasie wytrzymałości na ściskanie (patrz p. 6.4).
Dla prefabrykowanych wyrobów betonowych, wymagania i postanowienia odnośnie do oceny zgodności są podane w
odpowiednich wymaganiach technicznych (normy wyrobu i aprobaty techniczne).
10.2 Ocena, nadzorowanie i certyfikacja kontroli produkcji
W przypadku gdy w umowie albo w postanowieniach przyjętych w kraju stosowania betonu wymaga się, aby kontrola
produkcji dokonywana przez producenta była oceniana i nadzorowana przez uznaną jednostkę kontrolującą, a następnie
poświadczona przez uznaną jednostkę certyfikującą, stosuje się postanowienia dotyczące oceny, nadzorowania oraz
certyfikacji podane w załączniku C.
11 Oznaczenie betonu projektowanego
Podając podstawowe charakterystyki betonu projektowanego w postaci skróconej, należy stosować następujące formy
zapisu:
Załącznik A
(normatywny)
Badanie wstępne
A.1 Postanowienia ogólne
Niniejszy załącznik zawiera szczegóły dotyczące badań wstępnych, co zasygnalizowano w punktach 5.2.1, 5.2.5.1, 6.1 i
9.5.
W badaniu wstępnym należy ustalić skład betonu, który spełnia wszystkie określone wymagania dla mieszanki betonowej i
betonu stwardniałego. W przypadku gdy producent lub specyfikujący może przedstawić odpowiedni projekt, na podstawie
danych z wcześniejszych badań lub długookresowego doświadczenia, dane te mogą być rozważane jako alternatywne
względem badań wstępnych.
A.2 Strona odpowiedzialna za badania wstępne
Odpowiedzialność za badania wstępne betonu projektowanego ponosi producent, betonu recepturowego specyfikujący, a
normowego betonu recepturowego jednostka normalizująca.
b)
kontrolę produkcji (patrz rozdział 9), łącznie z kontrolą zgodności (patrz rozdział 8).
-
powołanie się na niniejszą normę europejską: EN 206-1;
-
klasę wytrzymałości na ściskanie: klasę wytrzymałości na ściskanie określoną w tablicy 7 lub 8, np. C25/30;
-
dla wartości granicznych zgodnie z klasą ekspozycji: oznaczenie klasy według tablicy 1, po którym następuje skrót
nazwy państwa
1)
które wydało postanowienia dla wartości granicznych, składu betonu i właściwości betonu lub
innego zestawu wymagań, np. XD2(F) przy stosowaniu postanowień francuskich;
-
maksymalną zawartość chlorków: klasę zdefiniowaną w tablicy 10, np. Cl 0,20;
-
maksymalny nominalny górny wymiar ziarn kruszywa: wartość D
max
, zdefiniowaną w p. 4.2.2, np. D
max
22;
-
gęstość: oznaczenie klasy zgodnie z podanym w tablicy 9 lub wartość założoną, np. D1,8;
-
konsystencję: klasę zdefiniowaną w p. 4.2.1 lub wartość założoną i metodę badania.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 54
A.3 Częstotliwość badań wstępnych
Badania wstępne należy wykonywać przed zastosowaniem nowego betonu lub rodziny betonów.
Badania wstępne należy powtórzyć, jeśli nastąpiły istotne zmiany składników lub określonych wymagań będących
podstawą poprzednich badań.
A.4 Warunki badania
Z reguły badania wstępne należy przeprowadzać na mieszance betonowej o temperaturze od 15 °C do 22 °C.
UWAGA Jeśli betonowanie na miejscu będzie wykonywane w znacznie różniących się
warunkach temperaturowych lub jeśli stosowana jest obróbka cieplna, zaleca się
poinformowanie o tym producenta, aby mógł uwzględnić wpływ tych warunków na
właściwości betonu oraz rozważyć potrzebę dodatkowych badań.
W badaniu wstępnym pojedynczego betonu, należy badać co najmniej trzy próbki pobrane z każdego z trzech zarobów.
Jeśli badanie wstępne wykonywane jest dla rodziny betonów, liczba zarobów do pobrania próbek powinna obejmować
zakres składu rodziny. W tym przypadku liczbę zarobów przypadających na beton można zredukować do jednej.
Za wytrzymałość zarobu lub ładunku należy uznać średnią z wyników badania. Wynik badania wstępnego betonu stanowi
wytrzymałość średnia zarobu lub ładunku.
Należy zanotować czas między mieszaniem i badaniem konsystencji oraz wyniki.
Przy opracowywaniu składu normowego betonu recepturowego konieczna jest znacznie większa liczba badań,
obejmujących wszystkie dopuszczone składniki przewidziane do stosowania na poziomie krajowym. Wyniki badań
wstępnych powinny być udokumentowane przez odpowiedzialną organizację normalizującą.
A.5 Kryteria akceptacji badań wstępnych
Przy ocenie właściwości betonu, szczególnie mieszanki betonowej, należy wziąć pod uwagę różnice między rodzajem
mieszarki oraz procedurami mieszania stosowanymi podczas badań wstępnych oraz stosowanymi podczas właściwej
produkcji.
Wytrzymałość na ściskanie betonu o składzie przyjętym dla właściwej produkcji powinna przekraczać wartości f
ck
z tablicy 7
lub 8 z odpowiednim zapasem. Zapas ten powinien być co najmniej taki, jaki jest niezbędny, aby spełnić kryteria zgodności
podane w p. 8.2.1. Zaleca się, aby zapas był około dwa razy większy niż przewidywane odchylenie standardowe, co
oznacza zapas co najmniej od 6 N/mm
2,
N8)
do 12 N/mm
2,
N8)
zależnie od technologii produkcji, składników oraz
dostępności podstawowych informacji dotyczących zmienności.
Kryterium akceptacji badań wstępnych normowego betonu recepturowego jest
f
cm
≥ f
ck
+12
Konsystencja mieszanki betonowej powinna utrzymywać się w granicach klasy konsystencji w czasie, w którym mieszanka
betonowa powinna być ułożona, a w przypadku betonu towarowego, dostarczona.
W przypadku innych wyspecyfikowanych właściwości, beton powinien spełniać wartości określone w specyfikacji z
odpowiednim zapasem.
Załącznik B
(normatywny)
Badanie identyczności pod względem wytrzymałości na
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 55
ściskanie
B.1 Postanowienia ogólne
Niniejszy załącznik zawiera szczegóły dotyczące badania identyczności, co zasygnalizowano w p. 8.2.1.1.
Badanie identyczności wskazuje, czy określona objętość danego betonu należy do tej samej populacji, która w ramach
oceny zgodności została sprawdzona przez producenta jako zgodna pod względem wytrzymałości charakterystycznej.
B.2 Plan pobierania i badania próbek
Przy wykonywaniu badania identyczności, należy określić objętość betonu
N12)
jako np:
Należy określić liczbę próbek pobieranych z danej objętości mieszanki betonowej.
Próbki należy pobierać z różnych zarobów lub ładunków zgodnie z EN 12350-1.
Próbki do badania należy przygotować i pielęgnować zgodnie z EN 12390-2. Wytrzymałość na ściskanie próbek należy
określić zgodnie z prEN 12390-3:1999. Wynik badania powinien stanowić średnią z wyników dwóch lub więcej próbek do
badania wykonanych z jednej próbki mieszanki betonowej i badanych w tym samym wieku. W przypadku gdy wartości z
badania różnią się o więcej niż 15 % od średniej, wyniki te należy pominąć, chyba że analiza danego przypadku nie wykaże
racjonalnego powodu, uzasadniającego pominięcie pojedynczego wyniku badania.
B.3 Kryteria identyczności dotyczące wytrzymałości na
ściskanie
B.3.1 Beton wytwarzany w warunkach certyfikowanej kontroli produkcji
Identyczność betonu ocenia się dla każdego pojedynczego wyniku badania wytrzymałości oraz średniej z "n"
niepokrywających się pojedynczych wyników, jak podano w tablicy B1.
Uznaje się, że beton pochodzi z danej populacji, jeżeli dla "n" wyników badań wytrzymałości na próbkach pobranych z
określonej objętości betonu spełnione są oba kryteria według tablicy B1.
Tablica B.1 - Kryteria identyczności dotyczące wytrzymałości na ściskanie
UWAGA Dla kryteriów identyczności z tablicy B.1 prawdopodobieństwo, że dana
objętość betonu zostanie odrzucona, wynosi 1 %.
B.3.2 Beton nie wytwarzany w warunkach certyfikowanej kontroli produkcji
-
pojedynczy zarób lub ładunek, w przypadku wątpliwości związanych z jakością;
-
beton dostarczony na każdą kondygnację budynku lub grupę belek/płyt lub słupów/ścian kondygnacji budynku lub
porównywalnych elementów innych konstrukcji;
-
beton dostarczony na miejsce w ciągu jednego tygodnia, ale nie więcej niż 400 m
3
.
Liczba "n" wyników badań
wytrzymałości na ściskanie na
próbkach z określonej objętości
betonu
Kryterium 1
Kryterium 2
średnia z "n" wyników (f
cm
)
N/mm
2
,
N8)
dowolny pojedynczy wynik badania (f
ci
)
N/mm
2
,
N8)
1
Nie stosuje się
≥ f
ck
- 4
2 - 4
≥ f
ck
+ 1
≥ f
ck
- 4
5 - 6
≥ f
ck
+ 2
≥ f
ck
- 4
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 56
Z określonej objętości betonu należy pobrać co najmniej 3 próbki do badania.
Uznaje się, że beton pochodzi z danej populacji, jeżeli spełnione są kryteria zgodności podane w p. 8.2.1.3 oraz w tablicy
14 dotyczące produkcji początkowej.
Załącznik C
(normatywny)
Postanowienia dotyczące oceny, nadzorowania oraz
certyfikacji kontroli produkcji
C.1 Postanowienia ogólne
Niniejszy załącznik zawiera postanowienia dotyczące oceny, nadzorowania i certyfikacji kontroli produkcji (patrz rozdział 9)
wykonywanych przez uznaną jednostkę.
C.2 Zadania jednostki kontrolującej
C.2.1 Wstępna ocena kontroli produkcji
Wstępna inspekcja zakładu produkującego beton oraz kontrola jego produkcji powinna być wykonana przez uznaną
jednostkę kontrolującą. Celem wstępnej inspekcji jest określenie, czy warunki wstępne dotyczące personelu oraz sprzętu
do zorganizowanej sprawnej produkcji oraz odpowiedniej kontroli produkcji, są właściwe.
Jednostka kontrolująca powinna sprawdzić co najmniej:
Przy wykonywaniu badań pośrednich lub gdy zgodność wytrzymałości określona na podstawie przeliczonych wyników
badań rodziny betonów, producent powinien wykazać korelację lub sprawdzoną zależność między badaniami
bezpośrednimi i pośrednimi, w celu zaakceptowania przez jednostkę kontrolującą.
Aby zagwarantować pewność wyników kontroli produkcji, jednostka kontrolująca powinna wykonać badania punktowe
równolegle z prowadzonymi przez producenta. Badania takie można zastąpić wnikliwym nadzorowaniem danych
producenta oraz systemem kontroli, gdy laboratorium badawcze producenta ma akredytację oraz jest nadzorowane przez
jednostkę akredytującą.
Wszelkie informacje wynikające ze wstępnej kontroli, dotyczące w szczególności urządzeń w miejscu produkcji, systemu
kontroli produkcji oraz oceny tego systemu, należy udokumentować w raporcie z oceny.
Gdy jednostka produkująca była poddana wstępnej inspekcji i uzyskała akceptację jednostki kontrolującej, jednostka
kontrolująca powinna opublikować raport z oceny, zawierający stwierdzenie, że kontrola produkcji odpowiada rozdziałowi 9
niniejszej normy. Raport ten powinien być przesłany do producenta oraz uznanej jednostki certyfikującej.
UWAGA Na podstawie tego raportu uznana jednostka certyfikująca zadecyduje o
certyfikacji kontroli produkcji (patrz C.3.1).
C.2.2 Stałe nadzorowanie kontroli produkcji
-
księgę kontroli produkcji oraz ocenić zawarte w niej postanowienia, a w szczególności, czy odpowiadają one
wymaganiom dotyczącym kontroli produkcji według rozdziału 9 oraz czy uwzględniają wymagania niniejszej normy;
-
dostępność, w odpowiednich miejscach, aktualnych dokumentów niezbędnych do kontroli zakładowej oraz czy do
dokumentów tych mają dostęp odpowiednie osoby;
-
dostępność wszystkich niezbędnych urządzeń i sprzętu do przeprowadzenia niezbędnych kontroli i badań sprzętu,
składników oraz betonu;
-
wiedzę, przeszkolenie oraz doświadczenie personelu produkującego i odpowiedni sposób ich zarejestrowania;
-
zgodność wykonywania badań wstępnych z załącznikiem A niniejszej normy i zarejestrowanie w odpowiedni sposób.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 57
C.2.2.1 Kontrola bieżąca
Zasadniczym celem bieżącej kontroli prowadzonej przez jednostkę kontrolującą jest sprawdzenie, czy są zachowane
wstępne warunki produkcji oraz uzgodniona kontrola produkcji. W tym celu raport z oceny wstępnej inspekcji stosowany
jest jako deklaracja uzgodnionej kontroli produkcji.
Producent jest odpowiedzialny za utrzymanie systemu kontroli produkcji. Przy wprowadzaniu znaczących zmian w
urządzeniach w miejscu produkcji, w systemie kontroli produkcji lub księdze kontroli produkcji, producent powinien
powiadomić o zmianach jednostkę kontrolującą, która może zażądać powtórnej kontroli.
Podczas kontroli bieżącej, jednostka kontrolująca powinna ocenić co najmniej:
Aby zagwarantować pewność pobierania próbek i badania przy kontroli produkcji prowadzonej przez producenta, jednostka
kontrolująca powinna w trakcie kontroli bieżącej pobrać próbki punktowe do badania z bieżącej produkcji. Jednostka
kontrolująca nie powinna informować wcześniej o pobieraniu próbek w tym celu. Jednostka kontrolująca powinna określić
dla każdej jednostki produkcyjnej odpowiednią częstotliwość, z jaką zaleca się prowadzenie badań betonu, biorąc pod
uwagę dane okoliczności. W specjalnych okolicznościach takie badania można zastąpić wnikliwym nadzorowaniem danych
producenta oraz systemem kontroli, gdy laboratorium badawcze producenta ma akredytację i jest nadzorowane przez
jednostkę akredytującą.
Projektowane betony należy badać ze względu na określone właściwości, np. wytrzymałość, konsystencję. Badanie betonu
recepturowego powinno obejmować jedynie konsystencję i skład.
Należy porównać wyniki badania bieżącego wykonywanego przez producenta z wynikami badania prowadzonego przez
jednostkę kontrolującą.
Jednostka kontrolująca powinna okresowo sprawdzać ustaloną zależność między badaniami bezpośrednimi i pośrednimi
oraz zależności między betonami z rodziny.
Wyniki kontroli bieżącej powinny być udokumentowane w raporcie, przekazywanym producentowi oraz jednostce
certyfikującej.
Kontrole bieżące należy wykonywać co najmniej dwa razy w roku, z wyjątkiem przypadków, w których plan weryfikacji lub
certyfikacji określa okoliczności zwiększania lub zmniejszania częstotliwości.
C.2.2.2 Kontrole nadzwyczajne
Kontrolę nadzwyczajną należy przeprowadzić:
Zakres, rodzaj oraz czas kontroli nadzwyczajnej zależy od konkretnej sytuacji.
C.3 Zadania jednostki certyfikującej
C.3.1 Certyfikacja kontroli produkcji
Jednostka certyfikująca powinna potwierdzić przeprowadzenie kontroli produkcji na podstawie raportu jednostki
kontrolującej, w którym stwierdza ona, że jednostka produkująca przeszła wstępną ocenę kontroli produkcji zaakceptowaną
przez jednostkę kontrolującą.
-
produkcję, procedury pobierania próbek i badania;
-
zarejestrowane dane;
-
wyniki badań uzyskane podczas kontroli produkcji w okresie kontroli;
-
czy wymagane badania lub procedury były wykonywane z odpowiednią częstotliwością;
-
czy urządzenia stosowane w produkcji były sprawdzane i utrzymywane, jak zaplanowano;
-
czy wyposażenie do badań było utrzymywane i wzorcowane, jak zaplanowano;
-
działania podjęte w przypadku jakichkolwiek niezgodności;
-
atesty dostawy oraz deklaracje zgodności, jeśli są.
-
gdy podczas kontroli bieżącej (kontroli powtórnej) ujawniono poważne rozbieżności;
-
gdy produkcja była wstrzymana na okres dłuższy niż sześć miesięcy;
-
na życzenie producenta, np. z powodu zmian warunków produkcji;
-
na życzenie jednostki certyfikującej, po właściwym uzasadnieniu.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 58
Jednostka certyfikująca powinna zadecydować o aktualizacji certyfikatu na podstawie raportów ze stałego nadzorowania
kontroli produkcji.
C.3.2 Działania podejmowane w przypadku niezgodności
W przypadku, gdy jednostka kontrolująca wykaże niezgodność ze specyfikacją lub gdy zostały ujawnione nieprawidłowości
w procesie produkcji lub w kontroli produkcji, na które producent nie zareagował prawidłowo we właściwym czasie (patrz p.
8.4), jednostka certyfikująca powinna zwrócić się do producenta o usunięcie tych nieprawidłowości w odpowiednio krótkim
czasie. Jednostka kontrolująca powinna zweryfikować działania podjęte przez producenta.
Jeśli działania te są właściwe, należy przeprowadzić kontrolę nadzwyczajną oraz dodatkowe badania w przypadku
niezgodności dotyczących:
Jeśli wyniki kontroli nadzwyczajnej nie są zadowalające lub jeśli dodatkowe badania nie spełniają ustalonych kryteriów,
jednostka certyfikująca powinna bez nadmiernej zwłoki wstrzymać lub cofnąć certyfikat zgodności kontroli produkcji.
UWAGA Po wstrzymaniu lub cofnięciu certyfikatu zgodności kontroli produkcji, nie
dopuszcza się, aby producent w dalszym ciągu powoływał się na ten certyfikat.
W przypadku innych błędów, jednostka kontrolująca może uznać, że kontrola nadzwyczajna nie jest konieczna oraz może
zaakceptować dokumenty świadczące o tym, że błąd został naprawiony. Przy następnej kontroli bieżącej prawdziwość tych
dowodów należy potwierdzić.
Załącznik D
(informacyjny)
Bibliografia
N13)
-
wytrzymałości;
-
współczynnika woda/cement;
-
podstawowego ograniczenia składu;
-
gęstości, jeśli jest określona dla projektowanego betonu lekkiego i ciężkiego;
-
określonego składu w przypadku betonu recepturowego.
ENV 1992-1-1
Eurocode 2: Design of concrete structures - Part 1-1: General rules and rules for buildings
EN 12390-4
Testing hardened concrete - Part 4: Compressive strength - Specification for compression testing machines
EN 12390-5
Testing hardened concrete - Part 5: Flexural strength of test specimens
EN 12390-8
Testing hardened concrete - Part 8: Depth of penetration of water under pressure
EN 12504-1
Testing concrete in structures - Part 1: Cored specimens - Taking, examining and testing in compression
EN 12504-2
Testing concrete in structures - Part 2: Non-destructive testing - Determination of rebound number
prEN 12504-3:1999
Testing concrete in structures - Part 3: Determination of pull-out force
prEN 12504-4:1998
Testing concrete in structures - Part 4: Determination of ultrasonic pulse velocity
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 59
Załącznik E
(informacyjny)
Wytyczne dotyczące stosowania pojęcia równoważnych
właściwości użytkowych
betonu
Niniejszy załącznik zawiera szczegóły dotyczące pojęcia równoważnych właściwości użytkowych betonu, które
występowało w punktach 5.2.5.1 oraz 5.2.5.3.
Zaleca się, aby badania wykazały, że właściwości użytkowe betonu zawierającego dodatek są co najmniej równoważne z
właściwościami użytkowymi betonu odniesienia.
Zaleca się, aby beton odniesienia:
Jeśli odpowiedni cement jest niedostępny, zaleca się stosowanie cementu CEM l.
Zaleca się, aby program badań obejmował wszystkie badania wymagane do wykazania, że beton zawierający dodatek
zachowuje się równoważnie z betonem odniesienia pod względem specyficznych wpływów wynikających z oddziaływania
środowiska określonej klasy ekspozycji.
Zaleca się, aby badania były przeprowadzane w tym samym czasie i w tym samym laboratorium, mającym doświadczenie i
akredytacje w zakresie danych badań. Zaleca się, aby wynik badania zapewnił podobny stopień niezawodności wykonania
betonu jak betonu zawierającego cement odpowiadający EN 197-1 oraz spełniał wymagania p. 5.3.2 dla danej klasy
ekspozycji.
Zaleca się następujące ograniczenia zakresu składów, do których stosuje się niniejszą metodę:
ENV 13670-1
Execution of concrete structures - Part 1: Common rules
prEN 13791:1999
Assessment of concrete compressive strength in structures or in structural elements
EN ISO 9001
Quality systems - Model of quality assurance in design/development, production, installation and servicing [ISO
9001:1994]
CR 1901
Regional specifications for the avoidance of damaging alkali-silica reactions in concrete
CR 13901
The use of the concept of concrete families for production and conformity control of concrete
CR 13902
Determination of water/cement ratio of fresh concrete
CEB Bulletin of Information 197-FIP, High strength concrete - State of the art report; SR 90/1-1990
-
zawierał cement danego rodzaju zgodny z EN 197-1 mający składniki odpowiednie do połączenia cementu i dodatku;
-
spełniał wymagania p. 5.3.2 dla odpowiedniej klasy ekspozycji.
-
zaleca się, aby całkowita ilość dodatku, łącznie z zawartym już w cemencie, jako jego składnik, zawierała się w
granicach podanych w EN 197-1 dla odpowiedniego dopuszczonego rodzaju cementu;
-
zaleca się, aby łączna ilość cementu i dodatku była co najmniej równa zawartości cementu wymaganej w p. 5.3.2 dla
danej klasy ekspozycji;
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 60
Załącznik F
(informacyjny)
Zalecenia dotyczące wartości granicznych składu betonu
Niniejszy załącznik podaje zalecenia dotyczące doboru wartości granicznych składu oraz właściwości betonu w stosunku
do klas ekspozycji wg 5.3.2.
Wartości w tablicy F.1 oparte są na założeniu, że przewidywany czas użytkowania konstrukcji wynosi 50 lat.
Wartości w tablicy F.1 dotyczą zastosowania cementu rodzaju CEM l zgodnego z EN 197-1 oraz kruszywa o maksymalnym
nominalnym górnym wymiarze ziarn w zakresie od 20 mm do 32 mm.
Minimalne klasy wytrzymałości zostały wyprowadzone na podstawie zależności między współczynnikiem woda/cement oraz
klasą wytrzymałości betonu wykonanego z cementu o klasie wytrzymałości 32,5.
Wartości graniczne dla maksymalnego współczynnika woda/cement oraz minimalnej zawartości cementu stosuje się we
wszystkich przypadkach, chociaż wymagania dotyczące klasy wytrzymałości betonu mogą być dodatkowo określone.
-
zaleca się, aby współczynnik woda/(cement+dodatek) nie był większy niż wymagany w p. 5.3.2 dla maksymalnego
współczynnika woda/cement w danej klasie ekspozycji.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 61
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 62
Załącznik G
(informacyjny)
Wymagania dotyczące dokładności sprzętu dozującego
G.1 Postanowienia ogólne
Niniejszy załącznik podsumowuje stosowanie EN 45501:1992, wymagane w p. 9.6.2.2 niniejszej normy.
Zgodnie z przepisami CEN, zaleca się wprowadzenie EN 45501:1992 jako normy krajowej we wszystkich krajach
członkowskich CEN najpóźniej do 1993 r. równocześnie z wycofaniem istniejących sprzecznych norm krajowych najpóźniej
do grudnia 1995 r.
EN 45501:1992 określa metrologiczne i techniczne wymagania dotyczące nieautomatycznych przyrządów do ważenia.
Norma europejska dotycząca automatycznego sprzętu ważącego nie jest jeszcze dostępna. Natomiast należy oczekiwać,
że norma ta będzie powoływać się na postanowienia EN 45501:1992. Dlatego też, EN 206-1 wymaga stosowania EN
45501:1992 zarówno w odniesieniu do nieautomatycznego, jak i automatycznego sprzętu do ważenia. Nieautomatyczne
przyrządy do ważenia wymagają podczas procesu ważenia interwencji operatora, np. aby umieścić w pojemniku
(zasobniku) lub usunąć z niego ładunek, który powinien być zmierzony. Przyrząd umożliwia bezpośrednią obserwację
wyników ważenia albo poprzez odczyt albo z wydruku.
G.2 Klasy dokładności
W EN 45501:1992 rozróżnia się 4 klasy dokładności:
Klasa (l), dokładność specjalna
Klasa (II), dokładność wysoka
Klasa (III), dokładność średnia
Klasa (IIII), dokładność zwykła
W niniejszej normie, do produkcji betonu wybrano co najmniej klasę (IIII), do ważenia cementu, kruszywa, wody, domieszek
i dodatków.
G.3 Klasyfikacja przyrządów
W poniższej tablicy podano działkę elementarną, liczbę działek elementarnych oraz minimalne obciążenie dla klasy (IIII).
Działka elementarna wzorcowanych przyrządów bez pomocniczych urządzeń wskazujących, jest równa rzeczywistej
działce elementarnej. Jeśli przyrządy posiadają pomocnicze urządzenia wskazujące lub jeśli nie są wzorcowane, producent
dobiera działkę elementarną zgodnie z wytycznymi EN 45501:1992.
Tablica G.1 - (wyciąg z EN 45501:1992, tablica 3)
Zaleca się, aby liczba (n) działek elementarnych (e) wynosiła:
Klasa dokładności
Działka elementarna (e)
Liczba (n) działek
elementarnych (e)
Minimalne obciążenie sprzętu
zapewniające uniknięcie
nadmiernego błędu
Zwykła (IIII)
5g
≤ e
100
≤ n ≤ 1000
10 e
-
dla domieszek, co najmniej 1000;
-
dla cementu, kruszywa, wody i dodatków, co najmniej 500 (patrz p. 9.6.2.2).
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 63
PRZYKŁADSprzęt do ważenia cementu ma nośność 3000 kg, podczas gdy
elementarna działka wynosi 5 kg.
Liczba (n) działek elementarnych (e) wynosi (n) = 3000/5 = 600 i mieści się w
przedziale dopuszczalnym w tablicy G.1,
kolumna 3 oraz
≥ 500.
Maksymalne błędy dopuszczalne:
Jak przedstawiono w tablicy G.2, wprowadzono rozróżnienie między maksymalnymi błędami dopuszczalnymi przy
weryfikacji początkowej po zainstalowaniu oraz w czasie użytkowania.
Tablica G.2 - (wyciąg z EN 45501:1992, tablica 6)
G.4 Inne wymagania EN 45501:1992
W normie tej podano szczegółowe informacje dotyczące badań przy weryfikacji oraz ogólne wymagania dotyczące
projektowania oraz budowy odpowiednich przyrządów.
Załączniki normatywne EN 45501:1992 podają procedury badania w odniesieniu do:
Załącznik H
(informacyjny)
Postanowienia dodatkowe dotyczące betonów o wysokiej
wytrzymałości
Niniejszy załącznik podaje wybrane zalecenia dotyczące postanowień kontroli produkcji betonu o wysokiej wytrzymałości
oprócz podanych w tablicach 22, 23 i 24.
Numery wierszy w poniższych tablicach H.1, H.2 oraz H.3 odnoszą się, odpowiednio, do numerów w tablicach 22, 23 i 24 i
zastępują lub korygują równoznaczne wymagania.
Tablica H.1 - Kontrola składników
Dla obciążeń (m) wyrażonych w działkach elementarnych (e)
Dopuszczalne błędy maksymalne
klasa (lIIl)
weryfikacja wstępna
użytkowanie
0
≤ m ≤ 50 e
± 0,5 e
± 1,0 e
50 e
≤ m ≤ 200 e
± 1,0 e
± 2,0 e
200 e
≤ m ≤ 1000 e
± 1,5 e
± 3,0 e
-
nieautomatycznych przyrządów do ważenia;
-
dodatkowych badań przyrządów elektronicznych.
-
Składnik
Sprawdzanie/badanie
Cel
Minimalna częstotliwość
4
Kruszywa
Analiza sitowa zgodnie z
EN 933-1 lub informacje
dostawcy kruszywa
Ocena zgodności z
uzgodnionym uziarnieniem
Każda dostawa, z wyjątkiem kruszyw
dostarczanych przy ograniczonych
tolerancjach oraz z certyfikatem
kontroli produkcji
9a
Domieszki
a
Badanie suchej
pozostałości
Porównanie z wartością
deklarowaną na karcie danych
Każda dostawa, chyba że dane z
badań tej dostawy dostarczone są
przez dostawcę
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 64
UWAGA Dodatkowe informacje dotyczące kontroli produkcji betonu o wysokiej
wytrzymałości można znaleźć w odpowiedniej literaturze, np. CEB Bulletin of
Information 197 - FIP,High strength concrete - State of the art. report; SR 90/1-1990.
Tablica H.2 - Kontrola sprzętu
Tablica H.3 - Kontrola procedur produkcji i właściwości betonu
W przypadku wątpliwości
9b
Badanie gęstości
Porównanie z gęstością
nominalną
Każda dostawa
11
Dodatki
proszkowe
luzem
Badanie strat prażenia
Identyfikacja zmian zawartości
węgla, który może wywierać
wpływ na właściwości
mieszanki betonowej
Każda dostawa, chyba że dane z
badań tej dostawy dostarczone są
przez dostawcę
a
Zaleca się pobieranie i przechowywanie próbek z każdej dostawy.
Sprzęt
Sprawdzanie / badanie
Cel
Minimalna częstotliwość
1
Zasobniki,
skrzynie itp.
Kontrola wzrokowa
Stwierdzenie zgodności z
wymaganiami
Codziennie
3a
Sprzęt do
ważenia
Badanie dokładności
ważenia
Potwierdzenie dokładności w
pojedynczym punkcie
Co tydzień
5
Urządzenie
dozujące
domieszki (łącznie
z zamontowanymi
na betoniarkach
samochodowych)
Badanie dokładności
Osiągnięcie dokładnego
dozowania
Przy instalowaniu
Co tydzień po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
6a
Wodomierz
Porównanie wartości
zmierzonej z wartością
założoną
Stwierdzenie dokładności
zgodnie z p. 9.7
Przy instalowaniu
Co tydzień po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
7
Sprzęt do stałego
pomiaru
zawartości wody
w kruszywie
drobnym
Porównanie wartości
zmierzonej z odczytaną z
miernika
Stwierdzenie dokładności
Przy instalowaniu
Co tydzień po zainstalowaniu
W przypadku wątpliwości
9
System
dozowania
Porównanie (odpowiednią
metodą zależnie od
systemu dozowania)
zmierzonej wartości
składników w zarobie z
wartością założoną, a w
przypadku automatycznego
rejestrowania zarobu
również z wartością
zarejestrowaną.
Sprawdzenie dokładności
dozowania zgodnie z tablicą
21
Przy pierwszej instalacji
W przypadku wątpliwości przy
późniejszych instalacjach
Co miesiąc po zainstalowaniu
Rodzaj badania
Sprawdzenie / badanie
Cel
Minimalna częstotliwość
3
Zawartość wody
w kruszywie
grubym
Badanie przez suszenie lub
inne równoważne
Określenie masy suchego
kruszywa oraz dodawanej
wody
Codziennie
Może być wymagana większa
lub mniejsza częstotliwość
zależnie od warunków lokalnych
oraz warunków atmosferycznych
4
Zawartość wody
dodanej do
mieszanki
betonowej
Rejestrowanie
a
ilości
dodanej wody
Dostarczenie danych do
określenia współczynnika
woda/cement
Każdy zarób
9
Zawartość
cementu w
mieszance
betonowej
Rejestrowanie
a
ilości
dodanego cementu
Sprawdzenie zawartości
cementu i dostarczenie
danych do określenia
współczynnika wód/cement
Każdy zarób
10
Zawartość
dodatków w
Rejestrowanie
a
ilości
dodanych dodatków
Sprawdzenie zawartości
dodatków
Każdy zarób
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 65
Załącznik J
(informacyjny)
Metody projektowania betonu z uwzględnieniem jego
trwałości
J.1 Wprowadzenie
Niniejszy załącznik podaje szczegóły dotyczące metody projektowania betonu z uwzględnieniem trwałości, powołanej w p.
5.3.3.
J.2 Definicja
Metoda projektowania betonu uwzględniająca w sposób ilościowy mechanizm destrukcji, okres użytkowania elementu lub
konstrukcji oraz kryteria, które określają koniec użytkowania.
Podstawą takiej metody mogą być zadowalające wyniki doświadczeń miejscowych związanych z lokalnymi środowiskami,
dane z przyjętej metody badania właściwości użytkowych betonu dotyczących odpowiedniego mechanizmu lub
zastosowanie sprawdzonych modeli prognozowania.
J.3 Zastosowania i ogólne wytyczne
mieszance
betonowej
a
Przy produkcji betonów o wysokiej wytrzymałości zaleca się stosowanie automatycznie rejestrującego sprzętu
ważącego.
a)
Niektóre agresywne oddziaływania najlepiej ujmować opisowo, np. reakcję alkalia-krzemionka, agresję siarczanową
lub ścieranie.
b)
Metody projektowania ze względu na właściwości użytkowe betonu są bardziej odpowiednie w przypadku odporności
na korozję oraz prawdopodobnie w przypadku odporności na zamrażanie-rozmrażanie betonu. Takie podejście może
być właściwe, gdy:
-
wymagany okres użytkowania jest znacząco różny od 50 lat;
-
konstrukcja jest "specjalna" i wymagane jest aby prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzenia było małe;
-
oddziaływania środowiska są szczególnie agresywne, lub są dobrze zdefiniowane;
-
oczekuje się, że standard jakości wykonania będzie wysoki;
-
powinna być wprowadzona strategia zarządzania i utrzymania, być może, z planowanym podniesieniem
standardu;
-
powinna być budowana znaczna liczba podobnych konstrukcji lub elementów;
-
powinny być użyte nowe lub różne składniki;
-
przy projektowaniu zastosowano metodę wg p. 5.3.2, ale nie uzyskano zgodności.
c)
W praktyce, osiągany poziom trwałości zależy zarówno od projektu, materiałów, jak i wykonania.
d)
Dane dotyczące czułości metody projektowania, układ konstrukcyjny, kształt elementów oraz szczegóły
konstrukcyjne/architektoniczne stanowią istotne parametry projektowe dla wszystkich metod projektowania trwałości.
e)
Kompatybilność materiałów, metoda wznoszenia konstrukcji, jakość wykonania, poziomy kontroli oraz zapewnienia
jakości stanowią istotne parametry dla wszystkich metod projektowania trwałości.
f)
Wymagana trwałość betonu zależy od wymaganego okresu użytkowania, możliwego użytkowania konstrukcji w
przyszłości, szczególnych środków ochrony, planowanego utrzymania podczas użytkowania oraz od następstw
uszkodzenia, w określonym lokalnym środowisku.
g)
Dla dowolnego wymaganego poziomu właściwości użytkowe betonu, możliwe jest znalezienie równoważnych
rozwiązań zastępczych spośród różnych połączeń czynników projektowych, materiałowych i konstrukcyjnych.
h)
Poziom wiedzy o warunkach atmosferycznych i lokalnym mikroklimacie jest ważny przy ustalaniu niezawodności
metod projektowania betonu.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 66
J.4 Metody projektowania betonu z uwzględnieniem jego
trwałości
Gdy są stosowane metody wymienione poniżej, ważne jest, aby wcześniej zdefiniować co najmniej:
Zwykle, aby sprowadzić wybraną metodę do pragmatycznego i praktycznego poziomu, konieczne będą pewne założenia
oraz rozstrzygnięcia dotyczące tych zagadnień.
Metody, które można stosować obejmują:
Aby umożliwić utrzymanie poziomu właściwości użytkowych betonu, zaleca się ścisłe zdefiniowanie składu betonu oraz
składników.
Załącznik K
(informacyjny)
Rodziny betonów
K.1 Postanowienia ogólne
Niniejszy załącznik podaje szczegóły dotyczące stosowania rodzin betonów, co zasygnalizowano w p. 8.2.1.1.
K.2 Wybór rodziny betonów
Przy wyborze rodziny do kontroli produkcji i kontroli zgodności, producent powinien dokonać kontroli wszystkich betonów w
rodzinie. Gdy doświadczenie w stosowaniu pojęcia rodziny betonów jest niewielkie, zaleca się w odniesieniu do rodziny
betonów stosować:
Zaleca się, aby betony zawierające dodatek typu II, np. dodatek o właściwościach pucolanowych lubo utajonych
właściwościach hydraulicznych, zaliczać do oddzielnej rodziny.
Zaleca się, aby betony zawierające domieszki, które mogą mieć wpływ na wytrzymałość na ściskanie, np. domieszki
znacznie redukujące ilość wody/upłynniające, przyspieszające, opóźniające lub napowietrzające, traktować jako
pojedyncze betony lub oddzielne rodziny.
W celu uznania kruszyw za bardzo podobne, zaleca się, aby były tego samego pochodzenia geologicznego, tego samego
rodzaju, np. łamane oraz podobnie zachowywały się w betonie.
-
rodzaj konstrukcji i jej kształt;
-
lokalne warunki środowiskowe;
-
poziom wykonania;
-
wymagany okres użytkowania.
a)
Metodę wg 5.3.2, na podstawie długookresowego doświadczenia z materiałami miejscowymi i praktyki oraz
szczegółowej wiedzy o lokalnym środowisku.
b)
Metody oparte na zatwierdzonych i sprawdzonych badaniach, które są reprezentatywne dla rzeczywistych warunków
oraz mają zatwierdzone kryteria dotyczące właściwości użytkowych betonu.
c)
Metody oparte na modelach analitycznych wyskalowanych na podstawie danych z badań reprezentatywnych dla
rzeczywistych warunków występujących w praktyce.
-
cement jednego rodzaju, jednej klasy wytrzymałości oraz tego samego pochodzenia;
-
bardzo podobne kruszywa oraz dodatki typu l;
-
betony z domieszkami redukującymi wodę/uplastyczniającymi lub bez nich;
-
pełny zakres klas konsystencji;
-
betony o ograniczonym zakresie klas wytrzymałości.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 67
Przed zastosowaniem pojęcia rodziny lub przed rozszerzeniem rodzin podanych powyżej, zaleca się sprawdzenie
zależności na podstawie danych z wcześniejszej produkcji, aby udowodnić, że uzyska się odpowiednią i skuteczną kontrolę
produkcji oraz kontrolę zgodności.
K.3 Schemat postępowania przy ocenie przynależności
betonu do rodziny oraz zgodności z tą rodziną
1)
W treści normy europejskiej powołany prEN 1008:1997 został przyjęty
przez CEN jako EN 1008:2002; PrPN-EN 1008 jest opracowywany w NKP
nr 274.
2)
W treści normy europejskiej powołany prEN 12390-3:1999 został
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 68
przyjęty przez CEN jako EN 12390-3:2001.
3)
W treści normy europejskiej powołany prEN 12620:2000 został przyjęty
przez CEN jako EN 12620:2002.
4)
W treści normy europejskiej powołany prEN 13055-1:1997 został
przyjęty przez CEN jako EN 13055-1:2002.
5)
Norma europejska opracowywana w CEN/TC 104.
6)
Norma europejska opracowywana w CEN/TC 308.
N1)
Odsyłacz krajowy: Odpowiednia nazwa w języku angielskim - Concrete
and related products.
N2)
Odsyłacz krajowy: Prenorma powołana w celu informacyjnym; oryginał
prenormy i jej tłumaczenie jest dostępne w Ośrodku Informacji i
Dokumentacji Biura PKN.
N3)
Odsyłacz krajowy: date of withdrawal (dow) - data wycofania.
N4)
Odsyłacz krajowy: Patrz załącznik krajowy NA.
N5)
Odsyłacz krajowy: Termin odnosi się do betonu o ustalonych
właściwościach.
N6)
Odsyłacz krajowy: Termin odnosi się do betonu o ustalonym składzie.
N7)
Odsyłacz krajowy: Błąd w oryginale: prawidłowy odsyłacz - c).
1)
Patrz uwaga do p. 5.4.1.
N8)
Odsyłacz krajowy: W Polsce legalną jednostką jest megapaskal (MPa);
1 N/mm
2
= 1 MPa.
N9)
Odsyłacz krajowy: Odpowiednia nazwa w języku angielskim -
European Technical Approval.
1)
Decyzja Komisji z 9 września 1994 (94/611/EC) opublikowana w Official
Journal of the European Communities Nr L 241/25, 9 września 1994.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 69
N10)
Odsyłacz krajowy: Norma EN jest opracowywana w CEN/TC 104.
1)
W niniejszej normie nie wymaga się podawania informacji w specjalnej
formie, ponieważ to będzie zależało od relacji pomiędzy producentem i
wykonawcą, np. w przypadku betonu mieszanego na miejscu lub
prefabrykowanych wyrobów betonowych, producent i wykonawca mogą
być tą samą stroną.
1)
W niniejszej normie nie wymaga się podawania informacji w specjalnej
formie, ponieważ to będzie zależało od relacji pomiędzy producentem i
wykonawcą, np. w przypadku betonu mieszanego na miejscu lub
prefabrykowanych wyrobów betonowych, producent i wykonawca mogą
być tą samą stroną.
1)
Jeśli wytrzymałość została wyspecyfikowana dla innego wieku,
zgodność ocenia się na próbkach badanych w wieku określonym w
specyfikacji.
N11)
Odsyłacz krajowy: Błąd w oryginale normy - prawidłowy numer normy
ISO 3951:1994.
1)
Zgodnie z międzynarodowym kodem rejestracji samochodowych. Do
skrótu nazwy państwa można dodać dalsze informacje uwzględnione w
postanowieniach.
N12)
Odsyłacz krajowy: Objętość ta odnosi się do partii betonu.
N13)
Odsyłacz krajowy: Dokumenty powołane w celu informacyjnym;
oryginały EN, ENV i CR są dostępne w Ośrodku Informacji i Dokumentacji
Biura PKN.
PN-EN 206-1:2003 – Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Wydrukowano z programu Integram 2.0
Strona 70
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
PN EN 206 1 Kryterium zgodności
Beton wg PN EN 206 1
PN-EN 206-1 Kryterium zgodności
PN EN 206 1 Beton Część 1 Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
Beton norma PN EN 206 1
PN EN 12524 2003
PN EN 206 1
PN EN 206 1 Beton Część 1 Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
pn en 12524 2003 www przeklej pl
PN EN 206 1 2000 Beton Wymagania wlasciwosci produkcja i zgodnosc
c1 klasy ekspozycji betonu zgodnie z norma pn en 206
PN EN ISO 13788 2003 Cieplno wilgotnosciowe wlasciwosci komponentow bud i elem bud
PN EN ISO 13788 2003
A Biegus projektowanie konctrukcji stalowych wg PN EN 1993 1 1 cz 1
5817 PN EN ISO IV 2007
PN EN 1990 2004 AC Podstawy projektowania konstrukcji poprawka
normy do cw I PN EN 772 15 id 7 Nieznany
więcej podobnych podstron