1

Drogi Gimnazjalisto!

Przeczytaj uważnie zmieszczoną poniżej instrukcję:

1. Test zawiera 31 zadań geograficznych różnego typu. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań

możesz uzyskać 65 punktów. Jeżeli zdobędziesz co najmniej 52 punkty (80%), weźmiesz udział w

eliminacjach wojewódzkich konkursu.

2. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu z czarnym lub niebieskim wkładem. Pamiętaj, że prace pisane

ołówkiem nie będą sprawdzane przez komisję.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźniej przekreśl lub obwiedź kółkiem i zaznacz inną

odpowiedź.

5. Podczas rozwiązywania zadań konkursowych możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora

prostego.

6. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut.

7. Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności!

Życzymy powodzenia!!!

Zadanie 1. (0 – 2 pkt.)

Na mapie w skali 1: 200 000 jezioro Loch Ness zajmuje powierzchnię 14 cm². Oblicz rzeczywistą

powierzchnię tego jeziora i zaznacz poprawną odpowiedź:

A. 2,8 km²

B. 28 km²

C. 56 km²

D. 112 km²

Zadanie 2. (0 – 1 pkt.)

Spośród wymienionych poniżej miast zaznacz to, w którym 22 grudnia dzień trwa najdłużej:

A. Rio de Janeiro (22º54' S, 43º14' W)

B. Nowosybirsk (55º02' N, 82º55' E)

C. Lizbona (38º44' N, 9º08' W)

D. Darwin (12º55' S, 130º48' E)

Miejsce na obliczenia:

2

….
..

….
..

….
..

Zadanie 3. (0 – 2 pkt.)

Oblicz szerokość geograficzną miejsca, w którym 22 czerwca Słońce w czasie górowania widoczne

jest po północnej stronie nieba na wysokości 77º33' nad linią widnokręgu.

Obliczenia:

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 4. (0 – 2 pkt.)

Uzupełnij rysunki przedstawiające układy baryczne i kierunki prądów powietrza, wpisując

w odpowiednie miejsca: W (wyż), N (niż), północna, południowa.

Półkula:

A.

…………………….

B.

Półkula:

……………………

Zadanie 5. (0 – 1 pkt.)

Zapisz, dlaczego Antarktydę uznaje się za wspólne dziedzictwo ludzkości?

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

980 hPa

990 hPa

1010 hPa

1000 hPa

1010 hPa

1000 hPa

980 hPa

990 hPa

….
..

3

Zadanie 6. (0 – 3 pkt.)

Wykresy przedstawiają przebieg stanów wody w ciągu roku rzek Ganges i Kongo.

Przeanalizuj wykresy i wykonaj zadania:

A. Wpisz pod odpowiednim wykresem nazwę rzeki. (Do każdej rzeki przyporządkuj tylko jeden

wykres).

1. ………………………………… 2. ……………………………… 3. …………………………

Źródło: Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., Geografia część 1. , WSZPWN, Warszawa 2006.

B. Spośród podanych poniżej określeń wybierz typ i charakterystykę ustroju rzeki i wpisz ich

oznaczenia w odpowiednim miejscu tabeli.

Typ ustroju:

I. deszczowy równikowy

II. deszczowy monsunowy

III. deszczowy oceaniczny

IV. śnieżny

Charakterystyka ustroju:

a. maksymalne przepływy w porze deszczowej, minimalne przepływy (a nawet wysychanie) w porze

suchej

b. stany wód są wysokie w ciągu roku, maksymalne przepływy są związane z deszczami zenitalnymi

c. maksymalne przepływy związane są z topnieniem śniegu w okresie wiosennym i letnim

d. bardzo duże różnice pomiędzy wysokim stanem wód w okresie monsunu letniego

i bardzo niskim stanem wód w okresie monsunu zimowego

Nazwa rzeki

Typ ustroju

Charakterystyka ustroju rzeki

Ganges

Kongo

4

Turcja

Ukraina

Niemcy

Indie

19 lat i mniej

20 – 39 lat

40 – 64 lat

65 lat i więcej

Zadanie 7. (0 – 3 pkt.)

Korzystając z wykresów przedstawiających strukturę wieku ludności wykonaj polecenia.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kądziołka J., Kocimski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008

A. Wypisz państwa, w których występuje typ społeczeństwa starzejącego się.

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

B. Zapisz cztery konsekwencje starzenia się ludności w tych krajach:

1. ………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………………………

4. ………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 8. (0 – 2 pkt.)

Wpisz obok prawdziwych zdań literę P, a obok fałszywych – literę B.

A.

Państwami leżącymi zarówno na kontynencie europejskim

jak i azjatyckim są Rosja, Kazachstan i Turcja.

……

B.

Macedonia i Mołdawia to państwa powstałe po rozpadzie byłej Jugosławii.

……

C.

Malta i Korsyka to państwa wyspiarskie.

……

D.

Wielka Brytania i Irlandia leżą w całości na półkuli zachodniej.

……

E.

Portugalia i Hiszpania należą do krajów iberyjskich.

……

5

Zadanie 9. (0 – 4 pkt.)

Na podstawie danych zawartych w tabeli:

A. Oblicz współczynnik przyrostu naturalnego dla podanych państw i wpisz wyniki do tabeli.

Kraj

Współczynnik urodzeń

(‰)

Współczynnik zgonów

(‰)

Współczynnik

przyrostu naturalnego

(‰)

Afganistan

47,3

21,1

USA

14,0

8,2

Japonia

8,7

8,1

Rosja

10,4

16,0

Źródło: Kądziołka J., Kocimski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008

B. Zapisz nazwy państw, w których notuje się najwyższą i najniższą wartość współczynnika

przyrostu naturalnego.

Najwyższa wartość:……………………………

Najniższa wartość:………………………………

C. Wymień cztery przyczyny zróżnicowania współczynnika przyrostu naturalnego na świecie.

1. ………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………

4. ………………………………………………………………………………………

Zadanie 10. (0 – 2 pkt.)

Uzupełnij graficzny model przyczynowo-skutkowy obrazujący przyczyny eksplozji demograficznej

wpisując w odpowiednie miejsca właściwe litery.

A. spadek liczby zgonów

B.

małe znaczenie świadomego planowania rodziny

C. wydłużenie czasu trwania życia ludności

D. wysoka dzietność kobiet

E. poprawa poziomu i dostępności świadczeń medycznych

F. wysoki współczynnik urodzeń.

EKSPLOZJA

DEMOGRAFICZNA

E

F

6

Zadanie 11. (0 – 3 pkt.)

Korzystając z mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Wymień trzy przyrodnicze przyczyny dużej gęstości zaludnienia Azji Wschodniej.

1. ………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………………………

B. Zapisz dwie konsekwencje nadmiernej koncentracji ludności w tym regionie świata.

1. …………………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………………

Zadanie 12. (0 – 1 pkt.)

W 1995 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO trafiło jedno z najstarszych miast

w Indiach, nazywane Złotym Miastem Tysiąca Świątyń. Zaznacz prawidłową nazwę tego miasta.

A. Asansol

B. Chidambram

C. Waranasi

D. Kanchipuram

Europa Zachodnia i Środkowa

Azja Wschodnia

Wschodnia część Wyżyny Brazylijskiej

Wielkie Jeziora, wschodnie wybrzeże USA

Azja Południowa

Dolina Nilu

Wybrzeże Zatoki

Gwinejskiej

7

Zadanie 13. (0 – 4 pkt.)

Obok przedstawionych zabytków architektury europejskiej wpisz ich nazwy własne oraz nazwy

państw i miast, w których się znajdują.

A.

Nazwa obiektu: ……………………..

Nazwa państwa: …………………….

Nazwa miasta: ………………………

Źródło: richard-seaman.com

B.

Nazwa obiektu: ……………………..

Nazwa państwa: …………………….

Nazwa miasta: ………………………

Źródło: img.interia.pl/encyklopedia

C.

Nazwa obiektu: ……………………..

Nazwa państwa: …………………….

Nazwa miasta: ………………………

Źródło: national-geographic.pl

D.

Nazwa obiektu: ……………………..

Nazwa państwa: …………………….

Nazwa miasta: ………………………

Źródło:

plfoto.com

8

Zadanie 14. (0 – 1 pkt.)

Zaznacz nazwę, która lokalnie określa dzielnice nędzy w Brazylii.

A. fawelas

B. jhuggies

C. barrios bajos

D. town ships

Zadanie 15. (0 – 1 pkt.)

Jerozolima to miasto święte, ale i pełne bolesnej historii. Od setek lat ścierają się w nim wyznawcy

trzech religii monoteistycznych. Zapisz poniżej nazwy tych religii.

1. …………………………………………

2. …………………………………………

3. …………………………………………

Zadanie 16. (0 – 1 pkt.)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Społeczna funkcja przemysłu polega m.in. na:

A. wydobywaniu surowców i ich przetwarzaniu.

B. podnoszeniu poziomu wykształcenia ludności.

C. powiększaniu powierzchni miast i powstawaniu okręgów przemysłowych.

D. pobudzaniu rozwoju innych działów gospodarki.

Zadanie 17. (0 – 2 pkt.)

Przyporządkuj surowce mineralne do odpowiedniej grupy.

A. surowce energetyczne

1. boksyt

B. surowce chemiczne

2. siarka

C. surowce metaliczne

3. miedź

4. torf

5. fosforyt

6. uran

A. ……, ……

B. ……, ……

C. ……, ……

9

Elektrownie cieplne Elektrownie wodne, wiatrowe elektrownie jądrowe elektrownie geotermalne

Zadanie 18. (0 – 2 pkt.)

Poniżej przedstawiono strukturę produkcji energii w wybranych państwach. Wpisz nazwy państw

w wyznaczone miejsca, wybierając z podanych poniżej.

Szwecja, Szwajcaria, Brazylia, Litwa, Chiny

81,8%

10,7%

4,0%

16,0%

16,5%

88,1%

52,8%

6,0%

1,7%

1,2%

43,0%

78,0%

0,2%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

A

B

C

D

elektrownie cieplne

elektrownie wodne, wiatrowe i słoneczne

elektrownie wiatrowe

elektrownie geotermalne

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kądziołka J., Kocimski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008

A. ………………………………………

B. ………………………………………

C. ………………………………………

D. ………………………………………

Zadanie 19. (0 – 2 pkt.)

Zapisz po dwie zalety i dwie wady wynikające z zastosowania siły wiatru jako źródła energii.

Przykłady zalet:

1………………………………………………………………………………………………………………

2………………………………………………………………………………………………………………

Przykłady wad:

1………………………………………………………………………………………………………………

2………………………………………………………………………………………………………………

10

Zadanie 20. (0 – 2 pkt.)

Skreśl błędne wyrażenia tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje.

A. Węgiel brunatny ma mniejszą/większą kaloryczność od węgla kamiennego.

B. Węgiel brunatny jest najczęściej wydobywany metodą odkrywkową/głębinową.

C. Pokłady węgla kamiennego powstały wcześniej/później niż pokłady węgla brunatnego.

D. Węgiel brunatny jest skałą osadową pochodzenia chemicznego/organicznego.

E. Największym producentem węgla brunatnego na świecie są Niemcy/Chiny.

Zadanie 21. (0 – 2 pkt.)

Zapisz trzy zmiany w środowisku przyrodniczym wywołane odkrywkową eksploatacją węgla

brunatnego.

1. ……………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………

3. ……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 22. (0 – 2 pkt.)

Na mapie zaznaczono sygnaturami największe obszary wydobycia dwóch surowców mineralnych.

Na podstawie mapy rozpoznaj surowce i wpisz ich nazwy pod mapą.

…………………………………………

……………………………………

11

grunty orne i sady łąki i pastwiska lasy grunty nieuprawne

Zadanie 23. (0 – 2 pkt.)

Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w Afryce, Ameryce Południowej,

Australii i Europie. Przyporządkuj do każdego wykresu odpowiedni kontynent.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kądziołka J., Kocimski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008

A. ………………………………………

B. ………………………………………

C. ………………………………………

D. ………………………………………

Zadanie 24. (0 – 2 pkt.)

Uzupełnij tabelę.

Religia

Przykład kraju

Rodzaj mięsa

niespożywany ze względów

religijnych

islam

wieprzowina

Indie

A



B




C



D

12

Zadanie 25. (0 – 2 pkt.)

Na podstawie informacji zawartych w tabeli rozpoznaj i wpisz nazwy używek.

X

UŻYWKA

CHARAKTERYSTYKA

ROŚLINY

PAŃSTWA

O NAJWIĘKSZYM UDZIALE

W ŚWIATOWYCH ZBIORACH

A.

Krzew

zimozielony,

wymaga

żyznych gleb, napar z suszonych
liści daje orzeźwiający napój.

Indie, Chiny, Sri Lanka,

Kenia, Indonezja.

B.

Roślina jednoroczna, lubi ciepły
klimat i nasłonecznione miejsca,
liście zawierają nikotynę.

Chiny, Brazylia, Indie,

USA, Zimbabwe.

C.

Krzew

wymagający

gorącego

i wilgotnego klimatu oraz żyznych
gleb,

jego

nasiona

dają

aromatyczny, pobudzający napój.

Brazylia, Kolumbia, Indonezja,

Wietnam, Wybrzeże Kości

Słoniowej.

D.

Drzewo

cieniolubne

lasu

równikowego, z pnia wyrastają
kwiaty i strąki; ziarna zawierają
około 50% tłuszczu.

Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana,

Indonezja, Nigeria, Brazylia.

Zadanie 26. (0 – 1 pkt.)

Zaznacz poprawną definicję terminu kabotaż. Jest to:

A. przewóz towarów samolotami na terenie jednego kontynentu.

B. rodzaj statku pełnomorskiego, służącego do przewozu ładunków masowych.

C. żegluga pomiędzy portami tego samego państwa.

D. cło nakładane przez państwo na towary o dużej szkodliwości dla środowiska.

Zadanie 27. (0 – 3 pkt.)

W transporcie wodnym ogromne znaczenie odgrywają kanały. Zapisz, które morza bądź oceany

łączą kanały: Sueski, Panamski i Kiloński.

A. Kanał Sueski - ……………………………………………………………………………..

B. Kanał Panamski - …………………………………………………………………………..

C. Kanał Kiloński - …………………………………………………………………………..

Zadanie 28. (0 – 1 pkt.)

Jedna z największych atrakcji południa Afryki – wodospady Wiktorii, leżą na granicy dwóch

państw. Zaznacz odpowiedź, która zawiera prawidłowe nazwy tych państw.

A. Zambia i Zimbabwe

B. Zambia i Malawi

C. Botswana i Zimbabwe

D. Botswana i Malawi

13

Zadanie 29. (0 – 3 pkt.)

Jednym z problemów strefy międzyzwrotnikowej jest proces pustynnienia.

Uzupełnij model przyczynowo – skutkowy, ilustrujący zmiany w tej strefie spowodowane

działalnością człowieka, wpisując w odpowiednie miejsca właściwe litery.

A. poszerzanie się obszarów pustynnych,

B. zniszczenie roślinności,

C. zwiększenie zapotrzebowania na opał,

D. nadmierny wypas zwierząt,

E. erozja wodna gleby,

F. wzrost liczby ludności,

G. wywiewanie pyłu,

H. odsłonięcie gleby.

Zadanie 30. (0 – 1 pkt.)

Zaznacz nazwę miasta, którego dotyczy poniższy opis.

„ Z przecinającej miasto rzeki Amstel, wypływamy na szerokie wody. Przepływamy obok barek –

domów przymocowanych do nabrzeży. Gęsta sieć mostów, mostków i kładek ( jest ich 1281 ) uatrakcyjnia

wędrówkę nad 165 kanałami. To istna wieża Babel ze 175 narodowościami i centrum światowego handlu

diamentami.”

A. Antwerpia

B. Sztokholm

C. Zurych

D. Amsterdam

G

B

14

Zadanie 31. (0 – 5 pkt.)

Wykonaj zadania:

A. Podanym państwom przyporządkuj ich stolice.

1. Ekwador

A. Lima

2. Kolumbia

B. Montevideo

3. Boliwia

C. Quito

4. Urugwaj

D. La Paz

5. Peru

E. Bogota

1. …… 2. …… 3. …… 4. …… 5. ……

B. Wpisz nazwy tych państw w odpowiednim miejscu na mapie politycznej Ameryki Południowej.