Uniwersytet Jagielloński

Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej

INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOTEKOZNAWSTWA

Studia niestacjonarne

Nr albumu: 1011650

Ocena: 3,5

Rafał Marczyk

POTRZEBY INFORMACYJNE

KIEROWCÓW - SPOSOBY

I STAN ICH ZASPOKOJENIA

Praca magisterska napisana pod kierunkiem

dr hab. Wiesława Babika

Kraków 2007

Jagiellonian University

Faculty of Management and Social Communication

INSTITUTE OF INFORMATION AND LIBRARY SCIENCE

Part-time studies

Index number: 1011650

Grade: 3,5

Rafal Marczyk

INFORMATION NEEDS OF

DRIVERS – THE WAYS

AND STATE TO MEETING THEM

Supervisor

dr hab. Wieslaw Babik

Cracow 2007

3

Marczyk, Rafał (2007). Potrzeby informacyjne kierowców - sposoby i stan

ich zaspokojenia. Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr hab.

Wiesława Babika, Kraków: Instytut INiB UJ, 154 ss., 86 poz. bibl., 2

aneksy.

Abstrakt

W pracy omówiono sposoby i stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców. Opracowanie oparto na źródłach polskich i zagranicznych. Na

początku pracy autor skupił się na podaniu definicji terminów zawartych w

tytule, wskazując ich znaczenie w badanym środowisku. Poruszył też

problematykę obiegu informacji dotyczących ruchu drogowego. Dokonany na

podstawie literatury przedmiotu opis potrzeb informacyjnych w dziedzinie

motoryzacji, oraz sytuacji z nimi związanych, pokazał ich dużą złożoność. W

związku z tym podano podstawowe źródła informacyjne, które mają za

zadanie zaspokajać niedobory informacji wśród kierowców. Autor pracy

postawił tezę, że dostępne źródła informacyjne w wystarczającym stopniu

zaspokajają potrzeby informacyjne kierowców. Tezę tę potwierdziły

zrealizowane badania przeprowadzone techniką wywiadu kwestionariuszowego

wśród kierowców pracujących w krakowskiej Straży Miejskiej na Oddziale V

Podgórze.

Słowa kluczowe

INFORMACJA DROGOWA – KIEROWCY - POTRZEBY INFORMACYJNE -

ZASPOKAJANIE POTRZEB INFORMACYJNYCH – ŹRÓDŁA INFORMACJI

4

Marczyk, Rafal (2007). Information needs of drivers – the ways and state

to meeting them. Thesis written under the direction of profesor Wiesław

Babik, Cracow: Institute of Library and Information Science Jagiellonian

University, 154 sides, 86 pos. bibl., 2 annexes.

Abstract

The main goal of this thesis is to present information needs of drivers,

ways and state to meeting them. This study is based on polish and foreign

sources. In introduction author explains terms mentioned in the title as well as

presents their goals and reasons. The way of information road is presented

here. The author presented here basic sources of information, its role is to feel

information gaps of drivers. The role of effectiveness is highlighted. The

author suggests that presently sources of information satisfy the information

needs of drivers. It was diagnosed during researches. It was taken by filling

up the questionnaires among drivers who work in Krakowska Straż Miejska

Oddział V Podgórze.

Key words

ROAD INFORMATION – DRIVERS – INFORMATION NEEDS – MEETING

INFORMATION NEEDS – INFORMATION SOURCES

5

Spis treści

Wstęp...............................................................................................7

1. ZJAWISKO INFORMACJI I KOMUNIKACJI W ŚRODOWISKU

KIEROWCÓW..............................................................................9

1.1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć..........................................................9

1.1.1.

Potrzeba i jej znaczenie..........................................................9

1.1.2.

Informacja...........................................................................11

1.1.3.

Kierowca a kierujący.............................................................15

1.2. Przepływ informacji wśród uczestników ruchu drogowego......................17

1.1.1.

Proces komunikowania..........................................................17

1.1.2.

Komunikacja werbalna..........................................................19

1.1.3.

Komunikacja niewerbalna......................................................21

1.1.4.

Bariery komunikacyjne..........................................................23

2. POTRZEBY INFORMACYJNE KIEROWCÓW W ŚWIETLE LITERATURY

PRZEDMIOTU............................................................................26

2.1. Geneza i kształtowanie się potrzeb informacyjnych kierowców...............26

2.1.1.

Okres od 1800 do 1918 roku.................................................26

2.1.2.

Okres od 1918 do 1945 roku.................................................29

2.1.3.

Okres od 1945 do 2007 roku.................................................31

2.2. Specyfika potrzeb informacyjnych kierowców........................................33

2.2.1.

Problem z właściwym doborem potrzebnej informacji..............34

2.2.2.

Sytuacje problemowe rodzące potrzebę informacyjną..............35

2.2.3.

Skutki niezaspokojenia potrzeb..............................................39

3. ŹRÓDŁA INFORMACJI DLA KIEROWCÓW.....................................41

3.1. Środki masowego przekazu..................................................................41

3.1.1.

Prasa...................................................................................42

3.1.2.

Radio...................................................................................43

3.1.3.

Telewizja..............................................................................45

3.1.4.

Internet...............................................................................47

6

3.2. Źródła tradycyjne...............................................................................51

3.2.1.

Książki................................................................................51

3.2.2.

Czasopisma fachowe............................................................53

3.2.3.

Ulotki, broszurki, mapy.........................................................55

3.3. Znaki drogowe...................................................................................57

3.4. Źródła prawne....................................................................................61

4. SPOSOBY I STAN ZASPOKOJENIA POTRZEB INFORMACYJNYCH

KIEROWCÓW - BADANIA WŁASNE.............................................65

4.1. Założenia badawcze, cel i metoda badań..............................................65

4.2. Charakterystyka narzędzia badawczego................................................66

4.3. Przebieg badań...................................................................................72

4.4. Wyniki badań......................................................................................73

4.5. Wnioski z badań własnych...................................................................77

Podsumowanie.................................................................................81

Bibliografia załącznikowa..................................................................84

Indeks osobowy...............................................................................88

Indeks rzeczowy...............................................................................90

Spis tabel i ilustracji..........................................................................91

Aneksy............................................................................................92

A.1. Wzór kwestionariusza wywiadu..........................................................92

A.2. Kwestionariusze wywiadu z przeprowadzonych badań.........................95

Instrukcja Instytutu INIB UJ: prace magisterskie 2006/2007.............143

Oświadczenie.................................................................................150

Załączniki.......................................................................................151

7

Wstęp

Jednym z najpoważniejszych problemów kierowców jest głód

informacyjny. Często pojawia się on w najbardziej niespodziewanym

momencie i może wywołać zdenerwowanie, frustracje i niepotrzebny stres.

Zjawiska te związane z komunikacją oraz szeroko pojętą rolą informacji w

środowisku kierowców zawsze były w kręgu mojego zainteresowania.

Postanowiłem więc opisać potrzeby informacyjne kierowców oraz zbadać

sposoby i stan ich zaspokojenia. W literaturze przedmiotu spotkać można

jedynie opracowania ogólnikowe oraz badania dotyczące wyłącznie roli

informacji w życiu człowieka. Ponieważ motoryzacja staje się jednym z

istotnych elementów życia współczesnego, dlatego potrzeby informacyjne

kierowców

uznałem

za

szczególnie

interesujący

przedmiot

moich

zainteresowań badawczych. Nie znalazłem żadnego opracowania, które

kompleksowo zajmowałoby się tymi zagadnieniami, co nadaje mojej pracy

charakter pionerski. Problematykę napisanej pracy można próbować lokować

w szeroko rozumianej obecnie, oraz coraz modniejszej „ekologii informacji”.

Celem mojej pracy jest próba znalezienia odpowiedzi na pytania, na

czym polega specyfika potrzeb informacyjnych kierowców, jaki jest stan ich

zaspokojenia oraz jakimi sposobami są zaspokajane. Hipotetycznie przyjąłem

wysoki stopień zaspokojenia tych potrzeb, który warunkuje poziom

bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Przemawia za tym także fakt dużej

różnorodności dostępnych źródeł informacyjnych, a w szczególności Internetu.

W celu weryfikacji tej hipotezy przeprowadziłem badania na grupie kierowców

metodą wywiadu kwestionariuszowego.

W pracy sięgnąłem po takie źródła informacji jak bibliografie, katalogi

bibliotek, kolekcje własne oraz Internet. W oparciu o nie udało mi się

naświetlić główne problemy badawcze pracy w sposób teoretyczny. Pomogło

mi to zrozumieć i przeprowadzić badania własne.

8

Praca składa się z czterech rozdziałów, z których trzy mają charakter

teoretyczny. W pierwszym rozdziale omówiłem definicje pojęć ściśle

związanych z tematem pracy dotyczące potrzeb, informacji oraz kierowcy. Jest

to ważne, gdyż dogłębna znajomość pojęć gwarantuje właściwe zrozumienie

omawianych w pracy problemów. W dalszej części tego rozdziału

przedstawiłem obieg informacji w środowisku kierowców ze wskazaniem na

istniejące bariery komunikacyjne.

Drugi rozdział został poświęcony tematyce potrzeb informacyjnych

kierowców. Omawiając ich historię zwróciłem szczególną uwagę na

podstawowe sytuacje problemowe oraz zmiany w dostępie do źródeł

informacyjnych. Do wspomnianych sytuacji zaliczyłem: wypadek, awarię

pojazdu, niejasne oznakowanie drogi, brak informacji o zmianie przepisów,

oraz informację o warunkach atmosferycznych.

Trzeci

rozdział

poświęciłem

źródłom

informacyjnym

służącym

zaspokajaniu potrzeb informacyjnych kierowców. Podzieliłem je na medialne,

tradycyjne, znaki drogowe oraz źródła prawne. W źródłach medialnych

(środkach masowego przekazu) umieściłem: prasę, radio, telewizję oraz

Internet. W tradycyjnych: książki, czasopisma fachowe, mapy, ulotki,

broszurki, przepisy prawne.

Ostatni rozdział pracy poświęcony jest opisowi badań własnych.

Omówiłem w nim cel, zakres, oraz metodykę badań. Przedstawiłem wyniki

przeprowadzonych badań oraz wyciągnąłem z nich wnioski, które

jednoznacznie wskazują na to, że obecnie dostępne dla kierowców źródła

informacyjne (ich zdaniem) w wystarczającym stopniu zaspokajają potrzeby

informacyjne.

Badania

te

przeprowadziłem

metodą

wywiadu

kwestionariuszowego na grupie 16 kierowców krakowskiej Straży Miejskiej

Oddziału V Podgórze.

Wyniki przeprowadzonych badań mogą być przydatne w ocenie obecnie

gwałtownie rozwijających się źródeł informacji. Wskazuję również na wyraźny

kierunek akceptacji nowoczesnych źródeł przez kierowców.

9

1. ZJAWISKO INFORMACJI I KOMUNIKACJI W

ŚRODOWISKU KIEROWCÓW

Celem tego rozdziału jest wyjaśnienie podstawowych pojęć oraz omówienie

zjawiska przepływu informacji w środowisku kierowców. Ma to umożliwić zrozumienie

procesów związanych ze sposobem ich pozyskiwania oraz zapotrzebowaniem na

informację. W rozdziale omówię również proces komunikowania i jego etapy.

Zaprezentuję najbardziej znany model komunikowania oraz typy komunikacji

występujące w środowisku kierowców. Opierając się na literaturze fachowej omówię

bariery, które utrudniają proces komunikowania. Na początek jednak uznałem za

ważne podanie definicji pojęć użytych w temacie pracy.

1.1 Wyjaśnienie podstawowych pojęć

Jak już wspomniałem dogłębne wyjaśnienie pojęć zawartych w temacie jest

bardzo ważne, gdyż umożliwia właściwe zrozumienie zagadnień poruszonych w

pracy, bowiem często jest tak, że pewne zwroty, wyrazy czy gesty, które wydają się

nam znane i którymi posługujemy na co dzień nie są używane w sposób właściwy.

Przyczyną tego zjawiska jest niezrozumienie ich znaczenia [Jarząbek 1994, s. 8].

Bardzo często rodzi to konflikty, których przyczyną jest niezrozumienie pomiędzy

nadawcą a odbiorcą podczas procesu komunikowania. Przypatrzmy się więc tym

terminom bliżej.

1.1.1. Potrzeba i jej znaczenie

Termin p o t r z e b a nie jest jednoznacznie definiowany. Często jest on

używany zamiennie z terminami: motyw, popęd, instynkt, skłonność, pragnienie

[Słownik Języka Polskiego PWN, dok. elektr.]. Nie do końca jest to uzasadnione. Z

psychologicznego punktu widzenia potrzeba jest stanem braku czegoś, co jest

niezbędne do utrzymania człowieka przy życiu [Obuchowski 1967, s. 41]. Potrzeba

jest konieczna do szybkiego rozwoju człowieka i utrzymania określonej roli społecznej

w środowisku, w którym zamieszkuje. Psychologia próbuje określić listę

podstawowych potrzeb człowieka. Zajmowali się tym między innymi tacy znani

badacze amerykańscy jak: Henry A. Murray czy Abraham Harold Maslow. Na polskim

10

gruncie badawczym wypada wspomnieć o profesorze psychologii Uniwersytetu im.

Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kazimierzu Obuchowskim [Encyklopedia Powszechna

PWN, dok. elektr.].

Henry A. Murray (1893-1988), w swojej karierze badawczej w klinice

psychologicznej na Uniwersytecie Harvard, zajmował się głównie badaniem złożonej

osobowości człowieka. Określił on potrzebę jako działającą w mózgu siłę

fizykochemiczną, która organizuje percepcje i określone grupy reakcji motorycznych,

słownych, wyobrażeniowych w celu zmiany sytuacji napięcia. Murray wyróżnił aż 27

typów potrzeb. Należą do nich między innymi potrzeby: bezpieczeństwa, wyczynu,

dominowania, poznawania, informowania innych, rozumienia. Strukturę potrzeb

człowieka według tego podziału bada projekcyjny „Test Apercepcji Tematycznej

Murray`a”. Na jego podstawie psycholog rekonstruuje potrzeby, postawę i wzorce do

naśladowania badanego człowieka [AllPsych on line: the wirtual psychology

classroom, dok. elektr.]. Nieco inaczej potrzebę definiuje Abraham Maslow (1908-

1970). Według niego potrzeby człowieka tworzą stałą hierarchię. Potrzeby zajmujące

wyższą pozycję w hierarchii aktualizują się dopiero, gdy zostaną zaspokojone

potrzeby niższego rzędu. Przedstawia to ilustracja nr 1.

Ilustracja 1. Piramida potrzeb według Abrahama Maslowa.

kierunek zaspokajania potrzeb

Źródło: Opracowanie własne.

Piramida potrzeb Abrahama Maslowa obejmuje:

•

potrzeby samorealizacji (dążenia do rozwoju swoich możliwości);

11

•

potrzeby szacunku i uznania (wolność, sława, dominacja);

•

potrzeby przynależności i miłości (występują w dążeniach przezwyciężenia

osamotnienia);

•

potrzeby bezpieczeństwa (wyrażają się unikaniem tego co niesie śmierć i

cierpienie);

•

potrzeby fizjologiczne (jedzenia, odpoczynku, seksualne).

Maslow uważał, że do naturalnych potrzeb człowieka należą: potrzeba

pokarmu, bezpieczeństwa, miłości, a także potrzeba wzrostu czyli samorealizacji,

twórczości, transcendencji. Źródłem potrzeb człowieka są w szczególności jego

kontakty w otoczeniem oraz biologiczną strukturą organizmu. Kształtowanie się

potrzeb polega w dużej mierze na nadawaniu wartości przedmiotom, które stają się

celem dążeń. Każdy organizm ludzki rozwija się poprzez pewne psychologiczne

poziomy. Poziom jest rozumiany jako okres, podczas którego aktualne emocje, myśli

i działania są zdominowane przez stan psychologiczny w jakim znajduje się człowiek

[Klimek, dok. elektr.].

Kazimierz Obuchowski określa potrzebę jako właściwość

polegającą na tym, że bez określonego przedmiotu lub określonej osoby nie można

normalnie funkcjonować. Wymienił on i opisał pięć najważniejszych potrzeb

człowieka. Są to potrzeby: samo-zachowania, fizjologii, orientacji, rozmnażania,

seksu [Siek 1986].

Jak widać, potrzeba jest koniecznie niezbędna do właściwej egzystencji i do

właściwego rozwoju człowieka. Jest nieokreśloną siłą działającą w mózgu i

towarzyszy człowiekowi przez całe jego życie. Istotą egzystencji jest ciągłe i

konsekwentne jej zaspokajanie. W mojej pracy zajmuję się potrzebą związaną z

brakiem informacji, czyli potrzebą informacyjną. Dlatego za rzecz konieczną uznałem

omówienie czym jest informacja.

1.1.2 Informacja

W literaturze przedmiotu brak jest jednoznacznego i powszechnie

akceptowanego określenia terminu i n f o r m a c j a. Istnieje kilkadziesiąt definicji

tego zagadnienia, lecz żadna z nich nie oddaje w pełni jego znaczenia. Według

słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych

Władysława Kopalińskiego,

informacja jest wiadomością, wieścią, powiadomieniem, pouczeniem, nowiną, rzeczą

12

do zakomunikowania o czymś. Jest miarą wiedzy o jakimś zdarzeniu, uzyskaną od

źródła. Informacja (w innym sensie) jest też stanowiskiem do udzielenia informacji

[Kopaliński, dok. elektr.].

Informacja może być formą komunikatów lub kombinacji komunikatów

pochodzących ze źródeł bezpośrednich i pośrednich, które umożliwiają rzeczywistym

lub potencjalnym użytkownikom zaspokajać potrzeby informacyjne, a więc

zmniejszać stopień posiadanej niewiedzy [Piróg, 1977]. Inni definiują ją jako obiekt

abstrakcyjny występujący w postaci zakodowanej, który może być przechowywany,

przesyłany, przetwarzany. Informacja może też być utożsamiana z wiadomością,

która może mieć postać sekwencji znaków, tekstu pisanego, zespołu dźwięków,

obrazów. Z informatycznego punktu widzenia informacją jest znaczenie przypisywane

danym, przez które rozumie się liczby, fakty, pojęcia lub rozkazy. Informacja jest też

czasem uważana za jeden z towarów na rynku, podobny do dóbr materialnych czy

energii. Do jakiego jednak stopnia ta analogia jest słuszna i do jakiego stopnia

własności informacji i innych towarów są podobne, jest sprawą wielce dyskusyjną.

Wiadomo natomiast, że posiadając informację a przynajmniej łatwy dostęp do niej,

człowiek może podejmować bardziej racjonalne decyzje. Ma odpowiedni materiał do

przeanalizowania. W dodatku może odpowiednio wcześnie podjąć działania

zapobiegające powstaniu pewnych sytuacji. Definiowaniem pojęcia informacja,

zajmowali się między innymi twórcy teorii informacji. Wśród nich są: Claude Elwood

Shannon, Norbert Wiener, R.V.P. Hartley. W Polsce własne definicje informacji

przedstawili E. Kowalczyk oraz Marian Mazur [Batorowska 2000].

Bardzo ważnym wyróżnikiem informacji w przeciwieństwie do zasobów

naturalnych jest to, iż jest ona całkowicie niewyczerpywalna. Wielokrotne jej użycie

nie powoduje jej zużycia, a intensywne jej wykorzystywanie powoduje natomiast jej

szybki rozwój (powstanie nowej informacji). Inną jej znaczącą cechą jest ścisły

związek z człowiekiem. Gdzie człowiek tam i informacja. Należy jednak pamiętać, że

dla jednej osoby przesłana informacja może być bardzo cenna, a dla drugiej zupełnie

niezrozumiała lub niepotrzebna. Ogromny rozwój informacji i wzrost jej znaczenia w

ostatnim ćwierćwieczu jest dostrzegany jako wybuch tak zwanej bomby „I”

[Chmielewska-Gorczyca 1991, s. 72]. Ten szybki rozwój informacji jest tylko w

13

niewielkim stopniu ograniczany poprzez barierę technologiczną, psychologiczną,

administracyjną i polityczną [Lyman, dok. elektr.].

Informacja podlega procesowi przekształcania, przekazywania, przyjmowania i

przechowywania. Każda wiadomość to komunikat zawierający pewną liczbę

informacji, a wśród niej zakłócenia zwane entropią informacyjną (szumem

informacyjnym). Mała entropia daje poczucie bezpieczeństwa. Duża entropia to

niepewność, możliwość popełnienia błędu, konieczność podejmowania ryzyka.

Entropia informacyjna może doprowadzić odbiorcę do błędnego postrzegania

rzeczywistości [Oleksy, dok. elektr.].

Informację jak prawie każde zjawisko można pogrupować, podzielić. Poniżej

przedstawię podstawowy podział informacji w celu dokładniejszego zrozumienia jej

złożoności.

Wg źródła

wewnętrzne – zewnętrzne pierwotne – wtórne rządowe – prywatne

Wg rodzaju

ilościowe – jakościowe

formalne – nieformalne

Wg poziomu

strategiczne

taktyczne

operacyjne

Wg czasu

historyczne

aktualne

przyszłościowe

14

Wg częstotliwości

ciągłe

okresowe

jednorazowe

Wg przeznaczenia

planowanie

kontrola

podejmowanie decyzji

Wg formy

pisemna

ustna

wizualna

Wg typu

szczegółowe

sumaryczne

zblokowane

Źródło: SIM – Odrobina Teorii [Dok. elektr.].

Jak widać z powyższego schematu, informację można dzielić pod wieloma

względami. Świadczy to o jej szerokim znaczeniu i zastosowaniu w życiu społecznym,

również w życiu kierowców. Każda informacja posiada cechy, które określają jej

jakość. Pozytywne cechy jakości informacji zilustrowano w tabeli 1.

Tabela 1: Pozytywne cechy jakości informacji.

NAZWA CECHY

OBJAŚNIENIE

Aktualność

Informacja powinna dotyczyć stanu opisywanej rzeczywistości

Rzetelność

Powinna być prawdziwa oraz dokładna

Porównywalność

Umożliwia przeprowadzenie analiz porównawczych

15

Elastyczność

Zdolność informacji do reagowania na zmiany

Czas reakcji

Minimalizacja czasu oczekiwania na informację

Szczegółowość

Stopień uszczegółowienia informacji

Stabilność

Stopień odporności na zakłócenia

Aktywność

Częstość korzystania z informacji

Bezpieczeństwo

Możliwość całkowitego lub częściowego odtworzenia informacji

Źródło: Opracowanie własne.

Jak widać z tabeli 1 do pozytywnych cech jakości informacji zaliczyć trzeba jej

dużą aktualność, rzetelność, porównywalność, elastyczność, szczegółowość,

stabilność, aktywność, bezpieczeństwo oraz krótki czas dostępu.

Na tej podstawie można zauważyć, że informacja jest czynnikiem, który

zmniejsza stan naszej niewiedzy. Towarzyszy ona nam całe życie, od narodzin, aż do

śmierci. Dzięki informacji stajemy się posiadaczami wiadomości pomagającej nam

podjęcie właściwszej decyzji. Każda informacja jest cenna. Stanowi ona towar na

rynku, podobny do wartości energii. Posiada swoją jakość, cechy oraz poddaje się

wielorakiemu podziałowi. Jest fundamentem naszej przyszłości. Informacja ma także

swojego odbiorcę. Jak wynika z tematu pracy, odbiorcą informacji, który mnie

interesuje jest kierowca.

1.1.3 Kierowca a kierujący

Według ustawy

Prawo u ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku

, k i e

r o w c ą jest osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym. Zagłębiając się

w tę definicję, można stwierdzić, że kierowcą jest się zawsze i wszędzie, niezależnie

od tego czy w danym momencie kieruje się pojazdem silnikowym, czy też nie.

Kierujący zaś, to osoba, która kieruje pojazdem (nie koniecznie silnikowym) lub,

która prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedyncze

lub w stadzie. Jak widać znaczenie tych podobnych na pierwszy rzut oka wyrazów,

różni się zasadniczo. Natomiast kierowca bez wątpienia może być osobą kierującą. W

16

prezentowanej pracy zajmuje się kierowcami i na tej grupie ludzi opierać będę swoje

badania.

Kierowca pojazdów silnikowych do wykonywania swojej powinności musi mieć

ukończony odpowiedni kurs. Dowodem zdania egzaminu z takiego kursu jest

dokument zwany prawem jazdy. Przebyty kurs składa się z dwóch etapów. Z części

teoretycznej, na której są wykładane przepisy ruchu drogowego, informacje

dotyczące budowy pojazdów silnikowych, pierwszej pomocy w nagłych wypadkach

oraz teoria prowadzenia pojazdów. W drugiej części (praktycznej) kandydaci na

kierowców próbują swoje umiejętności manewrując pojazdem po placu

manewrowym oraz jadąc w ruchu miejskim, drogowym. Trzeba jeszcze dodać, że

aby zostać kierowcą to trzeba pozytywnie zdać serię badań lekarskich. Po

ukończonym kursie zostaje się kierowcą ściśle określonych pojazdów mechanicznych.

Kategorie prawa jazdy stosowane w Polsce i odpowiadający im zakres uprawnień

przedstawia poniższa tabela.

Tabela 2. Wykaz kategorii prawa jazdy i odpowiadających im uprawnienia kierowcy.

KATEGORIA

POSIADANE UPRAWNIENIE DO KIEROWANIA POJAZDEM SILNIKOWYM

A

Motocyklem

A1

Motocyklem o pojemności skokowej silnika nie przekraczającej 125 cm

3

i mocy nie

przekraczającej 11 kW

B

a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t, z

wyjątkiem autobusu lub motocyklem,

b) pojazdem, o którym mowa w lit. a), z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nie

przekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego, o ile łączna dopuszczalna masa
całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 3,5 t,

c) ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym,

B1

Trójkołowym lub czterokołowym pojazdem samochodowym o masie własnej nie
przekraczającej 550 kg, z wyjątkiem motocykla,

C

Pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem
autobusu, a także ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym,

C1

Pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nie
przekraczającej 7,5 t, z wyjątkiem autobusu, a także ciągnikiem rolniczym lub pojazdem
wolnobieżnym,

D

Autobusem, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym,

D1

Autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z
kierowcą, a także ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym,

T

Ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym,

B+E, C+E

D+E

Pojazdem określonym odpowiednio w kategorii B, C lub D, łącznie z przyczepą,

Źródło: Opracowanie własne na podstawie ustawy

Prawo o ruchu drogowym z dnia 20.06.1997 roku (Dz. U. Z

1997 r. nr 89, poz. 602).

17

Z powyższej tabeli widać, że omawiany przeze mnie kierowca może kierować

takimi pojazdami jak: motocykl, samochód osobowy, samochód ciężarowy, ciągnik

rolniczy, autobus, pojazd wolnobieżny (pojazdem wolnobieżnym może tylko

kierować, nie zaś pracować!). Należy pamiętać, że kierowcą nie jest osoba kierująca:

okrętem, tramwajem, samolotem czy kosiarką do trawy, mimo tego, że pojazdy te

posiadają silnik!

Krotko podsumowując można powiedzieć, iż kierowcą jest osoba posiadająca

uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym takim jak, np. samochód, motocykl

czy autobus. Ważne jest to, że nie musi ona wcale wykonywać tej czynności. Może

np. siedzieć w domu przed telewizorem, albo zmywać w kuchni naczynia. Kierowcą

jest cały czas! Nie jest to także osoba wyłoniona przypadkowo. Pozytywnie zaliczone

badania lekarskie oraz egzaminy wyłaniają czy dany człowiek nadaje się do tej roli.

Dowodem spełnienia tych wszystkich wymogów jest posiadanie prawa jazdy.

Po omówieniu pojęć zawartych w pracy czas przejść do zagadnień związanych

z przepływem informacji. Zjawisko to oparte na procesie komunikowania

szczegółowo omówię w dalszej części rozdziału.

1.2 Przepływ informacji wśród uczestników ruchu drogowego

W ruchu drogowym kierowca nie jest sam. Prowadząc pojazd silnikowy ma

wokół siebie innych użytkowników drogi. Są to na ogół, inni kierowcy, piesi

korzystający z dróg oraz np. osoby kierujące ruchem drogowym (policjanci,

żołnierze). Pomiędzy tymi osobami przesyłane są komunikaty mające postać

werbalną i niewerbalną. Aby ruch uliczny był bezpieczny i odbywał się sprawnie to

zasadniczą cechą informacji, które są przekazywane musi być ich czytelność, oraz

aktualność. Przyjrzyjmy się procesowi komunikowania i jego znaczeniu w przepływie

informacji drogowej. Prześledźmy także bariery informacyjne, które mu towarzyszą.

1.2.1. Proces komunikowania

Czasownik „komunikować się” definiuje się jako utrzymywanie kontaktu, czy

porozumiewanie się z drugą osobą [Sobol 1995, s. 332]. Definicja ta trafnie

odzwierciedla omawiane zjawisko. Proces komunikowania odbywa się za pomocą

przesyłania znaków umownych takich jak: słowa, dźwięki, gesty, liczby, symbole.

18

Systemy takich znaków nazywamy kodami. Nadawca i odbiorca wiadomości muszą

znać kod, w którym zapisana jest informacja. [Oleksy, dok. elektr.]. Nieznajomość

kodu prowadzi do wieloznaczności informacji. Na przykład często stosowane przez

kierowców, krótkie, selektywne włączanie świateł drogowych. Kierowca który je

widzi, nie wie czy inny użytkownik chce mu przekazać informacje o stojącym za

rogiem patrolu Policji, czy też może znak ten ma na celu przekazanie informacji o nie

włączonych światłach mijania.

Proces komunikowania omówię na podstawie modelu badacza Harolda

Lasswella. Model ten został wzbogacony o tzw. „sprzężenie zwrotne”, które nie

zawsze występuje w procesie komunikowania. Model ten przedstawia Ilustracja 2.

Ilustracja 2. Model procesu komunikowania.

Źródło: Jasiukiewicz, Marian. Niektóre problemy z komunikacją [dok. elektr.].

W zaprezentowanym schemacie, nadawca wytwarza komunikat informacyjny,

który ma być przekazany odbiorcy. Komunikat ten zamienia w sygnał, którym mogą

być np. gesty, słowa, liczby. W procesie kodowania, nadawca poszukuje

odpowiedniej, najlepszej formy w jakiej ma być przekazana informacja. Wybór formy

jest bardzo istotny, gdyż musi być znany odbiorcy komunikatu. To bardzo ważne

zadanie i często przy nieodpowiednim wyborze formy komunikatu proces

komunikowana kończy się niepowodzeniem. Po tym procesie następuje przekazanie

znaku (sygnału) kanałem informacyjnym do odbiorcy. Kanał jest uzależniony od

formy znaku, najczęściej są to zmysły, wzroku i słuchu. Gdy odbiorca otrzyma

19

komunikat następuje jego interpretacja. Jeżeli interpretacja znaku będzie się równać

intencji nadawcy, to oznacza, że komunikowanie zakończyło się w pełni sukcesem.

Efekt ten bada się na podstawie tzw. sprzężenia zwrotnego. Polega ono na

porównaniu informacji końcowej procesu komunikowania z informacją początkową

przesyłaną przez nadawcę [Łęczek, dok. elektr.]. Niestety w rzeczywistości proces

komunikacji nie odbywa się w „laboratoryjnych warunkach”. Realnie występuje cały

szereg barier, które go zakłócają. Omówię je w dalszej części pracy.

Proces komunikowania ma także swoje poziomy. Według Mariana

Jasiukiewicza proces komunikowania odbywa się na dwóch poziomach:

intelektualnym oraz emocjonalnym. Na poziomie intelektualnym przekazywane są

komunikaty twórcze i postrzegane są one świadomie. Są to argumenty, uzasadnienia,

komunikaty o stanie rzeczywistości. Nie wywołują one dużej zmiany w stanie

emocjonalnym rozmówcy i używa się do ich rozprzestrzeniania werbalnej formy

komunikacji. Jej celem jest zmiana stanu poznawczego drugiej strony. W przypadku

poziomu emocjonalnego, komunikaty są wysyłane nieświadomie i przy użyciu

niewerbalnej formy komunikacji. Waga komunikacji na poziomie emocjonalnym

bierze się stąd, że ma ona decydujący wpływ na decyzje podejmowane przez

komunikujące się strony [Jasiukiewicz, dok. elektr.].

Jak widać proces komunikowania jest dość złożony. Łączy ludzi, którzy

porozumiewają się przy pomocy różnych form komunikatów. Formy, które najczęściej

używane są w środowisku kierowców omówię poniżej.

1.2.2. Komunikacja werbalna

Komunikacja werbalna oparta jest na słowie. Sprowadza się do znajomości

odróżniania dźwięków oraz języka. Najlepszym przykładem komunikacji werbalnej

jest rozmowa z drugą osobą, oraz czytanie. W komunikacji werbalnej dużą rolę

odgrywają takie czynniki jak: akcent i modulowanie wypowiedzianych kwestii, stopień

płynności mowy oraz zawartość wypowiedzi [Nęcki 1996]. Na ilustracji 3 przedstawię

w sposób obrazowy najczęściej przeprowadzaną w środowisku kierowców formę

komunikacji werbalnej - rozmowę.

20

Ilustracja 3: Rozmowa kierowców jako przykład komunikacji werbalnej (rozmowa).

Źródło: Opracowanie własne.

W środowisku kierowców przepływ informacji bardzo często polega na

przekazywaniu sobie wiadomości ustnie. Gdy mapa nie wystarczy, zagubieni kierowcy

pytają o drogę innych uczestników ruchu. Posługują się wtedy narządem mowy.

Kierowca pytający o drogę potrzebuje szybkiej, prawdziwej i aktualnej informacji

zwrotnej. Te cechy informacji są mu niezbędne.

Innym przykładem posługiwania się mową przez kierowców są luźne rozmowy

na tematy związane z motoryzacją i ruchem drogowym. W sytuacji gdy spotyka się

dwóch kierowców to zazwyczaj dyskusja nie ma końca. Każdy opierając się na

doświadczeniach i przygodach próbuje zaciekawić swojego rozmówcę. Rozmowy

takie najczęściej odbywają się na w serwisach samochodowych, salonach sprzedaży,

w rodzinie.

Dzięki postępowi technicznemu kierowcy montują w swoich pojazdach

radiostacje krótkofalowe (np. CB - Citizen Band Radio). Wśród kierowców pojazdów

ciężarowych są one bardzo popularne. Dzięki nim kierowcy przekazują sobie aktualne

informacje o utrudnieniach w ruchu, kontrolach radarowych, tanich noclegach. W

tego typu urządzenia wyposażone są także radiowozy Policji, Straży Miejskiej,

autobusy MPK, oraz inne służby. Ich obsługa jest prosta, a głos ludzki przekazywany

jest od nadawcy do odbiorcy w czasie rzeczywistym.

Z aparatu mowy korzystają również piesi idący poboczem drogi lub jezdnią.

Ostrzegają się wzajemnie o nadjeżdżających z dużą prędkością pojazdach. Ma to na

21

celu zapobieganie wypadkom oraz niepotrzebnym stresom. Krzykiem i często

wulgaryzmami posługują się także tacy użytkownicy dróg, którzy są czymś

zdenerwowani (np. osoby ochlapane przez przejeżdżający pojazd).

Aby komunikacja werbalna pomiędzy uczestnikami ruchu drogowego

przyniosła zamierzony skutek, osoby komunikujące się muszą się wykazać

umiejętnościami mówienia, czytania, słuchania, przekonywania. Inną formą

komunikowania jest komunikowanie niewerbalne.

1.2.3. Komunikacja niewerbalna

Komunikacja niewerbalna to mowa ciała. Jest zespołem bezdźwięcznych

komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych

kanałach jednocześnie. Informuje ona o podstawowych stanach emocjonalnych,

oczekiwaniach wobec odbiorcy, pochodzeniu. Może być nadawana nieświadomie lub

świadomie [Jarząbek 1994, s. 10]. Do głównych form komunikacji niewerbalnej

należą:

•

wyraz twarzy;

•

kontakt wzrokowy;

•

gesty i ruchu ciała;

•

dotyk;

•

postawa ciała;

•

wygląd zewnętrzny.

Badania prowadzone przez naukowców dowodzą, że aż 65% informacji

przekazywanych jest poprzez komunikację niewerbalną, a tylko 35% poprzez

komunikację werbalną. Dlatego nie warto kłamać, bo ruchy naszego ciała, mimika

twarzy zdradzą rozmówcy nasze zamiary [Sepkowska; śurakowski 1997]. Poniżej

omówię przykład formy komunikacji niewerbalnej. Tę formę komunikacji prezentuje

również ilustracja 4.

22

Ilustracja 4: Wygląd zewnętrzny i wyraz twarzy jako przykład komunikacji

niewerbalnej.

Źródło: Gifownik.PL. [dok. elektr.].

Wygląd umundurowanego stróża prawa nakłania kierowców do zachowania

zgodnego z prawem. Także jego wyraz twarzy stanowi najbardziej wymowny sposób

komunikacji niewerbalnej, świadcząc o stanie emocjonalnym. Gesty i ruchy ciała

towarzyszą człowiekowi w całym jego życiu. Gdy barierą pomiędzy ludźmi jest

niemożliwość porozumiewania się za pomocą dźwięku, wtedy gestykulujemy rękoma,

kiwamy głową, zaciskamy pięści, grozimy palcem. Każdy z tych gestów ma swoje

znaczenie, stanowiąc nieodłączny element procesu komunikowania. Ważne jest aby

pamiętać o tym, że odpowiednio dobrane i stosowane gesty oraz inne ruchy ciała

niezwykle pomagają w rozumieniu przekazywanych komunikatów [Oleksy, dok.

elektr.].

W ruchu drogowym, gdzie uczestników dzieli duża odległość, krótki czas, lub

dźwiękochłonne pojazdy, informacje przekazywane są sposób niewerbalny.

Najlepszym przykładem tego jest używanie kierunkowskazów w pojeździe. Włączając

je robimy to wyłącznie dla innych użytkowników dróg. Jest to rodzaj „rozmowy”. Inny

przykład stanowią elementy odblaskowe na ubraniach, w które wyposażony jest

pieszy, czy rowerzysta. Kierowca pojazdu z daleka widząc takiego użytkownika ruchu

drogowego ma czas na bezpieczne ominięcie go i zlikwidowanie potencjalnego

zagrożenia na drodze. Ponadto klasycznym przykładem komunikacji niewerbalnej jest

sygnał do zatrzymania dawany tarczą odblaskową przez osobę wykonującą kontrolę

drogową. Osoba ta machając tarczą odblaskową daje nam sygnał do zatrzymania się,

często równocześnie wskazując miejsce.

23

W polskiej ustawie

Prawo o ruchu drogowym

, obowiązują prawne z góry

ustalone reguły poruszania się po drogach. Czasami jednak (np. podczas korków)

kierowcy nie stosują się do tych reguł. Ma to miejsce, gdy kierowca pojazdu będąc

na drodze z pierwszeństwem przejazdu daje sygnał (machając ręką) kierowcy

stojącemu na drodze podporządkowanej, że ustępuje mu pierwszeństwa. Ma to na

celu usprawnienie ruchu pojazdów.

Ogólnie rzecz biorą komunikacja niewerbalna towarzyszy użytkownikom dróg

przez cały czas. Jest stosowana tam gdzie komunikat nie może być przesłany z „ust

do ust”. Komunikacja niewerbalna opiera się na ogólnie znanych gestach, znakach,

mimice twarzy. Niestety procesy i formy przekazu informacji nie przebiegają bez

zakłóceń. W życiu pojawiają się bariery, które utrudniają zrozumienie wiadomości.

Ich istotę i podział omówię poniżej.

1.2.4. Bariery komunikacyjne

Barierami komunikacyjnymi określa się wszystkie czynniki, które w jakimś

stopniu

utrudniają

zrozumienie

przesyłanej

informacji.

Poprzez

bariery

komunikacyjne może dojść do niezrozumienia komunikatów przesyłanych od

nadawcy do odbiorcy. Niektóre z barier stanowią zewnętrze czynniki, takie jak:

głośna muzyka, hałas uliczny. Te jednak łatwo zauważyć i usunąć. Jednak istnieją

jeszcze inne rodzaje barier. Są nimi bariery wewnętrzne wynikające ze stanów

emocjonalnych, gniewu, złej interpretacji komunikatów. Mogą się pojawiać zarówno

po stronie nadawcy jak i odbiorcy [Jasiukiewicz, dok. elektr.]. Poniżej przedstawię i

omówię najważniejsze z barier wewnętrznych pojawiających się w komunikacji:

•

Różnice kulturowe

– zależą od naszej przeszłości. Klimat gdzie dorastaliśmy,

gdzie obecnie żyjemy, stanowczo wpływa na nasz system poznawczy. Stąd

mogą pojawić się różne interpretacje tego samego komunikatu, powodując

nieświadomy chaos oraz niezrozumienie. Warto wspomnieć, że w różnych

krajach obowiązywać mogą różne przepisy ruchu drogowego. W Anglii,

Irlandii, na Cyprze, czy w Hong Kongu obowiązuje lewostronny ruch

pojazdów. W większości krajów Europy, prawostronny. Powoduje to chaos i

bariery komunikacyjne pomiędzy kierowcami [Wikipedia, dok. elektr.].

24

•

Brak umiejętności decentralizacji – zrozumieć w pełni rozmówcę można

jedynie dzięki przyjęciu jego perspektywy poznawania świata. Jeżeli ktoś

skupia się wyłącznie na własnym punkcie widzenia to nie jest zdolny do

przyjęcia innego punktu widzenia, a co za tym idzie, do poprawnego

zrozumienia komunikatu.

•

Utrudnienia percepcyjne – szybkość nadawania komunikatów, niewyraźna

mowa, jąkanie się, powodują niezrozumienie przesyłanej informacji.

•

Stereotypy – chętniej odbieramy informacje od osób o wysokim statusie

społecznym. Stają się one dla nas bardziej wiarygodne.

•

Wybiórczość uwagi – opieranie się tylko na wybranych faktach zdarzenia,

zamiast na całokształcie wypowiedzi, powoduje jej niezrozumienie.

•

Samopoczucie – uwarunkowania psychologiczne w dużej mierze zależą od

sposobu odbioru komunikatu [Jamrożek; Sobczak 1996].

Wymienione czynniki stanowią filtry, przez które przenika wypowiedź zanim

zostanie odkodowana w umyśle odbiorcy. Każdy proces komunikacji ma indywidualną

wartość znaczenia barier, gdyż uczestnicy komunikowania posiadają różne cechy

osobowościowe. Inny ciekawy podział zaprezentował nam Marian Jasiukiewicz.

Podzielił on bariery informacyjne na trzy duże grupy:

•

Fizyczne - hałas, akustyka pomieszczenia, wadliwa aparatura nagłaśniająca

lub jej brak, wada wymowy lub słuchu uczestników komunikacji, za niska lub

za wysoka temperatura, złe usytuowanie uczestników komunikacji w

przestrzeni.

•

Psychologiczne – których istota opiera się w rezerwie, obojętności, niechęci

(czasem wręcz we wrogości) do przedmiotu komunikacji lub nadawcy.

•

Kulturowe – polegające na różnym znaczeniu komunikatów w różnych

społecznościach. Mogą dotyczyć gestów, zapachów, dystansu między

rozmówcami, czasu, celu rozmowy.

Wszystkie te podziały barier dają się zauważyć podczas komunikacji w ruchu

drogowym oraz w życiu kierowców. Czytanie prasy obcojęzycznej, hałas uliczny,

przemęczenie długą podróżą czy niezrozumienie gestów innych kierowców są tego

najlepszym przykładem.

25

W rozdziale tym dokonałem przeglądu i wyjaśnienia podstawowych pojęć

zawartych w temacie pracy. Zrobiłem to, gdyż uważam, że warunkiem zrozumienia

tematu jest ich znajomość. Druga część rozdziału zawiera omówienie znaczenia i

miejsca informacji w procesie komunikowania kierowców. Omawiając model procesu

komunikowania, formy komunikacji i bariery komunikacyjne, chciałem uzmysłowić

rolę potrzeb informacyjnych kierowców, która będzie przedmiotem moich

zainteresowań w następnym rozdziale. Będzie on w całości poświęcony tym

problemom, a także analizie motoryzacji oraz sytuacji problemowych.

26

2. POTRZEBY INFORMACYJNE KIEROWCÓW

W ŚWIETLE LITERATURY PRZEDMIOTU

W poprzednim rozdziale omówiłem zagadnienia związane ze zjawiskiem

informacji w środowisku kierowców. Pozwoli to na zrozumienie potrzeb

informacyjnych, które omówię w tym rozdziale. Na początku zamierzam przedstawić

zarys dziejów motoryzacji, gdyż wiążą się z kształtowaniem omawianych potrzeb.

Kierując się postępem technologicznym okres ten podzieliłem na trzy okresy

czasowe. W drugiej części rozdziału przedstawię problematykę związaną z właściwym

doborem potrzebnej kierowcy informacji, oraz omówię najczęściej występujące

sytuacje problemowe, które go spotykają. Nie ominę też podania skutków

niezaspokojenia potrzeb informacyjnych.

2.1. Geneza i kształtowanie się potrzeb informacyjnych

kierowców

Na podłożu rozwijającej się historii motoryzacji, kształtowały się potrzeby

informacyjne kierowców. Miało to miejsce od początku XIX wieku, gdyż wtedy

zbudowano pierwszy pojazd przypominający samochód. Podczas już ponad

dwustuletniej historii, zaszło wiele zmian. Rozwój cywilizacji i techniki zmagał się w

dwoma wojnami światowymi. Jednak potrzeby informacyjne kierowców istniały od

początku i istnieją po dziś dzień. Zmienił się tylko dostęp do źródeł, które aktualnie

oferują niewspółmierne bogactwo informacji. Prześledźmy tę historię.

2.1.1. Okres od 1800 do 1918 roku

Początek rozwoju motoryzacji, a co za tym idzie zwiększonego popytu na

omawianą tu informacje datuje na XIX wiek. W 1801 roku brytyjski pionier w

konstrukcji maszyn parowych Richard Trevnhick zbudował pierwszy samochód.

Pojazd ten był napędzany silnikiem parowym, który wcześniej stosowany był w małej

lokomotywie parowej. Mógł on zabierać na swój pokład kilkanaście osób i poruszał

się z maksymalną prędkością 15 km/h. Dwa lata później Trevnhick założył z Londynie

przedsiębiorstwo taksówkowe, gdzie wykorzystywał te pojazdy. Kierowcy jego

27

przedsiębiorstwa uczyli się techniki ich prowadzenia tylko od samego ich

konstruktora. Wynalezienie samochodu było wielkim wydarzeniem, które zmusiło

innych konstruktorów do pracy nad jego udoskonaleniem. Posiadanie informacji

dotyczących jego budowy miało ogromną wartość. Konstruktorzy maszyn patentowali

swoje rozwiązania i czerpali ogromne zyski od konkurencji za możliwość ich

wykorzystania. W 1823 roku niemiecki konstruktor Brackenburg skonstruował silnik

gazowy, który mógł być stosowany jako napęd w samochodach. Nie był on jednak

zbyt upowszechniony, gdyż kierowcy uważali, że jest on konstrukcją bardzo

niebezpieczną. Obawiali się wybuchu gazu ze zbiornika. Wreszcie pod koniec lat 80-

tych XIX wieku trzej wybitni inżynierowie: Wilhelm Maybach, Gottlieb Wilhelm

Daimler i Karl Friedrich Benz, zbudowali pierwsze pojazdy z silnikami benzynowymi,

które od razu zyskały sobie wśród kierowców ogromną popularność [Rychter 1979].

Na początku XIX wieku obowiązywały już lokalnie przepisy regulujące

poruszanie się pojazdów po drogach i gościńcach. Jednak z uwagi na znikomą ilość

poruszających się w tym czasie pojazdów oraz braku specjalnych wymaganych

dokumentów do ich prowadzenia, nie były one szeroko rozpowszechniane. Na

skrzyżowaniach stały już drogowskazy, a przed niektórymi miejscowościami także

tablice ze stosownymi napisami. Co do ich wyglądu panowała wielka dowolność. Na

ziemiach polskich będących wówczas pod zaborami, najwcześniej sytuację na

drogach regulowało prawo pruskie. Wtedy też w przepisach większości krajów

europejskich zaczęto mówić między innymi o:...„trzymaniu się prawej strony drogi”...

i o tym, że:...„przy wymijaniu należy wybaczać w prawo”.... Była to bardzo cenna

informacja dla osób uczestniczących w ruchu drogowym [Rychter 1979] .

Samochody wraz z rozwojem techniki pod koniec stulecia przestały być

jedynie zabawką dla milionerów. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku pojawiły się

modele tanie i niezawodne, dostępne dla ludzi o przeciętnych zarobkach.

Doprowadziło to do szybkiego rozwoju zapotrzebowania na nie, oraz do potrzeby

zaspokojenia wiedzy o nich przez potencjalnych klientów, kierowców. Warto zwrócić

uwagę, że pod koniec XIX wieku nie było jeszcze telewizji, a transmisje radiowe były

o lokalnym zasięgu, odbiorniki należały do rzadkości. Jednym, ze źródeł o nich była

prasa oraz instrukcje przekazywane ustnie.

28

Pierwsze oficjalne przepisy regulujące ruch pojazdów po drogach ustalono w

Niemczech i we Francji. W 1898 roku wprowadzono we Francji pierwszą „Ustawę

samochodową". Była to tzw. „taryfa podatkowa”. Potem nastąpiły kolejne ustawy

ustalające cały szereg przepisów (np. dopuszczalne prędkości). W 1905 roku Jules

Perrigot wydał pierwszy kodeks drogowy. W 1909 roku zebrała się w Paryżu

Międzynarodowa Komisja, która opracowała „Europejski Kodeks Drogowy”. W

kodeksie tym znalazły się istotne informacje dotyczące oświetlenia pojazdów,

posiadaniu tablic rejestracyjnych, ustalono także pierwszych pięć międzynarodowych

znaków drogowych. Miały one wygląd okrągłych niebieskich tarcz z białymi

symbolami. Znaki te od 1909 roku obowiązywały również na ziemiach polskich [Znaki

drogowe, dok. elektr.]. Poniższy rysunek przedstawia znaki drogowe ustalone przez

Międzynarodową Komisję w Paryżu w 1909 roku. Znaki te przedstawia ilustracja 5.

Ilustracja 5. Znaki drogowe ustalone przez Międzynarodową Komisję w Paryżu w

1909 roku.

wygórowane niewidoczne zamykane przejazdy skrzyżowanie przerwa w

mostki i ostre zakręty kolejowe dróg komunikacji

Źródło: Znaki drogowe. [dok. elektr.].

Dysponując zaledwie kilkoma znakami drogowymi ciężko było zagwarantować

w pełni bezpieczeństwo ruchu. Dlatego zaczęto miejscowo opracowywać dodatkowe

znaki drogowe oparte na piktogramach oraz zawierające stosowne napisy. Napis,

który był umiejscowiony na znaku był wtedy gwarancją prawidłowego zrozumienia

informacji. Zwiastowało to początek gwałtownego zainteresowania motoryzacją.

29

1.2.2 Okres od 1918 do 1945 roku

W Polsce początkiem gwałtownego zainteresowania motoryzacją było

odzyskanie niepodległości. Już w roku 1918 w Rzeczpospolitej Polskiej były

wydawane licencje dla automobilistów, prawa jazdy, powstawały pierwsze komisje

egzaminacyjne dla kandydatów na kierowców. Często zasiadali w nich członkowie

automobilklubów, pasjonaci motoryzacji i wojskowi. Pierwsze dokumenty

uprawniające do kierowania były małymi, zielonymi książeczkami. Zawierały one

zdjęcie oraz dane osobowe kierowcy, datę uzyskania uprawnień oraz wykaz

przykazań automobilisty. Szczegółowe przepisy dotyczące wydawania praw jazdy

określono 3 lata później. W 1921 roku wszedł w życie pierwszy polski kodeks

drogowy zatytułowany: „Przepisy o ruchu pojazdów mechanicznych po drogach

publicznych” (obecna nazwa - ustawa z dnia 7 października 1921 r. o przepisach

porządkowych na drogach publicznych). Był to przełom w dziedzinie motoryzacji.

Kodeks ten scharakteryzował ściśle rodzaje dróg, pojazdów, oraz podzielił prawa

jazdy na kategorie. Zostały one zróżnicowane w zależności od rodzaju pojazdu.

Najniższa V kategoria, upoważniała do prowadzenia motocykli, a posiadacz pierwszej

kategorii, czyli kategorii najwyższej był już prawdziwym zawodowcem i mógł

prowadzić autobusy [Michalik, 1992]. W czerwcu 1921 roku otwarto w Polsce słynną

międzynarodową

szkołę

YMCA

(Kierowców

Stowarzyszenia

Młodzieży

Chrześcijańskiej), która prowadziła kursy i szkolenia na wysokim poziomie. Znany

przedwojenny miesięcznik „Auto” w roku 1924 stworzył tzw. „ewidencję szoferów”, w

której prowadził wykaz kierowców, którzy zdali egzamin i mogą prowadzić pojazdy

mechaniczne według nowych przepisów. Baza ta obejmowała wszystkie

województwa [Kociszewski, dok. elektr.].

W niektórych miastach na terenie Rzeczypospolitej powstawały lokalne prawa

regulujące ruch pojazdów. Poniżej przedstawię fragment takiego aktu prawnego

uchwalonego 30 listopada 1922 roku w Lublinie.

„...

Przepisy ruchu samochodowego uchwalone 30 listopada 1922 w Lublinie:

-

szybkość jazdy samochodem w obrębie miasta nie może przekraczać 10

kilometrów na godzinę

-

wszelkie wyścigi samochodowe w obrębie miasta są surowo zabronione

30

-

podczas jazdy po mieście należy trzymać się strony prawej, jeździć

umiarkowanie

-

nie jest wzbronionym omijać umiarkowanie wolno jadących

-

należy zwalniać szybkość przy wyjeździe z bram, przy wjeździe do nich, przy

skrzyżowani ulic, na skrętach i w miejscach gdzie ruch jest utrudniony

-

należy stosować się do przestróg dawanych przez policję oraz ustępować z

drogi pogrzebom, procesjom, pochodom, straży ogniowej, przechodzącym

oddziałom wojskowym

-

z nadejściem mroku zapalać latarnie

-

na widok spłoszonych koni czy też popędzanego bydła kierowca winien

wstrzymać się do czasu oswobodzenia drogi

-

samochody mogą jeździć trzymając się możliwie środka ulicy, przy czym

kierowca winien pamiętać, że ulica służy do użytku ogółu i zachowywać się

tak, aby jazdą swą nie krępować przejeżdżających dorożkami, powozami,

wozami itp.,...”

Źródło: Hucał, Jacek.

Lublin – moje miasto

[dok. elektr.].

Z roku na rok wzrastało zainteresowanie szkołami jazdy i Agendy wojskowe

oraz YMCA traciły monopol na nauczenie. Powstała Sekcja Samochodowa Koła

Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej, kursy zaczął też organizować

Akademicki Związek Sportowy. Często dla zareklamowania się, kursy były

prowadzone przez „mistrzów kierownicy”. Niektóre szkoły jazdy w celu przyciągania

klientów oferowały swoim kursantom kupno nowego samochodu na dogodnych

warunkach. Na szczęście „promotoryzacyjna” polityka rządu w tym okresie znacznie

sprzyjała rozwojowi motoryzacji w kraju. Kupując nasz rodzimy pojazd (np. Polski

FIAT 508) można było sobie odliczyć 20% ceny. Informacje dotyczące rabatów

można było znaleźć w codziennej prasie [Kociszewski, dok. elektr.].

Dwaj eksperci Oddziału Ruchu Ulicznego przy Komisariacie Rządu m. st.

Warszawy, Adam Tuszyński oraz Eugeniusz Olechowicz, opracowali małą broszurkę

dla kandydatów na kierowców zatytułowaną: „Egzamin kierowcy”. Broszurka była

doskonałą informacją dla przyszłych kierowców. Zawierała 792 pytania i odpowiedzi

z zakresu budowy pojazdu, techniki jazdy i przepisów ruchu drogowego. Z

31

pozostałych zawartych w poradniku wskazówek można było się dowiedzieć, że

prywatne samochody w okresie międzywojennym nie podlegały okresowym

badaniom technicznym, natomiast pojazd wyposażony w hamulce na cztery koła

musiał mieć na tylnim błotniku czerwony trójkąt, ostrzegający o mocnych hamulcach.

Dopuszczalna prędkość na ulicach Warszawy wynosiła wtedy 40 km/h. Ponieważ

jednak dominował ruch konny, szofer mógł znaleźć w poradniku takie, m.in.

przestrogi: „...płochliwe konie rozpoznaje się po nastawionych z daleka uszach...”

[Kociszewski, dok. elektr.].

Ten szybki i jakże obiecująco zapowiadający się rozwój motoryzacji i wzrost

zainteresowania szkoleniami kierowców został okrutnie przerwany przez hitlerowców

w 1939 roku drugą wojnę światową. Podczas wojny przepisy oraz gospodarkę

podporządkowano okupantowi, przyznając liczne przywileje wojsku Wehrmachtu, SS

oraz policji. Niszczono przemysł motoryzacyjny i komunikacyjny. Potrzeby

informacyjne kierowców zaczęły zamierać.

2.1.3. Okres od 1945 do 2007 roku

Po wojnie, pod koniec lat czterdziestych wraz z odbudową państwa,

odbudowywano strukturę komunikacyjną kraju. Ogrom zniszczeń, który przyszło

usuwać pozwolił dopiero w latach pięćdziesiątych prężnie rozwinąć się dziedzinie

motoryzacji. Nadawano już wówczas w Polsce audycje radiowe i telewizyjne, jednak

obarczono je cenzurą. Taką samą cenzurą została objęta cała prasa i wydawnictwa

książkowe dotyczące motoryzacji. Jedyną słuszną i prawdziwą informacją dla

kierowców było słowo tzw. „władzy ludowej”. Propagowano przemysł i pomysły

własne oraz zaprzyjaźnionego sąsiedniego państwa, Związku Radzieckiego. Nie

można było usłyszeć o nowatorskich pomysłach motoryzacyjnych naszych zachodnich

sąsiadów. Z dostępnych mediów oraz periodyków, kierowca dowiadywał się o

obowiązującym limicie kilometrów. W ciągu miesiąca mógł przejechać tylko 200 km.

Jadąc z Krakowa do Warszawy, musiał jechać w ostatnim dniu miesiąca, aby

dojechać w nowym okresie rozliczeniowym. O swoim istnieniu dawał znać także

Urząd Likwidacyjny. Informował on, że po wojnie wszystkie pojazdy są własnością

państwową. Jeżeli ktoś chce odkupić swój dawny pojazd musi wnieść odpowiednią

32

opłatę. Te niedogodności zniechęcały kierowców do kupna samochodu i realizowania

swoich marzeń [Groniowski 1963].

W latach pięćdziesiątych do wzrostu zapotrzebowania polskich kierowców na

informacje przyczyniła się produkcja dwóch polskich pojazdów: Warszawy i Syreny.

Na

zachodzie

w

mediach

było

głośno

o

nowatorskim

zawieszeniu

hydropneumatycznym

Citroena

oraz

bezpiecznych

trzypunkowych

pasach

bezpieczeństwa montowanych w Volvo [Groniowski 1963].

W latach sześćdziesiątych w Polsce wszedł w życie nowy przepis regulujący

ruch drogowy. Była to ustawa z dnia 27 listopada 1961 roku o bezpieczeństwie i

porządku ruchu na drogach publicznych. Była ona bardzo nowatorska i słusznie

zastąpiła starą ustawę sprzed 40 laty. Pod koniec lat sześćdziesiątych ruszyła w

Polsce produkcja bardzo udanego Fiata 125p. Na zachodzie Jensen Interceptor FF

wyprodukował pierwszy samochód sportowy z napędem na cztery koła.

Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte w Polsce nie przyniosły ze sobą wielkich

zmian. Wciąż propagowano socjalistyczne spojrzenia na kraj i wąskie gardło

informowania społeczeństwa o nowinkach motoryzacyjnych. Komunistyczne władze z

początkiem lat siedemdziesiątych wprowadziły akcję pod kryptonimem „Posesja”,

mającą na celu usuwanie starych, niesprawnych wraków pojazdów przedwojennych

stojących na podwórkach. Rozpoczęło się karanie właścicieli zabytkowych pojazdów

przedwojennych za niesprawne opuszczone pojazdy. Utrudnieniem było to, że

właściciele tych wraków, aby oddać pojazd na złom musieli go pociąć i sprzedać w

kawałkach [Muzeum Motoryzacji i Techniki, dok. elektr.]. Lata te były również

ciężkim okresem do podróżowania. Zamykano stacje paliw, wprowadzono paliwo na

kartki (1982-1988r.). Wielu kierowców chowało swoje pojazdy do garażu przestając

się nimi interesować. Warto wspomnieć, że samochód na owe czasy był symbolem

luksusu i kierowcy podróżowali nimi w większości tylko do kościoła. Wszystko to

spowodowało stagnację w ruchu informacyjnym. W lutym 1983 roku ustanowiono

nowe prawo o ruchu drogowym, które obowiązywało jeszcze kilkanaście lat. Zmiany

dopiero zaszły po 1989 roku, po zmianie ustroju kraju na kapitalistyczny oraz o

wprowadzeniu większych swobód dla obywateli.

W latach dziewięćdziesiątych po zniesieniu cenzury, kierowca miał szeroki

dostęp do każdej przydatnej mu informacji. Poprzez telewizję satelitarną, radio,

33

światowe magazyny motoryzacyjne mógł w pełni zaspokajać swoje potrzeby

informacyjne. W okresie tym powstało także wiele prywatnych ośrodków szkolenia

kierowców, niezależnych magazynów motoryzacyjnych, stowarzyszeń miłośników

motoryzacji.

Z początkiem XXI wieku w Polsce rozpowszechnił się dostęp do Internetu,

który jest ogromnym medium informacji z tej dziedziny. Dzięki jego walorom,

kierowca w ekspresowym tempie i o każdej porze, może znaleźć pożądaną informację

(czasopisma elektroniczne, systemy informacyjne RRS, oficjalne strony firm

samochodowych). Również po wejściu Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku,

nasz kraj zwiększył swoje zaangażowanie w dziedzinie dostępu do informacji. Wciąż

taniejący i coraz bardziej dostępny Internet oraz profesjonalna literatura fachowa,

gwarantują kierowcom zaspokajanie swoich potrzeb informacyjnych. Uświadamiane

zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem środowiska, wdrażanie polityki

transportowej według zasad ekorozwoju, czy skuteczne informowanie o istotnej roli

bezpieczeństwa na naszych drogach daję poczucie sytości informacyjnej. Kierowcy

już nie muszą jak dawniej szukać informacji, gdyż aktualnie przychodzi ona do nich

sama [Biedrzycka 2005, s. 4-6].

Podsumowując warto zwrócić uwagę, że potrzeby informacyjne towarzyszą

kierowcy od początku istnienia motoryzacji. Dawniej ich zaspokajanie było wyraźnie

utrudnione, gdyż istniało mniej źródeł informacji, z których można się było czegoś

dowiedzieć. Obecnie technologia XXI wieku oraz wolność, daje możliwość

poszukiwania w nieograniczonej liczbie informacji i zaspokajania swoich potrzeb

informacyjnych przez kierowców (Internet, media). Przejdę teraz to omówienia

problematyki potrzeb informacyjnych wśród kierowców.

2.2. Specyfika potrzeb informacyjnych kierowców

Jak już wcześniej wspomniałem, potrzeba towarzyszy człowiekowi od początku

jego narodzin. Jest obecna w środowisku w którym żyje i jest wyznacznikiem jego

egzystencji. W dzisiejszych czasach środowisko to stało się swego rodzaju powłoką

informacyjną, która nas wszystkich otacza, i z którą trzeba żyć w symbiozie.

Środowisko to nazywane jest antropoinfosferą. Antropoinfosfera może oddziaływać

na człowieka w sposób pozytywny i negatywny, wytwarzając przy tym w pewnie

34

określone potrzeby. Jednak nie jest tak prosto je zaspokoić, gdyż ogromna ilość

źródeł informacji doprowadza do frustracji i zagubienia. Informacje nabyte z

otoczenia mają wpływ na zachowanie kierowcy, na jego stan fizyczny i psychiczny

[Babik, dok. elektr.]. Przyjrzyjmy się tym problemom.

2.2.1. Problem z właściwym doborem potrzebnej informacji

Sytuacja, w której kierowca nie może wybrać właściwej i najbardziej słusznej

dla siebie informacji wiąże się z narastaniem jego zakłopotania, frustracją oraz

zagubieniem. Dzieje się tak, gdyż środowisko, w którym żyje staje się coraz bardziej

skomplikowane, złożone. Łatwość wytwarzania i rozsyłania informacji w połączeniu z

brakiem nadzoru nad jej jakością i ilością powoduję swego rodzaju „mgłę

informacyjną”, która ogromnie go dezorientuje [Babik 2002]. Sytuacja ta doprowadza

do tego, że kierowca podczas dobierania sobie informacji musi zmagać się z jej

nadmiarowością, zniekształceniami, zakłóceniami oraz zanieczyszczeniami. Do

zwalczania tych niepożądanych zjawisk potrzebuje narzędzi oraz wiedzy. Poniżej

scharakteryzuje kilka najważniejszych problemów informacyjnych nękających

kierowców, które wywołują u nich sytuacje problemowe:

•

Nadmiar informacji – zbyt duża ilość napływających informacji to jeden z

najgroźniejszych skutków technologii komunikacyjno-informacyjnych.

Paraliżuje ona umysł kierowcy, który nie jest w stanie wszystkiego

przetworzyć. Nadmiar informacji zwany jest też „infostresem” [Louise, dok.

elektr.].

•

Informacja nieuporządkowana – posiada niewielką wartość informacyjną.

Chaos informacyjny powoduje zagubienie. Uporządkowanie informacji

wymaga czasu, którego czasami kierowca nie posiada.

•

Pominięcie informacji (luka informacyjna) – bierze się z braku możliwości

całościowego oglądu komunikatu i zapanowania nad nim. Czasami odbywa

się celowo, gdyż odbiorca usiłując sobie poradzić z nadmiarem informacji,

odrzuca ją [Babik dok. elektr.].

•

Problematyczna wartość informacji – wartość otrzymywanych informacji

uzależniona jest w większości od jakości źródła. Kierowca musi otrzymywać

35

informacje o dużej wartości, gdyż na jej podstawie opiera swoje decyzje

[Materska, dok. elektr.].

Jak widać problem doboru właściwej informacje jest dość złożony i wymaga

od strony odbiorcy głębokiej analizy. Informacja, która dociera do kierowcy nie może

być niewłaściwa, gdyż spowoduje ona nieporozumienia w przebiegu komunikacji, co

w konsekwencji przełoży się na dezorientacje w przebiegu ruchu drogowego. Na

barkach kierowcy spoczywa więc trudne zadanie. Przejdźmy teraz do analizy

najczęściej spotykanych przez kierowcę sytuacji problemowych, które rodzą potrzebę

informacyjną.

2.2.2. Sytuacje problemowe rodzące potrzebę informacyjną

W środowisku kierowców tak jak i w środowisku innych grup społecznych

rodzą się sytuacje problemowe. Stwarzają one potrzebę informacyjną, która z kolei

prowadzi do chęci jej zaspokojenia. Poniżej przedstawię kilka najczęściej

występujących sytuacji problemowych występujących w życiu kierowców:

•

Wypadek

Każdy kierowca, który porusza się po drogach wie, że nieodłącznym

zjawiskiem w ruchu drogowym są wypadki i kolizje. Niestety często są one tragiczne

w skutkach, gdyż spotkanie pieszego z samochodem, albo dwóch pojazdów jadących

z dużą prędkością często powoduje uszczerbek na zdrowiu. Optymistyczny jest fakt,

że ilość wypadków drogowych oraz ofiar śmiertelnych w Polsce z roku na rok maleje

[

Komenda Główna Policji

, dok. elektr.].

Kierowca uczestniczący w wypadku, kolizji drogowej czy będący świadkiem

takiego zdarzenia, jeżeli nie ma poważnych obrażeń, powinien zareagować niosąc

pomoc. I tu nasuwa się poważny problem, jak to zrobić? Na kursie prawa jazdy uczą

zasad niesienia pierwszej pomocy, lecz dla niektórych kierowców kurs ten był bardzo

dawno. Informacje i wskazówki podawane na nim dawno uległy zapomnieniu.

Dodatkowo w aktywnym działaniu przeszkadza szok i stres, który uniemożliwia

opanowaną i sprawną organizację akcji ratowniczej [Majkowski; Kuś 1988, s. 76-83].

Poniżej zamieściłem ilustracje 6 uszkodzonego pojazdu, która daje kierowcy wiele do

myślenia.

36

Ilustracja 6: Wypadek samochodowy.

Źródło: Komenda Główna Policji. [dok. elektr.].

W późniejszym okresie sytuacją problemową staje się naprawa zniszczonych

pojazdów, odszkodowania, załatwianie niezbędnych formalności. Wszystko to wiąże

się potrzebą uzyskania informacji, która nie wpędzi nas w niepotrzebna koszty oraz

stracony czas.

•

Awaria pojazdu

Prowadząc pojazd silnikowy, prowadzimy przedmiot, który czasami ulega

awarii. Chociaż awarie raczej dotyczą pojazdów leciwych to jednak nie jest to regułą.

Gdy prowadzony pojazd nagle zatrzyma się, albo zacznie w nim coś hałasować,

kierowca wytęża swój intelekt, aby poznać przyczynę tego zjawiska. Rodzi się mocna

potrzeba uzyskania informacji w sytuacji, która nas zaskoczyła. Z reguły jeżeli od

razu kierowca nie zdoła odnaleźć przyczyny awarii opierając się na swojej wiedzy i

doświadczeniu to szuka jej w innych źródłach. Niektóre firmy ubezpieczeniowe, oraz

zakłady mechaniczne śpieszą na ratunek zakłopotanemu kierowcy, ale taka usługa

kosztuje. Awaria jest dobrym bodźcem do wzbogacenia swojej wiedzy na temat

budowy pojazdu. Szkoda, że zazwyczaj następuje to po zaistniałym fakcie. Częstą

awarią pojazdu z którą kierowca się spotyka to defekt ogumienia. Sytuacje tę

przedstawia ilustracja 7.

37

Ilustracja 7: Awaria pojazdu (defekt ogumienia).

Źródło: Szymkiewicz, Tomasz red.

Kolumb.

[dok. elektr.].

Mężczyzna wymieniający koło poza siłą musi posiadać także wiedzę, która

pozwoli mu ruszyć w dalszą drogę.

•

Niewłaściwe oznakowanie drogi

Częstą zmorą kierowców są niekompletne lub mało sprecyzowane znaki drogowe.

Znaki te mając na celu pomagać i wskazywać właściwą drogę, utrudniają kierowcom

poruszanie się po jezdni. Pozamazywane tablice, poprzekręcane tarcze znaków,

leżące znaki, to częsty krajobraz naszych polskich dróg. Kierowca bez ich

kompletności, gubi się i powstaje u niego nagła potrzeba doinformowania się. Dzieje

się tak, np. w przypadku pierwszej wycieczki do nieznajomego miasta, albo jazdy

podczas mgły. Każdy doświadczony kierowca kiedyś zabłądził i wie, że stan ten

wywołuje złość i frustrację. Poniżej (ilustracja 8) przedstawię znak drogowy, który

przez celowość i dziecinadę stał się dla użytkowników ruchu drogowego nieczytelny.

38

Ilustracja 8: Nieczytelny znak drogowy „droga dla pieszych i rowerów”.

Źródło: Opracowanie własne.

Oblepiony naklejkami znak drogowy staje się dla kierowcy nieczytelny.

Prowadzi to do sytuacji problemowej, gdyż użytkownik ruchu drogowego musi mieć

pewność czy go znak dotyczy.

•

Zmiany przepisów ruchu drogowego

W Polsce co rok przybywa znaków drogowych, zmieniają się także przepisy

regulujące ruch drogowy [Dąbrowski 2007, s. 23]. U kierowcy widzącego nowy znak,

albo obserwującego nowatorskie, dziwne zachowania grupy kierowców, rodzi się

nowa potrzeba informacyjna, której zaspokojenie jest konieczne z punktu widzenia

ciekawości i bezpieczeństwa. Ta zmiana jest szczególnie widoczna po wejściu Polski

do Unii Europejskiej. Zlikwidowanie tzw. „tabliczek zielonych strzałek”,

dezorientowało kierowców. Problemem naszych kierowców są też zmiany w

przepisach drogowych w innych krajach [

Komenda Główna Policji

, dok. elektr.].

Należy tu się z mojej strony przypomnienie o tym, że kierowca musi na bieżąco

śledzić zmiany przepisów drogowych, gdyż nieznajomość ich nie zwalnia go od

odpowiedzialności karnej. Czyli za niewiedzę, może zapłacić, stąd tak ważne jest

zaspokojenie tej potrzeby.

39

•

Warunki atmosferyczne

Ostatnią

potrzebą,

którą

omówię,

jest

informacja

o

warunkach

atmosferycznych (drogowych). Dopasowanie prędkości, stylu jazdy, opon,

specyfikacji płynów w pojeździe, zależne jest od panujących warunków

atmosferycznych. Wyruszanie w daleką podróż powoduje u kierowców wzmożoną

potrzebę zasięgnięcia informacji na ten temat [AutoBild.de, dok. elektr.]. Każdy

kierowca powinien sobie zdawać sprawę jak warunki atmosferyczne wpływają na

bezpieczeństwo jazdy. śyjemy w zmiennym klimacie i wahania temperatur. Opady

śniegu, lód, deszcz, zmuszają nas do podjęcia maksymalnych działań w celu zadbania

o bezpieczeństwo na drodze. śadne nowoczesne systemy typu: ABS, ESP, nie

zmienią praw fizyki. Kierowca musi sam na podstawie uzyskanych informacji o

warunkach atmosferycznych, uważać na drodze [

PZU S.A

., dok. elektr.].

Istnieje jeszcze wiele innych potrzeb informacyjnych, których nie w sposób tu

omówić. Uważam, że te są najważniejsze i na ich podstawie będę przeprowadzał

swoje badania. W dalszej części rozdziału przeanalizowałem skutki niezaspokojenia

potrzeb. Zagadnienie to dopełnia zawartość tematyczną rozdziału.

2.2.3. Skutki niezaspokojenia potrzeb

Psycholodzy,

a

zwłaszcza

zwolennicy

psychoanalizy

uważają,

że

postępowaniem człowieka rządzą potężne i nieświadome siły wywołane przez

potrzeby i chęć ich zaspokojenia. To wyolbrzymienie roli czynników motywacyjno-

emocjonalnych wiąże się z procesami poznawczymi. Psychoanaliza ludzka kładzie

nacisk na słabe, patologiczne strony człowieka. Wiadomo jednak, że podstawą

egzystencji człowieka jest jego rozwój i dążenie do samorealizacji. Następuje to

poprzez zaspokojenie potrzeb. Niestety czasami z powodu niewłaściwych warunków

społecznych, zaspokojenie potrzeb staje się niemożliwe [Kulczycki, dok. elektr.].

Jak już wspomniałem w pierwszym rozdziale teoria potrzeb Abrahama

Maslowa zakłada, że potrzeba jest wywołana brakiem czegoś. W konsekwencji

wywołuje to dążenie do zaspokojenia tego braku. Według Maslowa taki stan

prowadzi do redukcji napięcia motywującego, niezaspokojenie wywołuje zmiany

stanów emocjonalnych, a w konsekwencji prowadzi do takich chorób jak depresja,

apatia, alienacja, nerwica egzystencjalna [Siek 1986].

40

Niezaspokojenie potrzeb informacyjnych może być też przyczyną lęku.

Prowadzi ono do różnych patologii uniemożliwiających pełny, normalny rozwój

psychiczny [Obuchowski 1967]. Próg powstawania lęków oraz frustracji jest

indywidualny dla każdego człowieka. Dla jednych wyższy, u innych niższy i zależy od:

•

stanu systemu nerwowego;

•

subiektywnej wartości dobra, którego człowiek został pozbawiony;

•

treningu sytuacji frustracyjnych, który wyrabia odporność na frustracje;

Jak widać długotrwały stan niezaspokojenia silnej potrzeby może zostawić ślad na

całe życie. Niezaspokojenie potrzeb wywołuje cierpienie, a często wypaczenie

osobowości [Sękowska 1982, s. 238-239]. Kierowca nie może zbyt szybko popadać w

frustracje, dlatego w przypadku przewozu dużej ilości osób lub ciężkiego towaru

przechodzi dodatkowe testy. Kierowca, który ich nie zaliczy nie może prowadzić

pojazdów zawodowo.

W rozdziale tym starałem się przedstawić problematykę potrzeb

informacyjnych kierowców. W realizacji tego celu stało się niezbędne omówienie

historii motoryzacji od początku jej istnienia. W jej analizie uwypukliłem przyczyny

zainteresowania się kierowców informacją. W drugiej części rozdziału poruszyłem

najważniejsze problemy związane z doborem informacji. Opierając się na

najważniejszych sytuacjach problemowych rozważyłem genezę powstawania potrzeb

informacyjnych. Rozdział dopełniłem omówieniem skutków niezaspokojenia potrzeb

informacyjnych. W kolejnym rozdziale będzie mowa o źródłach informacyjnych

dostępnych dla kierowców. Poddam je podziałowi i scharakteryzuje ich walory.

41

3. ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU

W poprzednich rozdziałach omówiłem problematykę związaną z procesem

komunikowania oraz naświetliłem potrzeby informacyjne kierowców. W celu

dopełnienia podjętego przeze mnie tematu omówię podstawowe źródła informacyjne,

które zaspokajają potrzeby informacyjne kierowców. Niniejszy rozdział poświęcony

jest w całości tej tematyce. Wybrane przeze mnie źródła podzieliłem na medialne,

tradycyjne, znaki drogowe oraz źródła prawne. Do medialnych zaliczyłem: prasę,

radio, telewizję i Internet; do tradycyjnych: czasopisma fachowe, książki, ulotki,

broszurki, mapy. Znaki drogowe oraz źródła przepisów prawnych omówiłem osobno.

Zaprezentowane w rozdziale źródła, będą jednym z elementów moich badań

własnych.

3.1.

Media jako źródło informacji

Media definiowane są jako w pełni zorganizowane i sprawne kanały

informacyjne dostępne dla społeczeństwa. Słowem m e d i a określa się środki

masowego przekazu. Są nimi urządzenia lub instytucje za pomocą których kieruje się

pewnie treści (informacje) do bardzo licznej i zróżnicowanej grupy odbiorców. Do

środków masowego przekazu zaliczamy między innymi: prasę, radio, telewizję.

Nowym rodzajem mediów są tzw. „mass-media”, do których zaliczamy Internet.

Podstawą funkcjonowania mediów jest zaistnienie procesu przekazywania informacji

z centrum, określanego jako źródło, do szerokiego grona odbiorców (społeczeństwa).

Dlatego środki masowego przekazu uważa się za szczególnie doniosły i najbardziej

bezpośrednio działający warunek rozwoju społeczeństw. Media mają działać dla

dobra społecznego. Dlatego powinny być niezależne od matactwa, przekupstwa oraz

manipulacji [Kłoskowska 1983].

Zawartość treściowa mediów opiera się na następujących elementach:

•

komunikat czyli przekaz, wiadomość;

•

nośnik komunikatu – podłoże na którym zostały zapisane informacje;

•

urządzenie umożliwiające przekazywanie komunikatu od nadawcy do odbiorcy.

Informacja medialna nie powstaje samoistnie. Musi mieć swojego autora, który

jest odpowiedzialny za jej treść, oraz takie parametry (cechy) jak: wiarygodność,

42

czytelność, aktualność, rzetelność. Dawniej ludzkość dysponowała ograniczoną i

bardzo powolną techniką przekazywania informacji. Aktualnie dzięki łączom

kablowym oraz szeroko rozbudowanemu przekazowi satelitarnemu, dostęp do

informacji stał się bardzo szybki. Przykładem tego jest sieć Internet. Poza zaletami,

media posiadają także swoje wady. Należy wymienić tu: problem zgodności treści z

prawdą, problem stosowalności reklamy, cenzura, czy manipulację efektami

komputerowymi [Jankojć, dok. elektr.].

W poniższych podrozdziałach omówię krótko historię oraz charakterystykę

mediów takich jak: prasa, radio, telewizja oraz Internet, oraz ich znaczenie dla

kierowców.

3.1.1. Prasa

Najstarszym rodzajem mediów jest prasa. Powstanie prasy datujemy na około

II wiek p.n.e. W Chinach na dworze dynastii „Han” zaistniała potrzeba informowania

społeczeństwa o nowych dekretach carskich, nominowaniu urzędników i życiu dworu.

W przybliżonych czasie w Rzymie, z ręki Juliusza Cezara zaczęto wydawać „Acta

Diurna” [Adamczuk, dok. elektr.]. W większości przypadków na początku nowej ery

wydawanie prasy stało się potrzebą chwili. Prasa była adresowana do konkretnych

środowisk w celu zaspokojenia ich potrzeb informacyjnych. Technika ta stała się

jednak niewystarczająca. Problemem stał się niski nakład spowodowany odręcznym

przepisywaniem i powolnym wydawaniem prasy. Dopiero w XV wieku po

wynalezieniu druku przez Johannesa Gutenberga nakłady prasy zaczęły się rozrastać,

powiększały się kilkukrotnie. Jednak po pewnym czasie społeczeństwu przestały

wystarczać krótkie i symboliczne wieści. Domagało się ono większych porcji

informacji, gdyż głód informacyjny był coraz większy. W Polsce początki prasy sięgają

siedemnastego wieku, gdzie na dworze Jana Kazimierza, królowa Ludwika Maria

zainicjowała wydawanie gazety periodycznej „Merkuriusz Polski”. Dynamiczny rozwój

prasy możemy zauważyć w siedemnastym wieku. W okresie tym prasa ukazywała się

co kilka dni, a czasem codziennie. Wypełniały je w większości korespondencje z

wojen i życia publicznego. Na początku XIX wieku w momencie kształtowania się

informacji dla kierowców, prasa była najszybszym i najbardziej wiarygodnym źródłem

informacji. Rozwijała się bardzo szybko i dopóki nie wynaleziono radia i telewizji byłą

43

skarbnicą informacji dla kierowców. Prasa jako pierwsza z mediów wytworzyła wielkie

zbiorowości odbiorców. Są nimi osoby, które z góry wiedzą, że znajdą w niej

wiadomości im potrzebne.

Aktualnie prasa dla kierowców to dzienniki oraz gazety ukazujące się

najrzadziej dwa razy w tygodniu. Jej charakterystyczną cechą jest duży format i

kiepskiej jakości materiał (nośnik informacji). W prasie można za to znaleźć

informacje bardzo aktualne. Informacje dla kierowców zawarte w prasie ograniczają

się raczej do artykułów oraz osobnych rubryczek, w których możemy znaleźć

informacje dotyczące pogody na najbliższe dni, wypadków na drodze, czasami

znajdziemy informacje przestrzegające o remontach, ograniczeniach w ruchu oraz

ogłoszenia kupna-sprzedaży. Do tej grupy zaliczyć trzeba też bezpłatne gazety

lokalne, np. „Echo Krakowa” czy „Metro”. Niektóre gazety oferują kierowcom

specjalne dodatki motoryzacyjne, w których możemy znaleźć serwisy - poradniki,

informacje o nowościach, tunning pojazdów. Do gazet tych należy między innymi

„Fakt”, „Gazeta Wyborcza”, „Gazeta Wrocławska”. Jednak stwierdzam, że nie ma

fachowej prasy dla kierowców, która byłaby źródłem aktualnej wiedzy na te tematy.

Rolę tę pełnią dopiero czasopisma, które ukazują się z częstotliwością co najmniej raz

w tygodniu i które są omówione w innym rozdziale.

Jak widać prasa od dawna odgrywała znaczną rolę w życiu społeczeństw. Z

początkiem XIX wieku, gdy rozwijała się motoryzacja i powstawało zapotrzebowanie

na informacje przez kierowców, prasa była niezbędna. Proste i sygnalne informacje

umieszczane w dziennikach dotyczące nowinek motoryzacyjnych oraz kształtowania

się przepisów ruchu drogowego są chętnie odbierane przez kierowców. W XX wieku

w związku z olbrzymim zapotrzebowaniem na tego typu informacje powstały

czasopisma fachowe.

3.1.2. Radio

Po kilkusetletniej historii prasy, u schyłku XX wieku do środków komunikacji

masowej dołączył wynalazek techniczny w postaci radia. W pierwszych dwóch

dziesięcioleciach XX wieku radio miało wyłącznie charakter instrumentalny, służyło

także celom militarnym oraz żegludze morskiej. Pierwsza stacja radiowa powstała w

roku 1920 w Pitsburgu. Od tego roku w Ameryce w zaskakującym tempie wzrastała

44

ilość radioodbiorników czyniąc radio urządzeniem do przekazywania informacji

masowej. Po kilku latach radio zaczęło uchodzić za źródło informacji, oraz za forum

do publicznych debat. Rozwój radia jako źródła informacji w latach dwudziestych i

trzydziestych dzięki łatwej technologii i prostej konstrukcji odbiorników szybko

osiągnął rozmiary masowe [Radio Polska, dok. elektr.]. W 1929 roku radia zaczęto

instalować w samochodach (USA). W latach powojennych było silnie upaństwowione

i cenzurowane. Współcześnie wielość stacji stwarza silny podział tematyczny

(religijne, konserwatywne, młodzieżowe). Prócz tego istnieją stacje lokalne silne

związane ze swoją małą społecznością. Główną zaletą radia jako środka przekazu jest

zdolność do pokonywania przestrzeni i natychmiastowego rozchodzenia się na

ogromnym obszarze. Dzięki radiu dokonało się równouprawnienie najbardziej

odległych siedzib ludzkich i centrów wielkomiejskich pod względem odbioru

informacji. Ponadto radio nie wymaga umiejętności czytania co ma ogromną wagę w

niskorozwiniętych środowiskach. Specyficzna jej właściwością jest łatwość percepcji,

można słuchać radia wykonując jednocześnie inne czynności. śywy głos docierający

od odbiorcy daje silniejsze poczucie kontaktu z nadawcą niż prasa, przez co przekazy

wydają się być wiarygodniejsze. W połowie lat 50-tych liczba odbiorników na świecie

gwałtownie wzrosła. Było to spowodowane bumem montowania radia w

samochodach [Miszczak 1976].

W Polsce i na świecie bardzo popularne są programy radiowe nadawane

specjalnie dla kierowców. Są one w szczególności adresowane dla kierowców, którzy

posiadają radioodbiorniki w swoich samochodach. Pierwszym i najbardziej znanym

programem radiowym w Polsce dla kierowców była audycja „Radio Kierowców”,

prowadzona przez I-szy Program Polskiego Radia. Program ten swój początek miał w

1974 roku i rozwijał się dynamicznie wraz ze wzrostem przemysłu motoryzacyjnego

w Polsce. Audycja ta zawierała prognozę pogody, relacje korespondentów

terenowych, wywiady, felietony i komentarze. Z czasem specjalnością „Radia

Kierowców” było propagowanie akcji: „Uwaga! Bądź przezorny na drodze”,

organizowanej przy okazji wzmożonego ruchu wakacyjnego i świątecznego. Na

przestrzeni lat audycja „Radio Kierowców” zmieniała porę emisji, wzbogacała się o

dodatkowe cykle, jak np. „Z melodią w samochodzie”, „Radio w samochodzie” lub

„Salon samochodowy Radia Kierowców”. Niezmiennie przez 30 lat dominującym

45

tematem pozostało bezpieczeństwo, propagowanie znajomości prawa o ruchu

drogowym oraz bezpiecznym i kulturalnym zachowaniu. Jest to misja radia

publicznego, którą „Radio Kierowców” wypełnia przez cały czas obecności na antenie

Programu I-szego Polskiego Radia [Radio Kierowców, dok. elektr.].

Aktualnie prawie każda stacja radiowa na świecie posiada swój serwis

motoryzacyjny. Nadawany kilka razy dziennie, dostarcza kierowcy aktualnych

informacji o drogach, dostarcza rozrywki, oraz informacji związanych z motoryzacją.

Istnieją także specjalne listy przebojów dla kierowców. Wybierana muzyka ma umilić

kierowcom podróż.

Istnieją także stacje radiowe adresowane dla wąskiego grona kierowców.

Jedną z takich stacji jest „Radio Truck”. Stacja ta jest jak prawdziwy przyjaciel

wszystkich kierowców ciężarówek. Program tej stacji w pełni opiera się na

informacjach o stanie dróg, utrudnieniach w trasach tranzytowych, noclegach,

przejściach granicznych. Zawiera także nowinki ze świata motoryzacji, rozmowy z

producentami i muzykę. W Szwajcarii przy tunelu Gothard jest nadawane radio

„InfoTunel”. Informuje ono kierowców o korkach przed tunelem.

Podsumowując trzeba stwierdzić, że radio jest dla kierowców medium

informacji bardzo osobistym. Dostarcza informacji, rozrywki i towarzystwa. Robi to w

sposób dyskretny, nie przeszkadzając w prowadzeniu samochodu, pracy, biurze. Jest

także źródłem aktualnych wiadomości bardzo często potrzebnych kierowcy

(informuje o korkach, o zmianie ceny paliw, itp.).

3.1.3. Telewizja

Na początku lat 50-tych XX wieku poważnym konkurentem dla radia stawała

się telewizja. Siła jej atrakcyjności sprawia, że jest ona bardzo skutecznym

narzędziem rozpowszechnia informacji. Dzięki powiązaniu obrazu z dźwiękiem

zwiększa ona chłonność informacji. Dodatkowo obraz uatrakcyjnia przekaz. Do

oglądania telewizji nie potrzeba specjalnie wykształconych umiejętności, nie trzeba

umieć czytać. Dzięki telewizji możemy się poczuć jakbyśmy na miejscu brali udział w

targach, ekspozycjach, czy byli na miejscu tragedii. Inną rolą telewizji jest skłanianie

widzów do zachowań konsumpcyjnych. Emitowane reklamy, oddziałują nie tyle na

argumentacji racjonalnej, co na sferze emocjonalnej odnosząc się do uczuć, strachu,

46

ambicji. Jest tu duże pole do manipulacji ludźmi. Wirtualna rzeczywistość rozwija

wyobraźnię twórczą, inspiruje marzenia i rozwija fantazję. Kształtuje też pamięć

wzrokową i słuchową [Miszczak 1976].

Motoryzacyjne kanały telewizyjne, są dla kierowców głodnych informacji

wspaniałą alternatywą. Pierwszy europejski program motoryzacyjny rozpoczął

nadawanie w 1999 roku we Francji, a nazywał się „AB Moteurs”. Od początku cieszył

się dużą popularnością. W Polsce jest dostępny przez platformę cyfrową CYFRA+.

Kanał ten poświęcony jest różnym środkom lokomocji. Oferuje filmy dokumentalne

oraz reportaże poświęcone historii i rozwojowi motoryzacji, transmisje wyścigów,

targów, a także szereg wskazówek informacyjnych dla miłośników motoryzacji. Jest

on przeznaczony dla miłośników samochodów, motocykli, adresowany zarówno do

pasjonatów jak i amatorów motoryzacji [

Wikipedia

, dok. elektr.]. Kanał ten stanowi

wiarygodne i prawdziwe kompendium informacji dla kierowców.

W Polsce na razie jedynym i bezkonkurencyjnym kanałem motoryzacyjnym

jest kanał „TVN TURBO”. Rozpoczął on swoją działalność w grudniu 2003 roku jako

pierwsza Polska stacja telewizyjna poświęcona tej tematyce. Flagowym programem

tej stacji jest program „Automaniak”. Jest on poświęcony przekazywaniu relacji z

rajdów samochodowych, testom samochodowym. Inne programy są propozycją dla

tych, którzy bezpiecznie chcą jeździć samochodem. Ponadto lubią sami

pomajsterkować przy samochodzie, kupują samochód, albo pasjonują się

motocyklami. „TVN TURBO” jest bardzo popularnym kanałem oglądanym przez

polskich kierowców, jednak na razie dostępny jest tylko za pomocą telewizji kablowej

lub satelitarnej [

Wikipedia

, dok. elektr.].

Większość kanałów telewizyjnych na swojej antenie umieszcza programy i

magazyny dla kierowców. Jednym z najbardziej znanych programów telewizyjnych

przeznaczonych dla kierowców jest brytyjski program „Top Gear”. Nadawany od 1977

roku prezentowany jest po dziś. Program zaczynał jako typowy magazyn

motoryzacyjny, prezentujący nowe modele samochodów i inne zagadnienia związane

z motoryzacją, jak bezpieczeństwo czy koszty eksploatacji. W latach 90-tych zmienił

swój profil na kontrowersyjny magazyn dla miłośników sportowej jazdy z elementami

show. Aktualnie jest prowadzony przez trzech znawców motoryzacji; przyciąga

miliony widzów na całym świecie. Stałą częścią tego programu jest poddawanie

47

samochodów wymyślnym i niespotykanym testom [Kramp, dok. elektr.]. Innymi

programami o podobnej tematyce są programy, „Pełnym gazem” nadawany przez

Polonię 1, czy też program „Na osi” nadawany przez TVN Siedem.

Także polska ogólnokrajowa stacja telewizyjna TVP1 raz w tygodniu, w

programie

„Pogoda

dla

kierowców”

przedstawia

przewidywane

warunki

meteorologiczne na krajowych drogach. Również regionalny program TVP Kraków

nadaje program adresowany do kierowców. Program ten o nazwie „Jedź bezpiecznie”

prezentuje ważne tematy z zakresu przepisów ruchu drogowego oraz pokazuje

niebezpieczne zachowania kierowców na krakowskich drogach. Radzi jak zachować

się w trudnych sytuacjach [Program TVP dok. elektr.].

Stacje i programy telewizyjne są wspaniałą alternatywą jako źródło informacji

dla kierowców. Dzięki wielokanałowemu przesyłowi informacji i przekazywanym

realnym obrazom dają dużo zadowolenia i relaksu. Kierowcy bardzo chętnie czerpią z

telewizji informacje, śledząc i oglądając nadawane programy.

3.1.4. Internet

Internet jest nowoczesnym i bardzo wartościowym medium informacji. Jest

osiągnięciem cywilizacji, bez którego wiele osób nie potrafi sobie wyobrazić procesu

komunikowania. Wpływ Internetu na zmiany gospodarcze, polityczne i społeczne jest

bezdyskusyjny. Jego przestrzeń i pojemność jest ogromna, dlatego jest tak olbrzymi.

Ważną cechą Internetu jest nieograniczony zasięg oraz ciągle szybko rosnąca

popularność tego środka komunikacji. Największym atutem Internetu jest możliwość

szybkiego przesyłania danych. W kilka sekund informacja może być przesłana na

drugi koniec kuli ziemskiej. Prace nad Internetem rozpoczęły się w USA w 1969 roku.

Jej celem było stworzenie sieci, która mogłaby przetrwać atak nuklearny. Miała

zapewnić niezawodność, wydajność i niezależność. W Polsce Internet udostępniono

w 1991 roku. Dziś użytkownikami Internetu są miliony osób. Coraz częściej

informacje drukowane odsyłają odbiorcę do informacji udostępnionych pod postacią

online w Internecie [Monet 1999].

Korzystając z sieci Internet mamy dostęp do wielu portali samochodowych. Na

ich stronach kierowca może uzyskać porady na temat, np. kupna bagażnika

dachowego, przygotowania pojazdu do zimy, kupna opon letnich,... Ponadto serwisy

48

oferują testy samochodów, najnowsze informacje o nowych przepisach, oceny

użytkowników pojazdów. Można także znaleźć informacje dotyczące aktualnych cen

samochodów oraz obliczyć kredyt na jego zakup. Jednym z pierwszych polskich

serwisów samochodowych był uruchomiony w 1998 roku portal „Moto”. Obecnie

oferuje on dziesiątki tysięcy ofert kupna i sprzedaży, poczynając od przyczep,

poprzez jednoślady, pojazdy rolnicze, samochody osobowe do autobusów. Portal ten

oferuje też pomoc w uzyskaniu kredytów oraz ma bardzo rozbudowany dział

informacyjny. Aktualności, premiery, przegląd prasy motoryzacyjnej przyciągają

kierowców, a według badań portalu są nimi w 79% mężczyźni [

Moto-portal

, dok.

elektr.]. Innym również rozbudowanym portalem jest działający od 2003 roku serwis

„Auto – Giełda Samochodowa”. Inne dostępne polskie portale to: „MotoWP”,

„Autocentrum”, „4x4”. Z zagranicznych: portugalski „AutoPortal”, niemiecki „AK

Portal” czy angielski „Automobile – Portal”.

Sieć Internet umożliwia także dostęp do drukowanych czasopism o tematyce

motoryzacyjnej. Daje to możliwość pobieżnego przeglądania czasopism bez

konieczności wychodzenia z domu. Taką możliwość daje czasopismo „AutoExpert”.

Na stronie WWW czasopisma, zaprezentowana jest okładka oraz spis treści aktualnie

wydawanego periodyku. Dzięki temu możemy spokojnie zastanowić się czy

oferowany numer nas zaciekawi. Ponadto dzięki rozbudowanej strukturze strony

możemy zaprenumerować czasopismo w wersji drukowanej. W podobny sposób

funkcjonują inne strony Internetowe czasopism motoryzacyjnych, np. dwumiesięcznik

„Samochody Specjalne”, miesięcznik „AutoElektro”, czy belgijski tygodnik „AutoGids”.

Hitem okazał się tygodnik „Auto-Świat”. Rozpoczął on od niedawna sprzedaż tzw. e-

wydań czasopisma. Są to mutacje tytułu prasowego, rozpowszechnianie drogą

elektroniczną. Zawiera ona ten sam materiał redakcyjny, który można znaleźć w

wersji drukowanej. Jest w tym samym okresie sprzedaży co wersja drukowana. E-

wydania wzbogacone są o multimedia. Oczywiście po wykupieniu prenumeraty online

użytkownik może na bieżąco logować się na stronie czasopisma i pobierać nowe

numery czasopism [Stefanowicz, dok. elektr.].

Dzięki możliwościom Internetu możemy odwiedzić np. muzeum motoryzacji bez

konieczności wyjścia z domu. Jest to wspaniała okazja dla tych kierowców, którzy nie

mają byt wiele czasu lub nie mogą z innych względów zwiedzić naocznie takich

49

obiektów. Obecnie większość muzeów na świecie oferuje podgląd swoich zbiorów

fragmentarycznie lub w całości przez sieć Internet. Przykładem tego może być

„Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrebusach”, które oferuje nam multimedialną

wycieczkę po swoich zbiorach, podgląd galerii, udostępnia krótkometrażowe filmy

oraz forum. Na swojej stronie internetowej wyświetla dane teleadresowe, opowiada o

swojej historii oraz przekłada plany na przyszłość [Muzeum Motoryzacji i Techniki,

dok. elektr.]. Innymi podobnym informacjami online dysponują takie muzea jak:

„Muzeum Motoryzacji w Poznaniu”, „Muzeum MOTORETRO w Białymstoku”, „Porsche

Museum w Niemczech”, czy „Sports Cars Museum w Czechach”. Ilustracja 9

przedstawia fotografię swobodnie udostępnioną przez „Sports Cars Museum”, na

której zaprezentowany jest sportowy samochód marki Ferrari Testarossa.

Ilustracja 9: Pojazd Ferrari Testarosa pokazany w Sports Cars Museum.

Źródło: Sports Cars Museum. [dok. elektr.].

Do powyższego zdjęcia na stronie muzeum dołączone są informacje o

parametrach technicznych pojazdu oraz o jego historii. Strona dostępna jest w dwóch

językach (czeskim i angielskim), co umożliwia lepszy przekaz wiadomości osobom

zwiedzającym muzeum.

Ponadto dzięki sieci Internet można o każdej porze dnia połączyć się oficjalną

stroną Wydziału Ruchu Drogowego Policji, Straży Miejskiej, czy Pogotowia, a nawet

wysłać e-maila z zapytaniem dotyczącym nurtującego kierowcę problemu. Można

50

także

znaleźć

dane

teleadresowe

zakładów

mechanicznych,

dealerów

samochodowych, czy instytucji ubezpieczeniowych.

Przewaga Internetu nad prasą w dziedzinie dostarczania informacji jest

ogromna. Zasięg, aktualność i sposób prezentacji treści w Internecie jest lepszy

[Góralska, dok. elektr.]. Ilustruje to tabela 3.

Tabela 3: Porównanie prasy i Internetu jako źródła informacji dla kierowców.

Prasa

Internet

Techniczne umiejętności

kierowcy jako odbiorcy

śadne

Minimalna znajomość

obsługi komputera,

oraz Internetu

Częstotliwość zmiany

aktualności informacji

Codziennie, dwa razy w

tygodniu

Ciągłość, serwis jest

„żywy”

Rodzaj komunikowania

się ze źródłem

Przekaz jednokierunkowy.

Autor przekazuje tylko

informacje, które uważa za

stosowne.

Wielokierunkowy

przekaz. Możliwość

sprecyzowania i

wyboru informacji.

Zasięg geograficzny

Lokalny

Globalny

Źródło: Opracowanie własne.

Jak widać, przy minimalnej znajomości obsługi komputera oraz Internetu

możemy korzystać z szybkiego i olbrzymiego źródła informacji. Dzięki informacji

zwrotnej uzyskamy lepiej sprecyzowaną informację, która zaspokoi nasze

oczekiwania.

Internet jest bardzo szybko rozwijającym się źródłem informacji dla

kierowców. Umożliwia dostęp z każdego obszaru kuli ziemskiej. Informacje w nim

zawarte chociaż nie zawsze pewne to są dostępne. Internet stara się zastąpić inne

źródła

informacji,

dysponując

wysoką

techniką

multimedialną.

Jest

nieocenzurowanym źródłem wiedzy i informacji. Jako źródło informacji ma przed

sobą przyszłość.

Podsumowując, media jako źródło informacji odgrywały i odgrywają olbrzymie

znaczenie w życiu kierowców. Początkowo prasa, która uczestniczyła przy

narodzinach motoryzacji wytworzyła sobie grono zwolenników (kierowców). Później

rolę przodującą przejęło radio. Było ono nowatorskie, gdyż dawało wygodę odbioru

51

informacji z równoczesną możliwością prowadzenia pojazdu. Finalnym i zarazem

rewelacyjnym źródłem informacji w XX wieku stała się telewizja oraz sieć Internet.

Dają one wielokanałowy przesył informacji dzięki czemu są tak atrakcyjne. Internet w

dalszym ciągu się rozwija i będzie najlepszym źródłem informacji dla kierowców w

XXI wieku. Następnym omawianym przeze mnie zagadnieniem będą źródła

tradycyjne. Ich rola w omawianym procesie komunikowania jest również znaczna.

3.2. Źródła tradycyjne

Źródła tradycyjne, w których znajdują się informacje niezbędne dla kierowców

to przede wszystkim książki, czasopisma, ulotki reklamowe, broszurki, instrukcje,

afisze. Informacje w nich zawarte mają postać znaków i są możliwe do odczytania

tylko przy znajomości ich znaczenia. Najczęściej są to informacje zapisane w jakimś

języku.

3.2.1. Książki

Książka jest dziełem samoistnym pod względem treściowym, należy do

dokumentów piśmienniczych publikowanych, które mogą być opracowane przez

jednego lub wielu autorów. Jednak zbyt długi cykl wydawniczy powoduje iż nie są

one zbyt szybkim i aktualnym źródłem informacji. Pierwsze książki zostały do Polski

przywiezione na początku pierwszego tysiąclecia przez duchownych przybyłych z

Czech w orszaku Dąbrówki [

Wikipedia

, dok. elektr.]. W tym czasie znajomość pisania

i czytania na terenie Polski była zjawiskiem zupełnie wyjątkowym. Umiejętność tą

posiadali tylko obcokrajowcy, misjonarze, duchowni. Warsztaty pisarskie mieściły się

w klasztorach. Obecnie po tysiącu latach umiejętność pisania i czytania w naszym

kraju jest powszechna.

Zasadniczą cechą książki drukowanej jest jej podręczność. Dzięki jej

rozmiarom fizycznym można zabrać ją do samochodu, na wycieczkę, na plażę. Jej

konstrukcja oraz łatwość odczytu informacji ma ogromne znaczenie w miejscach,

gdzie nie mamy dostępu do elektroniki. Wygląd książki przemawia do odbiorcy

(czytelnika) swoją rangą i zasobem informacji. Ważny też jest bezpośredni, fizyczny

kontakt odbiorcy z książką, który implikuje bezpośrednią lekturę. Wyrażanie postaci

graficznych informacji w książce, ma specyficzny charakter z uwagi na ich

52

rozmieszczenie. Każda partia tekstu występuje na kolejnych stronach książki. Zapis

informacji oparty jest na odpowiednich regułach, hierarchii i porządku. Treść

powieści czy dzieła naukowego zaczyna się zazwyczaj od wstępu lub pierwszego

rozdziału, w encyklopediach hasła ułożone są w porządku alfabetycznym. Możemy

wręcz mówić o fizycznie utrwalonym i oznaczonym (poprzez kolejne numery stron),

liniowym porządku informacji w książkach drukowanych. Numery stron książki

stanowią klucze, którymi odbiorca posługuje się przy korzystaniu ze spisów treści.

Czasami, np. w encyklopedii odbiorca aby znaleźć poszukiwane informacje szuka

hasła wertując stronnice ułożone alfabetycznie [Góralska, dok. elektr.].

Książki dla kierowców przesiąknięte są przede wszystkim tematyką związaną z

motoryzacją. Są to słowniki samochodowe, opisy nowych rozwiązań technicznych,

metody pomiarów różnych parametrów, lakiernictwo, blacharstwo, tuning pojazdów.

Rozprawy na temat budowy pojazdów samochodowych (gaźników, układów

zawieszenia, układów bezpieczeństwa, silników).

Wydawnictwem po którego książki najczęściej sięgają kierowcy jest

„Wydawnictwo Komunikacji i Łączności”. Powstało tuż po II wojnie światowej i

zyskało sobie ogromną popularność wśród kierowców przekraczając w 2004 roku

ilość 145 milionów wydanych egzemplarzy. Początkowo wydawnictwo to zajmowało

się wydawaniem publikacji szkoleniowych z zakresu drogownictwa oraz transportu

samochodowego. Pod koniec lat 80-tych XX wieku pojawiły się pierwsze publikacje

informatyczne. Obecnie najczęstsze pozycje wydawnicze to książki o tematyce

naprawczej, bezpieczeństwa oraz nauczania. Największą popularnością wśród

kierowców cieszą się książki dotyczące napraw wydawane dla poszczególnych typów

pojazdów [Encyklopedia Powszechna PWN, dok. elektr.].

Innym typem książek, po które często sięgają kierowcy to otrzymywana wraz z

kupnem samochodu „książka pojazdu”. Informacje zawarte w tej książce potrzebne

są do prawidłowego użytkowania pojazdu. Opisują metodę uruchomienia pojazdu,

przewożenia osób, tłumaczą znaczenie kontrolek na desce rozdzielczej. Ponadto

podają informacje na temat przeglądów okresowych oraz warunków gwarancji.

Książka pojazdu jest podstawowym i obowiązkową lekturą dla każdego kierowcy,

gdyż zawiera informacje niezbędne i bardzo przydatne przy eksploatacji pojazdu.

53

Ostatnio coraz częściej próbuje się zastąpić książkę drukowaną, książką

dostępną on-line (tzw. e-bokiem). Ma to swoje wady i zalety. Najważniejsze z nich

zawiera tabela 4.

Tabela 4: Różnice pomiędzy książką drukowaną a wydaną w wersji elektronicznej.

Książka drukowana

Książka (e-book)

Postać fizyczna

Powszechnie ustalona

Nieustalona (cd-rom, dysk

komputera, dyskietka)

Odczyt informacji

Prosty – umiejętność czytania

Wymaga umiejętności obsługi

komputera, Internetu

Kontakt z książką

Bezpośredni (namacalny)

Pośredni (nienamacalny)

Konstrukcja tekstu

Stała

Zmienna (można dopasować,

wielkość tekstu, obrazków,

zmienić kolory)

Odczyt

multimedialny

tekstu

Brak

Istnieje taka możliwość

Źródło: Opracowanie własne.

Jak widać z tabeli e-book jest bardziej atrakcyjnym źródłem informacji, dzięki

swojej zmiennej postaci. Warto jednak dodać, że książkę w tradycyjnej postaci

możemy odczytać bez pomocy jakichkolwiek elektronicznych urządzeń.

Książka jako źródło informacji dla kierowców jest dobrym informacji.

Pozyskiwane z niej informacje są wiarygodne i pomagają kierowcom pogłębić swoją

wiedzę, zaspokoić zainteresowania. Przykładem tego jest dobrze prosperujące od 60-

ciu lat Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, które zawsze miało duże grono

czytelników – kierowców.

3.2.2. Czasopisma fachowe

Czasopismem nazywamy wydawnictwo ciągłe ukazujące się nie częściej niż dwa

razy w tygodniu. Ze względu na adresatów możemy je podzielić, na: dziecięce,

młodzieżowe, dla dorosłych, kobiece, fachowe, itd. Czasopisma fachowe cechuje

duża aktualność informacji. Łatwy dostęp, możliwość szybkiej orientacji treści,

zwięzłość oraz prezentacja poglądów wielu autorów na ten sam temat [

Encyklopedia

wiedzy o prasie

1976]. Dzięki czasopismom fachowym grupy społeczne, dla których

54

jest ono adresowane mają możliwość śledzenia aktualnego stanu wiedzy w

określonej dziedzinie. Pomagają dokonać wyboru w oferowanych na rynku usługach,

oraz inwestycjach [Kucharski; Ociepko 2001, s. 82-86].

Czasopisma fachowe kierowane są wąskiej grupy odbiorców. Największą grupą

odbiorców czasopism motoryzacyjnych są właśnie kierowcy. Tygodniki, dwutygodniki,

miesięczniki, kwartalniki i roczniki z tej dziedziny wiedzy są najczęściej

prenumerowane przez kierowców, dla których czasopisma te tą skarbnicą wiedzy. W

Polsce wydawanych jest kilkadziesiąt czasopism o tej tematyce.

Jednym z najbardziej znanych jest wydawany od 1995 roku tygodnik „Auto

Świat”. W tygodniku tym oprócz nowości motoryzacyjnych można znaleźć informacje

o sportach motorowych i nowinkach technicznych. „Auto Świat” co dwa miesiące

wydaje ekstra numer specjalny. Są w nim specjalistyczne porady dla kierowców i

właścicieli pojazdów. Co czwarty numer czasopisma oferuje dodatek, w którym są

zamieszczone ogłoszenia kupna i sprzedaży pojazdów samochodowych [Okurowski

2007, s. 31-33].

Innym bardzo znanym i zarazem najstarszym w Polsce czasopismem dla

kierowców jest tygodnik „Motor”. Ukazujący się od 1952 roku budził olbrzymie

zainteresowanie. Powołany przez Polski Związek Motorowy tygodnik sprzedawał się

doskonale, z uwagi na ogromne zapotrzebowanie na informację dla czytelników.

Tygodnik ten służy też jako poradnik dla kierowców w celu prowadzenia napraw oraz

poważnych remontów pojazdów. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku

tygodnik na rok musiał zawiesić swoją działalność. Obecnie funkcjonuje w niewielkim

nakładzie rywalizując z czasopismami zachodnimi. Mocną stroną tego czasopisma są

liczne wywiady, łącznie z włoskim projektantem samochodów Giorgio Giugiaro

[Borkowski 1988, s. 17-19].

Od 1989 roku, po przemianach ustrojowych nasz polski rynek zaczęła ogarniać

fala zachodnich czasopism o profilu motoryzacyjnym. Był to wspaniały moment

napływu informacji, które przez dziesiątki lat były zakazane. Obiektywne opinie,

szybkie samochody, rozwój techniki skłoniły polskich kierowców do kupowania

nowych czasopism. Obecnie na polskim rynku możemy kupić czasopisma

obcojęzyczne w oryginalnych wersjach, np. „American Iron”, „Auto Bild”, „Fast Car”.

55

Czasopisma fachowe stanowią alternatywną formę zaspokojenia potrzeb

informacyjnych kierowców. Zawierają aktualne informacje a ich prenumerata

gwarantuje ciągłość przekazu. W czasopismach tych często prowadzone są

tematyczne „kąciki”, które uatrakcyjniają te periodyki.

3.2.3.

Ulotki, broszurki, mapy

Ulotka jest drukiem reklamowym o małej objętości. Z reguły ma postać jednej

kartki. Są na niej umieszczone niezbędne informacje dotyczące firm, instytucji,

organizacji. Charakterystyczną cechą ulotek jest pozostawianie ich w miejscach

publicznych (przychodnie, parkingi samochodowe, sklepy), lub rozdawanie ich ręcznie

na ulicach [

Encyklopedia Powszechna PWN

, dok. elektr.].

Kierowcy najczęściej spotykają ulotki za wycieraczką swojego samochodu. Są to

przeważnie ulotki o tematyce handlowej, nakłaniające do kupna jakiegoś produktu

(opon, wycieraczek, środków kosmetycznych), lub oferujące usługi mechaniczne

typu: naprawa powypadkowa, przeglądy. Innymi miejscami gdzie kierowcy

napotykają takie ulotki są skrzyżowania, zakłady mechaniczne, ubezpieczalnie, salony

sprzedaży. Chociaż ulotki są małych rozmiarów i zawierają lakoniczną treść to jednak

nie są chętnie przeglądane. Powodem tego jest fakt, że dostarczają informacji, które

z reguły są zbędne i niepotrzebne odbiorcy.

Najlepiej przyswajalnymi przez kierowców ulotkami są oferty salonów

samochodowych. Ulotki te kierowcy biorą świadomie wprost z salonów a ich

zawartość jest szczegółowo analizowana. Jedną z takich ulotek z 1969 roku, znanej

polskiej firmy „Polmozbyt” przedstawia ilustracja 10. Reklamuje ona pojazd osobowy

Syrena 104.

56

Ilustracja 10: Ulotka reklamowa pojazdu Syrena 104.

Źródło: Krzychu, red.

Historia pewnej Syreny 104

. [Dok. elektr.].

Z powyższej ulotki można się dowiedzieć o tym, że pojazd Syrena 104 to

bardzo ekonomiczny samochód, łatwy w rozruchu, posiada skuteczne ogrzewanie

oraz, że jest tani. Takie informacje z pewnością przydadzą się kupującemu kierowcy.

Bardziej rozbudowaną formą ulotki są broszurki oraz instrukcje. Obejmują one

od kilku do kilkudziesięciu stron. Tematyka broszurek jest podobna do ulotek, lecz w

bardziej szczegółowym stopniu omawiają temat. Instrukcje zaś zawierają informacje

potrzebne do właściwej eksploatacji pojazdów. Jak widać, ulotki i broszurki zawierają

informacje lakoniczne i konkretne. Sprowadzają się one w większości do celów

marketingowych, reklamowych. Ich wadą jest dostarczanie kierowcom informacji

niepotrzebnych i niechcianych

.

W życiu kierowców ważną rolę źródła informacji spełnia również mapa

drogowa. Jest ona graficznym przedstawieniem rzeczywistości. Przedstawia położenie

dróg, obiektów, spis ulic, osiedli. Wszystko to naniesione jest na siatkę

57

współrzędnych geograficznych. Na niektórych mapach opisane są najważniejsze

obiekty zabytkowe, hotele, muzea, teatry.

3.3. Znaki drogowe

Znaki i sygnały drogowe są to źródła informacji niezbędne w ruchu drogowym.

Ich znaczenie i zakres w Polsce reguluje

Rozporządzenie ministrów Infrastruktury

oraz spraw wewnętrznych i administracji z dnia 31 lipca 2002 roku w sprawie znaków

i sygnałów drogowych

. Znajomość znaków i sygnałów drogowych jest obowiązkowa

dla wszystkich kierowców. Potwierdza to ukończony kurs, jednak w miarę upływu

czasu przepisy się zmieniają i kierowcy we własnym zakresie muszą się doszkalać. W

większości krajów znaki są takie same. Różnice czasami wynikają z lokalnej specyfiki

(np. w ruchu lewostronnym). Fizycznie znaki drogowe możemy podzielić na:

•

Znaki pionowe - w postaci tarcz, tablic z napisami lub symbolami, które

występują również w postaci znaków świetlnych;

•

Znaki poziome - w postaci linii, napisów i symboli umieszczonych na

nawierzchni drogi.

Oprócz wymienionych znaków stosuje się też znaki związane z oznaczeniem

pasa drogowego, urządzeń bezpieczeństwa ruchu. Wszystkie znaki muszą być

czytelne i jasno sprecyzowane, gdyż kierowca na ich podstawie podejmuje „za

kierownicą” ważne decyzje.

Wspomniane Rozporządzenie określa znaczenie znaków, dzieląc je na grupy. Są

to grupy: znaków zakazu, znaków nakazu, znaków ostrzegawczych, znaków

informacyjnych, oraz tablic. Wszystkie znaki pełnią w ruchu drogowym dwie

podstawowe funkcje:

•

Funkcję informacyjną – wyrażając pewnie fakty, stany, które mogę się

wydarzyć w ruchu drogowym (np. znak ostrzegawczy „sypki żwir”);

•

Funkcję wychowawczo - apelatywną – służąc do sterowania

zachowaniem użytkowników dróg (np. znak zakazu „zakaz wjazdu”).

Język znaków drogowych jest językiem sztucznym (formalnym), gdyż został

celowo zbudowany. Jest on też kodem niejednorodnym. Świadczy o tym fakt, że

znaki te zawierają elementy innych kodów. Jest w nich odrobina języka naturalnego,

58

etnicznego, szczególnie jest to widoczne na tablicach nazw miejscowości. Innym tego

przykładem są oznaczenia liczbowe, określające odległość, tonaż, szerokość. O

niejednorodności znaków drogowych świadczy jeż ich ikoniczność i arbitralność

(bezwzględność). Znaki ikoniczne stanowią klasę najsilniejszą co jest uwarunkowane

międzynarodowym zasięgiem ich używania [Bojar 1987, s. 238]. Ilustracja 11

prezentuje kilka znaków ikonicznych:

Ilustracja 11: Znaki drogowe o charakterze ikonicznym.

zwierzęta gospodarskie oszronienie jezdni zakaz wjazdu rowerów zator drogowy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie rozporządzenia ministrów infrastruktury oraz spraw wewnętrznych i

administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002 nr 170 poz. 1393).

Jak widać właściwości ikoniczne omawianych znaków są oczywiste dzięki

czemu łatwo można zorientować się jaką informację nam przekazują. Są one

właściwie odbierane nawet przez użytkowników ruchu drogowego, którzy nie przeszli

żadnego przeszkolenia w zakresie ich znaczenia (np. dzieci).

Znaki drogowe dzięki swojej dwuklasowej budowie pozwalają tworzyć

niewielką ilość jednostek elementarnych. Dzieje się tak z powodu fizycznego podziału

znaków na grupy, w których istnieje jeden wyraźny wspólny element. Przedstawia to

poniższy podział.

•

Kształt tablicy: prostokąt, koło, trójkąt;

•

Kolor tablicy: niebieski, biały, żółty;

•

Obecność lub brak czerwonego obrzeża [Bojar 1987, s. 239].

Ta dwuklasowość znaków powoduje lepsze zapamiętanie ich znaczenia przez

kierowców oraz pozwala na szybsze ich odczytanie. Przykładem tego jest sytuacja, w

której kierowca dojeżdżając do skrzyżowania nie wie kto ma pierwszeństwo

przejazdu. Zwróciwszy uwagę na sam kształt znaku odwróconego tarczą, który

obowiązuje innego uczestnika ruchu, wie jaki jest właściwy porządek ruchu na

59

skrzyżowaniu. Są to znaki całkowicie rozpoznawalne. Kilka takich znaków przedstawia

ilustracja 12.

Ilustracja 12: Znaki drogowe rozpoznawalne dzięki kształtowi tablicy.

droga z pierwszeństwem stop ustąp pierwszeństwa

Źródło: opracowanie własne na podstawie rozporządzenia ministrów infrastruktury oraz spraw wewnętrznych i

administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002 nr 170 poz. 1393).

Znaki o kształcie obróconego kwadratu, ośmioboku, oraz odwróconego

prostokąta są niepowtarzalne, dlatego ułatwiają kierowcom odczyt zawartych w nich

informacji [Przybyszewski 1994].

Jednak często samo poprawne zrozumienie znaczenia informacji, która jest

umieszczona na tarczy znaku nie wystarcza. Bez pewnej dodatkowej wiedzy jest ona

niepełna. Kierowca może nie wiedzieć, w którym miejscu dany znak obowiązuje i

znajdzie się w sytuacji wielce problemowej. Jednak sprawy te reguluje wspomniane

rozporządzenie. Rozważmy więc przypadki, jak na ilustracji 13.

Ilustracja 13: Miejsca obowiązywania znaków drogowych.

•

Znaki informacyjne obowiązujące w miejscu w którym stoją

toaleta publiczna

przystanek autobusowy punkt informacji turystycznej

60

•

Znaki informujące nas o miejscu które znajduje się niedaleko (podana jest

odległość)

stacja paliwowa telefon

restauracja

•

Prezentowane miejsce znajduje się około 150 – 250 metrów za znakiem

stromy podjazd niebezpieczny skręt w prawo przejazd kolejowy z rogatkami

•

Miejsce w którym znajduje się znak oznacza początek jego obowiązywania

zakaz wyprzedzania ograniczenie prędkości zakaz zatrzymywania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie rozporządzenia ministrów infrastruktury oraz spraw wewnętrznych i

administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002 nr 170 poz. 1393).

Jak wida

ć

znaki te posiadaj

ą

te

ż

informacj

ę

ukryt

ą

. Dla laika jest ona nie

widocz

na, ale każdy kierowca chcąc odnaleźć się w ruchu drogowym musi ją znać.

Ważną cechą niektórych zestawów znaków drogowych w procesie

przekazywania informacji jest ich redundancja. Jest ona zdolnością komunikatu do

zawierania większej ilości informacji, niż jest to niezbędne w celu przekazania treści.

Do jej największej zalety zaliczyć można zapobieganie stratom informacji

wynikającym z uszkodzenia znaku. W komunikacji drogowej redundancję osiąga się

dwoma sposobami:

100 m

100 m

100 m

61

•

Nadając kilkukrotnie tą samą informacje, co jest nieekonomiczne;

•

Poprzez to, że znaki różnią się od siebie więcej niż jednym elementem.

Redundancja może wystąpić w przypadku stawiania znaków kolejno za sobą

(znaki przez przejazdami kolejowymi) [Bojar 1987, s. 246].

Jak widać, mimo gwałtownego rozwoju mass-mediów, tradycyjna postać

książek, czasopism, nadal ma swoich zwolenników. Znaki drogowe od początku

towarzyszyły kierowcom, wyjaśniając im prawa ruchu drogowego i regulując

porządek na drogach. Są one niezbędne i uważam, że są najczęściej

wykorzystywanym źródłem informacji podczas prowadzenia pojazdów. W poniższym

podrozdziale przedstawię źródła prawne, które są ostatnim źródłem informacji

omawianym w pracy.

3.4. Źródła prawne

Znajomość przepisów prawnych dotyczących ruchu drogowego jest dla

kierowców konieczna. Przepisy te regulują ruch drogowy, określają wyposażenie

pojazdów, niezbędne badania kierowców, objaśniają znaczenie znaków drogowych,

dopuszczenie pojazdów do ruchu. Do najważniejszych aktów prawnych, z których

kierowcy czerpią informacje zaliczymy:

•

Ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym;

•

Ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z

eksploatacji;

•

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 r. w sprawie

wykazu przedmiotów wyposażenia i części wymontowanych z pojazdów,

których ponowne użycie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub

negatywnie wpływa na środowisko;

•

Roz

porządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17

września 2003 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym;

•

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 października 2005 r. w

sprawie towarów niebezpiecznych, których przewóz drogowy podlega

obowiązkowi zgłoszenia.

Nie sposób wymienić wszystkich aktów prawnych. Warto zwrócić uwagę na

takie ich cechy jak aktualność i wiarygodność. Powyższe akty prawne w większości są

62

na bieżąco modyfikowane, gdyż dostosowuje się je do aktualnych potrzeb. Dlatego

też w nazwie może się pojawić bardziej aktualna data oraz wyraz „...o zmianie...”.

Wiarygodność informacji wiąże się z wiarygodnością źródła. Kierowca, aby mieć

pewność, że poszukiwany akt prawny jest wiarygodny, musi szukać go w

renomowanym źródle. Najczęściej spotykane źródła aktów prawnych niezbędne

kierowcom to:

a) Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej - jest najważniejszym polskim źródłem

aktów prawnych. Jest to najbardziej wiarygodne źródło informacji o przepisach ruchu

drogowego. Dziennik ten wydawany jest przez Prezesa Rady Ministrów, a zawiera

między innymi: ustawy, rozporządzenia, umowy międzynarodowe, uchwały. Dostęp

do Dziennika można uzyskać dwoma sposobami:

•

w wersji drukowanej

– w urzędach terenowych organów administracji

rządowej lub organów samorządu terytorialnego, w bibliotekach publicznych

oraz bibliotekach prawnych uczelni wyższych

•

w wersji elektronicznej

– na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych

Sejmu lub w systemach informatycznych firm komercyjnych (np. Lex Polonica,

Porta Legis). Dodaję, iż do 30 kwietnia 2008 roku, tekstom elektronicznym nie

przysługuje przedmiot autentyczności!

Źródło to stanowi podstawę dla innych, mniej obszernych źródeł prawnych.

Książek prawniczych, portali, serwisów. Poniżej przedstawię kilka serwisów i portali

Internetowych, które prowadzą działy poświęcone aktom prawa służącym

kierowcom.

b) Serwisy i portale Internetowe - mimo niewielkiego zakresu informacji posiadają

dużą aktualność. Informacje prawne w nich zawarte w większości dotyczą zmian

przepisów prawa, a strony te mają za cel poinformować o nich kierowców. Do tego

typu portali i serwisów można zaliczyć: serwis „CAR SAFE”, serwis

„Kodeksdrogowy.com.pl”, portal „Polska Organizacja Turystyczna” oraz działy

motoryzacyjne takich portali jak: „Interia” czy „Wirtualna Polska”. Poniżej

przedstawię fragment informacji prawnych o przepisach, dostępnych na stronie

Polskiej Organizacji Turystycznej:

63

„

...Aby nasz urlop minął bez niepożądanych niespodzianek, warto przypomnieć

sobie podstawowe zasady ruchu drogowego.

Dozwolona prędkość na drogach

•

teren zabudowany – do 50 km/h

•

poza terenem zabudowanym – do 90 km/h

•

strefa zamieszkania – do 20 km/h

•

droga ekspresowa dwujezdniowa – do 110 km/h

•

droga ekspresowa jednojezdniowa – do 100 km/h

•

droga dwujezdniowa o co najmniej dwóch pasach w każdą stronę – do 100

km/h

•

autostrada – do 130 km/h...”

Źródło: Polska Organizacja Turystyczna. [dok. elektr.].

c) Poza serwisami, portalami Internetowymi oraz Dziennikiem Ustaw, źródłem

przepisów prawnym są też poradniki oraz broszurki poświęcone tej tematyce.

Broszurki takie najczęściej wydaje odpowiedni organ Policji. Można je otrzymać

bezpłatnie, np. podczas kontroli drogowej. Przykładem takiej broszurki jest „Zimowy

Bezpiecznik Drogowy”, w którym zgromadzono najpotrzebniejsze informacje

dotyczące przepisów drogowych. Zawiera on również wykaz kar za niektóre

wykroczenia. Jeżeli chodzi o poradniki to warto przytoczyć tu nazwisko Wojciecha

Kotowskiego, który od lat zajmuje się tą problematyką. Do jego najbardziej znanych

poradników można zaliczyć: „Kierowca i prawo”, „Nowe znaki i sygnały drogowe”,

„Kodeks drogowy – komentarz”. Również bogato wydawane są poradniki przepisów

drogowych Józefa Biernackiego oraz Marka Cecuły.

Podsumowując dokonane w tym rozdziale analizy źródeł informacji

stwierdzam, że ich różnorodność cech jest olbrzymia. Media w postaci radia, telewizji,

Internetu, są wspaniałym źródłem informacji, gdyż poprzez różnorodność kanałów

informacyjnych docierają do adresata. Ponadto radio w samochodzie umila podróż,

dostarczając co chwile aktualnych informacji. Źródła tradycyjne za to są proste w

64

użyciu. Odczytanie z nich informacji nie wymaga posiadania wytworów techniki.

Wystarczy tylko umiejętność czytania, czyli rozumienia znaczenia prezentowanych w

źródle znaków. Bogactwo źródeł informacji prawnych potrzebnych kierowcom

również jest widoczne. W następnym rozdziale zbadam sposoby oraz stan

zaspokojenia potrzeb informacyjnych wybranej grupy kierowców.

65

4. SPOSOBY I STAN ZASPOKOJENIA POTRZEB

INFORMACYJNYCH KIEROWCÓW – BADANIA WŁASNE

Poprzednie rozdziały w całości poświęcone były teorii. W tym rozdziale zająłem

się ściśle problematyką badawczą, związaną z celem mojej pracy oraz przyjętymi

założeniami badawczymi. Opisałem metodę badawczą, którą zastosowałem podczas

przeprowadzonych badań oraz zaprezentowałem technikę, która umożliwiła mi

zebranie potrzebnych informacji. Przedstawiłem też przebieg badań oraz napotkane

problemy, które zaistniały podczas zbierania danych. Na końcu rozdziału

zaprezentowałem wyniki badań oraz wyciągnięte z nich wnioski.

4.1. Założenia badawcze, cel i metoda badań

Celem mojej pracy było zbadanie stanu zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców, oraz określenie jakimi sposobami są te potrzeby zaspokajane. Miało to na

celu uświadomienie w jakim stopniu i jakimi środkami kierowcy zaspokajają swoje

potrzeby informacyjne. Hipoteza badawcza, którą sprawdzałem zakładała, że

dostępne źródła informacyjne w wystarczającym stopniu zaspokajają potrzeby

informacyjne tej grupy osób.

Badania oparłem na ustnym wywiadzie z 16 osobową grupą osób. Byli to

kierowcy pracujący w Krakowskiej Straży Miejskiej na Oddziale V Podgórze – Wola

Duchacka. Wszyscy moi respondenci posiadali prawo jazdy co najmniej kategorii „B”

a zadawane pytania dotyczyły ich prywatnego kontaktu z omawianą i badaną

problematyką. Moimi respondentami byli mężczyźni w przedziale wiekowym od 27 do

40 lat.

W pracy do weryfikacji hipotezy posłużyłem się metodą sondażu

diagnostycznego. Jest to metoda badań zapożyczona z socjologii. Metoda ta polega

za zbieraniu i gromadzeniu wiedzy o zjawiskach społecznych, opiniach, poglądach

wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk

społecznych. Metodę sondażu stosuje się, gdy respondenci są w stanie dostarczyć

nam potrzebnych informacji, gdyż istotną cechą tej metody jest stosowanie głównie

technik komunikowania [Setnikowska, dok. elektr.].

66

W problematyce metod badawczych potrzeb informacyjnych głównie stosuje

się metody jakościowe [Perek-Białas; Worek 2006, s.17]. Początek ich stosowania w

naukach społecznych sięga XX wieku. Są one zazwyczaj prowadzone na niewielką

skalę i stosowane do testowania hipotez badawczych. W badaniach jakościowych

dąży się do poznania motywacji grupy docelowej. Umożliwiają one uzyskanie wiedzy

o emocjach, barierach, postawach, pragnieniach, potrzebach danej grupy społecznej.

Metoda ta jest stosowana w przypadku, gdy badaczowi potrzebne są szczegółowe

informacje. Do najważniejszych cech metody jakościowej należą:

•

Odpowiedzi na pytanie „co”;

•

Brak możliwości przeniesienia wyników na całą populacje;

•

Elastyczny scenariusz badań;

•

Duży wpływ moderatora na grupę;

•

Nieco subiektywny charakter interpretacji.

W metodzie jakościowej do badania potrzeb informacyjnych kierowców stosuje

się technikę wywiadu, ankiety, analizę dokumentów osobistych, obserwacje, techniki

statystyczne. Technika jest czynnością pozwalającą na uzyskanie optymalnie

sprawdzalnych informacji i opinii [Węglińska 2002, s. 31].

W celu zebrania niezbędnych informacji, potrzebnych do realizacji moich

badań, posłużyłem się metodą wywiadu kwestionariuszowego. Charakterystykę tej

metody omówię w następnym podrozdziale.

4.2. Charakterystyka narzędzia badawczego

Wywiad kwestionariuszowy oparty jest na uprzednio przygotowanym

kwestionariuszu, który jest ujednolicony i sformalizowany. Jest on swoistą rozmową

przeprowadzaną w sposób wysoce sformalizowany. Technika ta charakteryzuje się

kilkoma podstawowymi dyrektywami, których spełnienie jest warunkiem koniecznym:

•

Badanie powinno być przeprowadzone w sposób bezpośredni, czyli wymaga

ono interakcji badacz – respondent. Obie strony muszą być fizycznie obecne w

fazie jego realizacji. Rozmowa telefoniczna nie jest wywiadem, gdyż rozmówcy

jedynie się słyszą. Brak fizycznego kontaktu z respondentem uniemożliwia

obserwacje np. zachowań niewerbalnych respondenta.

67

•

Kwestionariusz wywiadu z wydrukowanymi pytaniami jest podstawą

przeprowadzenia rozmowy. Ankieter jest zobowiązany ściśle przestrzegać

formuły pytań oraz ich kolejności. Formularz kwestionariusza jest identyczny

dla wszystkich respondentów.

•

Rozmowa powinna być przeprowadzona w sposób indywidualny jedynie z

osobą, z którą przeprowadza się wywiad. Jeden ankieter rozmawia z jednym

respondentem, niedopuszczalne są sytuacje, gdy w wywiadzie biorą udział

osoby trzecie (w tej sferze istnieją pewne odstępstwa, jeżeli metodologia

badania wymaga inaczej).

Wywiad oparty jest na standaryzowanym kwestionariuszu. W jego skład mogą

wchodzić pytania zamknięte, otwarte i półotwarte. Trafia on wyłącznie do rąk

ankietera, który zadaje respondentowi pytania. Ma to na celu dokładne wypełnienie

kwestionariusza [Kobyliński, dok. elektr.].

Warunkiem poprawnego przeprowadzenia badania jest przestrzeganie

pewnych zasad. Istotne jest odpowiednie dobranie miejsca w którym przeprowadza

się badania. Musi zapewnić ono bezpieczeństwo, intymność i swobodę. Poza tym

musi być ciche i spokojne. Innym kluczowym czynnikiem jest osobowość ankietera.

Musi być to osoba komunikatywna, miła, taktowna, stonowana. Ponadto naczelną

zasadą ankietera jest dokładne i wierne odczytywanie pytań. Zaniedbanie tej

czynności może spowodować nieprawdziwe wyniki badania. W przypadku pytań

otwartych odpowiedzi powinny być zapisane bez skracania. Każdy z wywiadów musi

być udokumentowany z podaniem pełnych danych osobowych rozmówców

[Kobyliński, dok. elektr.].

Opracowany na potrzeby badań kwestionariusz składał się z 20 pytań.

Zawierał trzy strony formatu A4 i osobiście jako badacz opinii respondentów, sam

dokonywałem w nim wpisów. Pierwsza część pytań w kwestionariuszu dotyczyła cech

badanego respondenta. Jego wieku, doświadczenia w prowadzeniu pojazdów

samochodowych, ilości pokonywanych rocznie kilometrów, oraz wielkości aglomeracji

w której mieszka. Te informacje były mi niezbędne do zbadania pewnych zależności

które omówię poniżej.

68

Tworząc pierwsze pytanie założyłem tezę, że w środowisku kierowców wiek

ma duże znaczenie podczas sięgania do Internetu. Moim zdaniem młodsi wiekiem

kierowcy częściej do niego sięgają w poszukiwaniu informacji, gdyż lepiej znają

obsługę tego narzędzia informacyjnego. Jeżeli to przypuszczenie się potwierdzi to

można będzie wnioskować, że warto byłoby przybliżyć obsługę oraz walory Internetu

starszym kierowcom. Odpowiedzi na to pytanie wpisywałem w postaci liczb, które

później będę analizował i porównywał z pytaniem dotyczącym sięgania do Internetu.

W drugim zasugerowanym przeze mnie pytaniu rozpatruję kwestię stanu

frustracji w przypadku niedoboru informacji. Wydaje mi się, że kierowcy, którzy od

niedawna posiadają prawo jazdy czują się bardziej sfrustrowani, gdy nie mogą

znaleźć potrzebnej im informacji. Kierowcy, którzy mają już doświadczenie za

kółkiem, wielokrotnie zmuszeni byli sięgać do źródeł informacyjnych i przyzwyczaili

się do tego, że mogą w nim nie znaleźć potrzebnej wiadomości. Ten stan już

zazwyczaj nie powoduje wśród nich frustracji. Odpowiedzi na to pytanie również

wpisywałem w postaci liczbowej, które poddam analizie i porównaniu z pytaniem

dotyczącym stanu frustracji.

W trzecim pytaniu zwracam się do respondenta o podanie jak duży dystans

pokonuje rocznie pojazdem. Zakładam, że kierowcy, którzy pokonują większą liczbę

kilometrów jadąc pojazdem, bardziej doceniają rolę serwisów informacyjnych

nadawanych dla kierowców w radiu. Serwisy te są specjalnie nadawane dla nich, aby

ułatwić im poruszanie się po drogach. Informują na bieżąco o warunkach

atmosferycznych na drodze, korkach, objazdach. Odpowiedzi na to pytanie

podzieliłem na trzy grupy: małą - do 10 tysięcy kilometrów rocznie, średnią - od 11

do 20 tysięcy kilometrów rocznie, oraz dużą - powyżej 20 tysięcy kilometrów rocznie.

Podział ten pozwoli mi jasno zbadać wyżej wymienione zależności. Odpowiedzi na to

pytanie porównam z pytaniem dotyczącym zainteresowania serwisami dla kierowców

w radio.

Przy pomocy czwartego pytania pytałem moich respondentów o wielkość

aglomeracji w której mieszkają. Ta informacja jest mi niezbędna do zbadania czy

środowisko, w którym żyją badani kierowcy ma duży wpływ na dostępność źródeł

informacyjnych. Według mnie tak, gdyż im większa aglomeracja tym więcej sklepów,

księgarni, więcej kanałów telewizyjnych, radiowych, a co za tym idzie znacznie

69

większy dostęp do informacji. Wielkość aglomeracji podzieliłem na trzy grupy: wieś,

miasta do 100 tyś. mieszkańców oraz miasta powyżej 100 tyś. mieszkańców, co

ułatwi mi weryfikację hipotezy. Wyniki porównam z deklarowanym przez kierowców

dostępem do źródeł informacyjnych.

Druga część pytań zawartych w kwestionariuszu dotyczy bezpośrednio

zbadania stanu zaspokojenia potrzeb informacyjnych kierowców oraz służy ustaleniu

sposobów ich zaspokajania. Jak już wspomniałem na początku niniejszego rozdziału

hipotezą, którą sobie postawiłem jest stwierdzenie, że dostępne dla kierowców źródła

informacyjne w wystarczającym stopniu zaspokajają ich potrzeby informacyjne.

Poniższe pytania mają umożliwić weryfikację tej hipotezy.

W piątym pytaniu pytałem respondentów, która z cech informacji dla

kierowców ma największe znaczenie. Do wyboru były trzy odpowiedzi: aktualność,

kompletność, prawdziwość. Wydaje mi się, że największe znaczenie ma prawdziwość,

gdyż, np. informacja niekompletna lecz prawdziwa jest pomocna kierowcy.

Respondent mógł wskazać tylko jedną odpowiedź, którą uważa za najważniejszą.

Odpowiedź tę zaznaczałem w kwestionariuszu.

Jak już wspomniałem, moim zdaniem prawdziwość informacji ma kolosalne

znaczenie w procesie komunikowania. Jest też według mnie najważniejsza cecha

informacji potrzebnej kierowcy. W pytaniu szóstym założyłem, że informacje

uzyskane z mediów (prasa, radio, telewizja, Internet) są bardziej wiarygodne od tych

otrzymanych ze źródeł tradycyjnych (książki, czasopisma, broszurki, ulotki), a te z

kolei bardziej wiarygodne od informacji zasłyszanych bezpośrednio od innych osób.

Ocenie poddałem każde źródło z osobna. Respondent mając do wyboru skalę (niska,

średnia, wysoka) oceniał poszczególne źródła. Uzyskane odpowiedzi na to pytanie

poddałem analizie i porównaniu.

Codzienna prasa to źródło informacji, które towarzyszy społeczeństwu od

setek lat. Wiemy, że znajdują się w niej informacje dla kierowców. Zakładam, że

kierowcy korzystają z nich, a co za tym idzie korzystają z tego źródła. Zbadałem tę

tezę za pomocą pytania siódmego. Respondent odpowiadając na to pytanie miał do

wyboru trzy odpowiedzi: tak, nie, oraz nie czytam codziennej prasy. Przy okazji

zbadałem poczytność codziennej prasy wśród badanej grupy kierowców.

70

Ósme pytanie, które zadawałem respondentom dotyczyło oglądalności stacji i

programów telewizyjnych poświęconych kierowcom. Zakładam, że są przez nich

regularnie oglądane, a co za tym idzie są pożądanym źródłem zaspokojenia potrzeb

informacyjnych. Z obserwacji w ostatnich latach zauważyłem wzrost ilości

nadawanych programów telewizyjnych dla kierowców. Wnioskuje z tego, że ich

wzrost na duży związek z ich oglądalnością. Do wyboru kierowcy mieli dwie możliwe

odpowiedzi: tak lub nie. W przypadku oglądania prosiłem o wymienienie nazw stacji i

programów.

Następnym źródłem informacji które badałem był Internet. Jest to nowe

medium i „studnia” informacji dla kierowców. Zakładam, że kierowcy często do niego

sięgają poszukując potrzebnych sobie informacji. Tezę tą popieram szybkim i

całodobowym dostępem oraz szybką aktualizacją informacji. Odpowiedzi kierowców

na dziewiąte pytanie mają potwierdzić założoną hipotezę. Do wyboru kierowcy mieli

dwie odpowiedzi: tak oraz nie. Przy odpowiedzi twierdzącej prosiłem o sprecyzowanie

jakich informacji w nim szukają.

Dziesiąte pytanie dało mi odpowiedź czy serwisy informacyjne dla kierowców

nadawane w radio są dobrym źródłem informacji dla kierowców. Pytanie dotyczyło

celowego słuchania tych serwisów podczas podróży pojazdem. Dostępne odpowiedzi

można było sklasyfikować jako: tak, nie oraz nie słucham radia w pojeździe.

Zakładam, że informacje nadawane w serwisach są interesujące i kierowcy często po

nie sięgają.

Czasopismo to wspaniałe źródło informacji. Obecnie mamy duży wybór

czasopism przeznaczonych dla kierowców. Zakładam, że są w nich informacje, które

powodują ich dużą poczytność wśród kierowców. Hipotezę tę zbadałem przy pomocy

pytania jedenastego. Odpowiedzi sklasyfikowałem jako: tak lub nie. W przypadku

odpowiedzi potwierdzającej poczytność czasopism, pytałem o konkretne tytuły.

Książki kiedyś stanowiły fundament wiedzy dla kierowców. Obecne według

mnie poprzez wysoką cenę oraz rozwój mediów nie są one często wybieranym

źródłem informacji. Potwierdzić to mają odpowiedzi na pytanie dwunaste.

Odpowiedzi sklasyfikowałem jako: tak lub nie. W przypadku potwierdzenia sięgania

po książki poprosiłem o podanie ich rodzaju lub tytułów.

71

W trzynastym pytaniu zawartym w kwestionariuszu pytam o ulotki reklamowe

rozdawane na skrzyżowaniach oraz umieszczane za szybą pojazdów. Są one zmorą

kierowców, zawierają w większości oferty usług oraz promocje, z których kierowcy

korzystają bardzo rzadko. Według mnie nie jest to często używane źródło informacji.

Odpowiedzi kierowców sklasyfikowałem jako: tak lub nie.

Następne, czternaste pytanie posłużyło mi do zbadania stanu wiarygodności

informacji uzyskanych z przekazów ustnych. Moim zdaniem przekazy ustne często są

nieprawdziwe,

gdyż

informacje

przekazywane

w

ten

sposób

ulegają

zniekształceniom. Wydaje mi się, że informacja o przepisach ruchu drogowego

uzyskana bezpośrednio od innej osoby jest mało wiarygodna i konieczne jest jej

potwierdzenie w innym źródle. Możliwe odpowiedzi to: tak lub nie. Przy odpowiedzi

potwierdzającej ten stan, pytałem kierowców o źródła z których wtedy korzystają.

Piętnaste pytanie dotyczyło zbadania wiarygodności policjanta widzianej okiem

kierowców. Policjant stoi na straży prawa i powinien być dobrze poinformowany o

przepisach prawnych. Zakładam, że jest to wiarygodne źródło informacji dla

kierowców. Respondenci poza odpowiedziami potwierdzającymi lub negującymi tą

hipotezę, mogli nie mieć zdania na ten temat.

Dostępność źródeł informacyjnych dla kierowców jest bardzo istotnym

czynnikiem w zaspokajaniu ich potrzeb informacyjnych. Jest to także ważny problem

badany w niniejszej pracy. Badane źródła podzieliłem na: prasę, radio, telewizje,

Internet, czasopisma, książki, broszurki, ulotki. Respondenci mieli do wyboru

potrójną skalę odpowiedzi: mała, średnia, wysoka. Zakładam, że wszystkie te źródła

są w dużym stopniu dostępne kierowcom. Otrzymane odpowiedzi na szesnaste

pytanie pomogły mi to zbadać.

Postanowiłem zbadać stan frustracji w przypadku, gdy kierowca nie znajduje

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła informacyjnego. Do zbadania

tego stanu posłużyło mi pytanie siedemnaste. Zakładam, że kierowcy często ulegają

frustracji, jednak nie zawsze. W pytaniu tym poza odpowiedziami: tak lub nie,

umieściłem też odpowiedź: nie wiem, dla tych respondentów którzy nie byli

zdecydowani.

Pytanie osiemnaste dotyczy zbadania źródeł informacji dla kierowców pod

względem ich wiarygodności. Porównywałem znane od dawna źródło informacji czyli

72

prasę, z nowoczesnym medium, Internetem. Uważam, że kierowcy wola sięgać do

Internetu, gdyż według mnie jest to źródło bardziej wiarygodne. Poza wyborem tych

dwóch możliwości, moi respondenci mogli także skorzystać z odpowiedzi: nie wiem.

Każdy kierowca kiedyś „zagubił drogę”. Z jakiego źródła najlepiej jest wtedy

korzystać? Zakładam, że z mapy, bo jest prosta w obsłudze i przejrzysta. Mam

nadzieje, że za pomocą pytania dziewiętnastego uda mi się tę tezę potwierdzić. Do

wyboru kierowcy mieli miedzy innymi takie źródła jak GPS, mapa, informacja od

przechodniów. Mogli też wskazać inne źródło.

Ostatnie, dwudzieste pytanie jest pytaniem otwartym. Zwróciłem się do moich

respondentów z zapytaniem w jaki sposób według nich można podnieść stan

zaspokojenia potrzeb informacyjnych kierowców. Zakładam, że uzyskane odpowiedzi

pozwolą mi rozszerzyć horyzonty badanego problemu.

W następnym podrozdziale omówię przebieg oraz miejsce wykonywanych

badań. Przedstawię również napotkane problemy, które wynikły podczas

przeprowadzonych wywiadów.

4.3. Przebieg badań

Badania zostały przeprowadzone w dniach 10.05.2007 – 17.05.2007 roku w

budynku Straży Miejskiej Miasta Krakowa przy ulicy Cechowej 19. Z każdym

respondentem udało mi się przeprowadzić rozmowę indywidualnie i na osobności.

Respondenci często zadawali pytania szczegółowe dotyczące badanej problematyki, a

technika wywiadu umożliwiła mi zaspokojenie ich ciekawości. Ponadto podczas badań

wielu respondentów prosiło o wielokrotne powtarzanie i objaśnienie pytań, co według

mnie świadczy o powadze uzyskanych odpowiedzi. Kierowcami, którzy pomogli mi

przeprowadzić badania oraz daty i godziny wywiadów przedstawiłem poniżej:

•

w dniu 10 maja w godzinach 8:50 – 9:00 – Rafał Belina;

•

w dniu 10 maja w godzinach 16:00 – 16:15 – Wiesław Knapek;

•

w dniu 10 maja w godzinach 16:30 – 16:45 – Tadeusz Włodek;

•

w dniu 12 maja w godzinach 13:30 – 13:40 – Maciej Necel;

•

w dniu 12 maja w godzinach 14:00 – 14:10 – Waldemar Brzeziński;

•

w dniu 12 maja w godzinach 21:45 – 21-55 – Rafał Wypych;

•

w dniu 12 maja w godzinach 21:55 – 22:05 – Mieczysław Albin;

73

•

w dniu 12 maja w godzinach 22:05 – 22:15 – Jacek Wojtanowski;

•

w dniu 13 maja w godzinach 15:50 – 16:00 – Sławomir Szydlak;

•

w dniu 13 maja w godzinach 16:00 – 16:10 – Adam Załoga;

•

w dniu 13 maja w godzinach 23:00 – 23:10 – Jacek Furman;

•

w dniu 15 maja w godzinach 12:00 – 12:10 – Dariusz Gniady;

•

w dniu 16 maja w godzinach 14:50 – 15:00 – Maurycy Janecki;

•

w dniu 16 maja w godzinach 15:00 – 15:15 – Kazimierz Słotwiński;

•

w dniu 17 maja w godzinach 14:50 – 15:00 – Krzysztof Bębenek;

•

w dniu 17 maja w godzinach 15:50 – 16:00 – Michał Ciupka.

Szesnastu zbadanych respondentów to około 70% kierowców tego Oddziału

Straży. Nie udało mi się przeprowadzić wywiadu ze wszystkimi kierowcami, gdyż

część była na urlopach, chorowała lub nie chciała uczestniczyć w badaniu.

Po omówieniu charakterystyki narzędzia badawczego oraz przebiegu badań

czas przejść do przedstawienia wyników. Następny podrozdział poświęcony jest ich

analizie.

4.4. Wyniki badań

Wyniki z badań dadzą podstawę do wyciągnięcia wniosków końcowych.

Dlatego ich szczegółowa analiza jest bardzo istotna i konieczna. Omawiając wyniki

punkt po punkcie zbadałem czy potwierdzają one moje hipotezy postawione w

pytaniach.

Na podstawie metryczki udało mi się ustalić, że wiek moich respondentów

wahał się w granicach od 27 do 40 lat. Średnia wieku to 32 lata czyli dość niska.

Założyłem, że im kierowca młodszy wiekiem tym częściej korzysta z Internetu jako

źródła informacyjnego co potwierdziło się w badaniach. Podzieliłem kierowców

wiekowo na dwie grupy: młodych 27-30 lat i starszych 36-40 lat. Badania pokazały,

że 67% młodych kierowców sięga do Internetu w celu zaspokojenia swoich potrzeb

informacyjnych, natomiast starszych tylko 33%.

Analizując kwestie frustracji wśród kierowców zakładałem, że jest tym większa

im kierowca krócej kieruje pojazdami. Aby to sprawdzić musiałem stworzyć i

porównać dwie grupy kierowców: pierwsza to ci, którzy kierują pojazdami do 10 lat;

oraz druga, ci którzy kierują pojazdami powyżej 10 lat. Na podstawie analizy

74

wyników badań moja teza nie potwierdziła się. Z grupy pierwszej 33% respondentów

deklarowało, że są sfrustrowani w tej sytuacji, z drugiej grupy 40%. Te wartości są

zbliżone i na podstawie moich badań wyszło, że nie ma związku pomiędzy stanem

frustracji, a stażem kierowcy.

Badając postawioną hipotezę dotyczącą związku pokonywanego rocznie

dystansu z częstotliwością korzystania z serwisów informacyjnych w radio,

zakładałem, że im więcej kilometrów kierowca jeździ to tym częściej korzysta z tych

serwisów. Jednak i ta hipoteza nie potwierdziła się. Kierowcy, którzy pokonują

rocznie do 10 tyś kilometrów w 83% przypadków słuchają serwisów w radiu. Ci

którzy pokonują od 11 – 20 tyś. kilometrów w 67%, a ci co przejeżdżają powyżej 20

tyś. kilometrów rocznie w 75%. Nie ma więc zależności pomiędzy pokonywanym

dystansem, a korzystaniem z serwisów dla kierowców w radio.

Analizując dostępność źródeł informacji dla kierowców w poszczególnych

aglomeracjach, zakładałem, że im większa aglomeracja tym wyższa będzie

dostępność źródeł informacyjnych. Hipoteza ta potwierdziła się. Wykorzystując skalę

odpowiedzi: 1pkt – mało dostępne, 2pkt - średnio dostępne, 3pkt - wysoko dostępne

uzyskałem poniższe wartości. Kierowcy którzy mieszkają na wsi (2,28 pkt), kierowcy

mieszkający w mieście do 100 tyś mieszkańców (2,45 pkt), kierowcy mieszkający w

mieście powyżej 100 tyś mieszkańców (2,58 pkt). Wyraźnie widać liniowy wzrost

dostępności źródeł informacyjnych w dużych aglomeracjach.

Badając, która z cech informacji ma największe znaczenie przy zaspokajaniu

potrzeb informacyjnych kierowców, zakładałem, że jest nią prawdziwość informacji.

Potwierdziła się moja hipoteza. Aż 44% badanych (7 osób) uznało ją za

najważniejszą cechę informacji. Na drugim miejscu respondenci wskazywali

aktualność 31% (5 osób), na ostatnim kompletność 25% (4 osoby).

Przeprowadzone badania dotyczące stopnia prawdziwości informacji

przeznaczonych dla kierowców potwierdziły moją hipotezę. Zakładałem, że źródła w

postaci mediów zawierają „bardziej” prawdziwe informacje, niż źródła tradycyjne. Te

z kolei są bardziej prawdziwe od przekazów ustnych. Skala odpowiedzi wyglądała

następująco: 1 pkt - niska, 2 pkt – średnia, 3 pkt – wysoka. Otrzymane wartości to

średnie arytmetyczne: media (2,26 pkt), źródła tradycyjne (2,05 pkt), przekazy ustne

75

(1,62 pkt). Wato dodać, że respondenci za najbardziej prawdziwe źródło informacji

dla kierowców wskazywali radio.

Badając czy w codziennej prasie kierowca znajduje ogłoszenia lub artykuły

adresowane dla kierowców, zakładałem, że znajduje. Zdawałem sobie sprawę z tego,

że duża część badanych nie czyta codziennej prasy, co potwierdziło się w badaniach,

aż 44% (7 osób). Reszta moich respondentów wyraźnie wskazała na obecność

informacji adresowanych dla kierowców w prasie 89% (8 osób), a tylko 11% (1

osoba), że ich nie znajduje. W pełni potwierdza to moją założoną hipotezę, że jest to

wartościowe źródło dla kierowców.

Analizując wyniki z badań dotyczących oglądalności programów i stacji

telewizyjnych nadawanych dla kierowców, zakładałem że jest ona duża. Potwierdziły

się moje przypuszczenia i wiem, że jest to bardzo atrakcyjne źródło informacji dla

kierowców. Aż 81% kierowców (13 osób) zadeklarowało, że z chęcią korzysta z tego

źródła informacyjnego i ogląda tego typu programy i stacje. Tylko 19% (3 osoby), że

nie. Najczęściej wymienianą stacją telewizyjną był: „TVN Turbo” (7 osób). Z

programów telewizyjnych: „Auto Maniak” (4 osoby), „Drogówka” (3 osoby), ponadto:

„Auto Moto”, „Szkoła Bezpiecznej Jazdy”, „4x4”, „Pasjonaci”.

Moją hipotezę o częstym sięganiu kierowców do Internetu potwierdziły

badania. Wyniki wskazują że aż 68% respondentów (11 osób) zadeklarowało, że

sięga do tego medium informacyjnego poszukując informacji. Tylko 32% (5 osób), że

nie. Do najczęściej wyszukiwanych informacji zaliczano: ogłoszenia motoryzacyjne (5

osób), mapy (4 osoby), nowości motoryzacyjne (4 osoby), utrudnienia w ruchu

drogowym (3 osoby), warunki atmosferyczne (2 osoby), ponadto akty prawne i

opinie użytkowników pojazdów.

Dane uzyskane z badania zainteresowania serwisami informacyjnymi

nadawanymi dla kierowców w radiu poddałem dogłębnej analizie. Moje

przypuszczenia, że kierowcy są nimi zainteresowani potwierdziły się. Potwierdziło to

aż 75% moich respondentów (12 osób). Tylko 25% (4 osoby) zadeklarowało, że te

serwisy ich nie interesują. śaden respondent nie oświadczył, że nie słucha radia w

pojeździe.

Badając poczytność czasopism wśród kierowców zakładałem, że jest ono duże.

Jednak moja hipoteza nie potwierdziła się. Aż 68% moich respondentów (11 osób)

76

odpowiedziało, że nie czyta tego typu czasopism. Tylko 32% (5 osób) odpowiedziało,

że czyta. Do wskazanych czasopism należą: „Auto Świat” (3 osoby), „Motor” (2

osoby), „Auto Moto”, „Truck”.

Badając stan poczytności książek przez kierowców zakładałem hipotezę, że

jest niska. Moje przypuszczenie potwierdziło się, gdyż tylko 12% moich

respondentów (2 osoby) odpowiedziało, że je czyta. Przerażająca ilość 88% (14

osób), że nie. Kierowcy, którzy korzystają z tego źródła informacyjnego wskazywali

na poczytność książek dotyczących obsługi pojazdów oraz książek naprawczych.

Potwierdziła się również przyjęta hipoteza o niskiej przydatności ulotek

reklamowych rozdawanych kierowcom na skrzyżowaniach i wkładanych na

parkingach za wycieraczkę pojazdu. Tylko 18% badanych (3 osoby) z nich korzysta.

82% (13 osób) nie korzysta uważając, że są zbędne.

Badając wiarygodność informacji przekazywanych ustnie o przepisach ruchu

drogowego zakładałem, że nie są one wiarygodne i kierowcy potwierdzają je w

innym źródle. To przypuszczenie potwierdziło się, gdyż aż 68% moich respondentów

(11 osób) było takiego zdania. Tylko 32% (5 osób) było przeciwnych temu

stwierdzeniu. Za wiarygodniejsze źródła moi respondenci podawali: Kodeks Drogowy

(7 osób), Internet (5 osób), telewizja (2 osoby), radio (1 osoba).

Analiza danych wykazała, że informacja uzyskana bezpośrednio od policjanta

jest wiarygodna. Potwierdziło to 62% badanych respondentów (10 osób). Znikoma

ilość bo tylko 19% (3 osoby) uważa, że jest niewiarygodna i również 19% (3 osoby)

nie miało zdania na ten temat. Potwierdza to moją wcześniej założoną hipotezę.

Dostępność źródeł informacyjnych dla kierowców była filarem moich badań

własnych. Założyłem, że badane źródła są w dużym stopniu dostępne kierowcom i

moje badania to potwierdziły. Zastosowałem trójstopniową skalę oceny źródeł: 1pkt

– niska, 2pkt – średnia, 3pkt – wysoka. Wyniki badań przedstawiają średnią

arytmetyczną uzyskanych odpowiedzi: radio (2,75 pkt), prasa (2,68 pkt), telewizja

(2,68 pkt), Internet (2,68 pkt), czasopisma (2,56 pkt), książki (2,06 pkt), broszurki,

ulotki (2,06 pkt). Jak widać dostęp do wszystkich wymienionych źródeł został

oceniony ponad średnią skalę.

W przypadku badania stanu frustracji kierowców podczas nie odnalezienia

poszukiwanej informacji w źródle, moja hipoteza nie potwierdziła się. Zakładałem, że

77

kierowcy często ulegają frustracji, lecz stwierdzenie to poparło tylko 37% badanych

kierowców (6 osób). Aż 63% (10 osób) uznało, że w tej sytuacji nie ulegają

frustracji. Warto dodać, że nie było respondenta, który byłby w odpowiedzi

niezdecydowany.

Badając opinie kierowców na temat wiarygodności dwóch źródeł

informacyjnych (prasy i Internetu) zakładałem, że kierowcy wybiorą Internet.

Hipoteza ta potwierdziła się. Aż 69% badanych (11 osób) uznało Internet za bardziej

wiarygodne źródło, tylko 25% (4 osoby) prasę. Około 6% (1 osoba) respondentów

nie miało zdania na ten temat.

Analiza uzyskanych odpowiedzi na pytanie dotyczące „najlepszego” źródła

informacji podczas „zagubienia drogi” jednoznacznie poparła moją hipotezę. Mając

do wyboru nieograniczoną możliwość odpowiedzi aż 57% respondentów (9 osób)

wskazało na mapę drogową. Na kolejnych miejscach znajdował się: GPS 25% (4

osoby), informacja od przechodniów 12% (2 osoby), CB- radio 6% (1 osoba).

Zadając pytanie otwarte o sposób podniesienia stanu zaspokojenia potrzeb

informacyjnych kierowców chciałem uzyskać kilka dobrych pomysłów respondentów.

Uważam, że zadanie to mi się udało. Moi respondenci zaproponowali między innymi,

aby wyposażyć wszystkie pojazdy w Internet, GPS oraz CB-radio. Inni proponowali

zwiększenie ilości programów radiowych i telewizyjnych poświęconych kierowcom.

Dość oryginalne rozwiązanie przedstawił jeden z respondentów a mianowicie chciał,

aby wszystkie zmiany przepisów ruchu drogowego, oraz inne ważne dla kierowców

komunikaty były przysyłane pocztą do miejsca zamieszkania kierowcy.

Całość materiału badawczego (16 wypełnionych kwestionariuszy wywiadu)

zamieszczono z aneksie. Po przedstawieniu wyników badań czas na wyciągnięcie z

nich wniosków. Zostaną one zaprezentowane oraz omówione poniżej.

4.5. Wnioski z badań własnych

Wnioski z badań kończą etap badań własnych pracy. Podsumowując sposoby

zaspokajania potrzeb informacyjnych, trzeba zwrócić uwagę na olbrzymie znaczenie

dla kierowców źródeł informacyjnych. Dzięki pozytywnym walorom tych źródeł

badani kierowcy są w stanie zaspokoić swoje niedobory informacyjne. Według

badanych kierowców do „najlepszych” i najczęściej wykorzystywanych źródeł można

78

zaliczyć: codzienną prasę, stacje i programy telewizyjne nadawane dla kierowców,

Internet, serwisy dla kierowców nadawane w radiu, oraz mapę drogową. W prasie

mimo tego, że nie jest często przez nich czytana, znajdują przydatne im informacje w

postaci artykułów najczęściej poświęconych motoryzacji. Stacje i programy

telewizyjne przyciągają swoją pomysłowością i nowatorstwem. Aktualnie modne są

programy poświęcone pracy Policji drogowej oraz bezpieczeństwu na drodze. Badani

dostrzegali szczególne walory Internetu. To medium służy im jako źródło informacji o

warunkach atmosferycznych na drodze, o aktualnych aktach prawnych, o

utrudnieniach w ruchu. Dzięki swojemu multimedialnemu przekazowi Internet

sprawdza się jako rodzaj interaktywnej mapy drogowej. Serwisy informacyjne dla

kierowców nadawane w radio doskonale spełniają swoją funkcję. Aż 75% badanych

kierowców zadeklarowało, że ich słucha. Konfrontacja prasy z Internetem wyraźnie

wychodzi na korzyść Internetu. To świadczy o akceptacji przez kierowców nowej ery

elektroniki i danych cyfrowych. Niezależnie od tego respondenci ufają informacjom

uzyskanym bezpośrednio od policjanta. Świadczy to o dobrym przeszkoleniu

prawnym funkcjonariuszy policji. Badani kierowcy wskazali również źródła, z których

korzystają w znikomym stopniu. Są to tradycyjne źródła informacji takie, jak: książki,

czasopisma, ulotki. Uważam, że ma to bezpośredni związek z rozwojem mediów i

nowoczesnych technik przekazu informacji. Telewizja, czy Internet dostarczają nam

informacji przekazem wielokanałowym, multimedialnym. Przez to źródła te są

bardziej atrakcyjne.

Jako najważniejsze cechy informacji, kierowcy wskazali w większości na

prawdziwość, stawiając aktualność i kompletność na dalszej pozycji. Największą

prawdziwość według respondentów mają informacje uzyskane z radia, Internetu i

książek; najmniejszą broszurki, ulotki oraz informacje uzyskane od innych osób.

Potwierdzają to odpowiedzi kierowców na temat potwierdzenia informacji zasłyszanej

od innych uczestników ruchu drogowego. Za najpewniejsze źródła w tym wypadku

uznano Kodeks Drogowy, Internet oraz telewizję.

Badając

dostępność

źródeł

informacyjnych

potwierdziły

się

moje

przypuszczenia. Źródła informacyjne w wysokim stopniu są dostępne kierowcom. Z

analizy uzyskanych danych wynika, że wraz ze wzrostem wielkości aglomeracji, w

której mieszka kierowca wzrasta dostępność do źródeł informacji. Badani kierowcy

79

mieszkający w dużych aglomeracjach mają koło siebie księgarnie, sklepy, kafejki

internetowe, telewizję kablową, duży wybór stacji radiowych. W małych

aglomeracjach występuję niedobór tych źródeł.

Niestety nie potwierdził się związek pomiędzy frustracją a stażem kierowcy.

Przeprowadzone badania nie wskazują na tę zależność. Również badając sam stan

frustracji okazało się, że jest wśród kierowców niski, moje założenia były odwrotne.

Podobnie sytuacja się ma w przypadku założonego związku między pokonywanym

rocznie dystansem a korzystaniem z serwisów informacyjnych w radio. Natomiast

potwierdziła się zależność pomiędzy wiekiem kierowcy, a dostępem do Internetu. Jak

zakładałem, młodsi kierowcy znacznie częściej sięgają po to źródła informacji, gdyż

potrafią się nim sprawnie posługiwać. Dobrym posunięciem byłoby przygotowanie

kursów obsługi Internetu dla starszych kierowców.

Uzyskując odpowiedzi na pytanie dotyczące podniesienia stanu zaspokojenia

potrzeb informacyjnych kierowców, respondenci w większości nie mieli pomysłów,

uważając, że są oni w wysokim stopniu informacyjnie zaspokojeni. Z nielicznych

pomysłów trzeba wymienić: wyposażenie wszystkich pojazdów w Internet, GPS, CB-

radio oraz zwiększenie ilości programów telewizyjnych dla kierowców.

Podsumowując rozdział badawczy warto przypomnieć, że celem moich badań

było zbadanie stanu zaspokojenia potrzeb informacyjnych kierowców, oraz określenie

jakimi sposobami są one zaspokajane. Badania te zrealizowałem dzięki metodzie

sondażu diagnostycznego, a narzędziem za pomocą którego zbierałem dane był

kwestionariusz wywiadu. Oczywiście nie byłem w stanie zbadać całej populacji

kierowców i moje badania zawęziłem do małej grupy kierowców, którymi byli

kierowcy Krakowskiej Straży Miejskiej Oddziału V Podgórze – Wola Duchacka.

Dlatego ważne jest zastrzeżenie, że wszystkich otrzymanych wyników nie można

uogólniać na całą populację kierowców. Z przeprowadzonych badań wynikło, że

najlepszymi sposobami zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców są

informacje zawarte w codziennej prasie, stacjach i programach telewizyjnych

nadawanych dla kierowców, Internecie, serwisach dla kierowców nadawanych w

radiu, mapach drogowych, oraz informacje uzyskane bezpośrednio od policjanta. Na

podstawie badań wyraźnie widać, że stan zaspokojenia tych potrzeb jest wysoki.

80

Świadczy o tym deklarowana przez respondentów duża dostępność źródeł

informacyjnych

.

81

Podsumowanie

Celem mojej pracy było znalezienie odpowiedzi na pytanie jaki jest stan

zaspokojenia potrzeb informacyjnych kierowców oraz jakimi sposobami są one

zaspokajane. Hipotetycznie przyjąłem wysoki stan zaspokojenia tych potrzeb

informacyjnych. Przemawiały za tym wyniki moich obserwacji i różnorodność

istniejących źródeł informacji. Pracę oparłem na źródłach i opracowaniach

polskich i zagranicznych.

Dla tak pojętego problemu głównego pracy, sformułowałem i omówiłem

szereg zagadnień. Dotyczyły one rozwinięcia definicji pojęć zawartych w

temacie pracy, co miało na celu lepsze zrozumienie jej istoty. Między innymi

zwróciłem uwagę na niejednoznaczność terminu p o t r z e b a, który według

Słownika języka polskiego

oznacza tyle co: motyw, popęd, instynkt,

pragnienie. Przedstawiłem również nazwiska badaczy, którzy zajmowali się

złożonością problemu potrzeb ludzkich (Murray, Maslow, Obuchowski).

Omówienia również wymagał termin i n f o r m a c j a. Jest ona (według

Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych

) wiadomością, wieścią,

powiadomieniem. Według Wojciecha Piróga informacja jest czynnikiem

zmniejszającym stan naszej niewiedzy. W celu zrozumienia badanej grupy

respondentów, objaśniłem kim jest kierowca, przypominając definicję

zaczerpniętą z ustawy

Prawo o ruchu drogowym

. W drugiej części rozdziału

poświęconego zjawisku informacji, omówiłem proces komunikowania, ze

zwróceniem uwagi na bariery komunikacyjne, które ten proces zniekształcają.

Są to między innymi różnice kulturowe, utrudnienia percepcyjne, stereotypy.

Przedstawiłem również podstawowy model komunikowania Harolda Lasswella,

na przykładzie którego objaśniłem mechanizm „sprzężenia zwrotnego”.

Ważnym punktem tego rozdziału było określenie form komunikacji oraz

omówienie ich cech.

82

W dalszej części pracy omówiłem potrzeby informacyjne, które

towarzyszą kierowcom. Przybliżyłem ich historię dzieląc ja na trzy okresy. Na

ich podstawie wskazałem na przemiany, które miały miejsce od początku XIX

wieku. Zwróciłem uwagę między innymi na aktualne zwiększenie dostępności i

różnorodności źródeł informacyjnych dla kierowców, stagnację informacyjną w

okresie wojennym oraz kształtowanie się przepisów ruchu drogowego na

ziemiach polskich. Na podstawie literatury przedmiotu pokazałem specyfikę

właściwego

doboru

informacji

przez

kierowców.

Omówiłem

także

najważniejsze sytuacje problemowe, które spotykają kierowców, jak wypadek,

awarię pojazdu, niejasne oznakowanie drogi, brak informacji o zmianie

przepisów, oraz zmienne warunki atmosferyczne. Nie ominąłem przy tym

skutków i konsekwencji ich niezaspokojenia, które czasami powodują choroby

lub frustracje.

Trzeci rozdział poświęciłem omówieniu źródeł informacji. Z uwagi na ich

bardzo dużą ilość wybrałem te najważniejsze, dzieląc je na: medialne,

tradycyjne, znaki drogowe oraz źródła prawne. Każde ze źródeł omówiłem z

osobna. Wskazałem na rozkwit źródeł medialnych a w szczególności radia,

telewizji i Internetu. Opis tych źródeł był warunkiem koniecznym, gdyż z tych

źródeł informacyjnych kierowcy najczęściej czerpią potrzebne im informacje.

Dokonałem też porównania cech książki drukowanej z książką elektroniczną

(e-book), wskazując na większe walory książki elektronicznej.

Czwarty rozdział pracy poświęcony był w całości badaniom własnym. Na

podstawie wywiadu kwestionariuszowego przeprowadzonego z grupą

kierowców zweryfikowałem hipotezę badawczą, którą sobie na początku pracy

postawiłem. Na podstawie uzyskanych wyników badań własnych stwierdzam,

że dostępnie kierowcom źródła informacyjne w pełni zaspokajają ich potrzeby

związane z niedoborem informacji. Dużą rolę w zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców mają takie źródła jak: radio, telewizja, Internet.

Natomiast kierowcy niechętnie korzystają z książek i ulotek reklamowych co

wyraźnie widać na podstawie otrzymanych wyników badań. Daje to możliwość

83

wysuwania dodatkowych wniosków, że nowoczesne (medialne, interaktywne)

źródła informacyjne doskonale sprawdzają się jako wiarygodne oraz dostępne

źródła informacji dla kierowców.

W dotychczasowych opracowaniach zbyt mało uwagi poświęcono

badanej przeze mnie problematyce chociaż problematyka dotycząca przepływu

informacji w środowisku kierowców oraz badania stanu jej zaspokojenia jest

bardzo aktualna. Mam nadzieje, że czyni to moją pracę bardziej atrakcyjną.

84

Bibliografia załącznikowa

1. Adamczuk,

Magdalena.

Historia

prasy.

[dok.

elektr.].

http://www.wszia.edu.pl/wszia/prasa_akademicka/prasa_oczami.htm [odczyt: 02.11.2006].

2. AllPsych on line: the wirtual psychology classroom.

Psychogenic needs

. [dok. elektr.].

http://allpsych.com/personalitysynopsis/murray.html [odczyt: 11.12.2006].

3. AutoBild.de.

Winterreifen

–

Umfrage:

Da

geht

noch

mechr.

[dok.

elektr.].

http://www.autobild.de/test/reifen/artikel.php?artikel_id=12767 [odczyt: 09.02.2007].

4. Babik, Wiesław (2002). Ekologia informacji – wyzwanie XXI wieku

.

Praktyka i Teoria Informacji

Naukowej i Technicznej

nr 1, s. 20-25.

5. Babik, Wiesław.

O niektórych chorobach powodowanych przez informacje

[dok. elektr.].

http://www.ap.krakow.pl/ptn/ref2006/Babik.pdf [odczyt: 07.02.2007].

6. Batorowska, Halina; Czubała, Barbara (2000). Wybrane zagadnienia nauki o informacji i technologii

informacyjnej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 202 s.

7. Bentley, Ross (2003). Speed Secrets II : more professional race driving techniques. Motorbooks, 160 s.

8.

Bibliografia

publikacji

pracowników

Politechniki

Krakowskiej

od

1991r.

http://twonk.biblos.pk.edu.pl/BC/uep.shtml

9. Biedrzycka, Anna (2005). Wymogi ochrony środowiska i rozwój motoryzacji, a jakość olejów silnikowych.

Energia Gigawat

nr 3, s. 4-6.

10. Bojar, Bożenna (1987). Od kodu do kodu. W: Prace ofiarowane profesorowi Olgierdowi Adrianowi

Wojtasiewiczowi na 70-lecie jego urodzin. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s.

237-248.

11. Borkowski, Jerzy (1988). Monotonia nam nie grozi.

Motor

nr 36, s. 17-19.

12. Chmielewska-Gorczyca, Ewa; Sosińska-Kalata, Barbara (1991). Informacja naukowa z elementami

naukoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 231 s.

13. Dąbrowski, Kamil. (2007). Zróbmy porządek na drogach.

Dziennik Polska Europa Świat

nr 117, s. 23.

14.

EBIB (elektroniczna biblioteka).

http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/

15.

Encyklopedia Powszechna PWN

. [dok. elektr.]. http://encyklopedia.pwn.pl/ [odczyt: 07.03.2006].

16.

Encyklopedia wiedzy o prasie

(1976). Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa-Książka-

Ruch”, 284 s.

17.

Gifownik.PL

.

[dok.

elektr.].

http://gify3.superhost.pl/gifownik-pl/osobki_policjant.php

[odczyt:

06.02.2007].

18. Gravelle, Karen (2005). The driving book : everything new drivers need to know but don`t know to ask.

Walker books for young readers, 160 s.

19. Groniowski, Kazimierz (1963). Z dziejów motoryzacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo – Techniczne,

232 s.

20. Góralska, Małgorzata.

Książka drukowana wobec przekazu elektronicznego.

[dok. elektr.].

http://ebib.oss.wroc.pl/2001/27/goralska.html [odczyt: 02.12.2006].

21. Hucał,

Jacek

red.

Lublin

–

moje

miasto.

[dok.

elektr.].

http://hucal-

jacek.webpark.pl/history_files/historia-1922.htm [odczyt: 15.04.2006].

22. Internetowy System Aktów Prawnych.

http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html

85

23. Jamrożek, Bożena; Sobczak, Jolanta (1996). Komunikacja interpersonalna. Poznań: Wydawnictwo

eMPi22, 118 s.

24. Jankojć,

Zbigniew.

Język

dziennikarstwa

i

filozofia

etyczna

mediów.

[dok.

elektr.].

http://www.ap.krakow.pl/ptn/ref2006/Jankojc.pdf [odczyt: 05.11.2006].

25. Jarząbek, Krystyna (1994). Gestykulacja i mimika. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 206 s.

26. Jasiukiewicz,

Marian.

Niektóre

problemy

z

komunikacją

.

[dok.

elektr.].

http://www.wiedzainfo.pl/wyklady/107/niektore_problemy_z_komunikacja/ [odczyt: 10.02.2007].

27.

Katalog Biblioteki Ekonomicznej w Poznaniu

. http://www.ae.poznan.pl/bg/katalog.shtml

28.

Katalog Biblioteki Jagiellońskiej

. http://www.bj.uj.edu.pl/uj/katalog

29.

Katalog Biblioteki Narodowej

. http://alpha.bn.org.pl/screens/opacmenu_pol.html

30.

Katalog Podgórskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie

31. Kucharski, Marek; Ociepko, Jacek (2001). Test – sześć autoryzowanych serwisów Hondy.

Auto Motor

Sport

nr 3, s. 82-86.

32. Kulczycki,

Jerzy.

Wyzwania

psychologii

humanistycznej

.

[dok.

elektr.].

http://www.wsp.krakow.pl/konspekt/18/kulczycki.html [odczyt: 29.02.2007].

33. Kłoskowska, Antonina (1983). Kultura masowa. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 494 s.

34. Kolekcja zbiorów własnych

35.

Komenda Główna Policji.

[dok. elektr.]. http://www.policja.pl [odczyt: 06.02.2007].

36. Kobyliński,

Jacek.

Charakterystyka

wywiadu

kwestionariuszowego.

[dok.

elektr.].

http://www.koweziu.edu.pl/edukator/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=11&mod

e=mode=thread&order=0&thold=0 [odczyt: 02.05.2007].

37. Kociszewski, Jerzy.

Historia prawa jazdy.

[dok. elektr.]. http://autotest.onet.pl/1251113,1,artykul.html

[odczyt: 13.03.2006].

38. Kopaliński, Władysław red.

Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława

Kopalińskiego.

[dok. elektr.]. http://www.slownik-online.pl/index.php [odczyt: 10.03.2006].

39. Klimek,

Karolina.

M-files

Wiki:

Encyklopedia

zarządzania.

[dok.

elektr.].

http://mfiles.ae.krakow.pl/modules.php?name=Guiki&file=print&sid=Teoria%20hierarchii%20potrzeb%

20Maslowa [odczyt: 02.12.2006].

40. Kramp, Cezary.

Top Crash.

[dok. elektr.]. http://auto.gazeta.pl/auto/1,71385,3664850.html [odczyt:

03.01.2007].

41. Krzychu red.

Historia pewnej Syreny 104

. [dok. elektr.]. http://www.syrena104.prv.pl/ [odczyt:

03.12.2006].

42. Louise,

Olivet.

Internet

verursacht

Info-Streß.

[dok.

elektr.].

http://whg.work.de/pu/internet/infostres.htm [odczyt: 08.02.2007].

43. Lyman, Peter; Varian, Hal.

How much information?

[dok. elektr.]. http://www.press.umich.edu/jep/06-

02/lyman.html [odczyt: 07.02.2007].

44. Łęczek,

Bartłomiej.

Komunikacja

jako

transmisja

przekazu.

[dok.

elektr.].

http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4142 [odczyt: 13.01.2006].

45. Materska, Katarzyna.

Rola bibliotek w rozwiązywaniu informacyjnych problemów współczesności

. [dok.

elektr.].

http://www.coniw.wp.mil.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=446

[odczyt:

06.02.2007].

46. Majkowski, Ryszard; Kuś, Wojciech (1998). Wypadek – co robić?. Warszawa: Państwowy Zakład

Wydawnictw Lekarskich, s. 76-83.

86

47. Michalik, Marian, oprac. (1992). Kronika Techniki. Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 218 s.

48. Miszczak, Stanisław (1976). Teoretyczne zasady reżyserii dźwięku w radiofonii i telewizji. Warszawa:

Wydawnictwo Radia i Telewizji, 173 s.

49. Monet, Dominique (1999). Multimedia. Katowice: Książnica Domino, 128 s.

50.

Moto-portal.

[dok. elektr.]. http://www.moto-portal.pl/ [odczyt: 04.01.2007].

51. Muzeum Motoryzacji i Techniki.

Historia powstania muzeum motoryzacji w Otrębusach

. [dok. elektr.].

http://www.muzeum-motoryzacji.com.pl/podstrony/hist_muzeum.php [odczyt: 12.04.2006].

52. Nęcki, Zbigniew (1996). Komunikacja międzyludzka. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły

Biznesu, 295 s.

53. Obuchowski, Kazimierz (1967). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo

Naukowe, s. 110.

54. Okurowski, Tomasz (2007). Nowości w drodze: premiery sprzętu.

Auto Świat

nr 1, s. 31-33.

55. Oleksy,

Wiesław.

Mass

media:

podręcznik

akademicki.

[dok.

elektr.]

http://www.wsmip.uni.lodz.pl/aaa/Wieslaw/media-skrypt.doc [odczyt: 04.02.2007].

56. Perek-Białas, Jolanta; Worek, Barbara.

Badanie potrzeb informacyjnych małopolskich instytucji.

[dok.

elektr.].

http://www.wup-krakow.pl/attach/Wup/Programy_projekty/obserwatorium/_Toc151830333

[odczyt: 09.03.2007].

57. Pioterek, Paweł; Zieleniecka, Barbara (2004). Technika pisania prac dyplomowych. Poznań:

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, 102 s.

58. Polska

Organizacja

Turystyczna.

[dok.

elektr.].

http://www.poland-

tourism.pl/Artykuly/PL/jak_podrozowac/podroz_samochodem/przepisy_ruchu_drogowego/pot_category_

view [odczyt: 13.03.2007].

59. Piróg, Wojciech (1977). Zagadnienia informacji i dokumentacji naukowej. Warszawa: Państwowe

Wydawnictwo Naukowe, 242 s.

60. Przybyszewski, Czesław (1994). Podręcznik kierowcy kategorii B. Warszawa : Wydawnictwo Komunikacji

i Łączności, 221 [3] s.

61.

Program TVP

[dok. elektr.]. http://program.tvp.pl/ [odczyt: 01.06.2007].

62. PZU

S.A.

Pogoda

dla

kierowców.

[dok.

elektr.].

http://www.stopwariatom.pl/artykuly/artykuly/pogoda_dla_kierowcow.html [odczyt: 11.02.2007].

63. Radio

kierowców.

Radio

Kierowców

–

to

już

30

lat.

[dok.

elektr.].

http://www.prsa.com.pl/news.asp?id=206 [odczyt: 11.11.2006].

64. Radio Polska. [dok. elektr.]. http://radiopolska.terramail.pl/rds/index.html [odczyt:14.11.2006].

65. Ratajewski, Jerzy (1994). Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki. Katowice :

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 129 [3] s.

66. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002

r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. t.j. Dz. U. 2002 nr 170 poz. 1393.

67. Rychter, Wiktor (1979). Dzieje samochodu. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 451 s.

68.

SIM – Odrobina Teorii.

[Dok. elekt.]. http://kpz.ae.krakow.pl/download/sw/SIM_02_Teoria.pdf [odczyt:

11.12.2006].

69. Sepkowska, Zofia; śurakowski, Filip (1997). Przedsiębiorczość : komunikacja interpersonalna, istota

przedsiębiorczości : przewodnik dla nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwo Szkole i Pedagogiczne, 167 s.

87

70. Setnikowska,

Joanna.

Badanie

czytelnictwa

w

bibliotece

szkolnej.

[dok.

elektr.].

http://scholaris.pl/Portal?secId=H6XC26176S18300FCBT31SH0&mlt_docview=CF8270G0S6743GP421Y5

TH24 [odczyt: 28.04.2007].

71. Sękowska, Zofia (1982). Pedagogika specjalna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 238-

239.

72. Siek, Stanisław (1986). Struktura i formowanie osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej,

231 s.

73.

Słownik Języka Polskiego PWN

. [dok. elektr.]. http://sjp.pwn.pl/ [odczyt: 30.04.2007].

74. Sobol, Elżbieta red. (1995).

Mały słownik języka polskiego

. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN,

1181 [1] s.

75.

Sports Cars Museum

. [dok. elektr.]. http://classic.lany.cz/ [odczyt:13.12.2007].

76. Stefanowicz, Stanisław red.

Auto Świat.

[dok. elektr.]. http://autoswiat.redakcja.pl/ [odczyt:03.01.2007].

77. Szymkiewicz,

Tomasz

red.

Kolumb.

[dok.

elektr.].

http://www.kolumb.pl/foto1/sahara_zachodnia/defekt.jpg [odczyt: 28.01.2007].

78. Świgoń, Marzena (2006). Bariery informacyjne : podstawy teoretyczne i próba badań w środowisku

naukowym. Warszawa: Wydawnictwo Bibliotekarzy Polskich.

79. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. t.j. Dz. U. z 1997 r. nr 98, poz. 602.

80. Węglińska, Maria (2002). Jak pisać pracę magisterską? : poradnik dla studentów. Kraków: Oficyna

Wydawnicza Impuls, 127 [1] s.

81.

Wikipedia: wolna encyklopedia.

[dok. elektr.]. http://pl.wikipedia.org/ [odczyt: 07.03.2006].

82. Wojciechowski, Jacek oprac. (1981). Poradnik metodyczny do nauki przedmiotu metodyka i organizacja

czytelnictwa. Kraków : Nakład Uniwersytetu Jagiellońskiego, 21 s.

83.

Wyszukiwarka GOOGLE

. http://www.google.pl/

84.

Wyszukiwarka ONET

. http://www.onet.pl/

85.

Wyszukiwarka YAHOO.

http://www.yahoo.com/

86.

Znaki drogowe.

[dok. elektr.]. http://www.mary.win.pl/index.htm [odczyt: 20.04.2006].

88

Indeks osobowy

(nazwisk występujących w tekście)

A

Adamczuk Magdalena, 42

Albin Mieczysław, 72

B

Babik Wiesław, 34

Backenburg, 27

Batorowska Halina, 12

Belina Rafał, 72

Benz Karl, 27

Bębenek Krzysztof, 73

Biedrzycka Anna, 33

Biernacki Józef, 63

Bojar Bożenna, 58 61

Borkowski Jerzy, 54

Brzeziński Waldemar, 72

C

Cecuła Marek, 63

Chmielewska-Gorczyca Ewa, 12

Ciupka Michał, 73

D

Daimler Wilhelm, 27

F

Furman Jacek, 73

G

Giurgiano Giorgio, 54

Gniady Dariusz, 73

Góralska Małgorzata, 50 52

Groniowski Kazimierz, 32

Gutenberg Johannes, 42

H

Hucał Jacek, 30

J

Janecki Maurycy, 73

Jankoić Zbigniew, 42

Jamrożek Bożena 24

Jarząbek Krystyna, 9 21

Jasiukiewicz Marian, 19 23

K

Klimek Karolina, 11

Knapek Wiesław, 72

Kobyliński Jacek, 67

Kociszewski Jerzy, 29 - 31

Kopaliński Władysław, 11 12

Kowalczyk E., 12

Kramp Cezary, 47

Kucharski Marek, 54

Kulczycki Jerzy, 39

Kuś Wojciech, 35

L

Lasswell Harold, 18 81

Louise Olivet, 34

Lyman Peter, 13

89

Ł

Łęczek Bartłomiej, 19

M

Majkowski Ryszard, 35

Maslov Harold, 9-11 39 81

Materska Katarzyna, 35

Maybach Wilhelm, 27

Mazur Marian, 12

Miszczak Marian, 44 46

Monet Domonique, 47

Murray Henry, 9 10 81

N

Necel Maciej, 72

Nęcki Zbigniew, 19

O

Obuchowski Kazimierz, 9-11 40 81

Ociepko Jacek, 54

Okurowski Tomasz, 54

Olechowicz Eugeniusz, 30

Oleksy Wiesław, 13 18 22

P

Perek-Białas Joanna, 66

Perrigot Jules, 28

Piróg Wojciech, 12 81

Przybyszewski Czesław, 59

R

Rychter Wiktor, 27

S

Sepkowska Zofia, 21

Sękowska Zofia, 40

Shannon Claude, 12

Siek Stanisław, 11 39

Słotwiński Kazimierz, 73

Sobczak Joanna 24

Sobol Elżbieta, 17

Stefanowicz Stanisław, 48

Szydlak Sławomir, 73

Szymkiewicz Tadeusz, 37

T

Travnhick Richard, 26

Tuszyński Adam, 30

W

Węglińska Maria, 66

Włodek Tadeusz, 72

Wojtanowski Jacek, 73

Worek Barbara, 66

Wypych Rafał, 72

Z

Załoga Adam, 73

ś

śurakowski Filip, 2

90

Indeks rzeczowy

B

bariery komunikacyjne, 23

broszurki, 55

C

czasopisma fachowe, 53-54

F

frustracja, 34 40

I

informacja, 7-9 11-18 23 27 46

Internet, 7 47-51

K

kierowca, 7-9 15-17 20 26 35 39 44 46

komunikacja, 7 9 17-22

komunikacja niewerbalna, 21-22

komunikacja werbalna, 19-21

książka, 51-54

M

mapy, 55

media, 41-42

motoryzacja, 7 28-33

P

potrzeby informacyjne, 7-11 26 33-35 39-

40 65

prasa, 42-43

proces komunikowania, 17-18

R

radio, 43-45

ruch drogowy, 22-23

T

telewizja, 45-47

U

ulotki, 55-56

W

wywiad kwestionariuszowy, 8 66

Z

znaki drogowe, 8 57-61

Ź

źródła informacyjne, 7-8 12 41-64

źródła medialne, 8 41-51

źródła prawne, 8 61-64

źródła tradycyjne, 51-56

91

Spis tabel i ilustracji

Spis tabel:

Tabela 1: Pozytywne cechy jako

ś

ci informacji....................................................................14

Tabela 2: Wykaz kategorii prawa jazdy i odpowiadaj

ą

cych im uprawnienia kierowcy....16

Tabela 3: Porównanie prasy i Internetu jako

ź

ródła informacji dla kierowców..................50

Tabela 4: Ró

ż

nice pomi

ę

dzy ksi

ąż

k

ą

drukowan

ą

a wydan

ą

w wersji elektronicznej.......53

Spis ilustracji:

Ilustracja 1: Piramida potrzeb według Abrahama Maslowa.............................................10

Ilustracja 2: Model procesu komunikowania....................................................................18

Ilustracja 3: Rozmowa kierowców jako przykład komunikacji werbalnej (mowa)................20

Ilustracja 4: Wygląd zewnętrzny i wyraz twarzy jako przykład komunikacji niewerbalnej.....22

Ilustracja 5: Znaki drogowe ustalone na Międzynarodowej Komisji w Paryżu w 1909 roku..28

Ilustracja 6: Wypadek samochodowy..............................................................................36

Ilustracja 7: Awaria pojazdu (defekt ogumienia)..............................................................37

Ilustracja 8: Nieczytelny znak drogowy „droga dla pieszych i rowerów”..........................38

Ilustracja 9: Pojazd Ferrari Testarosa pokazany w Sports Cars Museum............................49

Ilustracja 10: Ulotka reklamowa pojazdu Syrena 104.......................................................56

Ilustracja 11: Znaki drogowe o charakterze ikonicznym....................................................58

Ilustracja 12: Znaki drogowe rozpoznawalne dzięki kształtowi tablicy................................59

Ilustracja 13: Miejsca obowiązywania znaków drogowych.................................................59

92

Aneksy

A.1. Wzór kwestionariusza wywiadu.

- kwestionariusz wywiadu -

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta.................................................................................

Data i godzina przeprowadzonych badań...............................................................

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

................................

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

................................

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień prawdziwości

informacji przeznaczonych dla kierowców,

otrzymanych z wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa .....

b - radio .....

c - telewizja .....

d - Internet .....

e - czasopisma .....

f - książki .....

g - broszurki, ulotki .....

h - informacje uzyskane od innych osób .....

93

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

94

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa .....

b - radio .....

c - telewizja .....

d - Internet .....

e - czasopisma .....

f - książki .....

g - broszurki, ulotki .....

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

95

A.2. Kwestionariusze wywiadu z przeprowadzonych badań.

kwestionariusz wywiadu nr 1

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................RAFAŁ BELINA.......................................

Data i godzina przeprowadzonych badań..........10.05.2007 r. godz. 8:50 – 9:00......

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............30..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............7...............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

A - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

96

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

...TVN TURBO.............................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....MAPY, OFERTY KUPNA - SPRZEDAśY......................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

97

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

...INTERNET, KODEKS DROGOWY...............................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

....WIĘKSZA ILOŚĆ PROGRAMÓW TELEWIZYJNYCH DLA KIEROWCÓW...........................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

98

kwestionariusz wywiadu nr 2

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta...................WIESŁAW KNAPEK..................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....10.05.2007 r. godz. 16:00-16:15..........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............36.............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............18..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

99

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....TVN TURBO, DROGÓWKA.....................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....UTRUDNIENIA W RUCHU DROGOWYM, OPŁATY NA AUTOSTRADACH.......................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

100

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....INTERNET, TELEWIZJA, RADIO..............................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..1..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

.....CZĘSTRZE KOMUNIKATY W RADIO I INTERNECIE....................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

101

kwestionariusz wywiadu nr 3

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta.....................TADEUSZ WŁODEK................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....10.05.2007 r. godz. 16:30 – 16:45........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............40...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

..............22...............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..1..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

102

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....KSIĄśKA OBSŁUGI.................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

103

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

104

kwestionariusz wywiadu nr 4

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................MACIEJ NECEL.......................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....12.05.2007r. godz. 13:30 – 13:45.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

................31..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

................11..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

105

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....AUTO MANIAK, 4x4..............................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....REMONTY NA DROGACH, WARSZTATY SAMOCHODOWE.........................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....AUTO MOTO, AUTO ŚWIAT....................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

106

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....KODEKS DROGOWY..............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..2..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

107

kwestionariusz wywiadu nr 5

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................WALDEMAR BRZEZIŃSKI.........................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....12.05.2007r. godz. 14:00 – 14:10..........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............39...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

................0...............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

108

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....TVN TURBO..........................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

109

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

110

kwestionariusz wywiadu nr 6

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................RAFAŁ WYPYCH.....................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....12.05.2007r. godz. 21:45 – 21:55.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............31..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............15..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

111

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....TVN TURBO.........................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....OGŁOSZENIA........................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

112

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....KODEKS DROGOWY..............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..2..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

113

kwestionariusz wywiadu nr 7

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................MIECZYSŁAW ALBIN...............................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....12.05.2007r. godz. 21:55 – 22:05.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............30..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............13..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

114

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....DROGÓWKA, AUTO MANIAK..................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

115

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..2..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

.....NOWOŚCI POCZTĄ DO DOMU.................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

116

kwestionariusz wywiadu nr 8

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................JACEK WOJTANOWSKI............................

Data i godzina przeprowadzonych badań............12.05.2007r. godz. 22:05 – 22:15..

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............35...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

..............15................

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ...2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..3..

117

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....NOWOŚCI MOTORYZACYJNE, MAPY, REMOTY DRÓG...............................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....MOTOR, AUTO ŚWIAT............................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

118

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....INTERNET............................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

119

kwestionariusz wywiadu nr 9

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................SŁAWOMIR SZYDLAK.............................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....13.05.2007r. godz. 15:50 - 16:00.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............27...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............9................

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

120

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....AUTO MOTO, SZKOŁA BEZPIECZNEJ JAZDY............................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....POGODA, MAPY.....................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

121

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....KODEKS DROGOWY.............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..1..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

......WYPOSAśENIE WSZYSTKICH POJAZDÓW W CB-RADIO ..........................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

122

kwestionariusz wywiadu nr 10

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................ADAM ZAŁOGA.......................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....13.05.2007r. godz. 16:00 – 16:10.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............28..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............10..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c – miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..1..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..1..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

123

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

....TVN TURBO, AUTO MANIAK...................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....NOWOŚCI MOTORYZACYJNE, INFORMACJE DROGOWE...........................................

.................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....TRUCK.................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

124

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

......INTERNET..........................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d – inne .....CB-RADIO..........................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

......WE WSZYSTKICH POJAZDACH CB-RADIO...............................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

125

kwestionariusz wywiadu nr 11

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................JACEK FURMAN......................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....13.05.2007r. godz. 23:00 – 23-10.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............29..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............11..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..1..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

126

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.......POGODA, MAPY..................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

127

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..2..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

128

kwestionariusz wywiadu nr 12

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................DARIUSZ GNIADY...................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....15.05.2007r. godz. 12:00 – 12:10.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............32...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

..............11...............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..1..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

129

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.........TVN TURBO......................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....NOWINKI TECHNICZNE.........................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

........AUTO ŚWIAT.....................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

130

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..1..

g - broszurki, ulotki ..2..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

......ODRĘBNY KANAŁ RADIOWY DLA KIEROWCÓW.......................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

131

kwestionariusz wywiadu nr 13

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................MAURYCY JANECKI.................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....16.05.2007 r. godz. 14:50 – 15:00........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............34..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

..............14...............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

132

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

......TVN TUPBO, POLSAT...........................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....AKTUALIZACJA PRZEPISÓW, OGŁOSZENIA, NOWINKI TECHNICZNE........................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

133

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....KODEKS DROGOWY.............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..2..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..1..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

134

kwestionariusz wywiadu nr 14

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................KAZIMIERZ SŁOTWIŃSKI........................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....16.05.2007r. godz. 15:00 – 15:15.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............31..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............12..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..1..

b - radio ..2..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..2..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..2..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

135

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

136

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

......KODEKS DROGOWY............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d – inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

......GPS W SAMOCHODACH.........................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

137

kwestionariusz wywiadu nr 15

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................KRZYSZTOF BĘBENEK.............................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....17.05.2007r. godz. 14:50 – 15:00.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

..............32...............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............8................

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..2..

b - radio ..3..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..2..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..1..

138

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....OPINIE UśYTKOWNIKÓW POJAZDÓW, OGŁOSZENIA..............................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

139

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

......KODEKS DROGOWY.............................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..3..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

140

kwestionariusz wywiadu nr 16

Stan i sposoby zaspokajania potrzeb informacyjnych kierowców

Imię i nazwisko respondenta....................MICHAŁ CIUPKA.....................................

Data i godzina przeprowadzonych badań.....17.05.2007r. godz. 15:50 – 16:00.........

CZĘŚĆ A

1. Ile pan/i ma lat?

...............30..............

2. Ile lat kieruje pan/i pojazdami?

...............10..............

3. Ile kilometrów rocznie przejeżdża pan/i pojazdem?

a – do 10 tyś. km

b – 11 do 20 tyś. km

c – ponad 20 tyś. km

4. W jak dużej aglomeracji pan/i mieszka?

a - wieś

b - miasto do 100 tyś mieszk.

c - miasto pow. 100 tyś mieszk.

CZĘŚĆ B

5. Według pana/i, która z wymienionych cech informacji

ma największe znaczenie przy zaspokajaniu potrzeb

informacyjnych kierowców?

a – aktualność

b – kompletność

c – prawdziwość

6. Jak ocenia pan/i stopień

prawdziwości informacji przeznaczonych

dla kierowców, otrzymanych z

wymienionych źródeł?

(Skala 1 - niski, 2 - średni, 3 - wysoki)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..2..

d - Internet ..2..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..1..

h - informacje uzyskane od innych osób ..2..

141

7. Czy w codziennej prasie znajduje pan/i ogłoszenia

lub artykuły adresowane do kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie czytam prasy

8. Czy ogląda pan/i programy lub stacje telewizyjne

nadawane dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....AUTO MANIAK, PASJONACI...................................................................................

................................................................................................................................

9. Czy sięga pan/i do Internetu w celu zaspokojenia

swoich potrzeb informacyjnych jako kierowcy?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. Czy słuchając radia w pojeździe interesują

pana/nią serwisy informacyjne dla kierowców?

a – tak

b – nie

c - nie słucham radia w pojeździe

11. Czy czyta pan/i czasopisma przeznaczone dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

......MOTOR...............................................................................................................

................................................................................................................................

12. Czy sięga pan/i po książki dla kierowców?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....NAPRAWCZE........................................................................................................

................................................................................................................................

13. Czy korzysta pan/i z informacji na ulotkach

reklamowych umieszczanych za szybą pojazdu lub

rozdawanych na skrzyżowaniach?

a – tak

b – nie

142

14. Czy w przypadku informacji uzyskanej od innych użytkowników dróg

dotyczącej zmiany przepisów ruchu drogowego sięga pan/i do innych źródeł w

celu potwierdzenia tej informacji?

a – tak

b – nie

Jeżeli "tak" to jakie?

.....INTERNET, TELEWIZJA.........................................................................................

................................................................................................................................

15. Czy uważa pan/i, że informacja o przepisach

prawnych uzyskana bezpośrednio od Policjanta jest

wiarygodna?

a – tak

b – nie

c - nie mam zdania na ten temat

16. Jak określa pan/i dostępność wymienionych źródeł

informacyjnych?

(Skala 1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka)

a - prasa ..3..

b - radio ..3..

c - telewizja ..3..

d - Internet ..3..

e - czasopisma ..3..

f - książki ..3..

g - broszurki, ulotki ..1..

17. Czy czuje się pan/i sfrustrowany/a w przypadku braku

oczekiwanej informacji podczas korzystania ze źródła

informacyjnego?

a – tak

b – nie

c - nie wiem

18. W przypadku zbieżnych informacji adresowanych do

kierowców, podawanych w prasie i Internecie, które źródło

informacyjne według pana/i jest bardziej wiarygodne?

a – prasa

b – Internet

c - nie wiem

19. W sytuacji tzw. "zagubienia drogi" z

jakiego źródła informacyjnego woli pan/i

korzystać?"

a – mapa

b – GPS

c - informacja od przechodniów

d - inne ...............................................

20. Jak pana/i zdaniem można podnieść stan zaspokojenia potrzeb informacyjnych

kierowców?

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

143

Instrukcja Instytutu INiB UJ: prace magisterskie

2006/2007

[http://www.inib.uj.edu.pl]

I. W pracach magisterskich powinny być podejmowane problemy naukowe
samodzielnie sformułowane przez magistranta. Nie można się ograniczać
do opisowego przedstawienia tematu. Konieczne jest osadzenie zagadnień
omawianych w pracy w szerszym kontekście

−−−−

określenie miejsca, jakie

zajmują one w ramach informacji naukowej i bibliotekoznawstwa,
uwzględnienie odwołań do literatury teoretycznej i metodologicznej, jasne
określenie celu pracy i problemów, jakie zostaną w niej rozwiązane.
Szczególną wagę powinno się przywiązywać do jakości Wstępu i
Wniosków, które są okazją do ukazania kreatywności magistranta.
Magistrant powinien wykazać się umiejętnością odniesienia własnych
założeń badawczych oraz wyników do stanu badań związanych z tematem
pracy (dopełnienie, kontynuowanie, podjęcie nowego aspektu lub
odmiennej metody itp.)

Student oddaje:
1.1. Dwa identyczne, wydrukowane egzemplarze pracy magisterskiej. Jeden
egzemplarz powinien być oprawiony w twardą okładkę, drugi egzemplarz –
archiwalny – powinien być foliowany oraz dwustronnie drukowany. Egzemplarz
foliowany należy umieścić w teczce kartonowej opisanej zgodnie z wzorem strony
tytułowej pracy magisterskiej.
1.2. Wersję elektroniczną pracy magisterskiej zapisaną w formacie PDF na CD-R,
w 3 kopiach. Każda kopia pracy powinna być opisana. Opis zawiera dane określone w
załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 45 Rektora UJ z 12 czerwca 2006 w sprawie
elektronicznej bazy prac dyplomowych (załącznik ten jest umieszczony w końcowej
części instrukcji) i powinien być dostarczony w trzech egz. Dwa CD-R z
elektroniczną wersją pracy magisterskiej należy umieścić w osobnej,
opisanej wg wzoru, kopercie na odwrocie przedniej okładki obu
egzemplarzy pracy. Jeden CD-R należy umieścić w osobnej, opisanej
kopercie i złożyć wraz z papierowymi egzemplarzami pracy w sekretariacie
Instytutu INiB. Nośnik elektroniczny (CD-R) powinien zawierać tekst
pracy, aneksy (np. bazę źródłową) oraz wypełnione załączniki nr 1 i 2.
1.3. Trzy kopie strony tytułowej pracy magisterskiej w j. polskim i j. angielskim

Praca powinna być zatwierdzona przez opiekuna podpisem wraz z

podaniem daty przyjęcia gotowego egzemplarza. Egzemplarze pracy na
nośniku papierowym i cyfrowym powinny być złożone i opieczętowane w
sekretariacie Instytutu INiB UJ oraz wpisane do rejestru prac
magisterskich w terminach ustalonych przez Radę Instytutu INiB UJ.
Dane bibliograficzne są wprowadzane do bazy danych prac magisterskich.

II. Zgodnie z § 3 Zarządzenia nr 45 Rektora UJ w sprawie elektronicznej bazy prac
dyplomowych, Autor, dostarczając elektroniczną wersję pracy, udziela UJ, w formie
pisemnej, nieodpłatnej licencji niewyłącznej na umieszczenie pracy w wersji

144

elektronicznej w bazie oraz jej zwielokrotnianie i udostępnianie w formie
elektronicznej w zakresie koniecznym do weryfikacji autorstwa tej pracy i ochrony
przed przywłaszczeniem jej autorstwa (ust. 1). Uniwersytet zobowiązuje się do
przechowywania pracy w postaci niezmienionej i z poszanowaniem praw osobistych
twórcy (ust. 2). Autor MOśE udzielić UJ, w formie pisemnej, nieodpłatnej licencji
niewyłącznej do korzystania z pracy bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na
następujących polach eksploatacji:

– w zakresie utrwalania – wprowadzanie do pamięci komputera;
– w zakresie zwielokrotniania – zwielokrotnianie utworu w formie elektronicznej;
– w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono

– wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem egzemplarzy w formie
elektronicznej;

– w zakresie rozpowszechniania utworu – publiczne udostępnianie utworu w taki

sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie
wybranym, w szczególności w sieci Internet (ust. 3).

Autor może ograniczyć zakres korzystania z pracy na polach eksploatacji określonych
w § 3 ust. 3. Wzór oświadczenia o udzieleniu licencji i jej ograniczeniu stanowi
załącznik nr 2 do Zarządzenia nr 45 Rektora UJ. Jest on reprodukowany w końcowej
części instrukcji.

***

Obowiązuje następujący układ i adiustacja pracy magisterskiej

1. Strona tytułowa

1.1. U góry, pkt 12: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej,
INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOTEKOZNAWSTWA (wersalikami, pkt 14), studia
stacjonarne lub niestacjonarne (pkt 12), ześrodkowane
1.2. Z lewej strony u góry pkt 14: Nr albumu
1.3. Z prawej strony u góry, pkt 14: ocena: (sygnuje opiekun i recenzent)
1.4. W połowie strony, pkt 22: autor pracy magisterskiej (ześrodkować, małe litery oprócz
pierwszych)
1.5. W połowie strony, pkt 26: tytuł pracy magisterskiej - z określnikami chronologiczno-
przestrzennymi (ześrodkować wersalikami)
1.6. Z prawej strony pod tytułem formuła: Opiekun pracy magisterskiej (tytuł/nazwisko), pkt 14

oraz potwierdzenie przyjęcia pracy mgr przez opiekuna (podpis) wraz z datą

1.7. Na dole strony , ześrodkować: Kraków 2007, pkt 20. + Formuła: Opracowano zgodnie z

Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz.U. 1994 nr
24 poz. 83) wraz z nowelizacją z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. 2003 nr 166 poz. 1610) oraz z
dnia 1 kwietnia 2004 r. (Dz.U. 2004 nr 91 poz. 869)

2. Abstrakt, umieszczony na osobnej stronie, po karcie
tytułowej; tekst abstraktu w j. polskim oraz j. angielskim,
maksymalnie 1400 znaków

Zawiera:

2.1. Opis bibliograficzny pracy, pkt 14: nazwisko, imię autora (2007). Tytuł. Praca magisterska
pod kierunkiem (imię i nazwisko, tytuł lub stopień naukowy), Kraków: Instytut INiB UJ, liczba
ogólna stron, liczba wykorzystanych pozycji bibliograficznych, liczba aneksów + np. ilustracji

145

2.2. Przykład opisu: Nowakowska, Dorota (2007). Internet jako źródło informacji kulturalno-

turystycznej. Praca magisterska pod kierunkiem prof. UJ dr hab. Wandy Pindlowej, Kraków:
Instytut INiB UJ, 200 s., 145 poz. bibl., 6 aneksów + 10 tabl.

2.3. Napis, pkt 14: Abstrakt (ześrodkowany)
2.4. Tekst abstraktu w języku polskim oraz angielskim, pkt 12 (przedmiot i cel pracy,

najważniejsze elementy treści, eksponujące nowe metody badawcze i nowe osiągnięcia, główne
tezy i najważniejsze wnioski lub argumenty autora, charakterystyka wykorzystanych źródeł i
opracowań, omówienie WYNIKÓW BADAŃ z uwzględnieniem wyników liczbowych)

2.5. Napis, pkt 14: Słowa kluczowe (max. 5 słów kluczowych w języku polskim oraz angielskim

WERSALIKAMI, ułożonych w porządku alfabetycznym, oddzielanych o siebie pauzami)

3. Spis treści (tytuł pkt 18) z naniesionymi numerami
porządkowymi

3.1. Umieszczony po abstrakcie, poczynając od osobnej strony, numeracja rozdziałów i
podrozdziałów oraz stron cyframi arabskimi (wcięcia na 3 znaki podrozdziałów, podrzędne
tytuły pkt 12

4. Wstęp (tytuł pkt. 18, tekst pkt 12-14, odstęp między
wierszami 1,5, 1800 znaków na stronie, objętość do 15 s.

4.1. Wyjaśnienie tytułu oraz omówienie zasięgu chronologicznego i terytorialnego pracy
4.2. Teza pracy/cel badań i szczegółowe pytania badawcze
4.3. Stan badań (scharakteryzować w ujęciu problemowym). Przy ustalaniu stanu badań należy
omówić przydatność następujących rodzajów publikacji dla ustalenia stanu badań :

a) Źródła informacyjne: bibliografie, bazy danych, profesjonalne słowniki i encyklopedie
– wyniki poszukiwań
b) Opracowania bezpośrednio związane z tematem: książki, artykuły i fragmenty
wydawnicze,

inne materiały publikowane

c) Opracowania metodologiczne
d) Opracowania uzupełniające

4.4. Charakterystyka podstawy źródłowej pracy (baza źródłowa do 200 poz.)
4.5. Kontekst teoretyczny i wykorzystane metody – zalecane metody własne
bibliotekoznawstwa, informacji naukowej, bibliologii
4.6. Układ pracy
4.7. Cel poszczególnych rozdziałów i charakterystyka osiągniętych wyników
4.8. Podziękowania dla opiekuna pracy i osób współpracujących (bibliotekarze, właściciele
zbiorów, osoby pomagające w ankietowaniu etc. – należy podać tytuły, pełne imiona, nazwiska i
przyczynę podziękowań (zabronione jest umieszczanie podziękowań dla opiekuna pracy na
początku pracy magisterskiej!)

5. Tekst pracy magisterskiej, pkt 12 odstęp między wierszami
1,5, 1800 znaków na stronie (objętość: 100-200 s.)
- tytuły rozdziałów 18 pkt (wersaliki), tytuły podrzędne każdy

o 2 pkt mniejszy

5.1. Tytuły czasopism i książek występujące w tekście należy podawać kursywą, natomiast w
Spisie wykorzystanej literatury kursywą należy podawać tylko tytuły czasopism
5.2. Wtręty z języków obcych należy podawać kursywą. Przykład:

novum

5.3. Każdy rozdział powinien być podzielony na części i posiadać tytuły podrozdziałów (tytuły 2
oraz 3 stopnia należy adiustować jednakowo w całym tekście np. 2 stopnia ześrodkowane, 3
stopnia dosunięte do lewego marginesu). Dla każdego poziomu tytułowania czcionka mniejsza o
2 pkt
5.4. Podkreślenia w tekście - spacjowany tekst. Przykład: k r ó l o w a
5.5. Przy wyliczaniu nie numerować poszczególnych elementów, tylko zastosować kropkę jako
znak punktowania 1 stopnia oraz pauzę jako znak punktowania 2 stopnia np.:

146

bibliografie ogólne

-

bibliografie powszechne

-

bibliografie narodowe

-

bibliografie księgarskie

5.6. Tabele, wykresy, ilustracje zamieszczone w tekście, numerowane od 1. przez cały tekst, w
obtrębie poszczególnych rodzajów materiałów, spis łączny na końcu pracy magisterskiej z
podaniem stron w tekście, pkt 9. Opis tabeli/wykresu/ilustracji powinien zawierać określenie
rodzaju materiału, jego numer porządkowy oraz tytuł umieszczony ponad tabelą/
wykresem/ilustracją oraz źródło (lub określenie, że jest to tabela/wykres/ilustracja stanowiąca
opracowanie własne autora) umieszczone pod tabelą/wykresem/ilustracją np.:

Wykres 1. Procent gospodarstw domowych z dostępem do Internetu w 2003 r.

1 0

3 7

1 9

0

5

1 0

1 5

2 0

2 5

3 0

3 5

4 0

P o ls k a

C z e c h y

ś

r e d n ia d la " 1 0 "

n o w y c h c z ło n k ó w

U E + k r a je k a n d y d u j

ą

c e

d o U E

Źródło: Progress Report eEurope 2003+, dane z czerwca 2003 [adres http, odczyt] /lub

opracowanie własne 2007

5.7. Przy interpretacji tabel etc. zamieszczonych w tekście należy sformułować
wnioski, a nie wystarczy przytoczyć dane w formie opisowej
5.8. Należy pamiętać o zdaniach dyspozycyjnych na początku tekstu /rozdziału, objaśniających
porządek omówienia w rozdziale, lub podrozdziałach
5.9. Należy pamiętać o umieszczeniu podsumowania na końcu każdego rozdziału wraz ze
wskazaniem elementów łączących zagadnienia omówione w danym rozdziale z zagadnieniami
poruszanymi w kolejnym rozdziale
5.10. Na końcu pracy magisterskiej należy umieścić Zakończenie obejmujące wnioski z
poszczególnych rozdziałów oraz z całej pracy (2-3 s.)
5.11. Można zamieścić motto dla całej pracy (musi być podana pełna cytata bibliograficzna),
przy dodatkowym zamieszczaniu motta przy rozdziałach - konsekwentnie muszą być one
zamieszczone przy wszystkich rozdziałach
5.12. Musi być zachowana łączność między tekstem a aneksami. W tekście przytaczamy w
nawiasie kwadratowym odsyłacz do aneksu, przy bazie danych [autor, rok, poz. bazy danych],
przy innych typach aneksów wystarczy podać numer aneksu

147

6. Przypisy w TEKŚCIE:

6.1. Bibliograficzne:

cytujemy w tekście w nawiasie kwadratowym, nazwisko autora rok

wydania, przecinek strona lub strony od-do (jednakowa zasada dla wydawnictw samoistnych i
niesamoistnych: książki, artykuły, fragmenty etc.)
Przykład: [Kowalski 1999, s. 15]. Jeżeli występuje kilka prac tego samego autora w tym samym
roku dodajemy przy roku a, b.....

6.1.1. Jeżeli jest kilku autorów, rozdzielamy nazwiska średnikiem (do 3 autorów)
6.1.2. Przy pracach zbiorowych cytowanych w całości podajemy nazwisko pierwszego
redaktora, np. [Kowalski red. 1998a]
6.1.3. Przy literaturze zagranicznej zachowujemy słownictwo i skróty danego języka
6.1.4. Przy źródłach zaczynamy opis od miejsca przechowywania i sygnatury np. [BJ rps
120, list J. Kraszewskiego do K. Beyera z 5 sierpnia 1875 r.]

6.2. Dokumenty elektroniczne: opis wg wzoru: [Autor/redaktor, dok. elektr.]

Przykład: [Kopaliński, dok. elektr.]

6.3. Należy unikać przypisów dygresyjnych, nie mających charakteru
bibliograficznego
Wyjątkowo sporządzone przypisy dygresyjne lub odsyłające umieszczamy z gwiazdką na dole
strony.

7. Spis wykorzystanych źródeł i opracowań zamieszczony na
końcu pracy przed aneksami

(tytuł pkt 18), tekst pkt 9, numeracja ciągła pozycji w

całości spisu.

7.1. Układ w podziale:

-

źródła

(układ topograficzny czyli wg miejsca przechowania, sygnatury) oraz opis sumaryczny

(np. liczba ankiet)

-

opracowania

podzielić na grupy 1)-4):

1) wydawnictwa informacyjne,
2) opracowania bezpośrednio związane z tematem (przy fragmentach, artykułach
należy podać strony od -do),
3) opracowania metodologiczne (przy książkach zawsze nazwa wydawcy,
objętość; przy artykułach strony od-do).
4) opracowania uzupełniające (jak pkt 3)

- Wewnątrz grup układ alfabetyczny wg autorów/ red./ tytułów.
- Obowiązuje minimum 5 publikacji zagranicznych
- UWAGA! Proszę nie dzielić tych spisów na książki i artykuły.

7.2. OPIS:

7.2.1. Podajemy pełne imię autora
7.2.2. Podajemy przy książkach nazwę wydawcy . Przykład: Kowalski, Józef (1999). Praca
naukowa. Warszawa: PIW, 230 s. Skróty nazw instytucji wydawniczych należy podawać
zgodnie z obowiązującymi normami skrótów.
7.2.3. Nazwiska kilku autorów oddziela się średnikiem, nazwę drugiego i trzeciego autora
podaje się poczynając od imienia, na drugim miejscu występuje nazwisko.

7.3. Przykłady opisów

7.3.1. Źródła:

BJ rps 1200, Korespondencja J.I. Kraszewskiego z J. Beyerem z lat 1874-1876

Wywiad Autorki (lub nazwisko: Barbary Kowalskiej) z Tomaszem Nowakiem (funkcja,

stanowisko) w dniu 10 stycznia 2005 na temat ... (tu wyszczególnić temat).

Ankiety autorskie: Tytuł ankiety, liczba rozdanych/wysłanych kwestionariuszy ankiet

,

liczba zwróconych przez respondentów kwestionariuszy ankiet

7.3.2. Opracowania:

Opis książki:

Przykład jednego autora: Nowak, Tadeusz (1999). Nowe prawa. Kraków: Wydaw. UJ,

160 s.

148

Przykład dwóch autorów: Nowak, Tadeusz; Jan, Kowalski (2001). Książka. Kraków:

PIW, 330 s.

Przykład pracy zbiorowej: Zieliński, Jan red. (lub oprac. lub ed.) (1998). Świat komputerów

.

Wrocław: Globus, 150 s.

Przykład więcej niż 3 autorów: Zieliński, Józef, et. al. (1995). Podręcznik fizyki

.

Kraków: Wydaw.

AGH, 515 s.

Przykład fragmentu książki (hasło w encyklopedii): Koł [odziejska] J[adwiga] (1976).

Propaganda biblioteczna. W: Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego.
Warszawa: PWN, s. 253-254.

Opis artykułu (tytuł czasopisma kursywą):

Pawłowski, Marian (1989). Przepisy prawne.

Przegląd Historyczny

nr 10

,

s. 316-320.

Sitter, Stephan; Adelheit Stein (1992). Modeling the illocutionary aspects of

information-seeking dialogues.

Information Processing and Management

Vol. 28, No. 2, p. 165-180.

Nowak, Jan (2000). O lepsze jutro.

Dziennik Polski

nr 56 z 12.06.2001 [obowiązuje

data dzienna przy prasie]

Opis dokumentu elektronicznego:

dostępnego w Internecie: Autor/redaktor. Tytuł [dok. elektr.]. Warunki dostępu [data

odczytu]
Przykład:

Brodziak,

Andrzej.

Gwiazdy

i

ty

[dok.

elektr.]

http://salve.slam.katowice.pl/KSIGWIAZDY.html

[odczyt: 15.01.2007]

na płycie CD-ROM: Autor/redaktor. Tytuł [dok. elektr. CD-R]. Wydanie. Miejsce

wydania: wydawca, rok wydania. Numer znormalizowany [data odczytu]

Przykład: Kopaliński, Władysław.

Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych

[dok. elektr. CD-R]. Łódź: PRO-media CD, 1998. ISBN 83-7231-3 [odczyt: 15.01.2007]

8. Indeksy

Każda praca magisterska powinna być zaopatrzona p r z y n a j m n i e j w jeden indeks
nazwisk występujących w tekście (i ewentualnie w spisie źródeł i opracowań
wykorzystanych w pracy, w zależności od decyzji opiekuna) - z odnośnikami do
stron tekstu. Każdy indeks musi mieć tytuł i określenie, do jakiej części pracy magisterskiej
się odnosi, a to określa jego umiejscowienie w pracy (po tekście lub po aneksie).

9. Spis tabel i wykresów zamieszczonych w tekście

(zob. pkt 5.6)

10. Aneksy

10.1. Powinny być opatrzone wspólnym tytułem formalnym: Aneksy wraz ze spisem tytułów

poszczególnych aneksów (powtórzonym za spisem treści), umieszczonym na osobnej
stronie przed aneksami

10.2. Liczbowanie stron - kontynuacja liczbowania tekstu pracy magisterskiej
10.3. Każdy aneks powinien posiadać kolejny numer i tytuł (u góry strony). Jeżeli w aneksie

umieszczone są reprodukcje dokumentów należy wskazać miejsce przechowywania
oryginału

W aneksach zamieszczamy m.in.:

wydruk źródłowej bazy danych (opis dokumentów oraz układ spisu należy uzgodnić z

opiekunem pracy) ze specjalnym wstępem metodycznym ok. 2 s. oraz indeksami). Należy
podać

cytowania

bibliograficzne

i

sygnatury

egzemplarzy,

ze

wskazaniem

biblioteki/właściciela (zapis cyfrowy bazy danych należy umieścić na tym samym CD-R,
który zawiera tekst pracy magisterskiej)

Uwaga: Baza źródłowa/materiał do analizy w pracy magisterskiej

powinna liczyć ok. 200 rekordów. Numery pozycji wydruku bazy
źródłowej powinny być przywoływane w tekście pracy magisterskiej, w
celu umożliwienia identyfikacji poszczególnych jednostek.

kserokopie dokumentów z podaniem danych bibliograficznych dokumentu oryginalnego

fotografie z podaniem danych bibliograficznych źródła lub daty i danych o wykonawcy

kwestionariusze ankiet (wzór)

kalendarium

149

obszerne zestawienia lub wykresy statystyczne, do których odwołujemy się w całej pracy

inne materiały

11. Student odpowiada za wszystkie błędy literowe itp. w wydruku pracy
magisterskiej. Korektę należy wykonać czarnym długopisem, jednakowo
w obu egzemplarzach.
12. Do tekstu pracy należy dołączyć Oświadczenie autora pracy o
samodzielnym jej wykonaniu sporządzone wg załączonego wzoru.
Aktualną instrukcję oraz podpisane Oświadczenie, a także wypełnione
załączniki nr 1 i nr 2, należy oprawić wraz z tekstem pracy magisterskiej,
umieszczając oba dokumenty na końcu. Osobno należy złożyć w
sekretariacie Oświadczenie o zgodności wersji elektronicznej pracy z
wydrukiem przyjętym przez opiekuna, sporządzone według załączonego
wzoru.

UWAGA: ABSOLWENCI ZOBOWIĄZANI SĄ DO DOSTARCZENIA DO SEKRETARIATU
INSTYTUTU INIB UJ DANYCH OSOBOWYCH WG OSOBNEGO WZORU DO KARTOTEKI
ABSOLWENTÓW

WYKORZYSTYWANEJ

W

CELACH

INFORMACYJNO-

STATYSTYCZNYCH WRAZ ZE ZGODĄ NA ICH PRZETWARZANIE PRZEZ UJ.

150

O Ś W I A D C Z E N I E

Ja niżej podpisany

RAFAŁ MARCZYK

student Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej

Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

oświadczam,

że przedkładaną pracę magisterską pt.

Potrzeby informacyjne kierowców - sposoby i stan ich

zaspokojenia

przygotowaną pod opieką dr hab. Wiesława Babika

napisałem samodzielnie.

Oznacza to, że przy pisaniu pracy, poza niezbędnymi konsultacjami, nie

korzystałem z pomocy innych osób, a w szczególności nie zlecałem

opracowania rozprawy lub jej istotnych części innym osobom, ani też nie

odpisywałem tej rozprawy lub jej istotnych części od innych osób.

Pracę opracowano zgodnie z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego

1994 r. (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83) wraz z nowelizacją z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. 2003 nr

166 poz. 1610) oraz z dnia 1 kwietnia 2004 r. (Dz.U. 2004 nr 91 poz. 869)

Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie

okazało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dyplomu zostanie

cofnięta.

Kraków, data

………………………………

Podpis

151

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik Nr l do § 2 Zarządzenia nr 45 Rektora UJ z 12 czerwca 2006.

Imię i nazwisko autora
pracy

RAFAŁ MARCZYK

Rok urodzenia autora
pracy

19.03.1979 rok

Imię i nazwisko
promotora pracy

dr hab. WIESŁAW BABIK

Wydział

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA I KOMUNIKACJI

SPOŁECZNEJ

Instytut / Katedra

INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ I

BIBLIOTEKOZNAWSTWA

Dziedzina wg klasyfikacji
KBN

BIBLIOTEKOZNAWSTWO I INFORMACJA

NAUKOWO-TECHNICZNA

Nadawany tytuł

MAGISTER

Tytuł pracy
w języku
polskim *

POTRZEBY INFORMACYJNE KIEROWCÓW – SPOSOBY I

STAN ICH ZASPOKOJENIA

Słowa
kluczowe (max
5)

INFORMACJA DROGOWA – KIEROWCY - POTRZEBY

INFORMACYJNE – ZASPOKAJANIE POTRZEB

INFORMACYJNYCH – ŹRÓDŁA INFORMACJI

Streszczenie
pracy (max
1400 znaków)

W

pracy

omówiono

stan

zaspokojenia

potrzeb

informacyjnych kierowców i sposoby ich zaspokojenia.
Opracowanie oparto na źródłach polskich i zagranicznych.
Na początku pracy autor skupił się na podaniu definicji
terminów zawartych w tytule, wskazując ich znaczenie w
badanym środowisku. Poruszył też problematykę obiegu
informacji dotyczących ruchu drogowego. Dokonany na
podstawie

literatury

przedmiotu

opis

potrzeb

informacyjnych w dziedzinie motoryzacji, oraz sytuacji z
nimi związanymi, pokazał ich dużą złożoność. W związku z
tym podał podstawowe źródła informacyjne, które mają za
zadanie zaspokajać niedobory informacji kierowców. Autor
pracy postawił tezę, że dostępne źródła informacyjne w
wystarczającym stopniu zaspokajają potrzeby informacyjne
kierowców. Tezę tę potwierdziły zrealizowane badania
przeprowadzone metodą wywiadu kwestionariuszowego
wśród kierowców pracujących w krakowskiej Straży
Miejskiej na Oddziale V Podgórze.

152

Tytuł pracy
w języku pracy

Słowa
kluczowe (max
5)

Streszczenie
pracy (max
1400 znaków)

Tytuł pracy
w jęz.
angielskim

INFORMATION NEEDS OF DRIVERS – THE WAYS AND

STATE TO MEETING THEM

Słowa
kluczowe (max
5)

ROAD INFORMATION – DRIVERS – INFORMATION NEEDS

– MEETING INFORMATION NEEDS – INFORMATION

SOURCES

Streszczenie
pracy (max
1400 znaków)

The main goal of this thesis is to present information needs
of drivers, ways and state to meeting them. This study is
based on polish and foreign sources. In introduction author
explains terms mentioned in the title as well as presents
their goals and reasons. The way of information road is
presented here. The author presented here basic sources
of information, its role is to feel information gaps of drivers.
The role of effectiveness is highlighted. The author
suggests that presently sources of information satisfy the
information needs of drivers. It was diagnosed during
researches. It was taken by filling up the questionnaires
among drivers who work in Krakowska Straż Miejska
Oddział V Podgórze.

* Jeżeli praca jest napisana w języku polskim wystarczy wypełnić

tabelę dot. pracy w języku polskim

153

Załącznik Nr 2 do § 3 Zarządzenia nr 45 Rektora UJ z 12 czerwca 2006 r.

Imię i nazwisko autora
pracy

RAFAŁ MARCZYK

Imię i nazwisko
promotora pracy

dr hab. WIESŁAW BABIK

Wydział

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA I KOMUNIKACJI

SPOŁECZNEJ

Instytut/Katedra

INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ I

BIBLIOTEKOZNAWSTWA

Kierunek studiów

INFORMACJA NAUKOWA I

BIBLIOTEKOZNAWSTWO

Specjalność

SUM

Tytuł pracy

POTRZEBY INFORMACYJNE KIEROWCÓW –

SPOSOBY I STAN ICH ZASPOKOJENIA

Oświadczam, że:

1) udzielam nieodpłatnie Uniwersytetowi Jagiellońskiemu

licencji niewyłącznej na umieszczenie ww. pracy w elektronicznej

„bazie" oraz upoważniam UJ do przechowywania i archiwizowania

pracy w zakresie wprowadzania jej do pamięci komputera oraz do jej

zwielokrotniania i udostępniania w formie elektronicznej w zakresie

koniecznym do zapewnienia ochrony praw do autorstwa.

2) udzielam nieodpłatnie Uniwersytetowi Jagiellońskiemu

licencji niewyłącznej do korzystania z pracy bez ograniczeń

czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji*:



w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których

pracę utrwalono przez: wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub

najem egzemplarzy w postaci elektronicznej;

154



w

zakresie

rozpowszechniania

pracy

przez:

publiczne

udostępnianie pracy w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niej

dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w

szczególności w sieci Internet;

* właściwe pola zaznaczyć „X"

3) udzielenie licencji do korzystania z pracy przez Uniwersytet

Jagielloński na warunkach określonych w pkt 2 ograniczam w

następujący sposób:

...............................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

__________________________________

podpis