PIORUN KULISTY W KUCHENCE MIKROFALOWEJ











PIORUN KULISTY W KUCHENCE MIKROFALOWEJ



Co to jest?

 

Piorun kulisty jest to zjawisko, które można zaobserwować
w przyrodzie, choć jest to niezwykle trudne do zaobserwowania. Jest to świecąca
kula o średnicy od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Kolor jest różny, od
czerwono-pomarańczowego do niebiesko-fioletowego i może się zmieniać. Piorun
kulisty wydaje się być również nieco lżejszy od powietrza. Może się poruszać we
wszystkich kierunkach, wydaje również dźwięk (syczenie lub warczenie). Powstaje
przeważnie podczas burzy, podczas wyładowania pioruna liniowego i w okolicach
linii wysokiego napięcia. Czas życia pioruna to od kilku do kilkudziesięciu
sekund. Po tym czasie piorun po prostu znika, niektórzy twierdzą, że końcową
fazą życia pioruna jest eksplozja.

Wiele osób widziało pioruny kuliste, na całym świecie udało się nawet
zrobić kilkanaście zdjęć. Nikt jednak nie wie czym dokładnie jest piorun
kulisty. Ze względu na niesamowitość tego zjawiska, jego badanie jest niezwykle
trudne. Wiadomo natomiast czym piorun kulisty nie jest. Nie jest to zjawisko
chemiczne. Nie jest to spalająca się kula gazów, nie jest to również żadna
odparowana krzemionka lub coś w tym rodzaju. Piorun kulisty jest zjawiskiem
fizycznym. Jest to w jakiś sposób zgromadzona energia w małej objętości ośrodka
(powietrza). Tak jak w zwykłym piorunie (liniowym), ładunki elektryczne
przepływają wzdłuż pioruna, tak w piorunie kulistym ładunki wydają się pływać w
kółko, powodując świecenie się ośrodka. Jest tylko jeden mały problem, jak to
jest możliwe, że prąd płynie sobie w kółko tak po prostu i to w powietrzu.

Gdy w jednym punkcie zostanie skupiona duża ilość energii, a dzieje się
tak np. podczas skupiania dobrze skolimowanej wiązki laserowej dużej mocy,
można zaobserwować ciekawe zjawisko. W miejscu gdzie znajduje się ognisko
soczewki skupiającej wiązkę, skupiona jest energia o ogromnej gęstości. Z fali
elektromagnetycznej zostaje uwolniona energia w postaci punktowego wyładowania
elektrycznego w powietrzu. Piorun kulisty nie jest jednak takim punktowym
wyładowaniem elektrycznym, ale może mieć jednak coś wspólnego z tym zjawiskiem.




Przygotowanie



Piorun kulisty można wytworzyć samemu w domu, o ile dysponuje się
kuchenką mikrofalową. Całe zjawisko może być obserwowane tylko i wyłącznie
wewnątrz kuchenki, za zamkniętymi drzwiczkami. Każda kuchenka ma zabezpieczenie
niepozwalające na jej uruchomienie gdy jej drzwiczki są otwarte (i bardzo
dobrze, gdyż mikrofale są niebezpieczne dla zdrowia).

Kuchenka mikrofalowa dostarcza energii w postaci fali
elektromagnetycznej o częstotliwości 2450 MHz, co odpowiada częstotliwości
drgania cząsteczek wody i dzięki temu możliwe jest podgrzewanie na wskutek
rezonansu. Wytwarzający mikrofale magnetron ma moc (w zależności od mocy
kuchenki) od 700 do 1600 W. Piorun kulisty można wygenerować w każdej kuchence
mikrofalowej, powstaje już przy mocy 400W.

Drugą rzeczą niezbędną do wytworzenia pioruna kulistego jest źródło
wysokiej temperatury. Wysoka to w tym sensie ponad 500 stopni C, płomień
zapałki ma 450, a wiec za mało. Generalnie, wystarcza palący się mały kawałek
drewna, ale z racji na niską temperaturę spalania, czasami na piorun trzeba
trochę poczekać, a czasami nie powstaje wcale. Gwarancją sukcesu jest
zastosowanie ognia sztucznego, którego temperatura spalania przewyższa 1000
stopni. W tym przypadku uzyskuje się pioruny od razu, ale ze względu na to, że
ogień sztuczny wytwarza dużo gorących iskier, tworzą się cały czas nowe
pioruny, które żyją bardzo krótko, nawet krócej niż jedną sekundę.

Można również zastosować świeczkę, z nieco zużytym knotem. Na samym
czubku knota, gdzie jest on już prawie zwęglony, na wskutek ogrzewania go
najgorętszą częścią płomienia świecy, zaczyna on świecić na biało. To właśnie w
tym miejscu rodzą się pioruny. Nie każda jednak świeca do tego się nadaje.
Oczywiście można zastosować inne źródło wysokiej temperatury.

 

Jak zrobić
piorun kulisty?

 

Tak naprawdę to nie ma stu-procentowej pewności, że opisywany tutaj piorun
kulisty jest tym samym piorunem kulistym obserwowanym w przyrodzie. Wiele
jednak wskazuje na to, że jest to to samo zjawisko.

Samo powstanie pioruna kulistego jest bardzo proste. Do czystej
kuchenki mikrofalowej trzeba włożyć jakieś źródło wysokiej temperatury, może to
być np. zapalona świeczka z długim knotem lub kawałek palącego się drewienka
(wykałaczki). Ową palącą się rzecz należy trzymać z dala od ścianek i sufitu
kuchenki, aby jej nie osmalić. Płomień nie powinien być duży, czym mniejszy tym
lepiej. Drzwiczki kuchenki należy zamknąć - bez obawy - płomień nie zgaśnie.
Kuchenkę najlepiej jest nastawić na największą moc i włączyć.

 

Niech się
stanie...

 

Jeżeli wszystkie warunki są spełnione, po chwili powinien być słyszalny
dosyć głośny dźwięk przypominający ciągłe wyładowanie elektryczne. W miejscu
gdzie jest źródło wysokiej temperatury powinna pojawić się świecąca kula o
średnicy kilku centymetrów - to właśnie jest nasz piorun kulisty. Jego kolor
jest najczęściej żółto-biały lub biało-fioletowy. Jego obrzeża nie są wyraźne.
Kształt jest zbliżony do kuli, chociaż rzadko jest to doskonała kula. Taki
kształt sugerowałby istnienie napięcia powierzchniowego. Jako że piorun jest
najprawdopodobniej lżejszy od powietrza, szybko unosi się do góry i trwa przez
kilka-kilkanaście sekund pod sufitem kuchenki. Piorun wydaję się zachowywać
niespokojnie, jakby nie wiedział gdzie chce lecieć, więc raczej pozostaje w
miejscu. Po kilku-kilkunastu sekundach piorun przestaje istnieć.



Obrażenia jakie dokonuje piorun dla kuchenki są prawie żadne, to
sugeruje, że nie jest on z zewnątrz bardzo gorący. Właściwie nie ma co się
obawiać o kuchenkę, piorun nie powinien wyrządzić jej żadnej krzywdy. Może się
jednak zdażyć, że kuchenka nie będzie chciała się znowu włączyć. Trzeba wtedy
poczekać kilkanaście minut, gdyż zadziałało najprawdopodobniej zabezpieczenie
przed przegrzaniem się magnetronu. Piorun kulisty w kuchence wydaje się bardzo
obciążać magnetron, przez co ten bardzo się grzeje. Niektórzy twierdzą, że
niezdrowe jest długie wpatrywanie się przez szybkę kuchenki, jeśli nie chcesz
oślepnąć, rób często przerwy, skorzystasz i ty i kuchenka.

Sam piorun kulisty nie wytwarza żadnego zapachu, ale z racji tego, że w
kuchence pali sie małe ognisko, wydziela się dym, który może zasmrodzić całą
kuchnię, wypada więc otworzyć okno na czas eksperymentu.

 

Życzę wszystkim miłego odkrywania tego fascynującego zjawiska jakim
jest piorun kulisty.