OŚRODEK KSZTAŁCENIA LOTNICZEGO

POLITECHNIKI RZESZOWSKIEJ

PRACA PRZEJŚCIOWA Z ZAKRESU

PODSTAW FRAZEOLOGII

ORAZ PROCEDUR

LOTNICZYCH

W JĘZYKU ANGIELSKIM

- X -

MATERIAŁ DYDAKTYCZNY

NA UŻYTEK

OKL – RZESZÓW

ANDRZEJ MŁYNARCZYK

IV MDL-C

RZESZÓW 2001

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

2

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

3

SPIS TREŚCI:

1.1

DEPARTURE INFORMATIONS AND ENGINE STARTING PROCEDURES

.

INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA SILNIKA.

1.2

TAXI INSTRUCTIONS.

INSTRUKCJE KOŁOWANIA.

1.3

TAKE-OFF PROCEDURES.

PROCEDURE STARTOWE.

1.3.1

DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE.
BOGUCHWAŁA.

ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA
[RZESZÓW RADIO 122.9], [PAS 27]

1.3.2

DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR LOCAL
FLIGHT.

ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU TRASY VFR
W REJONIE LOTNISKA:[RZESZÓW RADIO 122.9]

1.3.3

VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS

TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI POZYCYJNE

1.3.3

DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT.

ZEZWOLENIE ODLOTOWE NA PRZELOT
[RZESZÓW RADIO 122.9]

1.3.4

VFR DEPARTURES

ODLOTY VFR
[RZESZÓW TOWER 126,8]

1.4

AERODROME TRAFFIC CIRCUIT

LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM

1.4.1

RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE]

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE]

1.5

IFR FLIGHT

LOTY BEZ WIDOCZNOŚCI

1.5.1

IFR DEPARTURE AND RETURN FROM TRAINING ZONE
BOGUCHWAŁA (VIA ROUTS: 1B, 1W).

ODLOT I PRZYLOT IFR ZE STREFY BOGUCHWAŁA
(TRASAMI: 1B, 1W)

1.6

PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W KORESPONDENCJI

SCHEMATY: „BOGUCHWAŁA 1B , 1W”

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

4

Poniższa praca została przygotowana na potrzeby Ośrodka

Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej jako materiał
pomocniczy w nauce korespondencji lotniczej w języku angielskim.
Skierowana jest do pilotów licencjonowanych jak również do osób
rozpoczynających dopiero szkolenie w powietrzu. Pominięto tu
świadomie szereg zagadnień skupiając się wyłącznie na sposobie
wymiany informacji między statkiem powietrznym a organem nadzoru
lub kontroli.
Prowadzenie korespondencji opiera się na prostej zasadzie: „minimum
słów maksimum treści”. Należy pamiętać o tym, analizując
przedstawione w pracy przykłady, które dobrane są i sformułowane tak,
aby w możliwie przystępny sposób przedstawić typowe sytuacje
ruchowe. Prowadząc korespondencję w języku angielskim należy
pamiętać o tym, że w razie niepewności lub problemów ze
zrozumieniem, należy! prosić o powtórzenie korespondencji w języku
polskim. Korespondencja radiowa musi być prowadzona WYRAŹNIE,
w normalnym tempie i musi być bezwzględnie zrozumiana.
Wykonywanie lotu na podstawie strzępków informacji jest kardynalnym
błędem.
Nawet pozornie błaha pomyłka może mieć w efekcie poważne
konsekwencje, które zazwyczaj trudno przewidzieć. Jako przykład
należy podać największą katastrofę lotniczą na Teneryfie z roku 1977,
zaistniałą właśnie w wyniku źle odebranej korespondencji. Na pasie
startowym przy widzialności około 500 m zderzyły się dwa Boeingi 747,
startujący oraz kołujący z przeciwnej strony. Samolot linii PanAm
otrzymał zgodę na kołowanie po pasie, a samolot KLM otrzymał
komendę „cleared for take-off position” (zezwalam na zajęcie pozycji do
startu). Niestety pilot KLM odebrał tylko „cleared for take-off”,
(zezwalam na start) i rozpoczął start...

W

celu

lepszego

zrozumienia

korespondencji

należy

skrupulatnie przestrzegać typowej frazeologii, mówić krótko i zwięźle.
Pamiętać o tym, aby przed naciśnięciem przycisku nadawania w
pierwszej kolejności zastanowić się, co tak naprawdę mamy zamiar
powiedzieć. Instrukcje i polecenia wydawane przez Kierownika Lotów
lub kontrolera mogą się znacząco różnić w zależności od określonej
sytuacji. Trzeba być przygotowanym na wszelkie ewentualności
wynikające z aktualnego ruchu na lotnisku, jak też i w jego rejonie.
Należy bezbłędnie identyfikować określone czynności i kolejność ich
wykonywania.

Andrzej Młynarczyk

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

5

-1.1-

DEPARTURE INFORMATIONS AND ENGINE

STARTING PROCEDURES

INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA

SILNIKA

Po zajęciu miejsca w samolocie oraz wykonaniu czynności
przedstartowych zgodnie z LISTĄ KONTROLNĄ (zwaną dalej
CHECKLIST), pilot zgłasza się na określonej na odprawie przedlotowej
częstotliwości.
Może to być:


126,8 - WIEŻA /

TOWER

-

dla lotniska kontrolowanego

EPRZ



122,9 - KWADRAT /

RADIO

- dla lotniska nadzorowanego EPRJ

KL lub kontroler oczekuje od nas w tym momencie podstawowych
informacji w określonej kolejności: znaki, pozycja, o co prosimy, co w
planie.

SAMOLOT/

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO SP-TUL, IN FRONT OF HANGAR OKL,
REQUEST START UP AND DEPARTURE INFORMATION,
INTENSION VFR LOCAL FLIHGT.

KWADRAT RZESZÓW SP-TUL, PRZED HANGAREM, OKL PROSZĘ O
URUCHOMIENIE I INFORMACJE ODLOTOWE, W PLANIE TRASA
VFR W REJONIE.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami poprawniejsze byłoby zgłoszenie
swej pozycji zamiast

IN FRONT OF HANGAR OKL

to

OKL APRON

.

Jest to poprawniejsze, dokładniejsze i krótsze.
Określenie

DEPARTURE INFORMATION

(informacje odlotowe)

zastąpione może być zwrotem

TAKE-OFF DATA

(dane do startu). W

praktyce jest to równoznaczne.

KWADRAT/

RADIO:

S-UL START UP APPROVED,
WIND 100 DEGREES 5 KNOTS, GUSTY 10 KNOTS,
CLOUD 6 OKTAS 1500 FEET,
VISIBILITY 8 KILOMETERS,
TEMPERATURE 9, DEWPOINT 1,
QNH 1016,
RUNWAY IN USE 09,
REPORT WHEN READY FOR TAXI.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

6

S-UL ZEZWALAM URUCHOMIĆ,
WIATR 100 STOPNI 10 WĘZŁÓW, PODMUCHY 10 WĘZŁÓW,
ZACHMURZENIE SZEŚĆ ÓSMYCH 1500 STÓP,
WIDZIALNOŚĆ 20 KILOMETRÓW,
TEMPERATURA 9, PUNKT ROSY 1,
QNH 1016,
PAS W UŻYCIU 09,
ZGŁOŚ GDY BĘDZIESZ GOTÓW DO KOŁOWANIA.


Powyżej KL w korespondencji użył skrótu znaków naszego samolotu S-
UL, w tym wypadku w dalszej korespondencji należy zgłaszać się jako
S-UL. Procedura taka komplikuje się w momencie, gdy jednocześnie
zgłaszają się dwa samoloty o podobnych znakach np.: SP-TUL oraz SP-
KUL. Nie trudno zauważyć, że w tym przypadku mają one takie same
skróty S-UL. W takiej sytuacji kontroler lub kierownik lotów pozostanie
przy pełnej nazwie a my nie możemy używać żadnego skrótu.
Bardo istotne jest zapisanie informacji odlotowych, które mają posłużyć
nam do przeprowadzenia analizy pogody. Jako dowódca decydujemy o
wykonaniu lotu, musimy sprawdzić czy w danym dniu pogoda pozwala
nam na przeprowadzenie startu. Zgodnie z prawem, jeśli otrzymamy
oficjalną informację o pogodzie, która mówi, iż np.: podstawa chmur jest
poniżej naszego minimum musimy zrezygnować ze startu i oczekiwać
poprawy. Analiza w równym stopniu obejmuje wszystkie elementy
pogody.

SAMOLOT/AIRCRAFT:

START UP APPROVED, RUNWAY IN USE 09, QNH 1016, WIND
GUSTY 10 KNOTS, CALL YOU WHEN READY FOR TAXI, S-UL.

ZEZWOLONO NA URUCHOMIENIE, PAS W UŻYCIU 09, QNH 1016,
PODMUCHY

10

WĘZŁÓW,

ZGŁOSZE

GOTOWOŚĆ

DO

KOŁOWANIA,
S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

7

-1.2-

TAXI INSTRUCTIONS

INSTRUKCJE KOŁOWANIA

Po uruchomieniu i przeprowadzeniu

AFTER STARTING ENGINE

CHECK

-a pilot zgłasza zazwyczaj tylko (!) gotowość do kołowania a KL

zezwala mu na określone czynności, nie prosimy np. o kołowanie do
punktu oczekiwania pasa 09, ponieważ decyzje o ruchu naziemnym
podejmuje kontroler lub KL.

AFTER START UP

/ PO URUCHOMIENIU:

SAMOLOT/AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL, OKL APRON, READY FOR TAXI.

KWADRAT RZESZÓW S-UL, PŁYTA POSTOJOWA OKL, GOTOWY DO
KOŁOWANIA.
KWADRAT/RADIO:

S-UL TAXI HOLDING POINT RUNWAY 09.

S-UL KOŁUJ DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09.
SAMOLOT/AIRCRAFT:

TAXI FOR HOLDING POINT RUNWAY 09.

KOŁOWANIE DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09.

Instrukcje kołowania uzależnione są od wielu czynników i zmieniają się
w danych sytuacjach trzeba tym samym być przygotowanym na typowe
zwroty:

KWADRAT/RADIO:

...EXPEDITE TAXI...

...PRZYSPIESZ KOŁOWANIE...

...RECLEARED, TAXI BEHIND MEWA (SENECA)...

...ZMIANA ZEAWOLENIA, KOŁUJ ZA MEWĄ...

...WITH CAUTION ON WATER PATCHES...

...Z UWAGĄ NA KAŁUŻE...

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

8

TAKE-OFF BRIEFING

BRIEFING DO STARTU

W trakcie kołowania przeprowadzamy poza TAXI CHECK-iem, również
brifing do startu. Jest to podsumowanie informacji potrzebnych do startu.
Oto przykładowy brifing dla SOCATA TB-9:

TAKE-OFF DATA;
Rzeszów airport:

Departure grass runway 09,

Visibility 5000 m, ceiling 500 m.

TAKE-OFF BRIEFING FOR TB-9;
Rotation speed 65 KIAS
Lift-Off speed 70 KIAS 1060kg
Any major malfunction before airborne – abandon take-off!
Engine failure when airborne:

- below 1000* feet – land straight ahead, max. turning up to 30

deg to avoid obstructions,

- above 1000* feet – turn right or left for landing on safe

ground,
TAKE-OFF BRIEFING – COMPLETED

DANE DO STARTU;
Lotnisko Rzeszów:

Pas w użyciu trawiasty 09,

Widzialność 5000 m, podstawa 500 m.

BRIEFING DO STARTU DLA TB-9;
Prędkość uniesienia przedniego koła 65 KIAS
Prędkość oderwania 70 KIAS 1060 kg
Jakakolwiek usterka przed osiągnięciem prędkości oderwania –
przerwać start!
Awaria silnika po starcie:

-

poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max. odchylenie
od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.

-

powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo lub w lewo, aby
wylądować w bezpiecznym terenie.

BRIFING DO STARTU SKOŃCZONY (KOMPLETNY).

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

9

Dla pasa 27 należy pamiętać o następującej różnicy:

Engine failure when airborne:

- below 1000* feet – land straight ahead, max. turning up to 30

deg to avoid obstructions,

- above 1000* feet – turn right for landing on emergency strip of

controlled aerodrome,

Awaria silnika po starcie:

-

poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max. odchylenie
od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.

powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo, aby wylądować na pasie
awaryjnym lotniska kontrolowanego.

*/- 1000 feet oznacza wysokość odczytaną z wysokościomierza
ustawionego na aktualne w danym dniu ciśnienie QNH. W
rzeczywistości oznacza to wysokość 100 m nad terenem (328 ft).
Elewacja lotniska EPRJ wynosi 693 feet lub 211 m.

693 ft + 328 ft = 1021 ft
211 m + 100 m = 311 m

W ramach BRIEFINGU DO STARTU należy sprawdzić wstępnie
wskazania przyrządów. Robimy to podczas kołowania.

INSTRUMENTAL PANEL

– TABLICA PRZYRZĄDÓW:

ASI –

AIRSPEED INDICATOR

– Prędkościomierz

AI –

ATTITIUDE INDICATOR (VERTICAL GYRO)

– Wskaźnik Położenia

AH

–

ARTIFICIAL HORIZON (GYRO HORIZON)

– Sztuczny Horyzont

ALT –

ALTIMETER

– Wysokościomierz

VSI –

VERTICAL SPEED INDICATOR

– Wariometr

DG –

DIRECTION GYRO

– Żyrobusola

TC

–

TURN COORDINATOR

– Zakrętomierz

Itp...

Sprawdzenie powinno polegać na zaobserwowaniu reakcji przyrządów.
Przykładowo przy wykonaniu niewielkich zakrętów podczas kołowania
niewielkim wychyleniem zareaguje zakrętomierz, sztuczny horyzont oraz
żyrobusola.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

10

-1.3-

TAKE-OFF PROCEDURES

PROCEDURY STARTOWE

Punkt oczekiwania pasa 09 oraz 27 jest u nas traktowany jako miejsce
przeprowadzenia próby silnika i sam fakt znalezienia się w tym miejscu
nie wystarczy, aby zgłosić gotowość do odlotu. W pewnych sytuacjach
korespondencja prowadzona jest z WIEŻĄ / TOWER co zmusza nas do
szczególnej uwagi i poprawności korespondencji w czasie manewrów
przed startem. Należy pamiętać wtedy, że kontroler wcale nie musi nas
widzieć i błędne zrozumienie lub potwierdzenie instrukcji może
spowodować poważne następstwa.

SAMOLOT/AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL HOLDING POINT RUNWAY 09 READY
FOR DEPARTURE.

KWADRAT RZESZÓW S-UL, PUNKT OCZEKIWANIA PASA 09
GOTOWY DO ODLOTU.

Po zgłoszeniu gotowości do odlotu możemy od razu otrzymać zgodę na
start (CLEARED FOR TAKE-OFF), należy pamiętać o konieczności
potwierdzenia tego zezwolenia i stosowaniu się do dodatkowych
instrukcji. W takim wypadku po zajęciu miejsca na pasie i potwierdzeniu
zgody możemy startować.

KWADRAT/RADIO:

S-UL, LINE UP RUNWAY 09, TAXI BACKTRACK TO TRESHOLD,
CLEARED FOR TAKE-OFF.

S-UL, ZAJMIJ PAS 09 I KOŁUJ DO PROGU PASA, ZEZWALAM NA
START.
SAMOLOT/AIRCRAFT:

LINE UP RUNWAY 09, TAXI BACKTRACK TO TRESHOLD,
CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL.

ZAJMUJĘ PAS 09 I KOŁUJE DO PROGU, ZEZWOLONO NA START,
S-UL.

Przed wkołowaniem sprawdzamy sektor podejścia, czemu towarzyszyć
ma głośne wypowiedzenie (do siebie) słów:

APPROACH SECTOR – FREE

SEKTOR PODEJŚCIA – WOLNY (CZYSTY)

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

11

Powinniśmy również upewnić się ostatni raz o poprawności kierunku
pasa, na który kołujemy. Po ustawieniu się na kierunku startu nasz kurs
odczytany z busoli oraz żyrokompasu powinien być zgodny z kierunkiem
pasa, na który otrzymaliśmy zgodę. Inna ewentualność to start z pasa
betonowego. Można wtedy podeprzeć się napisami umieszczonymi na
progu pasa oraz na tablicach kończących drogi kołowania.

RUNWAY IDENTIFIED

PAS ZIDENTYFIKOWANY

ALBO:
Możemy zająć pas, ale bez możliwości startu:

RADIO:

S-UL LINE UP (WAIT FOR CLEARENCE).

S-UL ZAJMIJ PAS (CZEKAJ NA ZEZWOLENIE).


ALBO:
Ze względu na wzmożony ruch statków powietrznych może zaistnieć
konieczność wykonania startu natychmiast po zajęciu pasa.
Potwierdzając gotowość do natychmiastowego odlotu należy wykonać
manewr bez zatrzymywania się na pasie w celu przeprowadzenia LINE-
UP CHECK-a, czynność tą trzeba przeprowadzić w trakcie postoju w
punkcie oczekiwania. Ma to na celu skrócenie do minimum czasu
manewru startu np. przed lądującym samolotem.

RADIO:

S-UL ARE YOU READY FOR IMMEDIATELY DEPARTURE?

S-UL CZY JESTEŚ GOTOWY DO NATYCHMIASTOWEGO ODLOTU?
AIRCRAFT:

S-UL AFFIRM.

S-UL POTWIERDZAM.
RADIO:

S-UL, LINE UP RUNWAY 09, CLEARED FOR IMMEDIATELY
TAKE-OFF.

S-UL, ZAJMIJ PAS 09, ZEZWALAM NA NATYCHMIASTOWY START.
AIRCRAFT:

LINE UP, CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL.

ZAJMUJE PAS, ZEZWOLONO NA START S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

12

ALBO:
Gdy oczekujemy na zezwolenie na start w trakcie lądowania (startu)
innego samolotu:


RADIO:

S-UL AFTER LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP
BEHIND AND WAIT.

S-UL PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE, ZAJMIJ PAS I
CZEKAJ.
AIRCRAFT:

AFTER LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP BEHIND
AND WAIT, S-UL

PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE ZAJMUJE PAS I
CZEKAM, S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

13

-1.3.1-

DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE

BOGUCHWAŁA

ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA:

[RZESZÓW RADIO 122.9]

[PAS 27]

RADIO:

S-UL AFTER TAKE-OFF TURN LEFT AND PROCEED WEST SIDE
OF RZESZÓW, MAINTAIN 600 FEET HEIGHT, REPORT 4000 FEET
ALTITUDE IN BOGUCHWAŁA, CLEARED FOR TAKE-OFF.

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO, WYKONUJ ZACHODNIĄ
STRONĄ RZESZOWA, UTRZEMUJ 600 STÓP WYSOKOŚCI NAD
TERENEM, ZGŁOŚ 4000 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ W
BOGUCHWALE, ZEZWALAM NA START.
AIRCRAFT:

CLEARED FOR TAKE-OFF RIGHT TURN, PROCEED WEST SIDE
OF RZESZÓW, MAINTAIN 600 FEET HEIGHT, CALL YOU
REACHING BOGUCHWAŁA ZONE 4000 FEET ALTITUDE S-UL.

ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKTRĘT W PRAWO,
WEKONAĆ ZACHODNIĄ STRONĄ RZESZOWA, UTRZYMYWAĆ 600
STÓP WYSOKOŚCI. NAD TERENEM, ZGŁOSZE OSIĄGNIĘCIE
STREFY BOGUCHWAŁA 4000 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ
S-UL.

Aktualnie w lotnictwie operuje się kilkoma charakterystycznymi
wysokościami.
Najczęściej spotykane w lotach VFR to:

HEIGHT

=

ABOVE GROUND LEVEL

– wysokość nad terenem.

ALTITUDE

– wysokość bezwzględna jest sumą wysokości samolotu

nad terenem plus elewacja lotniska, wysokość tą
odczytujemy z wysokościomierza ustawionego na
określone, w danym dniu ciśnienie QNH podawane w
komunikacie meteo.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

14

-1.3.2-

DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR

LOCAL FLIGHT

ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU

TRASY VFR W REJONIE LOTNISKA:

[RZESZÓW RADIO 122.9]

RADIO:

S-UL AFTER TAKE-OFF TURN RIGHT AND PROCEED TO
LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET
ABOVE GROUND LEVEL, REPORT REACHING, CLEARED FOR
TAKE-OFF.

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO I WYKONUJ DO PUNKTU
WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ KRASNE) NA 600
STOPACH NAD TERENEM, ZGŁOŚ OSIĄGNIĘCIE, ZEZWALAM NA
START.


AIRCRAFT:

CLEARED FOR TAKE-OFF, RIGHT TURN PROCEED TO
LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET
ABOVE GROUND LEVEL, CALL YOU REACHING, S-UL

ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO
WYKONAĆ DO PUNKTU WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ
KRASNE) UTRZYMYWAĆ 600 STÓP NAD TERENEM, ZGŁOSZĘ
OSIĄGNIĘCIE,
S-UL

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

15

-1.3.3-

VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS

TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI

POZYCYJNE

Przykładowa trasa w rejonie to:
EPRJ – WPT Łańcut – 1PZ Leżajsk – 2PZ Krasiczyn – KPT Świlcza –
EPRJ
Po starcie wykonujemy z EPRJ do Wyjściowego Punktu Trasy Łańcuta,
po osiągnięciu zgłaszamy:

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL REACHING LIVING POINT ŁAŃCUT,
NEXT LEŻAJSK CALL YOU OVER.

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE WYJŚCIOWEGO PUNKTU
TRASY ŁAŃCUT, NASTĘPNY LEŻAJSK ZGŁOSZĘ NAD ( następnym
punktem)
RADIO:

RADIO.

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL RAECHING CHECK POINT LEŻAJSK,
NEXT KRASICZYN CALL YOU OVER.

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE PUNKTU ZWROTNEGO
LEŻAJSK, NASTĘPNY KRASICZYN ZGŁOSZĘ NAD.
RADIO:

RADIO.

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL RAECHING CHECK POINT KRASICZYN,
NEXT ŚWILCZA CALL YOU OVER.

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE PUNKTU ZWROTNEGO
KRASICZYN, NASTĘPNA ŚWILCZA ZGŁOSZĘ NAD.
RADIO:

RADIO.

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL RECHING ENTRY POINT ŚWILCZA, (700
FEET ABOVE GROUND LEVEL) FOR LANDING.

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE KOŃCOWEGO PUNKTU
TRASY ŚWILCZA (700 STÓP NAD TERENEM) DO LĄDOWANIA.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

16

RADIO:

CONTINUE APPROACH, REPORT LONG FINAL TO RUNWAY 09
GRASS.

KONTYNUUJ PODEJŚCIE, ZGŁOŚ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA
TRAWIASTEGO 09.
AIRCRAFT:

CALL YOU LONG FINAL TO RUNWAY 09 GRASS S-UL.

ZGŁOSZĘ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA TRAWIASTEGO 09 S-UL.

-1.3.4 -

DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT

ZEZWOLENIE ODLOTOWE NA PRZELOT

[RZESZÓW RADIO 122.9]

RADIO:

S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, WHEN AIRBORNE TURN LEFT
(RIGHT), CONTACT TOWER 126,8

S-UL ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W LEWO
(PRAWO) NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8.
AIRCRAFT:

CLEARED FOR TAKE-OFF, (CONTAKT TOWER) 126,8 S-UL

ZEZWOLONO NA START, (NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 S-
UL.

ALBO

RADIO:

S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, AFTER LEAVING CIRCUIT
CONTACT TOWER 126,8

S-UL ZEZWOLONO NA START, PO WYJSCIU Z KRĘGU NAWIĄŻ
ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8
AIRCRAFT:

CLEARED FOR TAKE-OFF, (AFTER LEAVING CIRCUIT

CONTACT TOWER) 126,8 S-UL.

ZEZWOLONO NA START, (PO WYJŚCIU Z KRĘGU NAWIĄZAĆ
ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 SUL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

17

-1.3.5-

VFR DEPARTURES

ODLOTY VFR

[RZESZÓW TOWER 126,8]

Po uzyskaniu od KL zezwolenia na przejście na częstotliwość 126,8
mamy obowiązek zgłosić WIEŻY/ TOWER, wszelkie informacje
dotyczące naszego lotu: czas startu podawany jako tylko minuty
aktualnej godziny (np.; 11.25 two, five), trasa którą lecimy, wysokość
lotu, przewidywany najbliższy punkt trasy. Wygodnie jest również
zgłosić zamiar poinformowania Wieży o wyjściu z CTR-u. Po tak
podanym meldunku kontroler może jedynie potwierdzić że odebrał całą
nadaną przez nas informację.


AIRCRAFT:

RZESZÓW TOWER, SP-TUL AIRBORNE AT 25, PROCEEDING TO
KIELCE VIA BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 FEET HEIGHT,
ESTIMATED TIME OVER KIELCE 30 NEXT HOUR, CALL YOU
PASSING C. T. R. BOUNDARY.

RZESZÓW WIEŻA, SP-TUL W POWIETRZU O 25, WYKONUJE DO
KIELC PRZEZ BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 STÓP NAD
TERENEM, KIELCE PRZEWIDYWANE O 30 NASTĘPNEJ GODZINY,
ZGŁOSZE PRZECIĘCIE GRANICY CTR.
TOWER:

ROGER S-UL, TOWER COPIED.

ZROZUMIAŁEM S-UL
AIRCRAFT:

RZESZÓW TOWER S-UL LEAVING C. T. R. ZONE NORTH
ABEAM OF KOLBUSZOWA

RZESZÓW WIEŻA S-UL WYJŚCIE ZE STREFY KONTROLOWANEJ
LOTNISKA NA PÓŁNOCNYM TRAWERSIE KOLBUSZOWY.
TOWER:

S-UL CONTACT SANDOMIERZ CONTROL 124.5

S-UL NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z KONTROLĄ SANDOMIERZ NA
124.5
AIRCRAFT:

CONTACT 124.5 S-UL

NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z 124.5 S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

18

-1.4-

AERODROME TRAFFIC CIRCUIT

LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM

CIRCUIT COMPONENTS

– ELEMENTY KRĘGU:



Na wznoszeniu –

UP WIND



Po pierwszym zakręcie –

CROSSWIND (LEG)



Z wiatrem –

DOWNWIND



Po trzecim zakręcie –

BASE (LEG)



Na prostej –

FINAL

Prośby o otrzymanie instrukcji dotyczącej wejścia w krąg powinny być
zgłoszone z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umożliwić zaplanowanie
wejścia w krąg z uwzględnieniem lotów innych statków powietrznych.
Na naszym lotnisku obowiązuje zasada kręgu na południe od pasa
betonowego to znaczy dla kierunku 09 – prawy, dla 27 – lewy.

LEFT HAND PATTERN CIRCUIT

– LEWY KRĄG

RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT

– PRAWY KRĄG

Istnieje kilka możliwości zgłoszenia pozycji wejścia w krąg, oto kilka z
nich:

S-UL REPORT (BEFORE):

- CROSSWIND

- DOWNWIND

- BASE LEG

Osobną grupę stanowią meldunki na prostej.
Przepisy dość konkretnie określają zasady zgłaszania pozycji na prostej.
W zależności od odległości od punktu przyziemienia istnieją trzy rodzaje
meldunku pozycyjnego:


LONG FINAL

– NA DŁUGIEJ PROSTEJ



FINAL

– NA PROSTEJ



SHORT FINAL

– NA KRÓTKIEJ PROSTEJ

W lotach w oparciu o radiopomoce mamy obowiązek meldowania swej
pozycji na 8 NM oraz na 4 NM. W zależności od lotniska oraz
okoliczności dystanse te mogą ulec zmianie.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

19

LONG FINAL

– NA DŁUGIEJ PROSTEJ; W tej sytuacji przepisy

nakazują złożenie meldunku na 15 km (8 NM) do punktu przyziemienia.
W naszych warunkach dolatując ze wschodu LONG FINAL zgłaszamy
na trawersie NDB „RZ”. Dolatując z zachodu meldujemy się przed
przecięciem drogi Rzeszów – Radom.

FINAL

– NA PROSTEJ; Meldunek ten podawany powinien być gdy

samolot skręca na prostą w odległości 7 km (4 NM), do punktu
przyziemienia. W praktyce odległość ta jest zdecydowanie mniejsza. W
przypadku naszych samolotów meldunek ten jest podawany
maksymalnie w rejonie 4-go zakrętu.

SHORT FINAL

– NA KRÓTKIEJ PROSTEJ; Jest to informacja dla KL

lub kontrolera o tym że jesteśmy w końcowej fazie podejścia. Meldunek
ten jest niezbędny w sytuacji gdy podczas naszego podejścia sytuacja
ruchowa na lotnisku nie pozwalała dotąd na otrzymanie przez nas zgody
na lądowanie. Po zgłoszeniu SHORT FINAL powinniśmy uzyskać
ostateczną decyzję o lądowaniu lub przejściu na drugi krąg.

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO, SP-TUL LONG FINAL TO GRASS
RUNWAY 27.

RZESZÓW KWADRAT, SP-TUL DŁUGA PROSTA DO TRAWIASTEGO
PASA 27.
RADIO:

S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS,
REPORT FINAL.

S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 DEGREES 11
WĘZŁÓW, ZGŁOŚ PROSTĄ
AIRCRAFT:

S-UL.

AIRCRAFT:

S-UL, FINAL.

S-UL, PROSTA
RADIO:

S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS,
REPORT FINAL.

S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 DEGREES 11
WĘZŁÓW, ZGŁOŚ PROSTĄ
AIRCRAFT:

S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

20

AIRCRAFT:

S-UL, SHORT FINAL.

S-UL, KRÓTKA PROSTA
RADIO:

S-UL CLEARED TO LAND, WIND 220 DEGREES 22 KNOTS.

S-UL ZEZWALAM NA LĄDOWANIE, WIATR 220 STOPNI 11
WĘZŁÓW.
AIRCRAFT:

CLEARED TO LAND S-UL.

ZEZWOLONO NA LĄDOWANIE

UWAGA!!!
Należy pamiętać o potwierdzaniu zgody na lądowanie. Obowiązuje nas
powtórzenie niebezpieczeństw towarzyszących lądowaniu takich jak:

PORYWY WIATRU –

WIND GUSTY.

LUDZIE (SAMOLOTY) NA PASIE –

PEOPLE (AIRCRAFTS) ON RUNWAY

.

RUCH NA PASIE - RUNWAY

TRAFFIC

Itp...

Dla skrócenia długości korespondencji na prostej nie należy powtarzać
standardowej informacji o sile i kierunku wiatru.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

21

-1.4.1-

RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE]

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE]

[RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT]

[RWY IN USE 09]

Przykład powrotu SP-TUL ze strefy KRASNE przy prawym kręgu do
pasa trawiastego 09:

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE FOR LENDING

.

RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE DO LĄDOWANIA.
RADIO:

S-UL CONTINUE APPROACH, JOIN DOWNWIND LEFT HAND,

RUNWAY 09, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS, QNH 1012, REPORT
BEFORE DOWNWIND.

S-UL KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WEJDŹ W POZYCJE Z WIATREM Z
LEWEJ STRONY, PAS 09, WIATTR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW, QNH
1012, ZGŁOŚ PRZED POZYCJĄ Z WIATREM.
AIRCRAFT:

LEFT HAND RUNWAY 09, QNH 1012, CALL YOU BEFORE
DOWNWIND, S-UL.

Z LEWEJ STRONY PAS 09, QNH 1012, ZGŁOSZE PRZED POZYCJĄ Z
WIATREM, S-UL.
AIRCRAFT:

BEFORE DOWNWIND, S-UL

PRZED POZYCJĄ Z WIATREM, S-UL.
RADIO:

S-UL MAKE ONE ORBIT RIGHT FOR SEPARATION, REPORT
DOWNWIND.

S-UL WYKONAJ JEDNO OKRĄŻENIE W PRAWO DLA SEPARACJI,
ZGŁOŚ POZYCJE Z WIATREM.
AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL DOWNWIND, TRAFFIC IN SIGHT.

RZESZÓW KWADRAT S-UL POZYCJA Z WIATREM, RUCH WIDZĘ.
RADIO:

S-UL EXTEND DOWNWIND NUMBER 2 FOLLOW S-UK.

S-UL WYDŁUŻ Z WIATREM KOLEJNOŚĆ 2 ZA S-UK.
AIRCRAFT:

NUMBER 2, S-UK IN SIGHT.

KOLEJNOŚĆ 2, Z WIDZIALNOŚCIĄ S-UK.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

22

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL FINAL.

RZESZÓW KWADRAT S-UL NA PROSTEJ.
RADIO:

CLEARED TO LAND, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS WIND
GUSTY 15,
S-UL.

ZEZWALAM LĄDOWAĆ, WIATR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW PORYWY
15, S-UL.
AIRCRAFT:

CLEARED TO LAND, WIND GUSTY 15, S-UL.

ZEZWOLONO LĄDOWAĆ, PORYWY 15, S-UL.
RADIO:

S-UL VACATE RIGHT AND TAXI TO FUEL STATION.

S-UL ZWOLNIJ (PAS) W PRAWO I KOŁUJ DO STACJI PALIW.
AIRCRAFT:

RUNWAY VACATED S-UL.

PAS ZWOLNIONY S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

23

1.5

IFR FLIGHT

LOTY BEZ WIDOCZNOŚCI

[„ŚLEPAK” - ĆWICZENIE Va; Vb;]

Lot według ćwiczenia V A/B – „ślepak”

Lot bez widoczności odbywa się w oparciu o kilka podstawowych
przyrządów oraz systemów:
NDB – Non-directional Radio Beacon

Radiolatarnia bezkierunkowa

VOR – VHF Omnidirectional Radio Range

Radiolatarnia ogólnokierunkowa VHF

DME – Distance Measuring Equipment

Radiodalmierz

Aby przystąpić do ćw. V należy przyswoić sobie podstawy nawigacji bez
widoczności:
-

Pamięciowe obliczanie poprawek na wiatr,

-

Przechwytywanie QDM oraz RADIALI INBOUND

-

metodą poprawek kursowych

-

metodą 45

-

metodą 90/45

-

metodą przez stację

-

Przechwytywanie QDR oraz RADIALI OUTBOUND

-

metoda poprawek kursowych

-

metoda przez stację

-

Lot po łuku przy wykorzystaniu VOR

-

Budowa holdingu

-

Metody wlotu do holdingu

W trakcie wykonywania AFTER START UP CHECK, pilot powinien
podczas ustawiania przyrządów nawigacyjnych podpierać się zasadą
„FIT”:

F – set Frequency;
I – Identify the call sign,
T – Test and check indications,

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

24

F – obejmuje ustawianie częstotliwości pracy odbiorników na żądane
częstotliwości:

NDB:

- RZ 474 [ ._. _ _.. ]
- R 341 [._.]
- OR 440 [_ _ _ ._.]

VOR:

- RZE 116,2 [. _ . _ _ .. .]

DME / VOR :

- RZE 116,2 [. _ . _ _ .. .]

*/DME / ILS:

- 110,300

*/ILS / GS:

-

335,000

*/ILS / LLZ:

-

110,300

*/ - wykorzystanie tych radiopomocy wedle uznania instruktora
szkolącego

I - po ustawieniu częstotliwości danej radiopomocy należy odsłuchać w
alfabecie Morse’a jej sygnału, (patrz punkt wyżej, nawiasy kwadratowe)

T – sprawdzamy aktualne wskazanie przyrządu i oceniamy jego
poprawność.
W przypadku VOR kręcimy OBS-m do ustawienia się
odpowiedniego RADIALA na którym jesteśmy.

Przy przejściu przez stację należy pamiętać o zasadzie „5-T”
T

IME

– make a Time Check (TC);

T

URN

– start turning in the desire direction;

T

WIST

– set Heading Bug* on the desired outbound track

T

ABULATE

– write down time of passing the station if necessary

T

ALK

– report position when necessary

*/ Heading Bug – znacznik kursu

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

25

Ćwiczenie V oparte jest na pięciu procedurach odlotu / przylotu w które
należy się wyposażyć przed lotem:

1)

KRASNE JEDYNKA ALFA (KRE 1A)

KRASNE JEDYNKA DELTA (KRE 1D)

2)

KRASNE JEDYNKA WHISKY (KRE 1W)
KRASNE JEDYNKA ECHO (KRE 1E)

3)

TRZCIANA JEDYNKA ALFA (TRZ 1A)
TRZCIANA JEDYNKA DELTA (TRZ 1D)

4)

TRZCIANA JEDYNKA WHISKY (TRZ 1W)
TRZCIANA JEDYNKA CHARLIE (TRZ 1C)

5)

BOGUCHWAŁA JEDYNKA WHISKY (BOG 1W)
BOGUCHWAŁA JEDYNKA ECHO (BOG 1E)

6)

BOGUCHWAŁA JEDYNKA WHISKY (BOG 1W)
BOGUCHWAŁA JEDYNKA ECHO (BOG 1E)

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

26

-1.5.1-

DEPARTURE TO TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (BOG 1B)

[RUNWAY IN USE 09]

ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA (BOG 1B)

[Z KIERUNKU PASA 09]

Poniżej przedstawiono przykładową korespondencje, która
wykorzystywana jest w trakcie ćwiczeń Va i Vb. Pilot poza typową
korespondencją z kierownikiem lotów lub kontrolerem, powinien mówić
głośno o wykonywanych czynnościach, w taki sposób aby instruktor
mógł na bieżąco kontrolować poprawność jego poczynań. Mowa tu o
tzw. „NASTĘPNYCH KROKACH” (NEXT STEPS)

TRASA BOG 1B (patrz schematy):

CLIMB STRAIGHT AHEAD UNTIL 1300 FEET ALTITUDE, TURN
RIGHT, INTERCEPT QDR 130 R NDB, INTERCEPT RADIAL 155
RZE VOR DME OUTBOUND, AFTER PASSING RZE 6,6 DME
TURN RIGHT, PROCEED ON RZE 7,0 DME ARC, INTERCEPT
RADIAL 216 OUTBAND, PROCEED ON RADIAL 216 OUTBAND
TO FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6

Wznoś się po prostej do wysokości bezwzględnej 1300 ft, zakręt w
prawo, przechwyć QDR 130 R NDB, przechwyć R- 155 RZE VOR
DME w odlocie, po przejściu RZE 6,6 DME zakręt w prawo, wykonuj
po łuku RZE 7,0 DME przechwyć R-216, wykonuj po radialu
odlotowym 216 do punktu BOGUCHWAŁA RZE VOR DME R-216 D
9,6

*/ - D 9,6 oznacza dystans 9,6 NM (mil morskich) od VOR / DME

D – DISTANCE

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

27

IN HOLDING POINT RWY 09

W PUNKCIE OCZEKIWANIA PASA 09

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO S-UL READY FOR DEPARTURE, INTENSION
TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA VIA 1B ROUTE.

RZESZÓW KWADRAT S-UL GOTOWY DO STARTU, W PLANIE
STREFA BOGUCHWAŁA TRASĄ 1B.
RADIO:

LINE UP, S-UL.

AIRCRAFT:

LINING UP, S-UL.

RADIO:

S-UL AFTER AIRBORNE TURN RIGHT, PROCEED VIA 1B
ROUTE, REPORT BOGUCHWAŁA 3500 FEET ALTITUDE,
CLEARED FOR TAKE-OFF.

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO, WYKONUJ TRASA 1B,
ZGŁOŚ BOGUCHWAŁE 3500 WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ,
ZEZWALAM STARTOWAĆ.
AIRCRAFT:

CLEARED FOT TAKE-OFF, TURN RIGHT, PROCEED VIA 1B
ROUTE, CALL YOU REACHING BOGUCHWAŁA 3500 FEET
ALTITUDE, S-UL.

ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO,
WYKONYWAĆ TRASĄ 1B, ZGŁOSZĘ OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY
3500 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ, S-UL.

NEXT STEP:

AFTER AIRBORN CLIMBING TO 1300 FEET ALTITUDE, TURN
RIGHT TO INTERCEPT QDR 130 R NDB.

PO STARCIE WZNOSZENIE DO 1300 FEET WYS. BEZWZGLĘDNEJ,
ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDR 130 R NDB.



Po przechwyceniu QDR 130 R NDB:

NEXT STEP:

INTERCEPT RADIAL 155 RZE VOR DME OUTBOUND.

PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY 155 RZE VOR DME.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

28



Po przechwyceniu R 155 odlotowego RZE VOR:

NEXT STEP:

AFTER PASSING RZE 6,6 DME TURN RIGHT, PROCEED ON RZE
7,0 DME ARC, THEN INTERCEPT RADIAL RZE 216 OUTBAND.

PO PRZEJŚCIU RZE 6,6 DME (w odległości 6,6 mili od RZE DME)
ZAKRĘT W PRAWO, WYKONYWAĆ PO ŁUKU DME RZE NA 7,0 MILI,
POTEM PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY RZE 216.



Po wykonaniu lotu po łuku i przechwyceniu R 216 odlotowego
RZE VOR:

NEXT STEP:

PROCEED ON RADIAL 216 OUTBOUND TO HOLDING FIX
BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6

WYKONYWAĆ PO RADIALU ODLOTOWYM 216 DO PUNKTU
(HOLDING FIX) BOGUCHWAŁA RZE VOR DME NA RADIALU 216
NA (DYSTANSIE) 9,6 MILI.



Przed przystąpieniem do budowania holdingu:

Musimy pamiętać o konieczności zgłoszenia meldunku o zajęciu

strefy Boguchwała. Zawsze korespondencja nasza ma odzwierciedlać
rzeczywisty aktualny stan lotu. Nie można zgłaszać informacji na
zasadzie „mniej więcej”. Jeśli mamy zająć określoną strefę przykładowo
na 3500 stopach a jesteśmy dopiero na 3000 i jednocześnie wznosimy się
to należy meldować 3000 stóp i dodać że jesteśmy na wznoszeniu aż do
osiągnięcia 3500 stóp.

W tej sytuacji zajęcie strefy Boguchwała powinno nastąpić zgodnie

z zasadą „5-T” [TALK], w momencie przejścia nad „HOLDING FIX”.

NEXT STEP:

HOLDING ON THE 216 RADIAL OF RZE VOR BETWEEN 9,6 AND
11 DME, 3500 ALTITUDE, INBOUND TRACK 036 RZE VOR RIGHT
HAND PATTERN.
METHOD OF JOINING - TEARDROP
AFTER CROSSING HOLDING FIX, (TURN LEFT), INTERCEPT
GATE QDR 186 OR NDB, PROCEEDING TO GATE 1’ 10’’.
[OUTBOUND TIME 1’ 10 ‘’]

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

29

HOLDING NA 216 RADIALU RZE VOR MIĘDZY 9,6 I 11 MILĄ NA
WYS BEZWZGLĘDNEJ 3500 FT,
PRAWY HOLDING NA “INBOUND TRACKU “ 036 RZE VOR
METODA WEJŚCIA – „TEARDROP”
PO PRZEJŚCIU PUNKTU „ HOLDING FIX” (ZAKRĘT W LEWO)
PRZECHWYCIĆ QDR „GATE” 186 OR NDB, WYKONYWAĆ DO
PUNKTU „GATE” PRZEZ 1’ I 10’’ [CZAS ODLOTU 1’ 10’’]



Po przejściu nad HOLDING FIX:

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO, S-UL REACHING BOGUCHWALA 3000 FEET
CLIMBING TO 3500, CALL YOU LEAVING.

RZESZÓW KWADRAT, S-UL OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY 3000
STÓP WZNOSZENIE DO 3500, ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE.

Przy tak sformułowanym meldunku w którym informujemy że zgłosimy
chęć opuszczenia strefy, KL lub kontroler potwierdza wyłącznie fakt
odebrania korespondencji w bardzo prosty sposób:

RADIO:

RADIO.

KWADRAT.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

30

Gdy zapomnimy o tym, KL lub kontroler na pewno wyegzekwuje to od
nas:
RADIO:

S-UL REPORT LEAVING.

S-UL ZGŁOŚ OPUSZCZENIE.
AIRCRAFT:

CALL YOU LEAVING, S-UL.

ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE, S-UL.



Po przechwyceniu QDR „GATE” 186:

NEXT STEP:

AFTER CROSSING GATE FIX TURN RIGHT, INTERCEPT RADIAL
216 RZE VOR DME INBOUND.

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „GATE” ZAKRĘT W PRAWO,
PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY 216 VOR DME..



Po przechwyceniu R 216 odlotowego RZE VOR, na którym
zbudowany jest holding:

NEXT STEP;

AFTER PASSING HOLDING FIX TURN RIGHT TO HEADING 216,

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX” ZAKRĘT W PRAWO NA
KURS 216.



Po wykonaniu zakrętu na kurs 216:

NEXT STEP:

PROCEED WITH HEADING 216 TO 10,5 MILE.

WYKONYWAĆ Z KURSEM 216 DO 10,5 MILI.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

31



Przed wykonaniem zakrętu do przechwycenia R 216
odlotowego:

NEXT STEP:

BEFORE REACHGING 10,5 MILE TURN RIGHT, INTERCEPT
RADIAL RZE 216 INBOUND

PRZED OSIĄGNIĘCIEM 10,5 MILI ZAKRĘT W PRAWO,
PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY RZE 216.



Po wykonaniu jednego lub większej ilości holdingów zgłaszamy
opuszczenie strefy:

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO, S-UL LEAVING BOGUCHWAŁA 3500 FEET,
REQUEST VIA ROUTE 1W.

RZESZÓW KWADRAT, S-UL OPUSZCZENIE BOGUCHWAŁY 3500
STÓP, PROSZĘ TRASĄ 1W.
RADIO:

S-UL, PROCEED VIA 1W ROUTE, REPORT WHISKY ZONE 1800
FEET.

S-UL, WYKONUJ TRASĄ 1W, ZGŁOŚ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP.


TRASA BOG 1W (patrz schematy):

AFTER LEAVING BOGUCHWAŁA HEADING 340, AFTER
PASSING R 230 RZE VOR TURN RIGHT INTERCEPT QDM 025 OR
NDB, INTERCEPT R 230 RZE VPR, REPORT WHISKEY ZONE.

Po opuszczeniu strefy BOGUCHWAŁA kurs 340, po przejściu R 230
RZE VOR zakręt w prawo przechwycić QDM 025 OR NDB,
przechwycić R 230 RZE VOR, zgłosić punkt oczekiwania WHISKY.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

32



Przed wyjściem z holdingu, dolatując do HOLDING FIX:

NEXT STEP:

AFTER PASSING HOLDING FIX, TURN LEFT, PROCEED WITH
HEADING 340 TO QDM 025 OR NDB ON RZE D8.1 DME.

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX”, ZAKRĘT W LEWO,
WYKONYWAĆ Z KURSEM 340 DO QDM 025 OR NDB NA
DYSTANSIE 8,1 MILI OD RZE DME.



Przed przechwyceniem QDM 025 OR NDB:

NEXT STEP:

TURN RIGHT TO INTERCEPT QDM 204 OR NDB.

ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDM 025 OR NDB.


Po przechwyceniu QDM 025 OR NDB:

NEXT STEP:

PROCEED ON QDM 025 OR NDB FOR INTERCEPT RADIAL 265
RZE VOR DME INBOUND.

WYKONYWAĆ PO QDM 025 OR NDB DO PRZECHWYCENIA
RADIALA DOLOTOWEGO 265 RZE VOR DME.



Przed przecięciem radiala dolotowego 265 RZE:

NEXT STEP:

TURN RIGHT TO INTERCEPT RADIAL 265 RZE VOR DME
INBOUND.

ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA RADIALA
DOLOTOWEGO RZE 261 VOR DME.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

33



Po przechwyceniu:

NEXT STEP:

PROCEED ON RADIAL 265 RZE VOR NDB INBOUND TO
PASSING QDM 310 OR NDB ON DISTANCE 4 MILES RZE DME.

WYKONYWAĆ PO RADIALU 265 RZE VOR NDB DO PRZECIĘCIA
QDM 310 OR NDB NA DYSTANSIE 4 MIL RZE DME.

Po doleceniu do strefy oczekiwania WHISKY zgłaszamy osiągnięcie i
zajęcie zgodnie z wcześniej podaną zasadą. Gdy sytuacja ruchowa
pozwala na to, możemy dostać zgodę na kontynuowanie podejścia i np.:
zgłoszenie krótkiej prostej do pasa 09.
W innej sytuacji możemy być zmuszeni do pozostania w strefie i
oczekiwania na dalsze instrukcje.

AIRCRAFT:

RZESZÓW RADIO, S-UL WHISKY ZONE 1800 FEET FOR
LANDING.

RZESZÓW KWADRAT, S-UL STREFA WHISKY 1800 STÓP DO
LĄDOWANIA.
RADIO:

S-UL MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, CALL YOU, RADIO

S-UL UTRZYMUJ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP, WYWOŁAM CIE,
KWADRAT.
AIRCRAFT:

MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, S-UL.

URZYMYWAĆ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP, S-UL.

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

34

PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W LOTNICTWIE

ACNOWLEDGE

– POTWIEDŹ:

AFFIRM

– TAK / POTWIERDZAM:

APPROVED

– ZGADZAM SIĘ:

APRON

– PŁYTA POSTOJOWA PRZED HANGAREM

BELOW

– PONIŻEJ

BEHIND

- ZA

BREAK, BREAK

- ODSTĘP, ODSTĘP:

BREAK

– ODSTĘP:

CANCEL

– ANNULUJ: [Anuluj poprzednio nadane zezwolenie.]

CHECK

– SPRAWDŹ:

CLEARED

– ZEZWALAM:

CLEARANCE

– ZGODA NA LOT:

CONFIRM

– POTWIERDŹ:

CONTACT

– NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ: [Nawiąż łączność radiową z...]

CORRECT

– PRAWIDŁOWO

CORRECTION

– POPRAWIAM

DUE

– Z POWODU

DISREGARD

– POMIŃ

EXTEND

– WYDŁUŻ

EXPEDITE

– PRZYSPIESZ:

GO AHEAD

– NADAWAJ

HOW DO YOU READ?

– JAK MNIE SŁYSZYSZ?: [Jakie jest

zrozumienie mego nadawania.]

I SAY AGAIN

– POWTARZAM

MAINTAIN

– UTRZYMUJ

MONITOR

– NASŁUCHUJ: [Nasłuchuj na ... (częstotliwości)]

NEGATIVE

– NIE / NIEPRAWIDŁOWO: [‘Nie’ lub ‘Zgody nie

udzielono’ lub ‘To nie jest poprawne’]

OUT

– KONIEC: [Wymiana informacji zakończona i nie oczekuje się

odpowiedzi. Zazwyczaj nie jest stosowane w łączności VFR. ]

OVER

– ODBIÓR: [Skończyłem nadawanie i oczekuje odpowiedzi.

Zazwyczaj nie stosowane w lotach VFR.]

READ BACK

– POWTÓRZ: [Powtórz całą lub określoną część depeszy

dokładnie tak, jak ją odebrałeś.]

RECLEARED

– ZMIANA ZEZWOLENIA: [Została wprowadzona

zmiana do ostatniego zezwolenia nowe zastępuje stare lub jego część.]

REPORT

– ZGŁOŚ: [Przekaż mi następującą informację]

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

35

REQUEST

– PROSZĘ: [Chciałbym wiedzieć ... lub Pragnę otrzymać...]

ROGER

– ZROZUMIAŁEM: [Odebrałem całą nadaną przez ciebie

informację.]

SAY AGAIN

– POWTÓRZ: [Powtórz całość lub następującą część

twego ostatniego nadawania]

SPEAK SLOWER

– MÓW WOLNIEJ

STANDBY

– CZEKAJ: [Czekaj, będę ciebie wywoływać.]

TRESHOLD

– PRÓG PASA

VACATED

– ZWOLNIONY (PAS)

VERIFY

– SPRAWDŹ: [Sprawdź i poproś nadawcę o potwierdzenie.]

WILCO

– WYKONAM: [Skrót od „WILL COMPLY”. Depeszę twoją

zrozumiałem i będę wykonywać.

WITH CAUTION ...

– Z UWAGĄ, OSTROŻNIE...

WORDS TWICE

– KAŻDE SŁOWO DWUKROTNIE: [Jako prośba:

‘Warunki łączności są trudne. Nadawaj każde słowo lub grupę słów
dwukrotnie.’ Jako zawiadomienie: ‘Ze względu na trudne warunki
łączności każde słowo lub grupa słów tej depeszy będą nadawane
dwukrotnie’]

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

36

BIBLIOGRAFIA:



“Manual of Radiotelephony”. (second edition 1990).



„Angielsko-Polski Poradnik Terminów Wojskowo-Lotniczych”.
Apoloniusz Siekański, Jerzy Tarajkowski, WLOP Poznań 1998,
s 184.



“IFR Procedures, Short Range Navigation”. Prepared by
Andrzej Kędzior. Rzeszów 1992.



„M-20 Ground and Flight Procedures”. Prepared by Andrzej
Kędzior, Mariusz Makara. Rzeszów 1992.



Przegląd Lotniczy. Aviation Revue. „Co mówić przez radio”.
Lech Szutowski, Jerzy Domicz. Nr. 4,5,6 / 97

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

37

DEPARTURE TO TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (BOG 1A)

RUNWAY IN USE 27

ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA (BOG 1A)

Z KIERUNKU PASA 27

CLIMB STRAIGHT AHEAD UNTIL 1500 FEET ALTITUDE, TURN
LEFT, INTERCEPT RADIAL 261 RZE VOR DME OUTBAND,
AFTER PASSING RZE 4,5 DME TURN LEFT, INTERCEPT QDR 205
OR NDB, AFTER PASSING RZE 8,1 DME TURN LEFT, PROCEED
WITH HEADING 160 TO FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME
RADIAL 216 D 9,6 *

Wznoś się po prostej do wysokości bezwzględnej 1500 ft. zakręt w lewo,
przechwyć radial R-261 RZE VOR DME w odlocie, po przejściu RZE
4,5 DME zakręt w lewo, przechwyć QDR 205 OR NDB. po przejściu
RZE 8,1 DME zakręt w lewo, kurs 160 do punktu BOGUCHWAŁA
RZE VOR DME R-216 D 9,6

Ośrodek Kształcenia Lotniczego

Politechniki Rzeszowskiej

...................................................................................................................................................

38