Budowa zdania

Podstawy budowy zdania w języku japońskim

Te - temat                                                       Po - podmiot

Do - dopełnienie                                             Orz - Orzeczenie

Prz - przydawka

W języku japońskim w budowie zdania zachowuje się zawsze (poza pewnymi wyjątkami i wypadkami inwersji) ścisły porządek słów, w którym orzeczenie występuje zawsze na końcu zdania, a wyraz określany po określającym:

Po → Do → Orz

Czytam książkę.

ja	książka	czytam
Po	Do	Orz
watakushi-wa	hon-o	yomimasu

Składnia języka japońskiego jest dość złożona, ale podstawowe wzory zdań, najszerzej stosowanych w mowie można sprowadzić do trzech:

1. Orzeczenie zostało wyrażone czasownikiem:

ktoś lub coś dokonuje jakiejś czynności

watakushi-wa kakimasu

Ja napiszę.

2. Orzeczenie zostało wyrażone przymiotnikiem orzeczeniowym, który może zostać orzeczeniem bez końcówki -desu:

coś lub ktoś (jest) jakieś

kami-wa shiroi

Papier jest biały (Biały papier).

lub orzeczenie zostało wyrażone czasownikiem związku - -desu, który może tu występować albo i nie:

kami-wa shiroi(-desu)

Papier jest biały.

3. Orzeczenie zostało wyrażone rzeczownikiem, albo przymiotnikiem imiennym z czasownikiem związku- -desu:

coś lub ktoś jest kimś lub czymś, względnie jakiś

watakushi-wa gakusei desu

Jestem studentem.

kore-wa fukuzatsu desu

To jest skomplikowane.

Przydawka i zdanie podrzędne przydawkowe zawsze zawiera słowo przydawkowe. Zdanie:

Czytam książkę, którą wydano w ubiegłym roku.

po Japońsku będzie zbudowane w następujący sposób:

Ja w ubiegłym roku wydaną książkę czytam.

Watakushi-wa kyonen deta hon-o yomimasu.

Jak widać w języku japońskim nie ma zaimków względnych „który”, „jaki”, czyj”, przy pomocy, których analogiczne zdania podrzędne łączy się z głównymi w języku polskim. Stosunek zdania podrzędnego do rzeczownika wyraża się przez położenie i formę przydawkową orzeczenia zdania podrzędnego (dla czasowników są to końcowe formy bez sufiksu -masu).

(Prz)Te : (Prz)Po → (Prz)Do → Orz

Młodsza siostra mojego przyjaciela napisała do mnie długi list.

przyjaciel	młodsza siostra	ja	długi	list	wysłała
Prz	Te = Po	Do	Prz	Do	Orz
tomodachi-no	imōtosan-wa	watakushi-ni	nagai	tegami-o	kuremashita

Wczoraj, młodsza siostra mojego przyjaciela napisała do mnie długi list.

wczoraj	przyjaciel	młodsza siostra	ja	długi	list	wysłała
	(Prz)Te	(Prz)Po	(Prz)Do			Orz
kinö	tomodachi-no	imōtosan-wa	watakushi-ni	nagai	tegami-o	kuremashita

Mój przyjaciel Tanaka pije, naprawdę często, wracając z uniwersytetu, razem z przyjaciółmi kawę w kawiarni.

uniwersytet	powrót	ja	przyjaciel	Tanaka	prawdziwy
Prz    		Prz     "	Prz     " Te = Po		
daigaku-no	kaeri-ni	watakushi-no	tomodachi-no	Tanaka chin-wa	jitsu-ni
często	kawiarnia	przyjaciele	razem	kawa	pić
				Do	Orz
yoku	kissaten-de	tomodachi-to	issho-ni	kōhii-o	nomimasu

Ponieważ dziś pada, zostanę w domu.

dzisiaj	deszcz padać gdyż	ja w domu zostać
Te	Zdanie okolicznikowe przyczyny	Zdanie główne
kyō-wa	ame-ga furu no de	(watakushi-wa) ie-ni imasu
Zdanie okolicznikowe przyczyny	Te	Zdanie główne
ame-ga furu no de	kyō-wa	(watakushi-wa) ie-ni imasu

 

Weszliśmy do sąsiedniej restauracji zjeść obiad.

my	sąsiedztwo	restauracja	obiad	spożywanie	weszliśmy
Po	Prz	okolicznik miejsca	Do bliższe	Do dalsze	Orz
watashitachi-wa	tonari-no	resutoran-ni	hirugohan-o	tabe-ni	hairimashita

str.