Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 1 z 6

MODEL ODPOWIEDZ

I I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZ

A

II A1, A4

(A1 – arkusz

standardow

y, A4 – arkusz

dl

a s

łabo w

idz

ących)

Z

asady oceniania

•

Za rozwi

ązanie zada

ń z arkusza II m

oż

na uzyska

ć m

aksym

alnie 50 punktów.

•

Model odpowiedzi uwzgl

ędnia jej zakres m

erytoryczny, ale nie jest

ścis

łym

wzorcem

sform

uł

owania

(poza odpowiedziam

i jednowyrazowym

i

i do zada

ń zam

kni

ętych).

•

Za odpowiedzi do poszczególnych zada

ń przyznaje si

ę wy

łą

cznie pe

łne punkty

.

•

Za zadania otwarte, za które m

oż

na przyzna

ć tylko jeden punkt, przyznaje si

ę punkt wy

łą

cznie za odpowied

ź w pe

łni poprawn

ą.

•

Za zadania otwarte, za które m

oż

na przyzna

ć wi

ęcej ni

ż jeden punkt, przyznaje si

ę tyle punktów, ile prawid

łowych elem

entów odpowiedzi,

zgodnie z wyszczególnieniem

w m

odelu,

przedstawi

ł zdaj

ący

.

•

Je

żeli podano wi

ęcej odpowiedzi (argum

entów, cech itp.) ni

ż wynika to z polecenia w

zadaniu, oc

enie podlega tyle kolejnych odpowiedzi

(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.

•

Je

żeli podane w odpowiedzi inform

acje

świadcz

ą o braku zrozum

ienia

om

awianego zagadnienia i zaprzeczaj

ą udzielonej prawid

łowej odpo-

wiedzi lub zawieraj

ą b

łą

d m

erytoryczny

, odpowied

ź tak

ą nale

ży oceni

ć na zero punktów

.

Uw

agi do z

apisu modelu:

•

Odpowiedzi alternaty

w

ne (ty

lko jedna z nich podlega ocenie)

oddzielone s

ą od siebie uko

śnikam

i (/), np.: ruch ko

ńczy

n /ruch i w ocenie s

ą równowa

żne.

•

Sform

uł

owanie zapisane w nawiasach nie jest wy

m

agane

w odpowiedzi. Jego um

ieszczenie w odpowiedzi nie m

a wp

ły

w

u na ocen

ę.

Numer

za

dania

Ocz

ekiwana odpowied

ź i sposób jej oceny

Maksymal

na

punktacja

za

za

d

an

ie

Uwagi

29.

Za trafny wybór ka

żdego z dwóch zda

ń – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź: I (1 pkt), II (1 pkt).

2

30.

Za poprawne okre

ślenie wp

ływu wskazanej w

ła

ściwo

ści enzym

ów na przebieg reakcji –

1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi: u

łatwiaj

ą przebieg reakcji/ zwi

ększaj

ą szybko

ść

reakcji/ przyspiesza-

ją

reakcje (1 pkt).

1

31.

Za trafn

ą i poprawnie sform

uł

owan

ą hipotez

ę – 1 pkt.

Przyk

łady hipotez:

- aktywno

ść

enzym

ów zale

ży od pH

środowiska (1 pkt),

- enzym

y

wyst

ępuj

ące w lizosom

ach s

ą aktywne w

środowisku kwa

śnym

(1 pkt),

- enzym

y

wyst

ępuj

ące w lizosom

ach s

ą nieaktywne w

środowisku oboj

ętnym

/ gdy pH

śro-

dowiska jest 7,2 (1 pkt).

1

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###

Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 2 z 6

32.

Za rozpoznanie i podanie poprawnej nazwy ka

żdego z dwóch sk

ładników, pe

łni

ących okre-

ślon

ą funkcj

ę w kom

órce – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź:

-

proces kataboliczny: b – m

itochondrium

(1 pkt),

-

synteza glikoprotein: f – aparat Golgiego (1 pkt).

2

33.

Za poprawne podanie nazwy i okre

ślenie cechy budowy– 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: j

ądro kom

órkowe – obecno

ść

porów w otoczce j

ądrowej (1 pkt).

1

34.

Za poprawne okre

ślenie zm

iany poziom

u energetycznego i stopnia utlenienia produktu reak-

cji w stosunku do substratu – po 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

-

poziom

energetyczny produktu jest wy

ższy ni

ż substratu (1 pkt),

- stopie

ń utlenienia produktu jest ni

ższy w porównaniu z substratem

(1 pkt).

2

35.

Za ka

żde dwie z czterech poprawnych odpowiedzi – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź: 1 – P, 2 – P, 3 – F, 4 – F.

2

36.

Za prawid

łowe zaznaczenie ka

żdego z dwóch sform

uł

owa

ń – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź: A (1 pkt), D (1 pkt).

2

37.

Za poprawne okre

ślenie ka

żdego z dwóch rodzajów (aspektów) ró

żnorodno

ści – po 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: rodzaj/ aspekt/ genetyczny (1 pkt), gatunkowy (1 pkt) lub bioceno-

tyczny/ ekologiczny/ poziom

ekosystem

u (1 pkt).

2

38.

Za prawid

łowe wskazanie num

eru rysunku (2) – 1 pkt.

1

Dla s

łabo widz

ący

ch (A4) za

podanie num

eru nazwy

– 2.

39.

Za przedstawienie ka

żdej z dwóch trafnie wybranych cech bakterii wa

żnych dla ich rozpo-

wszechnienia w biosferze – po 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

- s

ą odporne na niekorzystne dla

życia czynniki

środowiska /w niesprzyjaj

ących warun-

kach m

og

ą tworzy

ć form

y przetrwalnikowe (1 pkt),

- w

sprzyjaj

ących warunkach rozwijaj

ą si

ę m

asowo dzi

ęki bardzo cz

ęstym

podzia

łom

ko-

m

órkowym

(1 pkt),

- m

ikroskopowa

wielko

ść

u

łatwia przenoszenie na znaczne odleg

ło

ści (1 pkt).

2

40.

Za ka

żde dwie prawid

łowo podane cechy ró

żni

ące grzyby i ro

śliny – po 1 pkt.

Prawid

łowe odpowiedzi:

a) ro

śliny – C, E (1 pkt); b) grzyby – D, F (1 pkt).

2

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###

Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 3 z 6

41.

Za w

ła

ściwe opisanie i wyskalowanie osi Y – cz

ęsto

ść

grup krwi (%) oraz opisanie grup

krwi na osi X – 1 pkt.

Za narysowanie obok siebie s

łupków (odpowiedniej wysoko

ści) odno

śnie danej grupy krwi

w obu populacjach – 1 pkt.

2

Uznaje si

ę diagram

poziom

y

przy

odwrotny

m

opisie osi (X

– cz

ęsto

ść

grup krwi (%

), Y –

grupy

krwi).

42.

Za trafny wybór ka

żdej z cech budowy skórki korzenia i li

ścia oraz powi

ązanie z pe

łnionym

i

funkcjam

i – po 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

-

przystosowaniem

korzenia do pobierania wody z gleby jest obecno

ść

w

ło

śników/ cienko-

ściennych wypustek kom

órek skórki (1 pkt),

-

w skórce li

ścia wyst

ępuj

ą aparaty szparkowe um

oż

liwiaj

ące pobieranie CO

2

niezb

ędnego

do fotosyntezy/ wym

ian

ę gazow

ą/ regulacj

ę intensywno

ści transpiracji (1 pkt).

2

43.

I sposób oceniania

: za poprawne porównanie wp

ływu ka

żdego z dwóch sposobów rozm

na-

żania na ró

żnorodno

ść

potom

stwa oraz porównanie istoty tych sposobów rozm

na

żania – po

1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: rozm

na

żanie wegetatywne nie prowadzi do zm

iany inform

acji gene-

tycznej u osobników potom

nych, poniewa

ż powstaj

ą one z fragm

entów jednej ro

śliny/ przez

podzia

ł jednego osobnika m

acierzystego (1 pkt), natom

iast w czasie rozm

na

żania p

łciowego

m

a m

iejsce zap

łodnienie/ po

łą

czenie gam

et wytworzonych przez ró

żne osobniki m

acierzy-

ste/, dlatego potom

stwo ró

żni si

ę genetycznie od organizm

ów rodzicielskich (1 pkt).

II sposób oceniania

:

– za poprawne porównanie wp

ływu obu procesów na ró

żnorodno

ść

potom

stwa – 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: rozm

na

żanie wegetatywne nie prowadzi do zm

iany inform

acji gene-

tycznej u osobników potom

nych, za

ś potom

stwo powsta

łe w wyniku rozm

na

żania p

łciowego

ró

żni si

ę genetycznie od organizm

ów rodzicielskich (1 pkt).

– za poprawne porównanie istoty obu procesów – 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: w czasie rozm

na

żania wegetatywnego osobniki potom

ne powstaj

ą

z fragm

entów jednej ro

śliny/ przez podzia

ł jednego osobnika m

acierzystego/, za

ś w czasie

rozm

na

żania p

łciowego m

a m

iejsce zap

łodnienie/ po

łą

czenie gam

et wytworzonych przez

ró

żne osobniki m

acierzyste (1 pkt).

2

44.

Za trafne sform

uł

owanie problem

u badawczego, uwzgl

ędniaj

ącego zale

żno

ści m

ię

dzy

przedstawionym

i danym

i oraz wniosku po – 1 pkt.

Prz

yk

ład

problem

u: na cz

ym

pole

ga/ cz

y w

yst

ęp

uj

e/

jaka

jest zale

żno

ść

mi

ędz

y d

łu

go

ści

ą

2

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###

Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 4 z 6

ci

ąż

y a m

as

ą organizm

u?

(1 pkt).

Przyk

ład wniosku:

dł

ugo

ść

ci

ąż

y u zwierz

ąt wyd

łu

ża si

ę wraz ze wzrostem

m

asy cia

ła (1 pkt).

45.

Za uwzgl

ędnienie w projekcie zestawu do

świadczalnego:

-

wysiania w pojem

niku po kilka (nie m

niej ni

ż trzy) nasion m

ał

ych i du

żych na ró

żnych

głę

boko

ściach (1 pkt),

- wysiania

ka

żdego z rodzajów nasion, w tym

sam

ym

pojem

niku z gleb

ą, przynajm

niej

na dwóch g

łę

boko

ściach (1 pkt).

Przyk

ład schem

atycznego rysunku zestawu do

świadczalnego

2

46.

Za trafnie sform

uł

owan

ą prawid

łowo

ść

i poprawne podanie znaczenia przystosowawczego

wskazanej cechy – po 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

a) Prawid

łowo

ść

: zwierz

ęta

żyj

ące w ch

łodniejszym

klim

acie m

aj

ą m

niejsze rozm

iary odsta-

ją

cych cz

ęś

ci cia

ła (np. uszy)./ U zwierz

ąt

żyj

ących w klim

acie cieplejszym

/gor

ącym

wysta-

ją

ce cz

ęś

ci cia

ła (np. uszy) s

ą wi

ększe.(1 pkt)

b) Znaczenie przystosowawcze: m

niejsze rozm

iary/d

ługo

ść

/wielko

ść

wystaj

ących cz

ęś

ci

cia

ła/uszu zwierz

ąt

żyj

ących w ch

łodnym

klim

acie ograniczaj

ą/zm

niejszaj

ą straty ciep

ła/

zwierz

ętom

ż

yj

ącym

w klim

acie gor

ącym

wi

ększe rozm

iary tych cz

ęś

ci u

łatwiaj

ą term

ore-

gulacj

ę. (1 pkt).

2

47.

Za zaliczenie ro

ślin do jednego gatunku i za trafne uzasadnienie po – 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

- ro

śliny nale

żą

do jednego gatunku (1 pkt), gdy

ż naturalnie krzy

żuj

ą si

ę organizm

y

w obr

ębie gatunku/ osobniki krzy

żuj

ą si

ę ze sob

ą w obr

ębie populacji/ grupie organi-

zm

ów jednego gatunku/ (1 pkt),

- ro

śliny nale

żą

do jednego gatunku (1 pkt), gdy

ż swobodny przep

ływ genów odbywa si

ę

mi

ędzy osobnikam

i w obr

ębie populacji/ grupie organizm

ów jednego gatunku/ (1 pkt),

- ro

ślin

y nale

żą

do

jedne

go

gatunku

(1

pkt

),

gd

y

jest to

gatunek

polit

yp

ow

y/zró

żnicowan

y/

2

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###

Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 5 z 6

obejm

uje osobniki o niejednolitym

wygl

ądzie, w obr

ębie którego wydziela si

ę grupy po-

pulacji zam

ieszkuj

ące odm

ienne regiony geograficzne (1 pkt).

48.

Za poprawne wyja

śnienie uwzgl

ędniaj

ące tre

ść

I prawa Mendla – 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi: zgodnie z I prawem

Mendla/ prawem

czysto

ści gam

et/ gam

ety zawie-

raj

ą po jednym

genie z ka

żdej pary/jednym

allelu genu/jednym

czynniku dziedzicznym

(1 pkt).

1

Uznaje si

ę odpowied

ź,

że

sk

ład gam

et jest warunkowany

przebiegiem

, m

echanizm

em

me

jo

zy

.

49.

Za poprawn

ą nazw

ę m

utacji i okre

ślenie jej przyczyny po – 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

-

nazwa m

utacji: poliploidyzacja/ zwielokrotnienie haploidalnej liczby chrom

osom

ów/ eu-

ploidyzacja (1 pkt),

-

przyczyna m

utacji: w czasie m

ejozy/wytwarzania gam

et/ zaburzenia w rozdziale chro-

m

osom

ów do kom

órek potom

nych/ niewytworzenie si

ę wrzeciona kariokinetycznego

(1 pkt).

2

Uznaje si

ę odpowied

ź:

zaburzenia m

ejozy

,

poliploidalno

ść

.

50.

Za ka

żde dwie z czterech poprawnych odpowiedzi – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź: 1 – F, 2 – P, 3 – P, 4 – F.

2

51.

Za wybór odpowiedzi B – 1 pkt.

1

52.

Za poprawne porównanie ka

żdej z dwóch wskazanych inform

acji – po 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi:

-

z obu tekstów wynika,

że m

iejscem

narodzin gatunku ludzkiego jest Afryka (1 pkt),

-

czas kolonizacji wg I tekstu oko

ło 50 tys. lat tem

u, wg II – 200 tys. lat tem

u (1 pkt).

2

53.

Za ka

żdy z dwóch trafnych argum

entów (jeden za, jeden przeciw) – po 1 pkt.

Przyk

łady argum

entów:

-

za – m

odyfikacja um

oż

liwi wybiórcz

ą elim

inacj

ę niepo

żą

danej populacji karpia/ popula-

cji naruszaj

ącej równowag

ę biocenotyczn

ą (1 pkt),

przeciw – skutki m

odyfikacji genetycznych nie zawsze s

ą przewidywalne i m

og

ą prowadzi

ć

do naruszenia równowagi biocenotycznej/ wyelim

inowania gatunków nie tylko niepo

żą

da-

nych (1 pkt).

2

54.

Za ka

żd

ą z dwóch prawdopodobnych przyczyn przedstawionego rozm

ieszczenia zanieczysz-

cze

ń siark

ą w Polsce po – 1 pkt.

Przyk

łady odpowiedzi:

2

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###

Badani

e di

agnost

yczne z bi

ol

ogi

i

Arkusz II

St

rona 6 z 6

- em

isja

zanieczyszcze

ń nie jest jednakowa na obszarze ca

łego kraju (np. najwi

ększa

w po

łudniowo-zachodniej Polsce) (1 pkt),

-

w zachodniej Polsce jest wi

ększa em

isja zanieczyszcze

ń/ jest wi

ęcej zak

ładów em

ituj

ą-

cych zanieczyszczenia (1 pkt),

- najwi

ększe st

ęż

enie zanieczyszcze

ń w po

łudniowo-zachodniej Polsce jest równie

ż na-

st

ępstwem

ich przem

ieszczania si

ę/im

portu/ z Niem

iec i/ lub Czech (1 pkt).

55.

Za prawid

łowy opis funkcjonowania organizm

ów przyk

ładowego gatunku w optim

um

ter-

m

icznym

oraz zaznaczenie i opisanie na osi poziom

ej zakresu tolerancji – po 1 pkt.

Poprawna odpowied

ź:

a) opis (przyk

łady): w optim

um

term

icznym

organizm

y tego gatunku wykonuj

ą wszystkie

czynno

ści

życiowe/ m

og

ą si

ę rozm

na

ża

ć, co zapewni trwanie gatunku (1 pkt),

b) zakres tolerancji tem

peratury jest zawarty m

ię

dzy punktam

i styczno

ści krzywej z osi

ą

poziom

ą (1 pkt).

2

Do uznania s

ą odpowiedzi

w który

ch:

- wy

m

ieniono poszczególne

czy

nno

ści

życ

io

w

e,

- stwierdzono,

że poza opti-

m

um

term

iczny

m

organizm

y

tego gatunku si

ę nie rozm

na-

żaj

ą.

56.

Za poprawne wyja

śnienie istoty przep

ływu energii i kr

ąż

enia m

aterii – po 1 pkt.

Przyk

ład odpowiedzi:

-

ekosystem

wym

aga sta

łego dop

ływu energii, gdy

ż cz

ęść

energii (w postaci ciep

ła) ucho-

dzi bezpowrotnie z ekosystem

u (1 pkt), m

aterii za

ś nie ubywa z ekosystem

u, poniewa

ż

kr

ąż

y w nim

w obiegu zam

kni

ętym

(1 pkt),

- energia

przep

ływa przez ekosystem

/ dop

ływa w form

ie

świat

ła, uchodzi w postaci ciep

ła

(1 pkt), m

ateria kr

ąż

y w obiegu zam

kni

ętym

, dlatego jej nie ubywa (1 pkt).

2

### Pobrano z www.Maturalne.net. Kliknij TUTAJ aby pobrac wiecej materialow. ###