genetyka do nauki id 187516 Nieznany

background image

TYPY MUTACJI

mutacje obejmujące zmianę liczby lub struktury chromosomow

mutacje genowe (delecje, duplikacje, insercje)

mutacje punktowe, związane ze zmianą jednego nukleotydu: tranzycje (puryny w

purynę

lub pirymidyny w pirymidynę) i transwersje (puryny w pirymidynę lub pirymidyny w
purynę):

mutacje transkrypcyjne (w obrębie promotora)

mutacje translacyjne

- mutacje zmiany sensu (missens)
- mutacje nonsensowne (nonsens), dające jeden z trzech kodonow stop w mRNA (UAA,
UAG, UGA)
- mutacje ramki odczytu (frameshift), związane z insercją lub delecją pojedynczego
nukleotydu
- mutacje milczące (sillent)

w obszarach regulacyjnych genu (mutacje RNA)

- mutacje miejsc cięcia (splicing)
- mutacje w miejscach donorowych lub akceptorowych genu

Mutacje dynamiczne

(

zwielokrotnienie trojnukleotydowychpowtorzeń):

CGG fra X

CTG dystrofia miotoniczna typu 1

CAG choroba Huntingtona

CCTG dystrofia miotoniczna typu 2

ATTCT ataksja rdzeniowo-możdżkowa typu 10


Antycypacja:

stopniowe obniżanie się wieku występowania objawow chorobowych
oraz wzrost liczby powtorzeń w kolejnych pokoleniach

polimorfizm genowy

jednoczesne występowanie w populacji rożnych form allelicznych danego genotypu

zmiana sekwencji nukleotydow z częstością powyżej 1%

występuje szczegolnie w niekodującym DNA

może dotyczyć pojedynczego nukleotydu lub dłuższej sekwencji

większość polimorfizmow nie powoduje zmian fenotypu

Markery genetyczne mogą być wykorzystane do:

background image

określania prawdopodobieństwa asocjacji genow choroby w rodzinie lub u pojedynczych
chorych

ustalania pokrewieństwa

ustalania genetycznej zgodności krwi, nasienia czy tkanki

mapowania genow w określonym regionie chromosomow poprzez analizesprzężeń

diagnostyce prenatalnej chorob genetycznych

wykrywaniu heterozygotycznych nosicieli chorob genetycznych

określaniu ryzyka zachorowań u osob z predyspozycjami do chorob typu:

choroby serca, cukrzyca, nowotwory

badaniu zygotyczności bliźniąt (monozygotyczne bliźnięta mają identyczne allele we

wszystkich badanych loci, dwuzygotycznerożnią się między sobą w znaczącej liczbie loci)

ustalaniu ojcostwa

medycynie sądowej do określania pochodzenia krwi, nasienia lub probek tkanek uzyskanych

na miejscu przestępstwa i porownaniu z materiałem pobranym od podejrzanego

identyfikacji osob zaginionych. Porownaniemarkerow genetycznych osoby zaginionej z

markerami rodzicow i innych członkow rodziny umożliwia ustalenie rzeczywistego
biologicznego pokrewieństwa

typowania tkankowego do transplantacji organow lub tkanek

STRATEGIA DIAGNOSTYKI MOLEKULARNEJ

Duże zmiany genowe: delecje, duplikacje, insercje

metodaSouthernalub PCR-Multiplex,metoda MLPA (Multiplex Ligation-dependent Probe
Amplification. W duplikacjach najczęściej stosuje się metody ilościowe Q-PCR.
Przykład: dystrofia mięśniowa Duchenne’a

Znane mutacje w miejscu restrykcyjnym

analiza RFLP (analiza polimorfizmu długości fragmentow restrykcyjnych), ktora może
wykazaćodmienny układ fragmentow DNA po cięciu określonym enzymem restrykcyjnym.
Przykład: fenyloketonuria, anemia sierpowata, hemofilia, trombofilia.

Znane mutacje punktowe poza miejscem restrykcyjnym

strategia wykrywania opiera się na metodzie

ASO (allele specificoligonucleotide)

lub

ASA

(Allele specificamplification)

,

czyli wykorzystaniu znajomości mutacji do skonstruowania

odpowiednichsond lub starterow, ktore wykryją zarownoallel prawidłowy, jak i zmutowany.

Przykład: mukowiscydoza

Nieznane mutacje -

techniki przesiewowe

Sekwencjonowanie

Analiza sprzężeń -

kiedy nie znamy genu związanego z występowaniem określonej

chorobygenetycznej

.

background image

RODZAJE DIAGNOSTYKI W ZALEZNOSCI OD ZRODLA
MATERIALU GENETYCZNEGO

Preimplantacyjna

-źrodłem są komorki zarodka lub linii płciowej

Prenatalna

- komorki trofoblastu lub płynu owodniowego
- wolne komorki płodowe w surowicy matki
- MACS (ang. magnetic assisted cell sorting)

- FACS (ang. fluorescence activated cell sorting)

-

wolne płodowe DNA w surowicy matki

Postnatalna

- dowolne komorki jądrzaste

PODEJSCIA METODYCZNE W DIAGNOSTYCE
MOLEKULARNEJ CHOROB DZIEDZICZNYCH

Analiza bezpośrednia

opiera się na wykrywaniu znanych mutacji (głownie delecje, duplikacje i insercje),
jak rownież na podstawieniach pojedynczych nukleotydow lub mutacjach punktowych
Analiza bezpośrednia jest dodatkową podstawą rozpoznania klinicznego.

Analiza pośrednia

śledzenie sposobu dziedziczenia zmutowanych i prawidłowych genow w obrębie
rodzinyna podstawie analizy sprzężeń - zestaw markerow polimorficznych
sprzężonych z locuschoroby i dziedziczących się łącznie z chorobą -

haplotyp

markerowy choroby

.Analiza pośrednia bazuje na rozpoznaniu klinicznym, nie służy

więc do jego weryfikacjiInformacyjny wynik badania umożliwia określenie
nosicielstwa zmutowanego genu i diagnostykę prenatalną choroby.



TYPOWA DLA GENU MUTACJA

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA)

delecja eksonu 7 genu SMN1 (5q13)
dziedziczenie autosomalne recesywne

Choroba Huntingtona (HD)

ekspansja kodonu CAG w genie HD (4p16.3)
dziedziczenie autosomalne dominujące

Anemia sierpowata

mutacja punktowa Glu_Val (11p15.5) w genie łańcucha β (HBB) hemoglobiny
dziedziczenie autosomalne recesywne

Zespół Nijmegen

delecja 5 nukleotydow 657-661 (8q21) w genie NBS1

background image

ETAPY RUTYNOWEJ ANALIZY DNA

izolacja DNA

amplifikacja PCR

przesiewowe metody wykrywania mutacji

sekwencjonowanie


DZIEDZICZENIE AUTOSOMALNE RECESYWNE

mukowiscydoza

rdzeniowy zanik mięśni

fenyloketonuria

galaktozemia

homocystynuria

wrodzony przerost kory nadnerczy

zespołSmitha, Lemlego i Opitza

niedobor α1-antytrypsyny (α1-AT)


DZIEDZICZENIE AUTOSOMALNE RECESYWNE

zespołAperta

zespoł Marfana

achondroplazja

choroba Huntingtona

ataksje rdzeniowo-możdżkowe


DZIEDZICZENIE RECESYWNE SPRZEZONE Z
CHROMOSOMEM X

dystrofia mięśniowa Duchenne’a/Beckera

hemofilia A i B

zespoł Huntera

daltonizm

zespoł niewrażliwości na androgeny

DZIEDZICZENIE DOMINUJACE SPRZEZONE Z
CHROMOSOMEM X

zespołRetta

krzywica hipofosfatemiczna

zespoł kruchego chromosomu X

zespoł Blocha-Sulzbergera

background image

MUKOWISCYDOZA CF

choroba uwarunkowana autosomalnie recesywnie

częstość występowania 1:2500 żywo urodzonych

częstość nosicieli zmutowanego genu 1:25

zmiany morfologiczne cechują się dużym polimorfizmem występują przede wszystkim w o

obrębie narządowzawierających gruczoły wewnątrzwydzielnicze

spowodowana mutacjami w genie CFTR

(ang. Cystic Fibrosis Transmembrane Regulator)


ROZPOZNANIE CF
- podwyższone stężenie sodu (powyżej 60 mmol/l) oraz chloru (powyżej 70 mmol/l0 w pocie)
- brak trypsyny w treści dwunastniczej

-

pomiar przeznabłonkowejrożnicypotencjałow w nosie


ROKOWANIE CF

- niewydolność wewnątrzwydzielnicza trzustki (ok. 85-90%) chorychnawracające infekcje
drog oddechowych - przyczyną przewlekłej choroby płuc
- wypadanie błony śluzowej odbytu oraz niedrożność smołkowa (5-10%)
- marskość wątroby (1-5%)
- męska niepłodność (95-98%)
- średni wiek przeżycia 30 lat
- zrożnicowany stopień ekspresji klinicznej choroby

GEN CTFR

lokalizacja - chromosom 7q31-32

wielkość - 250kb

zbudowany z 27 eksonow

koduje białko CFTR (masa cząsteczkowa ok. 170 kDa) - pełni w komorkach rolę kanału

chlorkowego, aktywowanego przez cAMP

wykryto ponad 1600 rożnych mutacji

- mutacje punktowe (missens i nonsens) - 57% wszystkich mutacji
- względnie małe delecje lub wstawki w sekwencji genu - 25%
- mutacje składania RNA - 17%.

DYSTROFIA MIESNOWA DUCHENNE’A


Częstość 1:3500

objawy w 90% przypadkow poniżej 5 roku życia, opoźnienie samodzielnego chodzenia,

postępujące osłabienie mięśni proksymalnych kończyn

7-13 lat utrata zdolność chodzenia, rzekomy przerost mięśni łydek

wiek nastoletni, niewydolność oddechowa, kardiomiopatia, skolioza

podwyższone stężenie kinazy kreatynowej w surowicy krwi

brak specyficznego białka w mięśniach - dystrofiny

rokowanie

u 25% chorych cechy upośledzenia umysłowego

ok. 90% chorych traci zdolność samodzielnego poruszania się przed 20 rokiem życia

background image

DYSTROFIA MIESNIOWA BECKERA

Częstość 1:18000

(defektywna dystrofina o częściowo, w rożnym stopniu, zachowanej funkcji)

rokowanie

chorzy często dopiero po 25 latach od wystąpienia objawow poruszają się na wozkach

czas przeżycia może być prawidłowy


GEN DMD

lokalizacja - chromosom Xp21

wielkość - 2.5 mln par zasad, 79 eksonow

koduje glikoproteinę - dystrofinę (DMD)

wykryto następujące mutacje:

rożnej wielkości delecje 65% („hot spots”: egzony 44 - 52 i 3 -10)

duplikacje 5% -10%

mutacje punktowe 30-35%

Mutacje naruszające fazę odczytu prowadzą do DMD, mutacje nie naruszające
fazy odczytu prowadzą do BMD

Diagnostyka prenatalna w rodzinach dotkniętych DMD/BMD

ustalenie płci płodu (amplifikacja genu amelogeniny (PCRamel)

u płodow płci męskiej poszukiwanie wykrytej wcześniej u chorych członkow rodziny

mutacji

lub śledzenie dziedziczenia się zmutowanego allelu.


TERAPIA DMD

terapia sterydami we wczesnych etapach może opoźniać postęp choroby

nowoczesne metody rehabilitacji, połączone z zabiegami ortopedycznymi, mogą wydłużyć

zdolność do utrzymywania pozycji stojącej.

modyfikacja składania mRNA i syntezy dystrofiny. Podejście to zwane „exonskipping”

polega na ingerencji w proces składania mRNA, w taki sposob, aby przywrocić fazę odczytu i
tym samym zamienić ostrą postać choroby DMD w typ łagodniejszy – a więc w BMD

zastosowanie preparatu nazwanego ataluren(uprzednio PTC124™), powodującego

pomijanie podczas translacji przez rybosomy powstałego na skutek mutacji, kodonu stop.








background image

ZESPOL RETTA

typowe objawy

prawidłowy rozwoj od urodzenia do 6 -18 miesiąca życia

utrata sprawności manualnej i zdolności mowienia

ataksja (zaburzenia

niski wzrost, małe ręce i głowa (wtorna mikrocefalia)

stereotypowe ruchy rąk (klaskanie, stukanie, wkładanie do ust, przypominające mycie),

zgrzytanie zębami, napady śmiechu lub płaczu

problemy z kontaktami społecznymi, ataki paniki, unikanie kontaktu wzrokowego,

nadwrażliwość na dźwięki, napady gniewu

napady padaczkowe w 81%

problemy żołądkowo-jelitowe i oddechowe

boczne skrzywienie kręgosłupa

przykurcze mięśniowe


DIAGNOSTYKA MECP 2

gen MECP2 z locus Xq28 (75 tyś. par zasad, 4 eksony)

białko MECP2 (methylCpG- binding protein 2) o funkcji represora transkrypcji

innych genow

mutacje najczęściej de novo(w ok. 99%) najczęściej na chromosomie ojcowskim,

rodzinne występowanie rzadkie

mutacje punktowe genu MECP2 ( u 80% dziewcząt manifestujących postać

klasyczną zespołu i u ok. 40% postaci nietypowych)

w ok. 8% przypadkow postaci klasycznej i ok. 3% postaci nietypowej wykrywana

jest duża delecja części lub całości genu.

nietypowe mutacje, w innych regionach genu, lub mutacje innych genow,

zwykle nie badane rutynowo, np. CDKL5 (ang.cyclin-dependent kinase-like 5)
w postaciach atypowych)

zespołRetta w klasycznej postaci dotyczy wyłącznie kobiet, dla większości

mężczyzn mutacja genu MECP2 jest wadą letalną i prowadzi do śmierci na etapie
rozwoju płodowego

w nielicznych przypadkach chłopcy z mutacjami MECP2 mogą dożyć wieku

dorosłego wykazując niepełnosprawność intelektualną, bez okresu względnie
prawidłowego rozwoju wczesno niemowlęcego

zespołRetta często jest mylnie rozpoznawany jako autyzm, porażenie mozgowe

czy ogolne zaburzenia rozwoju intelektualnego

aktualnie nie istnieje żadna sprawdzona metoda leczenia przyczynowego; dzięki

intensywnej rehabilitacji (opieka logopedy i psychologa dziecięcego, odpowiednia
dieta) 2% - 15% pacjentek może samodzielnie funkcjonować










background image

FRA-X – ZESPOL LAMLIWEGO CHROMOSOMU X

po zespole Down’a najczęstsza przyczyna upośledzenia umysłowego

obecność tzw. łamliwego chromosomu X - fra(X)(q27.3)

częstość występowania u płci męskiej wynosi 1:1250

mutacje w genie FMR1- ekspansja niestabilnej sekwencji CGG w końcu 5’

pierwszego eksonu i metylacja pobliskiej wyspy CpG
6 - 52 powtorzeń (średnio 30) - u osob zdrowych
60 - 200 powtorzeń u mężczyzn (nosicieli) z premutacją
powyżej 200 - pełna mutacja

częstość premutacji 1:500-1500 u mężczyzn i 1:255-510 u kobiet

zjawisko antycypacji

Diagnostyka cytogenetyczna

Wykazanie achromatycznego przewężenia lub złamania chromatyd w regionie q27.3
w specyficznych warunkach hodowli. Nie identyfikuje negatywnych cytogenetycznie
nosicieli zmutowanego genu tj. ok.70% bezobjawowych nosicielek i 100% bezobjawowych
nosicieli premutacji płci męskiej.

Diagnostyka molekularna

analiza DNA metodą PCR, jako wstępne badanie przesiewowe na obecność

prawidłowych alleli

analiza mutacji metodą hybrydyzacji (np. technika Southern’a); metoda ta pozwala na

precyzyjne określenie defektu molekularnego, identyfikując pełne mutacje i premutacje,
jak rownież ostatecznie weryfikuje wynik nieinformacyjny uzyskany w badaniu
przesiewowym.


PIETNOWANIE GENOMOWE – GENOMIC IMPRINTING

Zróżnicowana ekspresja genów w zależności od ich
rodzicielskiego pochodzenia

dotyczy fragmentowchromosomow lub pojedynczych alleli genow zaangażowanych

w proces rożnicowania i rozwoju na poziomie zarodkowym

w komorce diploidalnej tylko jeden gen z pary alleli ulega ekspresji, ekspresja drugiego

z pary alleli jest hamowana na skutek metylacji; do metylowango nukleotydu nie mogą
się przyczepić czynniki transkrypcyjne, co powoduje wyciszenie genu

dotyczy 01-1% genow



CHOROBY Z NIEPRAWIDLOWEGO IMPRINTINGU

zaśniad groniasty nowotwor embrionalny; 2n pochodzi tylko od ojca, materiał genetyczny

od matki jest eliminowany

potworniak jajnika - 2n pochodzi tylko od matki, brak zapłodnienia

zespół Prader’a- Williego i zespół Angelmana - zaburzenia imprintingu 15(q11q13) - brak

imprintingu ojcowskiego powodujezespołPradera-Williego, a brak imprintingu matczynego
zespołAngelmana

zespół Beckwitha-Wiedemanna - mikrodelecja w obrębie chromosomu 11 pochodzenia

ojcowskiego

background image

ZESPOL PRADERA-WILLIEGO

70% delecja regionu 15q11-q13 pochodzenia ojcowskiego

kariotyp: 46,XX lub 46,XY,del(15)(q11-q13)pat

25% matczyna disomia jednorodzicielska chromosomu 15 (UPD)

do 5% zaburzeniaimprintingu ((ID-Imprinting defect


okres przedurodzeniowy: obniżenie napięcia mięśniowego, słabe ruchy płodu

okres noworodkowy/wczesnoniemowlęcy: słaby odruch ssania, trudności w karmieniu,

opoźnionyrozwoj psychoruchowy

1-6 r. życia: nienasycony apetyt / otyłość, dysmorfia twarzy (wąskie czoło, migdałowate

szparypowiekowe, wysokie podniebienie), labilność emocjonalna, opoźnienie rozwoju mowy

kilkunastoletni pacjenci:

- niski wzrost, małe dłonie i stopy, otyłość -cukrzyca, nadciśnienie,
- hipogonadyzm zmieniający się z wiekiem
- rożnego stopnia upośledzenie umysłowe, bezpłodność

ZESPOL ANGELMANA

65-75% delecja regionu 15q11-q13 pochodzenia matczynego

kariotyp: 46,XX lub 46,XY,del(15)(q11-q13)mat

3-7% ojcowska disomia chromosomu 15
2-3% zaburzenia imprintingu (ID-Imprinting defect)
5-11% mutacje UBE3A
5-11% delecje w centrum piętnowania(IC-Imprinting center)
5-11% inne mechanizmy

trudności w ssaniu, słaby przyrost masy

małogłowie i krotkogłowie

dysmorfia twarzy (głęboko osadzone gałki oczne, duże usta z wąską wargą gorną, duża

żuchwa, duże zęby)

wystający język, jasna karnacja skory, blond włosy , jasnetęczowki

upośledzenie umysłowe, zaburzenia mowy

padaczka

zaburzenie chodu

częsty śmiech i ekscytacja

DIAGNOSTYKA PWS/AS

wzór metylacji (delecje, UPD & ID)

- testy metylacji (MS-PCR, RFLP-PCR, MLPA)

delecje

- FISH (Fluorescence in situ Hybridization
- CMA (Chromosomalmicroarrays)
- southern hybrydyzacja

disomia jednorodzicielska

- analiza mikrosatelitarna

mutacje

- sekwencjonowanie

background image

46 XY DYSGENEZJA GONAD

żeński fenotyp

niedorozwoj zewnętrznych narządow płciowych

obustronnie szczątkowe gonady

prawidłowy lub wysoki wzrost

pierwotny brak miesiączki

niepłodność wynikająca z niedorozwoju gonad.

czasami: powiększenie łechtaczki, hirsutyzm

geny zaangażowane w proces rożnicowania płci:

SRY, RSPO1, SOX9, NR5A1, WT1, NR0B1 and WNT4

gen SRY (Yp11.3) indukuje rożnicowanie gonady pierwotnej w kierunku jądra

w przypadku mutacji lub nieobecności genu SRY dochodzi do rozwoju zarodka

w kierunku żeńskim

DIAGNOSTYKA

badanie kariotypu - metody cytogenetyczne

potwierdzenie obecności genu SRY (PCR, elektroforeza, FISH)

poszukiwanie mutacji w SRY, SOX9, NR5A1(SF1), WT1, DHH

poszukiwanie duplikacji: NROB1 (DAX1) i WNT4

qRTPCR (guantitative Real Time PCR)
MLPA (Multiple Ligation dependent Probe Amplification)
aGH (arrayGenomeHybridization)

ZESPOL NIEWRAZLIWOSCI NA ANDROGENY

choroba recesywna sprzężona z X

częstość 1 / 65000

kariotyp 46,XY i niepłodność

płeć gonadalna męska ale żeńskie narządy płciowe

występuje w trzech postaciach

-CAIS Complete AIS

komorki są całkowicie niewrażliwe na androgeny (fenotyp żeński)

-PAIS Partial AIS

komorki są częściowo niewrażliwe (fenotyp niecałkowicie męski)

-MAIS Milde AIS

łagodna postać (prawidłowo zbudowani niepłodni mężczyźni)

mutacje w genie AR receptora androgenowego


CAIS

żeński fenotyp, dobrze rozwinięte piersi

budowa ciała typu kobiecego

skąpe owłosienie pachowe i łonowe

krotka ślepo zakończona pochwa

brak macicy i jajowodow

jądra umiejscowione w wargach sromowych większych, kanałach pachwinowych lub jamie

brzusznej

pierwotny brak miesiączki

Często pierwszym objawem zespołu może być obecność przepuklin
pachwinowych, sromowych lub kroczowych

background image

METODY DIAGNOSTYKI PRENATALNEJ

Diagnostyka inwazyjna:
- biopsja kosmowki (CVS) – 11-14 hbd
- amniopunkcja (AC) – (15)16-18(20) hbd
- kordocenteza (przy niepowodzeniu w/w lub w poźniejszym etapie ciąży)
- biopsja tkanek płodu (obecnie rzadko, zastąpiona przez badania molekularne)
Diagnostyka nieinwazyjna:
- badania ultrasonograficzne (I lub II trymestr)
- badania biochemiczne markerow w surowicy matki
- analiza komorekplodowych w krwiobiegu matki


ALFA FETO PROTEINA

wzrost stęzenia AFP w płynie owodniowym w przypadku otwartych wad OUN płodu

wzrost stęzeniaAFP w surowicy krwi kobiety cięzarnej w przypadku otwartych wad

OUN płodu

niski poziom AFP w surowicy krwi matki w przypadkach trisomii płodu


hCG- GONADOTROPINA KOSMOWKOWA

wzrost stęzeniahCG i obu jej wolnych podjednostek α i β w surowicy krwi

matki w przypadku ciąz z zespołem Downa (Bogart i wsp;1987)

test podwojny - jednoczasowe oznaczanie stęzenia AFP i hCG

(DR 55% przy FPR 5%)

TEST POTROJNY

_

AFP, hCG i uE3 + wiek matki

_

15-20 hbd

_

wiek ciązy według badania USG

(BPD-wymiar dwuciemieniowy, FL-długość kości udowej)

_

około 70% przypadkow ZD u płodu, przy około 5% wynikowfałszywie pozytywnych

_

czułość oraz odsetek wynikowfałszywie pozytywnych rosną wraz z wiekiem cięzarnej

_

kwalifikacja cięzarnej do grupy wysokiego lub niskiego ryzyka


TEST PAPPA

11,0 – 13,6 hbd
Uwzględnia:

_

wiek matki

_

PAPP-A,

_

wolne β-hCG (fβ-hCG),

_

przezierność karkowa NT (NuchalTranslucency)

Czułość dla ZD około 85% przy FPR 5%.
Czułość dla ZE wynosi około 90% przy FPR 2%.
Czułość oraz odsetek wynikow fałszywie pozytywnych rosną
wraz z wiekiem cięzarnej.

background image

Badanie materiału z poronienia samoistnego

_

badanie kariotypu

_

QF-PCR badanie aneuploidii chromosomowych

_

test aneuploidii MLPA

_

test subtelomerowy MLPA

_

test mikrodelecyjny MLPA

_

detekcja mutacji (PCR, sekwencjonowanie)






Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Filozofia skrypt do nauki id 47 Nieznany
odpowiedzi do testu id 332437 Nieznany
Montaz zamka do drzwi id 307578 Nieznany
mnozenie do 25 2[1] id 304290 Nieznany
DO Gimn 1 id 137870 Nieznany
dodawanie do 10 4 id 138940 Nieznany
F Zadania do kol 1 id 167111 Nieznany
Droga Polski do NATO id 142564 Nieznany
mechanika do poprawki id 290847 Nieznany
DO P gimn 4 id 137938 Nieznany
od bollanda do deminga id 33072 Nieznany
karteczki do wydruku id 232392 Nieznany
ZestawY do Dziekonskiej id 5891 Nieznany
foliogramy do lek 8 id 179213 Nieznany
listy do swiata id 270586 Nieznany

więcej podobnych podstron