Alfabet hebrajski (תיבפלא)
Przeczytaj dokładnie objaśnienia pod tabelą!
Lp.
drukowane
r
ę
czne
nazwa
WSP
ML
WL
1
א
alef
nieme
a, e
1
2
ב
bet
wet
b
w
-
2
3
ג
gimel
g
-
3
4
ד
dalet
d
-
4
5
ה
he
h
lub nieme
a, e, o
5
6
ו
waw
w
o, u
6
7
ז
zajin
z
-
7
8
ח
chet
ch
-
8
9
ט
tet
t
-
9
10
י
jod
(jud)
j
i, e
10
11
( כ
)
ך
kaf
chaf
k
ch
-
20
12
ל
lamed
L
-
30
13
( מ
)
ם
mem
m
-
40
14
( נ
)
ן
nun
n
-
50
15
ס
samech
s
-
60
16
ע
ajin
nieme
-
70
Słownik
Podstawy
Gramatyka
Historia
Muzyka
Forum
Inne
Page 1 of 3
Alfabet hebrajski - תיבפלא (www.iwrit.pl)
2008-05-20
http://www.iwrit.pl/alefbet.php
Znaczenie użytych skrótów:
WSP - wartość spółgłoskowa, czyli wymowa jako spółgłoski
ML - wartość samogłoskowa, czyli Mater lectionis
WL - wartość liczbowa
Podając wymowę zastosowałem transkrypcję polską. Wyjaśnienia wymaga
tylko rozróżnienie głosek [h] i [ch], bardzo ważnych dla poprawnej i
zrozumiałej wymowy.
[h] - to łagodne, delikatne H, jak w angielskim home, niezbyt łatwe do
opanowania dla Polaka, ponieważ polska głoska H jest znacznie mocniej
artykułowana (lekko charcząca). Lepiej więc tego [h] nie wymówić wcale (tak
zresztą robi coraz więcej Izraelczyków), niż wymawiać je jak polskie H.
[ch] - to charakterystyczne dla języjów semickich, szorstkie, podniebienne,
niemal charczące H. Wbrew pozorom nie jest trudne do opanowania przez
Polaka, ponieważ polskie H jest nieco podobne (choć słabsze) i w izraelskich
uszach brzmi bliżej chet niż he.
O alfabecie
Alfabet hebrajski składa się z 22 liter. Nie rozróżnia się liter wielkich i małych. Za to
pięć liter (kaf, mem, nun, pe, cadi) przyjmuje na końcu wyrazu inną graficznie
formę, zwaną sofit (w tabelce pokazaną w nawiasach). Nikogo chyba nie zaskoczę,
dodając, że po hebrajsku czyta się od prawej do lewej.
Jak widać w tabelce, kształt liter pisanych (ręcznie) dość znacznie odbiega od ich
pierwowzorów drukowanych.
Należy pamiętać, że wszystkie litery w alfabecie hebrajskim to spółgłoski. Jednak
każda spółgłoska (nie wyłączając niemych) może być "nośnikiem" samogłoski
(zwykle wymawianej po niej).
Spółgłoski
Najważniejszą cechą fonetyczną współczesnego języka hebrajskiego jest
postępujący zanik semickich spółgłosek gardłowych ע א ח ה
(he, chet, alef, ajin).
Zjawisko to występowało już w czasach starożytnych i przeszło do wymowy
aszkenazyjskiej. W wymowie sefaradyjskiej - dzieki wpływom języka arabskiego -
spółgłoski gardłowe zachowały się, lecz było to, najprawdopodobniej, zjawisko
wtórne.
Nowohebrajski nie różnicuje już w wymowie א
alef i ע
ajin (oba są nieme),
17
( פ
)
ף
pe
fe
p
f
-
80
18
( צ
)
ץ
cadi
c
-
90
19
ק
kof
k
-
100
20
ר
resz
r
-
200
21
ש
szin
sin
sz
s
-
300
22
ת
taw
t
-
400
Lp.
drukowane
r
ę
czne
nazwa
WSP
ML
WL
Page 2 of 3
Alfabet hebrajski - תיבפלא (www.iwrit.pl)
2008-05-20
http://www.iwrit.pl/alefbet.php
Jeśli masz jakieś uwagi lub pytania - pisz:
iwrit@iwrit.pl
choć konsekwentnie stosuje je dalej w zapisie.
Gardłowe ח
chet zostało zrównane z palatalnym כ
chaf.
W ostatnim czasie obserwowany jest także zanik ה
hej - wymawiana jest tylko
następująca po nim samogłoska. Tak więc spółgłoska ה
hej staje się niema,
tak jak nieme stały się już spółgłoski א
alef i ע
ayin.
Prasemicki trójdzielny system spółgłoskowy (dźwięczne, bezdźwięczne i
emfatyczne) został uproszczony do dwudzielnego - spółgłoski emfatyczne
(wymawiane na przydechu) - zanikły. Nie ma już więc różnicy w wymowie ק
kof i כ
kaf oraz ט
tet i ת
taw. Ślady starego systemu przetrwały jednak w zachowawczej
pisowni (dwa różne znaki dla [k], dwa dla [t] itd.).
Zredukowana została również grupa tzw. spółgłosek begadkefat (ת פ כ ד ג ב),
wymawianych różnie w zależności od miejsca występowania w wyrazie. Na początku
i po sylabie zamkniętej wymawiane są one "twardo" (wymowa zwarta), a w innych
przypadkach "miękko" (wymowa szczelinowa). Z prasemickiego systemu ostały się
w tej grupie już tylko trzy samogłoski:
ב
- "twardo" jako [b]: תיב
[bajit]; "miękko" jako [w]: הנבל
[levena]
כ
- "twardo" jako [k]: רודכ
[kadur];"miękko" jako [ch]: יכב
[bechi]
פ
- "twardo" jako [p]: לעופ
[poel]; "miękko" jako [f]: לופכ
[kaful]
Wraz z zapożyczeniami weszły do nowohebrajskiego trzy nowe spółgłoski: ż, cz,
dż, oznaczane w druku jako zajin, cadi i gimel ze specjalnym apostrofem (geresz):
׳ז
[ż], np. טק׳ז
[żaket] = żakiet
׳צ
[cz], np. היכ׳צ
[czechja] = Czechy
׳ג
[dż], np. ודו׳ג
[dżudo] = dżudo
Oprac. na bazie tekstu Dariusza Dekierta
Page 3 of 3
Alfabet hebrajski - תיבפלא (www.iwrit.pl)
2008-05-20
http://www.iwrit.pl/alefbet.php