1. Jaki jest zakres przedmiotowy ustawy z dn. 22 sierpień 1997 r. o ochronie osób i mienia ?
Ustawa określa:

•

obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie;

•

zasady tworzenia i funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony;

•

zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochronnych osób i mienia,

•

wymagane kwalifikacje i uprawnienia pracowników ochrony;

•

nadzór nad funkcjonowaniem ochrony osób i mienia.

2. Wyjaśnij zakres pojęć: „obszar”, „obiekt”, „urządzenie”?
„obszar” – teren – przestrzeń ograniczona, wydzielona ogrodzeniem i odpowiednio oznakowana,
„obiekt” – budynek lub zespół budynków,
„urządzenie” – rodzaj mechanizmu lub zespół elementów służących do wykonywania określonych

czynności np. dźwig, taśmociąg.

3. Jak brzmi ustawowe określenie „wewnętrznych służb ochronny”?
Wewnętrzne służby ochrony, to uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców
lub jednostek organizacyjnych, powołane do ich ochrony.

4. Co należy rozumieć pod nazwą „specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne”?
„Specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne” to określenie obejmujące:

•

wewnętrzne służby ochrony;

•

przedsiębiorców (firmy), którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia i posiadają pozwolenie na broń na
okaziciela.

5. Jaki ustawowy zakres zadań realizują wewnętrzne służby ochrony?
Wewnętrzne służby ochrony realizują następujące zadania:

•

zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obiektów i obszarów;

•

zapewniają ochronę ważnych urządzeń jednostki znajdujących się poza granicami
chronionych obiektów i obszarów;

•

konwojują mienie jednostki;

•

wykonują inne zadania wynikające z planu ochrony i w związku z tym:

−

zapewniają bezpieczeństwo osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów
i obszarów;

−

chronią obiekt, pomieszczenia i urządzenia jednostki przed dostępem do nich osób
nieuprawnionych;

−

chronią mienie jednostki przed kradzieżą, zniszczeniem, uszkodzeniem;

−

ochraniają wartości pieniężne i inne jednostki w czasie transportu;

−

zapobiegają zakłóceniom porządku publicznego na terenie chronionym;

−

ujawniają przypadki dewastacji mienia jednostki;

−

powiadamiają kierownika jednostki i policję o zdarzeniach przestępczych zaistniałych
na obiekcie i obszarze chronionym;

−

zabezpieczają miejsca popełnienia przestępstwa do czasu przybycia organów ścigania;

−

współpracują z ochroną cywilną, strażą miejską, policją, strażą pożarną w przypadku
klęsk żywiołowych lub innych wydarzeń nadzwyczajnych.

6. Jak należy rozumieć zakres słowa „ochrona”
Słowo „ochrona” należy rozumieć jako wszelkie zachowania zabezpieczające obiekt, obszar,
urządzenie przed bezprawnym zagrożeniem bez względu z jakiego źródła ono pochodzi. Może
pochodzić od człowieka, ale także może być wynikiem działania sił przyrody. Ochrona może być
aktywna - polegająca na obchodzie, sprawdzaniu, patrolowaniu, ale może być także pasywna - sama
obecność oznakowanego pracownika ochrony, jego profilaktyczne oddziaływanie.

7. Czym jest licencja w rozumieniu ustawy o ochronie osób i mienia i jakie są jej rodzaje?
Licencja to zezwolenie na wykonywanie określonych w ustawie zadań związanych z ochroną osób
i mienia.
Rodzaje licencji:

Licencja pracownika ochrony fizycznej I stopnia;
Licencja pracownika ochrony fizycznej II stopnia;
Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego I stopnia.

9. Jakie podmioty mogą tworzyć wewnętrzne służby ochrony?
Wewnętrzne służby ochrony mogą powoływać:

−

Kierownicy

jednostek,

którzy

bezpośrednio

zarządzają

obszarami,

obiektami

i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie;

−

Kierownicy jednostek, którzy złożyli wniosek do komendanta wojewódzkiego policji
o pozwolenie na utworzenie wewnętrznych służb ochrony i otrzymali na to zgodę.

UWAGA: należy przy tym pamiętać, że osoba opracowująca plan ochrony, organizująca i kierująca
zespołami pracowników ochrony musi posiadać licencję pracownika ochrony fizycznej II stopnia.

10. Komu podlegają wewnętrzne służby ochrony:
Wewnętrzne służby ochrony podlegają kierownikowi jednostki lub osobie pisemnie przez niego
upoważnionej i mu bezpośrednio podlegającej.

11. Jaki jest zakres pojęć „kierownik jednostki”, „likwidator”, „syndyk” !
„Kierownik jednostki”- osoba lub organ przedsiębiorstw lub innej jednostki organizacyjnej
(np. urzędy) uprawnionej na podstawie prawa, statutu lub umowy do zarządzania tym
przedsiębiorstwem lub inną jednostką organizacyjną. Za kierownika jednostki uważa się także
likwidatora lub syndyka.
„Likwidator” - osoba powołana do przeprowadzenia likwidacji przedsiębiorstwa lub Syndyk.
„Syndyk” - osoba powołana do zarządzania majątkiem niewypłacalnego dłużnika. Upłynnia on
masę majątkowa dłużnika i zaspakaja wierzycieli działając pod nadzorem sądu.

12. Jakie warunki musi spełnić osoba upoważniona do nadzoru nad WSO.
Musi spełnić następujące warunki:

•

mieć licencję pracownika ochrony fizycznej II stopnia,

•

być kierownikiem jednostki albo posiadać pisemne upoważnienie kierownika jednostki
i jeśli takie posiada to bezpośrednio podlegać temu kierownikowi.

13. Jakie informacje powinien zawierać wniosek o zezwolenie na utworzenie WSO?
Wniosek powinien zawierać uzasadnienie konieczności powołania wewnętrznych służb ochrony
motywowane ważnym interesem gospodarczym lub publicznym, jakie wymagane są w planie
ochrony, a mianowicie:

•

opis charakteru produkcji lub rodzaju działalności;

•

analizę stanu potencjalnych zagrożeń, opis aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki;

•

ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki a jeśli jednostka była chroniona przez
specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną (np. straż przemysłową) należy podać:

−

stan etatowy,

−

rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia,

−

sposób zabezpieczenia broni i amunicji,

−

opis rodzaju zabezpieczeń technicznych,

−

opis organizacji i zasad wykonywania ochrony jednostki.

−

opis organizacji i zasad wykonywania ochrony jednostki.

15. Jaki jest wymóg formalny, abyplan ochrony mógł być realizowany.
Plan musi być uzgodniony z komendantem wojewódzkim policji. W przypadku kiedy komendant
wojewódzki policji odmówi akceptacji planu winien to zrobić w formie decyzji administracyjnej
od której można się odwołać do Komendanta Głównego Policji.

16. Jakie kompetencje posiada komendant Wojewódzki Policji w zakresie tworzenia WSO.
Komendant Wojewódzki Policji podejmuje decyzje w następujących sprawach:

•

wydaje zezwolenia na utworzenie wewnętrznych służb ochrony w obiektach i obszarach
nie podlegających obowiązkowej ochronie;

•

w uzasadnionych wypadkach cofa zezwolenie na działalność wewnętrznej służb ochrony;

•

odmawia wydania zezwolenia na utworzenie wewnętrznej służb ochrony;

•

powołuje komisję, która sprawdza spełnienie warunków ochrony określone w planie
ochrony (wniosku) i sporządza protokół potwierdzający powołanie wewnętrznej służby
ochrony.

Wszystkie decyzje podejmowane są w formie decyzji administracyjnej. Przysługuje odwołanie od
nich do Komendanta Głównego Policji.

17. Kiedy komendant wojewódzki Policji może odmówić wydania zezwolenia na utworzenie
WSO, kiedy może cofnąć już wydane zezwolenie?

•

Odmawia w przypadku:

−

kiedy wniosek (plan ochrony) nie zawiera wszystkich informacji niezbędnych w planie
ochrony;

−

kiedy jednostka wnioskująca nie zapewnia spełnia warunków wynikających
z przepisów ustawy i rozporządzeń wykonawczych.

•

Cofa zezwolenie:

−

kiedy kierownik jednostki złoży taki wniosek;

−

kiedy nie utworzono wewnętrznej służby ochrony w okresie 3 miesięcy od dnia
wydania zezwolenia;

−

nie usunięto w wyznaczonym terminie uchybień stwierdzonych w czasie kontroli;

−

kiedy działalność wewnętrznej służby ochrony prowadzona jest niezgodnie z planem
ochrony;

−

kiedy ustały okoliczności dla których zezwolenie zostało wydane np.. zmiana
charakteru i profilu produkcji, działalności itp.

18. Jakie środki odwoławcze służą odwołaniu od decyzji komendanta wojewódzkiego Policji o

odmowie lub cofnięciu zezwolenia na utworzenie wewnętrznej służby ochrony?

Decyzje te musza być wydane na piśmie w formie decyzji administracyjnych, od których
przysługuje odwołanie do Komendant Głównego Policji.

19. W jakiej formie potwierdza się powołanie wewnętrznej służby ochrony?
Powołanie wewnętrznej służby ochrony potwierdza się specjalnym protokołem o nazwie ..Protokół
powołania wewnętrznej służby ochrony".

20. Kto i na podstawie czego sporządza „Protokół powołania wewnętrznej służby ochrony"?

•

protokół sporządza specjalna komisja powołana przez właściwego terytorialnie
komendanta wojewódzkiego Policji;

•

podstawą sporządzenia protokołu jest sprawdzenie na miejscu w obiekcie ochranianym
warunków ochrony określonych w planie ochrony, a szczególnie:

−

danych dotyczących stanu etatowego, rodzaju uzbrojenia i wyposażenia, sposobu
zabezpieczenia broni i amunicji,

−

danych dotyczących zabezpieczenia technicznego obiektu i obszary,

−

danych dotyczących organizacji i wykonania ochrony.

21. Kto powołuje komisję potwierdzającą powołanie wewnętrznej służby ochrony i jaki jest
jej skład?
Komisję powołuje właściwy terytorialnie komendant wojewódzki Policji, a w jej skład wchodzą:

•

przedstawiciele komendanta wojewódzkiego Policji jako przewodniczący komisji,

•

dwie osoby wyznaczone przez kierownika jednostki jako członkowie komisji.

22. Kto określa zasady i tryb tworzenia wewnętrznych służb ochrony?
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w formie rozporządzenia (z dnia 17.11.1998r. Dz.U. Nr
4/99 poz.. 31) określił tryb tworzenia i zasady funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony.

23. Jaka może być struktura organizacyjna wewnętrznych służb ochrony i kto ją określa?
Wewnętrzną strukturę organizacyjną określa Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
i może ona w zależności od rodzaju i wielkości składać się z:

•

oddziałów;

•

pododdziałów;

•

samodzielnych posterunków.

24. Jakie można tworzyć stanowiska służbowe wewnętrznych służbach ochrony

•

szef ochrony

•

zastępca szefa ochrony

•

dowódca zmiany

•

starszy wartownik - konwojent

•

wartownik - konwojent

•

młodszy wartownik - konwojent.

25. Czy WSO mogą świadczyć usługi z zakresu ochrony osób i mienia?
Tak, mogą świadczyć usługi, jeżeli uzyskają koncesję na świadczenie tego rodzaju usług.

26. Jaki jest zakres działania szefa ochrom wewnętrznej służby ochrony?
Do obowiązków szefa ochrony należą:

•

opracowanie planu ochrony i innej dokumentacji,

•

organizowanie ochrony,

•

planowanie zadań dla podległych pracowników,

•

kierowanie oddziałem,

•

sprawowanie nadzoru i kontroli nad służbą,

•

prowadzenie instruktaż i zajęć szkoleniowych,

•

stałe doskonalenie form i metod ochrony,

•

dokonywanie okresowych pisemnych analiz i ocen stanu bezpieczeństwa obiektu,

•

bieżące informowanie kierownictwa jednostki o stanie zagrożenia i ochrony obiektu,

•

sprawowanie nadzoru nad przechowywaną bronią i amunicją,

•

udział w naborze pracowników ochrony,

•

prowadzenie odpowiedniej dokumentacji.

27. Kto określa rodzaj umundurowania dla wewnętrznych służb ochrony oraz odznak
służbowych?
Rodzaj umundurowania oraz odznaczenia służbowe określił w rozporządzeniu Minister Spraw
Wewnętrznych i Administracji:

•

umundurowanie wewnętrznych służb ochrony - powszechne dla wszystkich, odrębne
dla:

−

służb działających w bankach

−

działających w portach lotniczych

−

działających na terenie „Poczty Polskiej"

−

służb ochrony Zamku Królewskiego w Warszawie.

28. Kto może tworzyć nazwę dla wewnętrznych służb ochrony?
Nazwę tworzy kierownik jednostki w której działa ta służba biorąc pod uwagę rodzaj działalności,
charakter produkcji albo nazwę chronionego obiektu, czy obszaru. Nazwę rozpoczyna się od
wyrazu „straż" lub „służba".

29. Jakie może być wyposażenie wewnętrznych służb ochronnych?
W zależności od potrzeb pracownicy wewnętrznych służ ochrony mogą być wyposażeni w:

−

ś

rodki przymusu bezpośredniego i broń palną,

−

kamizeli kuloodporne,

−

maski przeciwgazowe,

−

latarki elektryczne,

−

ś

rodki opatrunkowe,

−

ś

rodki transportowe.

30. Jaki jest zakres działania dowódcy zmiany?
Do zadań dowódcy zmiany należy:

−

organizowanie wykonywanie zadań przez pracowników ochrony zgodnie z planem ochrony,

−

dokonywanie obchodów, instruktaży i kontroli,

−

przeprowadzanie interwencji w przypadku zagrożenia,

−

wydawanie z magazynu: broni, amunicji, środków przymusu bezpośredniego,

−

wykonywanie poleceń przełożonych.

31. Jaki jest zakres obowiązków

- wartowników -- konwojentów?

Do obowiązków wartowników - konwojentów należy:

•

utrzymanie gotowości do natychmiastowego użycia przydzielonej broni, środków
przymusu bezpośredniego oraz innego wyposażenia

•

wykonywanie zadań wynikających z tabeli służb i innej dokumentacji ochronnej.

32. Jaką dokumentację winna prowadzić wewnętrzna służba ochrony?

•

tabele służby, które zawierają:

−

rodzaj służby

−

rozmieszczenie pracowników ochrony

−

zadania dla pracowników

−

obsadę służby i czas jej pełnienia

•

dziennik zmiany, który zawiera:

−

czas rozpoczęcia i zakończenia zmiany

−

obsada personalna zmiany

−

rozmieszczenie pracowników ochrony i czas wykonywania zadań.

33. Kto wydaje koncesje na działalność gospodarczą w zakresie prowadzenie ochrony osób
i mienia?
Koncesje wydaje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Może on także odmówić
udzielenia koncesji. ograniczyć zakres działalności lub formę usług oraz może cofnąć wydaną
koncesję. Odbywa się to w formie decyzji administracyjnej od której służy odwołanie.

34. Kto może ubiegać się o wydanie koncesji?
O wydanie koncesji może się ubiegać:

•

osoba fizyczna - posiadająca nienaganną opinie, posiadająca licencje pracownika ochrony
I stopnia,

•

przedsiębiorąca - nie będący osobą fizyczną, jeżeli licencję II stopnia posiada co najmniej
jedna osoba będącą wspólnikiem, członkiem zarządu, prokurentem lub pełnomocnikiem

uprawnionym przez przedsiębiorcę do kierowania tą działalnością.

35. Jakie rodzaje dokumentów należy dołączyć do wniosku o wydanie koncesji?
Do wniosku należy dołączyć:

•

jeśli jest to osoba fizyczna:

dokumenty określające status przedsiębiorcy w tym:

−

adres siedziby,

−

wskazania zakresu terytorialnego świadczonych usług,

−

zakres oraz formę usług,

−

termin ważności licencji,

−

datę rozpoczęcia działalności,

−

urzędowo poświadczoną kopię licencji,

−

zaświadczenie o niekaralności,

−

dokumenty stwierdzający tytuł prawny do lokalu, który jest siedzibą przedsiębiorcy

−

zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym tzw. REGON wydane przez właściwy
urząd statystyczny,

−

zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego stwierdzającego, że przedsiębiorca nie
zalega z podatkami.

•

jeśli składającym wniosek jest przedsiębiorca nie będący osoba fizyczną (np.. akt notarialny)
dodatkowo do wniosku załącza się:

−

statut albo inny akt założycielski firmy (np.. akt notarialny),

−

odpis z właściwego rejestru, jeśli firma podlega wpisowi do rejestru np. rejestru
handlowego w sądzie,

−

wykaz członków zarządu, pełnomocników, prokurentów,

−

listę udziałowców lub akcjonariuszy posiadających co najmniej 50% udziałów jeśli
spółka jest z udziałem kapitału zagranicznego należy dołączyć dokumenty określające
proporcje kapitału Polskiego i obcego.

36. W jakich sytuacjach cofa się koncesję?
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w drodze decyzji administracyjnej cofa koncesję
jeśli:

•

przedsiębiorca poprzez swoją działalność stwarza zagrożenie dla interesu gospodarczego,
obronności lub bezpieczeństwa państwa

•

stwarza zagrożenie bezpieczeństwa osobistego lub dóbr obywateli

•

nie wykonuje obowiązków wynikających z ustawy lub uniemożliwia prowadzenie kontroli

•

nie podjął działalności w ciągu 6 miesięcy od daty jej rozpoczęcia określonej w koncesji

•

przedsiębiorca zawiadomi o zaprzestaniu działalności gospodarczej

•

wobec kierownika jednostki wydane zastało prawomocne orzeczenie sądu zakazujące

•

prowadzenia działalności gospodarczej

•

przedsiębiorca będący osobą fizyczną utracił licencję pracownika ochrony II stopnia.

37. W jakich przypadkach można cofnąć koncesję-lub ograniczyć jej zakres lub formę usług?
Koncesję można cofnąć lub ograniczyć jej zakres jeżeli przedsiębiorca:

•

utracił zdolność należytego wykonywania działalności gospodarczej w zakresie ochrony
osób i mienia,

•

nie wykonuje obowiązków w zakresie oznakowania i ubioru pracowników ochrony oraz
wymagań posiadania licencji przez pracowników ochrony,

•

nie usunął usterek, uchybień w wyznaczonym terminie wykazanych w czasie kontroli.

38. Kto sprawuje nadzór i kontrolę nad działalności gospodarczą w zakresie ochron - osób

i mienia?

Nadzór nad działalnością gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz kontroli tej
działalności sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

]

który może upoważnić do

kontroli Komendant Głównego Policji.

39. Jakimi zasadami winni się kierować pracownicy ochrony przy wykonywaniu zadań

ochron osób i mienia?

Pracownicy ochrony winni się kierować takimi zasadami jak:

•

zasad praworządności - polegająca na tym, aby wszystkie działania pracownika ochrony przy
wykonywaniu zadań ochronnych był zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi, a więc
nakazami i zasadami prawnymi,

•

zasada humanizmu i humanitaryzmu - polegająca na tym, że w czasie prowadzonych działań
ochronnych należy poszanować godność i prawa człowieka, a w przypadku konieczności użycia
ś

rodków przymusu bezpośredniego, aby podjęte działania ograniczały się do niezbędnego

minimum,

•

zasada prawdy materialnej - polega na działaniu opartym na rzeczywistym stanie rzeczy,
a wszelkie ustalenia muszą odpowiadać rzeczywistości,

•

zasada obiektywizmu - polega na jednakowym traktowaniu ludzi i spraw, bez uprzedzeń
i stronniczości,

•

zasada działania zgodnego z etyką zawodową- polegająca na uczciwości, uprzejmości
i lojalności w działaniu,

•

zasada skuteczności działania - polega na sprawnym i skutecznym działaniu

•

zasada logicznego myślenia - polega na właściwym przeanalizowaniu sytuacji
i podejmowaniu działań zgodnych z przyjętym regułami i założonymi skutkami,

•

zasada szybkości działania - polega na podejmowaniu działań niezwłocznie, prowadzących
bezpośrednio do osiągnięcia celu,

•

zasada dokładności działania - polega na starannym wykonywaniu zadań,

•

zasada celowości działania - to działania prowadzone z sensem, zmierzające do realizacji
celu,

•

zasada wszechstronności działania - polega na znajomości zadań i celów działania i ich,

•

kompleksowym widzeniu przy wykonywaniu zadań. Umiejętność kojarzenia zjawisk i faktów
i wyciąganie właściwych wniosków do działania,

•

zasada tajności - polega na przestrzeganiu tajemnicy państwowej i służbowej i to za równo w
odniesieniu do spraw dotyczących pracodawcy, jak i firm na rzecz których świadczone są
usługi,

•

zasada dokumentowania czynności - chodzi tu o dokumentowanie normalnych czynności
ochronnych jak i okoliczności, przebieg i skutki wydarzeń nadzwyczajnych

40. Jakie czynności z zakresem ochrony mienia i osób wymagają posiadania licencji I stopnia
Licencji wymagają następujące czynności:

•

stała lub doraźna bezpośrednia ochrona fizyczna wykonywana przez członków
specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych,

•

konwojowanie

wartości

pieniężnych

oraz

innych

przedmiotów

wartościowych

i niebezpiecznych przez członków zespołów konwojowych,

•

bezpośrednia ochrona osób,

•

nadzorowanie i kontrolowanie pracowników ochrony fizycznej nie posiadających licencji

•

stosowanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej,

•

wykonywanie zadań ochronnych na obiektach i obszarach wymagających obowiązkowej
ochrony,

•

zabezpieczenia techniczne, elektroniczne i mechaniczne polegające na montażu, eksploatacji,
konserwacji i naprawie w miejscach ich zainstalowania.

41. Do wykonania jakich czynności upoważnia licencja pracownika ochrony fizycznej

I stopnia?

Licencja pracownika ochrony fizycznej I stopnia upoważnia do:

•

ochrony fizycznej wszystkich obszarów, obiektów i urządzeń w tym także obiektów,
obszarów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie,

•

konwojowania wartości pieniężnych i innych przedmiotów wartościowych,

•

bezpośredniej ochrony osób,

•

nadzoru i kontroli pracowników ochrony fizycznej nie posiadających licencji,

•

stosowania środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej zgodnie
z obowiązującymi przepisami.

42. Do wykonania jakich czynności upoważnia licencja pracownika ochrony fizycznej
II stopnia ?
Licencja pracownika ochrony fizycznej II stopnia upoważnia do:

•

wykonania wszystkich czynności do których upoważnia licencja I stopnia,

•

opracowania planu ochrony,

•

organizowania i kierowania zespołami pracowników ochrony fizycznej.

53. Do wykonania jakich czynności upoważnia licencja pracownika zabezpieczenia

technicznego I stopnia ?

Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego I stopnia upoważnia do:

•

montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych sygnalizujących zagrożenie
chronionych osób i mienia, eksploatacji, konserwacji i naprawy tych urządzeń w miejscu
ich zainstalowania

•

montażu urządzeń i środków mechanicznych zabezpieczających oraz do ich eksploatacji,
konserwacji, naprawy i awaryjnego otwierania w miejscu zainstalowania.

54. Do wykonania jakich czynności upoważnia licencja pracownika zabezpieczenia

technicznego II stopnia ?

Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego II stopnia upoważnia do:

•

wykonania wszystkich tych czynności do wykonania których upoważnia licencja
zabezpieczenia technicznego I stopnia

•

opracowania projektów zabezpieczenia technicznego

•

organizowania i kierowania zespołami pracowników zabezpieczenia technicznego

55. Czy pracownik ochrony bez licencji posiada jakiekolwiek uprawnienia w ramach ochrony

obiektów i dozoru ?

Pracownik ochrony bez licencji ochraniając obiekty ma prawo do:

•

ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych oraz do
legitymowania tych osób w celu ustalenia tożsamości

•

wezwania osób do opuszczenia obiektu lub obszaru jeśli nie posiadają uprawnień do
przebywania na tych obiektach lub obszarach albo zakłócają porządek publiczny

•

ujęcia osób stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla
chronionego mienia, w celu bezzwłocznego oddania tych osób policji, jeśli ujęcie nie
wiąże się z koniecznością stosowania środków przymusu bezpośredniego

56. Czy pracownik ochrony bez licencji może stosować jakiekolwiek środki ochrony

w przypadku zagrożenia życia, zdrowia lub chronionego mienia ?

Pracownik ochrony bez licencji może stosować wszelkie niezbędne środki obrony w sytuacjach
koniecznych w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek chronione
prawem dobro, korzystając jak każdy obywatel z uprawnień jakie daje prawo w ramach obrony
koniecznej bądź stanu wyższej konieczności

57. Jakie środki ochrony fizycznej osób i mienia może stosować pracownik ochrony

w granicach ochranianych obiektów i obszarów ?

W granicach obiektów i obszarów pracownik ochrony może stosować następujące środki ochrony:

•

ustalenie uprawnień do przebywania na tych obiektach lub obszarach;

•

legitymowania w celu ustalenia tożsamości;

•

wezwanie do opuszczenia obszaru lub obiektu;

•

ujęcia osoby zagrażającej bezpośrednio życiu lub zdrowiu ludzkiemu, a także
ochranianemu mieniu albo zakłócającej porządek;

•

ś

rodki przymusu bezpośredniego określone w ustawie;

•

broń palną.

58. Jakie uprawnienia posiada pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób

i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów ?

Poza granicami chronionych obiektów i obszarów pracownik ochrony wykonujący zadania
ochrony osób i mienia może:

−

ująć osoby stwarzające w sposób oczywisty, bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania tych osób policji,

−

użyć środków przymusu bezpośredniego (z wyjątkiem psa obronnego) i broni palnej w
przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je
chroniące.

59. Jakie kryteria ustawowe musi spełnić osoba ubiegająca się o licencje pracownika ochrony

fizycznej I stopnia ?

Osoba ubiegająca się o licencje pracownika I stopnia musi spełniać następujące wymogi:

•

mieć obywatelstwo polskie;

•

ukończyć 21 lat;

•

mieć ukończoną szkołę podstawową;

•

posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,stwierdzonych własnoręcznym
oświadczeniem;

•

nie być skazanym prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne;

•

mieć uregulowany stosunek do służby wojskowej;

•

posiadać nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu policji, właściwego
wg miejsca zamieszkania;

•

posiadać zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań ochrony, stwierdzoną
orzeczeniem lekarskim;

•

posiadać właściwe kwalifikacje zawodowe potwierdzone dyplomem lub świadectwem
odpowiedniej placówki oświatowej albo ukończyły kurs pracownika ochrony fizycznej
i zdać egzamin przed właściwą komisją.

60. Jaki organ wydaje licencje pracownika ochrony ?
Komendant Wojewódzki Policji właściwy wg miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się
o licencję jest organem uprawnionym do wydania, cofnięcia bądź zawieszenia licencji. Odbywa się
w drodze decyzji administracyjnej.

61. W jakie formie należy ubiegać się o wydanie licencji ?
Osoba ubiegająca się o wydanie decyzji powinna złożyć wniosek o wydanie licencji do komendanta
wojewódzkiego Policji w miejscu swego zamieszkania. Wniosek winien zawierać imię i nazwisko
ubiegającego się , adres, wskazanie o jaką licencje się ubiega i podpis.

62. Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o wydanie licencji pracownika ochrony

fizycznej I i II stopnia ?

Do wniosku o wydanie decyzji należy dołączyć:

•

kopie stron dowodu osobistego zawierającego imię i nazwisko,datę i miejsce urodzenia,
numer ewidencji(PESEL) i adres zamieszkania;

•

oświadczenie do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem złożonym
w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującej wniosek;

•

zaświadczenie o uregulowaniu stosunku do służby wojskowej wydane przez organ
wojskowy(dotyczy tylko osób ubiegających się o wydanie licencji I stopnia);

•

orzeczenie lekarskie stwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność o wykonywaniu
zawodu pracownika ochrony wydane przez uprawnione jednostki;

•

dwie fotografie o wymiarach 3,5 cm * 2,5 cm;

•

kopie świadectwa ukończenia szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzą
uzyskanie specjalistycznego wykształcenia albo zaświadczenie o ukończeniu kursu
pracownika ochrony odpowiednio I lub II stopnia;

•

w przypadku osób, które dotychczas pełniły służbę z bronią w ,,strażach,, dodatkowo
należy dołączyć kopię świadectwa potwierdzającego zdanie egzaminu z zakresu
znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią, bądź ewentualnie zaświadczenie
potwierdzające odbycie szkolenia dla kadry kierowniczej straży przemysłowych.

62. Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o wydanie licencji pracownika

zabezpieczenia technicznego ?

Do wniosku o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego ?

•

kopie stron dowodu osobistego zawierającego imię i nazwisko;

•

datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania;

•

oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem
złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującego
wniosek;

•

dwie fotografie o wymiarach 3,5 cm * 2,5 cm.

•

w zależności od stopnia licencji:

−

na pierwszy stopień - kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia
zawodowego o specjalności elektrycznej, łączności, mechanicznej lub odpowiedniego
kursu;

−

na drugi stopień - kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia co
najmniej średniego technicznego o specjalności elektrycznej, łączności, mechanicznej
lub dokumentu potwierdzającego uzyskanie specjalizacji zawodowej.

64. Jak powinna postąpić osoba, której przyznano licencję ?
Osoba taka powinna osobiście udać się do właściwej komendy wojewódzkiej Policji, odebrać
osobiście licencję za pokwitowaniem, po uprzednim okazaniu dowodu wniesienia odpowiedniej
opłaty za licencję.

65. Jak należy postąpić w przypadku zmiany lub danych personalnych posiadacza licencji ?
W takich przypadkach należy powiadomić komendanta wojewódzkiego Policji, który wydał
licencje oraz dołączyć dokument stwierdzający zaszłe zmiany.Wydana zostanie nowa licencja, a
stara będzie anulowana.

66. Jak należy postąpić w przypadku utraty lub zniszczenia licencji ?
W takich sytuacjach należy złożyć wniosek o wydanie duplikatu licencji.Nowa licencja będzie
z adnotacją „duplikat”.

67. Jak należy postąpić w przypadku odzyskania oryginału licencji ?

W takiej sytuacji należy oryginał zwrócić komendantowi wojewódzkiemu Policji i podlega
on anulowaniu.

68. Czy osoba ubiegająca się o licencje podlega opiniowaniu i przez kogo ?
Osoba taka podlega opiniowaniu-przed wydaniem licencji-przez komendanta komisariatu
właściwego według miejsca zamieszkania ubiegającego się o licencje. Opinię tę sporządza się na
polecenie komendanta wojewódzkiego Policji.

69. Czy pracownik ochrony podlega opiniowaniu przez Policję i jak często ?
Osoba taka podlega opiniowaniu raz na 3 lata przez komendanta komisariatu w miejscu swego
zamieszkania. Polecenie opiniowania wydaje komendant wojewódzki Policji.

70. Jakie dokumenty potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia w zakresie

fizycznej ochrony osób i mienia ?

Dokumentami potwierdzającymi uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie fizycznej
ochrony osób i mienia są:

•

dyplomy i świadectwa wydane przez szkoły publiczne lub nie publiczne ale posiadające
uprawnienia szkoły publicznej kształcące w zawodzie pracownika ochrony wg programu
określonego odrębnymi przepisami,

•

ś

wiadectwa szkół podoficerskich oraz dyplomy szkół oficerskich resortu spraw

wewnętrznych i administracji w zakresie prawno-administracyjnej ochrony porządku
publicznego,

•

zaświadczenia o ukończeniu kursu pracowników ochrony fizycznej I lub II stopnia.

71. Jaki jest zakres wymaganej wiedzy na egzaminie składanym przez osoby, które są lub były
strażnikami z bronią palną ?
Przedmiotem egzaminu są następujące zagadnienia;

•

ogólne zasady regulujące zasady pracy pracownika ochrony fizycznej;

•

wymagania kwalifikacyjne pracowników ochrony;

•

uprawnienia pracowników ochrony z uwzględnieniem przypadków i warunków użycia
broni i środków przymusu bezpośredniego;

•

prawne warunki transportu wartości pieniężnych;

•

odpowiedzialność karna pracowników ochrony;

•

podstawowe wiadomości o technicznych środkach zabezpieczających stosowanych
w ochronie mienia;

•

podstawowe wiadomości z zakresu prawa karnego i wykroczeń;

•

wybrane elementy psychologii;

•

zasady udzielania pomocy przedlekarskiej.

72. Jaki jest zakres terytorialny realizacji uprawnień pracowników ochrony ?
Pracownicy ochrony mogą swoje uprawnienia w zakresie ochrony osób i mienia:

•

w granicach chronionych obiektów, obszarów i urządzeń (art. 36 ustawy );

•

poza granicami obiektów, obszarów i urządzeń ochranianych, ale przy wykonywaniu
zadań ochrony osób i mienia ( art. 37 ustawy ).

73. Jakie uprawnienia posiada licencjonowany pracownik ochrony wykonujący zadania

ochrony osób i mienia w granicach obiektów, obszarów i urządzeń ochranianych ?

Licencjonowany pracownik ochrony wykonujący zadania ochrony osób i mienia w granicach
chronionych obiektów, obszarów i urządzeń posiada następujące uprawnienia ustawowe:

•

ustalenie uprawnień osób do przebywania na terenie obiektu lub obszaru chronionego;

•

legitymowanie osób w celu ustalenia ich tożsamości;

•

wezwanie osób do opuszczenia obiektu lub obszaru w przypadku:

−

braku uprawnień do przebywania na obiekcie lub obszarze chronionym;

−

zakłócenia porządku publicznego;

−

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania
tych osób Policji;

−

stosowania środków przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr
powierzonych ochronie lub w celu odparcia ataku na pracownika ochrony;

−

użycia broni palnej w przypadkach określonych w ustawie.

74. Jakie uprawnienia posiada licencjonowany pracownik ochrony wykonujący zadania

ochrony osób i mienia poza obiektami i obszarami chronionymi?

Licencjonowany pracownik ochrony wykonujący zadania ochrony osób i mienia poza obiektami
i obszarami chronionymi może:

•

ująć osobę, która stwarza w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania w ręce
Policji (art. 37 pkt. 1 ustawy);

•

użyć środków przymusu bezpośredniego (z wyjątkiem psa obronnego) lub broni palnej
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je
ochraniające (art. 37 pkt. 2 ustawy).

75. Jakie warunki wstępne określił ustawodawca w odniesieniu do uprawnień pracownika

ochrony ?

Ustawodawca określił, że uprawnienia swoje pracownik ochrony może stosować tylko:

•

w granicach chronionych obiektów i obszarów;

•

poza tymi obiektami i obszarami, ale w związku z wykonywanymi zadaniami ochrony
osób i mienia.

76. Czy pracownik ochrony nie posiadający licencji posiada jakiekolwiek uprawnienia

ustawowe przy realizacji zadań ochrony osób i mienia?

Tak, pracownik ochrony bez licencji posiada także pewne uprawnienia przy wykonywaniu zadań
ochrony osób i mienia. Warunek, że zadania te będą realizowane w granicach obszarów i obiektów
chronionych.
Uprawnieniami tymi są:

•

ustalenie uprawnień osób do przebywania na obiekcie i obszarze chronionym i w związku
z tym legitymowanie osób w celu ustalenia tożsamości;

•

wezwanie osoby nieuprawnionej do przebywania na obiekcie i obszarze chronionym lub
zakłócającej porządek do opuszczenia obiektu lub obszaru;

•

wezwanie Policji w przypadku, kiedy osoba nie posiadająca uprawnień do przebywania na
terenie obszaru lub obiektu chronionego lub zakłócająca porządek nie chce
podporządkować się wydanemu poleceniu opuszczenia obiektu, obszaru.

77. Jakie ustawowe środki przymusu bezpośredniego może stosować licencjonowany

pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach
obiektów i obszarów chronionych ?

Licencjonowany pracownik ochrony wykonując zadania ochrony osób i mienia poza obiektami
i obszarami chronionymi może stosować środki przymusu bezpośredniego takie jak:

•

siłę fizyczną w postaci chwytów;

•

kajdanki;

•

pałkę obronną wielofunkcyjną;

•

psy obronne;

•

paralizatory elektryczne;

•

broń gazową i ręczne miotacze gazu.

78. Jakie ustawowe środki przymusu bezpośredniego może zastosować licencjonowany

pracownik ochrony wykonujący zadania ochrony osób i mienia poza obszarami
i obiektami chronionymi i w jakich sytuacjach może mieć to miejsce?

Licencjonowany pracownik ochrony wykonujący zadania ochrony osób i mienia poza obiektami
i obszarami chronionymi może stosować środki przymusu bezpośredniego takie jak:

•

siłę fizyczną w postaci chwytów;

•

kajdanki;

•

pałkę obronną wielofunkcyjną;

•

psy obronne;

•

paralizatory elektryczne;

•

broń gazową i ręczne miotacze gazu.

Stosowanie tych środków może mieć miejsce w dwóch przypadkach:

−

podczas ujmowania osoby stwarzającej w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie
dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia;

−

w celu odparcia gwałtownego, bezprawnego zamachu ma konwojowane wartości lub
osoby je ochraniające (art.37 pkt. 2 ustawy) z wyjątkiem psa obronnego.

79. W stosunku do kogo pracownik ochrony może stosować środki przymusu bezpośredniego?
Pracownik ochrony może stosować środki przymusu bezpośredniego wyłącznie wobec osób
uniemożliwiających wykonanie przez niego zadań określonych w ustawie.

80. W stosunku do kogo ustawa zabrania stosować środki przymusu bezpośredniego i jakiego

rodzaju?

Ustawa zabrania stosować środki przymusu bezpośredniego w stosunku do:

•

kobiet o widocznej ciąży

•

osób z wyglądu poniżej 13 lat

•

osób w podeszłym wieku

•

osób o widocznej niepełnosprawności

i to następujące środki:

−

pałkę obronną wielofunkcyjną;

−

psy obronne;

−

paralizatory elektryczne;

−

broń gazową i ręczne miotacze gazu.

81. Na czym polega ustalenie uprawnień do przebywania na obszarach lub obiektach

chronionych?

Ustalenie uprawnień do przebywania na obiekcie lub obszarze chronionym polega na:

•

sprawdzeniu, czy osoba posiada przepustkę, identyfikator lub inny dokument wydany
przez zarządzającego obiektem-obszarem, a uprawniający do przebywania na tym terenie;

•

porównaniu okazanego dokumentu z określonym wzorem;

•

sprawdzeniu okazanego dokumentu pod względem zgodności danych personalnych,
terminu ważności i autentyczności.

Uwaga: uprawnienia do przebywania na obiekcie (obszarze) może zarządca wydać ustnie.

82. Jakie obowiązki spoczywają na pracowniku ochrony podczas legitymowania osoby

na obszarze chronionym?

Pracownik ochrony powinien

•

przedstawić się podając imię i nazwisko;

•

okazać licencje lub inny dokument identyfikacyjny;

•

umożliwić odczytanie i zanotowania danych zawartych w licencji lub innym dokumencie;

•

podać podstawę i przyczynę legitymowania.

83. Na podstawie jakich dokumentów ustala się tożsamość osoby legitymowanej?
Na podstawie:

•

dowodu osobistego;

•

tymczasowego dowodu osobistego;

•

tymczasowego zaświadczenia tożsamości;

•

dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca np. karta stałego pobytu;

•

paszportu;

•

innego dokumentu z fotografią i adresem.

84. Czy pracownik ochrony ma prawo w czasie legitymowania osób znajdujących
się w pojeździe żądać opuszczenia pojazdu przez te osoby?
Tak, ma takie prawo, jeśli przemawiają za tym względy bezpieczeństwa

85. Czy z czynności legitymowania pracownik ochrony zobowiązany jest sporządzić

dokumentacje?

Tak, pracownik ochrony powinien sporządzić notatkę służbową w której należy podać:

•

dane personalne osoby legitymowanej;

•

rodzaj okazanego dokumentu, jego numer i serię;

•

czas i miejsce legitymowania;

•

przyczynę legitymowania.

86. Kogo pracownik ochrony może wezwać do opuszczenia obszaru lub obiektu chronionego?
Może wezwać do opuszczenia obiektu-obszaru:

•

osobę nie posiadającą uprawnień do przebywania;

•

osobę zakłócającą porządek i przy tym należy podać przyczynę takiego polecenia.

87. Jakie czynności winien podjąć pracownik ochrony w przypadku kiedy osoba wezwana
do opuszczenia miejsca chronionego nie podporządkuje się wezwaniu?
Pracownik ochrony w takich przypadkach wzywa Policję i sporządza notatkę służbową
na okoliczność tego wezwania.

88. Kiedy pracownik ochrony może ująć osobę?
Pracownik ochrony może ująć osobę:

•

w granicach chronionych obiektów i obszarów;

•

poza granicami chronionych obiektów i obszarów, ale przy wykonywaniu zadań ochrony
osób i mienia;

•

w obu przypadkach, jeśli osoba ta w sposób oczywisty bezpośrednio zagraża życiu lub
zdrowiu ludzkiemu albo chronionemu mieniu.

89. Jakie obowiązki spoczywają na pracowniku ochrony podczas ujmowania osoby?
Pracownik ochrony przy ujęciu osoby jest zobowiązany do:

•

użycia zwrotu „służba ochrony”;

•

wezwania osoby do zachowania się zgodnego z prawem;

•

uniemożliwienie oddalenia się tej osoby;

•

poinformowanie osoby, że jest ujęta i dlaczego;

•

wezwania do zastosowania się do wydanych poleceń;

•

wylegitymowania;

•

niezwłocznego powiadomienia Policji;

•

przekazania osoby ujętej Policji;

•

sporządzenie notatki służbowej.

90. Czy pracownik ochrony podczas ujmowania osoby może stosować środki przymusu

bezpośredniego?

Tak, może na podstawie ustawy z 22. sierpień 1997r. „O ochronie osób i mienia” i na podstawie
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30. czerwca 1998r. w sprawie szczegółowych warunków
i sposobów użycia przez pracownika ochrony środków przymusu bezpośredniego.
Warunek: pracownik ochrony musi posiadać licencję pracownika ochrony fizycznej.

91. Czy licencja pracownika zabezpieczenia technicznego upoważnia do stosowania środków

przymusu bezpośredniego?

Nie, ta licencja nie upoważnia do stosowania środków przymusu bezpośredniego.

92. Jaka jest podstawa prawna do stosowania środków przymusu bezpośredniego podczas

ujmowania osoby poza obszarem i obiektem chronionym?

Podstawa prawna jest § 11 rozp. RM z dnia 18.11.1998r.w sprawie szczegółowego trybu działań
pracowników ochrony podejmowanych wobec osób znajdujących się w granicach chronionych
obiektów i obszarów.

93. Jaki obowiązek spoczywa na pracowniku jeśli osoba ujęta ma widoczne obrażenia ciała

lub utraciła przytomność?

W takiej sytuacji pracownik ochrony winien:

•

udzielić pomocy przedlekarskiej;

•

w razie potrzeby lub na żądanie osoby ujętej wezwać lekarza.

94. Jakie dane winna zawierać notatka służbowa dokumentująca ujęcie osoby?
Notatka służbowa winna zawierać:

•

dane personalne osoby ujętej;

•

datę, godzinę i miejsce ujęcia;

•

przyczynę ujęcia;

•

datę, godzinę powiadomienia Policji oraz przekazania ujętego Policji;

•

numer licencji, nazwisko i imię pracownika ochrony;

•

informacje o udzielonej pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

95. Jakie uprawnienia przysługują pracownikowi ochrony poza ustawą o ochronie osób

i mienia i na jakiej podstawie?

Pracownik ochrony ma takie same uprawnienia do obrony jak każdy obywatel, może on:

•

na podstawie art. 243 kodeksu postępowania karnego ująć osobę na gorącym uczynku
przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli
zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie może ustalić jej tożsamości z tym, że osobę
taką należy bezzwłocznie oddać w ręce Policji;

•

na podstawie artykułu 25 kk.. podjąć działanie obronne w ramach tzw. Obrony koniecznej;

•

na podstawie art. 26 kk.. może podjąć działania w ramach tzw. stanu wyższej konieczności

96. Co nazywamy ustawowymi środkami ochrony fizycznej osób i mienia?
Ustawowe środki ochrony fizycznej osób i mienia to uprawnienia pracownika do:

•

ustalenie uprawnień do przebywania w granicach chronionych obiektów i obszarów;

•

legitymowanie tych osób;

•

wzywania do opuszczenia obszaru lub obiektu kiedy osoba ta:

−

nie ma uprawnień do przebywania;

−

zakłóca porządek;

−

ujęcia osoby;

−

stosowania środków przymusu bezpośredniego;

−

użycia broni palnej.

Wszystkie te środki w odpowiednich warunkach mogą być stosowane przy wykonywaniu zadań
ochrony osób i mienia w granicach chronionych obiektów i obszarów. Środki wymienione (ujęcia
osoby, stosowania środków przymusu bezpośredniego, użycia broni palnej) mogą być stosowane
także w odpowiednich warunkach poza obiektami i obszarami chronionymi.

97. Jakie muszą być spełnione warunki, aby pracownik ochrony mógł zastosować środki

przymusu bezpośredniego?

Aby pracownik ochrony mógł zastosować środki przymusu bezpośredniego muszą być spełnione
następujące warunki:

•

pracownik ochrony musi posiadać licencje pracownika ochrony fizycznej;

•

musi wystąpić bezpośrednie zagrożenie dóbr powierzonych ochronie lub atak na
pracownika ochrony (art. 36 ustawy);

•

w przypadku gwałtownego, bezpośredniego zamachu na konwojowane wartości pieniężne
lub inne albo osoby je ochraniające ( art. 37 pkt. 2 ustawy);

•

ś

rodki

przymusu

bezpośredniego

można

stosować

wyłącznie

wobec

osób

uniemożliwiających wykonanie zadań określonych w ustawie (art. 38 ustawy);

•

użycie środków przymusu bezpośredniego musi wynikać z okoliczności tzn. jeśli w inny
sposób nie można skłonić osoby naruszającej prawo do zachowania się zgodnego
z prawem;

•

użyte środki winny możliwie najmniej naruszać dobra osobiste osoby w stosunku do
której zostały podjęte (art. 36 ustawy);

•

rodzaj zastosowanego środka przymusu musi wynikać z potrzeby określonej sytuacji i być
niezbędnym do osiągnięcia celu tj. podporządkowania się nakazanemu zachowaniu się.

Przed zastosowaniem środka przymusu należy:

−

wezwać osobę do zachowania zgodnego z prawem;

−

uprzedzić że w przypadku nie podporządkowania się wezwaniu użyte zostaną środki
przymusu bezpośredniego.

98. Kiedy należy odstąpić od stosowania już użytego środka przymusu bezpośredniego?
Od stosowania środka przymusu bezpośredniego należy odstąpić natychmiast jeżeli został
osiągnięty cel w jaki użyto przymusu, a osoba podporządkowała się poleceniom.

99. Jaka procedura obowiązuje pracownika ochrony fizycznej przed zastosowaniem środków
przymusu bezpośredniego?
Pracownik ochrony zobowiązany jest do:

•

przedstawienia się;

•

wezwania osoby do zachowania się zgodnego z prawem;

•

uprzedzenia osoby, że jeżeli nie podporządkuje się wezwaniu, użyte zostaną środki
przymusu.

100. Kiedy można odstąpić od procedury poprzedzającej użycie środków przymusu?
Od procedury tej można odstąpić jeżeli zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub
zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby, a także dla chronionego mienia. Zawsze jednak
należy głośno wypowiadać słowa „ Służba ochrony” .

101. Na czym polega stosowanie siły fizycznej jako środka przymusu?
Stosowanie siły fizycznej jako środka przymusu bezpośredniego polega na obezwładnieniu osoby
przy pomocy chwytów lub podobnych technik.

102. W jakim celu można stosować siłę fizyczną?
Siłę fizyczną jako środek przymusu bezpośredniego stosujemy w celu:

•

odparcia zamachu na chronione mienie lub osoby;

•

odparcia czynnej napaści na pracownika ochrony;

•

ujęcia osoby;

•

zmuszenia osoby do wykonania polecenia, zachowania się zgodnego z prawem.

103. Czego nie wolno robić używając siły fizycznej?
Nie wolno stosować uderzeń, a jedynie stosować chwyty.

104. W jakich sytuacjach można zrezygnować z ograniczenia zadawania uderzeń?
Z ograniczenia tego można zrezygnować w sytuacji:

•

kiedy pracownik ochrony działa w obronie koniecznej

•

kiedy pracownik ochrony odpiera zamach na życie, zdrowie ludzkie lub chronione mienie.

105. W jaki sposób należy stosować chwyty ochronne jako środek przymusu?
Siłę fizyczną w postaci chwytów należy stosować w taki sposób aby możliwie najmniej naruszać
dobra osobiste osoby.

106. W stosunku do kogo można stosować kajdanki?
Kajdanki jako środek przymusu bezpośredniego można stosować w stosunku do:

•

osób ujętych w celu udaremnienia ucieczki;

•

w celu zapobiegnięcia czynnej napaści lub czynnemu oporowi.

107. Jak zakłada się kajdanki osobie ujętej?
Osobie ujętej zakłada się kajdanki na ręce trzymane z przodu.

108. Komu można założyć kajdanki na ręce trzymane z tyłu?
Na ręce trzymane z tyłu można założyć kajdanki osobie o silnej budowie ciała, podejrzanej
o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.

109. W jaki sposób powinny być nałożone kajdanki?
W taki aby nie tamowały obiegu krwi.

110. W jakich miejscach zaleca się zakładanie kajdanek?
Przepis zaleca, aby kajdanki w miarę możliwości zakładać w pomieszczeniach zamkniętych lub
miejscach odosobnionych.

111. Jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują przy zakładaniu kajdanek?
W zasadzie kajdanki powinny być zakładane przy udziale dwóch pracowników ochrony, przy czym
jeden zakłada kajdanki, a drugi go ubezpiecza.

112. Jakie istnieją ograniczenia w stosowaniu kajdanek?
Kajdanek nie stosuje się jedynie wobec osób, których wiek z wyglądu wskazuje na poniżej 17 lat,
z wyjątkiem nieletnich powyżej lat 16 podejrzanych o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu
lub zdrowiu.

113. Czy ustawa o ochronie osób i mienia dopuszcza możliwość stosowania środków przymusu
bezpośredniego takich jak siłę fizyczną w stosunku do kobiet, kobiet w ciąży, osób w

podeszłym wieku i o widocznej niepełnosprawności oraz nieletnich do lat 13?

Tak, ustawa dopuszcza taką możliwość.

114. Czy ustawa o ochronie osób i mienia dopuszcza możliwość stosowania kajdanek w

stosunku do kobiet, kobiet w ciąży, osób w podeszłym wieku i o widocznej
niepełnosprawności oraz nieletnich do lat 13?

Ustawa dopuszcza takie możliwości z wyjątkiem nieletnich w stosunku do których można stosować
kajdanki dopiero od lat 17, a w stosunku do podejrzanych o popełnienie przestępstwa przeciwko
ż

yciu lub zdrowiu od lat 16.

115. W jakich sytuacjach może być stosowana pałka wielofunkcyjna?
Pałka obronna wielofunkcyjna może być stosowana w razie:

•

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony;

•

pokonania czynnego oporu;

•

odpierania zamachu na chronioną osobę;

•

przeciw działania kradzieżą lub niszczeniu mienia.

116. W jakich sytuacjach nie może być stosowana pałka wielofunkcyjna?
Pałki obronnej wielofunkcyjnej nie wolno stosować w następujących sytuacjach:

•

wobec osób stawiających bierny opór;

•

wobec osób w stosunku do których użyto kajdanek.

117. W jakie części ciała zabrania się uderzać i pchać pałką?
Nie wolno uderzać i pchać w:

•

głowę;

•

szyję;

•

brzuch;

•

nie umięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała.

Na te same części ciała nie wolno zakładać blokad i dźwigni

118. Jaką częścią pałki nie wolno zadawać uderzeń?
Nie wolno zadawać uderzeń rękojeścią pałki.

119. W jakich sytuacjach wolno uderzać i pchać pałką we wszystkie części ciała?
Można to robić w celu odparcia bezprawnego, bezpośredniego zamachu na życie lub zdrowie
pracownika ochrony lub chronionej osoby.

120. W jakich sytuacjach można wykorzystać psa obronnego jako środka przymusu

bezpośredniego?

Psa obronnego można wykorzystać w następujących sytuacjach:

•

w celu odparcia czynnej napaści na pracownika ochrony lub chronionej osoby;

•

w celu ujęcia osoby.

121. Czy pies obronny w czasie służby winien mieć założony kaganiec?
Tak.

122. Kiedy pies obronny może być użyty bez kagańca?
Pies obronny może być użyty bez kagańca wobec przestępcy posiadającego broń palną lub inne
niebezpieczne narzędzie, w celu odparcia czynnej napaści.

123. W stosunku do kogo nie wolno używać psa obronnego?
Nie wolno używać psa obronnego w stosunku do:

•

nieletnich z wyglądu do lat 13;

•

wobec kobiet o widocznej ciąży;

•

wobec osób w podeszłym wieku;

•

wobec osób o widocznej nie pełno sprawności.

124. W jakich przypadkach można stosować paralizatory elektryczne, broń gazową i ręczne

miotacze gazu?

Te środki przymusu bezpośredniego można stosować w sytuacjach:

•

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronione;

•

pokonywania czynnego oporu;

•

w pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko dobrom;

•

powierzonym ochronie.

125. Jak należy stosować takie środki przymusu bezpośredniego jak: paralizatory

elektryczne, broń gazową i miotacze gazu?

Te środki przymusu bezpośredniego należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności, gdyż
ze względu na swoje właściwości mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego.

126. Jakie obowiązki ciążą na pracowniku ochrony po użyciu środka przymusu

bezpośredniego?

Pracownik ochrony po użyciu środka przymusu bezpośredniego w zależności od skutków
zobowiązany jest do:

•

jeżeli w skutek użycia środka przymusu nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia osoby,
pracownik ochrony winien udzielić pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby lub na
prośbę tej osoby wezwać lekarza;

•

kobiecie ciężarnej bezpośrednio po użyciu środka przymusu (można tylko siłę fizyczną,
kajdanki) należy niezwłocznie zapewnić badanie stanu zdrowia przez lekarza.

W przypadku, gdy nastąpiła śmierć osoby, pracownik ochrony jest zobowiązany do:

−

powiadomienia o zdarzeniu bezpośredniego przełożonego oraz najbliższą jednostkę
Policji;

−

zabezpieczenia w miarę możliwości śladów na miejscu zdarzenia i nie dopuszczenie
na to miejsce osób postronnych;

−

ustalenia tożsamości świadków zdarzenia.

127. Jak należy dokumentować fakt użycia środka przymusu bezpośredniego?
Każdy przypadek użycia środka przymusu bezpośredniego powinien być udokumentowany
w postaci protokołu-notatki służbowej i wpisany do księgi realizacji umowy lub ewidencji
prowadzonej przez wewnętrzne służby ochrony. Protokół taki (notatka) winien zawierać:

•

imię , nazwisko i numer licencji POF;

•

dane, personalne dane osoby w stosunku do której użyto środka przymusu bezpośredniego;

•

datę, godzinę i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego;

•

przyczyny użycia środka, rodzaj użytego środka i skutki jakie w wyniku tego nastąpiły;

•

informacje o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

128. Jakich środków przymusu bezpośredniego nie wolno stosować wobec kobiet o widocznej

ciąży, nieletnich do lat 13, osób w podeszłym wieku oraz o widocznej
niepełnosprawności?

W stosunku do tych osób nie wolno stosować:

•

pałek obronnych;

•

psów obronnych;

•

paralizatorów elektrycznych;

•

broni gazowej i ręcznych miotaczy gazu.

Uwaga: W stosunku do nieletnich do lat 17 nie wolno stosować także kajdanek. Jeżeli jest
podejrzany o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu można zastosować kajdanki
w stosunku do nieletnich od lat 16.

129. W jakich obiektach mogą być stosowane paralizatory elektryczne?
Zgodnie z rozporządzeniem MSWiA z dnia 9.09.1998r. paralizatory elektryczne mogą być
stosowane w:

•

zakładach stosujących, produkujących lub magazynujących materiały jądrowe,
promieniotwórcze, chemiczne, toksyczne i wybuchowe;

•

elektrowniach i elektrociepłowniach;

•

stacjach telewizyjnych i radiowych;

•

portach lotniczych i morskich;

•

dworcach PKP i PKS;

•

salach operacyjnych banków, urzędach pocztowych;

•

pomieszczeniach urzędów administracji publicznej, muzeach, archiwach.

130. Jaki jest podział broni w rozumieniu rozporządzenia MSWiA z dnia 6.08.1998r.

w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych formacji obronnych?

Rozporządzenie rozróżnia broń i broń palną.

•

Do broni zalicza:

−

broń gazową (pistolety i rewolwery);

−

ręczne miotacze gazu;

−

paralizatory.

Są to środki przymusu bezpośredniego.

•

Do broni palnej zalicza:

−

broń krótką palną (pistolety i rewolwery);

−

broń palną długą- pistolety maszynowe i strzelby gładko lufowe;

−

broń sygnałową.

131. Gdzie i na jakiej podstawie pracownik ochrony może użyć broni palnej?
Pracownik ochrony może użyć broni palnej w dwóch sytuacjach terytorialnych tj.:

•

przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych obiektów
i obszarów ( podstawa prawna art. 36 ust. 5 ustawy);

•

poza granicami chronionych obiektów i obszarów w przypadku odpierania gwałtownego
bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające (podstawa
prawna art. 37 pkt.2 ustawy).

132. Co należy rozumieć przez użycie broni palnej?
Przez użycie broni palnej rozumie się oddanie strzału w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia.

133. Jakie są ustawowe przypadki w których pracownik ochrony może użyć broni palnej

w granicach chronionych obiektów i obszarów?

Pracownik ochrony może użyć broni palnej w następujących sytuacjach:

•

w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika
ochrony lub innej osoby;

•

przeciwko osobie, która nie zastosowała się do natychmiastowego porzucenia broni lub
innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu
pracownika ochrony bądź innej osoby;

•

przeciwko osobie która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną pracownikowi
ochrony;

•

w celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ochraniane
osoby, wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne.

134. W jakiej sytuacji pracownik ochrony może użyć broni palnej poza granicami

chronionych obiektów i obszarów?

Poza granicami chronionych obiektów i obszarów pracownik ochrony może użyć broni palnej tylko
w jednym przypadku, a mianowicie – w celu odparcia gwałtownego bezprawnego zamachu na
konwojowane wartości lub osoby je ochraniające.

135. Co należy rozumieć przez zamach bezpośredni?
Zamach bezpośredni ma miejsce z chwilą powstania zagrożenia spowodowanego przez napastnika.
Czyli zamach musi być w danej chwili, aktualny a nie przeszły lub przyszły, musi mieć miejsce
„ tu i teraz”.

136. Co należy rozumieć przez bezprawny zamach?
Bezprawność zamachu oznacza, że zamach jest czynem człowieka , który do takiego zachowania
nie miał uprawnień. jest to czyn sprzeczny z prawem chociaż nie musi być to czyn przestępczy np.
nieletni lub niepoczytalni w świetle prawa nie popełniają przestępstwa, a jednak przeciwko
zamachom z ich strony przysługuje obrona konieczna. Czyn Policjanta lub komornika działającego
w oparciu o przepisy jest czynem prawnym.

137. Jakich ustawowych warunków należy przestrzegać podczas użycia broni palnej? Podczas

użycia broni palnej należy przestrzegać następujących zasad:

•

użycie broni palnej jest środkiem nadzwyczajnym i ostatecznym;

•

użycie broni palnej powinno następować w taki sposób aby wyrządziło możliwie
najmniejszą szkodę osobie przeciwko której została użyta;

•

użycie broni palnej jest w celu obezwładnienia osoby, a nie może zmierzać do
pozbawienia jej życia;

•

użycie broni palnej nie może narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia inne
osoby.

138. W stosunku do kogo nie wolno używać broni palnej?
Broni palnej nie wolno używać w stosunku do:

•

kobiet o widocznej ciąży;

•

nieletnich z wyglądu do lat 13;

•

osób w podeszłym wieku;

•

osób o widocznej niepełnosprawności.

139. Co winien uczynić pracownik ochrony bezpośrednio przed użyciem broni palnej?
Pracownik ochrony przed użyciem broni palnej jest zobowiązany do:

•

okrzykiem „Pracownik ochrony” poinformować osobę że ma doczynienia ze służbą
ochrony;

•

wezwać osobę do zachowania zgodnego z prawem, a szczególnie do porzucenia broni lub
innego niebezpiecznego narzędzia, odstąpienia od bezprawnego działania;

•

w razie nie podporządkowania się wezwaniu zagrozić użyciem broni palnej okrzykiem
„Stój bo strzelam”;

•

jeśli to nie poskutkuje oddać strzał ostrzegawczy w górę, jeśli to nie zagraża życiu lub
zdrowiu pracownika ochrony lub innej osoby;

•

jeśli w dalszym ciągu podjęte czynności nie dają oczekiwanego skutku można użyć broni
palnej oddając strzał w kierunku sprawcy w celu jego obezwładnienia.

140. W jakiej sytuacji i jakie czynności ustawowe przewidziane do stosowania przed użyciem

broni palnej można pominąć?

W przypadku gdy wszelka zwłoka w użyciu broni palnej groziłaby bezpośrednim
niebezpieczeństwem dla życia i zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby nie stosuje się:

•

zagrożenie użyciem broni palnej poprzez okrzyk „Stój bo strzelam”;

•

oddanie strzału ostrzegawczego.

Zawsze należy okrzykiem „Pracownik ochrony” poinformować osobę z kim ma do czynienia.

141. Jaki jest tryb postępowania po użyciu broni palnej?
Po użyciu broni palnej w zależności od skutków należy:

•

udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej i zapewnienia pomocy lekarskiej, jeżeli na
skutek użycia broni palnej nastąpiło zranienie osoby;

Jeżeli na skutek użycia broni palnej nastąpiła śmierć osoby należy:

−

zabezpieczyć w miarę możliwości ślady i dowody na miejscu zdarzenia;

−

nie dopuszczenie na miejsce zdarzenia osób postronnych i oznakowanie tego miejsca
do czasu przybycia Policji;

−

ustalić w miarę możliwości świadków zdarzenia i zapisać ich tożsamość;

−

niezwłocznie wezwać lekarza;

−

powiadomić niezwłocznie bezpośredniego przełożonego i Policję

−

sporządzić szczegółowy meldunek o zdarzeniu.

142. Czy o oddaniu strzału ostrzegawczego pracownik ochrony zobowiązany jest do
powiadomienia bezpośredniego przełożonego i Policji?
Tak, przepisy zobowiązują pracownika ochrony do niezwłocznego powiadomienia najbliższej
Policji i bezpośredniego przełożonego nie tylko w każdym przypadku oddania strzału do osoby, ale
także w każdym przypadku oddania strzału ostrzegawczego.

143. Jaka procedura postępowania pracownika ochrony obowiązuje przed użyciem broni

palnej i po jej użyciu poza granicami obszarów i obiektów chronionych?

Obowiązuje taka sama procedura postępowania jak w przypadku użycia broni palnej w granicach
chronionych obiektów i obszarów.

144. Jakie dane winien zawierać meldunek o użyciu broni palnej?
Meldunek winien zawierać:

•

imię i nazwisko , numer licencji pracownika ochrony;

•

godzinę, datę i miejsce użycia broni;

•

przyczyny i okoliczności użycia broni;

•

skutki użycia broni;

•

informacje o udzielonej pomocy przedlekarskiej i jej zakresie;

•

informacje o powiadomieniu pogotowia ratunkowego, Policji, bezpośredniego
przełożonego;

•

informacje o podjętych czynnościach zabezpieczających miejsce zdarzenia;

•

dane personalne ustalonych świadków i osoby w stosunku do której użyto broni.

145. Jaka jest podstawa prawna użycia broni palnej przez pracownika ochrony?
Podstawą prawną pozwalającą pracownikowi ochrony posiadającemu licencję POF użyć broni
palnej jest Ustawa z dnia 22.08.1997r. o ochronie osób i mienia, przy czym art.36 ust.1 pkt.5
zezwala na użycie broni palnej w granicach chronionych obiektów i obszarów, a art. 37 pkt.2
zezwala na użycie broni palnej poza granicami chronionych obiektów i obszarów w przypadku
bezprawnego zamachu na konwój wartości.

146. Jaki przepis prawny reguluje szczegółowo warunki i sposoby użycia broni palnej przez

pracownika ochrony?

Kwestie te reguluje Rozporządzenie RM z dnia 30.06.1998r. w sprawie szczegółowych warunków i
sposobu postępowania pracownika ochrony przy użyciu broni palnej.

147. Jaki przepis prawny reguluje szczegółowe warunki i sposób użycia środków przymusu

bezpośredniego przez pracownika ochrony?

Kwestie te reguluje rozporządzenie rady ministrów z dnia 30.06.1998r. w sprawie szczegółowych
warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego.

148. Jakiego rodzaju uprawnienia w zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego

i broni palnej posiadają pracownicy ochrony w granicach obiektów i obszarów
podlegających obowiązkowej ochronie, a jakie pracownicy ochrony pracujący
w granicach obiektów i obszarów nie podlegających obowiązkowej ochronie?

Zarówno pracownicy ochrony pełniący służbę w granicach obiektów i obszarów obowiązkowo
chronionych jak i te nie podlegające obowiązkowej ochronie mają te same uprawnienia.

149. Kiedy pracownik ochrony może nosić przydzieloną broń palną?
Pracownik ochrony może nosić przydzieloną broń palną wykonując zadania ochrony osób i mienia
i tylko wtedy kiedy jest umundurowany.

150. Kiedy pracownik ochrony może nosić przydzieloną broń palną nie będąc
umundurowanym?
Pracownik ochrony może nosić broń palną nie będąc w mundurze tylko wtedy, kiedy wykonuje
zadania ochrony osób w miejscach publicznych.

151. Kiedy pracownik ochrony nie może nosić w ogóle broni palnej?
Istnieje ustawowy zakaz noszenia broni palnej przez pracowników ochrony fizycznej, jeśli
wykonują bezpośrednio zadania w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego
podczas trwania masowych imprez publicznych.

152. Czy pracownik ochrony podczas wykonywania zadań ochrony podlega szczególnej

ochronie prawnej?

Nie każdy pracownik ochrony podlega szczególnej ochronie prawnej. Szczególnej ochronie
prawnej podlegają jedynie pracownicy ochrony wykonujący zadania ochrony obszarów,obiektów
i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie.

153. Na czym polega szczególna ochrona prawna?
Szczególna ochrona prawna polega na tym , że pracownik ochrony w czasie pełnienia służby
ochronnej w granicach obiektów,obszarów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie
traktowany jest jak funkcjonariusz publiczny(podobnie jak policjant) i w związku z tym
w przypadku znieważenia pracownika ochrony, naruszenia nietykalności cielesnej, czynnego oporu,
sprawca ponosi odpowiedzialność karną z przepisów kodeksu karnego dotyczących przestępstw
przeciwko funkcjonariuszom publicznym.W tej sytuacji ściganie tych przestępstw następuje
z urzędu, a zagrożenie karą jest większe niż w przypadku popełnienia tych przestępstw na szkodę
innych.

154. Czy pracownik ochrony w związku z wykonywaniem zadań ochrony ponosi jakąś

odpowiedzialność?

Tak. Pracownik ochrony w związku z wykonywaniem zadań ochrony w określonych sytuacjach
może ponosić odpowiedzialność:

•

służbową;

•

karną;

•

cywilną.

155. Kiedy pracownik ochrony może ponosić odpowiedzialność karną?
Odpowiedzialność karną pracownika ochrony przewiduje art.50 ustawy o ochronie osób i mienia
w sytuacji kiedy pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań przekroczył uprawnienia lub nie
dopełnił obowiązków i w związku z tym naruszył dobro osobiste człowieka.

156. Co należy rozumieć przez przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków
Pracownik ochrony wykonując zadania ochronne realizuje tylko polecenia, zalecenia,
postanowienia kierownictwa ochranianego obiektu. Mogą one być zawarte w umowie-zleceniu o
ochronę, instrukcjach, regulaminach. Pracownik ochrony winien te zadania wykonywać
sumiennie,zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie o ochronie osób i mienia oraz przepisami
wykonawczymi do tej ustawy. Umowa - zlecenie, instrukcje, regulaminy są swoistymi
upoważnieniami dla pracownika ochrony np. do kontroli ruchu osobowego,kołowego,stanu
trzeźwości pracowników, kontroli bagaży. Niedopełnienie tych obowiązków albo przekroczenie
uprawnień może spowodować odpowiedzialność karną, ale tylko wtedy kiedy poprzez to
przekroczenie uprawnień bądź niedopełnienie obowiązków zostały naruszone dobra osobiste
człowieka.

157. Co należy rozumieć przez dobra osobiste człowieka?
Przez dobra osobiste człowieka, które chroni prawo należy rozumieć m.in.:

•

zdrowie;

•

wolność;

•

cześć;

•

swobodę sumienia;

•

wizerunek;

•

tajemnice korespondencji;

•

nietykalność mieszkania;

•

twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą.

158. Na czym polega odpowiedzialność cywilna pracownika ochrony?
Odpowiedzialność cywilna jest to odpowiedzialność majątkowa. Kodeks cywilny w art. 415 mówi,
„Kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia”.
Za wyrządzoną szkodę odpowiada się majątkiem.
Pracownik ochrony może wyrządzić szkodę:

•

przy wykonywaniu obowiązków służbowych np. uszkadza pojazd służbowy;

•

przy okazji wykonywania obowiązków służbowych np. w obiekcie ochranianym bawi się
komputerem i uszkadza go.

159. Jakiego rodzaju może być szkoda?
Szkoda może być materialna np. uszkodzenie jakiegoś przedmiotu, ale także szkoda może być
niematerialna np. zniewaga innej osoby.

160. Jakie warunki muszą zaistnieć, aby zaistniała odpowiedzialność cywilna pracownika

ochrony?

Pracownik ochrony może odpowiadać cywilnie (majątkowo) tylko wtedy, kiedy:

•

powstała szkoda;

•

szkoda nastąpiła w wyniku czynu (działania lub zaniechania działania przez pracownika
ochrony);

•

istnieje związek przyczynowy między czynem sprawcy, a szkodą;

•

czyn, który spowodował szkodę musi być zawiniony przez sprawcę.

161. W wyniku jakich zachowań pracownika ochrony może powstać szkoda?
Szkoda może powstać w wyniku:

•

celowego działania pracownika ochrony;

•

nie wykonywania obowiązków służbowych;

•

niewłaściwego wykonania obowiązków służbowych.

162. Za czyje czyny niedozwolone może odpowiadać pracownik ochrony?
Pracownik ochrony może odpowiadać za szkody:

•

wyrządzone własnym czynem,

•

wyrządzone przez osoby za które ponosi odpowiedzialność,

•

wyrządzone np. przez psa z którym pełni służbę;

163. Co należy rozumieć przez pojęcie „czyn niedozwolony” w prawie cywilnym?
Czyn niedozwolony to takie zachowanie w wyniku którego powstaje zobowiązanie wynagrodzenia
szkody, powstały samoistnie tj. bez względu na to jakie stosunki prawne istnieją miedzy
poszkodowanymi, a osobę odpowiedzialną za szkodę.

164. Jakie okoliczności wyłączają odpowiedzialność cywilną z mocy prawa?
Okolicznościami takimi są:

•

obrona konieczna;

•

stan wyższej konieczności;

•

siła wyższa.

165. W jakich sytuacjach pracownik ochrony może uchylić się od odpowiedzialności cywilnej?
Od odpowiedzialności cywilnej można uchylić się w trzech przypadkach tj.:

•

szkoda nastąpiła na skutek działania sił wyższych (huragan, powódź);

•

szkoda nastąpiła z wyłącznej winy poszkodowanego (np. wszedł do kojca i pogryzł go
pies;

•

szkoda nastąpiła z wyłącznej winy osoby trzeciej.

166. Z jakimi przypadkami odpowiedzialności cywilnej może spotkać się pracownik ochrony

wykonując zadania ochronne?

Pracownik ochrony w czasie wykonywania zadań ochronnych może spowodować szkodę
i w związku z tym może być zobowiązany do jej naprawienia w następujących sytuacjach:

•

w przypadku powstania szkody na skutek nie zapewnienia bezpieczeństwa lub stworzenia
stanu zagrożenia dla dóbr podlegających ochronie. Obowiązek ten może wynikać
z przepisów ustawy, umów, zobowiązań itp. Np. używając broni pracownik ochrony zranił
osobę postronną;

•

w przypadku np. Na skutek bezpodstawnego użycia Środków przymusu bezpośredniego
spowodował uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia;

•

w przypadkach powstania szkody na skutek przywłaszczenia,zniszczenia lub uszkodzenia
cudzej rzeczy np. na skutek poszczucia psem;

•

w przypadku naruszenia czci lub innych dóbr osobistych np. na skutek niewłaściwego
odnoszenia się do osoby legitymowanej, ujętej itp.;

•

odpowiedzialności za zniszczenie środowiska naturalnego w przypadku niewłaściwego
działania pracownika ochrony;

•

odpowiedzialność w razie zderzenia się pojazdów mechanicznych lub przewozu
z grzeczności;

•

odpowiedzialność za szkody wyrządzone pracodawcy;

•

odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikom.

Generalnie można powiedzieć, że pracownik ochrony ponosi odpowiedzialność cywilną za szkody
wyrządzone:

−

zleceniodawcy;

−

pracodawcy;

−

osobom trzecim.

167. Na jakiej zasadzie można odpowiadać cywilnie za wyrządzone szkody?
Za szkody można odpowiadać na zasadzie:

•

ryzyka (dotyczy to głównie pracodawców, producentów, naukowców, itp.
Np. wprowadzenie na rynek nowego leku, który może spowodować uszczerbek na zdrowiu;

•

winu tj. w przypadku, kiedy zawinione przez pracownika ochrony nie wykonanie lub
nienależyte wykonanie zadań spowoduje szkodę.

168. Jak należy rozumieć pojęcie winy w postępowaniu cywilnym?
Wina jest wtedy, kiedy można zarzucić niewłaściwe zachowanie. Niewłaściwe zachowanie albo
niestaranne zachowanie to takie, które może wyrządzić szkodę (nie musi wynikać z naruszenia
prawa). Staranne zachowanie to takie, które nie wyrządza szkody.

169. Od czego może zależeć stopień odpowiedzialności?
Stopień odpowiedzialności (np. wysokość odszkodowania)może zależeć od stopnia winy.

170. Jakie są stopnie winy?
Wina może być:

1. umyślna, która zachodzi wtedy, kiedy:

•

sprawca chce wyrządzić szkodę i świadomie to czyni;

sprawca nie chce wyrządzić szkody, ale ma świadomość, że swoim zachowaniem może wyrządzić
szkodę i na to się godzi.

2. nieumyślna, która ma dwie postacie:

•

Lekkomyślność - zachodzi wtedy, kiedy sprawca zdaje sobie sprawę z tego, że może
wyrządzić szkodę, ale przypuszcza, że jej uniknie.

•

Niedbalstwo - ma miejsce wtedy, kiedy sprawca nie przewiduje wyrządzenia szkody,
a powinien ją przewidzieć.

171. Na czym polega istota prawa cywilnego?
Prawo cywilne to zespół norm prawnych regulujących stosunki cywilnoprawne między osobami
fizycznymi i osobami prawnymi.

172. Jaki jest zakres prawa cywilnego?
Prawo cywilne należy rozumieć:

•

przedmiotowo - jako określony zespół norm prawnych;

•

podmiotowo - jako pewne uprawnienia wynikające z określonego stosunku prawnego,
a przysługujące podmiotowi prawnemu na podstawie cywilne reguluje stosunki społeczne
o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Jest to prawo cywilne niematerialne.

173. Co to jest prawo cywilne procesowe?
Prawo cywilne procesowe albo prawo postępowania cywilnego jest to ogół przepisów normujących
właściwość sądów i innych organów powołanych do rozpoznania spraw cywilnych oraz
regulujących postępowanie przed sądami i organami.

174. Z jakich głównych dziedzin składa się prawo cywilne?
Prawo cywilne składa się z następujących działów:

•

część ogólna;

•

prawo rzeczowe;

•

prawo zobowiązań;

•

prawo rodzinne;

•

prawo spadkowe;

•

prawo o dobrach niematerialnych.

175. Jakie kwestie reguluje część ogólna prawa cywilnego?
Część ogólna prawa cywilnego obejmuje wszystkie przepisy wspólne dla innych działów prawa
cywilnego jak:

•

zasada stosowania prawa;

•

zasada korzystania z praw podmiotowych;

•

określa osoby fizyczne i prawne;

•

mówi o czynnościach prawnych;

•

mówi o przedstawicielstwie;

•

mówi o terminach procesowych.

176. Co zawiera dział prawa cywilnego- prawo rzeczowe?
Prawo rzeczowe reguluje prawo własności, obrót rzeczami, korzystanie z praw majątkowych itp.

177. O czym mówi „prawo zobowiązań”?
Dział prawa cywilnego „prawo zobowiązań” reguluje formy wymiany dóbr i usług o wartości
majątkowej np. umowa sprzedaży, najmu, dzierżawy itp.

178. Jakie sprawy reguluje dział prawa cywilnego „prawo rodzinne”?
Prawo rodzinne reguluje stosunki prawne związane z małżeństwem, pokrewieństwem,
powinowactwem, adopcją opieką nad małoletnim itp.

179. Jakie sprawy reguluje „prawo spadkowe”?
Prawo spadkowe reguluje wszelkie sprawy związane z przejęciem majątkowym praw i obowiązków
po zmarłym.

180. Jakie sprawy reguluje dział prawa cywilnego – prawo dóbr niematerialnych?
Prawo dóbr niematerialnych reguluje sprawy związane z wytwarzaniem dóbr niematerialnych tj.:
dzieł literackich, wynalazków itp.

181. Jakie są podstawowe zasady prawa cywilnego?
Podstawowymi zasadami prawa cywilnego są:

•

zasada równości stron podmiotów prawa cywilnego (strony są równe wobec siebie
i wobec prawa);

•

zasada równości podmiotu cywilnoprawnego (równość własności prywatnej i społecznej,
jak również równość wszystkich podmiotów gospodarczych – prywatnych i społecznych).

182. Jakie są źródła polskiego prawa cywilnego?
Ź

ródłem prawa cywilnego są akty normatywne, ustawy, dekrety, rozporządzenia Rady Ministrów,

zarządzenia, uchwały, itp. np. Ustawa z dn. 23.04.1994r. Kodeks Cywilny.

183. Co należy rozumieć przez „ stosunek cywilnoprawny”?
Stosunek cywilnoprawny jest to układ stosunków pomiędzy osobami fizycznymi, pomiędzy
osobami fizycznymi a osobami prawnymi, pomiędzy osobami prawnymi. Stosunki te ( wzajemne
powiązania, układy itp.) określane są przez normy prawa cywilnego np. jak zawierać umowę
kupna-sprzedaży, umowę – zlecenia. Uczestnicy tych stosunków tj. osoby fizyczne i osoby prawne
występują jako równe sobie i wobec prawa podmioty praw i obowiązków.

184. Jakie elementy składają się na treść stosunku prawnego?
W stosunku prawnym prawa cywilnego wyróżniamy:

•

podmiot stosunku (osoby fizyczne i prawne);

•

treść stosunku (uprawnienia i obowiązki podmiotów);

•

przedmiot stosunku (to przedmiot praw wschodzących w skład treści tego stosunku),
np. wynajęcie mieszkania jest stosunkiem prawnym. Podmiotem stosunku będzie
wynajmujący np. PGM i najemca p. Kowalski. Tresią stosunku będą uprawnienia
i obowiązki wynikające z tytułu wynajęcia. Przedmiotem stosunku jest wynajem
mieszkania.

185. Kto to jest osoba fizyczna w prawie cywilnym?
Osobą fizyczną w prawie cywilnym jest człowiek.

186. Co to jest zdolność prawna w prawie cywilnym?
Przez zdolność prawną rozumieć należy zdolność do tego, aby być podmiotem praw, obowiązków
z zakresu prawa cywilnego.

187. Co to jest zdolność do czynności prawnych?
Jest to zdolność do pełnego bycia podmiotem praw i obowiązków.

188. Czy istnieją ograniczenia w zdolności do czynności prawnych i jeśli tak, to jakie?
Zdolność do czynności prawnych może być ograniczona ze względu na:

•

wiek osoby fizycznej ( do lat 13 nie ma zdolności do czynności prawnych, w okresie
od lat 13 do 18 ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych);

•

ubezwłasnowolnienie ( może być całkowite lub częściowe);

•

chorobę psychiczną lub niedorozwój umysłowy;

•

ustanie zdolności prawnej ze względu na śmierć osoby lub z chwilą uznania za zmarłego
( uznanie za zmarłego następuje po 10 latach od końca roku kalendarzowego w którym
osoba ta jeszcze żyła, termin ten skraca się do 5 lat jeśli w chwili uznania za zmarłego
zaginiony skończył 70 lat).

189. Na czym polega obrona konieczna w prawie cywilnym?
Polega ona na odparciu bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro własne lub
innej osoby.

190. Czy obrona konieczna zwalnia od odpowiedzialności cywilnej?
Tak.

191. W jakich warunkach obrona konieczna nie zwalnia od odpowiedzialności cywilnej?
Obrona konieczna nie zwalnia od odpowiedzialności cywilnej, kiedy nastąpiło przekroczenie jej
granic, a mianowicie:

•

działanie obronne nastąpiło poza czasem zamachu;

•

użyto środka niewspółmiernego do zagrożenia.

192. Na czym polega stan wyższej konieczności w prawie cywilnym?
Stan wyższej konieczności polega na tym, że w sytuacji kiedy istnieje bezpośrednie zagrożenie dla
dobra własnego lub cudzego nie wskutek zamachu człowieka, lecz wskutek innych wydarzeń, dla
odparcia tego zagrożenia konieczne jest wyrządzenie szkody.

193. Jaki przepis reguluje prawne warunki transportu wartości pieniężnych?
Prawne warunki transportu wartości pieniężnych reguluje Rozporządzenie Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998roku w sprawie szczegółowych zasad
i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych
i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne /Dz. U. Nr 129/98/

194. Co należy rozumieć pod pojęciem wartości pieniężnych?
Według rozporządzenia MSWiA wartości pieniężne to krajowe i zagraniczne znaki pieniężne,
czeki, weksle, a także złoto, srebro, wyroby z tych metali, kamienie szlachetne, perły, platyna.

195. Co należy rozumieć pod pojęciem przechowywania wartości pieniężnych?
Przechowywanie to magazynowanie wartości pieniężnych w pomieszczeniach lub urządzeniach
(sejfach) przeznaczonych do przechowywania wartości i odpowiednio przystosowanych wg.
wymogów określonych w przepisach z zachowaniem obowiązujących norm technicznych.

196. Co należy rozumieć pod pojęciem „ transport wartości pieniężnych”?
Transport wartości pieniężnych to przewożenie lub przenoszenie wartości pieniężnych poza
obrębem jednostki organizacyjnej.

197. Co to jest jednostka obliczeniowa?
Jednostka obliczeniowa jest to jednostka określająca dopuszczalny limit stale lub jednorazowo
przechowywanych i transportowanych wartości pieniężnych. Jednostkę tę oblicza się na podstawie
przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły kwartał. Jest to 120 krotność tego wynagrodzenia,

wysokość przeciętnego wynagrodzenia ogłaszana jest w „Monitorze Polskim” przez Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego.

198. Kto to jest konwojent w rozumieniu Rozporządzeniu MSWiA?
Konwojent to pracownik ochrony wyposażony w broń palną.

199. Co można rozumieć przez środki łączności wewnętrznej stosowane w ochronie osób

i mienia?

Są to środki służące do nawiązywania łączności w obrębie chronionego obiektu lub między
członkami konwoju.

200. Co należy rozumieć przez środki łączności zewnętrznej?
Są to środki służące nawiązywaniu łączności z instytucjami zewnętrznymi.

201. Co to są środki ochrony osobistej konwojenta?
Ś

rodkami takimi są co najmniej kamizelki kuloodporne i hełmy.

202. Do czego w zakresie ochrony wartości pieniężnych zobowiązuje przedsiębiorców

i kierowników jednostek Rozporządzenie MSWiA z dnia 14 października 1998 roku?

Rozporządzenie to zobowiązuje przedsiębiorców i kierowników jednostek do ochrony wartości
pieniężnych poprzez zapewnienie bezpośredniej ochrony fizycznej budynków, pomieszczeń
i pojazdów do przechowywania i transportu wartości lub do ich technicznego zabezpieczenia.

203. Jakiemu zabezpieczeniu podlegają budynki i pomieszczenia przeznaczone do

przechowywania wartości pieniężnych usytuowane w granicach obiektów i obszarów
podlegających obowiązkowej ochronie?

Budynki i pomieszczenia te podlegają bezpośredniej ochronie fizycznej lub zabezpieczeniu
technicznemu zgodnie z planem ochrony.

204. Jakiemu zabezpieczeniu podlegają budynki i pomieszczenia przeznaczone do

przechowywania wartości pieniężnych usytuowane na obiektach i obszarach nie
podlegających obowiązkowej ochronie?

Budynki te i pomieszczenia podlegają co najmniej zabezpieczeniu technicznemu.

205. Jak powinno wyglądać zabezpieczenie techniczne pomieszczeń i środków transportu

przeznaczonych do przechowywania i transportu wartości pieniężnych?

•

do przechowywania wartości pieniężnych, pomieszczenia lub urządzenia powinny
odpowiadać odpowiedniej klasie odporności na włamania,

•

do przewozu wartości pieniężnych pojazdy powinny być przystosowane wg. wymogów
określonych w rozporządzeniu lub powinny to być wozy specjalne (bankowozy),

•

do ochrony budynków, pomieszczeń i pojazdów powinny być zainstalowane systemy
alarmowe.

206. Jaki wymóg stawia Rozporządzenie w zakresie systemów alarmowych zainstalowanych

w bankach NBP?

„Rozporządzenie” zobowiązuje do podłączenia tych systemów do najbliższej jednostki Policji
i monitorowanie ich.

207. Jak należy postąpić w przypadku niesprawności systemów alarmowych zainstalowanych

w budynkach i pomieszczeniach przeznaczonych do przechowywania wartości
pieniężnych na obszarze i obiekcie obowiązkowo chronionym, a naprawa trwa dłużej niż
12 godzin?

W takiej sytuacji należy wystawić do czasu usunięcia awarii co najmniej jednoosobowy posterunek
doraźny.

208. Jak należy postąpić w przypadku, gdy awaria systemu alarmowego nastąpiła po

godzinach pracy chronionej jednostki albo spodziewany czas naprawy wykracza poza te
godziny?

W takich sytuacjach należy wystawić co najmniej dwóch pracowników ochrony w tym jeden
uzbrojony.

209. Jak może być wykonany transport wartości pieniężnych nie przekraczających jednej

jednostki obliczeniowej i jakie musza być spełnione warunki?

Transport wartości pieniężnych do jednej jednostki obliczeniowej może być wykonywany pieszo
jeśli użycie pojazdu nie jest uzasadnione ze względu na odległość. Wartości te muszą być jednak
zabezpieczone technicznie (specjalna teczka, walizka itp.).

210. Do jakiej wartości transport środków pieniężnych nie wymaga ochrony?
Nie wymaga dodatkowej ochrony transport wartości pieniężnych do 0,3 jednostki obliczeniowej.

211. Od jakiej wartości transport środków pieniężnych nie wymaga ochrony przez

uzbrojonego konwojenta?

Transport środków pieniężnych o wartości do 1 jednostki obliczeniowej nie wymaga ochrony przez
uzbrojonego konwojenta.

212. W jaki sposób może być ochraniany transport wartości pieniężnych o wartości do jednej

jednostki obliczeniowej?

Transport taki może być chroniony przez co najmniej jednego pracownika ochrony, który może być
nie uzbrojony, czyli osoba transportująca + pracownik ochrony.

213. Czy pracownik ochrony bez licencji może ochraniać transport wartości pieniężnych?
Tak może ochraniać transport o wartości do jednej jednostki obliczeniowej. Taka ochrona nie musi
być uzbrojona.

214. Od jakiej wartości transport wartości pieniężnych powinien odbywać się przy pomocy
środków transportu?
Każdy transport wartości pieniężnych przekraczający 1 j.o. winien się odbywać przy pomocy
pojazdów specjalnych lub przystosowanych.

215. Do jakiej wartości transport może odbywać się pojazdami przystosowanymi, a do jakiej
wartości pojazdami specjalnymi?
Transport wartości pieniężnych do 20 j.o. może odbywać się pojazdami przystosowanymi,
a powyżej 20 j.o. tylko pojazdami specjalnymi (bankowozami).

216. Jak powinni być wyposażeni konwojenci wykonujący konwój?
Konwojenci powinni być wyposażeni w środki ochrony osobistej tj. kamizelkę kuloodporną i hełm
oraz środki łączności wewnętrzne i zewnętrzne oraz broń palną.

217. Jak liczna winna być ochrona wartości pieniężnych w zależności od wartości
transportowanych i ochranianych wartości?
Transport wartości pieniężnych w zależności od wartości powinien być ochraniany przez:

•

do 1 jednostki obliczeniowej może być ochraniany przez jednego nie uzbrojonego
pracownika ochrony;

•

do 5 j.o. transport może ochraniać jeden konwojent (konwojent to uzbrojony pracownik
ochrony);

•

od 5 do 15 j.o. transport ochrania dwóch konwojentów;

•

od 15 do 50 j.o. transport ochrania trzech konwojentów;

•

przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 50 jednostek wymaganych jest czterech
konwojentów.

W każdym przypadku nie zależnie od ochrony musi być osoba transportująca.

218. Kiedy transport wartości pieniężnych wymaga ubezpieczenia?
Jeśli wartość transportowanych środków pieniężnych przekracza 30 j.o. musi być wykonywany
pojazdem specjalnym i dodatkowo ubezpieczanym przez samochód ubezpieczający.

219. Jakie powinno być zabezpieczenie transportu wartości pieniężnych, kiedy transport jest
wykonywany kolumną pojazdów?
Jeżeli występuje kolumna to zabezpieczenie powinno wyglądać następująco:

•

jeden pojazd ubezpieczający na początku kolumny z dwoma konwojentami;

•

kolumna samochodów transportujących i w każdym po jednym konwojencie;

•

jeden pojazd na końcu kolumny z dwoma konwojentami.

220. Jak powinien być ochraniany transport wartości pieniężnych wykonywany drogą

lotniczą?

Transport taki powinien być ochraniany przez co najmniej dwóch pracowników ochrony, którzy
mogą być nie uzbrojeni.

221. Czy Policja i wojsko może wzmacniać ochronę wartości pieniężnych w transporcie

i w jakich sytuacjach?

Tak, może wzmacniać jeżeli są to przewozy organizowane przez NBP lub inne banki.

222. Czy osoba ochraniająca transport wartości pieniężnych może przenosić te wartości?
Nie. Osoba ochraniająca jest wyznaczona do ochrony, a nie do transportu. Osoba ochraniająca
asystuje osobie przenoszącej jednocześnie ją ochraniając.

223. Kto może być wyposażony w przepustkę specjalną „W” zwalniającą od kontroli

drogowej?

W taką przepustkę mogą być wyposażone tylko samochody specjalne.

224. Kto i na czyj wniosek wydaje przepustkę specjalną „W”?
Przepustkę wydaje komendant Policji na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej w której
funkcjonują wewnętrzne służby ochrony lub na wniosek przedsiębiorcy, który posiada koncesję na
ochronę osób i mienia w tym na wykonywanie konwojów.

225. Jaką dokumentację należy prowadzić w związku z konwojem?
Należy prowadzić następującą dokumentację:

•

umowa o świadczenie usług konwojowania;

•

książka konwojów (realizacji umowy);

•

opracowane tabele kodów;

•

książkę odpraw do służby konwojowej.

226. Co należy rozumieć przez tajemnicę państwową?
Tajemnica państwowa to wiadomość, której ujawnienie osobom nieupoważnionym może narazić na
szkodę obronność, bezpieczeństwo lub inny ważny interes Państwa np. przygotowanie obronne,
wyposażenie armii, produkcja uzbrojenia.

227. Co należy rozumieć pod pojęciem „tajemnica służbowa”?
Przez tajemnicę służbową należy rozumieć wiadomość nie stanowiącą tajemnicy państwowej
z którą osoba zapoznała się w związku z pełnieniem swoich obowiązków w państwowej,
samorządowej, społecznej bądź prywatnej jednostce organizacyjnej, a której ujawnienie może
narazić na szkodę uzasadniony interes społeczny lub tej jednostki.

228. Kiedy pracownik ochrony może zetknąć się z wiadomościami stanowiącymi tajemnicę

państwową?

Pracownik ochrony może zetknąć się z tego rodzaju tajemnicą zwłaszcza podczas wykonywania
zadań ochrony obiektów, obszarów bądź urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie.

229. Kto ustala wykaz wiadomości stanowiących tajemnicę państwową?
Istnieje urzędowy wykaz zakresu wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, który ustalają
kierownicy urzędów centralnych organów władzy i administracji państwowej.

230. Kto ustala wykaz wiadomości stanowiących tajemnicę służbową?
Wykaz taki ustalają kierownicy poszczególnych jednostek organizacyjnych.

231. Co należy rozumieć pod pojęciem tajemnicy zawodowej?
Tajemnica zawodowa obejmuje wiadomości jakie dana osoba uzyskała w związku z wykonywanym
zawodem, a ich ujawnienie mogłoby narazić na szkodę materialną lub niematerialną osobę której
ona dotyczy np. ujawnienie przez lekarza rodzaju choroby pacjenta może narazić go na utratę pracy.

232. Jakie są podstawy prawne ochrony tajemnicy?
Tajemnica państwowa i służbowa w tym także zawodowa podlega ochronie prawnej. Obowiązek
ochrony wynika m.in. z art. 49 Konstytucji RP, z Ustawy z dnia 14.12.1982r o ochronie tajemnicy
państwowej i służbowej, z przepisów kodeksu karnego (przestępstw przeciwko ochronie
informacji) z kodeksu pracy.

233. Na kim ciąży obowiązek zachowania tajemnicy państwowej?
Obowiązek taki ciąży na każdym do czyjej świadomości dotarła taka wiadomość. Może ona być
w różnej formie np. na piśmie, ustna, obraz, fotografia, rysunek, dźwięk przedmiot, urządzenie itp.

234. Na kim ciąży obowiązek zachowania tajemnicy służbowej?
Obowiązek taki ciąży na każdym pracowniku bez względu na zajmowane stanowisko, rodzaj
wykonywanej pracy, czy rodzaj stosunku pracy.

235. Jaką cechą tajności może być oznakowany dokument?
Są następujące cechy i stopnie tajności:

•

ś

ciśle tajne – oznacza się tajemnicę państwową o znaczeniu dla obronności

i bezpieczeństwa państwa;

•

tajne – pozostałe wiadomości stanowiące tajemnicę państwową;

•

poufne, zastrzeżone – oznacza się wiadomości stanowiące tajemnicę służbową.

236. Kto może zmienić stopień tajności dokumentów?
Stopień tajności może zmienić tylko ten kto taki stopień tajności nadał albo organ wyższego rzędu,
jeśli stopień tajności nadał podległy organ.

237. Jak długo trwa obowiązek zachowania tajności?
Obowiązek taki istnieje zarówno w czasie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu.

238. Kto może mieć dostęp do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową?
Dostęp do takich wiadomości może mieć tylko osoba upoważniona do dostępu do takich
wiadomości.
Upoważnienie takie może być udzielone osobie która:

•

jest obywatelem polskim;

•

daje rękojmię zachowania tajemnicy;

•

wykonuje pracę wymagającą dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową.

Na podstawie umów i zobowiązań międzynarodowych w określonych warunkach i w określonym
zakresie do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową może być dopuszczony cudzoziemiec.

239. Kto sprawuje nadzór nad przestrzeganiem tajemnicy?
Nadzór nad ochroną tajemnicy państwowej sprawują:

•

naczelne i centralne organy państwowe;

•

terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego w stosunku
do podległych jednostek;

•

kierownicy jednostek organizacyjnych.

240. Co należy rozumieć pod pojęciem prawa karnego?
Prawo karne jest to zespół norm prawnych zawierających nakazy i zakazy określonego zachowania
się oraz przewidujące konsekwencje w razie ich naruszenia, a ponadto określają zasady
odpowiedzialności.

241. Jak się dzieli prawo karne?
Prawo karne dzieli się na prawo karne materialne i prawo karne procesowe.

242. Co to jest prawo karne materialne?
Prawo karne materialne określa zakazy i nakazy określonego zachowania oraz zasady
odpowiedzialności. Mówi kto i za co odpowiada oraz jaka kara grozi za nieprzestrzeganie norm
nakazu lub zakazu.

243. Co to jest prawo karne procesowe?
Prawo karne procesowe to zespół norm określających sposób postępowania organów ścigania
i wymiaru sprawiedliwości zmierzających do ustalenia sprawców przestępstw, zebrania dowodów
ich winy lub niewinności, prowadzenia postępowania (dochodzenia lub śledztwa), a także
postępowania sądowego.

244. Co to jest prawo karne wykonawcze?
Prawo karne wykonawcze to zespół norm regulujących tryb i sposób wykonywania kary.

245. Jakie funkcje pełni prawo karne?
Prawo karne pełni następujące funkcje:

•

ochronne (chroni dobra);

•

gwarancyjne (zabezpiecza przed dowolnością postępowania organów ścigania);

•

sprawiedliwościowe (zaspokaja poczucie sprawiedliwości);

•

kompensacyjne (naprawianie zła, szkód).

246. Co należy rozumieć pod pojęciem ustawy karnej?
Pod tym pojęciem należy rozumieć każdy akt prawny, który zawiera normy nakazu i zakazu,
których naruszenie zagrożone jest karą. Przepisy te mają charakter ogólnie obowiązujący.

247. Jak można określić pojęcie „przestępstwa” na gruncie polskiego prawa karnego?
W zasadzie nie ma definicji przestępstwa jako takiego. Na podstawie art. 1. Kodeksu karnego
można jednak wywnioskować, że przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez
obowiązującą ustawę w czasie jego popełnienia, wyczerpujący ustawowe znamiona przestępstwo,
którego społeczna szkodliwość jest większa od znikomej, zawiniony, popełniony przez osobę po
ukończeniu 17 lat, a w niektórych sytuacjach po ukończeniu 15 lat.

248. Jak można określić strukturę przestępstwa?
Aby zdarzenie można było zakwalifikować jako przestępstwo muszą wystąpić łącznie następujące
elementy:

•

człowiek (tylko człowiek może popełnić przestępstwo);

•

czyn (działanie lub zaniechanie);

•

bezprawny (policjant pozbawiając człowieka wolności nie popełnia przestępstwa);

•

karalny (zagrożony karą);

•

karygodny (czyli społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomym);

•

zawiniony (wina umyślna lub nieumyślna).

249. Co należy rozumieć przez pojęcie „ustawowe znamiona czynu przestępczego”?
Przez znamiona czynu przestępczego należy rozumieć zespół cech charakteryzujących określony
typ przestępstwa. Cechy, które określają, że dany czyn jest przestępstwem opisane są w dyspozycji
każdego przepisu karnego, czyli przepis określa jakie musi być zachowanie człowieka, aby można
było nazwać je przestępstwem.
Na ustawowe znamiona czynu przestępczego składają się cztery podstawowe składniki:

•

przedmiot przestępstwa;

•

strona przedmiotowa;

•

podmiot przestępstwa;

•

strona podmiotowa.

250. Z jakich części składa się przepis karny?
Przepis karny składa się z dwóch części:

•

dyspozycji - określa ustawowe znamiona przestępstwa, czyli opisuje czyn którego
popełnienie grozi karą;

•

sankcji - określa jaka kara za ten czyn grozi.

251. Co to jest przedmiot przestępstwa?
Przedmiotem przestępstwa nazywamy dobra prawem chronione, które w wyniku czynu człowieka
zostały naruszone. Określone są one zawsze w dyspozycji przepisu karnego, np. życie, zdrowie,
mienie, cześć, bezpieczeństwo publiczne itp.

252. Co nazywamy stroną przedmiotową przestępstwa?
Strona przedmiotowa przestępstwa to zachowanie się człowieka. Jest to odpowiedź na pytanie co
zrobił człowiek i w jaki sposób np. zabił człowieka, zabił człowieka ze szczególnym
okrucieństwem. Od tego w jaki sposób człowiek popełnił czyn karalny zależy zagrożenie karą
i wysokość kary.

253. Co należy rozumieć przez pojęcie „podmiot przestępstwa”?
Podmiot przestępstwa to człowiek i tylko człowiek, który popełnia czyn zabroniony. Podmiotem
przestępstwa może być tylko osoba fizyczna. Człowiek, aby był podmiotem przestępstwa musi
odpowiadać pewnym ustawowym wymogom np. wiek od lat 17 (lub 15), stan psychiczny itp.

254. Co należy rozumieć przez pojęcie „strona podmiotowa przestępstwa”?
Strona podmiotowa przestępstwa to psychiczny stosunek sprawcy do czynu, jego pobudki,
działania, motywy itp.

255. Jak należy rozumieć słowo „czyn” jako jeden z elementów określających pojęcie

przestępstwa?

Czyn to określenie zachowania się człowieka. Zachowanie polega na działaniu tzn. człowiek coś
zrobił np. ukradł, zniszczył albo na zaniechaniu działania tzn. przepis nakazał mu coś zrobić, a tego
nie uczynił (np. przepis zobowiązuje do udzielenia pomocy człowiekowi będącemu
w niebezpieczeństwie, a my tej pomocy nie udzielamy itp.).Czyn jako zachowanie się musi mieć
swój zewnętrzny przejaw tj. skutek, który może być formalny lub materialny. Czyn ten musi być
czynem świadomym.

256. Na czym polega wina umyślna?
Wina umyślna zachodzi wtedy, gdy sprawca chce popełnić czyn zabroniony albo przewiduje jego
popełnienie, i na to się godzi. Wina umyślna występuje w dwóch postaciach:

•

w postaci zamiaru bezpośredniego tj. sprawca chce zabić człowieka i zabija,

•

w postaci zamiaru ewentualnego (zamiar wyjątkowy) polegającego na tym, że sprawca
przewiduje możliwość popełnienia czynu i na to się godzi np. sprawca z zemsty podpala
dom godząc się jednocześnie na to, że w płomieniach mogą zginąć ludzie.

257. Na czym polega wina nieumyślna?
Wina nieumyślna polega na tym, że sprawca nie mając zamiaru popełnić czynu zabronionego,
jednak go popełnia i na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach
mimo, że możliwość popełnienia czynu zabronionego przewidywał lub mógł przewidzieć.
Wina nieumyślna może występować w dwóch postaciach:

•

lekkomyślności, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego lecz
bezpodstawnie przypuszcza, że go uniknie np. kierowca w złych warunkach drogowych
jedzie szybko zdając sobie sprawę, że może spowodować wypadek, ale uważa, że go
uniknie bo jest dobrym kierowcą.

•

niedbalstwa, gdy sprawca nie ma świadomości, że może popełnić czyn zabronion, chociaż
na podstawie posiadanej wiedzy i doświadczenia życiowego powinien przewidzieć
możliwość popełnienia takiego czynu np. wykop bez zabezpieczenia.

258. Na czym polega tzw. „wina kombinowana”?
Z winą kombinowaną mamy do czynienia wtedy kiedy sprawca działa umyślnie tzn. chce popełnić
przestępstwo np. znęca się fizycznie i psychicznie nad żoną, przy czym skutek tego znęcania może
być nieumyślny np. pod wpływem tego znęcania żona popełnia samobójstwo.

259. Co należy rozumieć pod pojęciem „zagrożenie karą”, a „wyrok”?
Zagrożenie karą oznacza wysokość kary jaka grozi za dany czyn w ustawie karnej – dolna i górna
granica kary jaką sąd może wymierzyć np. kradzież z art.278 kk. W §1 zagrożona jest karą
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Oznacza to, że sąd za taki czyn może wymierzyć karę
pozbawienia wolności najniższą 3 miesiące, a najwyższą 5 lat. Wyrok natomiast oznacza karę jaką
sąd faktycznie za dane przestępstwo wymierzył np. 2 lata pozbawienia wolności.

260. Jakie kary przewiduje polskie prawo karne za przestępstwa?
Polskie prawo przewiduje następujące kary:

•

grzywnę (najniższa 10 stawek, najwyższa 360 stawek przy czym jedna stawka może być
najniższa 10 zł, najwyższa 2000 zł);

•

ograniczenie wolności (najkrócej 1 miesiąc, najdłużej 12 miesięcy);

•

pozbawienie wolności ( najkrócej1 miesiąc, najdłużej 15 lat);

•

25 lat pozbawienia wolności;

•

dożywotnie pozbawienie wolności.

261. Co należy rozumieć pod pojęciem kary ograniczenia wolności?
Kara ta polega na tym, że skazany nie przebywa w zakładzie karnym, a jest na wolności.
Jego wolność jest jednak ograniczona przez to że:

•

nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu;

•

jest zobowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, ma obowiązek udzielania
wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

262. Jak można określić prawo o wykroczeniach?
Prawo o wykroczeniach jak sama nazwa wskazuje dotyczy wykroczeń i ujęte jest w ustawach
z 20 maja 1971r.tj. w kodeksie wykroczeń, kodeksie postępowania w sprawach o wykroczeniach
i innych przepisach.

263. Co to jest wykroczenie?
Wykroczenie jest to czyn o cechach takich samych jak czyn przestępczy tj. czyn człowieka,
społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą
kary przy czym społeczna szkodliwość tego czynu jest znacznie niższa niż przy przestępstwach,
a więc może być znikoma, a ponadto kary za wykroczenia są niższe niż przy przestępstwach.

264. Jakie są różnice pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem?
Zasadnicza różnica polega na:

•

wykroczenie to lżejsze czyny i lżejsze kary;

•

wiele wykroczeń ma charakter uchybień porządkowych np. utrzymanie czystości,
przestrzeganie przepisów sanitarnych itp.;

•

w sprawach o wykroczenia w zasadzie rozpatrują kolegia ds. wykroczeń, a nie sądy.

265. Jakie kary przewidziane są w polskim prawie za wykroczenia?
Za wykroczenia przewidziane są następujące kary:

•

nagana;

•

grzywna w wysokości od 20 zł do 5.000 zł;

•

ograniczenie wolności do 1 miesiąca;

•

areszt od 5 do 30 dni.

266. Jakie są znamiona wykroczenia?
Znamiona wykroczenia są takie same jak przestępstwa. W obu przypadkach odróżniamy przedmiot
wykroczenia, stronę przedmiotową, podmiot wykroczenia, stronę podmiotową np. kradzież jako
wykroczenie wyróżnia od przestępstwa tylko wartość przedmiotu.(do 250 zł wykroczenie;, powyżej
przestępstwo).

267. Jak można przedstawić istotę „zbrodni” a jak „występku”?
Przestępstwa dzielą się na zbrodnie i występki. Kryterium takiego podziału jest ciężar gatunkowy
czynu i surowość grożącej kary.
„Zbrodnia” - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą

surowszą np. zabójstwo jest zbrodnią, gdyż art. 148 § 1 kk. przewiduje za nią karę
pozbawienia wolności od 8 lat. karą 25 lat albo karą dożywocia.

„Występek” - czyn zabroniony, zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczeni

wolności albo pozbawienia wolności przekraczającą 1 miesiąc.

268. Co należy rozumieć pod pojęciem „formy popełnienia przestępstwa”?
Kodeks karny przewiduje następujące formy popełnienia przestępstw:

•

przygotowanie do przestępstwa (jest karalne tylko wtedy, kiedy przepis wyraźnie o tym
mówi np. karalne jest przygotowanie do fałszowania dokumentów – art.270 kk.,
do fałszowania pieniędzy – art.310 kk.);

•

usiłowanie;

•

dokonanie (sprawstwo);

•

współsprawstwo;

•

podżeganie (nakłanianie do przestępstwa);

•

pomocnictwo (dostarczanie narzędzi, planów);

•

poplecznictwo (ukrywanie przestępców, zacieranie śladów);;

•

kierownictwo (kierowanie grupą przestępczą).

269. Co należy rozumieć pod pojęciem okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną?
Prawo karne przewiduje takie sytuacje, że czyn mimo, że wyczerpuje znamiona przestępstwa
to jednak w określonych w prawie sytuacjach sprawca nie popełnia przestępstwa ze względu na
wyłączenie bezprawności czynu lub winy sprawcy.

270. Jakie ustawowe okoliczności wyłączają odpowiedzialność karną?
Kodeks karny przewiduje w rozdziale III następujące okoliczności, które mogą wyłączyć
odpowiedzialność karną mimo, że nastąpiło zdarzenie o cechach (znamionach) przestępstwa:

•

obrona konieczna;

•

stan wyższej konieczności;

•

eksperyment;

•

błąd co do znamion przestępstwa;

•

błąd co do okoliczności wyłączających bezprawność lub winę;

•

nieświadomość bezprawności czynu;

•

niepoczytalność i poczytalność ograniczoną.

271. Na czym polega obrona konieczna?
Art. 25 §1 kk.. stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera
bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Oznacza to, że człowiek
uprawniony jest do obrony jakiegokolwiek dobra (życia, zdrowia, mienia, porządku publicznego)
jeżeli to dobro zostało poprzez zamach zaatakowane. W tej sytuacji mimo, że odpierający zamach
naruszy dobro napastnika np. zrani go, uszkodzi jego mienie, nie popełnia przestępstwa i nie ponosi
odpowiedzialności. Jest to prawo do obrony. Mienie czy inne dobro bronione musi stanowić dobra
osoby zaatakowanej. Może to być dobro innej osoby fizycznej czy prawnej. Ważne jest, aby dobro
było pod ochroną prawną.

272. Jakie muszą zaistnieć warunki, aby można było zastosować obronę konieczną?
Warunkami tymi są:

•

dobro zaatakowane musi być prawem chronione;

•

musi być to gwałtowny zamach człowieka(każdego człowieka bez względu na wiek, płeć
stan psychiczny);

•

zamach musi być bezprawny, czyli osoba dokonująca takiego zamachu nie miała do tego
prawa;

•

zamach musi być bezpośredni, czyli wystąpić „tu i teraz” ;

•

zamachu nie można w inny sposób uniknąć, jak tylko poprzez czynne działanie
odpierające zamach (nie musze uciekać, mam prawo do obrony);

•

sposób odpierania ataku musi wynikać z sytuacji i być stosowany w zakresie niezbędnym
do odparcia zamachu (sposób działania, użyte środki itp.).

273. Kiedy następuje przekroczenie obrony koniecznej?
Przekroczenie granic obrony koniecznej może nastąpić w dwóch przypadkach:

•

tzw. Eksces ekstensywny to jest wtedy, kiedy obrona jest przedwczesna lub spóźniona,
oznacza to, że podjęliśmy obronę przed rozpoczęciem zamachu bezpośredniego albo już
po zamachu;

•

eksces intensywny tzn. że przy odpieraniu ataku użyliśmy środka lub sposobu
niewspółmiernie większego niż to było konieczne do odparcia zamachu.

274. Jaka jest odpowiedzialność karna w przypadku przekroczenia granic obrony koniecznej?
W takich sytuacjach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpienie od
jej wymierzenia.

275. Na czym polega stan wyższej konieczności?
Art. 26 § 1 kk.. stanowi, że nie popełnia przestępstwa ten kto działa w celu uchylenia
bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionego prawem, jeżeli
niebezpieczeństwa tego nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą
niż dobro ratowane, oznacza to, że ratując np. tonącego człowieka użyjemy czyjejś łodzi, którą przy
tym uszkodzimy czy zatopimy to nie popełniamy przestępstwa, jeżeli użycie tej łodzi było
konieczne.

276. Jakie muszą zaistnieć warunki, aby uniknąć odpowiedzialności za działania w stanie

wyższej konieczności?

Aby można było mówić o działaniu w stanie wyższej konieczności muszą zaistnieć następujące
warunki:

•

musi wystąpić jakiekolwiek dobro prawem chronione;

•

dobro to musi być bezpośrednio zagrożone np. życie lub zdrowie, mienie na skutek pożaru
lub zalania itp.;

•

zagrożenia tego nie można inaczej uniknąć, jak tylko poświęcając inne dobro prawem
chronione np. dla zlikwidowania przecieku w wale ochronnym, aby uniknąć zalania
domów bierzemy sąsiadowi worki z piaskiem lub cementem;

•

muszą zaistnieć pewne proporcje między wartością dobra ratowanego i poświęcanego.
Dobro ratowane powinno mieć większą wartość niż dobro poświęcone.

277. W jakich sytuacjach są przekroczone granice stanu wyższej konieczności?
O przekroczeniu stanu wyższej konieczności mówimy, wtedy kiedy:

•

zagrożenie nie było bezpośrednie;

•

zagrożenia można było uniknąć w inny sposób;

•

nie zachowano proporcji między dobrem poświęconym, a dobrem ratowanym.

278. Kiedy eksperyment wyłącza odpowiedzialność karną?
Art. 27 § 1 kk. stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia
eksperymentu poznawczego, medycznego lub ekonomicznego, jeśli spodziewana korzyść ma
istotne znaczenie poznawcze. Oznacza to, że jeżeli w wyniku takiego eksperymentu nastąpił skutek,
który może mieć znamiona przestępstw, sprawca nie podlega odpowiedzialności np. w wyniku
eksperymentu medycznego człowiek stracił zdrowie. Eksperymentator nie odpowiada, jeżeli
eksperyment został przeprowadzony w określonych prawem warunkach.
Warunkami tymi są:

•

eksperyment winien mieć podstawy naukowe, oparty o poziom współczesnej wiedzy;

•

muszą być przewidywane istotne korzyści;

•

uczestnik eksperymentu musi wyrazić zgodę na udział w nim;

•

należy pouczyć uczestnika eksperymentu o grożących mu zagrożeniach i możliwościach
wycofania się w każdym stadium eksperymentu.

279. Na czym polega działanie w błędzie co do ustawowych znamion przestępstwa?
Art. 28 § 1 kk.. przewiduje, że nie popełnia przestępstwa umyślnie ten kto pozostaje w błędzie co
do okoliczności stanowiących jego znamię np. art.148 § 1 kk.. mówi „kto zabija człowieka podlega
karze”. Jest to zbrodnia którą można popełnić tylko umyślnie. Znamionem tego czynu jest między
innymi przedmiot przestępstwa tj. życie człowieka np. na polowaniu myśliwy strzela do
poruszającej się postaci sądząc że jest to dzik a faktycznie pozbawia życia człowieka. Działa zatem
w błędzie co do przedmiotu. Będzie odpowiadał nie z art. 148 kk.. a za nieumyślne spowodowanie
ś

mierci (art. 155 kk..).

280. Na czym polega działanie w błędzie co do okoliczności wyłączających odpowiedzialność?
Art. 29 kk.. stanowi, że nie popełnia przestępstwa , kto dopuszcza się czynu zabronionego będąc
w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności. Oznacza to, że np. nie popełnia
przestępstwa osoba, która zbudzona w nocy na skutek „dobijania się” do drzwi mieszkania
zareaguje uderzając napastnika w przeświadczeniu, że to włamywacz, a faktycznie okaże się że to
nietrzeźwy sąsiad, który pomylił drzwi. Zatem osoba, która tak zareagowała była przeświadczona,
ż

e odpiera zamach na swoje mienie. Działała ona więc w błędzie co do okoliczności zdarzenia.

281. Na czym polega nieświadomość bezkarności czynu?
Art. 30 kk..stwierdza, że nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego będąc
w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności np. cudzoziemiec jest przekonany, że tak
w jego kraju stosunki seksualne są dopuszczone z osobą powyżej 13 lat, a tymczasem w Polsce
dopiero z osobą powyżej lat 15. Działał więc w nieświadomości co do bezprawności jego czynu.

282. Kiedy niepoczytalność wyłącza odpowiedzialność karną?
Art. 31 § 1 kk.. stanowi, że nie popełnia przestępstwa ten kto z powodu choroby psychicznej,
upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu
rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. Każdorazowo, gdy zachodzi
wątpliwość co do stanu psychicznego sprawcy w momencie popełnienia czynu sąd lub prokurator
zarządza badania psychiatryczne sprawcy. Zawsze chodzi o stan w momencie popełnienia czynu.
Niepoczytalność może być całkowita (sprawca nie popełnia przestępstwa) bądź ograniczona
i wtedy sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

283. Jakie rozróżniamy typy przestępstw?
Czyn przestępczy może mieć postać:

•

podstawową;

•

kwalifikowaną (zaostrzona odpowiedzialność);

•

uprzywilejowaną (złagodzona odpowiedzialność) np.:

−

art. 148 § 1 kk.. kto zabija człowieka – typ podstawowy, zagrożony jest karą od 8 lat,
25 lat, dożywotnią karą pozbawienia wolności,

−

art. 148 § 2 kk.. kto zabija człowieka ze szczególnym okrucieństwem – typ
kwalifikowany, odpowiedzialność zaostrzona, minimum 12 lat, 25 lat, dożywocie,

−

art. 148 § 4 kk.. kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia – typ
uprzywilejowany, kara złagodzona od 1 roku do 10 lat.

284. Jak określić znamiona przestępstwa „zabójstwo”?
Przedmiotem ochrony prawnej, czyli przedmiotem przestępstwa jest życie ludzkie człowieka.
Podmiotem przestępstwa czyli sprawcą może być każdy człowiek. Strona podmiotowa czyli sposób
działania sprawcy np. przy pomocy broni palnej, noża, ze szczególnym okrucieństwem np. przez
przypalanie itp. Stroną podmiotową, czyli motywy działania sprawcy określimy w toku
postępowania jako np. zazdrość, spadek itp.

285. Wymień przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu?
Kodeks karny przewiduje następujące przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu: art.148 kk.
- zabójstwo człowieka. Przedmiotem ochrony prawnej jest życie człowieka-popełnić je może każdy.
Typ kwalifikowany-zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, zgwałceniem, rozbój z użyciem
broni palnej itd. Typ uprzywilejowany-zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia. Art.149 kk.
- dzieciobójstwo (przedmiotem ochrony prawnej jest życie noworodka, przestępstwa tego nie może
dopuścić się tylko matka i to pod wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem porodu
albo ze względu na znaczne zniekształcenie dziecka albo ze względu na szczególnie trudną sytuację
osobistą matki).

•

art. 150 kk.- eutanazja. Zabójstwo człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia
dla niego;

•

art. 151 kk.- namowa lub pomoc w samobójstwie. Odpowiada każdy, kto takie pomocy
udzielił;

•

art. 152 kk.- przerwanie ciąży za zgodą kobiety. Ochronie prawnej podlega płód.
Podmiotem przestępstwa – sprawcą - może być każdy. Typ kwalifikowany tego
przestępstwa to art.152 ma miejsce wtedy, kiedy płód osiągnął zdolność samodzielnego
ż

ycia;

•

art. 153 kk.- przerwanie ciąży bez zgody kobiety. Typ kwalifikowany, kiedy płód osiągną
zdolność samodzielnego życia;

•

art. 154 kk.- śmierć ciężarnej kobiety będąca następstwem przerwania ciąży;

•

art. 155 kk.- nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka;

•

art. 156 kk.- ciężki uszczerbek na zdrowiu. Ochroną prawną objęte jest zdrowie i życie
człowieka. Sprawcą może być każdy.

Przestępstwo występuje w trzech typach:

1.

typ podstawowy - pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, ciężkie kalectwo, ciężka
bądź nieuleczalna choroba itp.-kara przewidywana od 1 roku do 10 lat.

2.

typ uprzywilejowany - działanie nieumyślne, kara przewidywana do lat 3.

3.

typ kwalifikowany - zachodzi wtedy, kiedy w wyniku ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
nastąpiła śmierć człowieka. Zagrożenie karą od 2 do 12 lat.

•

art. 157 kk.- inne uszkodzenia ciała. Typ podstawowy tego przestępstwa to naruszenie
czynności narządu ciała inne niż w art. 156. Zagrożenie karą od 3 miesięcy do 5 lat. typ
uprzywilejowany – jeśli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwał nie
dłużej niż 7 dni. Zagrożenie karą grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienie wolności
do lat 2;

•

art. 158 kk.- udział w bójce lub pobiciu człowieka, gdzie życie człowieka naraża się na
niebezpieczeństwo. Podmiotem przestępstwa jest każdy kto bierze udział w bójce lub
pobiciu człowieka.

Przestępstwo ma dwa typy kwalifikowane:

1.

jeśli następstwem bójki jest ciężki uszczerbek na zdrowiu,

2.

jeżeli następstwem jest śmierć człowieka.

•

art. 159 kk. - użycie w bójce lub pobicie człowieka niebezpiecznym narzędziem.
Odpowiada tylko ten kto takiego narzędzia używa.

•

art. 160 kk. - narażenie człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszkodzenia ciała typ kwalifikowany- jeśli sprawca miał obowiązek opieki nad tym
człowiekiem.

•

art. 161 kk. - narażenie na zarażenie chorobą HIV lub weneryczną, nieuleczalną.
Warunkiem odpowiedzialności jest to, że osoba ta ma świadomość, że jest chora.

•

art. 162 kk. - nie udzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu
grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu. Warunkiem odpowiedzialności jest to, że osoba nie udzielająca pomocy mogła ją
uczynić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo.

286. Wymień przestępstwa przeciwko wolności.?

•

art. 189 kk. - pozbawienie wolności człowieka. Odpowiada z tego artykułu każdy, kto
bezprawnie pozbawia człowieka wolności. Zagrożenie karą jest od 3 miesięcy do 5 lat.
Postać kwalifikowana tego przestępstwa to pozbawienie wolności dłużej niż 7 dni lub jeśli
połączone było ze szczególnym udręczeniem, zagrożone karą od 1 roku do 10 lat.

•

art. 190 kk. - groźba karalna tzn. odpowiada ten kto grozi innej osobie popełnieniem
przestępstwa na jego szkodę lub na szkodę osoby najbliższej. Groźba musi wzbudzić
w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona.

•

art. 191 kk. - zmuszanie przemocą lub groźbą bezprawną do określonego działania lub
zaniechania działania człowieka. Postać kwalifikowana tego przestępstwa to wymuszenie
zwrotu wierzytelności.

•

art. 192 kk. - zabieg leczniczy bez zgody pacjenta.

•

art. 193 kk. - naruszenie miru domowego – najście na mieszkanie, lokal, ogród itp.
wbrew zgody osoby uprawnionej.

287. Wymień przestępstwa przeciwko mieniu?.
Przestępstwami takimi są:

•

art. 278 kk. kradzież cudzej rzeczy ruchomej. Artykuł ten obejmuje także kradzież

•

programów komputerowych, kradzież energii, a także karty do bankomatu.

•

art. 279 kk.- kradzież z włamaniem polega na tym, że sprawca aby dokonać zaboru mienia
musi pokonać przeszkodę zabezpieczającą to mienie (drzwi, okno, kraty itp.).

•

art. 280 kk.- rozbój polega na tym, że sprawca aby wejść w posiadanie cudzej rzeczy
używa przemocy wobec osoby lub grozi jej natychmiastowym użyciem tej przemocy.
Postać kwalifikowana tego czynu to użycie broni palnej, noża, lub innego
niebezpiecznego narzędzia

•

art. 281 kk.- kradzież rozbójnicza polega na tym, że sprawca wszedł w posiadanie cudzej
rzeczy i bezpośrednio po kradzieży, aby utrzymać tę rzecz używa przemocy lub groźby
wobec osoby, która chce mu ją odebrać.

•

art. 282 kk.- wymuszenie rozbójnicze polega na tym, że sprawca w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo mienie zmusza inną
osobę do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym, są to tzw. Okupy. Art. 283 kk.
- jest to postać uprzywilejowana art. 282 kk., czyli w wypadku mniejszej wagi czynu.

•

art. 284 kk.- przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej lub praw majątkowych. Różnica
polega na tym, że mienie jest już w posiadaniu przywłaszczyciela i po prostu tego mienia
nie oddaje. Nie ma tu zatem elementu zaboru. Postać uprzywilejowana to przypadek
mniejszej wagi.

•

art. 285 kk.- nielegalne podłączenie się do urządzeń telekomunikacyjnych, czyli kradzież
impulsów telefonicznych.

•

art. 286 kk.- oszustwo, czyli doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego
rozporządzania własnym lub cudzym mieniem dla osiągnięcia korzyści majątkowej.

•

art. 287 kk.- oszustwo komputerowe. Polega na tym, że sprawca w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej w różny sposób wpływa na gromadzone i przetwarzane dane
(zmienia,usuwa itp.)

•

art. 288 kk.- uszkodzenie lub zniszczenie cudzej rzeczy.

•

art. 289 kk.- zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użytku. Postać kwalifikowana jeśli
sprawca włamuje się do pojazdu, porzuca pojazd w stanie uszkodzonym albo używa
przemocy lub groźby.

•

art.290 kk.- wyrąb drzewa jeśli wartość drzewa jest większa niż 75 zł.

•

art.291 kk.- paserstwo. Polega na nabyciu lub pomocy w zbyciu rzeczy uzyskanych
za pomocą czynu zabronionego (z kradzieży,włamania,przemytu.). Paserstwo może być
popełnione w czterech postaciach:

−

nabycia;

−

pomocy w zbyciu;

−

przyjęcie;

−

pomocy w ukryciu.

Postać uprzywilejowana to paserstwo nieumyślnie. Postać kwalifikowana to rzeczy o znacznej
wartości (art.292 § 2 kk.).

288. Wymień wykroczenia przeciwko mieniu o mniejszej wartości?
Wykroczenia dotyczą mienia o mniejszej wartości i tak:

•

art. 119 kodeksu wykroczeń stanowi, że odpowiedzialności z tego artykułu podlega ten
kto kradnie lub przywłaszcza mienie o wartości nie przekraczającej 250 zł,

•

art. 120 kw.- wyrąb drzewa z lasu- wartość drzewa nie może przekroczyć 75 zł.

•

art. 121 kw.-wyłudzenie przejazdu koleją lub innym środkiem. Warunkiem
odpowiedzialności jest, aby podejrzany był już karany dwukrotnie karą pieniężną, czyli
z art. 120 kw.- Odpowiada ten, kto poraz trzeci w ciągu roku wyłudza przejazd.

•

art. 122 kw.- paserstwo zarówno umyślne jak i nieumyślne. Wartość mienia będącego
przedmiotem paserstwa nie może przekroczyć 250 zł, a drzewa 75 zł.

•

art. 123 kw.- kradzież ogrodowa w nieznacznej ilości np. warzyw, owoców, kwiatów.

•

art. 124 kw.- umyślne zniszczenie mienia przy czym wartość tego mienia nie może
przekroczyć 250 zł

•

art. 125 kw.- odpowiedzialność z tego artykułu ponosi ten, kto przywłaszcza sobie cudzą
rzecz znalezioną albo przybłąkane zwierze. Przy czym odpowiedzialność jest dopiero po
14 dniach od dnia znalezienia tzn. jeżeli sprawca w ciągu 14 dni nie zawiadomi
o znalezieniu Policji lub innego organu.

•

art. 126 kw.- kradzież rzeczy nie majątkowych np. zdjęć, dokumentów.

•

art. 127 kw.- samowolne użycie cudzego mienia np. roweru.

•

art. 128 kw.- urządzanie gier hazardowych w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.
Przepadkowi ulegają pieniądze i inne urządzenia (np. ruletka).

•

art. 129 kw.- wyrób lub posiadanie wytrychów, jeśli ktoś zajmuje się tym zawodowo
podlega odpowiedzialności z tego tytułu.

289. Jakie są ustawowe ograniczenia w stosowaniu przepisów kodeksu wykroczeń?
Przepisy kodeksu wykroczeń nie mają zastosowania, jeśli przedmiotem kradzieży, paserstwa,
zniszczenia jest broń, amunicja, materiały wybuchowe, bądź kradzież nastąpiła w drodze włamania,
rozboju, groźby. W tych przypadkach wartość mienia nie ma znaczenia i odpowiedzialność
wówczas jest z kodeksu karnego.

290. Co nazywamy postępowaniem karnym?
Postępowaniem karnym nazywamy zespół czynności określonych w przepisach prawnych,
zmierzających do realizacji przepisów prawa karnego materialnego. Oznacza to zespół czynności
zmierzających do ustalenia, czy nastąpiło naruszenie prawa (czy popełniono przestępstwo), kto jest
jego sprawcą, ustalenie dowodów winy sprawcy, przeprowadzenie postępowania sądowego,
wymierzenie kary albo uniewinnienie oskarżonego.

291. Jakie są źródła prawa karnego procesowego?
Ź

ródłami polskiego prawa karnego procesowego są:

•

Ustawa z dn.06.06.1997 roku zwana Kodeksem postępowania karnego;

•

Ustawa z dn.06.06.1997 roku są to przepisy wprowadzające Kodeks postępowania
karnego;

•

przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego;

•

ratyfikowane umowy międzynarodowe;

•

rozporządzenia wykonawcze wydane na podstawie upoważnienia ustawowego.

292. Kogo dotyczą przepisy prawa karnego procesowego (czyje postępowanie i zachowanie
regulują)?
Przepisy te regulują postępowanie organów państwowych (sądów, prokuratury, Policji itp.) oraz
uczestników

postępowania

karnego

tj.

oskarżonych,

obrońców,

ś

wiadków,

biegłych,

pokrzywdzonych itp.

293. Kto zgodnie z Kodeksem postępowania karnego jest uczestnikiem procesowym?
Uczestnikami procesowymi są:

•

organy procesowe tj. sąd, prokuratura, policja, UOP;

•

strony procesowe tj. oskarżyciel publiczny, posiłkowy, prywatny, pokrzywdzony, powód
cywilny, oskarżony;

•

przedstawiciele procesowi tj. obrońca, pełnomocnik;

•

pomocnicy procesowi tj. tłumacz, protokolant, specjaliści;

•

ś

wiadkowie i biegli.

294. Jakie funkcje spełnia proces karny ?
Proces karny realizuje podstawowe funkcje, a mianowicie:

•

oskarżenie - polegające na wszczęciu procesu, gromadzeniu środków dowodowych,
postawienia w stan oskarżenia, popieranie oskarżenia na rozprawie;

•

obrona - polega na zbieraniu dowodów niewinności oskarżonego oraz ustalenie wszelkich
okoliczności korzystnych dla oskarżonego;

•

sądzenie - rozpoznanie sprawy i jej rozstrzygniecie.

295. Jakie są etapy postępowania karnego?

•

postępowanie przygotowawcze (dochodzenie, śledztwo);

•

postępowanie przed sądem;

•

postępowanie wykonawcze (odbywanie kary).

296. Wymień podstawowe zasady procesowe?
Zasadami tymi są między innymi:

•

zasada ścigania przestępstw z urzędu (wyjątkiem od tej zasady są przestępstwa ścigane w
trybie prywatno-skarbowym i na wniosek pokrzywdzonego);

•

zasada skargowości oznacza, że wszczęcie postępowania sądowego może nastąpić tylko
na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu;

•

zasada kontradyktoryjności (sporności) – oznacza równouprawnienie stron i walkę
na argumenty przed sądem;

•

zasada prawdy- oznacza, że dążeniem stron winno być ustalenie prawdy obiektywnej;

•

zasada domniemania niewinności - jest to jedna z naczelnych zasad procesu karnego.
Oznacza ona, że oskarżonego tak długo uważa się za niewinnego dopóki wina nie zostanie
stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu;

•

zasada jawności procesu- oznacza, że zarówno proces jak i czynności procesowe dokonane
są jawnie, strony mają dostęp do akt i każdy ma dostęp do sali w której odbywa się
rozprawa, w szczególnych sytuacjach istnieją ograniczenia tej zasady np. ze względu na
tajemnicę państwową, dobra osobiste stron itp. Istnieją także inne zasady jak zasada
ustności, bezpośredniości, czy szybkiego działania.

297. Jak można określić pojęcie światka na gruncie prawa karnego procesowego ?
Ś

wiadek to taka osoba fizyczna, która w prawidłowy sposób wezwana przez uprawniony organ

procesowy do złożenia zeznań na okoliczności postępowania karnego toczącego się przeciwko
innej osobie, składa zeznania o faktach i właściwościach, które spostrzegła.

298. Jakie obowiązki na światka nakłada kodeks postępowania karnego ?
Obowiązkami tymi są:

•

stawienie się na rozprawę i złożenia zeznań (art. 177 kpk.);

•

obowiązek zeznania prawdy i obowiązek niczego nie ukrywania (art. 188 kpk.);

•

obowiązek złożenia przyrzeczenia i obowiązek poddania się badaniom, oględzinom
(art. 92 kpk.).

299. Na czym polega obowiązek stawienia się na wezwanie?
Każdy kto został prawidłowo wezwany do złożenia zeznań w charakterze światka ma obowiązek
stawienia się w wyznaczonym miejscu i czasie. Wezwanie może wystawić uprawniony organ
procesowy np. sąd, prokuratura, kolegium ds. wykroczeń itp. Jeżeli świadek się nie stawi może być
doprowadzony przez Policję, a także ukarany przez sąd lub prokuratora.

300. Na czym polega obowiązek złożenia zeznań?
Ś

wiadek nie może odmówić zeznań, jeśli inne przepisy nie zwalniają go od takiego obowiązku.

301. Na czym polega obowiązek zeznania prawdy?
Ś

wiadek jest zobowiązany w czasie składania zeznań do mówienia prawdy. Jeśli skłamie,

a to zostanie mu udowodnione może ponieść za to odpowiedzialność karną.

302. Na czym polega obowiązek niczego nie ukrywania?
Ś

wiadek nie tylko, że ma obowiązek mówienia prawdy, ale także musi mówić wszystko co wie

w sprawie, a więc zeznania muszą być pełne.

303. Na czym polega obowiązek złożenia przyrzeczenia ?
Ś

wiadek jest zobowiązany do złożenia przyrzeczenia, że będzie mówił prawdę i niczego nie ukryje.

Ś

wiadek składa przyrzeczenie przed rozpoczeńciem zeznań powtarzając treść przyrzeczenia

zawartą w art. 188 kpk.

304. Czy sąd może odstąpić od przyjęcia przyrzeczenia ?
Tak, może za zgodą stron procesu.

305. Od kogo nie odbiera się przyrzeczenia ?
Przyrzeczenia nie odbiera się od:

•

od osoby, która nie ukończyła 17 lat;

•

gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że świadek z powodu zaburzeń psychicznych
nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia przyrzeczenia;

•

gdy świadek jest osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa będącego przedmiotem
postępowania;

•

gdy świadek jest osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa będącego przedmiotem
postępowania;

•

gdy świadek był prawomocnie skazany za fałszywe zeznania.

306. Kiedy świadek ma obowiązek poddania się badaniom i oględzinom ?
Ś

wiadka można poddać badaniom i oględzinom w zasadzie tylko za jego zgodą. Świadek nie może

jednak odmówić poddania się badaniom i oględzinom w takich sytuacjach:

−

jeśli karalność czynu zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego np. zachodzi potrzeba ustalenia
czy nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała z art. 156 kk., czy też inne uszkodzenia ciała z art. 157
kk.. Badanie nie może być jednak połączone z zabiegiem chirurgicznym bądź obserwacją w
szpitalu;

−

jeśli istnieje wątpliwość co do stanu psychicznego światka – może być przesłuchany przy
udziale lekarza lub biegłego psychologa.

307. Czy świadek zawsze musi wypełnić obowiązki wynikające z Kodeksu postępowania

karnego ?

Ś

wiadek musi wypełnić obowiązki nałożone na niego przez kodeks postępowania karnego chyba,

ż

e na mocy odpowiednich artykułów tego kodeksu zostanie z tych obowiązków zwolniony.

Zwolnienia z tych obowiązków stają się jednocześnie uprawnieniami świadka jak np. art. 185 kpk.
Zwalnia świadka od obowiązku składnia zeznań, jeśli oskarżony jest w stosunku do świadka osobą
szczególnie bliską.

308. Kto nie może być świadkiem w tej samej sprawie ?
Nie może występować jako świadek:

•

sędzia w prowadzonej przez siebie sprawie;

•

prokurator w prowadzonym przez siebie postępowaniu;

•

biegły w sprawie, w której występuje jako biegły;

•

oskarżony, gdyż składa on wyjaśnienia jako oskarżony i może mówić co chce.

309. Jakie są uprawnienia świadka wynikające z przepisów kpk. ?
Uprawnienia świadka można ująć jako prawo do:

•

ochrony prawno-karnej;

•

nie występowania w charakterze świadka;

•

odmowy zeznań ze względu na tajemnicę państwową;

•

odmowy zeznań ze względu na tajemnicę służbową;

•

odmowy zeznań dotyczących osoby najbliższej;

•

uchylenie się od odpowiedzi na niektóre pytani;

•

zwrotu kosztów przejazdu i utraconych zarobków.

310. Na czym polega ochrona prawno – karna świadka ?
Kodeks postępowania karnego w art. 184 przewiduje możliwość zachowania w tajemnicy danych
osobowych świadka. Może to mieć miejsce, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa zagrożenia życia,
zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej.
Decyduje o tym sąd lub prokurator ponadto istnieje tzw. Instytucja świadka koronnego, która
w określonych sytuacjach zapewnia świadkowi bezkarność za popełnione przestępstwa.

311. Na czym polega prawo do nie występowania w charakterze świadka ?
Prawo do nie występowania w charakterze świadka może mieć postać:

•

bezwzględnego zakazu przesłuchania (albo bezwzględny zakaz dowodowy) i dotyczy:

−

obrońcy, co do faktów o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej;

−

duchownego co do faktów o których dowiedział się przy spowiedzi.

•

względny zakaz przesłuchania:

−

dotyczy osób obowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej, służbowej
i zawodowej, a także osób najbliższych dla oskarżonego.

312. Na czym polega prawo do odmowy zeznań ze względu na tajemnicę państwową ?
Prawo do odmowy zeznań ze względu na tajemnicę państwową reguluje art. 179 kpk. który
stanowi, że można przesłuchać osobę w charakterze świadka na okoliczności objęte tajemnicą
państwową tylko po zwolnieniu tych osób od obowiązku zachowania tajemnicy przez uprawniony
organ przełożony. O zwolnienie świadka z obowiązku zachowania tajemnicy występuje
z wnioskiem sąd lub prokurator. Zatem sąd nie może zwolnić świadka od obowiązku zachowania
tajemnicy państwowej.

313. Kiedy organ przełożony może odmówić zwolnienia świadka od obowiązku zachowania

tajemnicy państwowej ?

Tylko wtedy, gdyby złożenie zeznania wyrządzić mogło poważną szkodę państwu.

314. Na czym polega prawo świadka do odmowy zeznań ze względu na tajemnicę służbową ?
Prawo do odmowy zeznań ze względu na tajemnicę służbową lub zawodową reguluje art. 180 kpk.
Zwolnić z obowiązku tajemnicy służbowej lub zawodowej może sąd lub prokurator.

315. Kiedy adwokaci, lekarze lub dziennikarze mogą być przesłuchiwani przez sąd lub

prokuratora na okoliczność faktów objętych tajemnicą służbową lub zawodową ?

Mogą być przesłuchiwani tylko wtedy, gdy to jest niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości,
a okoliczności te nie mogą być ustalone na podstawie innych dowodów.

316. Czy dziennikarz ma prawo podczas przesłuchania nie ujawniać swego informatora,

a kiedy musi go ujawnić ?

Dziennikarz ma prawo nie ujawniać informatora jednak musi to zrobić, gdy wiadomości o których
ma zeznawać dotyczą przygotowań, usiłowań lub dokonań najcięższych przestępstw o których
mowa w art. 240 kk. tj. np. eksterminacji ludności – art. 118 kk.. zamach stanu art. 127 kk. itp.

317. Na czym polega prawo świadka do odmowy zeznań ze względu na osobę najbliższą ?
Art. 182 kpk przewiduje, że osoba najbliższa ma prawo odmowy zeznań.Osobę najbliższą określa
art. 115 § 11 kk.. Są to między innymi małżonek, rodzice, dzieci, rodzeństwo.

318. Na czym polega prawo światka do uchylenia się od odpowiedzi na niektóre pytania ?
Ś

wiadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić

jego lub osobę niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwa lub wykroczenia. Ponadto
ś

wiadek może żądać, aby przesłuchano go na rozprawie z wyłączeniem jawności, jeżeli treść

zeznań mogłaby narazić na hańbę jego lub osobę najbliższą.

319. Kto to jest osoba pokrzywdzona ?
Pokrzywdzony w myśl przepisów kpk. Jest osobą fizyczna lub prawna, której dobro prawem
chronione zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Za pokrzywdzonego
uważa się także zakład ubezpieczeń w zakresie w jakim pokrył szkodę wyrządzoną
pokrzywdzonemu lub jest zobowiązany do jej pokrycia.

320. Czy pokrzywdzony jest stroną w procesie karnym i w jakiej roli może wystąpić ?
Tak pokrzywdzony jest stroną w procesie i może wystąpić w roli:

•

pokrzywdzonego;

•

oskarżyciela posiłkowego – art. 53 kpk;

•

oskarżyciela prywatnego – art. 59 kpk;

•

powoda cywilnego;

•

jako źródła dowodu ~ świadka.

321. Jakie uprawnienia w świetle kpk posiada pokrzywdzony ?
Pokrzywdzony ma prawo do:

•

złożenia zawiadomienia o przestępstwie;

•

składania wniosków o dokonanie czynności procesowych w toku śledztwa czy
dochodzenia;

•

zgłaszania powództwa cywilnego z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń;

•

wnoszenia zażaleń na postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego.

•

wnoszenia zażaleń na postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania
przygotowawczego;

•

wnoszenia zażaleń postanowienia prokuratora co do dowodów rzeczowych w sytuacjach
kiedy postępowanie zostało umorzone;

•

udziału w czynnościach dowodowych;

•

przeglądu akt postępowania umorzonego.

322. Czy cudzoziemiec może korzystać z praw pokrzywdzonego wynikających z kpk. ?
Tak. Cudzoziemiec jeśli został pokrzywdzony korzysta w pełni z przysługujących praw
pokrzywdzonego.

323. Na czym polega uprawnienie pokrzywdzonego do zgłaszania powództwa cywilnego ?
W postępowaniu karnym np. o kradzież samochodu pokrzywdzony może wystąpić jako powód
cywilny stawiając wniosek o zabezpieczenie swych roszczeń odszkodowawczych. W tym celu
poszkodowany musi najpóźniej do czasu rozpoczęcia rozprawy głównej o kradzież zgłosić
powództwo cywilne.

324. Na czym polega instytucja „ujęcia osoby” na podstawie przepisów kpk. ?
Na podstawie art. 243 § 1 kk. każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli
zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. Osobę ujętą należy
niezwłocznie oddać w ręce Policji.

325. Kto może zatrzymać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa ?
Osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa może zatrzymać tylko Policja i to wtedy, kiedy
istnieje uzasadnione przypuszczenie, że osoba ta popełniła przestępstwo i zachodzi obawa ucieczki
lub ukrycia się albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości
(podstawa prawna art. 244 kpk).

326. Na czym polega społeczny obowiązek powiadamiania o przestępstwie ?
Społeczny obowiązek powiadomienia o przestępstwie wynika z art. 304 kpk., który mówi że „każdy
dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma obowiązek zawiadomienia
o tym prokuratora lub Policję”. Społeczny obowiązek tzn. że nie ma prawnego nakazu, a jedynie
ustawodawca odwołuje się do postawy obywatelskiej i moralnej osoby. Nie spełnienie tego
społecznego obowiązku nie rodzi skutków prawnych.

327. Na czym polega prawny obowiązek powiadamiania o popełnieniu przestępstwa ?
Prawny obowiązek powiadamiania o przestępstwach ściganych z urzędu odnosi się do instytucji
państwowych i samorządowych. Art. 304 § 2 kpk. Nakłada obowiązek prawny na instytucje
państwowe i samorządowe powiadamiania o przestępstwach ściganych z urzędu, ale dotyczy to
tylko sytuacji, gdzie instytucje dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa w związku ze swoją
działalnością. Tak więc np. dyrektor instytucji państwowej lub samorządowej nie może nie
zawiadomić prokuratora o przywłaszczeniu pieniędzy przez kasjerkę. Ma on prawny obowiązek
zawiadomienia, jeśli tego nie zrobi może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

328. W jakich przypadkach obywatel może uchylić się od odpowiedzialności, kiedy

nie zawiadomi o przestępstwach o których wiedział, a są określone w art. 240 kk.?

Nie popełnia przestępstwa z art. 240 kk. (nie zawiadomienie o przestępstwie) ten kto zaniechał
zawiadomienia o przestępstwie mając dostateczną podstawę do przypuszczenia, że organa ścigania
wiedzą o przygotowaniu, usiłowaniu lub dokonaniu albo zapobiegł przygotowaniu lub usiłowaniu
albo też zaniechał zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu
lub najbliższym.

329. Czy są wyjątki od zasady, że obywatel ma tylko społeczny obowiązek powiadomienia

o przestępstwie ?

Tak są takie wyjątki ściśle określone w przepisach prawa. Wyjątki takie określa art. 240 kk.. który
stanowi „kto mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub
dokonaniu czynu zabronionego w art. 118, 127, 128, 130, 134, 140, 148, 163, 166 lub 252kk.- nie
zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia
wolności do 3 lat. Oznacza to, że generalnie obywatel ma społeczny obowiązek zawiadomienia
o przestępstwie ściganym z urzędu, ale jeśli ma wiadomość o przestępstwach wymienionych w art.
240 kk., a są to przestępstwa najcięższe np.:

•

118 – dot. Eksterminacji ludności;

•

127 – pozbawienie niepodległości;

•

128 – zamachu stanu,

to ma prawny obowiązek powiadomienia. Jeśli tego nie zrobi naraża się na odpowiedzialność karną.
W przypadku przygotowania do przestępstwa odpowiedzialność zachodzi tylko wtedy, kiedy
przepis mówi, że przygotowanie jest karalne.

330. Wymień 7 tzw. „złotych pytań”?

•

co się wydarzyło?

•

gdzie?

•

kiedy?

•

w jaki sposób?

•

za pomocą czego dokonano czynu?

•

dlaczego?

•

kto jest pokrzywdzonym i kto sprawcą?

331. Czym zajmuje się kryminologia ?
Jest nauką, która bada przestępstwo, przestępczość oraz funkcjonowanie środków przeciwdziałania
przestępczości. Jest nauką o przestępstwie i przestępcy, o objawach i przyczynach przestępczości
i innych związanych z nią zjawiskach patologii społecznej oraz o metodach ich eliminacji.

332. Czym zajmuje się wiktymologia?
Ofiarą przestępstwa.

333. Wymień okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną?

•

Ze względu na brak bezprawności:

−

obrona konieczna – art. 25 kk.

−

stan wyższej konieczności – art. 26 kk.

−

eksperyment – art. 27 kk.

•

Ze względu na brak winy:

−

błąd – art. 28 – 30 kk.

−

niepoczytalność – art. 31 kk.

334. Wymień przynajmniej trzy rodzaje systemów alarmowych stosowanych do ochrony

budynków, pomieszczeń oraz pojazdów podczas przechowywania i transportowania
wartości pieniężnych?

•

systemy alarmowe włamania;

•

telewizyjne systemy nadzoru;

•

systemy kontroli dostępu;

•

systemy alarmowe osobiste;

•

systemy transmisji alarmu;

•

systemy alarmowe napadowe;

•

samochodowe systemy alarmowe;

•

systemy alarmowe mieszane oraz systemy alarmowe zintegrowane.

335. Scharakteryzuj dwie fazy negocjacji.

•

faza emocjonalna – każdy z uczestników zarówno sprawca jak i negocjator znajduje się na
najwyższym poziomie pobudzenia emocjonalnego.Wskazana jest maksymalna kontrola
własnych emocji i umożliwienie odreagowania słownego przez sprawcę (technika
wentylacji). Żadne argumenty racjonalne nie trafią, sprawca nie kontrolując się zdradza
dużo informacji o sobie.

•

faza racjonalności – w miarę upływu czasu następuje stopniowo zmniejszenie się
ogólnego napięcia emocjonalnego i wzrost poziomu racjonalności. Można rozpocząć fazę
pertraktacji. Zaczynają do sprawcy docierać racjonalne argumenty, pojawia się tendencja
do ustępstw.

336. Wymień i omów podstawowe zjawiska patologii społecznej.

•

alkoholizm – rujnuje zdrowie, wpływa negatywnie na psychikę, jest źródłem
przestępczości, przyczyną nieszczęść i tragedii ludzkich. Większość sprawców
przestępstw kryminalnych w chwili dokonania czynu znajdowała się pod wpływem
alkoholu;

•

pasożytnictwo społeczne i bezrobocie – środki na życie czerpane są z przestępstwa lub
w związku z przestępstwem. Osoby tej kategorii „sieją” pogardę do pracy. Prawie połowa
kryminalistów w chwili popełnienia przestępstwa nigdzie nie pracowała;

•

przestępczość powrotna – recydywa – wzory sprzecznego z prawem zachowania się
„promieniują” na otoczenie i zachęcają do prób dokonywania przestępstw, zwłaszcza

przez osoby młode i niedoświadczone życiowo. Recydywiści to oficerowie sztabowi
przestępczej armii;

•

narkomania – rodzi wielokierunkową przestępczość, a w szczególności: kradzież środków
narkotycznych, fałszerstwa recept lekarskich, w celu zdobycia środków na zakup
narkotyków;

•

prostytucja – proceder ze swej natury stwarza okazje do popełniania przestępstw. Np.
działanie tzw. „żuli” czyli młodych mężczyzn którzy oferują swoje usługi
homoseksualistą, a następnie dokonują na nich napadów rabunkowych i dopuszczają się
do rozbojów. Na melinach prostytuckich rodzą się plany popełnienia przestępstw. Dzieci
prostytutek od samego początku swojego życia widzą negatywne wzorce. Są one
„zwierciadłem rodziny” odbijającym wszystko to, co się w niej dzieje, kształtującym
negatywne wzorce osobowości dzieci;

•

zaniedbania opiekuńcze małoletnich – powiązane z prostytucją. Dzieci z rodzin rozbitych,
alkoholików, prostytutek, osób karanych – to główna baza przyszłych przestępstw
kryminalnych;

•

ucieczki osób z miejsc prawnej izolacji – (zakładów karnych, poprawczych, aresztów),
dokonują one około 35000 przestępstw rocznie. Są to przeważnie kradzieże, rozboje,
zgwałcenia. Szczególnie aktywni są uciekinierzy z zakładów poprawczych;

•

nie właściwe zabezpieczenie mienia – brak ogrodzenia,oświetlenia terenu, okratowania,
sygnalizacji alarmowej, dozoru osobowego. Duże zaniedbania w tym zakresie właścicieli
i właścicieli obiektów. Taka sytuacja zachęca do dokonywania włamań i kradzieży.

337. Jakie elementy powinna zawierać notatka służbowa pracownika ochrony z ujęcia osoby ?

•

dane personalne ujętej osoby;

•

data, godzina i miejsce ujęcia;

•

przyczyna ujęcia;

•

data i godzina poinformowania oraz przekazania osoby Policji;

•

numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony;

•

informacja o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

338. Wymień przypadki stosowania przez pracownika ochrony pałki obronnej

wielofunkcyjnej.

W razie:

•

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub pokonywania czynnego oporu;

•

odpierania zamachu na chronioną osobę;

•

przeciwdziałania kradzieżą lub niszczeniu mienia.

339. Wymień rodzaje pierścieni ochrony.

•

zewnętrzne;

•

ś

rodkowy;

•

wewnętrzny.

340. Wymień przypadki w których pracownik ochrony może stosować paralizator

elektryczny.

W przypadkach:

•

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronionej;

•

pokonywania czynnego oporu;

•

bezpośredniego pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko
dobrom chronionym;

•

przeciwdziałania kradzieżą lub niszczeniu mienia;

•

ujęciu osoby.

341. Jakie urządzenia obejmują techniczne środki ochrony obiektu ?

•

urządzenia zaporowe;

•

urządzenia alarmowe.

342. Podaj pojęcie jednostki obliczeniowej .
Jest to jednostka określająca dopuszczalny limit stale lub jednorazowo przechowywanych
i transportowanych wartości pieniężnych, wynosząca 120- krotność przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za ubiegły kwartał, ogłoszonego przez Prezesa GUS w dzienniku rządowym RP
„monitor Polski”

343. Do czego służy monitorowanie sygnałów alarmu?
Służy do zbierania za pomocą łączy telekomunikacyjnych i radiowych sygnałów alarmowych
będących informacją o zdarzeniu na obiekcie celem podjęcia działań interwencyjnych.

344. Wymień przypadki, w których pracownik ochrony może stosować broń gazową.
W przypadkach:

•

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronionej;

•

pokonywania czynnego oporu;

•

bezpośredniego pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko
dobrom powierzonym ochronie;

•

przeciw działanie kradzieży lub niszczeniu mienia;

•

ujęcia osoby.

345. Wymień rodzaje służby ochronnej.
Posterunek stały, posterunek doraźny, patrol, obchód, zasadzka, konwój.

346. Czy pracownicy ochrony nie posiadający licencji mogą wchodzić w skład WSO.
Mogą pracować na obiekcie, ale nie mogą wchodzić w skład WSO.

347. Co rozumie się przez „użycie broni palnej”.?
Oddanie strzału w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia.

348. Postępowanie pracownika ochrony w przypadku ujawnienia mankamentów w zakresie

zabezpieczenia chronionego obiektu.

•

sporządzić notatkę służbową ze stwierdzonego stanu faktycznego ochrony;

•

powiadomić szefa ochrony;

•

podjęcie działań zmierzających do neutralizacji zagrożenia.

349. Jakie elementy powinna zawierać notatka służbowa pracownika ochrony z użycia broni

palnej?

•

wskazanie numeru licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony;

•

datę, godzinę i miejsce użycia broni palnej;

•

informacje dotyczącą okoliczności poprzedzających użycie broni palnej;

•

informacje o skutkach użycia broni palnej;

•

informacje o udzieleniu pierwszej pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

350. Wymień kryteria ustawowe wymagane od kandydatów ubiegających się o otrzymanie

licencji POF I stopnia.

•

obywatelstwo polskie;

•

ukończone 21 lat;

•

ukończona szkoła podstawowa;

•

pełna zdolność do czynności prawnych stwierdzona własnoręcznym podpisem
w obecności Policjanta;

•

niekaralności za przestępstwo umyślne;

•

uregulowany stosunek do służby wojskowej;

•

nienaganna opinia wydana przez Komendanta Komisariatu Policji właściwego ze względu
na miejsce zamieszkania;

•

zdolność fizyczne i psychiczna do wykonywania zadań stwierdzona orzeczeniem
lekarskim.

351. Jakie rodzaje alarmów są sygnalizowane przez centralkę alarmową?

•

alarm o włamaniu;

•

alarm o napadzie;

•

alarm o sabotażu systemu;

•

alarm o awarii systemu.

352. Wymień uprawnienia władcze pracowników ochrony w granicach chronionych obiektów

i obszarów.

Prawo do:

•

ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz
legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;

•

wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku
uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia
zakłócenia porządku;

•

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania tych
osób Policji;

•

stosowania środków przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr
powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony

•

użycia broni palnej.

353. Wymień metody działania terrorystów.

•

zamachy na życie;

•

zamachy bombowe;

•

uprowadzenia statków lub samolotów;

•

uprowadzenia osób;

•

branie zakładników.

354. Wymień klasy urządzeń alarmowych.

A – popularna
B – standardowa
C – profesjonalna
D – specjalna

355. Wymień uprawnienia pracowników ochrony poza granicami chronionych obiektów

i obszarów.

Prawo do:

•

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania tych
osób Policji;

•

użycia podczas konwojowania wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów
wartościowych lub niebezpiecznych środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je
ochraniające.

356. Wymień przynajmniej cztery różne typy czujek alarmowych.

•

czujki podczerwieni aktywnej;

•

czujki tłuczenia szkła;

•

czujki mikrofalowe ruchu;

•

czujki wibracyjno – wstrząsowe;

•

czujki ultradźwiękowe ruchu;

•

czujki magnetyczne stykowe – kontaktowe;

•

przyciski napadowe.

357. Co to jest czujka przeciwnapadowa?
Przycisk napadowy służący do wywołania przez człowieka stanu alarmowania (w centralce
alarmowej) w przypadku wystąpienia zagrożenia. Jest to urządzenie uruchamiane ręcznie lub
nożnie. Mogą być przewodowe lub bezprzewodowe (typu pilot).

358. Wymień rodzaje obiektów ze względu na zajmowaną przestrzeń i kształt.

•

powierzchniowe np. budowle i wielkie urządzenie techniczne z przyległym do nich
terenem, ściśle określonymi potrzebami funkcjonalnymi;

•

linearne np. trasy komunikacyjne, linie energetyczne i telekomunikacyjne, rurociągi
paliwowe.

359. Wymień metody ataków na osoby:

•

atak z użyciem broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia z bliska;

•

atak z użyciem broni palnej na odległość;

•

atak z użyciem materiałów wybuchowych;

•

uprowadzenia.

360. Wyjaśnij pojęcie obiektu.
„Obiekt”- budynek (budynki) naziemny lub podziemny, trwały albo tymczasowy, ogrodzony,
zajmujący określoną powierzchnię.

361. Co to jest system monitorowania alarmów ?
Jest to zbieranie za pomocą łączy telekomunikacyjnych i radiowych informacji o stanie oddalonych
niezależnych od siebie alarmowych przez alarmowe centrum odbiorcze w celu podjęcia działań
interwencyjnych w przypadku odebrania sygnału alarmu.

362. Wymień podstawowe rodzaje bodźców motywacyjnych.

•

zachęta;

•

przymus;

•

perswazja.

363. Omów tryb postępowania pracownika ochrony przed użyciem broni palnej.

•

po okrzyku „PRACOWNIK OCHRONY” wezwać osobę do zachowania zgodnego
z prawem – porzucenia broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, odstąpienia
od bezprawnych działań lub użycia przemocy;

•

w razie nie podporządkowania się temu wezwaniu, zagrozić użyciem broni palnej
okrzykiem „STÓJ – BO STRZELAM”;

•

jeżeli nie poskutkuje i nie zagraża to życiu lub zdrowiu pracownika ochrony lub innej
osoby, a dotychczasowe czynności okazują się nie skuteczne, oddać strzał ostrzegawczy
w górę;

•

jeżeli nadal brak oczekiwanego skutku, można użyć broni strzelając w kierunku sprawcy
w celu obezwładnienia.

364. Z jakich podstawowych urządzeń składa się system TV dozorowej ?

•

pulpitu sterującego;

•

monitorów TV;

•

kamer wewnętrznych i zewnętrznych;

•

magnetowidu klatkowego;

•

wizyjnych detektorów ruchu (nie zawsze).

365. Wymień cele ochrony obiektu i rodzaje zagrożeń go dotyczących.

•

zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa przed zamachem bezprawnym (przestępstwa,
wykroczenia, czyny niedozwolone);

•

osłona przed wszelkimi niebezpieczeństwami spowodowanymi siłami przyrody (żywioły:
ogień, woda, huragan) lub niedbalstwem człowieka (zawinionym lub nie zawinionym),
a powodującym zniszczenie względnie uszkodzenie obiektu lub mienia w nim
zgromadzonego (np. wszelkie awarie, wypadki, katastrofy budowlane);

•

niedopuszczanie do wstępu na teren chroniony osób nie uprawnionych (potencjalne
zagrożenie).

Zagrożenie to stanowią:

−

przestępstwa polityczne

−

przestępstwa gospodarcze

−

przestępstwa kryminalne

Wśród kryminalnych można wyróżnić m.in. rozboje, kradzieże, zbrodnicze podpalenia, kradzieże
z włamaniem, kradzieże, oszustwa, fałszerstwa. Charakter zagrożeń uzależniony jest od rodzaju
chronionego obiektu (np. zakład przemysłowy, bank).

366. Wymień dokumenty na podstawie których można stwierdzić tożsamość osoby

legitymowanej.

•

dowód osobisty;

•

tymczasowy dowód osobisty;

•

tymczasowe zaświadczenie tożsamości;

•

dokument stwierdzający tożsamość cudzoziemca;

•

paszport;

•

inny dokument zaopatrzony w fotografie i adres zamieszkania np. legitymacja szkolna.

367. Wymień rodzaje źródeł dowodowych.

•

rzeczowe źródła dowodowe, np. ślady kryminalistyczne;

•

osobowe źródła dowodowe, np. świadek.

368. Przedstaw prawną procedurę ujmowania osób.
Oceń, czy w danej sytuacji istnieje co najmniej jedna z podanych niżej uzasadniona prawnie
i faktycznie podstawa ujęcia tj.

•

czy osoba stwarzająca w sposób oczywisty bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia lub
zdrowia ludzkiego;

•

czy osoba stwarzająca w sposób oczywisty bezpośrednie niebezpieczeństwo dla
chronionego mienia:

−

użyj zwrotu „ Służba ochrony”;

−

wezwij osobę do zachowania się zgodnego z prawem i odstąpienia od ataku ludzi lub
mienia;

−

dokonaj czynności ujęcia i dopilnuj, aby osoba się nie oddaliła ze wskazanego miejsca;

−

wylegitymuj osobę ujętą i ustal jej tożsamość;

−

niezwłocznie powiadom Policje;

−

przekaż ujętą osobę funkcjonariuszowi Policji;

−

napisz notatkę służbową o ujęciu osoby.

369. Wymień najczęściej stosowane sposoby dokonywania napadów na konwoje.

•

atak przy wyjściu z obiektu;

•

atak przed wejściem do obiektu;

•

atak na trasie przy użyciu samochodu;

•

atak na trasie przy pomocy triku;

•

atak na trasie konwoju pieszego;

•

atak w trakcie inkasa.

370. Przedstaw zasady określenia niezbędnego wyposażenia i uzbrojenia dla pracowników

ochrony.

Pracownicy WSO mogą być wyposażeni i uzbrojeni w środki przymusu bezpośredniego i broń
palną w ilościach umożliwiających wykonywanie zadań, z zastrzeżeniem, że liczba egzemplarzy:

1.

broni palnej krótkiej,broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów elektrycznych nie
może przekroczyć stanu etatowego dwóch zmian pracowników WSO

2.

broni palnej długiej nie może przekroczyć stanu etatowego pracowników WSO niezbędnego
do ochrony największej liczby konwojów wykonywanych przez pracowników WSO
w jednym czasie.

Normatywy broni palnej i gazowej, przysługującej pracownikom WSO, określają przepisy
dotyczące zasad uzbrojenia SUFO, czyli:

•

za normatyw amunicji na 1 pistolet lub pistolet maszynowy przyjmuje się ilość amunicji
wystarczającą do pełnego załadowania 4 magazynków;

•

za normatyw amunicji na 1 rewolwer lub 1 strzelbę gładko lufową przyjmuje się po
24 sztuki amunicji.

Połowę normatywnej ilości amunicji stanowi amunicję alarmową.
Pracowników WSO w zależności od potrzeb, wyposaża się w :

−

łączność bezprzewodową;

−

kamizelki i hełmy kuloodporne;

−

maski przeciwgazowe;

−

latarki elektryczne;

−

ś

rodki transportu.

371. Omów organizację dozoru sygnałów alarmowych.
Ochrona osób i mienia może polegać nie tylko na bezpośredniej ochronie fizycznej ale także na
stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych
urządzeniach i systemach alarmowych. Zgodnie z art. 26 ust. 1 „Ustawy o ochronie osób i mienia”,
ta forma może być realizowana również przez pracowników ochrony nie posiadających licencji.
Tego rodzaju zadania ochrony mogą oni realizować. Jednakże działalność takiego pracownika
powinna być nadzorowana i kontrolowana przez osobę posiadającą co najmniej licencje POF
I stopnia lub przez osobę posiadającą co najmniej licencję PZT I stopnia.


372. Wymień wymagania kwalifikacyjne pracowników ochrony.
Ustawa używa określenia, kwalifikacje pracownika ochrony znaczeniu szerszym niż wykształcenie,
przygotowanie potrzebne do wykonywania zawodu. Mówiąc o wymaganiach kwalifikacyjnych ma
na myśli cechy, właściwości, które musi posiadać pracownik ochrony.Patrząc na ich ogół można
podzielić na wymagania wstępne – formalne, które upoważniają do wystąpienia z wnioskiem
o wydanie licencji pracownika ochrony oraz wymagania merytoryczne, które stanowią podstawę
podjęcia decyzji w tej sprawie przez komendanta wojewódzkiego policji. Należy podkreślić,
ż

e wymagania są zróżnicowane dla poszczególnych grup pracowników ochrony i stopni licencji.

Należy do tego dodać:

•

potwierdzenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika ochrony fizycznej;

•

potwierdzenie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie osób i mienia przez osoby
ubiegające się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej;

•

dyplomy i świadectwa, które potwierdzają posiadanie specjalistycznych kwalifikacji
w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia.

373. Określ punkty ważne i newralgiczne z punktu widzenia sprawdzonej ochrony.
Ważne w zależności od rodzaju obiektów i charakteru prowadzonej działalności.
W przypadku banku są to:

•

wartownia;

•

kancelaria tajna;

•

skarbiec;

•

przedskarbiec;

•

sortownia pieniędzy;

•

trezor nocny;

•

trezor dzienny;

•

bankomat;

•

pomieszczenia serwera.

374. Wymień uprawnienia pracowników ochrony osób i mienia z uwzględnieniem środków

przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej

•

ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz
legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;

•

wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku
uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia
zakłócenia porządku;

•

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania tych
osób Policji;

•

stosowanie środków przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr
powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony;

•

użycia broni palnej w przypadkach określonych przez ustawę.

Wymienione czynności powinny być wykonane w sposób możliwie najmniej naruszający dobro
osobiste osoby w stosunku do której zostały podjęte. Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań
ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów ma prawo do:

−

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania
tych osób Policji;

−

użycia podczas konwojowania wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów
wartościowych, środków przymusu bezpośredniego w postaci: siły fizycznej
z użyciem chwytów obezwładniających lub podobnych technik obrony, kajdanek,
pałki obronnej wielofunkcyjnej, paralizatora elektrycznego lub broni gazowej i RMG
oraz broni palnej, w przypadku gwałtownego zamachu na konwojowane wartości lub
osoby je ochraniające.

375. Czynniki doboru grupy konwojowej.

•

charakter i wielkość przewożonych wartości;

•

trasa konwoju;

•

użyte środki transportu.

376. Jaki jest zakres i tryb sprawowania przez Policję nadzoru nad SUFO ?
Komendant Główny Policji sprawuje nadzór nad działalnością SUFO w zakresie:

•

zasad i sposobów realizacji zadań ochrony osób i mienia;

•

sposobów użycia przez pracowników tych formacji środków przymusu bezpośredniego
lub broni palnej;

•

posiadania przez pracowników odpowiednich kwalifikacji.

Czynności nadzorcze mogą być prowadzone w trybie:

−

planowym, wynikające z ramowego planu kontroli SUFO, zatwierdzonego przez
właściwego terytorialnie Komendanta Wojewódzkiego Policji

−

doraźnym, interwencyjne, wynikające z potrzeby zbadania nagłych zdarzeń.

377. Omów zasady sporządzania instrukcji w zakresie ochrony.
Jest to dokument opracowany przez przełożonych pracownika ochrony podobnie jak plan ochrony.
Instrukcja stanowi szczegółowe rozwinięcie planu ochrony. To swoista „konstytucja ochrony”
każdego obiektu zaakceptowana przez zleceniodawce i zatwierdzona przez kierownictwo agencji
ochrony – wiąże obie strony jak umowa cywilnoprawna.Dokument ten zawiera wszystkie
szczegółowe dane w aspekcie – co i jak ma robić pracownik ochrony w przewidywanych sytuacjach
typowych? Np.:

•

pożar;

•

napad;

•

wypadek;

•

inne zdarzenie.

W instrukcji powinna być uregulowana kwestia ruchu osobowego i materiałowego. Załącza się też
pisemne zarządzenie zleceniodawcy, kierowane do załogi obiektu.

378. Omów specyfikę szkolenia grup konwojowych.

•

stale należy doskonalić swoje umiejętności zawodowe w celu uzyskania większej
pewności siebie i dążenie do profesjonalizmu;

•

warunkiem tej pracy zawodowej jest regularne trenowanie i ćwiczenie;

•

uczulania na, nie wpadanie w rutynę i uśpienie – każdy konwój traktować jakby miał być
obiektem ataku;

•

wpojenia ostrożności, czujności koncentracji uwagi, wzajemnego asekurowania się
i zabezpieczenia.

379. Omów zasadę losowego doboru tras konwojowych.
Polega na tym, że do chwili rozpoczęcia konwoju nikt z pracowników ochrony nic nie wie na temat
mającego się odbyć konwoju, ani jaką trasą może przejechać ewentualny konwój.

380. Określ płaszczyznę współpracy z Policją w zakresie ochrony obiektu.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 18.12.98r. (Dz.U. nr. 161, poz. 1108).
Kierownik jednostki ochranianej podejmuje współpracę z właściwym terytorialnie Komendantem
jednostki organizacyjnej Policji.
Polega ona na:

•

wymianie informacji o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa osób i mienia oraz
zakłócania spokoju i porządku publicznego;

•

współdziałaniu przy zabezpieczeniu miejsc popełnienia przestępstw i wykroczeń w
granicach chronionego obiektu;

•

wzajemnych konsultacjach doskonalących metody współpracy.

381. Wymień elementy doboru tras konwoju.
Trasa powinna być jak najkrótsza i najbezpieczniejsza.
Należy rozpoznać usytuowanie obiektów w terenie jakie jest:

•

natężenie ruchu o określonych porach doby;

•

jakie są drogi dojazdowe do trasy;

•

jakie są zaplecza budynków na trasie konwoju;

•

czy występują na trasie miejsca o szczególnym zagrożeniu kryminogennym;

•

czy w obrębie trasy występują „korki” uliczne.

382. Wymień przypadki, kiedy Komendant Wojewódzki Policji obligatoryjnie cofa zezwolenie

na działalność WSO.

kiedy nie stworzono WSO w okresie 3 miesięcy od dnia wydania zezwolenia;
nie usunięto w wyznaczonym terminie stwierdzonych podczas kontroli rażących uchybień lub

nieprawidłowości w organizacji WSO;

działalność WSO prowadzona jest niezgodnie z planem ochrony;
ustały okoliczności dla których zezwolenie zostało wydane.

383. Wymień obszary, obiekty i urządzenia ważne dla obronności państwa podlegające

obowiązkowej ochronie.

•

zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady w których prowadzone są prace naukowo
badawcze, lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji;

•

zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt
wojskowy;

•

magazyny rezerw państwowych.

384. Wymień czynniki warunkujące skuteczność ochrony obiektu.

•

właściwie zorganizowany system ochrony;

•

sprawność działania służby ochronnej;

•

aktywność działań ochronnych.

385. Jaką strukturę organizacyjną mogą przyjąć WSO i od czego to zależy ?
Strukturę organizacyjną WSO mogą tworzyć oddziały, pododdziały i posterunki. Zależy to
od rodzaju i wielkości jednostki

386. Omów zasady konwojowania wartości pieniężnych w myśl Rozporządzenia MSWiA

z dnia 14.10.98r.

Ochroną wartości pieniężnych transportowanych pojazdami mechanicznymi wykonują konwojenci
wyposażeni w wewnętrzne i zewnętrzne środki łączności.
Konwojenci powinni być wyposażeni w środki ochrony osobistej.
Transport wartości pieniężnych jest chroniony co najmniej przez:

•

1 konwojenta – przy przewozie wartości pieniężnych do 5 jednostek obliczeniowych.

•

2 konwojentów – przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 5 do 15 j.o.

•

3 konwojentów – przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 15 do 50 j.o.

•

4 konwojentów – przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 50 j.o.

Przy transporcie wartości pieniężnych powyżej 30 jednostek obliczeniowych samochodem
specjalnym należy do transportu przydzielić samochód ubezpieczający. W przypadku
transportowania wartości pieniężnych kolumną samochodów należy do transportu przydzielić dwa
samochody ubezpieczające, ustalając liczebność grupy konwojowej, licząc po 2 konwojentów
na samochód ubezpieczający i po 1 konwojencie na każdy samochód przewożący wartości
pieniężne. Konwój wartości pieniężnych transportowanych drogą lotniczą wykonuje co najmniej
2 pracowników ochrony, którzy mogą być nie uzbrojeni. Ochrona bankowych transportów wartości
pieniężnych organizowanych przez jednostki organizacyjne NBP i innych banków lub transportów
specjalnych może być wzmacniana przez funkcjonariuszy Policji lub żołnierzy Nadwiślańskich JW.
MSWiA, na zasadach określonych w umowie zawartej pomiędzy Prezesem NBP lub Prezesem
innego banku a Komendantem Głównym Policji lub Dowódcą Nadwiślańskich JW. MSWiA. Jeden
z konwojentów, wyznaczony przez dowódcę konwoju, asystuje osobie przenoszącej wartości
pieniężne.

387. Zdefiniuj z rozporządzenia MSWiA z dnia 14.10.98r. następujące pojęcia: wartości

pieniężne i przechowywania wartości pieniężnych.

Wartości pieniężne krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, czeki, weksle i inne dokumenty
zastępujące w obrocie gotówkę oraz złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne
i perły a także platynę i inne metale z grupy platynowców. Przechowywanie wartości pieniężnych
– magazynowanie wartości pieniężnych w pomieszczeniach służących do przechowywania wartości
pieniężnych, wyposażonych w odpowiednie urządzenia techniczne lub w urządzeniach służących
do przechowywania wartości pieniężnych.

388. Omów algorytmy określające postępowanie członków konwoju w sytuacji zagrożenia.
W przypadku nadzwyczajnych wydarzeń (sytuacjach szczególnego – zagrożenia) dowódca
konwoju (konwojent) podejmuje decyzje i organizuje działanie (działa) w zależności od zaistniałej
sytuacji:

•

w razie napadu na konwojowany transport w ruchu – konwojenci odpierają napastników,
ostrzeliwując ich z posiadanej broni;

•

w przypadku zatrzymania transportu przez napastników, zagrożenia napadem, względnie
w czasie jego postoju – konwojenci zajmują stanowiska obronne w celu odparcia
napastników;

•

w przypadku katastrofy lub awarii środka transportu przewożącego konwojowane mienie
– dowódca konwoju niezwłocznie powiadamia właściwie terytorialnie Komendę Policji
i macierzystą jednostkę;

•

w razie wybuchu pożaru w konwojowanym transporcie – pojazd należy natychmiast
zatrzymać, przystąpić do gaszenia pożaru i wyładowania mienia i zorganizować jego
ochronę;

•

w przypadku uszkodzenia ciała, zranienia lub nagłej choroby konwojenta względnie osób
biorących udział w konwoju – dowódca konwoju organizuje udzielenie poszkodowanym
niezbędnej pomocy medycznej. Gdy wypadkowi ulegnie dowódca konwoju, obowiązki
jego przejmuje jeden z konwojentów.

389. Co powinna zawierać tzw. Teczka „obiektowa” ?.
Powinno się w niej gromadzić dokumenty dotyczące:

•

informacji i spostrzeżeń o służbie (w postaci notatek);

•

grafików służb;

•

ewidencji czasu pracy (listy obecności);

•

podejmowania decyzji w sprawie ochrony;

•

korespondencji między agencją ochrony i zleceniodawcą;

•

notatek z zabezpieczenia innych zdarzeń;

•

zgłoszenia o przestępstwach;

•

instrukcji ochrony obiektu;

•

innych dokumentów np. okresowych analiz stanu bezpieczeństwa w chronionym obiekcie.

390. Na jakie grupy dzielimy szyby o podwyższonej odporności na przebicie i rozbicie.?

•

szyby budowlane bezpieczne – klasa 01, 02, P1, P2;

•

szyby budowlane o zwiększonej odporności na włamanie – klasa P3 do P8.

391. Kto zwalnia z zachowania tajemnicy służbowej ?
Zwolnienie od obowiązku zachowania tajemnicy służbowej regulują odrębne przepisy. Mogą też
dokonać w określonych sytuacjach organy państwowe np. MSWiA, sądy. Wnioskować stąd należy,
iż wymiana informacji między WSO a Policją jest niemożliwa bez zgody odpowiedniego organu
państwowego. Oprócz tych ogólnych zasad państwowych, istnieją inne możliwości uregulowane
odrębnymi przepisami prawnymi np. uzgodnienie planu ochrony z właściwym terytorialnie

Komendantem Wojewódzkim Policji o czym mówi ustawa z dnia 22. 08 97r. o ochronie osób i
mienia.

392. Omów zasadę szybkości działania przy wykonywaniu czynności ochronnych.
Szybkość działania ma kapitalne znaczenie w ochronie osób i mienia. Jak uczy doświadczenie oraz
potwierdzają liczne eksperymenty, przybycie pracownika ochrony na miejsce przestępstwa w czasie
od trzech do pięciu minut od powstania sytuacji alarmowej daje blisko 100% szansę ujęcia sprawcy
na gorącym uczynku przestępstwa lub w bezpośrednim pościgu. Po tym czasie – z wyjątkiem
systemów działających na zasadzie tzw. Dyskretnego alarmowania – szansa ujęcia sprawcy maleje
z każdą minutą bardzo szybko. Należy podkreślić że działanie szybkie to działanie przede
wszystkim rozsądne, w którym kalkuluje się każdą czynność z punktu widzenia ryzyka realizacji.
Jej przeciwieństwem jest działanie pośpieszne, w którym główną rolę grają emocje. Zawód
ochronny zanotował już pierwsze ofiary, w tym śmiertelne, pośpiesznych, brawurowych akcji.