Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji do kontroli

nad ruchem

Automatyczna ekspozycja z preselekcj

ą

słu

ż

y do zdj

ęć

ruchomych.

Automatyczna ekspozycja z preselekcj

ą

migawki
Istot

ą

prawidłowej ekspozycji jest dobranie

wła

ś

ciwej kombinacji czasu na

ś

wietlania i

otworu przysłony. Zmiana jednego z tych
parametrów wpływa na drugi. Je

ś

li czas

na

ś

wietlania wzrasta, to aby na film padła

jednakowa ilo

ść

ś

wiatła, przysłona musi

by

ć

otwarta szerzej. Tryb automatycznej

ekspozycji z preselekcj

ą

migawki

wybierzemy, gdy tematem zdj

ę

cia ma by

ć

obiekt poruszaj

ą

cy si

ę

. Gdy obiekt porusza

si

ę

szybko, nale

ż

y wybra

ć

, rzecz jasna,

krótszy czas na

ś

wietlania, tak by unikn

ąć

rozmycia.

Przy trybie z preselekcj

ą

migawki samodzielnie wybieramy czas na

ś

wietlania, a

aparat zajmuje si

ę

dobraniem otworu przysłony odpowiedniego do panuj

ą

cych

warunków. Tryb ten znakomicie sprawdza si

ę

przy fotografowaniu scen zwi

ą

zanych

ze sportem: po pierwsze dlatego,

ż

e akcja rozwija si

ę

bardzo szybko, a po drugie,

ż

e

cz

ę

sto u

ż

ywa si

ę

w takich sytuacjach teleobiektywów, co zwi

ę

ksza ryzyko poruszenia

aparatem. Zdj

ę

cia przy krótkim czasie na

ś

wietlania umo

ż

liwiaj

ą

"zamro

ż

enie" akcji.

Taki tryb fotografowania pozwala ujrze

ć

rzeczy nieuchwytne dla wzroku, gdy

ż

na

zdj

ę

ciach utrlwalone zostan

ą

momenty dziej

ą

ce si

ę

zbyt szybko dla nieuzbrojonego

oka. Trybu z preselekcj

ą

migawki mo

ż

na u

ż

y

ć

tak

ż

e do zdj

ęć

z bardzo długim

czasem na

ś

wietlania, by celowo rozmy

ć

obraz, na przykład płyn

ą

cej wody lub

p

ę

dz

ą

cego samochodu.

Twórcze techniki fotografowania: Galeria zdj

ęć

wykonywanych w trybie

automatycznej ekspozycji z preselekcj

ą

migawki

Zatrzymywanie kadru w akcji wymaga fotografowania przy krótkim czasie

na

ś

wietlania. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj

ą

migawki pozwala

wykonywa

ć

zdj

ę

cia czego

ś

, czego nie zobaczymy w inny sposób.

Dopinguj

ą

ce dziewcz

ę

ta

Tryb z preselekcj

ą

migawki u

ż

ywany jest

wsz

ę

dzie tam, gdzie mamy do czynienia z

ruchem. 1/500 s.

Gracze w polo
Przez uchwycenie jednego momentu w
wartkiej akcji pokazujemy co

ś

, co dzieje si

ę

zbyt szybko, by oko mogło to
zarejestrowa

ć

. 1/500 s.

Ś

wiatła przednie i tylne

Tryb z preselekcj

ą

migawki mo

ż

na wykorzystywa

ć

tak

ż

e do zdj

ęć

z bardzo długim

czasem na

ś

wietlania. 10 s.

Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji z

kontrolowan

ą

gł

ę

bi

ą

ostro

ś

ci

Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj

ą

przysłony jest opcja, która daje

najlepsz

ą

kontrol

ę

gł

ę

bi ostro

ś

ci.

Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj

ą

przysłony

Jest to wła

ś

ciwy tryb, gdy naszym podstawowym celem jest uzyskanie okre

ś

lonej

gł

ę

bi ostro

ś

ci. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj

ą

przysłony pozwala

wybra

ć

przysłon

ę

, do której aparat automatycznie dopstosowuje czas na

ś

wietlania.

Wi

ę

ksze otwory przysłony powoduj

ą

zmniejszenie obszaru, w którym obiekty

znajduj

ą

si

ę

w polu ostro

ś

ci. Zmniejszanie otworu przysłony powoduje zwi

ę

kszanie

gł

ę

bi ostro

ś

ci. Ogólnie mo

ż

na stwierdzi

ć

,

ż

e przy najwi

ę

kszym rozwarciu przysłony -

na przykład przy ustawieniu f/1.8 - w polu ostro

ś

ci b

ę

dzie znajdował si

ę

wył

ą

cznie

główny motyw zdj

ę

cia, a wszystko za nim i wszystko przed nim b

ę

dzie rozmyte. Je

ś

li

natomiast przysłona jest przymkni

ę

ta a

ż

do ustawienia f/22, prawie wszystko, od

kilku metrów od aparatu a

ż

do

niesko

ń

czono

ś

ci, b

ę

dzie na zdj

ę

ciu ostre.

Musimy pami

ę

ta

ć

,

ż

e zmniejszanie otworu

przysłony oznacza,

ż

e przez obiektyw

przechodzi mniej

ś

wiatła i konieczne jest

wybranie dłu

ż

szego czasu na

ś

wietlania.

Je

ż

eli zale

ż

y nam na bardzo du

ż

ej gł

ę

bi

ostro

ś

ci, mo

ż

e si

ę

okaza

ć

,

ż

e wymagany

czas na

ś

wietlania jest zbyt długi dla

fotografowania z r

ę

ki. W takim przypadku

musimy skorzysta

ć

ze statywu lub zmieni

ć

film na bardziej czuły. Warto wiedzie

ć

,

ż

e

najwi

ę

ksza mo

ż

liwa gł

ę

bia ostro

ś

ci nie

zawsze jest czym

ś

, o co trzeba walczy

ć

. Czasami celowe jest rozmycie elementów,

które nie maj

ą

znaczenia dla tre

ś

ci zdj

ę

cia. Portrety lub fotografie szybkiej akcji

cz

ę

sto wygl

ą

daj

ą

najlepiej przy nieostrym tle, poniewa

ż

dzi

ę

ki temu uwaga skupia si

ę

na głównym temacie. Zdj

ę

cie ka

ż

dego typu, w którym zale

ż

y nam na izolowaniu

motywu głównego, powinno by

ć

wykonywane przy szeroko rozwartej przysłonie, co

daje mo

ż

liwo

ść

najkrótszych czasów ekspozycji. System autofokusu przejmie na

siebie odpowiedzialno

ść

za prawidłow

ą

ostro

ść

zdj

ę

cia.

Twórcze techniki fotografowania: Wi

ę

cej kontroli nad gł

ę

bi

ą

ostro

ś

ci

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem gł

ę

bi ostro

ś

ci jest specjaln

ą

metod

ą

zapewnienia wyra

ź

nego odwzorowania kluczowych elementów.

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem gł

ę

bi

ostro

ś

ci

Ten specjalny tryb pracy upraszcza utrzymywanie bardzo
precyzyjnej kontroli nad gł

ę

bi

ą

ostro

ś

ci. System

autofokusu słu

ż

y do okre

ś

lania obszaru ostro

ś

ci.

Najpierw wybieramy najbli

ż

szy, a nast

ę

pnie najdalszy

punkt, który ma by

ć

ostry. Aparat automatycznie dobiera

optymalne poło

ż

enie punktu ustawienia ostro

ś

ci i

ustawienie przysłony, które dadz

ą

w efekcie wybrany

rozmiar gł

ę

bi ostro

ś

ci. Technika ta pozwala tak

ż

e na

uzyskanie bardzo płytkiego obszaru gł

ę

bi ostro

ś

ci: je

ś

li

punkt pocz

ą

tkowy ko

ń

cowy znajd

ą

si

ę

w tym samym

miejscu, ostra b

ę

dzie jedynie odpowiadaj

ą

ca im

płaszczyzna.

Twórcze techniki fotografowania: Zaawansowane systemy pomiaru
intensywno

ś

ci

ś

wiatła

Zaawansowane systemy pomiaru intensywno

ś

ci o

ś

wietlenia eliminuj

ą

czynnik

przypadkowo

ś

ci przy wykonywaniu

zdj

ęć

.

Trudne warunki o

ś

wietleniowe zawsze

stanowiły problem dla fotografów. Na
zdj

ę

ciu wykonanym przy u

ż

yciu

tradycyjnych technik pomiaru

ś

wiatła,

m

ęż

czyzna stoj

ą

cy mi

ę

dzy dwoma

skrzydłami jaskrawo

ż

ółtych drzwi

stanowiłby niedo

ś

wietlony element obrazu.

Uzyskanie prawidłowej ekspozycji za
ka

ż

dym razem zawsze było trudnym

zadaniem. W normalnych sytacjach wbudowane w aparat

ś

wiatłomierze spisywały

si

ę

dobrze. Problemy pojawiały si

ę

jednak ju

ż

w przypadku scen zawieraj

ą

cych

bardzo jasne lub bardzo ciemne elementy lub gdy

ś

wiatło padało w stron

ę

obiektywu.

Fotograf musiał samodzielnie decydowa

ć

o warunkach ekspozycji w oparciu o lata

do

ś

wiadcze

ń

. Teraz jednak nowe systemy pomiaru intensywno

ś

ci o

ś

wietlenia w

aparatach EOS pozwoliły w du

ż

ym stopniu pozby

ć

si

ę

niepewno

ś

ci. Kontrola nad

o

ś

wietleniem nigdy jeszcze nie była łatwiejsza.

Pomiar ewaluacyjny
Ten zaawansowany system pomiaru o

ś

wietlenia umo

ż

liwia uzyskiwanie prawidłowo

na

ś

wietlonych zdj

ęć

w bardzo ró

ż

norodnych warunkach. System dzieli cał

ą

powierzchni

ę

obrazu na obszary. Najwi

ę

ksz

ą

wag

ę

ma obszar

ś

rodkowy, gdzie

najcz

ęś

ciej usytuowany jest główny temat zdj

ę

cia.

Aparat jest w stanie wykry

ć

ró

ż

nice mi

ę

dzy

ś

rodkiem a obrze

ż

ami obrazu, co

pozwala precyzyjnie okre

ś

li

ć

rozmiar głównego obiektu, jak równie

ż

oceni

ć

jego

jasno

ść

. To wła

ś

nie ta zdolno

ść

"ewaluacji' (oceniania) odpowiedzialna jest za

prawidłowe na

ś

wietlenie wszystkich wykonywanych zdj

ęć

. Jaskrawe tło nie

spowoduje na

ś

wietlenia pierwszego planu, poniewa

ż

ewaluacyjny system pomiarowy

potrafi odró

ż

ni

ć

tło od głównego obiektu. Dzi

ę

ki temu o wiele łatwiej jest wykonywa

ć

zdj

ę

cia obiektów o

ś

wietlonych od tyłu oraz fotografowa

ć

bardzo kontrastowe sceny,

uzyskuj

ą

c za ka

ż

dym razem wspaniałe rezultaty.

Ciekawski pudel
System ewaluacyjnego pomiaru intensywno

ś

ci o

ś

wietlenia potrafi rozpozna

ć

jaskrawe tło i ustawi

ć

warunki ekspozycji w taki sposób, by główny obiekt na zdj

ę

ciu

został na

ś

wietlony prawidłowo. Zauwa

ż

my, jak doskonale widoczny jest pudel, mimo

ż

e tło w górnej cz

ęś

ci zdj

ę

cia jest bardzo jasne.

Twórcze techniki fotografowania: Wybór stosownej do warunków metody

pomiaru

Dost

ę

pne s

ą

inne systemy pomiaru o

ś

wietlenia, które mo

ż

na dobra

ć

do

panuj

ą

cych warunków.

Udany pomiar punktowy. Pomiar punktowy najlepiej
sprawdza si

ę

w sytuacjach, w których model otoczony

jest bardzo jasnym lub bardzo ciemnym tłem. Pomiar
jasno

ś

ci sukienki dziewczyny pozwolił uzyska

ć

zdj

ę

cie

na

ś

wietlone prawidłowo.

Pomiar cz

ęś

ciowy

W niektórych sytuacjach celowe jest u

ż

ycie systemu

cz

ęś

ciowego pomiaru

ś

wiatła. Przy wykonywaniu zdj

ęć

zawieraj

ą

cych du

ż

e obszary o jednolitym odcieniu pomiar

taki mo

ż

e da

ć

lepsz

ą

ekspozycj

ę

cało

ś

ci. Sprawdza si

ę

on przy fotografowaniu zachmurzonego nieba, scen w
deszczu, krajobrazów jednorodnym o

ś

wietleniu, wn

ę

trz

o

ś

wietlonych

ś

wiatłem słonecznym itp. Pomiar

intensywno

ś

ci

ś

wiatła wykonywany jest tylko w obszarze

ś

rodkowym kadru, mo

ż

na wi

ę

c wybra

ć

temat główny, odczyta

ć

intensywno

ść

ś

wiatła

tego obiektu, po czym u

ż

y

ć

funkcji blokady ustawie

ń

ekspozycji do utrzymania

nastaw ju

ż

po zmianie kompozycji zdj

ę

cia.

Pomiar punktowy
Korzystanie ze

ś

wiatłomierza punktowego wymaga dobrego wyczucia ró

ż

nych

intensywno

ś

ci

ś

wiatła w obr

ę

bie sceny. Je

ż

eli jednak wiemy, w którym miejscu

nale

ż

y wykona

ć

pomiar, mo

ż

emy mie

ć

pewno

ść

uzyskania bardzo dokładnych

ustawie

ń

ekspozycji. Pomiar punktowy jest bardzo precyzyjny, dobrze wi

ę

c nadaje

si

ę

do fotografowania małych obiektów na bardo jasnym lub bardzo ciemnym tle.

Korzystanie ze

ś

wiatłomierza punktowego w poł

ą

czeniu z funkcj

ą

blokady nastaw

ekspozycji daje swobod

ę

zmiany kompozycji zdj

ę

cia. Podczas samego pomiaru

nale

ż

y jednak pami

ę

ta

ć

o precyzyjnym nakierowaniu celownika na fotografowany

obiekt, poniewa

ż

margines tolerancji na bł

ę

dy jest niezwykle w

ą

ski.

Twórcze techniki fotografowania: Autobracketing, ekspozycje wielokrotne i

tryby manualne

Istniej

ą

specjalne techniki, które mo

ż

na zastosowa

ć

przy naprawd

ę

trudnych

warunkach o

ś

wietleniowych.

Autobraketing
Technika autobracketingu (AEB-Auo Expusure Bracketing) jest dobrym sposobem na
uzyskanie po

żą

danych rezultatów, nawet je

ś

li koncepcja zdj

ę

cia nie jest dokładnie

przemy

ś

lana. Technika ta polega na automatycznym wykonaniu trzech ekspozycji:

jednej z niedo

ś

wietleniem, jednej przy nastawach okre

ś

lonych przez

ś

wiatłomierz i

jednej z prze

ś

wietleniem. Mo

ż

liwe jest r

ę

czne ustawienie zakresu odchyle

ń

do +3

jednostek skali w odst

ę

pach co 1/3 stopnia. Autobracketing jest znakomitym

narz

ę

dziem wspomagaj

ą

cym kreatywno

ść

, jako

ż

e pozwala wypróbowa

ć

efekty

ró

ż

nych warunków ekspozycji, pozostawiaj

ą

c pewno

ść

,

ż

e jedno ze zdj

ęć

b

ę

dzie

miało zadowalaj

ą

c

ą

jako

ść

. (Funkcja ta jest niedost

ę

pna w niektórych modelach).

Technika autobracketingu pozwala ocali

ć

zdj

ę

cie.

Bez u

ż

ycia autobracketingu fotograf mógł straci

ć

to zdj

ę

cie z powodu bardzo

jaskrawego tła. Wykonanie kilku ekspozycji zwi

ę

ksza szans

ę

,

ż

e jedna z nich b

ę

dzie

prawidłowa.

Wielokrotna ekspozycja
Wielokrotne ekspozycje na jednej klatce filmu zawsze miały w sobie co

ś

intryguj

ą

cego. Niektóre aparaty z serii EOS umo

ż

liwiaj

ą

wykonanie z góry okre

ś

lonej

liczby na

ś

wietle

ń

- maksymalnie 9 - na pojedynczej klatce. Poniewa

ż

ta sama klatka

na

ś

wietlana jest wiele razy, konieczne jest skorzystanie z funkcji kompensacji

ekspozycji. Dla dwóch ekspozycji mo

ż

na wypróbowa

ć

warto

ść

kompensacji - 1

stopie

ń

. Trzy ekspozycje mog

ą

wymaga

ć

za ka

ż

dym razem poziomu - 1,5 stopnia.

Najlepiej jest przy tym zda

ć

si

ę

na do

ś

wiadczenie. Warto d

ąż

y

ć

do zredukowania

liczby elementów na obrazie, tak by uzyska

ć

mo

ż

liwie puste tło. Jasne obiekty na

prostym, ciemym tle zazwyczaj wychodz

ą

najlepiej.

R

ę

czne ustawianie parametrów ekspozycji

Aparaty z serii EOS oferuj

ą

pełny zestaw automatycznych funcji, które bardzo

ułatwiaj

ą

czerpanie rado

ś

ci z fotografowania. Lecz niektóre sytuacje mog

ą

wymaga

ć

r

ę

cznego ustawienia parametrów ekspozycji. Przykładem takiej sytuacji s

ą

zdj

ę

cia z

bardzo długim czasem na

ś

wietlania. Mo

ż

emy tak

ż

e spróbowa

ć

takiego sposobu

pracy ze zwykłej ciekawo

ś

ci, by wypróbowa

ć

nowe pomysły. R

ę

czne nastawianie

aparatu nie oznacza,

ż

e jeste

ś

my zdani jedynie na własne siły. Sygnalizowane s

ą

zalecane czasy migawki, otwory przysłony, jak równie

ż

niedo

ś

wietlenie i

prze

ś

wietlenie, co zdecydowanie ułatwia ustawianie parametrów. Jak zawsze, warto

post

ę

powa

ć

w pełni

ś

wiadomie, sporz

ą

dza

ć

notatki, po czym konfrontowa

ć

je z

gotowymi odbitkami.

Wielokrotna ekspozycja

Zabawa z wielokrotn

ą

ekspozycj

ą

mo

ż

e da

ć

wiele rado

ś

ci. Cz

ę

sto trudno jest

zgadn

ąć

, jaki b

ę

dzie wynik ko

ń

cowy, a czasami mo

ż

na si

ę

wr

ę

cz zadziwi

ć

jego

wspaniało

ś

ci

ą

.