Przyrost naturalny

Część I

Przyrost naturalny =

liczba urodzeń żywych – liczba zgonów

w ciągu roku na określonym terytorium

Stopa przyrostu naturalnego = przyrost

naturalny na 1000 mieszkańców (w ‰)

lub 100 mieszkańców (w %)

Teoria przejścia demograficznego

Faza I

– względna stabilność stanu

ludności, osiągana drogą wysokiej
rozrodczości i wysokiej umieralności
sprawiła, że przyrost naturalny w
niewielkim stopniu odbiega od zera,

– Współczynnik dzietności – 6 dzieci (na 1

kobietę w wieku rozrodczym),

– Przeciętna długość trwania życia – nie

przekracza 45 lat,

Teoria przejścia demograficznego

Faza II

– osiągnięcia medycyny i zasięg

oddziaływania służby zdrowia powodują
obniżanie poziomu umieralności i wydłużenie
się trwania życia ludzkiego. W fazie tej
zmniejszenie się umieralności obserwowane
jest przy nadal wysokim poziomie
rozrodczości,

– Współczynnik dzietności – 4,5 - 6 dzieci,
– Długość trwania życia – 45 – 65 lat,

Teoria przejścia demograficznego

Faza III

– faza ta charakteryzuje się

zwolnieniem tempa obniżania się
poziomu umieralności i początkowo
powolnym, a następnie szybkim
spadkiem płodności.

– Współczynnik dzietności – 3 - 4,5 dzieci,
– Długość trwania życia – 55-65 lat,
– Na przełomie II i III fazy przyrost naturalny

osiąga najwyższy poziom,

Teoria przejścia demograficznego

Faza IV

– następuje nowa stabilizacja

ludności przy niskim poziomie
umieralności i rozrodczości,

– Współczynnik dzietności - poniżej 3 dzieci,
– Długość trwania życia – przekracza 65 lat,

Transformacja demograficzna według

R. Vance

– badał przyrost naturalny w Anglii

i Walii w latach 1710-1930

Czterofazowy model przejścia

demograficznego

http://www.prb.org/pdf11/2011population-data-sheet_eng.pdf

Trójfazowy model przejścia demograficznego

Źródło: Geografia ekonomiczna, red. K. Kuciński, Oficyna a Wolters Kluwer Bussines, Kraków 2009, s. 94, za: M. Okólski, Demografia.

Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2004, s. 214.

Współczynnik urodzeń zależy

głównie od:

Modelu rodziny

– dzietności kobiet

Aktywności zawodowej kobiet
Polityki demograficznej

Struktury wiekowej

– liczby kobiet w wieku

rozrodczym

Współczynnik

dzietności

Dzietność kobiet w Polsce – 2009 r. – 1,398

Źródło: Rocznik Demograficzny 2009, GUS, Warszawa 2010, s. 525.
http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_rs_rocznik_demograficzny_2010.pdf

Wskaźnik dzietności a wskaźnik rozwoju

społecznego (HDI) w latach: 1975 i 2005

Ws

k

a

źni

k

dz

ie

tno

ś

ci

wskaźnik rozwoju społecznego

Chiny -

billboard z 1986 r. propagujący politykę

jednego dziecka

Źródło: http://islandbreath.blogspot.com/2009_12_06_archive.html

Urodzenia na 1000 mieszkańców – nadal

wysoka stopa urodzeń w Afryce - 2008

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Birth_rate_figures_for_countries.PNG

Wiek matek w momencie urodzenia pierwszego

dziecka w Polsce w 2010 r.

http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_rs_rocznik_demograficzny_2010.pdf

, s. 259.