S

PIS TREŚCI

M

A K R O S K O P O W E B A D A N I A G R U N T Ó W

..........................................................2

1. Oznaczanie nazwy gruntów .....................................................................................2

2. Określanie barwy gruntu..........................................................................................4

3. Określanie wilgotności gruntów ..............................................................................4

4. Określanie stanu gruntów spoistych ........................................................................5

5. Oznaczanie zawartości węglanu wapnia..................................................................5

O

ZNACZENIE SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO GRUNTÓW NIESPOISTYCH ZA

POMOCĄ ANALIZY SITOWEJ

............................................................................................6

O

Z N A C Z A N I E G Ę S T O Ś C I O B J Ę T O Ś C I O W E J O R A Z

P O R O W A T O Ś C I

G R U N T U

.

S

TOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA GRUNTU NIESPOISTEGO

......................................7

Oznaczanie gęstości objętościowej gruntu i gęstości objętościowej szkieletu
gruntowego w cylindrze...............................................................................................7

Określenie porowatości i wskaźnika porowatości gruntu ...........................................8

Oznaczanie stopnia zagęszczenia gruntów niespoistych .............................................8

O

ZNACZANIE WILGOTNOŚCI NATURALNEJ ORAZ

GRANIC KONSYSTENCJI GRUNTU

.

S

TOPIEŃ

PLASTYCZNOŚCI GRUNTU SPOISTEGO

..........................................................10

Oznaczanie wilgotności gruntu..................................................................................10

Oznaczanie granicy plastyczności .............................................................................11

Oznaczanie granicy płynności wg Casagrandego......................................................11

Określenie stopnia plastyczności i stanu gruntu spoistego.......................................12

O

ZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA WODOPRZEPUSZCZALOŚCI GRUNTÓW SYPKICH

W

APARACIE

ITB-ZW...................................................................................................13

O

ZNACZANIE PĘCZNIENIA GRUNTU W APARACIE

W

ASILIEWA

..................................14

O

ZNACZANIE KAPILARNOŚCI BIERNEJ

........................................................................15

O

ZNACZANIE WILGOTNOŚCI OPTYMALNEJ

.................................................................17

O

ZNACZANIE ŚCIŚLIWOŚCI GRUNTU

............................................................................19

O

ZNACZANIE WYTRZYMAŁOŚCI GRUNTU NA ŚCINANIE W APARACIE

BEZPOŚREDNIEGO ŚCINANIA

........................................................................................21

O

ZNACZANIE WYTRZYMAŁOŚCI GRUNTU NA ŚCINANIE W APARACIE

TRÓJOSIOWEGO ŚCISKANIA

..........................................................................................23

W

YKAZ LITERATURY I NORM

.......................................................................................25

M

A K R O S K O P O W E B A D A N I A G R U N T Ó W

Uwagi wstępne

Badania makroskopowe – polegają na określeniu nazwy gruntu oraz wybranych jego cech
fizycznych bez pomocy przyrządów.

1. Oznaczanie nazwy gruntów

1.1. Oznaczanie nazwy gruntów mineralnych

Aby oddzielić grunty spoiste od niespoistych (sypkich) uformować na dłoni kulkę o

ś

rednicy 7-8 mm.

•

Jeśli się nie uda (kulka rozsypuje się) grunt zaliczyć do niespoistych.

•

Jeśli kulka da się uformować zanurzyć grudkę gruntu w wodzie:

-

jeśli podczas zanurzania kulka rozpada się grunt zaliczyć do
niespoistych,

-

jeśli nie rozpada się grunt zaliczyć do spoistych.

a) Oznaczanie nazwy gruntów niespoistych (sypkich)

Oszacować wzrokowo wielkości i ilości ziarn poszczególnych frakcji zgodnie

z tabelą 1

Tab. 1. Określanie rodzaju i nazwy gruntów niespoistych

Zawartość frakcji w procentach

Dodatkowe kryteria

Rodzaj gruntu

>2mm

>0,5mm

>0,25

(d

50

– średnica zastępcza*)

świr

>50

Pospółka

50÷10

>50

Piasek gruby

<10

>50

d

50

> 0,5mm

Piasek średni

<10

<50

>50

0,5mm

≥

d

50

> 0,25mm

Piasek drobny

<10

<50

<50

d

50

≤

0,25mm

Piasek pylasty

<10

<10

<10

f

π

= 10÷30%

* średnica ziarn, których zawartość w próbce wraz z mniejszymi wynosi 50%

b) Oznaczanie nazwy gruntów spoistych

Wykonać próbę wałeczkowania:

•

pobrać grudkę gruntu ze środka większej bryły (ze środka słoiczka);
w przypadku gruntu suchego należy grudkę lekko zwilżyć

•

uformować palcami kulkę o średnicy 7 mm

•

z kulki uformować wałeczek: położyć kulkę na wyprostowanej dłoni
i nieznacznie naciskając palcami drugiej dłoni przesuwać je wzdłuż
z szybkością około 2 razy na sekundę aż wałeczek osiągnie średnicę 3 mm

•

zgnieść wałeczek ponownie w kuleczkę i czynność wałeczkowania powtarzać,
aż kolejny wałeczek wykazuje spękania i łamie się przy podniesieniu go
w palcach do góry

•

podczas wałeczkowania należy obserwować:

-

rodzaj spękań (podłużne czy poprzeczne)

-

wygląd powierzchni wałeczka (czy i kiedy nabiera połysku)

•

na podstawie wyglądu wałeczka określić rodzaj gruntu (stopień spoistości)
zgodnie z tabelą 2

Wykonać próbę rozcierania w wodzie

•

grudkę gruntu rozetrzeć między dwoma palcami zanurzonymi w wodzie

•

określić rodzaj gruntu (w zależności od zawartości frakcji piaskowej) zgodnie
z tabelą 2

Tab. 2. Określanie rodzaju i nazwy gruntów spoistych

Rodzaje i nazwy gruntów

w zależności od zawartości frakcji piaskowej

Grupa I

Grupa II

Grupa III

Grunty

piaszczyste

Grunty

pośrednie

Grunty

pylaste

f

p

>50%

f

p

>30%

f

p

<30%

Rodzaj gruntu

Wskaźnik

plastyczności

Zawartość frakcji

iłowej

f

π

<30%

f

π

>30%

f

π

>50%

Rozpoznawanie stopnia

spoistości gruntu

próba wałeczkowania

Mało spoisty

I

p

= 0-10%

f

i

= 5-10%

piasek
gliniasty

Pg

pył
piaszczysty

Π

Π

Π

Π

p

pył

Π

Π

Π

Π

Kulka rozpłaszcza sie lub
rozsypuje (grunt nie daje się
wałeczkować); lub wałeczek
rozwarstwia się podłużnie

Średnio spoisty

I

p

= 10-20%

f

i

= 10-20%

glina
piaszczysta

Gp

glina

G

glina
pylasta

G

ππππ

Od początku do końca
wałeczkowania powierzchnia
wałeczka bez połysku;
wałeczek pęka poprzecznie

Zwięzło spoisty

I

p

= 20-30%

f

i

= 20-30%

glina
piaszczysta
zwięzła

G

pz

glina
zwięzła

Gz

glina
pylasta
zwięzła

G

ππππ

z

Wałeczek początkowo bez
połysku, przy końcu
wałeczkowania z połyskiem;
pęka poprzecznie

Bardzo spoisty

I

p

> 30%

f

i

> 30%

ił
piaszczysty

Ip

ił

I

ił
pylasty

I

ππππ

Kulka i wałeczek od początku z
połyskiem, wałeczek pęka
poprzecznie

Rozpoznawanie
zawartości frakcji
piaskowej
próba rozcierania
w wodzie

Między palcami
pozostaje dużo
ziarn piasku

Wyczuwa się
pojedyncze ziarna

Nie wyczuwa się
ziarn piasku

1.2. Określanie nazwy gruntów organicznych

Nazwę gruntów organicznych należy ustalić na podstawie oznaczonej orientacyjnie

zawartości części organicznych oraz cech makroskopowych.

R

ODZAJE GRUNTÓW ORGANICZNYCH

:

-

grunty próchniczne: zawierają 2-5% części organicznych; oznaczenie rodzaju
wykonać jak dla gruntów mineralnych dodając, że jest to grunt próchniczny np.
piasek gliniasty próchniczny

-

namuły: zawierają 5-30% części organicznych; odróżnia się po gnilnym zapachu,
ciemnej barwie, dużej liczbie wałeczkowań przy pozornie niewielkiej wilgodności
gruntu

-

torfy: zawierają powyżej 30% części organicznych; mają charakterystyczną
strukturę i teksturę włóknistą i porowatą; zawierają pewną ilość nierozłożonej
substancji organicznej

-

gytie: zawierają części organiczne oraz węglan wapnia (burzą z HCl)

2. Określanie barwy gruntu

Barwę gruntu określić na przełamie bryłki gruntu o wilgotności naturalnej.
Podać intensywność i odcień barwy (w razie potrzeby), a następnie barwę podstawową

(dominującą), np. barwa jasnozielono-brązowa. Używać w miarę możliwości nazw kolorów
podstawowych w skali barw.

3. Określanie wilgotności gruntów

Wilgotność gruntu określić na podstawie tabeli 3

Tab. 3. Określanie makroskopowe wilgotności gruntów

Wilgotność gruntu

Cechy gruntu

SUCHY

grunt niespoisty stanowi suchy proszek; grudka gruntu spoistego
przy zgniataniu pęka, a po rozdrobnieniu daje suchy proszek,

MAŁO WILGOTNY

grudka gruntu spoistego przy zgniataniu odkształca się plastycznie,
lecz papier lub ręka przyłożone do gruntu nie stają się wilgotne,

WILGOTNY

grunt zostawia ślad wilgoci na papierze lub dłoni,

MOKRY

przy ściskaniu grudki w dłoni z gruntu odsącza się woda

NAWODNIONY

woda odsącza się z gruntu grawitacyjnie

4. Określanie stanu gruntów spoistych

Wykonać próbę wałeczkowania:

•

z grudki gruntu o wilgotności naturalnej (nie wolno zwilżać gruntu!)
uformować kulkę o średnicy 7 mm i wykonać wałeczkowanie w taki sposób jak
przy oznaczaniu rodzaju gruntu spoistego (patrz pkt.1.1. b))

•

zapisać liczbę wałeczków wykonanych z tej samej kulki, które nie popękały
(bez ostatniego popękanego wałeczka)

•

powtórzyć badanie na trzech oddzielnych grudkach gruntu; za miarodajną
przyjąć najwyższą uzyskaną liczbę wałeczkowań

Tab. 4. Stany gruntu spoistego

Stan gruntu spoistego

Liczba wałeczkowań

ZWARTY

nie można uformować kulki

PÓŁZWARTY

można uformować kulkę, lecz wałeczek pęka podczas 1-go wałeczkowania

Rodzaj gruntu

mało spoisty

ś

rednio spoisty

zwięzło spoisty

bardzo spoisty

TWARDOPLASTYCZNY

1

<2

<3

<5

PLASTYCZNY

2

2-4

3-7

5-10

MIĘKKOPLASTYCZNY

>2

>4

>7

>10

PŁYNNY

grunt zachowuje się jak ciecz

5. Oznaczanie zawartości węglanu wapnia

Grudkę badanego gruntu wyłożyć na szklaną podstawkę i skropić 20-procentowym

roztworem kwasu solnego. Obserwować zachodzącą reakcję:

Reakcja gruntu

Zawartość węglanów

(CaCO

3

)

Grunt nie burzy się, lub wykazuje tylko ślady reakcji

<1%

I klasa

Grunt burzy się słabo i krótko

1-3%

II klasa

Grunt burzy się intensywnie lecz krótko

3-5%

III klasa

Grunt burzy się intensywnie i długo

>5%

IV klasa

Jeśli burzą tylko pojedyncze ziarna gruntu (np. niekiedy w przypadku gruntów

niespoistych), fakt ten należy odnotować.

O

ZNACZENIE SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO

GRUNTÓW NIESPOISTYCH

ZA POMOCĄ ANALIZY SITOWEJ

Uwagi wstępne

Analiza sitowa – wydzielenie poszczególnych frakcji gruntu za pomocą jego przesiania
przez komplet sit.

Wykonanie oznaczenia

•

Skompletować zestaw sit o następujących wymiarach oczek kwadratowych
np.: 7.0, 2.0; 1.6; 0.8; 0.63; 0.40; 0.32; 0.20; 0.16; 0.10; 0.071 lub 0.063mm.
Ustawić sita na wstrząsarce.

•

Przygotować próbkę gruntu (wysuszonego do stałej masy w temperaturze 105-
110°C) o masie:
- dla piasku drobnego

200 ÷ 250g

- dla piasku średniego

250 ÷ 300g

- dla piasku grubego, pospółki i żwiru

500 ÷5000g

•

Wsypać próbkę na sito i uruchomić wstrząsarkę na 5 minut.

•

Po zakończeniu przesiewania pozostałości znajdujące się na poszczególnych
sitach zważyć z dokładnością:
- 0,01g – jeśli masa ważonej frakcji nie przewyższa 50g,
- 0,1g – jeśli masa ważonej frakcji jest większa niż 50g.

Opracowanie wyników

Zawartość poszczególnych frakcji Z

i

[%]

100

*

s

i

i

m

m

Z

=

gdzie:
m

i

– masa frakcji gruntu pozostałej na sicie [g]

m

s

– masa cząstek pobranych do analizy [g]

Różnica pomiędzy masą próbki gruntu m

s

a sumą mas wszystkich frakcji nie powinna

przekraczać 0,5% wartości m

s

. Różnicę tę należy rozdzielić na wszystkie frakcje,

proporcjonalnie do ich mas.

Otrzymane wartości Z

i

nanieść na wykres uziarnienia gruntu (Załącznik 1).

Na podstawie krzywej uziarnienia wyznaczyć średnice zastępcze d

10

, d

30

, d

50

, d

60

.

Następnie

należy:

-

obliczyć wskaźnik różnoziarnistości gruntu (U)

-

obliczyć wskaźnik krzywizny uziarnienia (c)

-

obliczyć współczynnik filtracji wg Hazena (k)

-

określić rodzaj gruntu sypkiego

O

Z N A C Z A N I E G Ę S T O Ś C I O B J Ę T O Ś C I O W E J

O R A Z

P O R O WAT O Ś C I G R U N T U

.

S

TOPIEŃ ZAGĘSZCZENIA GRUNTU NIESPOISTEGO

Oznaczanie gęstości objętościowej gruntu i gęstości

objętościowej szkieletu gruntowego w cylindrze

Uwagi wstępne

Gęstość objętościowa gruntu (

ρρρρ

) – stosunek masy próbki gruntu do objętości próbki.

Gęstość objętościowa szkieletu gruntowego (

ρρρρ

d

) – stosunek masy szkieletu gruntowego w

próbce gruntu do objętości próbki.

Wykonanie oznaczenia

•

Zważyć cylinder z dokładnością

±

1g (m

t

).

•

Cylinder równomiernie wypełnić gruntem o wilgotności naturalnej.

•

Zważyć cylinder z gruntem z taką samą dokładnością (m

mt

).

•

Określić objętość gruntu w cylindrze (V).

•

Oznaczyć wilgotność badanego gruntu (zgodnie z odpowiednią instrukcją).

Opracowanie wyników

Gęstość objętościowa gruntu

ρρρρ

[g/cm

3

]

p

t

mt

V

m

m

−

=

ρ

gdzie:
m

mt

– masa cylindra z gruntem [g]

m

t

– masa cylindra pustego [g]

V

– objętość gruntu w cylindrze [cm

3

]

Gęstość objętościowa szkieletu gruntowego

ρρρρ

d

[g/cm

3

]

w

d

+

•

=

100

100

ρ

ρ

gdzie:

ρ

– gęstość objętościowa gruntu [g/cm

3

]

w – wilgotność gruntu [%]

Otrzymane wartości porównać z wartościami przeciętnymi dla badanego gruntu (wg

literatury - np. PN-81/B 03020).

Określenie porowatości i wskaźnika porowatości

gruntu

Porowatość gruntu (n) – stosunek objętości porów w próbce gruntu do całkowitej objętości
próbki.

Obliczenie porowatości

s

d

s

n

ρ

ρ

ρ

−

=

gdzie:

ρ

d

– gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [g/cm

3

]

ρ

s

– gęstość właściwa szkieletu gruntowego (wg literatury - np. PN-81/B 03020) [g/cm

3

]

Wskaźnik porowatości gruntu (e) – stosunek objętości porów w próbce gruntu do objętości
szkieletu gruntowego.

Obliczenie wskaźnika porowatości

d

d

s

e

ρ

ρ

ρ

−

=

gdzie:

ρ

d

– gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [g/cm

3

]

ρ

s

– gęstość właściwa szkieletu gruntowego (wg literatury - np. PN-81/B 03020) [g/cm

3

]

Oznaczanie stopnia zagęszczenia gruntów niespoistych

Uwagi wstępne

Stopień zagęszczenia (I

D

) – stosunek zagęszczenia istniejącego w warunkach naturalnych do

największego możliwego zagęszczenia danego gruntu.

Wykonanie oznaczenia

•

Wyznaczyć wewnętrzną objętość cylindra (V) przez pomiar suwmiarką jego
wysokości i wewnętrznej średnicy.

•

Zważyć cylinder z dokładnością

±

1g (m

t

).

•

Wysuszony piasek wsypać luźno do cylindra przez lejek - lejek oparty
początkowo o dno cylindra, podnosić stopniowo w miarę napełniania cylindra,
trzymając go stale na powierzchni nasypywanego gruntu. Po napełnieniu całego
cylindra nie ubijając gruntu wyrównać nożem powierzchnię równo z krawędzią
cylindra.

•

Zważyć cylinder z gruntem z taką samą dokładnością (m

mt

).

•

Przeprowadzić zagęszczanie gruntu - ustawić tłok na powierzchni gruntu w
cylindrze i uderzać widełkami wibracyjnymi o ścianki naczynia, mierząc co 30
sekund za pomocą suwmiarki zagłębienie tłoka do czasu, aż kolejne pomiary
nie wykażą zmian.

•

Zanotować zagłębienie tłoka (

∆

h) [cm].

Opracowanie wyników

Obliczyć maksymalny i minimalny wskaźnik porowatości

e

max

– maksymalny wskaźnik porowatości, wyznaczony dla minimalnej gęstości

objętościowej szkieletu gruntowego przy najluźniejszym ułożeniu ziarn -

ρ

d min

V

m

m

t

mt

d

−

=

min

ρ

min

min

max

d

d

s

e

ρ

ρ

ρ

−

=

e

min

– minimalny wskaźnik porowatości, wyznaczony dla maksymalnej gęstości

objętościowej szkieletu gruntowego przy najściślejszym ułożeniu ziarn -

ρ

d max

V

V

m

m

t

mt

d

∆

−

−

=

max

ρ

max

max

min

d

d

s

e

ρ

ρ

ρ

−

=

Obliczyć stopień zagęszczenia

min

max

max

e

e

e

e

I

D

−

−

=

gdzie:
e – porowatość gruntu w stanie naturalnym

Na podstawie stopnia zagęszczenia podać stan zagęszczenia gruntu niespoistego.

O

ZNACZANIE WILGOTNOŚCI NATURALNEJ

ORAZ

GRANIC KONSYSTENCJI GRUNTU

.

S

TOPIEŃ

PLASTYCZNOŚCI GRUNTU SPOISTEGO

Oznaczanie wilgotności gruntu

Uwagi wstępne

Wilgotność (w) – stosunek masy wody zawartej w danej próbce gruntu do masy tej próbki
wysuszonej w temperaturze 105-110°C, wyrażony w procentach.

Wilgotność naturalna (w

n

) – wilgotność charakteryzująca zawartość wody w gruncie

w warunkach naturalnych. Do jej oznaczenia powinny być użyte próbki o wilgotności
naturalnej (NW) albo próbki o naturalnej strukturze (NNS).

Wykonanie oznaczenia

•

Zważyć puste naczynka wagowe z dokładnością do 0,01g (m

t

)

•

Z gruntu przeznaczonego do badania pobrać dwie próbki, każdą o masie około:

-

30g dla gruntów spoistych

-

50g dla piasków

-

500g dla gruntów gruboziarnistych

•

Próbki umieścić w naczyniach wagowych i zważyć z taką samą dokładnością
(m

mt

)

•

Wysuszyć próbki w temperaturze 105-110º do stałej masy. Czas suszenia
wynosi około:

-

8 godz. dla gruntów sypkich

-

24 godz. dla gruntów spoistych

•

Po wysuszeniu i wystudzeniu zważyć ponownie (m

st

)

Opracowanie wyników

Wilgotność gruntu (w)

:

100%

m

m

m

m

w

t

st

st

mt

•

−

−

=

gdzie:
m

mt

– masa naczynka z gruntem wilgotnym [g]

m

st

– masa naczynka z gruntem suchym [g]

m

t

– masa naczynka pustego [g

]

Jako wynik ostateczny przyjąć średnią arytmetyczną z dwóch oznaczeń, jeśli różnica

uzyskanych wartości nie przekroczy 5% wartości średniej.

W przypadku większej różnicy należy przeprowadzić dwa dodatkowe oznaczenia

i jako wynik ostateczny przyjąć średnią arytmetyczną z trzech najmniej różniących się
wartości.

Oznaczanie granicy plastyczności

Uwagi wstępne

Granica plastyczności (w

P

) – wilgotność w procentach jaką ma grunt, gdy przy kolejnym

wałeczkowaniu wałeczek pęka po osiągnięciu średnicy 3 mm; jest to wilgotność graniczna
między stanem półzwartym i twardoplastycznym.

Wykonanie oznaczenia

•

Z jednorodnego gruntu w stanie plastycznym uformować kulkę o średnicy
około 7 mm i wałeczkować na dłoni, aż wałeczek uzyska średnicę około 3mm.

•

Jeśli wałeczek w tym czasie nie popękał, z wałeczka ponownie uformować
kulkę i wałeczkować ją jak poprzednio. Czynność powtarzać tak długo, aż przy
kolejnym wałeczkowaniu wałeczek popęka, a podniesiony za jeden koniec
rozpadnie się.

•

Spękany wałeczek włożyć do naczynka wagowego i zamknąć pokrywką.

•

Powtórzyć czynność na kolejnych kulkach gruntu tyle razy, aby zebrać
w dwóch naczynkach po 5-7g gruntu.

•

Oznaczyć wilgotność próbek (popękanych wałeczków).

Opracowanie wyników

Wartość

granicy plastyczności (w

P

) obliczyć jako średnią arytmetyczną obu oznaczeń

wilgotności.

I

II

P

w +w

w

2

=

Różnica oznaczenia wilgotności obu próbek nie powinna przekroczyć 10% wartości

ś

redniej. W przypadku większej różnicy należy przeprowadzić dwa dodatkowe oznaczenia

i jako wartość

w

P

przyjąć średnią arytmetyczną trzech najmniej różniących się wartości.

Oznaczanie granicy płynności wg Casagrandego

Uwagi wstępne

Granica płynności (w

L

) – wilgotność w procentach masy gruntowej umieszczonej

w aparacie Casagrandego w momencie, gdy wykonana w niej bruzda zlewa się przy
dwudziestym piątym uderzeniu miseczki o podstawę, na długości 10 mm i wysokości 1mm;
jest to wilgotność graniczna między stanem miękkoplastycznym i płynnym.

Wykonanie badania

Przygotowanie gruntu:

•

Około 100g gruntu o wilgotności naturalnej (w

n

) zalać wodą destylowaną na

ok. 20 godzin.

•

Namoczony grunt rozetrzeć na jednolitą pastę, usuwając z niej jednocześnie
ziarna gruntu o średnicy większej od 2,0 mm;

Wykonanie pojedynczego oznaczenia

•

Cienkimi warstwami nożem, usuwając pęcherzyki powietrza, wypełnić pastą
przednią część miseczki aparatu Casagrandego, tworząc powierzchnię wklęsłą
o maksymalnej grubości 9 mm. Łączna masa miseczki i gruntu powinna
wynosić 210

±

1g.

•

Założyć miseczkę do aparatu. Wysokość zawieszenia powinna wynosić 10 mm.

•

Za pomocą rylca skierowanego prostopadle do dna miseczki wykonać w paście
bruzdę prostopadle do osi obrotu napędu miski.

•

Po włączeniu aparatu określić liczbę uderzeń miseczki o gumową podstawę do
momentu połączenia się bruzdy na długości 10mm i wysokości 1 mm.

•

W miejscu połączenia się bruzdy pobrać do naczynka wagowego próbkę o
masie ok. 10 g do oznaczenia wilgotności.

Wykonanie całego badania

•

Badanie powtarzać, zmieniając każdorazowo wilgotność pasty (dodając kilka
kropel wody lub podsuszając masę gruntu) do uzyskania min. 5 (dla potrzeb
ć

wiczenia - 3) oznaczeń w zakresie 12-35 uderzeń różniących się liczbą

uderzeń co najmniej o 3.

Opracowanie wyników

Dla

określenia

granicy

płynności (w

L

)

otrzymane

wartości

nanieść

na

półlogarytmiczny wykres zależności wilgotności gruntu od liczby uderzeń miseczki
(Załącznik 2)

. Przez naniesione punkty przeprowadzić prostą aproksymującą i odczytać

wilgotność jaką posiadałby badany grunt przy 25 uderzeniach.

Oznaczenie w

L

uznaje się za wystarczająco dokładne jeżeli odchyłka 3 punktów

z ogólnej liczby 5 oznaczeń od przeprowadzonej linii prostej nie przekracza 0,2% w skali
wilgotności. Jeden z pozostałych dwóch punktów powinien leżeć powyżej, drugi zaś poniżej,
lecz w odległościach nie większych niż 0,6% w skali wilgotności. Jeżeli warunki te nie
zostaną spełnione całe badanie należy powtórzyć.

Określenie stopnia plastyczności i stanu gruntu

spoistego

Stopień plastyczności

:

p

L

P

n

L

w

w

w

w

I

−

−

=

Na podstawie stopnia plastyczności podać stan gruntu spoistego.

O

ZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA

WODOPRZEPUSZCZALOŚCI GRUNTÓW SYPKICH

W

APARACIE

ITB-ZW

Uwagi wstępne

Współczynnik wodoprzepuszczalności (filtracji) gruntu (k) – określa zdolność gruntu do
przepuszczania wody przy istnieniu różnicy ciśnień

Wykonanie oznaczenia

•

Wykonać pomiary pierścienia aparatu dla ustalenia pola przekroju próbki (A).

•

Przygotować próbkę, wsypując piasek przez lejek prowadzony bezpośrednio
ponad powierzchnią piasku w celu uniknięcia jego rozsegregowania.

•

Dociążyć próbkę obciążnikiem.

•

Doprowadzić do aparatu wodę od spodu próbki.

•

Uregulować przepływ wody tak, aby spadek hydrauliczny był stały i mieścił się
w granicach 0,3-0,8.

•

Wykonać 5 pomiarów wydatków wody (Q) w ustalonym czasie (t).

Opracowanie wyników

Obliczyć

współczynnik wodoprzepuszczalności gruntu k [cm/s]

t

A

i

Q

ś

r

⋅

⋅

=

k

Q

ś

r

– średni wydatek wody z 5 pomiarów [cm

3

]

i

– spadek hydrauliczny

A

– pole przekroju poprzecznego próbki [cm

2

]

t

– czas pomiaru wydatku [s]

Otrzymane wartości porównać z wartościami przeciętnymi dla badanego gruntu (wg

danych z literatury)

O

ZNACZANIE PĘCZNIENIA GRUNTU

W APARACIE

W

ASILIEWA

Uwagi wstępne

Pęcznienie – proces zwiększania się objętości gruntów na skutek nasycania wodą; cecha
charakterystyczna dla gruntów spoistych ze znaczną zawartością frakcji iłowej.

Wykonanie oznaczenia

•

Z badanego gruntu pobrać 2 próbki do oznaczenia wilgotności.

•

Zważyć pusty pierścień aparatu z dokładnością do 0,01g.

•

Zmierzyć pierścień suwmiarką dla ustalenia jego objętości.

•

Wcisnąć pierścień w próbkę, wypełniając go całkowicie gruntem.

•

Wyrównać obie powierzchnie próbki w pierścieniu.

•

Za pomocą metalowej wkładki o wysokości 10 mm wypchnąć z pierścienia
część gruntu, tak aby próbka w pierścieniu miała wysokość 10 mm.

•

Pierścień z gruntem zważyć.

•

Przykryć powierzchnie próbki sączkami z bibuły filtracyjnej.

•

Umieścić pierścień z gruntem w aparacie do badania pęcznienia – aparacie
Wasiliewa.

•

Ustawić czujnik na powierzchni górnego filtra aparatu.

•

Nalać do pojemnika aparatu wodę destylowaną.

•

Od momentu zetknięcia próbki z wodą notować wskazania czujnika w czasie:
1’, 2’, 5’, 15’, 30’, 1h, 3h, 24h. Następne odczyty na czujniku wykonywać co
24 h do czasu, aż wysokość próbki i wskazania czujnika przestaną się zmieniać

•

Rozmontować aparat, wyjąć pierścień.

•

Oznaczyć wilgotność próbki po spęcznieniu.

Opracowanie wyników

Obliczyć wilgotność początkową gruntu.

Obliczyć

wskaźnik pęcznienia (Vp)

100

V'

V'

'

V'

V

p

•

−

=

%

gdzie:
V’ - objętość pierwotna próbki gruntu [cm

3

]

V

’’

- objętość końcowa próbki gruntu [cm

3

]

Obliczyć

wilgotność pęcznienia -.wilgotność jaką osiągnął grunt po całkowitym spęcznieniu

Sporządzić

wykres pęcznienia – na osi odciętych w skali logarytmicznej zaznaczyć czas

pęcznienia (t) liczony od momentu zalania próbki wodą, a na osi rzędnych odpowiadającą
wysokość próbki (h) (Załącznik 3).

O

ZNACZANIE KAPILARNOŚCI BIERNEJ

Uwagi wstępne

Kapilarność bierna (H

kb

) – zdolność do utrzymywania się wody kapilarnej w kanalikach

gruntu przy obniżaniu się poziomu wody.

Przyjmuje się, że kapilarność bierna jest równa wielkości podciśnienia mierzonego

w centymetrach słupa wody, przy którym przebija się powietrze przez próbkę gruntu podczas
badania.

Wykonanie oznaczenia

•

Z gruntu stanie powietrzno - suchym pobrać 5 próbek o masie ok. 20 g:
3 próbki do badania kapilarności, pozostałe dwie do ewentualnych badań
dodatkowych w przypadku nie uzyskania wymaganej dokładności.

•

Odpowietrzyć rurkę przyrządu, zanurzając ją stopniowo w wodzie

•

Próbkę wsypać małymi porcjami do lejka przy częściowym zanurzeniu w
wodzie, każdorazowo ugniatając powierzchnię próbki w celu usunięcia z próbki
pęcherzyków powietrza.

Przyrządy do określania kapilarności biernej

Badanie wstępne

•

Lejek z próbką podnosić równomiernie, bez drgań z prędkością ok. 1cm/s do
chwili, gdy pod próbką utworzy się pęcherzyk powietrza.

•

Zmierzyć różnicę poziomów (H) spodu próbki gruntu i zwierciadła wody w
naczyniu.

Badanie właściwe

•

Wykonać na dwóch próbkach.

•

Podnieść równomiernie lejek na wysokość 0,7 H.

•

Pozostawić nieruchomo na 5 min obserwując, czy pod próbką nie utworzył się
pęcherzyk powietrza.

•

Jeśli pęcherzyk nie utworzy się podnosić lejek do położenia wyższego o 5cm z
prędkością 1cm/s w odstępach 5 min.

•

W momencie utworzenia się pęcherzyka powietrza zanotować:

-

czas (t), jaki upłynął od chwili zatrzymania lejka na ostatnim poziomie

-

wysokość poziomu (h) spodu próbki ponad zwierciadło wody w
naczyniu.

Opracowanie wyników

Obliczyć

kapilarność bierną H

kb

[cm].

h

h

∆

+

−

=

)

0

,

5

(

H

kb

[cm]

gdzie:

h - wysokość poziomu ponad zwierciadło wody w naczyniu [cm]

∆

h – poprawka interpolacyjna [cm]

∆

h = t·v

t – czas jaki upłynął od chwili zatrzymania się lejka na ostatnim poziomie
[min.]
v- średnia prędkość podnoszenia lejka [1cm/min]

Jako ostateczny wynik oznaczenia przyjąć średnią arytmetyczną dwu wyników

badania właściwego, nie różniące się między sobą więcej niż 0,1 H

kb

O

ZNACZANIE WILGOTNOŚCI OPTYMALNEJ

Uwagi wstępne

Wilgotność optymalna (w

opt

) – wilgotność, przy której w danych warunkach ubijania można

osiągnąć największe zagęszczenie gruntu, a więc uzyskać maksymalną jego gęstość
objętościową.

Wykonanie oznaczenia

•

Grunt przygotowany do badania starannie wymieszać.

•

Zważyć pusty cylinder (m

t

).

•

Ustalić objętość cylindra (V).

•

Ustawić cylinder w aparacie Proctora.

•

Do cylindra nałożyć warstwę gruntu o gr. 5-7 cm; powierzchnię lekko
wyrównać.

•

Ubijać ubijakiem mechanicznym stosując 25 uderzeń ubijaka na warstwę.

•

Powierzchnię ubitej warstwy lekko zdrapać ostrzem noża.

•

Powtórzyć ubijanie na dwóch kolejnych warstwach; przed zagęszczaniem
trzeciej warstwy nałożyć na cylinder kołnierz; po ubiciu trzeciej warstwy grunt
powinien wystawać 5-10 mm powyżej górnej krawędzi cylindra (wewnątrz
kołnierza).

•

Zdjąć kołnierz i ściąć nadmiar gruntu równo z krawędzią cylindra zawsze od
ś

rodka do krawędzi. Oczyścić starannie zewnętrzne ścianki cylindra i podstawę.

•

Zważyć cylinder z gruntem (m

wt

).

•

Wyjąć do parownicy grunt z cylindra i pobrać próbkę do oznaczenia
wilgotności. Próbka powinna być z różnych miejsc – co najmniej z dziesięciu.

•

Oznaczyć wilgotność próbki.

•

Pozostały grunt rozdrobnić, dodać wody tak, aby jego wilgotność wzrosła
o 1-2% i starannie wymieszać.

•

Powtórzyć cykl ubijania.

•

Cykle ubijania powtarzać tak długo, za każdym razem zwiększając wilgotność
gruntu o 1-2%, aż masa cylindra z gruntem (m

wt

) zacznie się zmniejszać.

Opracowanie wyników

Obliczyć

wilgotność każdej próbki w [%]

100%

m

m

m

m

w

t

st

st

mt

•

−

−

=

gdzie:

m

mt

– masa naczynka z gruntem wilgotnym [g]

m

st

– masa naczynka z gruntem suchym [g]

m

t

– masa naczynka pustego [g]

Obliczyć

gęstość objętościową gruntu

ρ

ρ

ρ

ρ

[g/cm

3

] dla każdej próbki

V

m

m

t

wt

−

=

ρ

gdzie:

m

mt

– masa cylindra z gruntem [g]

m

t

– masa cylindra pustego [g]

V

– objętość gruntu w cylindrze [cm

3

]

Obliczyć

gęstość objętościową szkieletu gruntowego

ρρρρ

d

[g/cm

3

] dla każdej próbki

w

d

+

•

=

100

100

ρ

ρ

gdzie:

ρ

– gęstość objętościowa gruntu [g/cm

3

]

w – wilgotność gruntu [%]

Sporządzić

wykres zależności

ρρρρ

d

od w. Za wilgotność optymalną (w

opt

) badanego

gruntu przyjąć wartość wilgotności wyznaczoną z wykresu, która odpowiada maksymalnej
gęstości objętościowej szkieletu gruntowego (

ρ

ds

).

Obliczyć

wskaźnik zagęszczenia gruntu I

s

ds

d

s

ρ

ρ

I

=

gdzie:

ρ

d

– gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [g/cm

3

]

ρ

ds

– maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [g/cm

3

]

O

ZNACZANIE ŚCIŚLIWOŚCI GRUNTU

Uwagi wstępne

Ściśliwość gruntu – zdolność gruntu do zmniejszania swojej objętości pod wpływem
obciążenia. Miarą ściśliwości gruntu jest edometryczny moduł ściśliwości.

Edometryczny moduł ściśliwości – stosunek przyrostu naprężenia normalnego (

∆σ

) do

przyrostu odkształcenia względnego (

ε

), mierzonego w kierunku działania siły obciążającej,

w jednoosiowym /edometrycznym/ stanie odkształceń, po zakończeniu umownej konsolidacji
gruntu.

-

pierwotnej (Mo) - przy obciążaniu próbki po raz pierwszy

-

wtórnej (M) – przy kolejnym cyklu obciążania

Wykonanie oznaczenia

Przygotowanie próbki

•

Do próbnika - dwudzielnego pierścienia tnącego - zamontować pierścień
edometryczny.

•

Wypełnić próbnik gruntem.

•

Zdjąć obie części pierścienia tnącego i wyrównać powierzchnię gruntu równo z
brzegami pierścienia edometrycznego.

Przygotowanie stanowiska

•

Na górnej i dolnej powierzchni próbki w pierścieniu umieścić zwilżone sączki z
bibuły filtracyjnej.

•

Ustawić na edometrze dolny filtr. Ustawić pierścień z próbką na filtrze dolnym
edometru. Nałożyć oprawkę edometru i zamocować ją śrubami. Nałożyć górny
filtr.

•

Ustawić czujniki do pomiaru zmian wysokości próbki, opierając nóżkę
czujników o filtr górny; wyzerować czujniki.

•

Opuścić trzpień na górną powierzchnię filtra górnego. Zakręcić śrubkę
dociskową trzpienia.

Badanie ściśliwości pierwotnej

•

Nałożyć ramę obciążającą z wieszakiem – ramka wywiera naprężenie 12,5kPa

•

Po odkręceniu śruby dociskowej trzpienia notuje się wskazania czujników
zegarowych po upływie 1’, 2’, 5’, 15’, 30’, 1h, 2h, 4h, 6h i 24h a następnie co
24 h do chwili osiągnięcia umownej stabilizacji odkształceń (dla potrzeb
ć

wiczenia czas odczytów z czujników poda prowadzący).

•

Po osiągnięciu stabilizacji osiadań przy danym stopniu naprężenia zwiększyć
obciążenie próbki. Kolejne stopnie naprężenia powinny wynosić 25 kPa, 50kPa,

100, 200kPa. Każdorazowo notować wskazania czujników w wyznaczonych
odstępach czasu.

Badanie odprężenia

•

Po osiągnięciu stabilizacji osiadań przy ostatnim stopniu obciążenia odciążać
próbkę stopniami 100 kPa, 50kPa, 25kPa do wartości 12,5kPa. Notować
odczyty z czujników w wyznaczonych odstępach czasu – po 1’, 2’, 5’, 15’, 30’,
1h, 2h, 4h, 6h i 24h a następnie co 24 h każdorazowo aż do osiągnięcia
umownej stabilizacji odkształceń.

Badanie ściśliwości wtórnej

•

Po odciążeniu próbkę obciążać ponownie kolejno stopniami jak przy badaniu
ś

ciśliwości pierwotnej. Notować odczyty z czujników w wyznaczonych

odstępach czasu każdorazowo aż do osiągnięcia umownej stabilizacji
odkształceń.

Opracowanie wyników

Obliczyć

edometryczny moduł ściśliwości pierwotnej M

0i

[kPa] dla każdego

przyrostu naprężenia

i 1

0i

i

∆σ

∆σ

h

M

ε

∆

h

−

⋅

=

=

gdzie:

∆σ

– przyrost obciążenia jednostkowego (naprężenia normalnego) próbki [kPa]

∆σ = σ

i

-

σ

i-1

ε

– odkształcenie jednostkowe próbki przy danym naprężeniu

1

1

1

−

−

−

∆

=

−

=

i

i

i

i

h

h

h

h

h

ε

__

Obliczenia

edometrycznego modułu odprężenia (M) oraz edometrycznego modułu

ściśliwości wtórnej (M) przeprowadzić analogicznie do obliczeń modułu ściśliwości
pierwotnej, przyjmując dane otrzymane odpowiednio przy odciążaniu i wtórnym obciążeniu
próbki.

Wykonać

wykresy (Załącznik 4):

- ściśliwości gruntu: na osi odciętych zaznaczyć kolejne stopnie naprężenia (

σ

) a na

osi rzędnych wysokość próbki (h) dla stanów umownej stabilizacji odkształceń próbki dla
odpowiadającego naprężenia normalnego.

-

konsolidacji gruntu: na osi odciętych w skali logarytmicznej zaznaczyć czas

osiadania (t) liczony od momentu przyłożenia danego obciążenia, a na osi rzędnych
odpowiadającą wysokość próbki (h). Dla każdego przyrostu naprężenia wykreślić odrębną
krzywą.

O

ZNACZANIE WYTRZYMAŁOŚCI GRUNTU NA ŚCINANIE

W APARACIE BEZPOŚREDNIEGO ŚCINANIA

Uwagi wstępne

Wytrzymałość gruntu na ścinanie (

ττττ

) – opór, jaki stawia grunt naprężeniom ścinającym, po

pokonaniu którego następuje poślizg pewnej części ośrodka gruntowego w stosunku do
pozostałej.

Zgodnie z teorią Culomba Mohra:

ττττ

f

=

σσσσ

n

⋅⋅⋅⋅tg

φφφφ

s

+c

s

gdzie:

φ

s

– kąt tarcia wewnętrznego gruntu oznaczony w aparacie skrzynkowym

c

s

– spójność gruntu oznaczona w aparacie skrzynkowym

Wykonanie oznaczenia

Przygotowanie próbki

•

Skręcić śrubami górną i dolną część skrzynki.

•

Założyć dolną ząbkowaną płytkę oporową.

•

Umieścić grunt w skrzynce zagęszczając warstwami.

•

Założyć górną ząbkowaną płytkę oporową oraz wieczko.

•

Ustawić skrzynkę na aparacie bezpośredniego ścinania (nosem ramki górnej w
kierunku dynamometru).

Wykonanie pojedynczego ścięcia

•

Założyć ramkę z wieszakiem na górną powierzchnię próbki

•

Dokonać wstępnej konsolidacji próbki, poprzez zawieszenie odważników z
obciążeniem konsolidującym do czasu osiągnięcia umownej stabilizacji osiadań

•

Zdjąć obciążenie konsolidujące.

•

Przyłożyć właściwe naprężenie normalne; pierwsze ścięcie wykonać przy
naprężeniu 25 kPa (jest to naprężenie wywołane ciężarem własnym ramki z
wieszakiem).

•

Wykręcić i odłożyć śruby łączące dolną i górną część skrzynki.

•

Za pomocą śrub dystansowych (w narożnikach skrzynki) unieść skrzynkę górną
względem dolnej o ok. 1 mm.

•

Zablokować sprzęgło, włączyć silnik aparatu.

•

Obserwować wskazania czujnika zegarowego dynamometru (R) oraz wzajemne
przesunięcie skrzynki górnej i dolnej.

•

Badanie prowadzić do chwili gdy:

-

dwa kolejne odczyty czujnika (w odstępie ok.1 min) nie wykażą wzrostu

siły ścinającej lub

-

wzajemne przemieszczenie skrzynki górnej i dolnej wyniesie 10%

długości boku próbki (ok. 6mm).

•

Wyłączyć silnik, zdjąć skrzynkę z aparatu, usunąć grunt ze skrzynki.

Wykonanie całego badania

•

Badanie powtórzyć 5 razy na oddzielnych próbkach, zmieniając przy każdym
ś

cięciu naprężenie normalne przykładane do górnej powierzchni próbki poprzez

zawieszanie odważników. Naprężenia podczas kolejnych ścięć powinny
wynosić: 25 kPa, 50 kPa, 100 kPa, 200 kPa, 300 kPa.

Opracowanie wyników

Obliczyć wartość

wytrzymałości gruntu na ścinanie

ττττ

f

[kPa] dla każdej próbki:

0

max

f

F

Q

τ

=

gdzie:
Q

max

– największa wartość siły ścinającej [kN];

Q = R⋅C

d

;

C

d

- stała dynamometru – 1 kN/mm

(100 kG/mm)

R – odczyt czujnika dynamometru

F

0

– pole przekroju poprzecznego próbki [m

2

]

Wyznaczyć wartość

kąta tarcia wewnętrznego (

φφφφ

s

) i spójności (c

s

) gruntu

a)

Analitycznie

f

n

f

n

s

2

2

n

n

N Στ

σ

Στ

Σσ

Φ

arc

N Σσ

(Σ

)

tg

σ

⋅

⋅

−

⋅

=

⋅

−

2

f

n

n

f

n

s

2

2

n

n

Στ

σ

Σ

Σ

σ

c

N Σσ

(Σ

)

σ

τ

σ

⋅ Σ

−

⋅

⋅

=

⋅

−

b)

Graficznie – obliczone pary naprężeń (

σ

n

,

τ

f

) nanieść jako punkty na

wykonany w skali wykres zależności

τ

f

= f(

σ

n

). Punkty aproksymować

graficzne prostą. Odczytać z wykresu wartości

φ

s

, c

s

.

1

9

,5

0

#

φ

s

c

s

O

ZNACZANIE WYTRZYMAŁOŚCI GRUNTU NA ŚCINANIE

W APARACIE TRÓJOSIOWEGO ŚCISKANIA

Uwagi wstępne

Wytrzymałość gruntu na ścinanie (

ττττ

) – opór, jaki stawia grunt naprężeniom ścinającym, po

pokonaniu którego następuje poślizg pewnej części ośrodka gruntowego w stosunku do
pozostałej.

Podczas ćwiczeń laboratoryjnych wykonywane będą badania trójosiowe bez

konsolidacji i bez odpływu wody. Dla tej metody, zgodnie z teorią Culomba Mohra:

ττττ

f

=

σσσσ

n

⋅⋅⋅⋅tg

φφφφ

u

+c

u

gdzie:

φ

u

– całkowity kąt tarcia wewnętrznego gruntu

c

u

– całkowita wartość spójności gruntu

Przygotowanie próbki

•

Za pomocą imadła oraz noża strunowego przygotować cylindryczną próbkę (za

cylindryczną uznać można próbkę w kształcie graniastosłupa foremnego o
liczbie boków nie mniejszej niż 24).

•

Zmierzyć średnicę próbki - średnica próbki powinna wynosić 35-38 mm.

•

Zważyć próbkę.

Wykonanie oznaczenia

•

Umieścić próbkę w komorze:

- próbkę ustawić na dolnej płycie komory kolejno na filtrze metalowym i sączku z

bibuły filtracyjnej

- na górną powierzchnię próbki nałożyć sączek i metalową nasadkę
- próbkę umieścić u osłonce gumowej
- zabezpieczyć gumową osłonkę z góry i z dołu przed zsunięciem poprzez nałożenie

pierścienia z gumy

- oczyścić i uszczelnić wazeliną uszczelkę w podstawie komory
- założyć szklaną osłonę aparatu, opierając metalowy tłok w osi próbki
- przykręcić komorę za pomocą klucza, do chwili wyczuwalnego oporu

•

Komorę umieścić na talerzyku kolumny prasy.

•

Pokręcając korbką napędu ręcznego doprowadzić do zetknięcia się tłoka
komory prób z pierścieniem pomiarowym dynamometru.

•

Uruchomić zespół hydrauliczno-pneumatyczny:

- upewnić się, że wszystkie zawory zespołu są zakręcone
- otworzyć dopływ wody do zespołu ze zbiornika
- odkręcić zwór odpowietrzający komorę aparatu

•

Napełnić komorę wodą:

- odkręcić zawór żółty i zielony

- gdy woda wypełni komorę aż do przelania się przez zawór odpowietrzający zakręcić

zawór odpowietrzający

- zakręcić zawór żółty i zielony

•

Wytworzyć ciśnienie w komorze prób:

- otworzyć zawór niebieski
- pompką wytworzyć żądane ciśnienie
- zakręcić zawór niebieski

•

Uruchomić silnik elektryczny.

•

Badanie prowadzić do chwili gdy dwa kolejne odczyty czujnika (w odstępie
ok.1 min) nie wykażą wzrostu siły ścinającej

•

Rozmontować aparat :

- usunąć wodę z komory: odkręcić zawór czerwony
- jeżeli komora nie zostanie opróżniona całkowicie to odkręcić zawór niebieski i

kilkakrotnie nacisnąć pompę nożną

- odkręcić zawór odpowietrzający
- rozkręcić komorę prób i usunąć próbkę

•

Ponownie zważyć próbkę.

Opracowanie wyników

Obliczyć

naprężenie dewiatorowe [kPa]:

0

max

3

1

F

Q

=

−

σ

σ

gdzie: Q

max

- maksymalna siła osiowa w momencie ścięcia próbki [kN]:

Q

max

= R⋅C

d

;

C

d

- stała dynamometru – 0,4

•

1 kN/mm (

40 kG/mm)

R – odczyt czujnika dynamometru

F

0

– pole przekroju poprzecznego próbki [m

2

]

Wyznaczyć

kąt tarcia wewnętrznego (

φφφφ

u

) i spójność gruntu (c

u

) metodą graficzną

Wykreślić koła Mohra na podstawie wyników ścięć minimum dwóch próbek. Znaleźć prostą
styczną do kół.

6

,9

1

φ

u

c

u

σ

1

(1)

σ

1

(2)

σ −σ

1

3

(2)

(2)

2

σ +σ

1

3

(2)

(2)

2

σ +σ

1

3

(1)

(1)

2

21,28

44,71

σ −σ

1

3

(1)

(1)

2

W

YKAZ LITERATURY I NORM

KOSTRZEWSKI W. Parametry geotechniczne gruntów budowlanych oraz metody ich

oznaczania. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 1998.

MYŚLIŃSKA E. Laboratoryjne badania gruntów. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa, 1992, 1998, 2001.

PISARCZYK S. RYMSZA B. Badania laboratoryjne i polowe gruntów. Oficyna Wydawnicza

Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 1993.

WIŁUN Z. Zarys geotechniki. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1987.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów
PN-81/B-03020 Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia

statyczne i projektowanie

PN-88/B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu
PN-55/B-04492 Grunty budowlane. Badania właściwości fizycznych. Oznaczanie wskaźnika

wodoprzepuszczalności

PN-60/B-04493 Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej