1

Małgorzata Bachurek
nauczyciel
nauczania zintegrowanego
w Szkole Podstawowej nr 11
z Oddziałami Integracyjnymi
w Suwałkach

„Działanie jest pierwotną

formą myślenia”

S.L.Rubinsztejn

Współczesne wychowanie zmierza do wszechstronnego rozwoju człowieka. Wszelkie elementy
osobowości człowieka są wynikiem procesu wychowania i kształcenia, które w pracy szkoły powinny stanowić
integralną całość.

Podmiotem wychowania i kształcenia jest dziecko i jego indywidualność, a więc jego potrzeby

rozwojowe, zainteresowania, sukcesy i niepowodzenia.

Edukacja matematyczna na etapie wczesnoszkolnym ukierunkowana jest na rozwój intelektualny,

emocjonalny, a także społeczny, szczególnie na rozwijanie zdolności poznawczych uczniów oraz pobudzenie ich
do samodzielnego i logicznego myślenia. W procesie czynnościowego nauczania powinna wyposażyć uczniów
w wiadomości i umiejętności niezbędne w życiu codziennym i warunkujące powodzenie na dalszych etapach
kształcenia, funkcjonujących również poza działalnością matematyczną.

Propozycje rozwiązań metodycznych

Integracja w edukacji wczesnoszkolnej to propozycja pracy pedagogicznej zorientowana na dziecko

jako podmiot i indywidualność. Polega ona na scaleniu i łączeniu czynności dziecka i nauczyciela
w zakresie celów, treści, form realizacyjnych, metod, środków dydaktycznych w ramach zintegrowanych
jednostek tematycznych.

W wyniku różnych zabiegów edukacyjnych integracja dokonuje się w samym dziecku, które poznaje,

doświadcza i przeżywa scaloną rzeczywistość w aspekcie indywidualnym, motywacyjnym i działaniowym.
Mając na uwadze powyższe założenia zaprezentuję scenariusz zajęć zintegrowanych w klasie III
wykorzystany jako spotkanie otwarte dla rodziców.

Głównym celem tych zajęć jest nie tylko zdobycie nowej wiedzy, przetworzenie wiedzy już nabytej,

ale też zetknięcie się z problemami i możliwościami rozwiązywania ich podczas prac grupowych
i indywidualnych.
Scenariusz

zajęć zawiera wiele poczynań dydaktycznych i wychowawczych mających na celu aktywny

udział uczniów w zdobywaniu wiedzy, kształtowaniu umiejętności z kilku obszarów aktywności powiązanych
ze sobą.

2

Temat naczelny : Uczymy się i bawimy

Tematy szczegółowe:
1. Śmiej się razem z nami.
2. Ortografia na wesoło.
3. Lubimy konkursy.
4. Mogło być inaczej.
5. Szkoła moich marzeń.

Scenariusz zajęć zintegrowanych dla klasy trzeciej

Temat dnia: Szkoła moich marzeń

Cele operacyjne:
1. Zna pojęcie iloczynu i ilorazu.
2. Wie, że dzielenie i mnożenie są działaniami wzajemnie odwrotnymi. Dokonuje obliczeń w tabelach i na

grafach.

3. Układa zadania tekstowe do podanego wzoru wykorzystując makietę budynku szkolnego. Zna prawo

przemienności mnożenia.

4. Rozwiązuje zadania tekstowe wielodziałaniowe. Zna i stosuje rozdzielność mnożenia względem dodawania

oraz wykorzystuje środki graficzne ułatwiające obliczenia.

5. Chętnie uczestniczy w grach dramowych. Wie, że w wyobraźni wszystko się może zdarzyć.
6. Umie czytać głośno, płynnie i wyraziście, respektuje znaki przestankowe.
7. Dokonuje oceny postępowania bohaterów.
8. Wyszukuje fragmenty tekstu na określony temat.
9. Układa zdania z rozsypanki wyrazowej.
10. Podejmuje twórcze próby literackie, argumentując swoje wypowiedzi.
11. Zna zasady pisowni wyrazów z „rz” i stosuje je praktycznie.
12. Umie improwizować ruchowo w rytmie i przy muzyce.
13. Umie tworzyć dziecięce śpiewanki.
14. Uruchamia swoją twórczą wyobraźnię i wypowiada swoje odczucia w formie plastycznej.
15. Stara się dopasować bryły o określonym kształcie ( pudełka, opakowania ) do treści, którą chce wyrazić;

projektuje szkołę marzeń.

16. Umie argumentować słuszność swojej wypowiedzi, unika powtórzeń tych samych wyrazów, umie zastąpić

je innymi.

17. Potrafi estetycznie wykonać pracę, stosuje ciekawe techniki, szuka oryginalnych rozwiązań.
18. Potrafi wyrazić słowem różne stany uczuciowe.

Metody:

-

dyskusja

-

posługiwanie się książką

-

zajęć praktycznych

-

opowiadania

-

praca samodzielna uczniów

Formy:

-

grupowa jednolita

-

zbiorowa

-

indywidualna jednolita

Środki dydaktyczne:
Emblematy chmurki i deszczu z działaniami, opowiadanie z pt. „Krajobraz z uśmiechem” K.Kowaliszyn,
K.Lenkiewicz, rozsypanka wyrazowa: Prawdziwy przyjaciel pomoże ci w biedzie, kasata z nagraniem „Swing
w uliczce”, karta pracy nr 1 „Magiczne kwadraty”, kartki, kredki, mazaki, pudełka, wycinanki, klej, plastelina,
karta pracy nr 2 „Matematyka ma swoje prawa”, załącznik nr 1.

3

Przebieg zajęć

Lp. Przebieg

zajęć Czas

trwania w

min

Kierunek edukacji

Uwagi o realizacji

1. Rozszyfrowywanie

hasła

matematycznego w postaci
kropel deszczu.

5

matematyczna

Nauczyciel zawiesza chmurkę i
krople deszczu
z działaniami. Uczniowie
obliczają iloczyny i ilorazy
i porządkują wyniki od
największego do
najmniejszego. Odwracają
krople deszczu i odczytują hasło
– Szkoła.

2. Wielozdaniowe

wypowiedzi

uczniów nt. skojarzeń ze
szkołą.

8 polonistyczna

3. Drama:

Przedstawienie

wydarzeń zainspirowanych
ilustracją w podręczniku.

5 polonistyczna

4.

Głośne czytanie opowiadania
pt. „Co się zdarzyło w szkole”.
Konfrontowanie przewidywań
uczniów z wydarzeniami
przedstawionymi w
opowiadaniu. Ocena
postępowania koleżanek Majki.
Głośne czytanie fragmentów
tekstu odnoszących się do
zachowania bohaterów i ich
przeżyć. Układanie zadania z
rozsypanki wyrazowej.

20

polonistyczna

Opowiadanie z podręcznika
„Krajobraz z uśmiechem”.
K.Kowaliszyn, K.Lenkiewicz,
s.179

5. Konkurs

na

tytuł opowiadania.

Zapisanie na tablicy
i w zeszytach wybranych
propozycji oraz nazwisk ich
autorów.

5 polonistyczna

Dzieci

podejmują twórcze próby

literackie, argumentują swoje
wypowiedzi.

6.

Zabawa w badaczy wyrazów
z „rz” zawartych w tekście.
Wyjaśnienie pisowni wyrazów.

7 polonistyczna

Uczniowie

podkreślają wybrane

wyrazy ołówkiem.

7.

Taniec parami swing w
szkolnej uliczce.

5

ruchowo - muzyczne Dzieci ustawiają się w pary i

tańczą.

8. Zabawa

matematyczna:

Magiczne kwadraty. Obliczanie
iloczynów i ilorazów
i wskazanie związku mnożenia
z dzieleniem.

9

matematyczne

Karta pracy nr 1. Magiczne
kwadraty.

9.

Recytacja przez nauczyciela
rymowanki związanej
ze szkołą. Tworzenie przez
dzieci modeli do słów
rymowanki.

6 polonistyczno-

muzyczne

Bo w szkole może być wesoło i
lekcja śmieszna może być, jeśli
się uda świat zaczarować nawet
dorosły chciałby dzieckiem być.

10. Rozwiązywanie problemu

wynikającego z treści
rymowanki: „Szkoła moich
marzeń – jak ją stworzyć”.

8 polonistyczno

-

plastyczna

Dzieci dzielą się na 6 grup,
każda z nich otrzymuje kartki
papieru podzielone na 2 części.
Uczniowie w dowolny sposób
przedstawiają temat: Szkoła
jaka jest i szkoła jaka może
być” ( za pomocą rysunku,
znaków, symboli ).

4

11.

Tworzenie galerii prac i
zaproszenie autorów
do zaprezentowania szkoły ich
marzeń

8 polonistyczna

Przedstawiciele

grup

przedstawiają wizję swojej
szkoły.

12.

Wspólna refleksja i
zastanowienie się nad tym, co
można zrobić aby szkołę
zmienić.

6 polonistyczna

Dzieci

podają swoje propozycje.

13.

Budowanie z pudełek różnej
wielkości makiety szkoły
marzeń.

30

techniczna

Praca w grupach. Dzieci
oklejają pudełka kolorowym
papierem, naklejają okna, drzwi,
tworzą ogródek i plac zabaw
wokół szkoły.

14. Zorganizowanie

wystawki

prac, omówienie rozwiązań
architektonicznych obiektów
oraz ich przeznaczenie.

8 polonistyczna

Każda grupa prezentuje swoją
pracę.

15.

Zabawy ruchowe ze śpiewem:
Budujemy mosty, Goście.

10 ruchowo

-

muzyczna

16. Układanie zadań z treścią do

podanych wzorów np. 6 · 7, 7 ·
6, 9 · 5, 5 · 9
z wykorzystaniem makiety
budynku szkolnego i jego
zaplecza ( ogródek, plac
zabaw ).

10 matematyczna

Dzieci

podają różne propozycje

z uwzględnieniem prawa
przemienności mnożenia.

17. Rozwiązywanie zadań

tekstowych z uwzględnieniem
rozdzielności mnożenia
względem dodawania.

15

matematyczna

Karta pracy nr 2. „Matematyka
ma swoje prawa”.

18. Wykonanie

elementów

zdobniczych na schemacie
obiektu szkolnego.

10 plastyczna

Ozdabianie

prac

plasteliną

i wycinankami.
Załącznik nr 1

19. Podsumowanie

zajęć w kręgu.

Swobodne wypowiedzi nt.
własnego samopoczucia.

5 polonistyczna

180

5

Karta pracy nr 1

Magiczne kwadraty

1. Oblicz i powiedz, co zauważyłeś








2. Uzupełnij graf





: 7

: 9

⋅ 4 : 4 ⋅ 7

⋅ 9

3. Oblicz tabliczkę – powodzenia




4. Oblicz i przedstaw na grafie

3

⋅ 8 =

24 : 8 =

36 : 4 =

⋅ =

6

⋅ 4

: 4

5

7

8

3

4

2

9

1

6

24

30

6

12

3

6

4

7

48

: 6

⋅6

3

Dziękuję!

6

Karta pracy nr 2

Matematyka ma swoje prawa

1. Przeczytaj dokładnie treść zadania i pokoloruj bratki.

W ogródku szkolnym na rabatce zakwitły bratki w 6 rzędach. Były 3 rzędy

po 7 bratków w kolorze niebieskim i 3 rzędy bratków w kolorze różowym.

Ile bratków było razem ?

rzędy po 7

6

⋅

po

7

bratków

rzędy po 7

bratków

2. Rozwiązanie przedstaw na drzewku rozdzielając rzędy

⋅ ⋅

3. Korzystając z rysunku i drzewka można zapisać tak:

6

⋅ 7 = ⋅ + ⋅ = + =

Odp.: Razem było bratków.

7

II. Ułóż treść zadania do rysunku. Przedstaw jego rozwiązanie na drzewku.

8

5

5

⋅ po 5

+ 5

⋅ po 3

⋅ ⋅

°

° ° °

°

°

° °

° °

°

° °

°

°

°

°

°

° °

° ° ° °

° ° ° °

° °

°

°

°

°

°

°

°

°

°

°

8

Załącznik nr 1

Pomaluj i ozdób szkołę tak, aby stała się wesołą.

Uzupełnij rysunek

9

Analiza przebiegu zajęć

Temat dnia: Szkoła moich marzeń

Jest

propozycją pracy w zaciszu klasopracowni z wykorzystaniem różnorodnych środków

dydaktycznych. Te zajęcia stworzyły okazję dzieciom do wyzwolenia pomysłów drzemiących w sferze marzeń.
Celowo dobrano takie zadania, które uaktywniły inwencję twórczą dziecka, zaangażowały i zmotywowały je do
czynnego działania. Dominującą formą była praca w grupach, która dała możliwość realizacji różnorodnych
pomysłów dzieci.
Inspiracją do powstania szkoły marzeń była rymowanka słowno – skojarzeniowa, do której dzieci
układały dowolną melodię.

W pracy grupowej pod hasłem „Szkoła jaka jest i jaka może być” uczniowie zaprezentowali różne wizje

dotyczące teraźniejszości i przyszłości. Na bazie tych pomysłów powstały makiety rozwiązań
architektonicznych, które zostały wykorzystane do układania treści zadań tekstowych z uwzględnieniem prawa
przemienności mnożenia.
Rozdzielczość mnożenia względem dodawania wystąpiła w treści zadania tekstowego. Ułatwianiem
zrozumienia istoty tego pojęcia były rysunki schematyczne odzwierciedlające wartości dane w zadaniu. Dzieci z
łatwością podały prawidłowe rozwiązywania tego zadania.

Z kolei ułożenie zadania tekstowego z wykorzystaniem rozdzielności mnożenia względem dodawania

do rysunku graficznego niektórym uczniom sprawiało trudności. W związku z tym stworzono im okazję
do manipulowania zastępnikami. Po kilku próbach dzieci bez problemu układały różne zadania.
Zajęcia zostały zakończone pracą plastyczną związaną ze współczesną szkołą i propozycją
przedstawienia dziecięcej wizji szkoły w przyszłości.
Reasumując należy podkreślić, że głównym obszarem zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej jest
zaspokojenie wielostronnych potrzeb rozwojowych dziecka poprzez różne formy aktywności. Zaangażowanie
uczniów i ich motywacja do pracy zależy od atrakcyjności i różnorodności zajęć uwzględniających możliwości i
potrzeby dziecka.

Nauczyciel zawsze powinien pamiętać, że każdy uczeń umie, zna i potrafi na miarę swoich możliwości

i ma swoje mocne i słabe strony, tak jak każdy człowiek.

10

BIBLIOGRAFIA

1. Andryszewska K., Porównanie różnicowe i ilorazowe w klasach I – III, Życie Szkoły 1997, nr 6
2. Bartmiński F., Kształtowanie pojęć matematycznych w nauczaniu początkowym, Życie Szkoły 1985, nr 6
3. Bruner J.S., W poszukiwaniu teorii nauczania, PIW, Warszawa 1974
4. Cackowska M., Koncepcja nauczania czynnościowego i możliwości jej realizacji na szczeblu nauki

początkowej, Życie Szkoły 1985, nr 9

5. Grzesiak J., Czy nauczanie początkowe jest metodą nauczania matematyki, Życie Szkoły 1985, nr 9
6. Hanisz J., Program wczesnoszkolnej edukacji XXI wieku klasy 1-3, Nr DKW – 4014-267/99, WSiP,

Warszawa 1999

7. Kołodziej T., Mnożenie i dzielenie liczb jednocyfrowych w zakresie 100, Życie Szkoły 1986, nr 6