1.

1.

WPROWADZENIE

WPROWADZENIE

Stanowisko pracy jest pojęciem ogólnym o szerokim zakresie odniesień.

Można mówić np. o stanowisku pracy przy komputerze, taśmie montażowej, w
centrali telefonicznej, w dyspozytorni mocy elektrowni, w kabinie samochodu
ciężarowego lub maszyny rolniczej. Stanowisko pracy jest układem, w którym
człowiek za pomocą środków pracy (maszyn, narzędzi, przyrządów itp. ) w
określonej przestrzeni i określonym środowisku wykonuje zorganizowane
czynności, mające na celu wytworzenie użytecznych wartości.
Przedmiotem projektowania uwzględniającego zasady ergonomii (tzw.
projektowania ergonomicznego) są relacje zachodzące między członami tego
systemu, tj. człowiekiem a strukturą techniczną (obiektem) i rodzajem zadania
roboczego wykonywanego w określonym środowisku pracy. Rozpatrując
wzajemne zależności członów tego systemu trzeba sobie zdać sprawę, że
decydującym, a równocześnie najbardziej wrażliwym jego ogniwem jest
człowiek, którego praca - niezawodna w aspekcie bezpieczeństwa i optymalna
w aspekcie obciążenia organizmu oraz wydajności - jest uwarunkowana jego
możliwościami psychofizycznymi. Możliwości te są ograniczone, a wartości
graniczne stanowią miary ograniczające i implikujące określone rozwiązania
techniczne. Natomiast rozwój możliwości urządzeń technicznych, jeśli pominąć
względy ekonomiczne, jest potencjalnie nieograniczony.

Stąd wniosek, że przy projektowaniu i organizowaniu stanowisk pracy należy
środki, przestrzeń, środowisko i organizację pracy dostosowywać do człowieka.

Pierwszoplanową rolę odgrywa tu właściwe zaprojektowanie struktury
przestrzennej stanowiska pracy. Ukształtowanie tej struktury z
uwzględnieniem charakterystyki antropometrycznej i biomechanicznej
populacji pracowników, a także rodzaju wykonywanych zadań, stanowi jedno z
podstawowych

zagadnień

ergonomii

stanowiska

pracy.

Struktura przestrzenna stanowiska pracy musi być dostosowana do:

•

•

rodzaju pracy

rodzaju pracy

•

•

wymiarów człowieka

wymiarów człowieka

pozycji ciała wymaganej podczas wykonywania pracy. Komputer staje się
obecnie narzędziem powszechnego użytku, wprost niezbędnym w każdym
zakładzie pracy i w każdej rodzinie . O tym decyduje stosunkowo niska cena,
małe wymiary, duża niezawodność i trwałość oraz duże możliwości w zakresie
gromadzenia i przetwarzania informacji z całego świata. Spowodowało to, ze
plan Masary, który dotyczył informatyzacji społeczeństwa japońskiego przestał
być ewenementem w obliczu wysięków i sukcesów innych krajów . Tak wiec
powstaje nowa, elektroniczna, zintegrowana jakość pracy codziennej opartej na
trzech rewolucyjnych wynalazkach:

•

•

komputerze,

komputerze,

•

•

łączności światłowodowej,

łączności światłowodowej,

•

łączności satelitarnej

łączności satelitarnej.

Jest to wyzwanie, któremu można sprostać w kraju przez możliwe szybkie
przygotowanie społeczeństwa do życia informatycznego. W Polsce
komputeryzacja wkracza w coraz większym zakresie w różne sfery życia
społeczno-gospodarczego. Nasilenie tego zjawiska można zaobserwować w
produkcji, w usługach, handlu, transporcie, administracji. Komputery stały się
przedmiotem zainteresowania wielu grup społeczno-zawodowych, a przede
wszystkim młodych ludzi, prowadząc ich do swoistego rodzaju uzależnienia.
Komputeryzacja wpływa również na istotę więzi społecznych, na
porozumiewanie się miedzy ludźmi, tworzy u wielu pracowników niechęć do
pracy, lek przed nieznanym. Z problematyka ta wiążą się zagadnienia
negatywnych i pozytywnych konsekwencji wynikających z wprowadzania
techniki komputerowej na szeroka skale do życia jednostkowego i społecznego.
Doceniając zarówno w praktyce jak i w teorii pozytywne walory komputeryzacji,
niemniej należy zwrócić uwagę na jej negatywne aspekty dotyczące zagrożenia
zdrowia fizycznego i psychicznego. W sferze psychospołecznej współdziałanie
człowieka z komputerem powoduje zagrożenie cenionych przez człowieka
wartości społecznych, rodzi jego izolacje, redukując tym samym konieczność
bezpośredniego porozumiewania się z innymi.

E

E

lementami ergonomicznego modelu stanowiska pracy są dwie grupy

lementami ergonomicznego modelu stanowiska pracy są dwie grupy

czynników:

czynników:

A. Czynniki kształtujące stanowisko robocze:

A. Czynniki kształtujące stanowisko robocze:

•

•

powierzchnia i przestrzeń robocza,

powierzchnia i przestrzeń robocza,

•

poziom usytuowania i kształt płaszczyzny pracy,

poziom usytuowania i kształt płaszczyzny pracy,

•

•

pozycja przy pracy i siedzisko (konstrukcja i usytuowanie),

pozycja przy pracy i siedzisko (konstrukcja i usytuowanie),

•

•

ukształtowanie pola widzenia,

ukształtowanie pola widzenia,

•

usytuowanie środków i przedmiotów pracy

usytuowanie środków i przedmiotów pracy.

B. Czynniki kształtujące środowisko pracy:

B. Czynniki kształtujące środowisko pracy:

•

•

mikroklimat wnętrza,

mikroklimat wnętrza,

•

•

oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy,

oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy,

•

•

hałas

hałas

Powierzchnia i przestrzeń robocza zależą w dużej

mierze od charakteru i warunków pracy. Jest istotne, aby
wymiary przestrzeni roboczej umożliwiały utrzymywanie
swobodnej, fizjologicznie uzasadnionej pozycji przy pracy.
Przestrzeń robocza związana ze stanowiskiem pracy jest
zwykle ograniczona zakresem czynności pracownika. Do
ustalenia powierzchni i przestrzeni roboczej potrzebna jest
znajomość optymalnej przestrzeni zasięgów ruchu, która jest
określona ruchami kończyn wykonywanymi najbardziej
sprawnie, z punktu widzenia szybkości ruchu, siły i
zmęczenia.. Tak więc, przy projektowaniu stanowiska
roboczego niezmiernie ważne jest badanie zasięgów kończyn
człowieka, tak aby zaprojektować stanowisko umożliwiające
pracownikowi jak najdogodniejsze sięganie po przedmioty

pracy. Projektując zasięgi poziome zwykle bierze się pod
uwagę możliwości ruchowe ludzi niskiego wzrostu, a
projektując zasięgi pionowe uwzględnia się możliwości

ludzi wysokich.

Podczas pracy z komputerem pracownik może być narażony na różne czynniki
szkodliwe i uciążliwe.

CZYNNIKI SZKODLIWE:

CZYNNIKI SZKODLIWE:

•

Pole elektrostatyczne rzędu do 100 V/ metr w odległości około 50 cm od
ekranu, wywołane wysokim potencjałem dodatnim monitora ekranowego.

•

Promieniowanie elektromagnetyczne indukowane przez prądy i napięcia
o różnych pasmach częstotliwości, szczególnie małych ( ELF ) i bardzo
małych (VLF ) częstotliwości,

•

Promieniowanie jonizujące,

•

Promieniowanie ultrafioletowe.

CZYNNIKI UCIĄŻLIWE:

CZYNNIKI UCIĄŻLIWE:

•

Niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy,

•

Migotanie obrazu,

•

Wymuszona pozycja przy pracy,

•

Hałas

•

Niewłaściwy mikroklimat,

•

Nie ergonomiczne stanowisko pracy (pulpit siedzisko ),

•

Stres psychologiczny.

2 SYSTEM

2 SYSTEM

STÓŁ - SIEDZISKO - PODNÓŻEK

STÓŁ - SIEDZISKO - PODNÓŻEK

System stół - siedzisko - podnóżek jest podstawowym układem

stanowiska pracy. O wzajemnych relacjach między elementami systemu
decydują cechy ciała ludzkiego.
Według standardów ISO warunkiem prawidłowego dopasowania siedziska do
stołu roboczego jest spełnienie następujących podstawowych wymagań:

•

stopy w obuwiu powinny być płasko oparte na podłodze lub podnóżku;

•

należy zachować niezbędną przestrzeń między siedziskiem a dolną
krawędzią płyty roboczej stołu dla pomieszczenia nóg, wg Grandjeana
wynosi ona 19 cm;

•

nie powinno być nacisku ud na przednią krawędź siedziska;

•

wysokość stołu powinna być tak dobrana, aby łokcie były na poziomie
krawędzi blatu stołu a ramię było usytuowane pionowo;

•

oparcie krzesła powinno pewnie podpierać ciało poniżej łopatek w okolicy
lędźwi, wg Grandjeana wysokość podparcia lędźwi wynosi 20-30 cm przy
szerokości 30-37 cm;

•

należy zachować odległość między tyłem nóg a przednią krawędzią
siedziska;

http://notatek.pl/projekt-stanowiska-komputerowego?notatka