Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 1

Otwory i kanały czaszki

Edycja 3 poprawiona i uzupełniona

Ściana dolna

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Gałązki naczyń podniebiennych większych

2.

Naczynia podniebienne (od naczyń szczękowych)

3.

Nerw skrzydłowy

Jednoimienne naczynia

4.

Nerw żuchwowy od V3

5.

Gałąź oponowa nerwu żuchwowego (od V3)

Naczynia oponowe środkowe

6.

Struna bębenkowa (od VII)

Więzadło przednie młoteczka

Tętnica bębenkowa przednia

Żyły bębenkowe

7.

Nerw twarzowy VII

8.

Wewnątrz chrząstki:

Nerw skalisty głęboki

Nerw skalisty większy

Powyżej i do wewnątrz od chrząstki:

Na zewnątrz chrząstki:

Trąbka słuchowa

9.

Część przyśrodkowa (przednia):

Zatoka skalista dolna

Część boczna (tylna):

Nerw błędny X

Nerw dodatkowy XI

Żyła szyjna wewnętrzna

Tętnica oponowa tylna

10.

Rdzeń przedłużony

Nerwy dodatkowe XI

Tętnice kręgowe

Przednie i tylne tętnice rdzeniowe

Sploty żylne

L.p.

Kanał przysieczny (canalis incisivus)

Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego

Kanały podniebienne (canales pallatini)

Nerwy podniebienne od zwoju skrzydłowo-podniebiennego

Kanał skrzydłowy (canalis pterygoideus)

Otwór owalny (foramen ovale)

Otwór kolcowy (foramen spinosum)

Szczelina skalisto-bębenkowa (fissura petrotympanica)

Otwór rylcowo-sutkowy (foramen stylomastoideum)

Tętnica rylcowo-sutkowa

Otwór poszarpany (foramen lacerum)

Chrząstka podstawna (fibrocartilago basalis*)

Tętnica szyjna wewnętrzna (a. carotica interna), otoczona

splotem nerwów współczulnych

Otwór szyjny (foramen jungulare) s. otwór żyły szyjnej

Nerw językowo-gardłowy IX

Otwór wielki (foramen magnum)

Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 2

11.

Nerw podjęzykowy XII

Drobne sploty żylne

12.

13.

Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Nerw wzrokowy

2.

Gałąź boczna nerwu czołowego (od V1)

Tętnica nadoczodołowa

Żyła nadoczodołowa

3.

Gałąź przyśrodkowa nerwu czołowego (od V1)

4.

Wejście do jamy nosowej

5.

Jednoimienne naczynia (od naczyń szczękowych)

6.

Jednoimienne naczynia

Ściana boczna

Nazwa

Twory przechodzące

1.

2.

Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej

Nazwa

Twory przechodzące

1.

2.

Nerwy węchowe I

Kanał nerwu podjęzykowego (canalis hypoglossi)

Kanał kłykciowy (canalis condylaris)

Żyła wypustowa kłykciowa (v. emissaria condylaris)

Otwór sutkowy (foramen mastoideum)

Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea)

Ściana przednia (Twarz kostna, facies ossea)

L.p.

Kanał wzrokowy (canalis opticus)

Tętnica oczna (a. ophthalmica)

Otwór lub wcięcie nadoczodołowe (foramen s. incisura

supraorbitalis)

Wcięcie lub otwór czołowy (incisura s. foramen frontale)

Tętnica nadbloczkowa

Żyła nadbloczkowa

Otwór gruszkowaty (apertura piriformis)

Otwór podoczodołowy (foramen infraorbitale)

Nerw podoczodołowy (od V2)

Otwór bródkowy (foramen mentale)

Nerw bródkowy

L.p.

Otwór słuchowy zewnętrzny (porus acusticus externus)

Otwór sutkowy (foramen mastoideum)

Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea)

Dół przedni czaszki (fossa cranii anterior)

L.p.

Otwór śłepy (foramen cecum)

Często prowadzi niewielką żyłkę z jamy nosowej do zatoki strzał-

kowej górnej

Liczne otworki w blaszcze sitowej (lamina cribrosa)

Nerw sitowy przedni (od nerwu nosowo-rzęskowego od V1)

Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 3

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Nerw wzrokowy

2.

Nerw oczny V1

Nerw odwodzący VI

Włókna współczulne splotu jamistego

Gałązka tętnicy oponowej środkowej

Żyła oczna górna

Gałąź żyły ocznej dolnej

3.

Nerw szczękowy V2

4.

Nerw żuchwowy V3

5.

Gałąź oponowa nerwu żuchwowego (od V3)

Naczynia oponowe środkowe

6.

Wewnątrz chrząstki:

Nerw skalisty głęboki

Nerw skalisty większy

Powyżej i do wewnątrz od chrząstki:

Na zewnątrz chrząstki:

Trąbka słuchowa

7.

Przez chrząstkę przechodzi:

8.

Gałąź skalista tętnicy oponowej środkowej

9.

Nerw skalisty mniejszy

Tętnica bębenkowa górna od tętnicy oponowej środkowej

10.

Mięsień naprężacz błony bębenkowej

Trąbka słuchowa

Dół środkowy czaszki (fossa cranii media)

L.p.

Kanał wzrokowy (canalis opticus)

Tętnica oczna (a. ophthalmica)

Szczelina oczodołowa górna (fissura orbitalis superior)

Nerw okoruchowy III

Nerw bloczkowy IV

Otwór okrągły (foramen rotundum)

Otwór owalny (foramen ovale)

Otwór kolcowy (foramen spinosum)

Otwór poszarpany (foramen lacerum)

Chrząstka podstawna (fibrocartilago basalis*)

Tętnica szyjna wewnętrzna (a. carotica interna), otoczona

splotem nerwów współczulnych

Szczelina klinowo-skalista (fissura shenopetrosa)

Chrząstka włóknista (synchondrosis sphenopetrosa)

Nerw skalisty mniejszy (gałąź końcowa nerwu bębenko-

wego od nernu językowo gardłowego IX

Rozwór kanału nerwu skalistego większego (hiatus canalis n.

petrosi majoris)

Nerw skalisty większy – miejsce wyjścia z kanału nerwu

twarzowego

Rozwór kanału nerwu skalistego mniejszego (hiatus canalis n.

petrosi minoris)

Otwór kanału mięśniowo-trąbkowego (canalis

musculotubarius)

Półkanał naprężacza błony bębenkowej (semicanalis m.

tensoris tympani)

Półkanał trąbki słuchowej (semicanalis tubae auditivae)

Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 4

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Rdzeń przedłużony

Nerwy dodatkowe XI

Tętnice kręgowe

Przednie i tylne tętnice rdzeniowe

Sploty żylne

2.

Nerw podjęzykowy XII

Drobne sploty żylne

3.

Część przyśrodkowa (przednia):

Zatoka skalista dolna

Część boczna (tylna):

Nerw błędny X

Nerw dodatkowy XI

Żyła szyjna wewnętrzna

Tętnica oponowa tylna

4.

Tętnica i żyły błędnikowe

Nerw twarzowy VII

Nerw pośredni

5.

Przewód śródchłonki

6.

7.

8.

Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej

Dół tylny czaszki (fossa cranii posterior)

L.p.

Otwór wielki (foramen magnum)

Kanał nerwu podjęzykowego (canalis hypoglossi)

Otwór szyjny (foramen jungulare) s. otwór żyły szyjnej

Nerw językowo-gardłowy IX

Otwór słuchowy wewnętrzny (porus acusticus internus)

Nerw przedsionkowo-ślimakowy VIII

Wodociąg przedsionka (aqueductus vestibuli)

Otworek lub otworki w bruździe zatoki esowatej (sulcus sinus

sigmoidei)

Ramus mastideus a. occipitalis

V. emissaria mastoidea

Kanał kłykciowy (canalis condylaris)

Żyła wypustowa kłykciowa (v. emissaria condylaris)

Otwór sutkowy (foramen mastoideum)

Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea)

Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 5

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Przewód nosowo – łzowy

2.

Jednoimienne naczynia (od naczyń szczękowych)

3.

Jednoimienne naczynia

4.

Jednoimienne naczynia

5.

Nerw oczny V1

Nerw odwodzący VI

Włókna współczulne splotu jamistego

Gałązka tętnicy oponowej środkowej

Żyła oczna górna

Gałąź żyły ocznej dolnej

6.

Nerw jarzmowy (od V2)

Żyła oczna dolna

7.

Gałązki nerwu jarzmowego

8.

Gałąź boczna nerwu czołowego (od V1)

Tętnica nadoczodołowa

Żyła nadoczodołowa

9.

Nerw wzrokowy

Oczodół (orbitae)

L.p.

Kanał nosowo-łzowy (otwór górny)

Bruzda i kanał podoczodołowe (sulcus infraorbitalis et canalis

infraorbitalis)

Nerw podoczodołowy (od V2)

Otwór sitowy przedni (foramen ethidale anerius)

Otwór sitowy tylny (foramen ethidale posterius)

Szczelina oczodołowa górna (fissura orbitalis superior)

Nerw okoruchowy III

Nerw bloczkowy IV

Szczelina oczodołowa dolna (fissura orbitalis inferior)

Nerw podoczodołowy (od V2)

Gałęzie podoczodołowe zwoju skrzydłwo-podniebiennego

Naczynia podoczodołowe (od naczyń szczękowych)

Otwór jarzmowo-oczodołowy (foramen zygomaticoorbitale)

Otwór lub wcięcie nadoczodołowe (foramen s. incisura

supraorbitalis)

Kanał wzrokowy (canalis opticus)

Tętnica oczna (a. ophthalmica)

Otwory i kanały czaszki

Rychu dla:
http://wojsk-lek.org

Edycja 3

Strona 6

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Wejście do jamy nosowej od przodu

2.

Nerwy węchowe I

3. Otwór zatoki klinowej

4.

Gałązki naczyń podniebiennych większych

5.

Przewód nosowo – łzowy

6.

7.

Jednoimienne naczynia

8.

Jednoimienne naczynia

Nazwa

Twory przechodzące

1.

Gałązki naczyń podniebiennych większych

2.

Naczynia podniebienne (od naczyń szczękowych)

Bibliografia:

Jama nosowa (cavum nasi)

L.p.

Otwór gruszkowaty (apertura piriformis)

Liczne otworki w blaszcze sitowej kości sitowej (lamina

cribrosa)

Nerw sitowy przedni (od nerwu nosowo-rzęskowego od V1)

Kanał przysieczny (canalis incisivus)

Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego

Kanał nosowo-łzowy (otwór górny)

Otwór klinowo-podniebienny (foramen shenopallatinum)

rr. nasales posteriores superiores od gangl. pterygopalatinum

a. sphenopalatina od a. maxillaris

Otwór sitowy przedni (foramen ethidale anerius)

Otwór sitowy tylny (foramen ethidale posterius)

Jama ustna (cavum oris)

L.p.

Dół przysieczny (canalis incisivus) – przechodzi w kanał

przysieczny

Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego

Otwory podniebienne większe i mniejsze (foramen palatinum

majus et foramina palatina minora)

Narwy podniebienne od zwoju skrzydłowo-podniebiennego

Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia Człowieka, Tom I, PZWL Warszawa 1978