10 Pytania i odpowiedzi

TANIA I ODPOWIEDZI

Micha

Krotoszy

ski

Prezentacja na prawach rękopisu

Pytania i założenia

Pytania (wypowiedzi pytajne)

to wypowiedzi, które wyrażają chęć

uzyskania określonej informacji. Nie są zdaniami w sensie logicznym, tj.
nie są ani prawdziwe ani fałszywe.

Pytania są jednak często oznaką, że pytający jest przeświadczony
o pewnym stanie rzeczy.

Założeniem pytania

nazywa się twierdzenie

wysławiające owo przeświadczenie. Jest ono zdaniem w sensie logicznym,
tj. jest prawdziwe albo fałszywe.

Pytanie:

Komu święty Mikołaj

przynosi prezenty?

Założenia:

1) Istnieje ktoś taki

jak św. Mikołaj. 2) Zajmuje się
on przynoszeniem prezentów.

Święty Mikołaj w Sanoku (aut. Silar)

Jeśli założenie jest fałszywe,
to pytanie jest niewłaściwie
postawione i nie można na
nie sensownie odpowiedzieć.

Rodzaje pytań

zamknięte

wyznaczają schemat

oczekiwanej odpowiedzi

Have you met Ted? / Quo vadis?

Pytania dzielimy na:

otwarte

nie wyznaczają schematu

oczekiwanej odpowiedzi

Jak żyć, panie premierze?

do rozstrzygnięcia

domagają się wyboru jednej

z podanych odpowiedzi

Co było pierwsze: jajko czy kura?

Być albo nie być?

Mogą być tylko zamknięte.

do uzupełnienia

nie podają odpowiedzi do wyboru

Gdzie jest Nemo?

Po co żyjemy?

Mogą być zamknięte albo otwarte.

Niewiadoma pytania. Zakres niewiadomej

W przypadku pytań zamkniętych (zwłaszcza do uzupełnienia) możemy
wyróżnić niewiadomą pytania oraz jej zakres.

Kto

z polskich poetów pisał głównie wiersze

rymowane?

Obecną w pytaniu partykułę pytajną (

kto?

)

nazywamy niewiadomą pytania.

Odpowiedzieć będzie miała schemat:

X pisał głównie wiersze rymowane.

Wszystkie te słowa, które możemy podstawić pod
X i otrzymać sensowną odpowiedź (prawdziwą
albo

fałszywą)

nazywamy

zakresem

niewiadomej pytania.

Do zakresu niewiadomej pytania należą więc Jan
Kochanowski i Wisława Szymborska, nie należą
zaś: Barack Obama i William Shakespear.

Rembrant von Rijn, Portret poety
Jeremiasza de Deckera, 1666,
Muzeum Miejskie, Petersburg

Pytania sugestywne i podchwytliwe

Pytaniem sugestywnym jest pytanie,
które niepostrzeżenie narzuca pytanemu
odpowiedz, której nie jest on pewien.

Czy chciałby Pan pomóc biednym bosym
dzieciom i kupić tę pocztówkę?

Czy świadek pamięta, by uciekający mężczyzna
miał na sobie zieloną kurtkę i spodnie jeansowe?

Pytaniem podchwytliwym jest pytanie,
które zmierza niepostrzeżenie do wydobycia
z pytanego czegoś, czego ten powiedzieć
nie chce.

Czy nadal bijesz swoją żonę?

Czy oskarżony współczuje swej ofierze?

Sfinx, Muzeum archeologiczne w Delfach.

Autor zdjęcia: Ricardo André Frantz

Rodzaje odpowiedzi

właściwe

powstają przez zastąpienie partykuły

pytajnej wyrażeniem należącym do

zakresu niewiadomej pytania

Odpowiedzi dzielimy na:

niewłaściwe

powstają przez zastąpienie partykuły

pytajnej wyrażeniem nienależącym

do zakresu niewiadomej pytania

prawdziwe

fałszywe

całkowite

częściowe

odpowiedzi niewłaściwe, z których nie wynika

prawdziwa odpowiedź właściwa, ale które

pozwalają wykluczyć niektóre fałszywe

odpowiedzi właściwe

wprost =
właściwe

nie wprost

są niewłaściwe, ale

wynika z nich

prawdziwa odpowiedź

właściwa