www.wsip.com.pl

1

ARKUSZ SPRAWDZAJ¥CY VII

CHEMIA ORGANICZNA

Zakres podstawowy

Czas rozwi¹zania

— 90 minut

Maksymalna liczba punktów

— 70 punktów

Informacje:

1. Przy ka¿dym zadaniu podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne roz-

wi¹zanie.

2. Nale¿y uwa¿nie przeczytaæ treœæ zadania i wykonaæ wszystkie polecenia w nim zawarte.
3. Równania reakcji powinny byæ pe³ne i uzgodnione.
4. W rozwi¹zaniach zadañ obliczeniowych nale¿y przedstawiæ tok rozumowania prowadz¹cy do koñcowego wyni-

ku oraz pamiêtaæ o jednostkach.

5. Masy molowe substancji nale¿y przyj¹æ z dok³adnoœci¹ do 1 g/mol, z wyj¹tkiem substancji zawieraj¹cych chlor.

Masê molow¹ chloru nale¿y przyj¹æ za równ¹ M

Cl

= 35,5 g/mol.

6. Wyniki koñcowe nale¿y podawaæ z dok³adnoœci¹ okreœlon¹ w temacie zadania.
7. Podczas rozwi¹zywania zadañ mo¿na korzystaæ z uk³adu okresowego, tabeli elektroujemnoœci, kalkulatora.

ZADANIE 1. (4,5 punkta)
Podaj wzory i nazwy produktów monochlorowania 2,4-dimetylopentanu.

ZADANIE 2. (5 punktów)
Napisz odpowiednie równania reakcji, przedstawiaj¹ce metody otrzymywania nastêpuj¹cych zwi¹zków:

l

1,1-dibromoetanu (2 etapy)

l

1,2-dichloroetanu (2etapy)

l

etanalu (1 etap)

maj¹c do dyspozycji acetylen i dowolne odczynniki nieorganiczne.

ZADANIE 3. (6,5 punkta)
Dany jest schemat reakcji:

Napisz równania reakcji przedstawionych na powy¿szym schemacie i podaj nazwy zwi¹zków X, Y, Z, T.

2

Równania reakcji:
1.

2.

3.

4.

5.

Nazwy zwi¹zków:

X — .................................................................................

Z — ...........................................................................

Y — .................................................................................

T — ...........................................................................

ZADANIE 4. (2,5 punkta)
Który z wymienionych zwi¹zków reaguje z sodem? Napisz równanie odpowiedniej reakcji i podaj nazwê produktu:

l

heksan

l

propan-1-ol

l

toluen

l

butan-2-on

Z sodem reaguje .........................................................................................................................................................
Równanie reakcji:

Nazwa produktu .........................................................................................................................................................

ZADANIE 5. (2 punkty)
Poni¿ej podano wzór pewnego zwi¹zku. Podaj jego nazwê systematyczn¹ oraz nazwy oznaczonych grup funkcyjnych.

1. Grupa ....................................................................................................................................................................

2. Grupa ....................................................................................................................................................................

3. Grupa ....................................................................................................................................................................

Nazwa zwi¹zku: .........................................................................................................................................................

www.wsip.com.pl

3

ZADANIE 6. (4 punkty)
Uzupe³nij poni¿sze schematy reakcji, podaj¹c w miejsce kropek wzory pó³strukturalne zwi¹zków organicznych.

ZADANIE 7. (4 punkty)
Podaj wzory pó³strukturalne, nazwy oraz rzêdowoœæ alkoholi, z których po ich utlenieniu otrzymano :

A. 3-metylopentan-2-on

B. 4-metylopentanal

A

B

Wzór

Nazwa

Rzêdowoœæ

ZADANIE 8. (3 punkty)
Narysuj wzór pó³strukturalny kwasu 2-amino-3-metylobutanowego (waliny), a nastêpnie napisz równania reakcji
tego kwasu z:
I. zasad¹ sodow¹

II. kwasem solnym

Wzór:

Równania reakcji:
I

II

4

ZADANIE 9. (2 punktów)
Jakie typy reakcji organicznych przedstawiaj¹ poni¿sze równania?

ZADANIE 10. (3,5 punkta)
Narysuj wzór pó³strukturalny metanianu potasu (mrówczanu potasu), a nastêpnie podaj trzy równania reakcji ilu-
struj¹ce sposoby otrzymywania tej soli.
Wzór:

Równania reakcji:
1.

2.

3.

www.wsip.com.pl

5

ZADANIE 11. (5 punktów)
Podaj wzory pó³strukturalne alaniny (kwas 2-aminopropanowy) i glicyny (kwas aminoetanowy), a nastêpnie nary-
suj wzór pó³strukturalny oraz podaj nazwê tripeptydu o nastêpuj¹cej sekwencji aminokwasów: Ala-Gly-Ala.

Wzory aminokwasów:

Wzór tripeptydu:

Nazwa tripeptydu: ......................................................................................................................................................

ZADANIE 12. (6 punktów)
Aldehydy i ketony maj¹ taki sam wzór ogólny C

n

H

2n

O. Oblicz wzór sumaryczny aldehydu i ketonu o masie cz¹ste-

czkowej 58 u. Narysuj ich wzory pó³strukturalne i podaj ich nazwy.

Obliczenia:

Wzór sumaryczny: ....................................................................................................................................................

Aldehyd

Keton

Wzór

Nazwa

ZADANIE 13. (3 punkty)
Który ze zwi¹zków: aldehyd czy keton ulega próbie Tollensa i próbie Trommera? Wiedz¹c, ¿e wzór sumaryczny
tego zwi¹zku to C

3

H

6

O, napisz jego wzór pó³strukturalny, a nastêpnie napisz równania reakcji zachodz¹cych pod-

czas wy¿ej wymienionych prób.

6

Wzór wybranego zwi¹zku:

Równania reakcji:
Próba Trommera:

Próba Tollensa:

ZADANIE 14. (2,5 punkta)
Aminy to zwi¹zki organiczne o charakterze zasadowym. Podaj wzór pó³strukturalny etyloaminy oraz wyka¿ jej
charakter zasadowy, pisz¹c reakcje etyloaminy z wod¹ i kwasem solnym.

Wzór etyloaminy:

Równania reakcji:
I

II

ZADANIE 15. (3 punkty)
Uzupe³nij schemat poni¿szej reakcji podaj¹c wzór pó³strukturalny drugiego produktu.

Uzupe³nij zdania:

A. Brakuj¹cy produkt reakcji jest g³ównym sk³adnikiem ............................................................................................

B. Podana reakcja nosi nazwê ....................................................................................................................................

www.wsip.com.pl

7

ZADANIE 16. (9 punktów)
Kwasy i estry maj¹ ten sam wzór ogólny C

n

H

2n

O

2

. Podaj wzory pó³strukturalne i nazwy dwóch kwasów i czterech

estrów o wzorze sumarycznym C

4

H

8

O

2

.

WZÓR

NAZWA

Kwasy

Estry

ZADANIE 17. (2 punkty)
Napisz sumaryczne równanie procesu fermentacji alkoholowej.

8

ZADANIE 18. (4 punkty)
Podaj wzór pó³strukturalny oraz sumaryczny 4-aminofenolu i oblicz jego sk³ad procentowy.

Wzór pó³strukturalny:

Wzór sumaryczny: .....................................................................................................................................................
Obliczenia:

www.wsip.com.pl

9

BRUDNOPIS

10