1

Nowe mierniki stanu zdrowia populacji

HDI (Human Development Inex) -Wskaźnik Rozwoju

Ludzkości

YLL (Years of Life Lost) – Utrata Lat Życia

YLD (Years Lived with Disability) - Lata przeżyte w

niepełnosprawności

DALY (Disability Adjusted Life Years) - Utrata Lat Życia

Skorygowana Niepełnosprawnością

HALE (Health Adjusted Life Expectancy) -Oczekiwana

Długość Życia w Zdrowiu

DALE (Disability Adjusted Life Expectancy) -Oczekiwana

Długość Życia Skorygowana Niepełnosprawnością

QALY (Quality Adjusted Life Years) -Długość Życia

Skorygowana o Jakość

HRQL (Health Related Quality of Life) -Jakość Życia

Związana ze Zdrowiem i Chorobą

HDI (Human Development Inex)

Wskaźnik Rozwoju Ludzkości

Wskaźnik pomiaru osiągnięć poszczególnych krajów w

zakresie rozwoju i dobrobytu ludności

zbudowany z 3 składników: długie i zdrowe życie,

wykształcenie, dochód na osobę w rodzinie

(każdy stanowi 1/3 wskaźnika)

max = 1

HDI dla Polski = 0,841 (35 miejsce na 175)

najwyższy HDI: Norwegia = 0,944

najniższy HDI:

Sierra Leone = 0,255

YLL (Years of Life Lost)

Utrata Lat Życia

Wyliczana jako iloczyn liczby zgonów i przeciętnego dalszego

trwania życia dla wieku w którym nastąpił zgon. W przypadku

zgonu w dzieciństwie liczba lat utraconych jest korygowana

(zmniejszana) ze względu na mniejszą wagę przypisywaną

okresowi życia w dzieciństwie

YLL = N x L

gdzie:
N = Liczba zgonów
L = przeciętne dalsze trwanie życia dla wieku, w którym nastąpił zgon (w
latach)

YLD (

Years Lived with Disability, Years Lost

due to Disability

)

Lata przeżyte w niepełnosprawności / Utrata Lat

Życia spowodowana Niepełnosprawnością

YLD = I x DW x L

Gdzie:

• YLD = Lata przeżyte w niepełnosprawności

• I = liczba przypadków choroby

• DW = waga choroby

• L = średni czas trwania choroby (lata)

Wyliczana jako iloczyn liczby przypadków choroby i średniego
czasu jej trwania oraz wagi przypisanej chorobie w zależności
od ciężkości schorzenia (0 – zupełne zdrowie, 1- zgon)

Wskaźnik pomiaru obciążenia chorobami w populacji

• łączy: długość życia, obniżenie jakości życia

związanego z niepełnosprawnością i inwalidztwem

• przydatny do identyfikacji głównych przyczyn obciążenia

chorobami i alokacji środków na zwalczanie tych przyczyn

• 1 DALY = utrata 1 roku życia w zdrowiu

może być spowodowana umieralnością lub inwalidztwem:

DALY= YLL+YLD

• odniesiono do max przeżycia mężczyzn (80 lat) i kobiet

(82,5) w Japonii

• globalna utrata DALY w 1990 = 1,6 miliarda lat

(89% -kraje rozwijające się, 11% kraje rozwinięte)

(66% -przedwczesna umieralność, 34% inwalidztwo)

DALY (Disability Adjusted Life Years)

Utrata Lat Życia Skorygowana Niepełnosprawnością

DALY (Disability Adjusted Life Years)

Utrata Lat Życia Skorygowana Niepełnosprawnością

Wady:

• zmieniające się obciążenia chorobami i różny ich wpływ

na DALY

1990 - za najważniejsze przyczyny wskazujące na utratę

DALY wskazywano: zakażenia układu oddechowego,
choroby biegunkowe, przyczyny okołoporodowe

2020 - wzrost znaczenia chorób cywilizacyjnych: choroba

wieńcowa, depresja, wypadki drogowe

• metoda wymaga dobrych jakościowo i kompletnych

danych o sytuacji zdrowotnej czasami trudnych lub
niemożliwych do uzyskania (kraje III świata)

• przypisanie osobom niepełnosprawnym wagi <1

odbierane jest jako akt dyskryminacji

2

HALE (Health Adjusted Life Expectancy)

Oczekiwana Długość Życia w Zdrowiu

Wskaźnik komplementarny do DALY

• przedstawia liczbę lat, którą człowiek przeżywa w

zdrowiu

• odzwierciedla stan zdrowia ludności w poszczególnych

krajach

Polska HALE dla mężczyzn = 63,1

dla kobiet = 68,5

Szwecja

71,9

74,8

Sierra Leone

27,2

29,9

Najstarszy ze stosowanych wskaźników łączących

umieralność i jakość życia

• wartość 1 = pełnia życia; 0 = zgon

• 1 QALY = 1 rok życia w pełnym zdrowiu

• nie określa się go na podstawie wcześniej

przygotowanych tabel lecz dla każdego badania jakość
życia oceniana jest oddzielnie na podstawie preferencji
badanych grup (pacjentów, lekarzy, populacji ogólnej)

QALY (Quality Adjusted Life Years)

Długość Życia Skorygowana o Jakość

HRQL (Health Related Quality of Life)

Jakość Życia Związana ze Zdrowiem i Chorobą

Narzędzie umożliwiające pomiar subiektywnie odczuwanego

poziomu jakości życia

• pozwala zrozumieć w jaki sposób choroba wpływa na szeroko

pojęte funkcjonowanie pacjenta (społeczne, zawodowe,
fizyczne, poznawcze)

• do pomiaru HRQL najczęściej stosuje się kwestionariusz

SF-36, pytania dotyczące subiektywnych odczuć, zachowań i
przeżyć związanych z chorobą; podzielone są na grupy
opisujące funkcjonowanie pacjenta (społeczne, zawodowe,
fizyczne, poznawcze), stan zdrowia i stan psychiczny

• stan emocjonalny w HRQL oceniany jest przez HAD

(Hospital Anxiety and Depression Scale) -skalę stworzoną by
wykryć lęk i depresję u pacjentów nie pozostających przed
opieką psychiatryczną

Standaryzacja

Standaryzacja współczynników – proces matematyczny

mający na celu wyeliminowanie wpływu różnej struktury

wewnętrznej (np. wiekowej) porównywanych populacji.

współczynnik standaryzowany metodą bezpośrednią =





i

i

N

N

i

i

n

d

Gdzie:
d

i

= liczba zdarzeń w poszczególnych grupach wiekowych

n

i

= liczebność poszczególnych grup wiekowych

N

i

= liczebność populacji standardowej