This document was converted with a demo version of

docXConverter.

Only the first part of the document was converted for

demo purposes.

To view the converted portion, please scroll down to the

next page.

For non limited use of docXConverter, please purchase a

license. You may reach our web store from the menu

Help/Purchase.

Sprawozdanie pobrane ze

StudentSite.pl

Chcesz wi

ę

cej? Wejd

ź

na:

http://www.studentsite.pl/materialy_studenckie.html

Mo

ż

esz tak

ż

e wspomóc swoimi sprawozdaniami innych:

http://www.studentsite.pl/panel_materialy_studenckie/add

ZNAKOWANIE STALI
Oznaczanie wg zastosowania i własno

ś

ci:

1.Symbol główny:

•

Pierwszy znak( litera) oznacza
przeznaczenie

-S- stale konstrukcyjne
-E- stale maszynowe
-L- na rury przewodowe
-P- pracuj

ą

ce pod ci

ś

nieniem

-B- do betonu
-H- wyroby płaskie –granica plastyczno

ś

ci (np.

H280) albo Rm( np. HT450)
-Y- do betonu spr

ęż

onego

-R- stale na rury

•

Drugi znak(liczba) oznacza min.
warto

ść

Re albo Rm

2.Symbole dodatkowe:

•

Dla gatunku stali:

- grupa 1- podaje dodatkowe cechy stali
- grupa 2- podaje dodatkowe u

ś

ci

ś

lone

zastosowanie
Oznaczenie wg składu chemicznego:

•

Stale niestopowe Mn <1%

Znak składa si

ę

z: litery ‘C’ oraz z liczby

oznaczaj

ą

cej procentow

ą

zawarto

ść

w

ę

gla,

pomno

ż

on

ą

przez 100, np.:

C70V- stal niestopowa narz

ę

dziowa, 0,07% C

•

Stale niestopowe Mn >1% oraz
stopowe bez stali
szybkotn

ą

cych, zawarto

ść

dodatków stopowych musi by

ć

mniejsza ni

ż

5%

Znak składa si

ę

z: liczby oznaczaj

ą

cej procentow

ą

zawarto

ść

w

ę

gla, pomno

ż

on

ą

przez 100, symbole

pierwiastków stopowych w kolejno

ś

ci malej

ą

cej

oraz liczby oddzielone kreskami poziomymi. Liczby
te tworzy si

ę

przez pomno

ż

enie procentowej

zawarto

ś

ci pierwiastka stopowego przez

współczynnik i zaokr

ą

gla do najbli

ż

szej cyfry

całkowitej.

Pierwiastek stopowy

Współczynnik

Cr,Co,Mn,Ni,Si,W

4

Al.,Be,Cu,Mo,Nb,Ta,Ti,V,Zr

10

Ce,N,P,S

100

B

1000

Przykład:
25Cr4

0,25% w

ę

gla, 1,0 % Cr

60CrMo3-2

0,6 % w

ę

gla, 0,75% Cr, 0,2% Mo

•

Stale zawieraj

ą

ce wi

ę

cej ni

ż

5%

pierwiastków stopowych

Znak składa si

ę

z: litery ‘X’, liczby oznaczaj

ą

cej

procentow

ą

zawarto

ść

w

ę

gla, pomno

ż

on

ą

przez

100, symbole chemiczne składników stopowych w
kolejno

ś

ci malej

ą

cej oraz liczby zaokr

ą

glone do

najbli

ż

szej liczby całkowitej, oznaczaj

ą

cej

ś

redni

ą

zawarto

ść

głównych pierwiastków stopowych, liczby

s

ą

oddzielone kreskami np.:

X108CrMo17-1

1,08% C, 17% Cr, 0,6% Mo

X5CrNiMo17-12-2

0,07% C, 17,5% Cr, 11,5%,

2,25% Mo

•

Stale szybkotn

ą

ce

Znak składa si

ę

z: liter ‘HS’, skład chemiczny

pierwiastków stopowych, nie podaje si

ę

zawarto

ś

ci

w

ę

gla i chromu, najpierw W, pó

ź

niej Mo, pó

ź

niej V,

pó

ź

niej Co, zawarto

ść

procentowa oddzielona

kreskami np.:
HS-1-4-2
HS-12-0-2-5
Stal spawalna zawiera max. 0,2% C
STALE KONSTRUKCYJNE
Stosowane do:
-konstrukcje no

ś

ne budynków, mosty, gazoci

ą

gi,

pojazdy mechaniczne, budowa statków.
Podział:

•

Stale mikrostopowe- najwy

ż

ej 0,2

% C, zwane inaczej HSLA

-dodatki: Ti, Nb, V, Mo
-Re 400-600 MPa
-temperatura przej

ś

cia w stan kruchy < 100

°

C

-dobra spawalno

ść

i niski koszt

•

Stale normalizowane
niestopowe-stosowane w
budownictwie, zawarto

ść

w

ę

gla do

0,4 %

•

Stale stosowane w obni

ż

onej

temperaturze- od 0,5 do 9% Ni

•

Stale trudnordzewiej

ą

ce-od 0,4

do 1,25% Cr

•

Stale maraging( martensite,
aging)-martenzytyczne i poddane
starzeniu, skład: Ni<18%, Mo 3-
15%, Co 2-18%, Ti 0,2-1,7%, cz

ęść

stali zawiera Cr, C <0,3%, F
<0,1%, S <0,1%

Obróbka cieplna:
Hartowanie 800-900

°

C z ozi

ę

bianiem w wodzie.

Ms=300

°

C a Mf=100

°

C

Starzenie:
Wygrzewanie stali w czasie kilku godzin 450-550

°

C. W wyniku starzenia tworz

ą

si

ę

drobne cz

ą

stki

zwi

ą

zków mi

ę

dzymetalicznych: Ni

3

Mo, Ni

3

Ti, Fe

2

Mo

co powoduje dodatkowe umocnienie.
Własno

ś

ci:

Twardo

ść

ok. 30 HRC, wydłu

ż

enie kilkana

ś

cie

procent.
STALE NA WYROBY PŁASKIE
Blachy i ta

ś

my o grubo

ś

ci od 0,15 do 1,5 mm.

Rodzaje stali:

•

Stale mi

ę

kkie- 0,02-0,12% C, nie

ma dodatków stopowych, A

100

=30-

40%, Rm= 350MPa

•

Stale o podwy

ż

szonej

wytrzymało

ś

ci- wyró

ż

nia si

ę

trzy

grupy:

-stale umocnione podczas utwardzania lakieru-(
tłoczy si

ę

, pokrywa lakierem a nast

ę

pnie poddaje

starzeniu

-stale umacniane roztworowo- Si i P rozpuszczaj

ą

si

ę

w ferrycie, Rm do 500MPa

-stale umacniane w wyniku przemiany fazowej-
stale mikroskopowe, równocze

ś

nie struktura

martenzytyczno-bainityczna Rm=600-800MPa
STALE MASZYNOWE
Rm nie mniejsze ni

ż

700 MPa( zazwyczaj wi

ę

ksze),

12 podgrup:
-stale do ulepszania cieplnego- 0,2-0,5% C, Rm
600-1200 MPa, A=10-20%
-stale do naw

ę

glania- 0,1-0,2% C, 65HRC na

powierzchni
-stale maszynowe do azotowania- 0,25-0,4% C
-automatowe- do obróbki wiórowej, 0,15-0,5% C,
dodaje si

ę

te

ż

Pb

-stale na druty-stosuje si

ę

patentowanie

ZGNIOT
Odkształcenie jest wywołane przez ruch dyslokacji:

Wy

ż

arzanie rekrystalizuj

ą

ce- proces obróbka

TEKSTURY
Tekstur

ą

nazywamy uprzywilejowan

ą

orientacj

ę

ziaren.
Trzy mo

ż

liwo

ś

ci otrzymania tekstur:

•

Poprzez obróbk

ę

plastyczn

ą

na

zimno- tekstura zgniotu

•

Na wskutek krzepni

ę

cia

ukierunkowanego- tekstura
odlewnicza

•

Przy osadzaniu elektrolitycznym

Tekstura zgniotu-warunki:

•

Odkształcenie plastyczne miało
miejsce w uprzywilejowanym
kierunku

•

Stosunkowo wysokie odkształcenie

Obróbki które umo

ż

liwiaj

ą

utworzenie tekstur:

•

Ci

ą

gnienie drutów-tekstur

ę

opisuje si

ę

kierunkiem

krystalograficznym, w którym
ustawiaj

ą

si

ę

ziarna drutu, a który

jest równoległy do osi drutu,

•

Walcowanie blach-okre

ś

lona

płaszczyzna krystalograficzna
ustawia si

ę

ustawia si

ę

równolegle

lub prawie równolegle do
powierzchni blachy, a okre

ś

lony

kierunek krystalograficzny staje si

ę

równoległy do kierunku
walcowania.

Wł. anizotropowe zteksturowanego materiału:
W blachach transformatorowych( 3% Si) d

ąż

y si

ę

do tekstury kubicznej { 100} <001>-daje lepsze
namagnesowanie

tekstura GOSSA

Temperatura rekrystalizacji a anizotropia:
Tekstura odlewnicza dla RSC i RPC { 100} <100>
najszybciej oddaje ciepło.