Geologia inżynierska

Przyczyny powstawania powierzchniowych ruchów masowych

Osuwisko

jest

rezultatem

zachwiania

równowagi na zboczu,

spowodowanego

osłabieniem sił utrzymujących. Zatem głównymi

parametrami

charakteryzującymi stateczność zbocza są:

• rodzaj skał (gruntów),
• ich przestrzenne rozmieszczenie
• stosunki wodne

A.
SPŁYWY

ruch płynięcia bez
określonej powierzchni
przemieszczania,
nierówna szybkość
poruszania się obiektów
skalnych

1. szybkie

2. wolne

3. osypywanie

się

płynięcie właściwe
spełzywanie
osypywanie

B. ZSUWY
(osuwiska
w węższym
znaczeniu)

ruch ślizgowy, ześlizg
wzdłuż określonej
powierzchni

1. zsuwy

strukturalne

a.

wzdłuż powierzchni
uwarstwienia

b.

wzdłuż granicy
zwietrzelina-

skała

c.

wzdłuż szczelin

2. zsuwy ze

ścinania

a. w materiale jednolitym,

niewarstwowanym

b. w materiale

warstwowanym

C.
OBRYWY

spadek w powietrzu lub
po stromym zboczu
połączony z toczeniem
się oderwanych okruchów
skalnych

a.

obrywy skalne

b.

obrywy materiału
luźnego

Tabela klasyfikacyjna osuwisk wg Kleczkowskiego

SPŁYWY

Płynięcie odbywa się przy udziale dużej ilości
wody

– niektóre skały (iły, gliny, rzadziej piaski czy

rumosze)

łatwo ulegają uplastycznieniu lub

upłynnieniu pod wpływem wody, co prowadzi do
ich

płynięcia nawet przy niewielkim nachyleniu

zboczy.
Płynięcie odbywa się szybko w sprzyjających
warunkach, zwykle ma charakter liniowy (potoki,
strumienie)

Spełzywanie bardzo powolny i najczęściej
stały ruch przypowierzchniowej warstwy gruntu
(zwietrzeliny)

leżącego na zboczach o

nachyleniu 5

– 30

0

.

Charakterystyczne dla obszaru

spełzywania są

wygięte u podstawy pnie drzew oraz
występowanie wygięć w przypowierzchniowej
części warstw budujących stok – tzw. haków.

Osypywanie to szybkie przemieszczanie

się po stoku materiału

luźnego. Proces ten zachodzi praktycznie bez udziału wody, a w
czasie tworzenia

stożków usypiskowych odbywa się sortowanie

materiału

okruchowego:

najgrubsze

frakcje

na

spodzie,

najdrobniejsze na wierzchu.

ZSUWY

Zsuwanie to

najczęściej spotykany rodzaj ruchów mas skalnych. Ich

rezultatem

są zsuwy posiadające bardzo wyraźną powierzchnię po której

nastąpiło przemieszczenie mas po stoku – powierzchnię poślizgu.
Podział zsuwów oparty jest na rodzaju powierzchni poślizgu, która może
być:
• naturalną powierzchnią strukturalną uwarunkowaną budową geologiczną
przy zsuwach strukturalnych -

występuje tu tylko ruch ślizgowy wzdłuż

powierzchni przemieszczenia;
• powierzchnią powstałą ze ścięcia, wskutek przekroczenia wytrzymałości
przy zsuwach ze

ścinania – ruch ślizgowy połączony jest z obrotem

poruszającego się materiału w kierunku przeciwnym do ruchu ślizgowego

Osuwiska ASEKWENTNE
Występują

na

zboczach

zbudowanych z jednorodnego
materiału, powierzchnia poślizgu
ma

kształt

konchoidalny,

w obliczeniach przyjmowany jako
wycinek

koła.

Osuwiska KONSEKWENTNE
Są związane z niejednorodnością budowy geologicznej, powierzchnia
poślizgu przebiega wzdłuż powierzchni geologicznych, np. na granicy
warstw lub na pograniczu

między skałą zwietrzałą a zwietrzeliną.

Osuwiska INSEKWENTNE
powierzchnia

poślizgu przecina powierzchnie geologiczne.

OBRYWY

TOPLING

OBRYWANIE