81

Jeśli masz podobne do moich przyzwyczajenia, zapewne zabawę świeżo
zainstalowanym Linuksem zaczniesz od podłączenia się do sieci Internet i
przeglądania stron WWW, po czym zabierzesz się za odczytywanie i
wysyłanie poczty elektronicznej.
W środowisku Gnome jako program pocztowy można wykorzystać
Netscape Mesenger. Do przeglądania stron WWW polecam program
Netscape Communicator bądź Navigator. Wszystkie te programy mają wielką
zaletę – wyglądają i są konfigurowane prawie tak samo, jak w innych
systemach operacyjnych, w których mogłeś pracować wcześniej, np.
w Windows. Poza tym programy te są instalowane automatycznie przy
instalacji domyślnej.
Zanim będziesz mógł z nich skorzystać, musisz skonfigurować połączenie z
siecią Internet. W tym rozdziale pokażę, jak to zrobić w oparciu o linię
telefoniczną (tak zwane połączenie dial-up).
Jeśli dysponujesz bezpośrednim połączeniem z siecią Internet (za pomocą
sieci lokalnej bądź jej odpowiednika – modemu kablowego), zapewne już
podczas instalacji podałeś wszystkie parametry, potrzebne do skonfigurowania
systemu do pracy w sieci Internet. Jeśli jednak pominąłeś ten etap
konfiguracji lub chcesz dokonać zmian w już skonfigurowanym systemie,
będziesz mógł to zrobić po zapoznaniu się z tym rozdziałem.
W końcowej jego części pokażę, jakie parametry związane z pocztą
odbieraną (POP3) i wychodzącą (SMTP) są potrzebne, aby poprawnie
skonfigurować program pocztowy Messenger.

Poczta elektroniczna

oraz WWW

4

Poczta elektroniczna oraz WWW

Poczta elektroniczna oraz WWW

82

Uprawnienia administratora
(root)

Zmiana wielu ustawień systemowych, takich
jak konfiguracja sieci bądź modemu, zwykle
wymaga uprawnień administratora systemu,
określanych także często (z uwagi na
identyfikator administratora) żargonowym
wyrażeniem uprawnienia roota. Root jest
swego rodzaju superużytkownikiem, który
może dokonywać dowolnych zmian w
systemie (więcej na temat użytkowników i ich
uprawnień znajdziesz w rozdziale 11.).
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu jako
root, możesz wylogować się i zalogować
ponownie, podając root jako identyfikator
użytkownika. Innym sposobem zdobycia
odpowiednich uprawnień jest wykonanie
polecenia su, dzięki któremu Twoje efektywne
uprawnienia będą identyczne z uprawnieniami
administratora.

Aby rozszerzyć swoje uprawnienia
za pomocą polecenia su

1.

Otwórz okno terminala, klikając dostępną w
ramach panelu Gnome ikonę bądź
wybierając z menu Gnome Utilities
pozycję Gnome Terminal (rysunek 4.1).

2.

Kliknij okno terminala, aby je uaktywnić.

3.

W oknie terminala wprowadź polecenie
su root.

4.

Gdy pojawi się zapytanie o hasło,
wprowadź hasło administratora. Na ekranie
powinien ukazać się znak zachęty,
zakończony znakiem hasz (#), oznaczający,
że Twoje uprawnienia odpowiadają
aktualnie uprawnieniom administratora.

Rysunek 4.1. Aby rozszerzyć swoje uprawnienia
do uprawnień administratora, skorzystaj z okna
terminala i polecenia su.

Wskazówka

„

Warto przyzwyczaić się do pracy z
wykorzystaniem konta zwykłego
użytkownika i przełączać się w tryb
uprawnień administratora za pomocą
polecenia su tylko wtedy, gdy jest to
konieczne, nawet jeśli jesteś jedyną osobą,
która korzysta z komputera (instrukcję, jak
założyć własne konto, znajdziesz
w rozdziale 1.). Głównym powodem,
dla którego warto wyrobić sobie taki nawyk,
jest własne bezpieczeństwo – im mniej
przypadkowych i nieprzemyślanych zmian
możesz wykonać, tym bezpieczniejszy
i stabilniejszy jest system. Dodatkowo tego
typu praca pozwala na lepsze zabezpieczenie
systemu od strony sieci, zwłaszcza, jeśli
korzystasz z niego, pracując zdalnie.

Uprawnienia adm

inistratora (root)

Poczta elektroniczna oraz WWW

83

Rysunek 4.2. Program Linuxconf pozwala
skonfigurować większość elementów systemu.

Rysunek 4.3. Program Linuxconf służy do
modyfikowania większości ustawień systemowych,
lecz jest dość skomplikowany.

Konfigurowanie systemu za
pomocą programu Linuxconf

Program Linuxconf jest narzędziem,
przeznaczonym do konfigurowania większości
elementów systemu. Okno tego programu
składa się z dwóch zasadniczych części: listy,
pozwalającej wybrać kategorię i panelu,
zawierającego zakładki z opcjami, które
dotyczą wybranych kategorii (patrz rysunek
4.2).

Aby uruchomić program Linuxconf

Z menu Programy wybierz pozycję System, a
następnie Linuxconf.

Wskazówka

„

Program Linuxconf pozwala na zmianę
większości parametrów systemu, włącznie
z tymi, które są modyfikowane przez inne
programy konfiguracyjne (takie jak na
przykład Network Configurator, Modem
Configurator czy Dialup Configurator).
Korzystanie z pojedynczego programu
konfiguracyjnego jest jednak wygodniejsze
niż używanie kilku różnych
wyspecjalizowanych programów. Z drugiej
strony, programy takie mają czasem
większe możliwości bądź są wygodniejsze
w użyciu – wybór należy więc do Ciebie.
W następnym przykładzie ze względu na
prostotę zastosuję jeden z takich
wyspecjalizowanych programów.

Konfigurowanie system

u

Poczta elektroniczna oraz WWW

84

Konfigurowanie połączenia PPP

Jeśli zamierzasz korzystać z zasobów sieci
Internet przez połączenie za pomocą modemu
telefonicznego, które jest nazywane czasem
połączeniem dial-up, musisz wiedzieć, do
którego portu szeregowego (określanego także
mianem COM) jest on podłączony. Potrzebne
także będzie kilka informacji na temat
konfiguracji sieci. Otrzymasz je u swojego
dostawcy usług internetowych (ISP). Warto
także przed rozpoczęciem konfigurowania
połączenia upewnić się, że masz spisane
wszystkie niezbędne informacje.

Aby skonfigurować połączenie PPP

1.

Uruchom program Dialup Configuration z
menu Sieć; wyświetlone zostanie okno
powitalne, przedstawione na rysunku 4.4.

2.

Kliknij Naprzód, aby przejść do kolejnego
okna konfiguratora. Jeśli w systemie nie
był wcześniej skonfigurowany żaden
modem, program spróbuje wykryć go
samodzielnie.

Wskazówka

„

Aby program konfiguracyjny mógł wykryć

modem zewnętrzny, przed uruchomieniem

programu należy go załączyć.

„

O tym, że modem został wykryty

poprawnie, przekonasz się, gdy po

dokonaniu konfiguracji reszty parametrów

sieci i uruchomieniu połączenia

modemowego usłyszysz charakterystyczny

dźwięk zestawiania połączenia. Więcej

informacji na ten temat oraz na temat

testowania samego połączenia znajdziesz

w dalszej części rozdziału.

Rysunek 4.4. Za pomocą programu Dialup
Configuration można łatwo skonfigurować
połączenie modemowe.

Konfigurowanie m

ode

mu

Poczta elektroniczna oraz WWW

85

Rysunek 4.5. W tym oknie należy podać nazwę
połączenia oraz numer telefonu.

Rysunek 4.6. Kolejne okno pozwala wprowadzić
identyfikator użytkownika i hasło, potrzebne do
uzyskania połączenia.

Rysunek 4.7. Po zakończeniu konfiguracji
połączenia wyświetlana jest lista, zawierająca
wszystkie skonfigurowane połączenia

Aby wprowadzić informacje o połączeniu

1.

Po wykryciu modemu program
konfiguracyjny wyświetli okno, pozwalające
na wprowadzenie nazwy tworzonego
połączenia i numeru telefonu (jak na
rysunku 4.5); podaj te dane i przejdź do
kolejnego okna.

2.

Wprowadź — podany przez Twojego
dostawcę usług internetowych —
identyfikator użytkownika oraz hasło
(rysunek 4.6) i przejdź do następnego
okna.

3.

W tym oknie wybierz pozycję Normal ISP
i zakończ konfigurację, wybierając
przycisk Finish w ostatnim oknie.

4.

Wyświetlone zostanie okno, zawierające
listę skonfigurowanych połączeń
internetowych (przedstawione na rysunku
4.7).

5.

Jeśli nie chcesz konfigurować
dodatkowych połączeń, zamknij to okno,
wybierając przycisk Close.

Aby uruchomić połączenie PPP

1.

Z menu Programy i podmenu Sieć wybierz

Konfigurowanie m

ode
mu

Poczta elektroniczna oraz WWW

86

pozycję RH PPP Dialer.

2.

Wyświetlone zostanie okno, umożliwiające

wybór jednego ze skonfigurowanych

połączeń (jak na rysunku 4.8). Wybierz

połączenie, które przed chwilą

skonfigurowałeś.

3.

Kliknij OK. Otworzy się okno z

zapytaniem o potwierdzenie zamiaru

aktywacji interfejsu. Po ponownym

wybraniu przycisku OK wyświetlone

zostanie okno z informacją, że połączenie

jest nawiązywane (rysunek 4.9).

4.

Po nawiązaniu połączenia (w początkowej

fazie powinny być słyszalne piski

wydawane przez modem) wyświetlone

zostanie okno, które zawiera graficzną

prezentację obciążenia linii i umożliwia

przerwanie połączenia (rysunek 4.10).

Rysunek 4.8. Okno Choose umożliwia wybór
jednego ze skonfigurowanych połączeń.

Rysunek 4.9. Proces nawiązywania połączenia
może trwać nawet minutę.

Rysunek 4.10. Okno umożliwiające śledzenie
obciążenia linii i przerwanie połączenia.

Rysunek 4.11. W oknie terminala wprowadź
polecenia, które służą do testowania połączenia.

Aby sprawdzić, czy połączenie zostało
poprawnie zestawione

W otwartym oknie terminala (takim jak
na rysunku 4.11) wprowadź następujące
polecenie (dokonujące próby komunikacji
z jednym z komputerów TP S.A.):
ping dns.tpsa.pl
Powinny zacząć pojawiać się komunikaty
o otrzymanych odpowiedziach wraz z czasem,
jaki zajęło Twojemu komputerowi ustanowienie
komunikacji i otrzymanie odpowiedzi
z komputera TP S.A. (podobne do przedsta-
wionych na rysunku 4.11). Jeśli otrzymujesz
takie odpowiedzi, to znaczy, że poprawnie
skonfigurowałeś parametry połączenia
Twojego komputera z Internetem.

Wskazówka

„

Do przetestowania połączenia możesz
wykorzystać dowolny adres komputera,
przykładowo:

Konfigurowanie m

ode
mu

Poczta elektroniczna oraz WWW

87

ping www.onet.pl

Aby zakończyć połączenie

W oknie, które zawiera graficzną wizualizację
obciążenia łącza, wybierz przycisk oznaczony
zielonym kółkiem (rysunek 4.10).

Po zatwierdzeniu decyzji o rozłączeniu
powinieneś usłyszeć charakterystyczne
kliknięcie modemu i połączenie zostanie
przerwane.

Poczta elektroniczna oraz WWW

88

Konfiguracja
połączenia bezpośredniego

Jeśli masz bezpośrednie (stałe) połączenie
z Internetem (zwykle za pośrednictwem sieci
lokalnej), kilka opcji z nim związanych
powinieneś skonfigurować nieco inaczej niż
w przypadku połączenia telefonicznego.
Połączenie za pomocą łącza stałego zwykle
oznacza, że Twój komputer jest wyposażony w
kartę sieciową i to właśnie za jej pomocą
będziesz uzyskiwał dostęp do sieci Internet.
Oczywiście, nie ma powodów, dla których nie
mógłbyś korzystać z dwóch różnych połączeń
z siecią Internet – stałego za pomocą karty
sieciowej i telefonicznego na wypadek, gdyby
stałe zawiodło.

Aby dodać interfejs typu Ethernet

1.

Z programu Linuxconf wybierz pozycję
Networking, a dalej Client tasks i
Hostname and IP network device
(rysunek 4.12).

2.

Wprowadź nazwę domenową komputera
(otrzymasz ją od administratora sieci).

3.

Przejdź do zakładki Adaptor 1 (lub którejś
z kolejnych, w zależności od tego, ile kart
sieciowych zainstalowałeś w systemie) i
wprowadź nazwę komputera, numer IP,
maskę podsieci, nazwę urządzenia
sieciowego (eth0) oraz nazwę sterownika,
odpowiedniego dla danej karty sieciowej
(jak na rysunku 4.13).

4.

Kolejnym krokiem jest skonfigurowanie
systemu DNS. W tym celu należy wybrać z
listy dostępnej w lewej części okna pozycję
Name server specification (DNS), jak na
rysunku 4.14.

5.

Wprowadź nazwę domeny i numer IP
serwera DNS – dane te również powinieneś
otrzymać od administratora sieci
komputera.

6.

Kliknij Accept.

Rysunek 4.12. Aby dodać połączenie bezpośrednie,
przejdź do odpowiedniego okna programu
Linuxconf.

Rysunek 4.13. Okno umożliwiające wprowadzenie
parametrów połączenia ethernetowego.

Rysunek 4.14. Niezbędne jest również
skonfigurowanie systemu DNS.

Konfiguracja po

łą

czen

ia bezp

oś

redniego

Poczta elektroniczna oraz WWW

89

Rysunek 4.15. Ostatnim krokiem konfiguracji
interfejsu sieciowego jest podanie adresu bramki.

7.

Następnym krokiem jest wybranie pozycji
Set defaults z listy Routing and gateways
i wprowadzenie danych o bramce, za
pośrednictwem której sieć lokalna jest
połączona z Internetem (należy
wprowadzić jej adres IP).

8.

Kliknij Accept, by zapisać wprowadzone
zmiany.

9.

Zamknij program Linuxconf, zatwierdzając
wprowadzone modyfikacje i uruchom
ponownie komputer, na przykład za
pomocą polecenia:
shutdown –r now
wydanego z poziomu okna terminala.

Wskazówki

„

Gdy konfigurujesz system do pracy
z łączem stałym, niezbędne będzie
wpisanie jako parametrów: adresu IP,
przypisanego Twojemu komputerowi,
maski sieci, w której on pracuje oraz
domyślnej bramki, wykorzystywanej w
połączeniu z Internetem. Wszystkie te
informacje powinieneś uzyskać u swojego
dostawcy usług internetowych (ISP) lub
administratora sieci lokalnej.

„

Dane na temat nazwy Twojego komputera,
domeny, w której on pracuje oraz numerów
serwerów DNS również uzyskasz
u dostawcy usług internetowych.

„

Jeśli dla różnych interfejsów będziesz
chciał wprowadzić różne adresy bramek
(w odróżnieniu od adresu bramki
domyślnej), możesz tego dokonać za
pomocą okna Set other routes to
networks w programie Linuxconf.

Konfiguracja po

łą

cz

en

ia be

zp

oś

redniego

Poczta elektroniczna oraz WWW

90

Konfiguracja programu
Netscape Communicator

Zarówno konfiguracja, jak i korzystanie

z programu Netscape Communicator w

Linuksie wygląda bardzo podobnie jak w innych

środowiskach.

Aby uruchomić przeglądarkę Netscape

1.

Wybierz z panelu Gnome ikonę Netscape

lub w menu Start przejdź do pozycji

Internet i wybierz Netscape

Communicator.

2.

Możesz już wprowadzać adres strony

WWW. Przykładowo, wprowadź

www.agfa.com.pl, aby przejść do witryny

firmy Agfa (rysunek 4.16).

Aby skonfigurować pakiet Netscape

1.

W uruchomionej przeglądarce Netscape

wybierz z menu Edit pozycję Preferences.

Pojawi się okno podzielone na dwie części

— w lewej zobaczysz spis opcji

konfiguracyjnych (rysunek 4.17).

2.

Przykładowo, aby wprowadzić adres

domyślnie otwieranej strony WWW,

wybierz z listy po lewej stronie pozycję

Navigator i wprowadź adres w

odpowiednim polu po prawej stronie

(rysunek 4.17).

Aby skonfigurować Messengera

1.

W oknie Netscape Preferences rozwiń

zawartość pozycji Mail and Newsgroups.

2.

Przewiń zawartość listy z lewej strony okna

i zaznacz w niej pozycję Identity (zgodnie

z rysunkiem 4.18).

3.

Wprowadź po prawej stronie okna swoje

dane personalne oraz adres e-mail.

4.

Wybierz z listy pozycję Mail Servers

(rysunek 4.19).

5.

Wprowadź nazwę serwera, z którego

odbierasz pocztę (określanego często mianem

serwera POP3) oraz serwera, za pomocą

którego pocztę wysyłasz (serwera SMTP).

6.

Kliknij OK.

Rysunek 4.16. Za pomocą linuksowej wersji
programu Navigator możesz przeglądać strony
WWW.

Rysunek 4.17. Konfiguracji wszystkich parametrów
pakietu Netscape dokonasz za pomocą okna
Netscape Preferences.

Rysunek 4.18. Aby skonfigurować Messengera,

Konfiguracja Nets

cape Comm

unicatora

Poczta elektroniczna oraz WWW

91

wprowadź dane na temat swojej tożsamości.

Rysunek 4.19. Będziesz musiał także wprowadzić
dane na temat serwerów poczty przychodzącej
(POP3) oraz wychodzącej (SMTP).

Rysunek 4.20. Twoja poczta zostanie wyświetlona
w głównym oknie programu Messenger.

Rysunek 4.21. Podczas pobierania nowych listów
pojawi się okno dialogowe, służące do wprowadzenia
hasła.

Aby odczytać pocztę

1.

Z menu Communicator wybierz pozycję
Messenger. Pojawi się główne okno
dialogowe programu Messenger,
przedstawione na rysunku 4.20.

2.

Kliknij przycisk Get Msg (widoczny
na rysunku 4.20).

3.

Gdy pojawi się okno dialogowe (jak
przedstawione na rysunku 4.21) z
pytaniem o hasło, wprowadź hasło,
związane z Twoją skrzynką pocztową.

Aby wysłać pocztę

1.

W oknie głównym programu Messenger
kliknij New Msg (rysunek 4.20). Pojawi
się okno Compose, przedstawione na
rysunku 4.22.

2.

Wprowadź adres odbiorcy listu, temat listu
oraz jego treść.

3.

Kliknij Send.

Konfiguracja Nets

cape Comm

unicatora

Poczta elektroniczna oraz WWW

92

Rysunek 4.22. Nowe listy możesz pisać i wysyłać
za pomocą okna Compose.

Podsumowanie

W tym rozdziale nauczyłeś się:

„

Rozszerzać swoje uprawnienia
do uprawnień administratora
(za pomocą polecenia su).

„

Korzystać z programu Linuxconf.

„

Konfigurować modem.

„

Nawiązywać połączenie za pomocą
modemu.

„

Konfigurować system do pracy z łączem
stałym.

„

Dodawać interfejs Ethernet.

„

Konfigurować program Netscape
Communicator.

„

Korzystać z programu Netscape Messenger
w celu wysyłania i odbierania poczty.

Podsum

owanie