1

Każda grupa wykonuje tylko jedną mapę, na podstawie tej metody pomiaru,

którą używała w trakcie ćwiczeń.

O

PIS WYKONANIA MAPY SYTUACYJNEJ Z METODY ORTOGONALNEJ

1.

Na kartce bloku kreślarskiego (formatu A4) należy wrysować ramkę mapy, opisy pozaramkowe
i siatkę krzyży (zgodnie załączonym wzorem – str. 3). Napisy wykonywane są pismem
technicznym czarnym tuszem przy użyciu pisaków kreślarskich i szablonów. Krzyż siatki
kwadratów składa się z dwóch prostopadłych kresek o długości 1 cm, przecinających się

w połowie swojej długości.

2.

W niniejszym przykładzie punkt
osnowy A, posiada współrzędne
x

A

=125.00 m, y

A

=125.00 m. Punkt B

posiada współrzędne: x

B

=133.17 m,

y

B

=141.04 m. Obliczamy azymut

boku AB (wg opisu w książkach lub z
mojego wykładu na tablicy), w
omawianym przykładzie azymut
A

AB

=70.0088 gradów.

3.

Obliczamy współrzędne wszystkich
pomierzonych punktów (krawędzi
chodnika, latarni, drzew, armatury

naziemnej podziemnego uzbrojenia terenu) zgodnie z poniższymi wzorami. Jeżeli w punkcie
osnowy A był początek linii pomiarowej to współrzędne pomierzonych punktów obliczamy ze
wzorów:
x

i

= x

A

+b

i

*cos A

AB

– d

i

*sin A

AB

y

i

= y

A

+b

i

*sin A

AB

+ d

i

*cos A

AB

gdzie: i – numer kolejnego pomierzonego punktu.
Gdyby początek linii pomiarowej (zero taśmy) było w punkcie B to powyższe wzory przybierają
postać:
x

i

= x

B

+b

i

*cos A

BA

– d

i

*sin A

BA

y

i

= y

B

+b

i

*sin A

BA

+ d

i

*cos A

BA

gdzie dla mojego przykładu: A

BA

= A

AB

+ 200.0000 gradów = 270.0088 gradów

Stosując powyższe wzory przestrzegamy następujących zasad. Punkty przedłużone to tyłu
(położone „przed” zerem taśmy) podajemy z miarą bieżącą b ujemną. Punkty znajdujące się na

domiarze z lewej strony

(z lewej strony linii pomiarowej patrząc od zera taśmy w kierunku

końca taśmy: 20 m) mają wartość domiaru d ze

znakiem ujemnym

. Obliczone współrzędne

zestawiamy w postaci wykazu (formularz w operacie na e-portalu).

4.

Znając współrzędne punktów zaczynamy kartować (wykreślać) mapę, nanosząc położenie
punktów przy pomocy podziałki transwersalnej i kroczka (cyrkla z dwoma ostrzami).
Zaczynamy od dwóch punktów osnowy, potem identycznie nanosimy pozostałe punkty.
Kartowanie jest czynnością odwrotną do odczytywania współrzędnych istniejących na mapie
punktów (np. narożnika budynku na drugim ćwiczeniu z geodezji). Tutaj znamy z pomiaru i
obliczeń współrzędne punktu (którego do tej pory nie było na mapie) i chcemy ten punkt nanieść
w odpowiednie miejsce na mapie. Skoro skala mapy jest 1:500, to bok siatki kwadratów ma
wymiar w terenie 50 m. Jeżeli przykładowy narożnik ramki mapy posiada współrzędne
x=100.00 m, y=100.00 m, to aby wkreślić na mapę punkt A należy wzdłuż osi x odłożyć
cyrklem odległość (∆x=125.00 – 100.00 = 25.00 m) oraz wzdłuż osi y (∆y=125.00 – 100.00 =
25.00 m). Nasza zrobiona mapa nie ma skurczu, zatem nie musimy go uwzględniać. Po
zaznaczeniu na mapie (poprzez nakłucie cyrklem) położenia punktu A rysujemy tam tuszem

2

znak poziomej osnowy pomiarowej (zgodny kształtem i wymiarami z instrukcją K-1). Dla
drugiego przykładowego punktu B należy odłożyć wzdłuż osi x odległość (∆x=133.17 – 100.00
= 33.17 m) itp., a potem w odpowiednim miejscu narysować znak z K-1. Po wkreśleniu punktów
osnowy nanosimy w identyczny sposób wszystkie pozostałe punkty,

do każdego z nich stosując

odpowiednie znaki z K-1

. Jeżeli punkt wypada w kolejnym kwadracie siatki krzyży to

odkładamy przyrosty współrzędnych wewnątrz tego kwadratu (a nie od narożnika ramki mapy).
Załamania krawędzi chodnika (wokół trawników) łączymy linią przerywaną (o odpowiedniej
długości kreski i przerwy oraz odpowiedniej grubości – patrz znak „Krawędź chodnika (inna niż
krawężnik jezdni)” o kodzie 423 KOC z instrukcji K-1). Na mapie umieszczamy opisy
nawierzchni (np: ch. bet., ch. kost.), symbol trawnika, numer punktu osnowy geodezyjnej (np. A,
B itd.). Na mapie

nie rysujemy linii pomiarowej pomiędzy punktami osnowy, ani nie rysujemy

linii rzutowania węgielnicą punktu na linię pomiarową (te linie rysowane są tylko na szkicu).

Na

mapie nie umieszczamy numerów poszczególnych pomierzonych punktów (latarni, drzew, itp.),
ani kierunku północy.

O

PIS WYKONANIA MAPY SYTUACYJNEJ Z METODY BIEGUNOWEJ

Kolejność czynności jest następująca:
1.

Jak w metodzie ortogonalnej.

2.

Stanowisko teodolitu – punkt osnowy C oraz nawiązanie – punkt osnowy D posiadają znane
współrzędne. Obliczamy azymut A

CD

(wg opisu w książkach lub z mojego wykładu na tablicy).

3.

Obliczamy współrzędne pozostałych pomierzonych punktów ze wzorów:
A

0

=A

CD

-K

D,

x

i

=x

C

+d

i

*cos(A

0

+K

i

)

y

i

=y

C

+d

i

*sin(A

0

+K

i

)

gdzie: A

0

– azymut kierunku zera koła poziomego teodolitu (limbusa); K

D

– odczytany kierunek

Hz na punkt osnowy D; i - numer kolejnego pomierzonego punktu; d – odległość od stanowiska
teodolitu do pomierzonego punktu; K – odczytany kierunek Hz do pomierzonego punktu. Jeżeli
kierunek na punkt D (oznaczony we wzorze jako K

D

) był wykonany w dwóch położeniach

lunety to przyjmujemy do obliczeń kierunek będący „złożeniem” wartości pełnych gradów
z I położenia lunety oraz wartości c i cc uśrednionych z dwóch położeń lunety.

4.

Kartujemy ze współrzędnych położenie punków osnowy na mapie przy pomocy kroczka
i podziałki transwersalnej, następnie w identyczny sposób nanosimy wszystkie pomierzone
punkty i wykreślamy mapę (analogicznie jak w punkcie 4 opisu wykonania mapy z metody
ortogonalnej).

Uwaga!

Istnieje możliwość (dla chętnych) wykonania mapy przy pomocy dowolnego programu

typu CAD. Wówczas obliczone wcześniej współrzędne punktów można zaimportować do CAD-a,
pamiętając o zamianie osi na układ geodezyjny. Ustawić odpowiednie jednostki, narysować ramkę
mapy i pomierzone obiekty (znaki muszą być zgodne z K-1, w tym styl i grubość linii) i zrobić
wydruk w skali 1:500.

Uwaga! Współrzędne i numery punktów osnowy bierzemy zgodnie z fotomapą zamieszczoną na
eportalu. Wykonana mapa musi mieć wrysowaną siatkę krzyży o właściwych okrągłych
współrzędnych (patrz fotomapa z osnową). Może to być mapa w kroju jednostkowym (a więc
krzyże nie będą się pokrywać z ramką mapy) tak dobrana, aby zmieścić obszar pomiaru na formacie
A4. Należy obliczyć i opisać na mapie współrzędne lewego dolnego narożnika ramki mapy,
podobnie jak na ćwiczeniu drugim z geodezji (nie wpisywać 100,00 100,00 jak w przykładzie).
Należy odpowiednio wypełnić opisy pozaramkowe (nie sugerować się przykładem) czyli:

a)

technologia tradycyjna (ręcznie zrobiona mapa) lub technologia numeryczna (gdy z CADa)

b)

układ 2000 strefa … (zamiast układ lokalny)

c)

metoda ortogonalna lub biegunowa