CO NAM ZABRALI SĄSIEDZI?

(Suplement)

I. MARTYROLOGIA LUDNOŚCI POLSKIEJ

Ogółem straty ludności polskiej podczas II wojny światowej wyniosły:

* 3,7 mln wymordowanych przez obu okupantów

* 2,3 mln osób zmarło bądź zaginęło

* w wyniku zbrodni nacjonalistów ukraińskich i litewskich zginęło 0,78 mln Polaków.

W 1939 r. populację Polaków w świecie obliczano na 42,8 mln.

W 1945 r. - naszych rodaków pozostało 34,6 mln.

Polacy stali się obiektem ludobójczej polityki zagłady biologicznej,
realizowanej tak przez okupanta niemieckiego, jak i sowietów.

Oto największe ośrodki zagłady obywateli Polski.

Ośrodki niemieckie:

Oświęcim - zgładzono ogółem 1.300 tys. osób różnej narodowości

Bełżec - mordowali Niemcy i Ukraińcy, 800 tys. ofiar

Treblinka - 700 tys. ofiar

Majdanek - 360 tys. ofiar

Sobibór - 250 tys. ofiar

Trościeniec - mordowali Niemcy, Białorusini i Litwini- 220 tys. ofiar

Powstanie Warszawskie - wymordowanych 220 tys. osób

Babi Jar - mordowali i Niemcy, i Ukraińcy - 72 tys. ofiar

Chełmno n. Nerem - 38 tys. ofiar

Równe - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 23 tys. ofiar

Witebsk - mordowali Niemcy i Białorusini - 18 tys. ofiar

Kostopol - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 18 tys. ofiar

Włodzimierz wołyński. - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 15 tys. ofiar

Baranowicze - mordowali Niemcy, Białorusini i Litwini - 12 tys. ofiar

Główne ośrodki sowieckie:

Bykownia (Sowieci) - 118 tys.;

tryb zwykły (Sowieci) - 102 tys.;

zbrodnia katyńska (Sowieci) - 24 tys.,

Ośrodki litewskie:

Ponary - 68 tys. ofiar.

II. STRATY W ROLNICTWIE

1 września 1939 r. powierzchnia polskich użytków rolnych wynosiła 38 mln ha

* Sowieci zagarnęli 19,3 mln ha,

* Niemcy 18,7 mln ha (w tym: Rzesza - 9,2; Generalna Gubernia - 9,4; Słowacja -
0,056 mln ha).

Wielkość gruntów obsianych wynosiła 18,6 mln ha. Dostały się one w ręce:

* Sowietów - 7,95 mln ha (w tym: Litwa - 0,3; Białoruś - 3,6; Ukraina- 4,05 mln ha);

* Niemców - 10,7 mln ha (w tym: Rzesza - 5,37; Generalna Gubernia - 5,25;
Słowacja - 0,043 mln ha).

Do wybuchu wojny z pracy na roli utrzymywało się na wsi 20,7 mln obywateli Polski.
Po 1 września 1939 r. na terenach okupowanych przez:

* Sowietów znalazło się 9,87 mln polskich rolników (w tym: na Litwie - 0,27 mln;
Białorusi - 3,65 mln; Ukrainie - 5,95 mln);

* Niemców - 11,6 mln (w tym: w granicach Rzeszy - 4,7 mln; Generalnej Guberni -
6,9 mln).

Na terenie Polski znajdowało się 3,5 mln gospodarstw, z tego 88 proc. było
drobnych, nie zatrudniających dodatkowej siły roboczej. Zostały one zagrabione
przez okupantów:

* sowieckiego - 1,76 mln gospodarstw (w tym: Litwa - 0,05; Białoruś- 0,66; Ukraina -
1,07 mln).

Podczas okupacji ziem polskich Sowieci zdewastowali i ogołocili ze sprzętu
rolniczego blisko połowę owych gospodarstw, Ukraińcy spalili i rozgrabili wszelki
dobytek z 30 tys. gospodarstw na Ukrainie (Generalna Gubernia). Działania wojenne,
zwłaszcza taktyka "spalonej ziemi" stosowana w 1941 r. i 1944 r. przez Sowietów
zmniejszyła znowu liczbę gospodarstw o połowę.

* niemieckiego - 1,75 mln (w tym: Rzesza - 0,58; Generalna Gubernia - 1,17 mln).

Niemcy poprzez wysiedlenie 2,5 mln mieszkańców Generalnej Guberni na roboty
przymusowe i sprowadzenie z Niemiec blisko 1 mln kolonistów unieruchomili 60 proc.
polskich gospodarstw.

Łącznie w wyniku działań obu okupantów 70 proc. ludności wiejskiej utraciło źródło
utrzymania.

III. LASY

Polska poniosła również olbrzymie straty w leśnictwie. Z ogólnej ilości 8,7 mln ha

* Sowieci przejęli 5,06 mln ha

* Niemcy 3,6 mln ha.

Rabunkowa gospodarka okupantów, nadmierny wyrąb, walka z partyzantami,
deportacja leśników przez Sowietów 10 II 1940 r., wywózki na roboty przymusowe do
Niemiec spowodowały, że po wojnie zalesienie wynosiło tylko 19 proc. Obecny
poziom - 28,3 proc. - osiągnęliśmy dopiero w 2001 r. po odbudowaniu terenów
zalesionych do poziomu sprzed wojny (8,8 mln ha).

IV. PRZEMYSŁ, GÓRNICTWO, HANDEL

Zatrudnienie w przemyśle i handlu 31 VIII 1939 r. znajdowało 9 mln polskich
obywateli, w tym 5,8 mln ludności miast i 3,2 mln ludności wsi. Okupanci przejęli:

* Sowieci: 1,31 mln ludności miejskiej (Litwa - 0,13; Białoruś- 0,37; Ukraina - 0,81
mln);

i 0,69 mln ludności wiejskiej (Litwa - 0,02; Białoruś - 0,23; Ukraina - 0,44 mln);

pracujących w tym sektorze:

* Niemcy: 4,51 mln osób w miastach (Rzesza - 2,4; Generalna Gubernia - 2,1;
Słowacja - 0,01 mln);

oraz 2,48 mln osób na wsi (Rzesza - 1,45; Generalna Gubernia - 1,02; Słowacja -
0,01 mln);

z pracujących w wymienionych sektorach 469 tys. polskich zakładów przemysłowych
i 463 tys. handlowych zagarnęli:

* Sowieci: 496 tys. zakładów (w tym: Litwa- 113; Białoruś - 115; Ukraina - 268 tys.);

* Niemcy: 436 tys. zakładów (w tym: Rzesza - 180; Generalna Gubernia - 250;
Słowacja - 6 tys.).

Rozdział 30,5 tys. największych przedsiębiorstw (świadectwa przemysłowe klasy I do
VII) kształtował się następująco:

* Sowieci zagarnęli 4,3 tys. zakładów (w tym: Litwa - 1; Białoruś - 1; Ukraina - 2,3
tys.);

* Niemcy - 26,2 tys. zakładów (w tym: Rzesza - 11,1; Generalna Gubernia - 15;
Słowacja - 0,1 tys.).

Z 790 największych przedsiębiorstw handlowych:

* Sowieci zagarnęli 70 przedsiębiorstw (Litwa - 20; Białoruś - 6; Ukraina - 64);

* Niemcy zagarnęli 720 przedsiębiorstw (Rzesza - 280; Generalna Gubernia - 435;
Słowacja - 5).

Największymi ośrodkami przemysłowo-handlowymi przejętymi przez okupantów były:

Warszawa (Generalna Gubernia) - 35 proc. przem., 48,6 proc. handl.;

Łódź (Rzesza) - 20 proc. przem., 17 proc. handl.;

Kraków (Generalna Gubernia) - 6 proc. przem., 5 proc. handl.;

Lwów (Ukraina) - 5,9 proc. przem.; 4,8 proc. handl.;

Poznań (Rzesza) - 5,7 proc. przem.; 5 proc. handl.;

Katowice (Rzesza) - 4,2 proc. przem.; 5,8 proc. handl.;

Gdynia (Rzesza) - 2,2 proc. przem.; 4,5 proc. handl.;

Wilno (Litwa) - 3,3 proc. przem.; 2,6 proc. handl.;

Wśród 932 tys. zakładów przemysłowych i przedsiębiorstw handlowych - 91,5 proc.
stanowiło indywidualną własność.

V. Przemysł wydobywczy

Również polski przemysł wydobywczy został rozparcelowany przez obu najeźdźców:

* 62 kopalnie węgla kamiennego, produkujące przed wojną 84 mln ton węgla rocznie
w trzech Zagłębiach: Śląskim, Dąbrowskim i Krakowskim, weszły w 100 proc. do
Rzeszy, w 1945 r. zostały kompletnie ogołocone i zdewastowane;

* 854 szyby naftowe dawały 0,55 mln ton produkcji. Okręg górniczy Jasła (26 proc.
produkcji) przeszedł w ręce niemieckie (Generalna Gubernia), dwa pozostałe
Zagłębia: Drohobycz i Stanisławów wzięli Ukraińcy. Po 1945 r. produkcja ropy
naftowej nie została w Polsce odtworzona. W wyniku rewizji granic w 1948 r. Ukraina
zagarnęła również nowo rozpoznane Zagłębie Lwowskie.

* 11 kopalń soli kamiennej i warzelni, produkujących 0,7 mln ton soli, zagarnęli
Niemcy (Rzesza - 27, Generalna Gubernia - 63 proc., 2 kopalnie (10 proc.) znalazły
się w Ukrainie.

* 3 kopalnie soli potasowych z produkcją 0,6 mln ton zagarnęła Białoruś.

* Kopalnie metali i huty zabrali Niemcy. 28 kopalń rud żelaza, wydobywających 1,1
mln ton (Rzesza 84 proc., Generalna Gubernia 16 proc.) nie zostało z przyczyn
politycznych uruchomione w PRL. 4 kopalnie rud cynku i ołowiu wydobywające 0,6
mln ton oraz 12 hut w 100 proc. przejęli Niemcy. 25 hut żelaza dających 1,6 mln ton
stali, przejęli Niemcy (Rzesza 74 proc., Generalna Gubernia - 26 proc.). Huty te w
wyniku działań wojennych zostały w 80 proc. zniszczone i zdemolowane przez
Niemców.

ŁĄCZNIE:

Z 2053 zakładów przemysłu mineralnego (cegielnie, cementownie, wapienniki, huty
szkła, kamieniołomy):

* 1601 zabrali Niemcy

* 452 Sowieci.

Z 1753 fabryk przemysłu metalowego:

* 1595 zabrali Niemcy

* 158 zabrali Sowieci.

Z 1203 fabryk przemysłu chemicznego:

* 970 zabrali Niemcy

* 233 zabrali Sowieci.

Z 2384 fabryk przemysłu włókienniczego:

* 2098 zabrali Niemcy

* 286 zabrali Sowieci.

Z 9342 zakładów przemysłu spożywczego (młyny, piekarnie, cukrownie, gorzelnie,
browary, zakłady mięsne i tytoniowe):

* 6068 zabrali Niemcy

* 3270 zabrali Sowieci.

Zakłady te zostały w 80 proc. zniszczone, 25 proc. z nich nie wróciło do Polski.

VI. MUZEA, ZBIORY NAUKOWE

Obiektem rabunkowych działań Sowietów i Niemców stały się polskie dobra
kulturalne i zbiory muzealne, których wysokość strat jest dziś trudna do oceniania tak
w kontekście finansowym, jak i materialnym.

Ze 175 muzeów publicznych, 314 towarzystw naukowych i 25 tys. bibliotek
dysponujących 120 tys. eksponatów i 8 mln książek:

* 70 proc. przejęli Niemcy

* 30 proc. zabrali Sowieci.

Największe zbiory rozgrabione przez okupantów znajdowały się w:

* Warszawie, podczas wojny w Generalnej Guberni, gdzie okupant niemiecki
zagarnął 17 proc. zbiorów muzealnych i 45 proc. naukowych;

* Lwowie, gdzie Ukraińcy przejęli 10 proc. zbiorów muzealnych i 12 proc. nauk;

* Krakowie (Generalna Gubernia), gdzie Niemcy przejęli 7,5 proc. zbiorów
muzealnych i 11 proc. naukowych;

* Poznaniu (Rzesza), gdzie Niemcy przejęli 3 proc. zbiorów muzealnych oraz 7 proc.
naukowych;

* Wilnie (Litwa), gdzie okupant przejął 2 proc. zbiorów muzealnych i 5,5 proc. nauk.;
85 proc. tych zbiorów nie wróciło do Polski.

Okupanci przejęli i zniszczyli 10 polskich radiostacji: Warszawę I (Generalna
Gubernia), Wilno (Litwa), Lwów (Ukraina), Baranowicze (Białoruś), Toruń (Rzesza)
oraz mniejszej mocy: Poznań (Rzesza), Katowice (Rzesza), Łódź (Rzesza) i Kraków
(Generalna Gubernia).

VII. BUDYNKI MIESZKALNE, MIESZKANIA

Wśród 5,8 mln budynków mieszkalnych w Polsce, w 1939 r. po 1 września 1939 r.
Sowieci zawłaszczyli:

* 0,34 mln budynków w miastach (Litwa - 0,02; Białoruś - 0,1; Ukraina - 0,22 mln);

* 2,36 mln budynków na wsiach (Litwa - 0,07; Białoruś - 0,85; Ukraina - 1,44 mln).

Niemcy zawłaszczyli:

* 0,5 mln budynków w miastach (Rzesza - 0,29; Generalna Gubernia - 0,21; Słowacja
- 0,001 mln);

* 2,62 mln budynków na wsiach (Rzesza - 1,0; Generalna Gubernia - 1,61; Słowacja
- 0,005 mln).

Z 8,6 mln mieszkań w Polsce w 1939 r.

pod okupacją sowiecką znalazło się:

* 0,68 mln mieszkań w miastach (Litwa - 0,06; Białoruś - 0,19; Ukraina - 0,43 mln);

* 2,53 mln mieszkań na wsiach (Litwa - 0,07; Białoruś - 0,91; Ukraina 1,55 mln).

Pod okupacją niemiecką:

* 1,92 mln mieszkań w miastach (Rzesza - 0,98; Generalna Gubernia - 0,93;
Słowacja - 0,003 mln);

* 3,47 mln mieszkań na wsiach (Rzesza A - 1,57; Generalna Gubernia - 1,89;
Słowacja - 0,007 mln).

Wskutek wysiedlenia z Generalnej Guberni 2,5 mln Polaków, wymordowania 2,7 mln
- 52 proc. byłych obywateli polskich w Generalnej Guberni oraz 42 proc. w Rzeszy
straciło substancję mieszkaniową, w tym blisko połowę tej substancji przekazano
kolonistom niemieckim, połowę spalono i zniszczono. Wskutek wysiedleń, deportacji,
uwięzień i akcji nacjonalistów na terenach przejętych przez Sowietów 68 proc. byłych
obywateli polskich utraciło substancję mieszkaniową.

VIII. MIASTA POLSKI w 1939 r.

Rozmiar martyrologii Polaków i zniszczeń w Polsce spowodowanych przez
okupantów sowieckiego i niemieckiego najlepiej ilustruje tragiczny los największych
polskich miast II Rzeczypospolitej i ich ludności, jaki spotkał je po 1 września 1939 r.

Warszawa

Znalazła się pod okupacją niemiecką (Generalna Gubernia). Liczyła 1,3 mln
mieszkańców, z czego zabitych zostało przez Niemców 820 tys.; we wrześniu 1939 r.
została zniszczona przez Niemców w 13 proc., w 1945 r. zniszczenia te - dokonane
przez Niemców przy współdziałaniu Sowietów (biernie patrzących na zagładę stolicy)
sięgnęły 90 proc.

Łódź

Podczas wojny znalazła się w granicach Rzeszy. Z 672 tys. mieszkańców Niemcy
wymordowali 300 tys. Miasto w wyniku działań wojennych zostało zniszczone w 45
proc.

Poznań

Po 1939 r. w granicach Rzeszy. Z 272 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci
wymordowali 120 tys. Miasto zostało przez obu okupantów zniszczone w 55 proc.
(Starówka w 80 proc.).

Kraków

Wchodził w skład Generalnej Guberni. Z 259 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali
92 tys. osób. Zostało zniszczone przez Niemców w 40 proc.

Bydgoszcz

Wchodziła w skład Rzeszy; ze 141 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 45 tys.
Zniszczona w 45 proc. (Niemcy).

Częstochowa

Znajdowała się na terenie Generalnej Guberni. Ze 138 tys. mieszkańców z rąk
niemieckich zginęło 65 tys. osób. Zniszczona w 35 proc. (Niemcy).

Katowice

Wchodziły w skład Rzeszy. Ze 134 tys. mieszkańców morderstwami i deportacjami
Niemcy i Sowieci objęli 24 tys. osób. Zniszczone przez obu okupantów w 50 proc.

Sosnowiec

Wchodził w skład Rzeszy. Ze 130 tys. mieszkańców z rąk niemieckich zginęło 50 tys.
osób. Zniszczony w 30 proc.

Lublin

Wchodził w skład Generalnej Guberni. Ze 122 tys. Niemcy i Sowieci wymordowali 36
tys. Zniszczony przez obu okupantów w 60 proc.

Gdynia

Wchodziła w skład Rzeszy. Ze 120 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci zamordowali
35 tys. osób. Zniszczona w 50 proc. przez obu okupantów, w tym port w 90 proc.

Chorzów

Wchodził w skład Rzeszy. Ze 110 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 10 tys.
Zniszczony w 10 proc.

Białystok

Wchodził w skład Białorusi i Rzeszy. Ze 107 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci
wymordowali 70 tys. Okupanci zniszczyli miasto w 80 proc. Wrócił do Polski w
sierpniu 1945 r.

Radom

Należał do Generalnej Guberni. Z 91,3 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci
wymordowali 20 tys. Zniszczony przez obu okupantów w 30 proc.

Lwów

Po wrześniu 1939 r. wszedł w skład Ukrainy, a potem Generalnej Guberni. Z 318 tys.
mieszkańców Sowieci, Ukraińcy i Niemcy wymordowali i zesłali 220 tys. Sowieci i
Ukraińcy zniszczyli miasto w 40 proc.

Wilno

Należało do Litwy, potem do Rzeszy. Z 209 tys. mieszkańców morderstwa i
deportacje z rąk litewskich, sowieckich i niemieckich objęły 100 tys. Miasto zostało
przez Sowietów zniszczone w 60 proc.

Stanisławów

Wszedł w skład Ukrainy, a potem Generalnej Guberni. Z 79,3 tys. mieszkańców,
morderstwa i deportacje przeprowadzone przez Sowietów, Ukraińców i Niemców
objęły 50 tys. Zniszczony przez Sowietów i Ukraińców w 70 proc.

Wrocław

Należał do Rzeszy. Z 630 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 110 tys. W 1945 r.
z 1 mln osób (łącznie z przesiedleńcami) z rąk Sowietów zginęło 220 tys. Zniszczony
przez Sowietów w 68 proc.

Gdańsk

Dawne Wolne Miasto Gdańsk po wybuchu wojny znalazło się w granicach Rzeszy. Z
398 tys. mieszkańców Sowieci i Niemcy wymordowali 34 tys. osób. Zniszczony przez
Niemców i Sowietów w 50 proc. (Starówka i port w 80 proc.).

Szczecin

Wszedł w skład Rzeszy. Z 382 tys. mieszkańców miasta Niemcy i Sowieci
wymordowali 32 tys. Zniszczony w 65 proc. w wyniku nalotów aliantów oraz przez
Sowietów (port i przemysł w 95 proc.).

Zabrze

Weszło w skład Rzeszy. Ze 126 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 20 tys.
Zniszczone przez Sowietów w 10 proc.

Od redakcji "Naszej Polski" - wyliczenie to nabiera szczególnego znaczenia w
związku z nowymi roszczeniami amerykańskich Żydów wobec naszego kraju.

Nie zapominajmy, że ludność żydowska współpracowała z oboma okupantami
w niszczeniu i rozgrabianiu materialnym Polski i mordowaniu naszych
przodków.

Niech więc pierwej sami zapłacą nam za swoje zbrodnie.

Zygmunt Zdrojewski, ks. Zdzisław J. Peszkowski

Tygodnik Nasza Polska NR 30 (351) 24 lipca 2002