Co nam daje empatia?- empatia- wiadomości ogólne

Recenzja artykułu   według:Ksiezniczka18     Autor : nieznany

Przez wiele lat akceptowano w empatii tylko aspekt poznawczy, czyli to, że dzięki niej umiemy odczytywać emocje innych ludzi. Dopiero niedawno badacze odkryli, między innymi w wyniku badań neurofizjologicznych, że aspekt poznawczy łączy się z emocjonalnym. empatia jest więc nie tylko umiejętnością rozumienia sytuacji drugiej osoby, ale także zdolnością przeżywania jej emocji. Niektórzy rozumieją następująco: „czuję empatię, bo jestem wściekły na sprawcę, który wyrządził bliskiej osobie krzywdę”. A to nie tak. Martin L. Hoffman, amerykański profesor psychologii, badacz moralnego rozwoju człowieka, w swoich badaniach dowodzi, że empatycznie współodczuwamy wtedy, gdy wczuwamy się w emocje poszkodowanego, a nie pałamy rządzą odwetu. Empatii można się nauczyć. Podstaw empatii należy szukać w mózgu – uważa Daniel Goleman, badacz inteligencji emocjonalnej. Dowodzą tego przykłady pacjentów, u których uległ uszkodzeniu prawy płat czołowy odpowiedzialny za uczucia i emocje. Żaden z nich nie potrafił zrozumieć komunikatu emocjonalnego przekazywanego poprzez ton głosu, mimo że doskonale rozumieli słowa. Nie potrafili też wyrażać swoich uczuć tonem głosu ani gestami. Innego rodzaju dowodów na kluczową rolę neurobiologii w empatycznym reagowaniu dostarczają badania, w których żyjącym na wolności małpom przecinano połączenia między korą mózgową a ciałem migdałowatym. Małpy te potrafiły poradzić sobie ze zwykłymi zadaniami, takimi jak na przykład zdobywanie pożywienia czy wspinanie się na drzewa, ale zupełnie zatraciły zdolność odpowiedniego reagowania emocjonalnego na inne osobniki w stadzie. Nawet, jeśli któraś z ich towarzyszek zbliżyła się do nich w przyjaznych zamiarach, uciekały, co kończyło się tym, że żyły samotnie. Wyniki tych badań byłyby dość przygnębiające, gdyby nie wiele innych dowodów świadczących o tym, że równorzędnym czynnikiem wpływającym na naszą zdolność empatycznego odczuwania jest środowisko, a więc także wychowanie. Empatii można się nauczyć – twierdzi wielu naukowców. I to, im uczymy wcześniej, tym lepiej. Bo o ile asertywności na przykład można nauczyć także później, o tyle empatię najskuteczniej kształtuje się we wczesnym dzieciństwie. Już w kilka miesięcy po urodzeniu niemowlęta reagują na zdenerwowanie osób ze swego otoczenia tak, jakby coś nieprzyjemnego przydarzyło się im samym, i na przykład płaczą na widok łez innego dziecka. Ten pierwotny odruch (zwany mimikrą motoryczną) znika w połowie trzeciego roku życia, czyli w momencie gdy dzieci uświadamiają sobie, że ból drugiej osoby nie jest ich bólem. Wtedy też zaczynają się różnić między sobą wrażliwością na zmartwienia innych. Niektóre próbują pocieszać zmartwionych, inne się wyłączają. Czym tłumaczyć te różnice? Według amerykańskich psycholożek Marian Radke-Yarrow i Carolyn Zan-Waxler sposobem, w jaki rodzice strofują swoje dzieci. Większą empatię wykazują te maluchy, których rodzice zwracają uwagę na krzywdę, jaką wyrządziły innym swoim zachowaniem. Duże znaczenie ma też reakcja samych rodziców na czyjeś zmartwienia. Dzieci, naśladując obserwowane zachowania, wytwarzają cały repertuar reakcji empatycznych. Empatia zależy też od naszych cech osobowościowych. Badania pokazują bardzo wyraźnie, że ludzie niemający problemów z własnym „ja”, charakteryzujący się ugruntowaną samooceną, którzy mają dobry nastrój, są bardziej empatyczni. Natomiast osoby o niskiej czy chwiejnej samoocenie, żyjące z poczuciem krzywdy, skupiające się wyłącznie na swoich nieszczęściach nie dostrzegają emocji u innych ludzi. Po co uczyć empatii? Empatia daje nam poczucie sensu, że jednak można coś zrobić dla innych, sprawić im radość, że można wyjść poza swój egoizm. Powszechnie uważa się, iż dzisiejsze czasy nie sprzyjają empatycznym zachowaniom. Bo przecież rzadko zdarza się, żeby ktoś coś dla kogoś robił i nie miał w tym ukrytego interesu. A jednak warto zauważyć, że istnieją ludzie, na których można polegać, którzy są gotowi pomóc w potrzebie. Psychologowie społeczni podkreślają, że skłonność do współodczuwania ma doniosłe społeczne konsekwencje. Mark H. Davis w książce „Empatia” pisze: „Podzielanie cudzych doznań pomaga w częściowym przynajmniej przekształcaniu tego, co postrzegamy jako cudze, w przedmioty naszego własnego zainteresowania i powoduje, że działamy dla ich dobra. Wykazywanie się życzliwością w stosunku do ludzi ogólnie poprawia jakość naszych wzajemnych relacji”. Daniel Goleman w książce „Inteligencja emocjonalna” widzi takie korzyści płynące z empatii: „Jest bardzo przydatna w wielu dziedzinach życia, od sprzedaży i zarządzania poczynając, poprzez nawiązywanie romansów i sprawowanie obowiązków rodzicielskich, aż do polityki. Wymowny jest także brak empatii. Występuje on zwykle u psychopatycznych przestępców, gwałcicieli”. Badania Murraya i Herrnsteina dowodzą, iż dzieci potrafiące reagować empatycznie są bardziej lubiane przez innych, osiągają lepsze wyniki w nauce, chociaż empatia przecież nie koreluje z IQ. Może pomaga im to, że umiejąc wchodzić w role innych, zaskarbiają sobie sympatię także nauczycieli, co z kolei sprawia, że wkładają oni potem więcej serca w ich uczenie. Ludzie pełni empatii osiągają także sukcesy zawodowe, co bardzo mocno akcentuje Stephen R. Covey, autor niezwykłych książek, między innymi „Zasad skutecznego przywództwa”. Tacy ludzie, w tym szefowie, dążą do celu nie po trupach, ale uwzględniając emocje innych ludzi, co w dłuższej perspektywie po prostu się opłaca.

Opublikowano dnia: wrzesień 12, 2006   Zaktualizowano: październik 05, 2010

Więcej o: Co nam daje empatia?- empatia- wiadomości ogólne