Wiktor Poliszczuk do Kresowian

Zbigniew Małyszczycki
Dr. hab. Wiktor Poliszczuk zastrzega,

ż

e nie jest do publikacji jego

list z pa

ź

dziernika 2004 roku do przyjaciół Polaków z Wołynia i

Halicji. A szkoda, bo list tego wielkiego Ukrai

ń

ca nale

ż

ałoby

szeroko rozpowszechnia

ć

, nie tylko w

ś

ród adresatów, lecz w całym

społecze

ń

stwie polskim, szczególnie w

ś

ród młodzie

ż

y. By

ć

mo

ż

e

wówczas nie musieliby

ś

my ogl

ą

da

ć

pokazywanych obecnie przez gorliw

ą

TV rozentuzjazmowanych młodzików, którym si

ę

tylko wydaje,

ż

e wiedz

ą

czego chc

ą

, gdy skanduj

ą

nazwisko podsuni

ę

te im przez skrajnych

nacjonalistów ukrai

ń

skich oraz polskich dziennikarzy, publicystów i

polityków z bo

ż

ej łaski. Szanuj

ą

c zastrze

ż

enie Autora pozostaje

jedynie omówienie tre

ś

ci jego listu.

Bod

ź

cem do wyst

ą

pienia jest paszkwil zamieszczony kilka lat temu w

ukazuj

ą

cym si

ę

w Warszawie ukrai

ń

skim nacjonalistycznym tygodniku

"Nasze Słowo" (nr 38 i 39), a powtórzony w ksi

ąż

ce wydanej w Kijowie

w 2003 roku przez nacjonalistycznego prof. Wołodymyra Serhijczuka, a
tak

ż

e przez ukrai

ń

sk

ą

pras

ę

nacjonalistyczn

ą

w Kanadzie. Tre

ść

paszkwilu jest tak zajadła w swej nienawi

ś

ci do Polaków,

ż

e mógł j

ą

wyduma

ć

tylko skrajny nacjonalista ukrai

ń

ski, a przyj

ąć

do

publikacji znany z wrogo

ś

ci wobec Polaków tygodnik "Nasze Słowo".

Pokazywane w nacjonalistycznej prasie ukrai

ń

skiej tego rodzaju

okropno

ś

ci uzyskuj

ą

redakcje rzekomo b

ą

d

ź

od samych Polaków, b

ą

d

ź

te

ż

od Ukrai

ń

ców, którzy twierdz

ą

,

ż

e wiadomo

ś

ci te przekazali im

wujkowie, oczywi

ś

cie ju

ż

nie

ż

yj

ą

cy. W omawianym przypadku

"wyspowiadał si

ę

" przed Iwanem Pawłykiem podobno syn jakiego

ś

Polaka, osadnika W.R. a zarazem le

ś

niczego Ustronia w nadle

ś

nictwie

Skalisko, niedaleko Ba

ń

Mazurskich na Wołyniu. Opisuje on jak to

polscy koloni

ś

ci

ż

erowali na najmowanych do pracy Ukrai

ń

cach daj

ą

c

im

ż

ebracz

ą

zapłat

ę

, albo w ogóle nie płac

ą

c. Plastycznie, niemal

mlaszcz

ą

c j

ę

zykiem z emocji, pokazuje jak młodzie

ż

z rodzin

osadniczych zabawiała si

ę

kosztem Ukrai

ń

ców, na przykład rozbijaj

ą

c

wesela, zjadaj

ą

c przygotowane na nie jadło i wypijaj

ą

c wódk

ę

, reszt

ę

niszcz

ą

c, gwałc

ą

c dziewczyny, nie wykluczaj

ą

c panny młodej, a w

razie sprzeciwu chłopców, bij

ą

c ich, a nawet morduj

ą

c. Według niego

podobnie miało si

ę

dzia

ć

na wszystkich imprezach i zabawach

tanecznych, "...za nami stała cała policja". S

ą

dy rzekomo

pobła

ż

liwie traktowały polskich przest

ę

pców: za zastrzelenie

Ukrai

ń

ca upominaj

ą

cego si

ę

o odszkodowanie za straty wyrz

ą

dzone

przez krowy, które weszły w szkod

ę

, zabójca otrzymał kar

ę

6 miesi

ę

cy

wi

ę

zienia i to w zawieszeniu tylko na jeden rok. Do tych rewelacji

opowiadaj

ą

cy dorzuca informacj

ę

, i

ż

na Wołyniu wszyscy koloni

ś

ci,

m

ęż

czy

ź

ni w wieku 16 do 60 lat, byli przez polskie władze uzbrojeni

w karabiny i rewolwery.
Wiktor Poliszczuk dziwi si

ę

biernej postawie Kresowian, nie

reaguj

ą

cych na ten paszkwil nosz

ą

cy cechy przest

ę

pstwa, zmierzaj

ą

cy

do rozpalania nienawi

ś

ci Ukrai

ń

ców w stosunku do Polaków. Jego

zdaniem nie jest za pó

ź

no na doniesienie do prokuratury, i

ż

gazeta

"Nasze Słowo" j

ą

trzy stosunki polsko-ukrai

ń

skie, spowodowała

rozpowszechnienie tego paszkwilu nie tylko w prasie na Zachodzie,
ale i na Ukrainie w ksi

ąż

ce prof. Wołodymyra Serhijczuka. Ponadto

Wiktor Poliszczuk uwa

ż

a,

ż

e: "Prócz

żą

dania postawienia przed s

ą

dem

karnym winnych rozpalania nienawi

ś

ci Ukrai

ń

ców do Polaków, woły

ń

scy

Polacy, w szczególno

ś

ci byli

ż

ołnierze 27. Woły

ń

skiej Dywizji AK,

powinni wyst

ą

pi

ć

do s

ą

du cywilnego z pozwem o ochron

ę

dóbr

osobistych przeciwko redakcji „Naszego Słowa” i autorom
paszkwilu
(nazwiska i adresy wypłyn

ą

w toku post

ę

powania karnego) z

żą

daniem

odszkodowania za pomówienie ich o brutalno

ść

, wr

ę

cz nieludzko

ść

wobec ludno

ś

ci ukrai

ń

skiej Wołynia w okresie mi

ę

dzywojennym oraz

publicznego odwołania pomówie

ń

z jednoczesnym przeproszeniem

woły

ń

skich mi

ę

dzywojennych Polaków, a gdyby s

ą

d taki pozew oddalił,

wówczas nale

ż

y zwróci

ć

si

ę

ze skarg

ą

do s

ą

du w Strasburgu,

nagła

ś

niaj

ą

c spraw

ę

braku ze strony władz Polski –

administracyjnych
i s

ą

dowych – ochrony czci swoich obywateli".

Podobnych do opisanego przypadków szkalowania Polaków i Polski jest
wiele. Wszystkie zmierzaj

ą

do narzucenia Ukrai

ń

com przekonania,

ż

e

nieludzkie traktowanie ich przez Polaków zaowocowało w czasie wojny
"wzajemn

ą

rzezi

ą

", bo ludno

ść

ukrai

ń

ska miała powód do krwawego

odwetu. Takiemu obrotowi sprawy sprzyja bierno

ść

Polaków. Sprzyjaj

ą

te

ż

temu efekty dziesi

ę

ciu seminariów historyków polskich i

ukrai

ń

skich nacjonalistycznych. Ju

ż

na pocz

ą

tku strona polska

podpisała "uzgodnienie",

ż

e tzw. UPA była formacj

ą

narodowowyzwole

ń

cz

ą

narodu ukrai

ń

skiego. Podpisała, mimo i

ż

wówczas

ju

ż

wiedziała,

ż

e UPA nie była formacj

ą

ochotnicz

ą

, OUN terrorem

zmuszała woły

ń

skich chłopów do uczestnictwa w UPA, a wi

ę

c nie mogła

wyra

ż

a

ć

interesów narodu. Dowodzi te

ż

tego cho

ć

by wymordowanie co

najmniej 80 tysi

ę

cy cywilnej ludno

ś

ci ukrai

ń

skiej. Zbrodniczo

ść

ukrai

ń

skiego ruchu nacjonalistycznego – od zarodków nienawi

ś

ci

wobec
ludno

ś

ci polskiej w Halicji, zrodzonej w XIX wieku w rodzinach popów

grekokatolickich, poprzez zbrodnie UWO-OUN w okresie mi

ę

dzywojennym,

poprzez ludobójstwo czasu okupacji hitlerowskiej, a

ż

do odradzania

si

ę

nacjonalizmu po upadku PRL i ZSSR – Wiktor Poliszczuk

przedstawił i udokumentował w pi

ę

ciu tomach swej pracy, na przeszło

2.500 stronach, z czego ponad 1.500 stron to dokumenty. Zgodnie z

ż

yczeniem prof. W. Serhijczuka pracy tej nie chcieli zauwa

ż

y

ć

nacjonalistyczni historycy ukrai

ń

scy, a tak

ż

e historycy polscy

bior

ą

cy udział we wspomnianym seminarium. Zamiast rzeczowej

dyskusji, pod adresem W. Poliszczuka padaj

ą

inwektywy, wytworzono

atmosfer

ę

, w której ani historycy, ani uniwersytety nie maj

ą

odwagi

podj

ę

cia z nim dyskusji nad problemem nacjonalizmu ukrai

ń

skiego,

mimo

ż

e pracuj

ą

c samotnie zrobił wi

ę

cej dla ustalenia prawdy

historycznej o zbrodniczo

ś

ci nacjonalizmu ukrai

ń

skiego, ani

ż

eli

polscy historycy razem wzi

ę

ci.

Nie bez przyczyny jest te

ż

atmosfera wytwarzana przez strategi

ę

Stanów Zjednoczonych zmierzaj

ą

c

ą

do odizolowania Ukrainy od Rosji, w

czym pomocni s

ą

przede wszystkim nacjonali

ś

ci ukrai

ń

scy. Nie bez

znaczenia jest postawa władz Polski, Watykanu, Episkopatu Polski,
Ko

ś

cioła Grekokatolickego. Ci

ą

gle mówi si

ę

o potrzebie "pojednania

polsko-ukrai

ń

skiego i wzajemnego przebaczenia", chocia

ż

mi

ę

dzy

narodem ukrai

ń

skim i polskim nie ma wrogo

ś

ci, jest jedynie problem

skutków działa

ń

ludobójczych nacjonalistów ukrai

ń

skich, a ich

wykonawcami był niecały 1 proc. ludno

ś

ci ukrai

ń

skiej zamieszkałej w

latach wojny na terenie dzisiejszej Ukrainy. Tych, którzy twierdz

ą

,

ż

e mordowanie bezbronnej obcej ludno

ś

ci jest we krwi Ukrai

ń

ców pyta,

czy tak

ż

e we krwi 80 tysi

ę

cy Ukrai

ń

ców zamordowanych przez UPA,

którzy byli obro

ń

cami mordowanych Polaków? Opisawszy wzrastaj

ą

c

ą

aktywno

ść

nacjonalistów W. Poliszczuk powiadamia,

ż

e napisał now

ą

wersj

ę

"Gorzkiej Prawdy", ale nie mo

ż

e w Polsce znale

źć

wydawnictwa,

które by si

ę

podj

ę

ło sfinansowania wydania ksi

ąż

ki. Nie mo

ż

e te

ż

znale

źć

ani instytucji, ani historyka, która czy który podj

ą

łby si

ę

przej

ę

cia bogatego archiwum dokumentów. Swój list ko

ń

czy smutnym

stwierdzeniem: "Za opisany tutaj stan nie nale

ż

y wini

ć

ani

banderowców, którzy broni

ą

siebie ani polityki Zachodu, który działa

w swoich interesach, winy nale

ż

y doszukiwa

ć

si

ę

w bierno

ś

ci

Kresowian, ich skłóceniu, w braku koordynacji działa

ń

na rzecz

ujawnienia prawdy o zbrodniach banderowskich, na rzecz pot

ę

pienia

sprawców zbrodni ludobójstwa nie tylko przez sejm RP, ale i przez
Episkopat Polski".
Nie wiem, czy sw

ą

z gruntu szlachetn

ą

inicjatyw

ą

ten wielki sercem i

umysłem Ukrainiec pobudzi Kresowian do działania na rzecz ustalenia
nie tylko prawdy historycznej, lecz tym samym, w pewnej mierze, do
zabezpieczenia na przyszło

ść

pokoju mi

ę

dzy naszymi narodami.

Jeste

ś

my ju

ż

w wieku słabn

ą

cej aktywno

ś

ci, a młodzi chyba nie widz

ą

problemu. Obym si

ę

mylił!

Zbigniew Małyszczycki
Gdynia 30 listopada 2004 r.
Nr 1-2 (2-9.01.2005)