GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia

1

30.11.2009

ELEKTROTERAPIA

Dział fizykoterapii, w którym do celów terapeutycznych stosuje się prąd stały oraz prądy małej,
średniej i wielkiej częstotliwości.

GALWANIZACJA

Zabieg miejscowy z wykorzystaniem prądu stałego, polegający na przepływie prądu w ciele
pacjenta pomiędzy dwiema elektrodami. Prąd ten nie zmienia kierunku oraz wartości natężenia
w czasie. Ten rodzaj prądu nie powoduje skurczu mięśni (ewentualne wywołanie skurczu
mięśni może pojawić się podczas szybkiego włączenia napięcia – nagły skok napięcia).

Rodzaje elektrod:

1.

Elektrody płaskie:

- z taśmy cynkowej,
- węglowe.

2. Elektrody specjalne

- dyskowa (na okolice gałek ocznych, uszu),

- wałeczkowa (galwanizacja labilna),

- Bergoniego tzw. półmaska (na okolice twarzy).

Podział galwanizacji:

1.

Ze względu na ułożenie elektrod

- podłużne (elektrody ułożone na jednej płaszczyźnie lub wzdłuż przebiegu osi kości
długiej kończyny),
- poprzeczne (elektrody umieszczone są naprzeciw siebie i ułożone tak, że prąd
przepływa przez wymiar poprzeczny kończyny)

2.

Ze względu na sposób wykonywania zabiegu

- stabilne,
- labilne.

3.

Ze względu na elektrodę czynną

•

anodowa (+) – działanie przeciwbólowe, kojące, uspokajające, zmniejsza
pobudliwość nerwów i mięśni (czerwone)
- wytworzenie reakcji kwaśnej,
- ścinanie białka tkankowego,
- wzrost koncentracji jonów H,
- kataforeza: ruch dodatnio naładowanych cząsteczek ku katodzie (-).

•

katodowa (-) – działanie przekrwienne, pobudzające, drażniące, zwiększa
pobudliwość nerwów i mięśni (czarna)
- wytworzenie reakcji zasadowej,
- reakcje o charakterze martwicy rozpływanej,
- wzrost koncentracji jonów OH,
- anaforeza: ruch ujemnie naładowanych cząsteczek ku anodzie (+).

Elektroda czynna (lecznicza) – wywołuje efekt leczniczy
Elektroda bierna – zamyka obwód

Rozmiar elektrod – decyduje o gęstości przepływającego prądu, jest to stosunek natężenia
prądu do powierzchni elektrody wyrażonej w cm

2

,

przez którą przepływa prąd.

J = I/S

I – natężenie
S – powierzchnia elektrody

GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia

2

Sugerowane natężenie prądu w zależności od powierzchni:
- 24 cm

2

– 2,5 mA

- 36 cm

2

- 3,5 mA

- 72 cm

2

– 7 mA

Aby być pewnym czy powyższe wartości nie są przekroczone, należy podzielić wyjściowe
natężenie prądu (wartość skuteczną) przez powierzchnię elektrody w cm

2

; otrzymana wartość

powinna być mniejsza niż 2 mA/cm

2

.

Czas trwania:
- 10-30 min (przeciętnie 15 min),
- codziennie, co 2 dzień,
- cykl 10-20 zabiegów.

Działanie brzegowe:
Charakteryzuje się nadmiernym zagęszczeniem prądu na sąsiadujących ze sobą krawędziach
elektrod, objawiające się nadmiernym odczynem naczyniowym lub uszkodzeniem tkanki.

Zwiększenie gęstości prądu może również wystąpić przypadku, gdy powierzchnie elektrod nie
są równe lub, gdy podkład nie przylega.

Dawka zależy od:
- powierzchni elektrody czynnej,
- czasu trwania,
- rodzaju i umiejscowienia schorzenia.

Dawkę słabą od 0,001-0,1 mA/cm

2

stosuje się w przypadku:

- użycia małych elektrod o powierzchni 10-20 cm

2

,

- w podostrym stadium schorzenia,
- długotrwałego przepływu prądu.

Dawka średnia do 0,3 mA/cm

2

.

Dawkę mocną do 0,5 mA/cm

2

stosuje się w przypadku:

- użycia dużych elektrod,
- w przewlekłych schorzeniach,
- krótkotrwałego przepływu prądu.

Warunki bezpieczeństwa elektroterapii:
- aparat powinien stać na suchej i równej powierzchni, a także powinien być zabezpieczony
przed upadkiem i zalaniem,
- skóra w miejscu zabiegu powinna być czysta, wolna od makijażu oraz odtłuszczona,
- stwierdzenie skaleczeń i znacznych zmian troficznych skóry wyklucza możliwość prowadzenia
zabiegu (małe uszkodzenia skóry można zabezpieczyć wazeliną lub niewielkim fragmentem
folii),
- podkłady i woreczki wiskozowe powinny być zwilżone ciepłą wodą,
- podkład właściwy powinien mieć grubość 1-2 cm,
- elektrody powinny dokładnie przylegać całą powierzchnią do okolicy zabiegowej (niedokładne
przyleganie może doprowadzić do poparzenia tkanki),
- niedopuszczalne jest przesuwanie elektrod w trakcie trwania zabiegu (odpowiednia
stabilizacja elektrod – elastyczne pasy, bandaż, woreczki z piaskiem),
- przyłożone elektrody należy zabezpieczyć wodoodpornym materiałem (najczęściej folią), tak,
aby nie pomoczyć również kozetki, na której pacjent leży,
- niedopuszczalne jest czucie kłucia, pieczenia, parzenia, swędzenia przez pacjenta pod
elektrodami podczas zabiegu (w takiej sytuacji należy przerwać zabieg i sprawdzić poprawność
ułożenia elektrod, stopień ich zużycia, ewentualne uszkodzenie kabli doprowadzających, czy
wilgotność podkładów – mogą być zbyt suche).

GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia

3

Wskazania:
- nerwobóle,
- przewlekłe zapalenia nerwów, korzeni, splotów,
- zespoły bólowe w chorobie zwyrodnieniowej,
- zaburzenia krążenia obwodowego,
- porażenie wiotkie,
- utrudniony zrost kości.

Przeciwwskazania:
- ropne zapalenie skóry i tkanek miękkich,
- wypryski,
- stany gorączkowe,
- zaburzenia czucia,
- choroby tarczycy,
- porażenie spastyczne,
- ciąża,
- nowotwory,
- czynna gruźlica,
- wszczepiony rozrusznik serca,
- zakrzepy.

JONOFOREZA

Zabieg elektroterapii polegający na wprowadzeniu leku w głąb tkanki przy pomocy prądu
stałego. Do tego rodzaju zabiegu stosowane są leki, które ulegają dysocjacji elektrolitowej:
kwasy, zasady i sole.

Metodyka jak w galwanizacji.

Anaforeza i kataforeza

Przeciwwskazania:

1.

Wynikające ze stosowania leku:

- uczulenia na salicylany,
- w przypadku histaminy i lidokainy zaleca się wykonanie próby uczuleniowej,
- nie stosuje się histaminy u osób mających skłonności do alergii, chorujących na astmę
oskrzelową,
- stosowanie leków od małych dawek.

2. Wynikające ze stosowania prądu

- uszkodzenie skóry,

- infekcje,
- zakrzepowe zapalenie żył,
- ostra gorączka,
- ciąża,
- nietolerancja.