Historia dwóch sióstr

Kolejna alegoria Ezechiela, w której próbuje uchwycić dzieje całego Izraela od niewoli
egipskiej do czasów sobie współczesnych, odwołuje się do dwóch postaci kobiecych,
"córek jednej matki" (Ez 23, 2). Podobnie jak w rozdziale 16. Księgi, kluczową metaforą
utraconego zbawienia staje się "cudzołóstwo". Nierząd dwóch sióstr trwa według autora
Księgi od początku: "źle się prowadziły [już] w Egipcie. W młodości swojej uprawiały
nierząd. Tam ściskano ich łono, tam pieszczono ich dziewicze piersi" (23, 3).
Czytając te słowa, można odnieść wrażenie, jakby już od dzieciństwa siostry poszukiwały
przyjemności seksualnej, i to z dorosłymi. To odwrócenie rzeczywistości znanej z
doświadczenia wielu dziewczynek czy szerzej - dzieci. Zwykle to nie one poszukują
zaspokojenia seksualnego u dorosłych, lecz zostają do takich celów przez nich użyte. Nie bez
powodu jednak Księga przedstawia rzekome perwersyjne zachowania dziewcząt już od ich
młodości. W ten sposób bowiem uzasadnia się ich późniejszy niezaspokojony apetyt
seksualny, mający niemal coś z przymusu (23, 8. 20n. 43).

Jaki jest jednak los sióstr? Obie zostają żonami Jahwe: “Zostały [one] moimi i zrodziły mi
synów oraz córki. Ich imiona: Samaria-Ohola i Jerozolima-Oholiba” (23, 4). Dwie siostry są
alegoriami dwóch stolic podzielonego na dwa państwa narodu. Potomstwo sióstr to Izrael,
naród wybrany. Następuje przedstawienie losów starszej Oholi, potem młodszej Oholiby. Na
końcu rozdziału ich losy ponownie opisywane są wspólnie.

“Ohola będąc moją cudzołożyła. Rozmiłowała się w swoich kochankach, żołnierzach
asyryjskich (...). Nie porzuciła [też] swej rozpusty z Egiptem, albowiem spali z nią w jej
młodości” (23, 5. 8). Niewierność zostaje ukarana: “Dlatego wydałem ją w ręce jej
kochanków (...). Oni odsłonili jej nagość, zabrali jej synów i jej córki, samą zaś mieczem
zamordowali. Stała się tedy przestrogą dla kobiet; sąd nad nią odbyto” (23, 9n).

Los pierwszej z sióstr nie odstrasza jednak drugiej: “swoją namiętną miłość bardziej od niej
znieprawiła, a swoją lubieżność [uczyniła gorszą] od rozpusty swej siostry” (23, 11). Dzieje
Oholiby wyznaczają nie tylko seksualne kontakty z Asyryjczykami i Egipcjanami, ale i
Babilończykami. Również jej postępowanie wzbudza gniew Jahwe i dlatego wydaje ją w ręce
kochanków, osądza i poddaje karze, opisanej ze strasznymi szczegółami: “Odetną ci nos i
uszy, a to, co z ciebie zostanie, padnie od miecza. Oni wezmą twoich synów i twe córki, a to,
co z twego pozostanie, ogień strawi. Ograbią cię z twoich szat i zabiorą przedmioty twojej
ozdoby (...). Zabiorą ci cały twój dorobek i zostawią cię nagą i gołą. Ukaże się nagość twojego
nierządu, twoje haniebne czyny i twoje cudzołóstwa” (23, 25n. 29).

Jakby siła wyrazu wypowiedzianych słów i odmalowanych obrazów była za mała, autor
ponownie opisuje losy dwóch sióstr. O ile w pierwszej części cudzołóstwo z innymi narodami
odnosiło się przede wszystkim do przymierzy politycznych, świadczących o zbyt małym
zaufaniu narodu wybranego w moc Jahwe, w drugiej prorok kieruje uwagę na wymiar
religijny i moralny tej metafory. Ohola i Oholiba “nie dochowały wierności, krew jest na ich
rękach, cudzołożyły ze swymi bożkami. Także swych synów, których mi zrodziły,
przeprowadzały [przez ogień] jako żertwę ofiarną ich [bożków]” (23, 37). Ponownie opisana
zostaje ich kara, tym razem osądzona i wymierzona przez zgromadzenie “sprawiedliwych
mężów” (23, 45). Siostry “zostaną wydane na strach i na łup. Zgromadzenie obrzuci je
kamieniami i rozsiekają je mieczami. Wymordują ich synów i córki, a domy ich ogniem
spalą” (23, 47). Powraca też myśl o przestrodze, jaką los sióstr ma być dla innych kobiet.
Choć młodsza nie przejęła się losem starszej i popełniała te same błędy, autor ciągle wierzy,

że “wszystkie kobiety otrzymają przestrogę i nie będą naśladowały waszej rozwiązłości” (23,
48; por. 23, 10).

Zastanawiające - z perspektywy dzisiejszej wrażliwości - jest to, że brak w opisie losu dwóch
sióstr jakichkolwiek wzmianek o relacjach między nimi. Alegoria sprowadza życie Oholi i
Oholiby do cudzołóstwa. Przedstawienie zachowania miast-kobiet jako nierządu odmiennie
odbierają mężczyźni, mogący identyfikować się z postacią rozczarowanego i rozgniewanego
męża czy wprowadzającego sprawiedliwość członka zgromadzenia. Kobiety, nawet próbując
postawić siebie pośród zgromadzenia sprawiedliwych, nie są w stanie ustrzec się sytuacji, w
których mogą stać się obiektem przemocy seksualnej i pomówień, że same pragnęły tego
rodzaju kontaktów. Dlatego jakiś rodzaj dystansu do alegorii losów dwóch sióstr nie jest im
dany.
Elżbieta Adamiak