1

3. ODDZIAŁYWANIA FUNDAMENTALNE

(1 strona)

Za ruchy ciał a szczególnie za zmiany stanu ruchu ciał odpowiedzialne są oddziaływania między
nimi. Oddziaływanie – wzajemny wpływ stanu cząstki lub układu cząstek na stan ruchu cząstki lub
układu cząstek. Wszystkie oddziaływania w przyrodzie można wyjaśnić przy pomocy 4 oddziaływń
fundamentalnych.

Oddziaływania fundamentalne:

•

oddziaływanie grawitacyjne

•

oddziaływanie elektromagnetyczne

•

oddziaływanie silne ( jądrowe)

•

oddziaływanie słabe

1. Oddziaływanie grawitacyjne

Zachodzące między wszystkimi cząstkami posiadającymi masę. Klasycznie opisywane
przez Prawo powszechnego ciążenia Newtona.

r

r

m

m

3

2

1

g

G

F

=

G = 6,67· 10

-11

Nm

2

/kg

2

Zasięg nieograniczony
Zgodnie z Ogólną Teorią Względności źródłem pola grawitacyjnego jest energia

2. Oddziaływanie elektromagnetyczne

Zachodzące między ładunkami elektrycznymi. Najprostszym jego przejawem jest siła Coulomba

r

r

Q

Q

3

2

1

0

el

4

1

F

πε

=

ε

0

= 8,85·10

-12

C

2

/Nm

2

Zasięg nieograniczony
Tworzy wiązania w atomach, cząsteczkach i kryształach
Opowiada za emisję i absorpcję światła, sprężystość, tarcie, procesy chemiczne i biologiczne

Stosunek siły odpychania elektrostatycznego do siły przyciągania grawitacyjnego dwóch
elektronów

F

el

/

F

g

≈ 4·10

42

3. Oddziaływanie silne

•

Odpowiada za oddziaływania między cząstkami elementarnymi i ich rozpady

•

Tworzy wiązania nukleonów w jądrach atomowych

•

Zasięg rzędu 10

-15

m

4. Oddziaływanie słabe

•

Odpowiada za niektóre rozpady cząstek elementarnych np. przemianę

β:

n

→

p + e

−

+ v

e

•

Oddziaływanie słabe

nie tworzy układów związanych, ma bardzo krótki zasięg, poniżej

d < 10

–15

m