1
Przewodnik CELMA dla firm OEM oraz producentów opraw
o
ś
wietleniowych opartych o technologi
ę
LED
Wersja
1, wrzesie
ń
2009
Dokument: CELMA/LED/AH/002C
www.celma.org
Członek CELMA w Polsce
www.pollighting.org; e-mail: biuro@pollighting.pl
2
SPIS TRE
Ś
CI
WPROWADZENIE ................................................................................................................. 3
1. Pierwsza fundamentalna decyzja....................................................................................... 3
2. Druga fundamentalna decyzja ............................................................................................ 3
3. Efekt o
ś
wietleniowy ............................................................................................................. 3
4. Temperatura barwowa (CCT) ............................................................................................ 4
5. Wska
ź
nik oddawania barw (CRI) ........................................................................................ 5
6. Otoczenie i temperatura ............................ ....................................................................... 6
7. Normy .............................................................................................................................. 7
8. Skuteczno
ść
ś
wietlna ........................................................................................................... 7
9. Projekt oprawy .................................................................................................................... 7
10. Wymogi dotycz
ą
ce niezawodno
ś
ci oraz
ż
ywotno
ś
ci lampy lub oprawy ........................... 8
11. Zarz
ą
dzanie ciepłem ......................... ............................................................................ 9
12. Sterowanie diod
ą
LED..................................................................................................... 9
13. Optyka wtórna .................................................................................................................. 10
3
WPROWADZENIE
Projektowanie i produkcja opraw opartych o technologi
ę
LED wymaga okre
ś
lonej wiedzy i
kwalifikacji. Niniejszy dokument porusza niektóre wa
ż
ne zagadnienia, które powinny by
ć
uwzgl
ę
dniane przez producentów OEM oraz wytwórców opraw LED.
Wybór odpowiedniego partnera do współpracy pomo
ż
e odpowiedzie
ć
na poni
ż
sze istotne
pytania i odpowiednio dobra
ć
firm
ę
, rynek, zastosowanie, lamp
ę
oraz opraw
ę
.
1. Pierwsza fundamentalna decyzja
W celu zaprojektowania oprawy o
ś
wietleniowej LED nale
ż
y okre
ś
li
ć
, czy:
Zakład posiada wystarczaj
ą
ce do
ś
wiadczenie i zasoby
Zakład zamierza współpracowa
ć
z firm
ą
z do
ś
wiadczeniem w bran
ż
y diod LED, ich
komponentów i wyposa
ż
enia elektronicznego
2. Druga fundamentalna decyzja
Czy zakład zamierza
Zakupi
ć
„silniki
ś
wietlne” LED i wbudowa
ć
je w istniej
ą
ce lub nowe lampy b
ą
d
ź
oprawy?
Stworzy
ć
opraw
ę
zło
ż
on
ą
z modułów LED z pomoc
ą
czy bez pomocy stron trzecich?
Decyzja powinna by
ć
podj
ę
ta w oparciu o:
Główn
ą
specjalno
ść
zakładu; czy jest to projektowanie elektroniczne, czy
wytwarzanie elementów metalowych?
Czas potrzebny do wprowadzenia na rynek
Posiadane zasoby
3. Efekt o
ś
wietleniowy
Cel:
Znaj
ą
c docelowy poziom o
ś
wietlenia mo
ż
na okre
ś
li
ć
wymagan
ą
do jego uzyskania liczb
ę
diod
LED oraz kombinacj
ę
wielko
ś
ci strumieni
ś
wietlnych.
(wyprowadzenie)
uwaga: 1stopokandela = 10.76 luksów
4
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Strumie
ń
ś
wietlny diody LED, zwykle podawany w lumenach (lm)
Efekty optyczne
Dioda LED 90 lm bez optyki wtórnej daje efekt o
ś
wietleniowy zupełnie inny
ni
ż
taka sama LED z 15° optyk
ą
wtórn
ą
Straty
Niektórzy producenci LED podaj
ą
warto
ś
ci strumienia
ś
wietlnego w oparciu o
test „błysku”, wykonywany w ko
ń
cowych etapach produkcji. Test błysku
przeprowadzany jest w ci
ą
gu ułamka sekundy, przy temperaturze (cz
ę
sto
okre
ś
lanej jako temperatura zł
ą
cza, Tj) 25°C. W celu obliczenia warto
ś
ci
strumienia
ś
wietlnego oprawy, nale
ż
y posłu
ż
y
ć
si
ę
warto
ś
ci
ą
strumienia
ś
wietlnego dla spodziewanej Tj (podanej w materiałach producenta).
Straty cieplne: Kiedy dioda LED osi
ą
ga temperatur
ę
robocz
ą
, o stratach
cieplnych decyduje odpowiednie zarz
ą
dzanie ciepłem (thermal management)
(tj. ograniczenie oporu cieplnego, rozpraszanie ciepła itd.).
Straty sterownika: Odpowiednio skonstruowany i zoptymalizowany sterownik
oraz
ź
ródło zasilania podnios
ą
sprawno
ść
systemu.
Straty optyczne: Wtórne elementy optyczne, czy s
ą
to soczewki, odbły
ś
niki
czy rozpraszacze, maj
ą
wpływ na wydajno
ść
. Odpowiednio skonstruowane i
wdro
ż
one elementy optyczne minimalizuj
ą
te straty i zwi
ę
kszaj
ą
sprawno
ść
lampy lub oprawy w obr
ę
bie danego zastosowania.
Znaczenie ma tak
ż
e pr
ą
d zasilaj
ą
cy, poniewa
ż
zwi
ę
ksza on temperatur
ę
diody LED, co
powoduje dalsze zmniejszenie skuteczno
ś
ci
ś
wietlnej (lm/W).
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Czy skuteczno
ść
ś
wietlna (lm/W) jest priorytetem? Zastosowanie wi
ę
kszej liczby diod
LED pracuj
ą
cych przy zoptymalizowanym pr
ą
dzie zasilaj
ą
cym (~350mA), w celu
maksymalizacji sprawno
ś
ci lampy lub oprawy, mo
ż
e mie
ć
wpływ na zestawienie
materiałowe (BoM)
Zastosowanie mniejszej liczby diod LED, pracuj
ą
cych przy wy
ż
szych pr
ą
dach
zasilaj
ą
cych (~700mA), mo
ż
e w rzeczywisto
ś
ci zmniejszy
ć
koszt BoM, ale tak
ż
e
okaza
ć
si
ę
mniej wydajne (lm/W)
O wyborze sposobu post
ę
powania powinno zadecydowa
ć
zastosowanie produktu
4. Temperatura barwowa (CCT)
Cel:
Wybór temperatury barwowej odpowiedniej dla danego zastosowania, która jest jednocze
ś
nie
gwarantowana i dost
ę
pna w całym ła
ń
cuchu dostaw, oraz przez cały czas działania produktu.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Jaki jest wymagany strumie
ń
ś
wietlny. Mo
ż
e to mie
ć
wpływ na wybór zakresu CCT,
np. niektóre białe diody LED o bardzo ciepłej barwie (~2700 K) osi
ą
gaj
ą
po
żą
dan
ą
warto
ść
CCT kosztem strumienia
ś
wietlnego.
Czy dostawca diod LED mo
ż
e zapewni
ć
gwarancj
ę
dla wybranego zakresu CCT
b
ą
d
ź
binu diody?
Czy warto
ś
ci te s
ą
zapewnione przez cały czas działania lampy b
ą
d
ź
oprawy?
Wymagania w zakresie wska
ź
nika oddawania barw (CRI) , które równie
ż
mog
ą
mie
ć
wpływ na wybór CCT. W przypadku niektórych producentów LED, im cieplejsza biel
ś
wiatła, tym wi
ę
ksza warto
ść
CRI. Nale
ż
y jednak zweryfikowa
ć
to w oparciu o dane
producenta dla okre
ś
lonego produktu.
Jednolito
ść
barwy w obr
ę
bie k
ą
ta widzenia.
Nale
ż
y wiedzie
ć
, jaka jest warto
ść
CCT
zale
ż
nie od k
ą
ta widzenia oraz jak wpłynie
to na dane zastosowanie produktu. Nale
ż
y
tak
ż
e uwzgl
ę
dni
ć
fakt,
ż
e dodanie optyki
wtórnej
mo
ż
e
równie
ż
nadmiernie
zwi
ę
kszy
ć
ró
ż
nic
ę
w CCT. Trzeba wzi
ąć
CCT over View Angle
4000
4500
5000
5500
6000
6500
7000
7500
8000
8500
-90 -75 -60 -45 -30 -15 0
15 30 45 60 75 90
Angle [deg]
C
C
T
[
K
].
Cree
Luxeon
Comp
CCT over View Angle
4000
4500
5000
5500
6000
6500
7000
7500
8000
8500
-90 -75 -60 -45 -30 -15 0
15 30 45 60 75 90
Angle [deg]
C
C
T
[
K
].
Cree
Luxeon
Comp
CCT a k
ą
t widzenia
k
ą
t (stopnie)
5
pod uwag
ę
wra
ż
liwo
ść
ludzkiego oka, która jest ró
ż
na dla ró
ż
nych warto
ś
ci CCT.
Znajomo
ść
procesu produkcyjnego białych diod LED umo
ż
liwi odpowiedni
ą
optymalizacj
ę
systemu.
Istniej
ą
dwa sposoby wytworzenia
ś
wiatła białego wysokiej intensywno
ś
ci za pomoc
ą
diod
LED. Pierwszy polega na wykorzystaniu pojedynczych diod LED, które emituj
ą
barwy
podstawowe, np. czerwon
ą
, zielon
ą
i niebiesk
ą
, a nast
ę
pnie poł
ą
czeniu tych barw w
proporcjach daj
ą
cych
ś
wiatło białe. Drugi sposób obejmuje wykorzystanie luminoforu,
zamieniaj
ą
cego
ś
wiatło
monochromatyczne
diody
LED
niebieskiej
lub
UV
na
szerokopasmowe
ś
wiatło białe. Dodatkowe efekty mo
ż
na uzyska
ć
poprzez poł
ą
czenie diod
LED wytwarzaj
ą
cych
ś
wiatło białe (przetworzone przez luminofor) z diodami LED
wykorzystuj
ą
cymi barwy podstawowe.
Niestabilno
ść
produkcji nadal jednak powoduje,
ż
e uzyskanie okre
ś
lonych warto
ś
ci CCT na
rozkładzie promieniowania ciała doskonale czarnego ma ograniczon
ą
precyzj
ę
. Producenci
LED wytwarzaj
ą
diody, których
ś
wiatło przypada na biny powy
ż
ej i poni
ż
ej krzywej
promieniowania ciała doskonale czarnego.
Wi
ę
kszo
ść
prac rozwojowych prowadzonych
przez ró
ż
nych producentów LED skupia si
ę
na poprawie precyzji uzyskiwania okre
ś
lonej
warto
ś
ci CCT. Na tym wa
ż
nym polu nale
ż
y
si
ę
spodziewa
ć
ci
ą
głych post
ę
pów.
Czy dane zastosowanie wymaga
ś
wiatła białego o stabilnej
temperaturze barwowej
Czy mo
ż
e wymagana jest
regulowana temperatura barwowa,
umo
ż
liwiaj
ą
ca osi
ą
gni
ę
cie ró
ż
nych
efektów
5. Wska
ź
nik oddawania barw (CRI)
Cel:
Spełnienie wymogów CRI konstrukcji lampy lub
oprawy, poprzez wybór odpowiedniej diody LED
b
ą
d
ź
kombinacji diod LED.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Fakt,
ż
e białe diody LED maj
ą
ustalon
ą
warto
ść
CRI.
charakterystyka binów dla diody białej
krzywa dla ciała
doskonale czarnego
za du
ż
o niebieskiego?
za mało ciemnoczerwonego?
w
z
g
l
ę
d
n
a
m
o
c
s
p
e
k
tr
a
ln
a
długo
ść
fali w nm
iluminant A
wska
ź
nik oddawania barw CRI
jasnoszarawo-czerwony
ciemnoszarawo-
ż
ółty
mocny
ż
ółto-zielony
umiarkowany
ż
ółtawo-zielony
jasnoniebieskawo-zielony
jasnoniebieski
jasnofioletowy
jasnoczerwonawo-ró
ż
owy
mocny czerwony
mocny
ż
ółty
mocny zielony
mocny niebieski
jasno
ż
ółtawo-ró
ż
owy (kolor cery)
umiarkowany oliwkowozielony (ziele
ń
li
ś
ci)
„japo
ń
ska cera”
6
Ł
ą
czenie diod LED (białych i kolorowych) mo
ż
e oddziaływa
ć
na warto
ść
CRI, jak równie
ż
całkowity strumie
ń
ś
wietlny oraz skuteczno
ść
ś
wietln
ą
(lm/W).
Czy proponowany projekt jest przeznaczony dla pojedynczych diod LED, czy te
ż
umo
ż
liwia ł
ą
czenie diod LED ró
ż
nego koloru (białych jak i kolorowych)?
Nale
ż
y uwa
ż
nie przestudiowa
ć
dokumentacj
ę
producenta. Czy podana warto
ść
CRI
stanowi:
ś
redni
ą
dla wszystkich warto
ś
ci Ra, dla niektórych warto
ś
ci Ra, czy te
ż
okre
ś
lon
ą
warto
ść
Ra. Jakich parametrów wymaga dane zastosowanie?
6. Otoczenie i temperatura
Cel:
Otoczenie, a w szczególno
ś
ci jego temperatura powinny by
ć
wa
ż
nymi czynnikami branymi
pod uwag
ę
w odniesieniu do temperatury zł
ą
cza (Tj) diody LED.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
,
ż
e:
Ilo
ść
produkowanego przez diody
LED
ś
wiatła spada w wy
ż
szych
temperaturach. Technologia
„AllnGaP” (
ś
wiatło czerwone,
bursztynowe) powoduje wi
ę
ksze
straty
ś
wiatła w wy
ż
szych
temperaturach roboczych ni
ż
technologia „GaN” (
ś
wiatło
niebieskie, zielone i białe).
Punkt barwy (
ś
wiatła kolorowego
lub białego) mo
ż
e zmienia
ć
si
ę
wraz ze wzrostem temperatury.
Technologia AllnGap, a w
szczególno
ś
ci diody LED
bursztynowe wi
ążą
si
ę
z istotnym przesuni
ę
ciem barwowym
Producenci LED podaj
ą
w swojej dokumentacji warto
ś
ci odnosz
ą
ce si
ę
do maksymalnych
temperatur zł
ą
cza (Tj), zwykle w odniesieniu do niezawodno
ś
ci i zachowania strumienia
ś
wietlnego.
Cz
ęść
producentów LED w swojej dokumentacji okre
ś
la niektóre cechy diod LED dla
temperatury otoczenia. Warto
ś
ci temperatury otoczenia s
ą
cz
ę
sto skorelowane z
temperatur
ą
zł
ą
cza diody LED. Ta temperatura otoczenia nie okre
ś
la temperatury
otoczenia oprawy. Jest to zazwyczaj temperatura powietrza otaczaj
ą
cego moduł. Dla
łatwego pomiaru tej temperatury producent modułu LED definiuje punkt odniesienia tc.
Temperatura zł
ą
cza, konstrukcja cieplna oraz rozpraszanie ciepła mog
ą
oddziaływa
ć
na
wygl
ą
d jak i koszt BoM lampy b
ą
d
ź
oprawy.
Okre
ś
lone zastosowanie i projekt mog
ą
, lecz nie musz
ą
wymaga
ć
szczególnej dbało
ś
ci o
czynniki temperaturowe. Na przykład oprawa zewn
ę
trzna zainstalowana na
Ś
rodkowym
Wschodzie, gdzie temperatury otoczenia osi
ą
gaj
ą
wysokie warto
ś
ci, mo
ż
e by
ć
zaprojektowana w sposób bardzo odmienny od oprawy stosowanej w ni
ż
szych temperaturach
na północy Europy.
7. Normy
Cel:
CELMA wydała osobny przewodnik odnosz
ą
cy si
ę
do wła
ś
ciwych norm dla projektowania i
wytwarzania lamp i opraw LED.
Schematycznie zostało to przedstawione na poni
ż
szym rysunku:
w
z
g
l
ę
d
n
a
i
lo
ś
ć
ś
w
ia
tł
a
(
L
O
P)
temperatura zł
ą
cza TJ [C°]
bursztyn
czerwony
niebieski
bł
ę
kit
królewski
zielony
cyjan
7
Nale
ż
y odwoła
ć
si
ę
do pełnego przewodnika CELMA, pt. „Normy dotycz
ą
ce LED” („LED
related standards”).
8. Skuteczno
ść
ś
wietlna
Cel:
Technologia LED, a w szczególno
ś
ci diody
LED produkuj
ą
ce
ś
wiatło białe, przetworzone
przez luminofor, znacz
ą
co zwi
ę
kszyła
strumie
ń
ś
wietlny i skuteczno
ść
ś
wietln
ą
(lm/W). Prace badawczo-rozwojowe
koncentruj
ą
si
ę
wła
ś
nie na tym polu, a w
szczególno
ś
ci na polepszeniu wydajno
ś
ci
kwantowej QE (wewn
ę
trznej i zewn
ę
trznej).
Niektórzy producenci LED pracuj
ą
tak
ż
e m.in.
nad: zmniejszeniem napi
ę
cia przewodzenia
(Vf), które ma bezpo
ś
redni wpływ na zu
ż
ycie
energii, oraz zmniejszeniem efektu „opadania”
(droop effect), zwi
ą
zanego z wy
ż
szymi
pr
ą
dami zasilaj
ą
cymi. Dodatkowe obszary
zainteresowania prac badawczo-rozwojowych
obejmuj
ą
technologi
ę
luminoforów.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Uwagi wymienione w rozdziale 3 niniejszego dokumentu
Fakt,
ż
e konstrukcja oprawy, optyka wtórna (patrz rozdz. 14), sterownik oraz
temperatura zł
ą
cza maj
ą
istotny wpływ na skuteczno
ść
ś
wietln
ą
systemu oprawy.
Maj
ą
c na uwadze zastosowanie, jaka jest docelowa warto
ść
minimalnej skuteczno
ś
ci
ś
wietlnej LED (lm/W)?
Zapewnienie stałej gwarancji uzyskania okre
ś
lonego strumienia
ś
wietlnego.
Fakt,
ż
e optymalizacja pr
ą
du zasilaj
ą
cego oraz liczby diod LED w lampie lub oprawie
mo
ż
e mie
ć
wpływ na całkowity koszt BoM (zestaw materiałów) dla danego
zastosowania.
9. Projekt oprawy
Cel:
Jako
ź
ródło
ś
wiatła diody LED daj
ą
projektantowi mo
ż
liwo
ść
skonstruowania bardzo ró
ż
nych
opraw.
AC (do
1000V 50
Hz lub 60
Hz)
napi
ę
cie
zasilania
DC (do
250 V)
wbudowany
integralny
niezale
ż
ny
układ bez LED
„elektroniczny układ steruj
ą
cy
dla modułów LED”
układ
diody
LED
„moduł LED samostatecznikowy”
wbudowany
integralny
niezale
ż
ny
system
ł
ą
czenia
trzonek
lampy
moduł
LED
wbudowany
integralny
niezale
ż
ny
mo
ż
liwe poł
ą
czenia
„samostatecznikowa lampa LED”
układ LED
moduł LED
przegl
ą
d systemów zło
ż
onych z modułów LED i układu steruj
ą
cego
układ ster. i moduł LED razem
s
k
u
te
c
z
n
o
ś
ć
ś
w
ie
tl
n
a
(
lm
/W
)
projektowane ~ 100 lm/W białe diody LED z luminoforem
przewiduje si
ę
,
ż
e w ci
ą
gu 3-5 lat sprawno
ść
diod LED wyniesie ~150 lm/W diod
opis
ź
ródła
ś
wiatła (lm/W)
wysokopr
ęż
na Na 500 W 150
metalohalogenkowa 140W 122
fluorescencyjna tubowa TL HE 105
ż
arowa halogenowa IR 30
standardowa
ż
arowa
16
najlepsza LED
niskopr
ą
dowa
przewodnik
2008 DOE
najlepsze
LED
wysokiej
mocy
rok
wysokopr
ęż
na Na
metalohalogenkowa
fluorescencyjna
wysokopr
ęż
na Hg
halogenowa
halogenowa IR
ż
arowa
8
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Czy oprawa mo
ż
e by
ć
stosowana jako rozpraszacz ciepła?
Jaki jest wymagany efekt o
ś
wietleniowy? (patrz te
ż
rozdz.3.)
Czy wymagana jest specjalna obudowa chroni
ą
ca przed trudnymi
warunkami zewn
ę
trznymi (klasa IP)?
Diody LED wysokiej mocy zwykle wyst
ę
puj
ą
w dwóch postaciach:
Ź
ródło punktowe, zwykle 1mm²
matryce LED
Ka
ż
da z nich ma własn
ą
charakterystyk
ę
optyczn
ą
, która mo
ż
e
by
ć
uwzgl
ę
dniona w projekcie i (lub) optyce wtórnej.
Projektanci powinni tak
ż
e uwzgl
ę
dni
ć
:
Czas przeznaczony na działania promocyjne
Ilo
ść
zasobów
Główn
ą
specjalno
ść
zakładu
Wykorzystanie gotowego „silnika
ś
wietlnego”
Lub stworzenie własnego silnika
ś
wietlnego
Ź
ródła
ś
wiatła LED naprawd
ę
daj
ą
mo
ż
liwo
ść
bycia innym!
10. Wymagania w zakresie niezawodno
ś
ci oraz
ż
ywotno
ś
ci lampy lub oprawy
Cel:
Producenci LED podaj
ą
dane o niezawodno
ś
ci i czasie działania w odniesieniu do
temperatury zł
ą
cza (Tj) LED, temperatury tc oraz pr
ą
du zasilaj
ą
cego.
Za powszechn
ą
definicj
ę
czasu działania diody LED przyj
ę
to wska
ź
nik L70, czyli czas
działania do momentu, gdy strumie
ń
ś
wietlny spadnie do 70% strumienia wyj
ś
ciowego.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Temperatur
ę
otoczenia; ma ona wpływ na ogóln
ą
temperatur
ę
lampy lub oprawy
Opór cieplny konstrukcji; ma wpływ na zdolno
ść
lampy b
ą
d
ź
opraw do
odprowadzania ciepła ze zł
ą
cza LED
Czy wybrany dostawca LED podaje dane dla całkowitego czasu działania w postaci
Bx i dla zachowania strumienia
ś
wietlnego w postaci Lx ?
Nale
ż
y zweryfikowa
ć
te dane; czy odnosz
ą
si
ę
do testów teoretycznych, czy
praktycznych?
Czy do wyznaczenia danych dotycz
ą
cych czasu działania producent LED zastosował
odpowiedni model matematyczny?
Dla jakiej temperatury zł
ą
cza oraz pr
ą
du zasilaj
ą
cego wyprowadzono dane dotycz
ą
ce
niezawodno
ś
ci?
Jaka jest seria próbna dla danych o niezawodno
ś
ci?
Czy mo
ż
na zmieni
ć
konstrukcj
ę
rozpraszacza ciepła na rzecz optymalizacji kosztów
BoM, w celu spełnienia wymogów czasu działania dla danego zastosowania?
Jaki wpływ na firm
ę
maj
ą
potencjalne awarie pracy lampy lub obudowy?
Czy dostawca diod LED dysponuje danymi dotycz
ą
cymi wyst
ę
powania usterek w
ppm lub FIT (uszkodzenia w czasie)? Czy jest to zgodne z wymaganym poziomem
uszkodze
ń
samoistnych <10ppm?
Odpowiednia firma współpracuj
ą
ca obja
ś
ni dane dotycz
ą
ce niezawodno
ś
ci pracy. Niektóre
firmy partnerskie mog
ą
udost
ę
pni
ć
modele ilustruj
ą
ce: pr
ą
d zasilania, Tj oraz wykresy
niezawodno
ś
ci, odpowiednie dla danego zestawu warunków.
9
11. Odprowadzanie ciepła (thermal management)
Cel:
Tempo konwersji elektronów na fotony w diodzie LED wyra
ż
a si
ę
wydajno
ś
ci
ą
kwantow
ą
.
Obecnie najlepsze diody LED osi
ą
gaj
ą
wydajno
ść
kwantow
ą
45%. Niezb
ę
dne jest zatem
odprowadzenie nadwy
ż
ki energii w postaci ciepła ze zł
ą
cza LED. Producenci LED skupiaj
ą
swoje działania badawczo-rozwojowe na wewn
ę
trznej wydajno
ś
ci kwantowej (IQE) oraz
zewn
ę
trznej wydajno
ś
ci kwantowej (EQE) diod LED, w celu poprawy skuteczno
ś
ci
ś
wietlnej
LED (lm/W). Skuteczno
ść
najlepszych dost
ę
pnych obecnie diod LED zbli
ż
a si
ę
do 100 lm/W,
jednak nale
ż
y pami
ę
ta
ć
,
ż
e
istniej
ą
inne powi
ą
zane straty,
zilustrowane w rozdziale 3.
Ogólnym celem przy poprawnie
zaprojektowanej lampie lub
oprawie jest utrzymanie Tj na
poziomie zdecydowanie
ni
ż
szym ni
ż
zalecany przez
producenta, i odpowiednim dla
danego zastosowania oraz
oczekiwa
ń
dotycz
ą
cych
ż
ywotno
ś
ci lampy b
ą
d
ź
oprawy.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Jaka jest oczekiwana
ż
ywotno
ść
produktu?
Czas działania diody LED zale
ż
y od temperatury zł
ą
cza Tj. Maksymalna warto
ść
tej
temperatury (Tj max) nie mo
ż
e by
ć
przekroczona, aby nie uszkodzi
ć
diody LED. Jako
punkt odniesienia w module LED definiuje si
ę
punkt tc.
Jaka jest maksymalna warto
ść
tc podana przez producenta LED? (Istnieje
rozró
ż
nienie mi
ę
dzy warto
ś
ci
ą
tc zwi
ą
zan
ą
z okre
ś
lonym czasem działania a
absolutn
ą
maksymaln
ą
warto
ś
ci
ą
tc, której przekroczenie powoduje uszkodzenie
diody LED.)
Jaki jest opór cieplny układu, od diody LED do rozpraszacza ciepła?
Czy s
ą
dost
ę
pne zasoby niezb
ę
dne do przetestowania materiału rozpraszacza i
ró
ż
nych konstrukcji?
Czy istnieje mo
ż
liwo
ść
wykorzystania oprogramowania do modelowania parametrów
rozpraszacza oraz warunków dla danego zastosowania?
Czy jest dost
ę
pne odpowiednie wyposa
ż
enie do prze
ś
wietlenia zł
ą
czy lutowanych i
ś
cie
ż
ki cieplnej promieniowaniem rentgenowskim?
Jakie materiały mog
ą
lub mogłyby by
ć
u
ż
yte w projekcie PCB i rozpraszacza ciepła?
Czy mog
ą
zosta
ć
zoptymalizowane tak, by spełniały ograniczenia BoM?
Zagadnienie to jest uznawane za najistotniejszy aspekt projektowania lamp i opraw. Istniej
ą
potencjalni partnerzy, dysponuj
ą
cy do
ś
wiadczeniem i oprogramowaniem modeluj
ą
cym
mog
ą
cym wspomóc ten etap projektowania i stworzy
ć
rozwi
ą
zanie odpowiednie dla danego
zastosowania.
12. Sterowanie LED
Cel:
Istniej
ą
dwa podstawowe rozwi
ą
zania: wykorzystanie gotowych stateczników lub
zaprojektowanie własnego sterowania.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Jaka jest topologia sterownika i czy jest ona wła
ś
ciwa dla danego zastosowania?
Czy wymagana jest mo
ż
liwo
ść
ś
ciemniania diod LED?
Czy sterowanie dotyczy diody jednego koloru, czy kombinacji kolorów?
Jakie s
ą
wymogi sprawno
ś
ci dla danego rozwi
ą
zania?
zł
ą
cze–radiator
radiator - podłoże
podłoże -
otoczenie
zł
ą
cza
otoczenia
podło
ż
a
epoksyd
powłoka
dielektryczna
radiatora
10
Czy istniej
ą
jakiekolwiek ograniczenia przestrzenne, które nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
w
projekcie?
Jakie jest napi
ę
cie wej
ś
ciowe?
Ogólnie, wydajno
ść
podwójnych sterowników napi
ę
ciowych o napi
ę
ciu wej
ś
ciowym
np. 110/230v AC jest ni
ż
sza ni
ż
wydajno
ść
dedykowanego pojedynczego sterownika
napi
ę
ciowego. Czy wymagany jest podwójny sterownik napi
ę
ciowy?
Ile diod LED b
ę
dzie podlegało sterowaniu? Czy sterownik jest zoptymalizowany dla
tej liczby diod LED
Czy dany sterownik umo
ż
liwia cieplne sprz
ęż
enie zwrotne, dzi
ę
ki któremu zbyt
wysoka temperatura zmniejsza pr
ą
d zasilaj
ą
cy i ryzyko zniszczenia LED?
Czy planowana jest integracja sterownika do oprawy, czy te
ż
niezb
ę
dny jest
statecznik zewn
ę
trzny (ze wzgl
ę
du na konserwacj
ę
b
ą
d
ź
czynniki temperaturowe)?
Sterownik ma istotny wpływ na czas działania oprawy. Dlatego nale
ż
y dba
ć
o
wła
ś
ciw
ą
kontrol
ę
ciepła i dokładnie analizowa
ć
dane dotycz
ą
ce czasu działania
podane przez dostawc
ę
.
Istniej
ą
potencjalne firmy partnerskie, które mog
ą
dostarczy
ć
sterowniki ko
ń
cowe lub projekty
sterowników referencyjnych.
Wybór odpowiedniego partnera ułatwi odpowied
ź
na powy
ż
sze pytania i pomo
ż
e okre
ś
li
ć
odpowiedni projekt sterownika dla danej firmy, rynku, zastosowania, lampy oraz oprawy.
13. Optyka wtórna
Cel:
Diody LED wysokiej mocy zwykle wyst
ę
puj
ą
w dwóch
postaciach:
ź
ródło punktowe, zwykle 1mm², lub
zestawy LED. Ka
ż
da z nich ma swoj
ą
własn
ą
charakterystyk
ę
optyczn
ą
, która mo
ż
e by
ć
wł
ą
czona
do projektu i (lub) optyki wtórnej.
Istnieje szereg podstawowych kwestii, które nale
ż
y
rozstrzygn
ąć
:
Nie stosowa
ć
ż
adnej optyki wtórnej
Stosowa
ć
gotowe soczewki wtórne
Stosowa
ć
gotowe odbły
ś
niki wtórne
Stosowa
ć
dyfuzor b
ą
d
ź
włókno
ś
wiatłowodowe
Zaprojektowa
ć
własny, indywidualny układ
optyczny
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Jaki ma by
ć
po
żą
dany efekt?
Czy niezb
ę
dna jest optyka wtórna?
Czy mo
ż
liwe jest wł
ą
czenie elementu optycznego do innej cz
ęś
ci projektu produktu?
Jakie s
ą
straty optyczne zwi
ą
zane z optyk
ą
wtórn
ą
?
Czy optyka wtórna jest łatwa w produkcji i monta
ż
u?
Czy bud
ż
et BoM ( zestaw materiałów) pozwala na zastosowanie optyki wtórnej?
Czy dostawca LED podaje niezb
ę
dne dane o zbiorze promieni (ray-set data),
umo
ż
liwiaj
ą
ce zaprojektowanie własnych systemów optycznych?
Istniej
ą
potencjalne firmy partnerskie, które oferuj
ą
optyk
ę
wtórn
ą
lub indywidualne
rozwi
ą
zania projektowe.
in
te
n
s
y
w
n
o
ś
ć
w
z
g
l
ę
d
n
a
przemieszczenie k
ą
towe (stopnie)